ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ

Transcript

1 Μ. Αγγελίδης (Επ. υπεύθυνος), Δ. Μανουσαρίδη, Μ. Ξηρογιάννη, Ε.Τσίγκας - στο πλαίσιο της ευρύτερης ομάδας εργασίας του Τομέα Πολεοδομίας και Χωροταξίας Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ / ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ, - ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, - ΟΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ, - ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγικά... 1 Α. Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ... 3 Α.1. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας... 3 Α.2. Η θέση και η γεωμορφολογία του Νομού Ηλείας... 3 Α.3. Κυρίαρχες Χρήσεις Γης... 3 Α.4. Δημογραφικές Εξελίξεις Απασχόληση... 8 Α.5. Οικονομικά Μεγέθη - Παραγωγικοί Τομείς... 9 Α.6. Το οικιστικό δίκτυο του Νομού Ηλείας Α.7. Φυσικό και δομημένο περιβάλλον - Θεσμικό καθεστώς προστασίας Α.8. Συνοπτική παρουσίαση των κύριων προβλημάτων, των τάσεων και των προοπτικών χωρικής ανάπτυξης του Νομού Ηλείας Β. ΠΡΟΫΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β.1. Κατευθύνσεις για τη Χωρική Ανάπτυξη του Νομού Ηλείας στο πλαίσιο του θεσμοθετημένου Περιφερειακού Πλαισίου ΧΣ & ΑΑ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Β.2. Κατευθύνσεις του ΕΣΠΑ και του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου Ιονίων Νήσων για τη Χωρική Ανάπτυξη της Περιφέρειας Β.3. Κατευθύνσεις για τη Χωρική Ανάπτυξη του Νομού Ηλείας (και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας) στο πλαίσιο των προτεινόμενων (υπό δημόσια διαβούλευση) Εθνικού Πλαισίου ΧΣΑΑ και Χωροταξικού Σχεδίου για τον τουρισμό Β.4. Τα βασικά χαρακτηριστικά του συνολικού προτύπου χωρικής ανάπτυξης του Νομού Ηλείας που προκύπτει από τους υφιστάμενους και προτεινόμενους χωροταξικούς και περιφερειακούς σχεδιασμούς Γ. ΟΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ Γ.1. Οι καταστροφές και οι άμεσες επιπτώσεις τους Γ.2. Οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις Δ. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ - ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ Δ.1. Άμεσα μέτρα της κεντρικής διοίκησης Δ.2. Μεσοπρόθεσμοι μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί της κεντρικής διοίκησης Δ.3. Ενισχύσεις από ιδιωτικούς και κοινωνικούς φορείς Ε. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ [κείμενο υπό διαμόρφωση θα δοθεί στις 14.11] ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΗΓΕΣ... 42

3 Εισαγωγικά: Η σκοπιά της προσέγγισης που μπορεί να υιοθετήσει η ομάδα εργασίας του ΕΜΠ για τη χωρική ανασυγκρότηση των πυρόπληκτων περιοχών του Νομού Ηλείας. Η ανασυγκρότηση των πυρόπληκτων περιοχών του Νομού Ηλείας οφείλει να περιλαμβάνει τόσο επιμέρους μέτρα άμεσης και μεσοπρόθεσμης αντιμετώπισης των συνεπειών των πυρκαγιών στο ανθρώπινο δυναμικό και τους φυσικούς πόρους της περιοχής όσο και αναπροσανατολισμό του μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου χωρικού σχεδιασμού του Νομού, ώστε να αντιμετωπισθούν ορισμένοι από τους παράγοντες που διευρύνουν το μέγεθος και τις συνέπειες της φυσικής καταστροφής αλλά και να ενταχθούν τα επιμέρους μέτρα και παρεμβάσεις σε μια συνολική στρατηγική για το μέλλον της περιοχής που να διασφαλίζει τόσο την αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της όσο και την προστασία του περιβάλλοντός της στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης. Η επιστημονική συμβολή της ερευνητικής ομάδας συνίσταται στην αξιοποίηση της τεχνογνωσίας στα θέματα χωρικής ανάπτυξης που προκύπτει από τη διεθνή εμπειρία και την αποτίμηση της εφαρμογής πολιτικών χωρικού σχεδιασμού στον ελλαδικό χώρο, σε ένα ζήτημα -αυτό της χωρικής ανασυγκρότησης περιοχής μετά από φυσική καταστροφή με εκτεταμένες συνέπειες- που απαιτεί ιδιαίτερα σύνθετες και καινοτόμες διερευνήσεις, πέρα από τις δυνατότητες μιας απλής μελέτης. Οι επιμέρους πλευρές της χωρικής ανάπτυξης της περιοχής πριν από τις πυρκαγιές είχαν ήδη μελετηθεί και είχαν επίσης διατυπωθεί κατευθύνσεις και δράσεις για τη χωρική ανάπτυξή της, οι οποίες είχαν ενταχθεί σε λιγότερο ή περισσότερο δεσμευτικά από θεσμική άποψη Χωροταξικά Σχέδια ή Σχέδια περιφερειακής ανάπτυξης. Στις σημερινές συνθήκες, και σε αναγκαστικά σύντομο χρόνο, η ερευνητική ομάδα δε θα μπορούσε να προχωρήσει στη διατύπωση ενός αναλυτικού Σχεδίου χωρικής ανάπτυξης της περιοχής για τη μετά τις πυρκαγιές περίοδο, αλλά και δε θα παρείχε χρήσιμο έργο με αυτό τον τρόπο. Η συμβολή της, όμως, σε αυτό το πρώτο στάδιο μπορεί να είναι καίρια, όσον αφορά: - στη συστηματική αποτίμηση των κύριων επιπτώσεων των πυρκαγιών στη χωρική ανάπτυξη των πυρόπληκτων περιοχών και του συνόλου του Νομού Ηλείας, - στο συνακόλουθο προσδιορισμό των κατευθύνσεων που πρέπει να αποκτήσουν προτεραιότητα στο χωρικό σχεδιασμό της περιοχής και - τέλος, σε ένα πρώτο περίγραμμα ολοκληρωμένου συνόλου / δέσμης μέτρων, δράσεων και χωρικών παρεμβάσεων που θα υλοποιούν την αναπροσαρμογή των κατευθύνσεων. Σε ένα δεύτερο στάδιο, η ερευνητική ομάδα θα μπορούσε να προχωρήσει αφενός στις α- παιτούμενες συμπληρωματικές διερευνήσεις σημείων της υπάρχουσας κατάστασης, αφετέρου στον αναλυτικότερο προσδιορισμό του ολοκληρωμένου συνόλου μέτρων, δράσεων και χωρικών παρεμβάσεων.

4 2 Σε αυτό το πλαίσιο, το διάγραμμα των περιεχομένων αυτού του πρώτου σταδίου [κατ εκτίμηση: παραδοτέο το νωρίτερο στις ] συμβολής της ερευνητικής ομάδας μπορεί [κατ αρχήν] να διαμορφωθεί ως εξής: 1. Η αναπτυξιακή φυσιογνωμία του Νομού Ηλείας πριν από τις πυρκαγιές 2. Προϋπάρχουσες κατευθύνσεις για τη χωρική ανάπτυξη του Νομού Ηλείας στο πλαίσιο των θεσμοθετημένων και των προτεινόμενων χωροταξικών και περιφερειακών σχεδιασμών για την Ελλάδα και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας 3. Η διεθνής εμπειρία και οι Κοινοτικές κατευθύνσεις για παρόμοιου τύπου προβλήματα χωρικής ανάπτυξης, παραδείγματα «καλών πρακτικών» 4. Οι πυρκαγιές και οι επιπτώσεις τους 5. Παρεμβάσεις και σχεδιασμοί της κεντρικής διοίκησης μετά τις πυρκαγιές - ενισχύσεις από ιδιωτικούς φορείς 6. Προοπτικές και προκλήσεις στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης 7. Κατευθύνσεις που πρέπει να αποκτήσουν προτεραιότητα στο χωρικό σχεδιασμό της περιοχής 8 Προκαταρκτική πρόταση ολοκληρωμένου συνόλου μέτρων, δράσεων και χωρικών παρεμβάσεων [ Η υποομάδα, πέρα από τα παραπάνω σημεία 1, 2 και 5, τα οποία είχε δεσμευτεί να μελετήσει, μελέτησε και τα 4 και 6 ώστε να γίνει δυνατόν να προκύψει ένα εύλογο διάγραμμα της χωροταξικής προσέγγισης (που είναι μια από τις σημαντικότερες για την όλη έρευνα υπάρχουν βέβαια και άλλες). Παρακάτω δίνονται ορισμένα πρώτα κείμενα εργασίας για τα παραπάνω σημεία. 1, 2, 4 και 5. Προχωράει η σύνταξη κειμένων για αυτά τα σημεία όπως και για το 6. Τα κείμενα αυτά θα δοθούν σε μια καλύτερη μορφή στις 14 ή στις Έχει επίσης γίνει μια πρώτη διερεύνηση του σημείου 3. Δίνονται επίσης ορισμένοι πολύ χρήσιμοι χάρτες για αυτή την προσέγγιση. Ορισμένοι άλλοι χάρτες θα δοθούν πιθανότατα στις 14.11]

