ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ, ΜΕΤΑΞΥ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΧΛΟΟΤΑΠΗΤΑ ΣΕ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ ΑΘΛΗΤΕΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ

Transcript

1 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ, ΜΕΤΑΞΥ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΧΛΟΟΤΑΠΗΤΑ ΣΕ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ ΑΘΛΗΤΕΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ του Αθανάσιου Χατζηαθανασίου Μεταπτυχιακή διατριβή που υποβάλλεται στο καθηγητικό σώμα για την μερική ολοκλήρωση των απαιτήσεων για την απόκτηση του μεταπτυχιακού τίτλου του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Φυσική Δραστηριότητα Για Ειδικούς Πληθυσμούς) Θεσσαλονίκη 2008 Εγκεκριμένο από το Καθηγητικό Σώμα: 1 ος Επιβλέπων : Σεντελίδης Θωμάς Λέκτορας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ. 2 ος Επιβλέπων : Χριστούλας Κοσμάς Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ. 3 ος Επιβλέπων : Κίτσιος Αθανάσιος Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ. 1

2 2008 Αθανάσιος Χατζηαθανασίου ALL RIGHTS RESERVED 2

3 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες σε όσους με βοήθησαν σε όλη τη διάρκεια της εκπόνησης αυτής της διατριβής, ξεκινώντας από τον επιβλέποντα κ. Θωμά Σεντελίδη, Λέκτορα του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης/Α.Π.Θ., για την αδιάκοπη και ακούραστη καθοδήγηση, την συμπαράσταση σε όλα τα εμπόδια που συναντήσαμε κατά τη διάρκεια της εργασίας, την αγάπη καθώς και την απόλυτη εμπιστοσύνη που μου έδειξε. Επίσης επιθυμώ να εκφράσω τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μου στον κ. Κίτσιο Αθανάσιο, Επίκουρο Καθηγητή Φυσικοθεραπείας του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ. για την επιστημονική του προσφορά και την εμπιστοσύνη που μου έδειξε από την αρχή της προσπάθειάς μου, καθώς και την αδιάκοπη και ακούραστη συμμετοχή του σε όλη τη διάρκεια της ερευνητικής φάσης της εργασίας. Τον κ. Κοσμά Χριστούλα, Επίκουρο Καθηγητή Εργοφυσιολογίας του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ., για την εμπιστοσύνη του, τη βοήθεια και τον πολύτιμο χρόνο που αφιέρωσε στην παρακολούθηση της εργασίας. Ξεχωριστά θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους προπονητές, οι οποίοι δαπάνησαν ένα σημαντικό μέρος από την ώρα της προπόνησης τους, καθώς και τους αθλητές που υπομονετικά και με ιδιαίτερο ζήλο δέχτηκαν να αποτελέσουν δείγμα της έρευνας αυτής. Τέλος, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου σε όλη την οικογένειά μου και πιο συγκεκριμένα στη μητέρα μου Παναγιώτα και στον πατέρα μου Γιώργο, οι οποίοι με έφεραν στον κόσμο, μου πρόσφεραν ότι χρειαζόμουν και μου συμπαραστάθηκαν σε κάθε βήμα της ζωής μου. Χωρίς αυτούς δε θα είχα καταφέρει τίποτα. 3