5 3 Α. Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ Α.1. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας συγκαταλέγεται στις 25 φτωχότερες και αναπτυξιακά καθυστερημένες περιφέρειες της Ε.Ε., με βάση το κατά κεφαλή ΑΕΠ. Εντάσσεται στο χωρικό σύστημα της Κεντρικής Μεσογείου, από κοινού με τις περιφέρειες της Ν. Ιταλίας και Σικελίας. Λόγω των ανεπαρκειών μεταφορικής και ενεργειακής υποδομής δεν έχει αναπτύξει σε ικανοποιητικό βαθμό σχέσεις συνεργασίας και συμπληρωματικότητας με αυτές τις περιφέρειες και διατηρεί χαρακτηριστικά σχετικής υστέρησης. Σε εθνικό επίπεδο η περιφέρεια βρίσκεται σε κομβικό σημείο, καθώς σε αυτή συγκλίνουν ο κύριος αναπτυξιακός άξονας της χώρας (ΠΑΘΕ), ο υπό ανάπτυξη Δυτικός Άξονας και ο «Διαγώνιος» άξονας (Λαμία-Ιτέα-Άμφισσα-Αντίρριο-Πάτρα). Χωροταξικές σχέσεις Εξαρτήσεις: Ισχυρότερες εξαρτήσεις παρουσιάζονται με την υπόλοιπη Πελοπόννησο, τα Ιόνια νησιά, και την Περιφέρεια Αττικής. Λιγότερο ισχυρές με την Ή- πειρο, τη Στερεά και τη Θεσσαλία. Με την ολοκλήρωση των έργων των διευρωπαϊκών και εθνικών δικτύων αναμένεται ενίσχυση του διεθνούς και εθνικού της ρόλου. Α.2. Η θέση και η γεωμορφολογία του Νομού Ηλείας Ο Νομός Ηλείας υπάγεται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, καταλαμβάνει το Β.Δ. τμήμα της Πελοποννήσου και συνορεύει ΒΑ με το Ν. Αχαΐας, Ανατ. και ΝΑ με το Ν. Αρκαδίας, Νότια με το Ν. Μεσσηνίας. Η έκτασή του είναι τετρ. χλμ και αποτελείται από 22 Δήμους, με πρωτεύουσα τον Πύργο - Χάρτης 1. Η Ηλεία έχει έδαφος πεδινό κατά 60% και μάλιστα η πεδιάδα της Ηλείας είναι η μεγαλύτερη της Πελοποννήσου. Διασχίζεται από τους ποταμούς Αλφειό, Πηνειό και Ερύμανθο. Ο νομός έχει ένα εκτεταμένο παράκτιο μέτωπο προς το Ιόνιο πέλαγος, ενώ περιλαμβάνει μια μεγάλης έκτασης ορεινή περιοχή. Α.3. Κυρίαρχες Χρήσεις Γης Σύμφωνα με την απογραφή Γεωργίας- Κτηνοτροφίας της ΕΣΥΕ ( ), πάνω από το 65,7 % της συνολικής έκτασης του Νομού αποτελείται από αγροτικές περιοχές, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό 29,3% είναι δάση και ημι-φυσικές εκτάσεις. Μόλις το 2% της έκτασης αντιστοιχεί σε τεχνητές περιοχές (αστικές οικοδομές, μεταφορικά δίκτυα, βιομηχανία, εμπόριο, χώροι άθλησης, πρασίνου κλπ), ενώ το 1,5% αντιστοιχεί σε υδάτινες επιφάνειες. Γεωργία και κτηνοτροφία Σύμφωνα με τη μελέτη του Χωροταξικού Σχεδίου της Περιφ. Δ. Ελλάδος (1998) βλ. στους Χάρτες 2 και 3 -, η γεωργική γη, που αποτελεί και την κυρίαρχη χρήση στο Ν. Ηλείας,

6 4 καταλαμβάνει στρ., ήτοι το 53% της συνολικής έκτασής του. Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις έχουν έκταση στρ., ενώ οι αρδευόμενες εκτάσεις αντιστοιχούν στο 33% της γεωργικής γης, ποσοστό που υπερβαίνει τον εθνικό μέσο όρο. Η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας συγκεντρώνεται κυρίως στην παραλιακή ζώνη και ιδιαίτερα στα πεδινά, παραποτάμια και παραλίμνια τμήματα, όπως: Στη βόρεια παραλιακή ζώνη (Μανωλάδα, Βάρδας-Λεχαινά, Ανδραβίδα). Στη δυτική ζώνη (Κυλλήνη-Βαρθολομιό-Γαστούνη- Αμαλιάδα-Πύργος) και στις κοιλάδες Πηνειού και Αλφειού. Στη νότια παραλιακή ζώνη (Κρέσταινα-Σαμικό-Ζαχάρω-Γιαννιτσοχώρι). Η κτηνοτροφία περιορίζεται στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές του Νομού. Το ποσοστό κάλυψης των βοσκοτόπων αντιστοιχεί στο 13% της συνολικής έκτασης. Χάρτης 1 - Θέση και διοικητική διαίρεση του Νομού Ηλείας

7 5 Χάρτης 2 Χωροταξική Οργάνωση της Περιφέρειας Υπάρχουσα κατάσταση

8 6 Χάρτης 3 Χωροταξική Οργάνωση του Ν. Ηλείας Υπάρχουσα κατάσταση

9 7

10 8 Δασικές περιοχές Το ποσοστό της Δασικής γης αντιστοιχεί στο 27% της συνολικής επιφάνειας του Νομού. Εντοπίζεται κυρίως στους ορεινούς όγκους της ενδοχώρας (Λάμπεια, περιμετρικά της λίμνης του Πηνειού), καθώς και κατά μήκος των ακτών (Στοφυλιά Κοτυχίου, Στροφυλιά Μανωλάδας, Βαρθολομιό, Κάστρο-Λουτρά Κυλλλήνης, Στροφυλιά Σαμικού-Καϊάφα-Ζαχάρως). Κατοικία Η Α Κατοικία αναπτύσσεται κυρίως γύρω από τον Πύργο, αλλά και γύρω από άλλα κέντρα παραγωγικών δραστηριοτήτων (Αμαλιάδα, Λεχαινά, Ανδραβίδα, Βαρθολομιό, Γαστούνη, Κρέσταινα, Ζαχάρω). Η Β Κατοικία παρουσιάζει γραμμική ανάπτυξη κατά μήκος των παραλιακών περιοχών Κυλλήνης Λεχαινών, Σαβαλίων-Σκαφιδιάς και Ζαχάρως. Χαρακτηρίζεται από την άναρχη δόμηση και τις πιέσεις επέκτασης των ορίων των παραθεριστικών οικισμών. Στην ορεινή ενδοχώρα η ανάπτυξή της είναι ελάχιστη και σημειακή. Τουρισμός Ο τουρισμός, παρόλο τον πλούτο των τουριστικών πόρων, παρουσιάζει ανισοκατανομή. Στις Δυτικές ακτές του Νομού έχει αναπτυχθεί περισσότερο μαζικός τουρισμός αλλοδαπών σε αυτόνομα μεγάλα τουριστικά συγκροτήματα, αλλά και μικρότερες μονάδες και καταλύματα. Ωστόσο, υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης ήπιων μορφών τουρισμού -βλ. αναλυτικότερα στο Α4. Οι ΝΔ ακτές είναι λιγότερο ανεπτυγμένες με σημειακές ή γραμμικές συγκεντρώσεις εκτόνωσης των τοπικών πληθυσμών. Στην ενδοχώρα, δεν παρουσιάζεται ιδιαίτερη τουριστική ανάπτυξη, με εξαίρεση την Ολυμπία. Βιομηχανία Η βιομηχανική δραστηριότητα συγκεντρώνεται γύρω από τα αστικά κέντρα, όπου συγκεντρώνεται και η γεωργική παραγωγή για μεταποίηση και διοχέτευση στην αγορά. Α.4. Δημογραφικές Εξελίξεις Απασχόληση Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού της ΕΣΥΕ το 2001 ο Νομός Ηλείας είχε πληθυσμό κατ., ο οποίος αντιστοιχούσε στο 27% του πληθυσμού της Περιφέρειας. Η αύξηση του πληθυσμού του Νομού κατά την Περίοδο ήταν 7,7%, ποσοστό μεγαλύτερο από το αντίστοιχο για το σύνολο της χώρας, ενώ ο πληθυσμός της Περ. Δ. Ελλάδος παρουσίασε μικρή μείωση (0,4%). Ωστόσο, η αύξηση παρουσίασε κάμψη σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.

11 9 Εξέλιξη του Πραγματικού Πληθυσμού , Ν. Ηλείας, Περιφέρεια Δ. Ελλάδας, Σύνολο Χώρας ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗ % Ν. Ηλείας ,3 11,9 7,7 Περ. Δυτ. Ελλ ,4 8,0-0,4 Σύνολο Χώρας ,1 5,3 6,9 Η σύνθεση του πληθυσμού Το ποσοστό του ανδρικού πληθυσμού (51%) ξεπερνά το ποσοστό του γυναικείου(49%), αντίθετα με ότι συμβαίνει στη σύνθεση του πληθυσμού της χώρας. Το ποσοστό του ικανού προς εργασία πληθυσμού (ηλικίες ετών) είναι μικρότερο στο Νομό σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο της Χώρας, και μεγαλύτερο στις μικρότερες και μεγαλύτερες ηλικίες. Οι νόμιμοι μετανάστες αποτελούν το 6,3% του πληθυσμού. Κατανομή του Πραγματικού Πληθυσμού 2001, ανά ομάδες ηλικιών Ν. Ηλείας, Σύνολο Χώρας ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΜΑΔΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ % ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ Σύνολο ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ ,2 68,1 16,7 ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ ,9 65,7 18,4 Η σύνθεση της Απασχόλησης Στον πρωτογενή τομέα απασχολείται το 37% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του νομού το άτομα, ενώ το 45,7% άτομα- απασχολείται στον τριτογενή τομέα και το 17,3 % άτομα- στο δευτερογενή. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειοψηφία του νόμιμων μεταναστών (58%) απασχολούνται στη γεωργία. Α.5. Οικονομικά Μεγέθη - Παραγωγικοί Τομείς Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας παρότι παράγει 5,7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (4η μεγαλύτερη συμμετοχή), είναι προτελευταία (12η) στην κατάταξη των Περιφερειών της χώρας για το κατά κεφαλή προϊόν. Και οι τρεις νομοί της Περιφέρειας υστερούν έναντι του εθνικού μέσου όρου. Σύμφωνα με την 3 η Έκθεση για την Οικονομική και Κοινωνική Συνοχής, τους κατοίκους της αντιστοιχεί το 57,8 % του μέσου κατά κεφαλή προϊόντος της ΕΕ-25 (2001, ΜΑΔ). Στην Περιφέρεια παράγεται 11% της αγροτικής παραγωγής της χώρας, 4% της μεταποιητικής και 5% των υπηρεσιών. Διαχρονικά παρατηρείται μια μείωση της συμμετοχής του πρωτο-

12 10 γενή τομέα στο ΑΕΠ της Περιφέρειας, αλλά παραμένει ακόμα σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό της χώρας που κυμαίνεται στο 8,0%. Ο Πρωτογενής τομέας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας παρότι αποτελεί σημαντικό πόλο απασχόλησης και οικονομικής δραστηριότητας έχει χαμηλή ανταγωνιστικότητα λόγω υψηλού κόστους και χαμηλής ποιότητας των προϊόντων, αλλά και λόγω των αδυναμιών που υπάρχουν στον τομέα διακίνησης και εμπορίας. Νομός Ηλείας Στο Νομό Ηλείας ο πρωτογενής τομέας παίζει σημαντικότερο ρόλο και γι αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί κατεξοχήν αγροτικός νομός. Αξιόλογη είναι και η συμμετοχή των υπηρεσιών και ιδίως του τομέα του τουρισμού. Η πλούσια φυσική και πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του νομού για την ανάπτυξη του τουρισμού και του παραθερισμού σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρωτογενής τομέας Όσον αφορά στο γεωργικό τομέα, ο Νομός είναι ο πρώτος παραγωγός τομάτας και πατάτας στην χώρα, ο 5ος όσον αφορά στα εσπεριδοειδή και 6ος στο ελαιόλαδο. Τα ποσοστά κάλυψης της γεωργικής γη και των βοσκοτόπων αναφέρονται στο Κεφ. Α1. Η γεωργική γη του Νομού αρδεύεται σε ικανοποιητικό βαθμό, σε ποσοστό που υπερβαίνει τον εθνικό μέσο όρο και οι αρδευτικές εκτάσεις του Νομού είναι στο 34,1%. Η Ηλεία έχει την αποκλειστική παραγωγή του σανού, των πεπονιών και του κουνουπιδιών λάχανων καθώς και το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής σε: σιτάρι μαλακό, καρπούζια, τομάτες, πορτοκάλια και πατάτες. Η Κτηνοτροφία είναι συμπληρωματική δραστηριότητα ως προς τη γεωργία και περιορίζεται σε μικρές οικογενειακές μονάδες. Εκτός από τη συνήθη κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα, βοοειδή) ο Νομός Ηλείας έχει παράδοση στην εκτροφή αλόγων (Η φυλή Ηλείας είναι μια από τις έξι ελληνικές φυλές αλόγων). Η Αλιευτική δραστηριότητα στο Νομό περιλαμβάνει την αλιεία ανοικτής θάλασσας, την αλιεία των φυσικών εκτροφείων στις λιμνοθάλασσες Κοτύχι και Βάρδα και την αλιεία στην τεχνητή λίμνη του Πηνειού. Τουρισμός Η τουριστική δραστηριότητα στο Νομό Ηλείας βασίζεται κυρίως στους αλλοδαπούς τουρίστες -βλ. στο Παράρτημα 2. Το ξενοδοχειακό δυναμικό του Νομού είναι σημαντικό, ιδίως όσον αφορά σε μονάδες μεσαίου μεγέθους -βλ. στο Παράρτημα 2. Λόγω του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου, υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης ειδικών και ήπιων μορφών τουρισμού (οικοτουρισμός, ιαματικός και αθλητικός τουρισμός) και ιδιαίτερα του αγροτουρισμού, λόγω του αγροτικού χαρακτήρα του Νομού. Ο Νομός Ηλείας περιέχει Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) στις ιαματικές πηγές Κυλλήνης, σε έκταση του ΕΟΤ στρεμμάτων, με δυνατότητα κλινών.

13 11 Α.6. Το οικιστικό δίκτυο του Νομού Ηλείας Ο νομός Ηλείας έχει ένα βασικό αστικό κέντρο: τον Πύργο ( κάτ. το 2001) βλ. στους Χάρτες 4 και 5. Ο Πύργος είναι κέντρο 2ου επιπέδου σύμφωνα με την κατάταξη των οικιστικών κέντρων του νομού σε πέντε επίπεδα. Το αμέσως μικρότερο αστικό κέντρο είναι η Αμαλιάδα, η οποία χαρακτηρίζεται ως κέντρο 3 ου επιπέδου ( κάτ.). Τα δύο σημαντικότερα αστικά κέντρα του Νομού αναπτύσσονται κατά μήκος της Εθνικής Οδού Πάτρας - Πύργου και παρουσιάζουν εξαρτήσεις από την Πάτρα, η οποία αποτελεί εθνικό πόλο και έδρα της Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας. Έξι μικρότερα κέντρα -3ου επιπέδου- : τα Λεχαινά, η Γαστούνη, η Βάρδα, η Αρχ. Ολυμπία, τα Κρέστενα και η Ζαχάρω, συγκεντρώνονται επίσης κατά μήκος της Εθνικής Οδού, στο παράκτιο τμήμα του Νομού (με εξαίρεση την Αρχ. Ολυμπία) και είναι εξαρτημένα από τον Πύργο και την Αμαλιάδα. Επισημαίνεται ότι κανένα από αυτά δεν χαρακτηρίζεται ως ενισχυμένο κέντρο. Το οικιστικό δίκτυο συμπληρώνεται από 12 εξαρτημένα κέντρα 4ου επιπέδου (έδρες λοιπών Καποδιστριακών Δήμων) και μεγάλο αριθμό οικισμών 5 ου επιπέδου. Πίνακας : Υπάρχουσα διάρθρωση και ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου Κέντρο 1 οϋ επιπέδου - Εξαρτημένα Κέντρα 2 ου επιπέδου Εξαρτημένα Κέντρα 3 ου επιπέδου Εξαρτημένα Κέντρα 4 ου επιπέδου Πύργος Αμαλιάδα, Λεχαινά, Γαστούνη, Αρχαία Ολυμπία, Κρέστενα, Ζαχάρω Βάρδα, Σιμόπουλο, Λάμπεια, Καράτουλας, Αντρώνιο, Ανδραβίδα, Τραγανό, Βαρθολομιό, Λάλας, Καλλιθέα, Ανδρίτσαινα, Νέα Φιγάλεια Α.7. Φυσικό και δομημένο περιβάλλον - Θεσμικό καθεστώς προστασίας Ο Ν. Ηλείας χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη σημαντικών φυσικών πόρων, καθώς σημαντικό ποσοστό της έκτασής του αποτελείται από δασικές εκτάσεις, ενώ διασχίζεται από τους ποταμούς Αλφειό, Πηνειό, Ερύμανθο και τους παραποτάμους τους. Διαθέτει πλήθος ιαματικών πηγών και φυσικών ακτών, παράκτιους υδροβιότοπους και μεγάλη ποικιλία χλωρίδας και πανίδας. Το θεσμικό καθεστώς προστασίας τόσο του φυσικού όσο και του δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής περιλαμβάνει πολλές γενικές και ειδικές ρυθμίσεις, σημαντικότερες από τις οποίες είναι:

14 12 Χάρτης 4 Διάρθρωση και ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου της Περιφέρειας Υπάρχουσα κατάσταση

15 13 Χάρτης 5 Διάρθρωση και ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου του Ν. Ηλείας Υπάρχουσα κατάσταση