4 Την προσπάθεια μου αυτή, αφιερώνω στου γονείς μου Γιώργο και Παναγιώτα 4

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΤΖΗΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ: Καταγραφή των διαφορών στη συχνότητα και σοβαρότητα των κακώσεων, μεταξύ συνθετικού και φυσικού χλοοτάπητα σε ερασιτέχνες αθλητές ποδοσφαίρου (Υπό την επίβλεψη του καθηγητού Θωμά Σεντελίδη) Πολλές είναι οι έρευνες που ασχολήθηκαν με τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των τραυματισμών στο χώρο του ποδοσφαίρου. Παρ όλα αυτά ελάχιστες έχουν ερευνήσει τα σύγχρονα δεδομένα που προκύπτουν από την κατασκευή και χρήση νέου τύπου γηπέδων, όπως είναι τα συνθετικά. Η παρούσα έρευνα, κατέγραψε τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ του φυσικού και του συνθετικού χλοοτάπητα και κατέληξε σε χρήσιμα συμπεράσματα. Μελετώντας 199 ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές του Ν. Θεσσαλονίκης, οι οποίοι αγωνίζονταν στις τοπικές κατηγορίες Α και Α1, κατέγραψε διαφορές και συγκεκριμένα αυξημένα ποσοστά τραυματισμών, μεταξύ των αθλητών που αγωνίζονταν σε συνθετικό γήπεδο (86,8%), έναντι (49,6%) που εμφάνισαν οι ποδοσφαιριστές του φυσικού χόρτου. Τα διαστρέμματα ήταν αυξημένα στο συνθετικό (32,9%), σ αντίθεση με το φυσικό, όπου τα κατάγματα ήταν περισσότερα (29,1%). Τέλος σημαντικά ήταν και τα αποτελέσματα που αφορούσαν το χώρο στον οποίο προκλήθηκε ο τραυματισμός, όπου στο μεν φυσικό χόρτο, οι ποδοσφαιριστές τραυματίζονταν πιο συχνά κατά την διάρκεια του αγώνα (αγώνας 70%, προπόνηση 30%), στοιχείο απόλυτα φυσιολογικό αφού οι επιβαρύνσεις εκεί είναι αυξημένες, ενώ στο συνθετικό, τα ποσοστά μεταξύ αγώνα και προπόνησης ήταν μοιρασμένα (αγώνας 56%, προπόνηση 44%). Τα παραπάνω στοιχεία είναι ιδιαίτερα σημαντικά και πρέπει να ληφθούν υπόψιν απ όλους όσους ασχολούνται με το χώρο του ποδοσφαίρου (αθλητές, γυμναστές, προπονητές, παράγοντες, γιατροί, φυσιοθεραπευτές κ.α.), αφού η νέες τάσεις και η στροφή σε νέες τεχνολογίες μπορεί να αποδειχθούν επιζήμιες για τον αθλούμενο. Λέξεις Κλειδιά: Κακώσεις, ποδόσφαιρο, συνθετικός χλοοτάπητας, φυσικός χλοοτάπητας. 5

6 ABSTRACT: HATZIATHANASIOU ATHANASIOS: Report of differences in incidence and severity of injuries, between artificial turf and natural grass in amateur football players (Under the supervision of Professor Thomas Sedelidis) There are many studies that have worked on the frequency and severity of injury in soccer. Nevertheless, few of them have already studied about the up-to-date data that have come up with the construction and use of new types of fields, like the synthetic turf. The present study, have recorded the differences between the natural and the synthetic turf, gathering useful conclusions. Consulting 199 amateur soccer players who play in topic A and A1 division of Thessaloniki, we marked differences and to be more specific, increased percentages of the injuries, for the athletes that play on synthetic turf (86,8%), opposite to (49,6%) that revealed from the athletes that play on physical field. The sprains were more often on synthetic turf (32,9%), in contrast to the physical field, that has an increase in fractures (29,1%). Finally, there were very important results about where the injury took place. On the one hand, there is physical field, where the injuries were more often while playing in the game (game 70%, training 30%), which is something very common because of the burden that has a match and on the other hand, on synthetic turf, the results were whipsawed (game 56%, training 44%). The elements above are very important and it must be kept in mind from all the relevant people that have to do with soccer (athletes, trainers, coaches, agents, doctors and physiotherapists), that many of the fresh trends and the attempts to adopt new technologies, might proved harmful for the athlete. Key Words: Injuries, football, soccer, artificial turf, natural grass. 6

7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 5 ABSTRACT...6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ.7 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι Εισαγωγή Γενικά στοιχεία για την ιστορία του ποδοσφαίρου Γενικά στοιχεία για την ιστορία του συνθετικού χλοοτάπητα Σκοπός της έρευνας Σημασία της έρευνας Οριοθέτηση της έρευνας Περιορισμοί της έρευνας.15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας Κακώσεις στον αθλητισμό Κακώσεις στο ποδόσφαιρο Συχνότητα κακώσεων στο ποδόσφαιρο Τύπος αθλητικής κάκωσης και εντοπισμός της στο ποδόσφαιρο Σοβαρότητα κακώσεων στο ποδόσφαιρο Υποτροπή κακώσεων στο ποδόσφαιρο Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του συνθετικού έναντι του φυσικού χλοοτάπητα Συγκριτικές έρευνες μεταξύ συνθετικού και φυσικού χλοοτάπητα...28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ Μεθοδολογία..30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV Αποτελέσματα Αποτελέσματα περιγραφικής στατιστικής στον φυσικό χλοοτάπητα Αποτελέσματα περιγραφικής στατιστικής στον τεχνητό χλοοτάπητα 43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V Συζήτηση 51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI Συμπεράσματα- Προτάσεις..55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII Βιβλιογραφία