16 14

17 15 Α.7.1. Το γενικό θεσμικό πλαίσιο για τις προστατευόμενες περιοχές Περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό ρυθμίσεων (εθνική νομοθεσία, Κοινοτικές Οδηγίες κλπ) για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των δασικών περιοχών, των αρχαιολογικών χώρων κλπ. Α.7.2. Η Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου προστασίας παραλιακής ζώνης Ηλείας Η παραλιακή ζώνη του Ν. Ηλείας προστατεύεται από τη θεσμοθετημένη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου / ΖΟΕ (ΦΕΚ 1161/Δ/93 και 86/Β/94) - Χάρτης 6. Η ΖΟΕ Έχει κυρίως χαρακτήρα προστασίας οικοσυστημάτων (κοιλάδες Αλφειού - Πηνειού, λίμνες, παραθαλάσσια δάση), γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας, αρχαιολογικών χώρων εθνικής σημασίας (Αρχ. Ολυμπία, Φυγάλεια, Ήλιδα), τουριστικών διαδρομών και εισόδων σε μεγάλα αστικά κέντρα (Αμαλιάδα-Πύργος) και λοιπούς οικισμούς. Ειδικότερα, καθορίζονται πέντε κατηγορίες περιοχών: Α, Β,Γ, Δ και Ε, για τις οποίες καθορίζονται χρήσεις γης, κατώτατο όριο κατάτμησης και όροι και περιορισμοί δόμησης, ως εξής: Ι. Περιοχές Α. Στις περιοχές αυτές περιλαμβάνονται υποπεριοχές (Α1) με χρήση τουρισμού - αναψυχής και (Α2) με χρήση παραθεριστικής κατοικίας ως εξής : Α.1. Περιοχές Α-1. - Περιοχή Ζαχάρως- περιλαμβάνει γεωργική γη και δασικές εκτάσεις - Περιοχή Αγουλινίτσας- περιλαμβάνει δημόσια παραθαλάσσια έκταση, (γεωργική γη μέτριας σχετικά απόδοσης και αμμοθίνες) - Περιοχή Αγίου Ηλία - Αγίου Ανδρέα - περιλαμβάνει λοφώδεις εκτάσεις με καλλιέργειες και δασικές εκτάσεις - Περιοχή Δουναίϊκων Πυργί - περιλαμβάνει γεωργικές εκτάσεις εκτός αναδασμού - Περιοχή Κουρούτας Παλούκι - περιλαμβάνει γεωργικές εκτάσεις εκτός αναδασμού, - Περιοχή Γλύφας.- περιλαμβάνει γεωργική γη - Περιοχή Κυλλήνης Κάστρου Λυγιάς.- περιλαμβάνει εκτάσεις με ενδιαφέρον γεωγραφικό ανάγλυφο - Περιοχή Ράχης Γλυκόριζας - περιλαμβάνει γεωργική γη χαμηλής έως μέτριας απόδοσης, 2. Στις παραπάνω περιοχές Α1 επιτρέπονται χρήσεις γης ως εξής : α. Κατοικία β. τουριστικές εγκαταστάσεις και ειδικότερα για τις περιοχές Άγιου Ηλία Άγιο Ανδρέα, Δουναίϊκα Πυργί, Κουρούτας Παλούκι και Κυλλήνης Κάστρου Λυγιάς, κατηγορίας Α, Α και Β και για τις λοιπές περιοχές Α1 κατηγορίας ΑΑ, Α και Β και για τις λοιπές περιοχές Α1 κατηγορίας ΑΑ, Α, Β και Γ. γ. αναψυκτήρια, εστιατόρια, ταβέρνες και εν γένει κέντρα διασκέδασης εκτός από DISCO, BAR και νυκτερινά κέντρα (μπουζούκια) τα οποία επιτρέπονται μόνο εφόσον είναι ενσωματωμένα στις τουριστικές εγκαταστάσεις. δ. αθλητικές εγκαταστάσεις ε. εμπορικά καταστήματα εκτός από πολυκαταστήματα και υπεραγορές ζ. χώροι συνάθροισης κοινού και εν γένει πολιτιστικές λειτουργικές. η. κτίρια κοινωνικής πρόνοιας θ. θερμοκήπια ι. γεωργικές αποθήκες οριζοντίου τύπου και δεξαμενές. κ. αντλητικές εγκαταστάσεις, υδατοδεξαμενές κατασκευαζόμενες επί του εδάφους, φρέατα λ. διαμορφώσεις πλαζ, εγκαταστάσεις παιδότοπων και άθλησης μ. κτίρια κοινής ωφέλειας.

18 16 Χάρτης 6 ΖΟΕ παραλιακής περιοχής Νοµού Ηλείας

19 17 Β.1. Περιοχές Α2. - Περιοχή Ζαχάρως. - Περιοχή Αγουλινίτσας-Επιταλίου. - Περιοχή Αλκυώνας-Σπιάτζας. 2. Στις παραπάνω περιοχές Α2 δεν επιτρέπονται : α. Βιομηχανικές εγκαταστάσεις β. Κτηνοτροφικές πτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, στέγαστρα σφαγής, στέγαστρα και ποτίστρες ζώων. γ. Μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας. δ. εξορυκτική δραστηριότητα. Γ. Για το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας και τους όρους και περιορισμούς δόμησης των παραπάνω περιοχών Α (Α1 και Α2) βλ. στο Παράρτημα 1. ΙΙ. Περιοχές Β. Περιλαμβάνονται περιοχές τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους βιοτόπων, αρχαιολογικών ιστορικών τόπων, μνημείων, φυσικών σχηματισμών τμημάτων ή μεμονωμένων στοιχείων (ακτές, σπηλιές, παρόχθια και παράκτια βλάστηση, συστάδες δέντρων, χείμαρροι, πηγές, υδατοπτώσεις, κ.λπ.) και διακρίνονται σε υποπεριοχές Β1, Β2, Β3, Β4, Β5, Β6 ως εξής ; Α.1. Περιοχή Β1. Η παραπάνω περιοχή, η οποία περιλαμβάνει παραλιακές εκτάσεις με αμμοθίνες- παραθαλάσσια δάση και το δάσος Στροφυλιάς, 2. Περιοχή Β2. Στην περιοχή αυτή επιτρέπονται εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης των ιαματικών λουτρών Καϊάφα, μετά από μελέτη που εγκρίνεται από τη αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ. Για την Περιοχή των ιαματικών πηγών της λίμνης Καϊάφα ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 1 του. 4844/1930 Περί διατάξεων αφορούν την εκμετάλλευση των ιαματικών πηγών, όπως ισχύουν. 3. Περιοχή Β3. Η παραπάνω περιοχή, περιλαμβάνει το δημόσιο Δάσος Σπιάτζας και εκτείνεται από την θέση Τηγάνια έως τη θέση Γεφύρια. 4. Περιοχή Β4. Η ως άνω περιοχή περιλαμβάνει τα δημόσια παραθαλάσσια δάση θινών του Χελωνίτου Κόλπου, στα οποία επιτρέπονται μόνο εγκαταστάσεις που προβλέπονται από το άρθρο 19 παρ. 1 και 3 του ν. 1577/1985 Γ.Ο.Κ. (Α 210). 5. Στην παραλία των παραπάνω περιοχών Β1, Β2, Β3 και Β4 επιτρέπονται επίσης διαμορφώσεις - λυόμενες κατασκευές για την εξυπηρέτηση των λουομένων (στέγαστρα, σκιάδια, αποχωρητήρια, περίπτερα, κιόσκια, τέντες, πάγκοι, ελαφρές, καμπίνες αποδυτηρίων, ελαφρές καμπίνες αποθήκευσης, παιδότοποι, γήπεδα άθλησης), μετά από μελέτες που εγκρίνονται από την Δ/νση Ειδικών Έργων Αναβάθμισης περιοχών του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Οι παραπάνω εγκαταστάσεις εφόσον έχουν μόνιμο χαρακτήρα πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον 500 μ. 6. Περιοχή Β5. α. Περιλαμβάνει ζώνες εκατέρωθεν της κοίτης των ποταμών Αλφειού από τις εκβολές του έως τη θέση Λινάρια και Πηνειού από της εκβολής του έως την τεχνητή λίμνη (Υδάτινοι βιότοποι), που χρήζουν προστασίας. β. Στην περιοχή αυτή επιτρέπονται : - γεωργική χρήση με την μορφή της παραδοσιακής καλλιέργειας μόνον. - Θερμοκήπια μετά από έγκριση της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξία και Δημοσίων Έργων. Έγκριση απαιτείται επίσης και για την επέκταση των υφισταμένων. - Η κτηνοτροφική χρήση με τη μορφή της ελεύθερης βοσκής μόνον. - Οι αθλητικές εγκαταστάσεις μετά από έγκριση της Δ/νσης Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. - Έργα υποδομής και συντήρησης των φραγμάτων και έργα διευθέτησης των ποταμών. 7. Περιοχή Β6. Στην περιοχή αυτή επιτρέπονται μόνο κτίρια για την εξυπηρέτηση του αρχαιολογικού χώρου.

20 18 Για το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας και τους λοιπούς όρους και περιορισμούς δόμησης των παραπάνω περιοχών Β βλ. στο Παράρτημα 1. ΙΙΙ. Περιοχές με στοιχείο Γ. Στις περιοχές αυτές περιλαμβάνονται γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας και διακρίνονται εις υποπεριοχές Γ1, Γ2, Γ3, Γ4, Γ5, Γ6, Γ7 και Γ8 ως εξής : Α.1. Περιοχή Γ1. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 6 στρέμματα. Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδαφίου θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα τα οποία : ι. κατά την δημοσίευση του παρόντος διατάγματος έχουν ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα και ιι. τα γήπεδα που έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες, όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του από π.δ/τος (Δ 270). 2. Περιοχή Γ2. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 6 στρέμματα. Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδαφίου θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα τα οποία : ι. Κατά την δημοσίευση του παρόντος διατάγματος έχουν ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα και ιι. τα γήπεδα που έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες, όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του από π.δ/τος (Δ 270). 3. Περιοχή Γ3. α. Η παραπάνω περιοχή η οποία περιλαμβάνει γεωργικές εκτάσεις των οικισμών Πύργου, Σκουροχωριου, Μυρτέας, Λεβεντοχωριου, Κορακοχωριου, - Από την περιοχή εξαιρούνται οι δημόσιες γεωργικές εκτάσεις Κάστας και Μουριάς (Γ8). β. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 4 στρέμματα. γ. Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδαφίου θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα που έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες, όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 2 το άρθρου 1 του από π.δ/τος (Δ 270). 4. περιοχή Γ4. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 6 στρέμματα. Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδαφίου θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα τα οποία: ι. Κατά την δημοσίευση του παρόντος διατάγματος έχουν ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα και ιι. τα γήπεδα που έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του από π.δ/τος (Δ 270). 5.Περιοχή Γ5. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 6 στρέμματα. Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδαφίου θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα τα οποία: ι. κατά τη δημοσίευση του παρόντος διατάγματος έχουν ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα και ιι. τα γήπεδα που έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του από π.δ/τος (Δ 270). 6. Περιοχή Γ6. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 6 στρέμματα. Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδαφίου θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα τα οποία : ι. κατά την δημοσίευση του παρόντος διατάγματος έχουν ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα και ιι. τα γήπεδα που έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες, όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του από π.δ/τος (Δ 270). 7. Στις παραπάνω περιοχές Γ1, Γ2, Γ3, Γ4, Γ5 και Γ6 επιτρέπονται οι παρακάτω χρήσεις γης ως εξής : α. κατοικία β. εγκαταστάσεις γεωργικών εκμεταλλεύσεων, όπως βοηθητικά κτίρια, αποθήκες οριζόντιου τύπου και δεξαμενές. γ. θερμοκήπια δ. αθλητικές εγκαταστάσεις

21 19 ε. αντλητικές εγκαταστάσεις, υδατοδεξαμενές κατασκευαζόμενες επί του εδάφους, φρέατα στ. στέγαστρα και ποτίστρες ζώων, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΥΠ. Γεωργίας. ζ. μεταποιητικές μονάδες (βιομηχανικές εγκαταστάσεις και συναφείς δραστηριότητας) επιτρέπονται για τα έργα και τις δραστηριότητες του άρθρου 4 της 69 69/5387/ κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β 678) Α κατηγορίας, Ομάδα ΙΙ, παρ. 1α, β,γ,δ,η, παρ. 7α, β, γ,δ,ε,εστ,ζ,η,θ, παρ. 8β και Β κατηγορίας ήτοι μονάδες συναφείς με τη γεωργία, τη βιομηχανία τροφίμων, τη βιομηχανία ξύλου. η. κτηνοτροφικές ή πτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, επιτρέπονται για τα έργα και τις δραστηριότητες του άρθρου 4 της παραπάνω απόφασης Α κατηγορίας, Ομάδα ΙΙ παρ. 1ε, τ καθώς και του άρθρου 5 και Β κατηγορίας ήτοι για εγκαταστάσεις πουλερικών, χοίρων κλπ. που εντάσσονται στην κατηγορία αυτή. θ. μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας σε χερσαία έκταση επιτρέπονται μόνο στις περιοχές Γ2 και Γ8 για τα έργα και τις δραστηριότητες του άρθρου 4 της ίδια παραπάνω απόφασης, Α κατηγορίας, Ομάδα ΙΙ παρ. 1 και του άρθρου 5 και Β κατηγορίας ήτοι για ιχθυογενετικούς σταθμούς, ιχθυοτροφεία, κλπ. ι. Άλλα έργα και μη βιομηχανικές δραστηριότητες επιτρέπονται για τα έργα και τις εργασίες του άρθρου 4 της ανωτέρω αναφερόμενης Απόφασης, Α κατηγορίας, Ομάδα ΙΙ παρ. 10α, β,δ,ε,στ,ζ,η,θ,ι, παρ. 11 β,γ,δ,ια και Β κατηγορίας ήτοι για έργα υποδομής και άλλα σχέδια. κ. κτίρια κοινής ωφέλειας Οι δραστηριότητες των προηγουμένων εδαφίων η,θ,ι,κ επιτρέπονται μετά από τήρηση διαδικασίας προέγκρισης χωροθέτησης και έγκρισης περιβαλλοντικών όρων σύμφωνα με τις διατάξεις της 69269/5387/ (Β 678) Κοινής Υπουργικής Απόφασης. 8. Περιοχή Γ7. Στη περιοχή αυτή επιτρέπεται η χρήση κατοικίας. Επιπλέον στην περιοχή βόρεια της σιδηροδρομικής γραμμής (α) επιτρέπονται: εστιατόρια, αναψυκτήρια, κτίρια κοινής ωφελείας, χώροι πολιτιστικών εγκαταστάσεων και χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 6 στρέμματα. Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδάφιο θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα τα οποία : ι. κατά την δημοσίευση του παρόντος διατάγματος έχουν ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα και ιι. τα γήπεδα που έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες, όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του από π.δ/τος (Δ 270). 9. Περιοχή Γ8. α. Η παραπάνω περιοχή περιλαμβάνει δημόσιες εκτάσεις των αποξηραμένων λιμνών Αγουλινίτσας, Μουριάς και Έλους Κάστας. β. Στην περιοχή αυτή επιτρέπονται οι χρήσεις που προβλέπονται από την προηγούμενη παράγραφο 7 πλην της κατοικίας. Επίσης στην περιοχή Αγουλινίτσας> επιτρέπεται η χωροθέτηση μικρού αεροδρομίου για ελαφριά αεροσκάφη με τις ανάλογες εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης αυτού. γ. Το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζεται σε 20 στρέμματα. Β. Για τους λοιπούς όρους και περιορισμούς δόμησης των παραπάνω περιοχών Γ βλ. στο Παράρτημα 1. IV. Περιοχές με στοιχείο Δ. Στις περιοχές με στοιχείο Δ. Στις περιοχές αυτές περιλαμβάνονται οι είσοδοι των πόλεων Πύργου (υποπεριοχή με στοιχείο Δ1) και Αμαλιάδος (υποπεριοχή με στοιχείο Δ2). Α.1. Περιοχή Δ1. 2. Περιοχή Δ2. Στις παραπάνω περιοχές Δ1 και Δ2 επιτρέπονται χρήσεις που έχουν άμεση εξάρτηση με τις δραστηριότητες τω πόλεων και ειδικότερα : α. κατοικία