8 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1. Συμμετοχή στην προετοιμασία...34 Σχήμα 2. Συμμετοχή στους αγώνες...35 Σχήμα 3. Χρήση διατάσεων...35 Σχήμα 4. Χρήση προστατευτικών μέσων...36 Σχήμα 5. Συχνότητα τραυματισμών...36 Σχήμα 6. Είδος τραυματισμού...37 Σχήμα 7. Περιοχή τραυματισμού...37 Σχήμα 8. Χώρος που προκλήθηκε ο τραυματισμό...38 Σχήμα 9. Αιτία πρόκλησης του τραυματισμού (σύγκρουση ή μη)...38 Σχήμα 10. Βαρύτητα τραυματισμών...39 Σχήμα 11. Χρονική περίοδος που έγινε η διάγνωση...39 Σχήμα 12. Ποιος έκανε τη διάγνωση...40 Σχήμα 13. Νοσηλεία ή μη, σε κλινική ή νοσοκομείο...40 Σχήμα 14. Θεραπευτική αγωγή που ακολουθήθηκε...41 Σχήμα 15. Παρουσία ή όχι επιπλοκών κατά την αποκατάσταση...41 Σχήμα 16. Υποτροπή τραυματισμού...42 Σχήμα 17. Συμμετοχή στην προετοιμασία...43 Σχήμα 18. Συμμετοχή στους αγώνες...43 Σχήμα 19. Χρήση διατάσεων...44 Σχήμα 20. Χρήση προστατευτικών μέσων...44 Σχήμα 21. Συχνότητα τραυματισμών...45 Σχήμα 22. Είδος τραυματισμού...45 Σχήμα 23. Περιοχή τραυματισμού...46 Σχήμα 24. Χώρος που προκλήθηκε ο τραυματισμός...46 Σχήμα 25. Αιτία πρόκλησης του τραυματισμού (σύγκρουση ή μη)...47 Σχήμα 26. Βαρύτητα τραυματισμών...47 Σχήμα 27. Χρονική περίοδος που έγινε η διάγνωση...48 Σχήμα 28. Ποιος έκανε τη διάγνωση...48 Σχήμα 29. Νοσηλεία ή μη, σε κλινική ή νοσοκομείο...49 Σχήμα 30. Θεραπευτική αγωγή που ακολουθήθηκε...49 Σχήμα 31. Παρουσία ή όχι επιπλοκών κατά την αποκατάσταση...50 Σχήμα 32. Υποτροπή τραυματισμού

9 I ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1.Γενικά στοιχεία για την ιστορία του ποδοσφαίρου. Το ποδόσφαιρο θεωρείται το δημοφιλέστερο άθλημα παγκοσμίως. Πολλοί είναι οι πολιτισμοί που διεκδικούν τη γνησιότητα του συγκεκριμένου αθλήματος με χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτά των Κινέζων, των Ιαπώνων, των Ρωμαίων, των αρχαίων Ελλήνων, των Περσών, των Βίκινγκς και πολλών άλλων, οι οποίοι ασχολούνται με το ποδόσφαιρο ή έστω με μια μορφή του, χιλιάδες χρόνια τώρα. Σε όλους αυτούς τους πολιτισμούς τα αθλήματα αυτά είχαν έντονο τελετουργικό και συμβολικό χαρακτήρα. Πιο συγκεκριμένα στην Κίνα, ένα από τα δημοφιλέστερα παιχνίδια με μπάλα ήταν το Τσίου- Σιού, το οποίο παιζόταν πριν από 3500 χιλιάδες χρόνια και αποσκοπούσε στην εκπαίδευση των στρατιωτών. Στο παιχνίδι αυτό υπήρχαν τέρματα μέσα από τα οποία έπρεπε να περάσει η μπάλα (Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια του Αθλητισμού 1961). Στην Ιαπωνία το παιχνίδι Κέμαρι παιζόταν και με τα χέρια και με τα πόδια. Οι παίκτες βρίσκονται σε σχήμα κύκλου, προσπαθώντας να μην πέσει η μπάλα στο έδαφος. Ο χαρακτήρας του παιχνιδιού ήταν περισσότερο τελετουργικός, παρά ανταγωνιστικός (Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια του Αθλητισμού 1961). Στην Κεντρική και Νότιο Αμερική, παιζόταν ένα είδος παιχνιδιού με την ονομασία τλάτσι, το οποίο είχε αρκετές ομοιότητες με το σημερινό ποδόσφαιρο. Έτσι, η μεσαία τάξη των κατοίκων έπαιζε το πρώτο ομαδικό παιχνίδι χρησιμοποιώντας μια μπάλα φτιαγμένη από ελαστικό. Ήταν παιχνίδι που αργότερα οικειοποιηθήκαν και οι Μάγια, όπου γι αυτούς η μπάλα συμβόλιζε τον ήλιο, τη δύναμη και τη γονιμότητα του. 9