22 20 β. τουριστικές εγκαταστάσεις κατηγορίας ΑΑ, Α και Β με εξαίρεση τις οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (κάμπινγκ). γ. ταβέρνες, εστιατόρια, αναψυκτήρια δ. κτίρια κοινωνικής πρόνοιας ε. εμπορικά καταστήματα, υπεραγορές, εκθεσιακά κέντρα ζ. γεωργικές αποθήκες η. υδατοδεξαμενές, κατασκευαζόμενες επί του εδάφους, φρέατα, αντλιοστάσια θ. θερμοκήπια ι. κτίρια κοινής ωφέλειας Γ. Για το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας και τους όρους και περιορισμούς δόμησης των παραπάνω περιοχών Δ1 και Δ2 βλ. στο Παράρτημα 1. V. Περιοχές με στοιχείο Ε. Είναι οι περιοχές κατά μήκος των οδικών αξόνων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο τουριστικό ενδιαφέρον και ειδικότερα : Α.1. Περιοχές 300 μ. εκατέρωθεν των παρακάτω οδικών αξόνων. - Πύργου Αρχαίας Ολυμπίας - Γαστούνης Αρχαίας Ιλιδας - Θολου Φυγαλείας Επικουρείου Απόλλωνος - Επιταλίου Κρέστενας Αρχαίας Ολυμπίας - Πύργου Κατάκολου 2. Περιοχές 150μ. εκατέρωθεν των παρακάτω οδικών αξόνων : Ζαχάρως παραλίας, Γαστούνης Βαρθολομιού και Βαρθολομιού Δάσους θινών 3. Περιοχές 100μ. εκατέρωθεν του παρακάτω οδικού άξονα : Χανάκια Μυρτέα Αγ. Ηλίας Πυργί παραλία. Β. Στις παραπάνω περιοχές δεν επιτρέπονται οι παρακάτω χρήσεις δραστηριότητες: α. Εγκαταστάσεις βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων, συνεργείων αυτοκινήτων β. εξορυκτική δραστηριότητα γ. στέγαστρα σφαγής, στέγαστρα ποτίστρες ζώων, μαντριά δ. κτηνοτροφικές ή πτηνοτροφικές εγκαταστάσεις ε. εγκαταστάσεις SILOS στ. υδατοδεξαμενές επί υποστυλωμάτων ζ. οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις η. κέντρα αναψυχής (μπουζούκια, disco) θ. Η δημιουργία τουριστικών μονάδων επιτρέπεται μετά από τήρηση της διαδικασίας προέγκρισης χωροθέτησης και έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, σύμφωνα με τις διατάξεις της 69269/5387/ κοινής Υπουργικής απόφασης (Β 678). Για το κατώτατο όριο κατάτμησης και αρτιότητας και τους όρους και περιορισμούς δόμησης των παραπάνω περιοχών βλ. στο Παράρτημα 1. Α.7.3. Οι περιοχές NATURA Το Δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι σημαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος του δικτύου είναι η συμβολή στην αποτελεσματικότερη προστασία των απειλούμενων ειδών και των ενδιαιτημάτων και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και γενικότερα στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Για κάθε περιοχή, τα όριά της απεικονίζονται σε τοπογραφικό χάρτη και έχει συνταχθεί Πληροφοριακό Δελτίο με γενικά στοιχεία και δεδομένα σχετικά με τους τύπους οικοτόπων και τα είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος που εμφανίζονται σε αυτήν. Οκτώ βιότοποι του Νομού έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο NATURA: Το οροπέδιο της Φολόης (GR ),

23 21 Οι εκβολές του Πηνειού (GR ), Η Ολυμπία (GR ), Οι θίνες και το Παραλιακό Δάσος της Ζαχάρως, η λίμνη Καϊάφα, η Στροφυλιά και ο Κακόβατος (GR ), Η λιμνοθάλασσα Κοτύχι Βρίνια (GR ), Η Παράκτια θαλάσσια ζώνη από Ακρ. Κυλλήνης έως Τούμπι-Καλόγρια (GR ), Η θαλάσσια περιοχή του κόλπου της Κυπαρισσίας Ακρ. Κατάκολο-Κυπαρισσία (GR ) και Η λιμνοθάλασσα Κοτύχι - Αλυκή Λεχαινών (GR ). Α.7.4. Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) και τα ΣΧΟΟΑΠ - ΓΠΣ υπάρχουν για τους Δήμους Πύργου (ΦΕΚ 598/Δ/88), Αμαλιάδας (ΦΕΚ 3/Δ/1986), Αρχ. Ολυμπίας (ΦΕΚ 415/Δ/1989), Ζαχάρως (ΦΕΚ 36/Δ/1987) και Ανδρίτσαινας (ΦΕΚ 1288/Δ/1986) (Πηγή: Μελέτη ΠΣΧΣ & ΑΑ Δυτ. Ελλάδος) - Έχει κινηθεί η διαδικασία για την εκπόνηση μελετών ΣΧΟΟΑΠ για τους Δήμους που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. [συνοπτικά σχόλια για την ενότητα] Α.8. Συνοπτική παρουσίαση των κύριων προβλημάτων, των τάσεων και των προοπτικών χωρικής ανάπτυξης του Νομού Ηλείας (πρώτες σημειώσεις) - Το ΑΕΠ ανά κάτοικο στο Νομό παραμένει χαμηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο, ενώ είναι ακόμη χαμηλότερο στην ορεινή ζώνη. Το ποσοστό ανεργίας στο Νομό παραμένει υψηλό - Ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα του Νομού έχει καθυστερήσει, με αρνητικά α- ποτελέσματα τόσο στα εισοδήματα του πληθυσμού όσο και στο περιβάλλον των αγροτικών περιοχών. Οι περισσότερο αρνητικές συνέπειες αφορούν στην ορεινή ζώνη. - Το τουριστικό προϊόν παραμένει σε υπέρμετρο βαθμό συναρτημένο με την κλασσική μορφή τουρισμού δίπλα στη θάλασσα, ενώ δεν έχουν αξιοποιηθεί -παρά ελάχιστα- οι δυνατότητες ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού στις εσωτερικές περιοχές. Ενώ η τουριστική ανάπτυξη σε ορισμένα τμήματα της παράκτιας ζώνης εμφανίζει σημεία κορεσμού, με αρνητικές συνέπειες στο φυσικό και στο δομημένο περιβάλλον, στα υπόλοιπα τμήματα της ζώνης δεν έχουν αξιοποιηθεί οι υπάρχουσες δυνατότητες. Σε ακόμα μικρότερο βαθμό έχουν αξιοποιηθεί οι δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης της ορεινής ζώνης (ιδίως με εναλλακτικές μορφές τουρισμού). Το ισχυρό ρεύμα επισκεπτών προς το χώρο της Αρχαίας Ο- λυμπίας δεν έχει αξιοποιηθεί για την ενίσχυση των τουριστικών δραστηριοτήτων στις υπόλοιπες περιοχές του Νομού. Η μη επαρκώς ελεγχόμενη χωροθέτηση της ανάπτυξης των δραστηριοτήτων του τουρισμού παραθερισμού όπως και της διευρυνόμενης αστικοποίησης, ασκεί όλο και εντονότερες, πολύπλευρες, πιέσεις στο δομημένο και ιδίως στο φυσικό περιβάλλον. Οι πιέσεις αυτές, όσον αφορά ιδίως στις δασικές περιοχές, αυξάνουν τις πιθανότητες πυρκαγιών αλλά και δημιουργούν προβλήματα στο υδάτινο δυναμικό της περιοχής κλπ.

24 22 Οι τάσεις αυτές υποβάθμισης της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος περιορίζουν την αξία αυτού του σημαντικού τουριστικού πόρου της περιοχής. Παράλληλα, η μη ελεγχόμενη αστικοποίηση περιορίζει την έκταση της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας. [οι υποδομές] [το αστικό σύστημα]

25 23 Β. ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β.1. Κατευθύνσεις για τη Χωρική Ανάπτυξη του Νομού Ηλείας στο πλαίσιο του θεσμοθετημένου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης (ΧΣΑΑ) της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Οι Στρατηγικοί Στόχοι και Κατευθύνσεις Περιφερειακού Πλαισίου είναι (συνοπτικά) βλ. στους Χάρτες 7 έως 12: α. Αναβάθμιση της διεθνούς -ευρωπαϊκής ακτινοβολίας της Περιφέρειας, ως: Νότιας Δυτικής Πύλης της χώρας προς την Κεντρική Μεσόγειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση και κεντρικού πόλου ανάπτυξης στον αναπτυξιακό άξονα της Αδριατικής - Ιονίου, ως κόμβου συνδυασμένων μεταφορών, εμπορευματικού -διαμετακομιστικού - επικοινωνιακού κόμβου και κέντρου ανάπτυξης νέων τεχνολογιών και ως διεθνούς πολιτιστικού προορισμού β. Αναβάθμιση του εθνικού ρόλου της περιφέρειας γ. Αναπτυξιακή αναδιάρθρωση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της περιφέρειας σε κρίσιμους τομείς. δ. Ενδοπεριφερειακή σύγκλιση και ισορροπία - πολυκεντρική χωρική οργάνωση, συγκρότηση ολοκληρωμένων διαπεριφερειακών και ενδοπεριφερειακών αναπτυξιακών χωρικών ενοτήτων, αξόνων και πόλων ανάπτυξης για την επίτευξη χωρικής και κοινωνικής συνοχής. Συγκροτούνται τρεις ενότητες ανάπτυξης (μία ανά νομό). Η ενότητα ανάπτυξης Ηλείας διαρθρώνεται με βάση τον κύριο (διευρωπαϊκό - εθνικό) Δυτικό άξονα ανάπτυξης Πάτρα - Αμαλιάδα - Πύργος - Καλαμάτα, τον διαπεριφερειακό άξονα ανάπτυξης δίπολο Πύργος - Αμαλιάδα (και Αρχαία Ολυμπία - Ήλιδα) - Τρίπολη - Άργος - Ναύπλιο - Μυκήνες, τις διαπεριφερειακής σημασίας συνδέσεις του Δυτικού Άξονα με τα λιμάνια Κατακόλου και Κυλλήνης, τον ενδοπεριφερειακό άξονα Αμαλιάδα (σε σύνδεση με Δυτικό άξονα) - Σιμόπουλο (σε σύνδεση με εθνική οδό Πάτρας -Τρίπολης) και τον πόλο -κέντρο ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής Πύργου -Αμαλιάδας (περιλαμβάνει τα λιμάνια Κατάκολου - Κυλλήνης και τους διεθνούς πολιτιστικού ενδιαφέροντος τόπους Αρχαίας Ολυμπίας - Ήλιδας - Επικούριου Απόλλωνα) με προτεινόμενη εξειδίκευση στη γεωργία και το θαλάσσιο και πολιτιστικό τουρισμό. Η ενότητα εμπεριέχει τον αναπτυξιακό πόλο ευρύτερης περιοχής Πύργου -Αμαλιάδας με συγκριτικά πλεονεκτήματα στον πολιτισμό - ειδικό τουρισμό - αθλητισμό (Αρχαία Ολυμπία, Ήλιδα, Κυλλήνη, Επικούρειος Απόλλων κλπ) και με δυνατότητες εξειδίκευσης στη βιολογική γεωργία. Εντάσσεται σε δυο κύριους άξονες ανάπτυξης: Άξονας ανάπτυξης ΠΑΘΕ. Δυτικός άξονας ανάπτυξης (Κακαβιά - Ιωάννινα - Άρτα -Αγρίνιο - Μεσολόγγι - Πάτρα - Αμαλιάδα - Πύργος - Καλαμάτα) και σύνδεση με λιμάνι Πλατυγιαλίου Αστακού.

26 24 Χάρτης 8 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Κέντρα, Άξονες, Πόλοι Ανάπτυξης

27 25 Χάρτης 9 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Παραγωγικές δραστηριότητες

28 26 Χάρτης 10 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Οικιστικό Δίκτυο

29 27 Χάρτης 11 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Κέντρα, Άξονες, Πόλοι Ανάπτυξης Απόσπασμα Χάρτη 8 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Κέντρα, Άξονες, Πόλοι Ανάπτυξης

30 28 Χάρτης 12 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Παραγωγικές δραστηριότητες Απόσπασμα Χάρτη 9 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Παραγωγικές δραστηριότητες

31 29 Χάρτης 13 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Οικιστικό Δίκτυο Απόσπασμα Χάρτη 10 Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης Οικιστικό Δίκτυο

32 30 Δευτερεύοντες διαπεριφερειακοί άξονες ανάπτυξης. Άξονας σύνδεσης δίπολου Πύργου-Αμαλιάδας (και Αρχαίας Ολυμπίας-Ήλιδας) με Τρίπολη -Άργος- Ναύπλιο -Μυκήνες. Σύνδεση Δυτικού Άξονα με λιμάνια Κυλλήνης και Κατάκολλου Ενδοπεριφερειακοί άξονες ανάπτυξης: Άξονας Αμαλιάδα (σύνδεση με Δυτικό Άξονα) - Σιμόπουλο (σύνδεση με εθνική οδό 111 Πάτρας - Τρίπολης). Προτεινόμενες πολιτικές χωρικής διαφοροποίησης και αναβάθμισης των κρίσιμων ζωνών: Ολοκληρωμένη ανάπτυξη των μειονεκτικών ορεινών περιοχών με προώθηση της πολυλειτουργικότητας (εναλλακτικές μορφές τουρισμού, αξιοποίηση φυσικών και πολιτιστικών πόρων, παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων) με ανάπτυξη υποδομών και με λειτουργική διασύνδεση με τον λοιπό αγροτικό και παράκτιο χώρο. Ολοκληρωμένη ανάπτυξη του αγροτικού χώρου με προώθηση πολιτικών προστασίας της γεωργικής γης (κατά προτεραιότητα στις πεδινές περιοχές με μεγάλες πιέσεις), αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, ανάπτυξη της εντατικής γεωργίας και της κτηνοτροφίας με σταδιακή ενίσχυση των περιβαλλοντικά φιλικότερων μορφών αγροτικής παραγωγής. Προστασία και διαχείριση του παράκτιου χώρου με οργάνωση και έλεγχο των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων (οικιστική ανάπτυξη, τουρισμός, μεταποίηση, αγροτικές δραστηριότητες, ι- χθυοκαλλιέργειες, έργα υποδομής) και εφαρμογή πρακτικών φιλικότερων προς το περιβάλλον. Προτεινόμενες πολιτικές για την Προστασία -Ανάδειξη της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς και ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων: Δημιουργία ενιαίων δικτύων διαδρομών πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς και ενθάρρυνση της ελεγχόμενης ανάπτυξης ήπιων παραγωγικών δραστηριοτήτων (με αιχμή την τουριστική δραστηριότητα). Ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων με έμφαση στην ανάδειξη - αξιοποίηση και ορθολογική διαχείριση του πλούσιου υδάτινου δυναμικού. Προτάσεις για το μετασχηματισμό του οικιστικού δικτύου: Ο αναγκαίος χωρικός μετασχηματισμός του οικιστικού δικτύου βασίζεται στις εξής αρχές: - Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη, - Οικονομική και Κοινωνική Συνοχή - Ισόρροπη ανταγωνιστικότητα - Πολυκεντρικότητα Στο πλαίσιο των παραπάνω επιλογών προωθείται: Πολυκεντρική διάρθρωση στο οικιστικό δίκτυο της περιφέρειας με διάχυση της ανάπτυξης σε περισσότερους πόλους - οικιστικά κέντρα, λαμβάνοντας υπόψη τη χωρική τους ένταξη σε διαδρόμους ανάπτυξης, τη σχέση τους με μεταφορικούς κόμβους συνδυασμένων μεταφορών (πόλεις - πύλες) και τη γειτνίαση τους με τουριστικούς και φυσικούς πόρους υπερτοπικής εμβέλειας, προωθώντας έτσι μια νέα πολυκεντρική οικιστική δομή. Δικτύωση του οικιστικού συστήματος μέσα από σχεδιασμό μιας νέας ιεράρχησης και συγκρότηση δικτύων συνεργασίας, συμπληρωματικότητας και χωροταξικής εξειδίκευσης στο πλαίσιο λειτουργικών ρόλων, αποκαθιστώντας την ισορροπία ανάμεσα στις πόλεις και την ύπαιθρο.

33 31 Ανάδειξη της ιδιαίτερης ταυτότητας του συστήματος οικισμών 1ου έως και 3ου επιπέδου. Ενίσχυση των διοικητικών και κοινωνικών λειτουργιών στη βάση του ιεραρχημένου οικιστικού δικτύου, ανάδειξη της ταυτότητας του αστικού δημόσιου χώρου και περιορισμός της αστικής διάχυσης μέσω του σχεδιασμού της ανάπτυξης. Οργάνωση της ανάπτυξης του τουρισμού αναψυχής και της παραθεριστικής κατοικίας με έμφαση στις παράκτιες περιοχές και στις περιοχές με αξιόλογους φυσικούς πόρους. Ειδικότερα για τα σημαντικότερα αστικά κέντρα του Ν. Ηλείας προτείνεται η ανάδειξη και ενίσχυση των Προωθητικών Δραστηριοτήτων για κάθε Αστικό Κέντρο ως εξής: Προωθητικές Δραστηριότητες αστικών κέντρων Αστικά Κέντρα Αναπτυξιακός Ρόλος Αναπτυξιακές Υποδομές Προωθητικές Δραστηριότητες Πύργος - Κατάκολο Κέντρο Νομαρχιακής Ανάπτυξης 2 ου επιπέδου. Δίπολο με Αμαλιάδα. Πολιτιστικός τουριστικός πόλος Κέντρο παραγωγικής αγροτικής περιοχής "Δυτικός Άξονας" Σιδηροδρομικό δίκτυο Οδική Σύνδεση με Τρίπολη ΤΕΙ Διεθνές πολιτιστικό - συνεδριακό - αθλητικό κέντρο Αρχ. Ολυμπίας ΒΕΠΕ Πολιτισμός - τουρισμός (Αρχαία Ολυμπία - παράκτια ζώνη) Υπηρεσίες Ανώτατη εκπαίδευση Αγροτικές δραστηριότητες Μεταποίηση Αμαλιάδα Δίπολο με τον Πύργο Κέντρο παραγωγικής αγροτικής περιοχής Σύνδεση με Οδικό Άξονα Πάτρας - Καλαμάτας και με εθνική οδό 111 ΤΕΙ ΒΕΠΕ Υπηρεσίες Πολιτισμός - Τουρισμός(Αρχαία Ήλιδα - Παράκτια ζώνη) Ανώτατη εκπαίδευση Μεταποίηση Αγροτικές δραστηριότητες Οι ειδικότερες εξαρτήσεις - ομαδοποιήσεις συμπλεγμάτων οικιστικών δικτύων με προοπτική χωρικής εξειδίκευσης με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των οικισμών και των ευρύτερων περιοχών τους και δημιουργίας δικτύων συνεργασίας φαίνονται στο Χάρτη 10. Σημειώνεται ότι η κάθετη ιεραρχική κατάταξη - επικοινωνία των οικισμών 1ου έως και 5ου επιπέδου με βάση την χωροθέτηση των διοικητικών και κοινωνικών υπηρεσιών, θα τείνει όλο και περισσότερο να παραχωρεί τη θέση της σε μια διάρθρωση του οικιστικού δικτύου που θα στηρίζεται στην ανάπτυξη της εταιρικής σχέσης πόλης - υπαίθρου και στην ανάπτυξη πολλαπλών εξαρτήσεων μέσω δικτυώσεων συνεργαζόμενων συνόλων με ιδιαίτερη ταυτότητα - διακεκριμένη εξειδίκευση και υψηλές ανταγωνιστικές δυνατότητες. Οι βασικοί Στρατηγικοί Στόχοι του ΠΣΧΣΑΑ Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για τη χωρική ανάπτυξη του Νομού Ηλείας είναι: 1. Ανάδειξη και αξιοποίηση των αρχαιολογικών και ιστορικών -πολιτιστικών πόρων και μνημείων, με έμφαση στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας σε συνδυασμό με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και προστασία και αξιοποίηση της παράκτιας ζώνης και των ιαματικών πηγών της λίμνης Καϊάφα, καθώς και των λοιπών τοπίων ιδιαίτε-