10 Δημοφιλές παιχνίδι με μπάλα το οποίο παιζόταν με τα πόδια, ήταν και το Χάρπαστουμ, το οποίο ήταν γνωστό από τους Έλληνες ως αρπαστό και αφομοίωσαν με κάποιες παραλλαγές και οι αρχαίοι Ρωμαίοι. Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι το Χάρπαστουμ είναι η βάση του σημερινού ποδοσφαίρου και το οποίο διέδωσαν με την σειρά τους στην Αγγλία οι λεγεωνάριοι. Στο λεξικό της Βρετανικής Ακαδημίας (έτος έκδοσης 1612), στο σχετικό λήμμα που αναφέρεται στο ποδόσφαιρο γράφεται ότι: Ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που παίζεται στην Φλωρεντία με δύο ομάδες, όπως σε παράταξη μάχης, με μια μπάλα φουσκωμένη με αέρα και μοιάζει με σφαιρομαχία, που πέρασε από τους Έλληνες στους Λατίνους και από αυτούς σε εμάς (Roman ball games, διαδίκτυο). Με την πάροδο των χρόνων το ποδόσφαιρο άλλαξε, προσαρμόστηκε στις συνθήκες τις εκάστοτε εποχής, έγινε πιο φιλικό και κατανοητό φτάνοντας τελικά στη σημερινή του μορφή. Σ αυτό συντέλεσαν οι Άγγλοι οι οποίοι ήταν αυτοί που ασχολήθηκαν και τελικά τελειοποίησαν το άθλημα. Το 1848 και ενώ το ποδόσφαιρο παιζόταν κυρίως μεταξύ των κολεγίων με δικούς τους κάθε φορά κανόνες, το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ καθιέρωσε για πρώτη φορά κανόνες ποδοσφαίρου με τους οποίους παιζόταν το ποδόσφαιρο από κει και ύστερα (Μπογιόπουλος και Μηλάκας 2005). Το 1863 είναι επίσης μια σημαντική ημερομηνία, αφού οι δύο μέχρι τότε Αγγλικοί ποδοσφαιρικοί σύνδεσμοι, του ράγκμπι και του ποδοσφαίρου διαχωρίστηκαν. Έτσι ο πρώτος ποδοσφαιρικός σύνδεσμος ιδρύθηκε στην Αγγλία τον Οκτώβριο του 1863, αποτελούμενος από έντεκα ομάδες, οι οποίες εκτός των άλλων ασχολήθηκαν και με την δημιουργία των πρώτων επίσημων κανονισμών. Το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα παγκοσμίως έγινε στην Μεγάλη Βρετανία το 1872, με συμμετοχή ομάδων από την Αγγλία και την Σκωτία. Όπως ήταν φυσικό, η ανάπτυξη του ποδοσφαίρου δεν θα μπορούσε να σταματήσει εκεί, έτσι με την βοήθεια των Βρετανών το ποδόσφαιρο μεταφέρθηκε στη σημερινή του μορφή και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου γενικότερα, δημιουργώντας επίσημες ομοσπονδίες παγκοσμίως (Ολλανδία και Δανία 1889, Νέα Ζηλανδία 1891, Αργεντινή 1893, Χιλή 1895, Ελβετία και Βέλγιο 1895, Ιταλία 1898, Γερμανία και Ουρουγουάη 1900 κ.α. Σημείο αναφοράς θεωρείται και η ίδρυση την παγκόσμιας ομοσπονδίας ποδοσφαίρου (FIFA) τον Μάιο του 1904, από τους Γάλλους, τους Βέλγους, τους Δανούς, τους Ολλανδούς, τους Ισπανούς, τους Σουηδούς και τους Ελβετούς. Μέχρι το 1925 τα μέλη της ομοσπονδίας έφτασαν τα 36 10