34 32 ρου φυσικού κάλλους με σκοπό την εξειδίκευση της τουριστικής - πολιτιστικής δραστηριότητας. 2. Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός του πρωτογενή τομέα με προστασία της γεωργικής γης υ- ψηλής παραγωγικότητας, ενθάρρυνση των βιολογικών καλλιεργειών και της βιολογικής κτηνοτροφίας, καθώς και με εισαγωγή νέας τεχνολογίας και βελτιωμένου γενετικού υλικού, ως αξιόλογου και προστατευτέου φυσικού και παραγωγικού πόρου για το Νομό, στήριξη των βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων έντασης εργασίας και μετρά τεχνολογικού και οργανωτικού εκσυγχρονισμού των ΜΜΕ. 3. Ενδυνάμωση της βιώσιμης ανάπτυξης του οικιστικού δικτύου με έμφαση στα οικιστικά κέντρα 2ου και 3ου επιπέδου (Πύργος, Αμαλιάδα, Βάρδα, Λεχαινά, Γαστούνη, Αρχαία Ο- λυμπία, Κρέστενα, Ζαχάρω,) με προώθηση ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων και α- ναπλάσεων, εισαγωγή νέων τεχνολογιών, προώθηση των υπηρεσιών στήριξης των επιχειρήσεων, τέλος δε με αναβάθμιση και επέκταση του κοινωνικού εξοπλισμού. 4. Προστασία και ολοκληρωμένη διαχείριση φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της λιμνοθάλασσας Κοτύχι και της Αρχαίας Ολυμπίας, καθώς και της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας. 5. Ρύθμιση των συγκρούσεων γης Β κατοικίας - τουρισμού στις Δυτικές και Ν.Δ. ακτές, έλεγχος και οργάνωση της ανάπτυξης σε όλη την παράκτια ζώνη και αναζήτηση δυνητικών περιοχών οργανωμένης ανάπτυξης Β κατοικίας και τουρισμού στις Δυτικές και Ν.Δ. Ακτές, καθώς και στα ορεινά. 6. Πρόληψη - οργάνωση των αναμενόμενων πιέσεων στην ευρύτερη περιοχή αξόνων και κόμβων μεταφορών (Πατρών - Πύργου - Κυπαρισσίας, Κατάκολο), καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας. Β.2. Κατευθύνσεις του ΕΣΠΑ και του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου Ιονίων Νήσων για τη Χωρική Ανάπτυξη της Περιφέρειας Κατευθύνσεις του ΕΣΠΑ για τη Χωρική Ανάπτυξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας θα εστιάσει στην ανάπτυξη αλλά και την επιτάχυνση ολοκλήρωσης των υποδομών και των υπηρεσιών (π.χ. ολοκλήρωση μεγάλων έργων μεταφορικών υποδομών) και συγκεκριμένα η δημιουργία και λειτουργία του Δυτικού Άξονα της ΠΑΘΕ Κόρινθος-Πάτρα) που θα συμβάλουν στη βελτίωση του επιπέδου μεταφορών και θα δράσουν ως αναπτυξιακό εργαλείο οικονομικής αναδιάρθρωσης και εκσυγχρονισμού για το σύνολο της χωρικής ενότητας. Σημαντική θέση επίσης κατέχουν παρεμβάσεις στο πλαίσιο συνδυασμένων μεταφορών (ανάπτυξη εμπορευματικών σταθμών). Έμφαση θα δοθεί επίσης στην αύξηση των επενδύσεων σε τομείς έντασης γνώσης και τον αναπροσανατολισμό του παραγωγικού δυναμικού σε υπηρεσίες και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ειδικότερα, θα επιδιωχθεί η προώθηση και ενίσχυση της συνεργασίας ΑΕΙ, ΤΕΙ, ερευνητικών ινστιτούτων και επιχειρήσεων, η ίδρυση νέων και ο εκσυγχρονισμός υφιστάμενων επιχειρήσεων με έμφαση στην καινοτομία και νέες τεχνολογίες αλλά και η δημιουργία καινοτόμων προϊόντων με την αξιοποίηση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Περιφέρειας. Δεδομένων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων από πλευράς κλίματος, γεωγραφικής θέσης, φυσικών και αρχαιολογικών-πολιτιστικών πόρων σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής θα αποτελέσει η ολοκληρωμένη τουριστική ανάπτυξη με έμφαση στις ειδικές εναλλακτικές μορφές τουρισμού.

35 33 Έμφαση, τέλος, θα δοθεί σε παρεμβάσεις προστασίας και βελτίωσης του αστικού και δομημένου περιβάλλοντος (π.χ. ανάπτυξη περιβαλλοντικών υποδομών επεξεργασίας διαχείρισης και αξιοποίησης στερεών και υγρών αποβλήτων) αλλά και στην αξιοποίηση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Κατευθύνσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος για τη Χωρική Ανάπτυξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου Ιονίων Νήσων Εξειδίκευση της στρατηγικής στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος Η στρατηγική της Δυτικής Ελλάδας εστιάζεται στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων (στην γεωγραφική θέση, μεταφορικά έργα μεγάλης εμβέλειας, ύπαρξη Ερευνητικών Ινστιτούτων, τουριστικοί και πολιτιστικοί πόροι, κλπ.) και στην αντιμετώπιση των αδυναμιών της Περιφέρειας (χαμηλό κ.κ. ΑΕΠ, χαμηλό επίπεδο ανταγωνιστικότητας, προβλήματα αγοράς εργασίας, ελλείψεις σε βασικές υποδομές, κλπ.). Παράλληλα στοχεύει στην ικανοποίηση των εθνικών (ΕΣΠΑ, ΕΠΜ) και κοινοτικών κατευθύνσεων (ΚΣΚΓ) για την επίτευξη σειράς προκλήσεων και την αντιμετώπιση πιθανών κινδύνων στην πορεία προς την οικονομική και κοινωνική σύγκλιση. Υπό το πρίσμα των ως άνω το όραμα για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας στην προγραμματική περίοδο είναι: «Η εντατικοποίηση των προσπαθειών για επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης και πραγματική σύγκλιση με τις προηγμένες ελληνικές περιφέρειες μέσω ενίσχυσης της προσπελασιμότητας, βελτίωσης της επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητας με ταυτόχρονη διασφάλιση σύγχρονου και άνετου επιπέδου ποιότητας ζωής για τους κατοίκους, μέσα από την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Περιφέρειας». Το όραμα απαντά σε μεγάλο βαθμό στην αναπτυξιακή υστέρηση της Περιφέρειας, τόσο σε διαπεριφερειακό, όσο και σε ενδοπεριφερειακό επίπεδο. Οι βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής της ΠΔΕ είναι οι κάτωθι: Ανάπτυξη των υποδομών και των υπηρεσιών των δικτύων και δημιουργία αξόνων ανάπτυξης. Η κατεύθυνση αυτή εξειδικεύεται στην αναβάθμιση και συμπλήρωση των δικτύων μεταφορών και των μεταφορικών υπηρεσιών, στη μείωση του χρόνου και του κόστους μεταφοράς προσώπων και αγαθών, στη βελτίωση της ασφάλειας και στη βελτίωση του επιπέδου εξυπηρέτησης που συνδέεται με τη βελτίωση των συνθηκών διακίνησης, της ασφάλειας των μετακινήσεων, καθώς και την παροχή έγκυρης και έγκαιρης πληροφόρησης. Ενίσχυση των παραγωγικών δυνατοτήτων της Περιφέρειας και ανάδειξη των δυναμικών κλάδων με έμφαση στην Καινοτομία και Νέα Τεχνολογία. Η στρατηγική αυτή κατεύθυνση της Περιφέρειας εξειδικεύεται στην ίδρυση νέων και την ενίσχυση υφιστάμενων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς της οικονομίας, στη διεύρυνση της επιχειρηματικής βάσης και ευρύτερα στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας κυρίως μέσω της διευκόλυνσης ίδρυσης νέων και εξειδικευμένων επιχειρήσεων, στην ενίσχυση της παραγωγής εφαρμοσμένης έρευνας και τεχνολογίας, στη σύνδεση επιχειρηματικότητας και καινοτομίας και στον προσανατολισμό των τοπικών παραδοσιακών κλάδων και των νέων επιχειρήσεων σε κλάδους υψηλότερης προστιθέμενης αξίας. Επιπλέον εξειδικεύεται στην ενίσχυση των παραγωγικών δυνατοτήτων της Περιφέρειας και στην ανάδειξη των δυναμι-