11 και σταδιακά μέχρι και το 1950 τα 73. Σήμερα η FIFA αριθμεί 204 μέλη σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Να σημειωθεί ότι το ποδόσφαιρο εντάχθηκε στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 1896 ως άθλημα επίδειξης και ως επίσημο άθλημα το 1908 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου Γενικά στοιχεία για την ιστορία του συνθετικού χλοοτάπητα. Η ιστορία της χρήσης συνθετικού χλοοτάπητα στον αθλητισμό, ξεκινάει στις αρχές της δεκαετίας του 60. Το ίδρυμα Ford, ζήτησε από την επιστήμη και τη βιομηχανία, να αναπτύξει έναν τύπο συνθετικού τάπητα για αστικές περιοχές, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί για την άθληση και την ψυχαγωγία των ανθρώπων. Απώτερος σκοπός τους ήταν η προσφορά καλύτερων συνθηκών άθλησης και ψυχαγωγίας των παιδιών στις πόλεις, τα οποία πλήττονταν από τις ποιοτικά απαράδεκτες συνθήκες που δημιουργούσαν το τσιμέντο, η άσφαλτος και οι μικρές παιδικές χαρές. Το 1964, η πρώτη απόπειρα χρησιμοποίησης του συγκεκριμένου υλικού έγινε σε σχολείο του Ρόντ Άιλαντ των Ηνωμένων Πολιτειών. Η πρώτη γενιά συνθετικού χλοοτάπητα ήταν πραγματικότητα, αποτελούμενη από κοντές και λεπτές ίνες με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την αυξημένη τριβή και τους έντονους κραδασμούς λόγω της σκληρής επιφάνειας, είχαν ως άμεση συνέπεια την απρόβλεπτη κίνηση της μπάλας (Renstrom & Peterson & Edberg, 1977). Το 1966 ήταν η πρώτη χρονιά που ο συνθετικός τάπητας χρησιμοποιήθηκε σε επαγγελματικό επίπεδο στο Άστροντομ του Χιούστον. Σιγά σιγά η χρήση του συνθετικού τάπητα αυξήθηκε, με αποτέλεσμα πολλές παιδικές χαρές να επενδυθούν με αυτό το υλικό. Επίσης πολλά σχολεία και ιδρύματα εκμεταλλεύτηκαν τα πλεονεκτήματα του, μετατρέποντας τις οροφές των κτιρίων σε περιοχές ψυχαγωγίας και άθλησης. Ύστερα από την επιτυχία που γνώρισε ο συνθετικός χλοοτάπητας στο Αστροντομ, πολλές ήταν οι κατασκευαστικές εταιρίες που ενδιαφέρθηκαν για την ανάπτυξη και κατασκευή του. Στις αρχές τις δεκαετίας του 80, άρχισαν για πρώτη φορά να ερευνώνται θέματα που αφορούσαν την ποιότητα άθλησης και την υγεία των αθλούμενων στον πλαστικό χλοοτάπητα. Τότε ήταν που παρουσιάστηκε η δεύτερη γενιά συνθετικού χλοοτάπητα με πιο χοντρές και ψηλές ίνες, με καλή ποιότητα άμμου, καλύτερη συμπεριφορά της μπάλας και μειωμένη τριβή (Aune & Myhrvold & Roa & Kunstgressboka, 2003). 11

12 Παρ όλες τις προσπάθειες των κατασκευαστών όμως δεν άργησαν τα αρνητικά σχόλια σχετικά με την αντοχή και την ποιότητα του πλαστικού τάπητα. Οι αθλητές και οι γιατροί των ομάδων άρχισαν να παραπονιούνται για εγκαύματα και μολύνσεις που προέρχονταν από την επαφή με το πλαστικό. Επίσης οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονταν στην επιφάνεια του πλαστικού ήταν ιδιαίτερα υψηλές, με αποτέλεσμα την έντονη δυσφορία των αθλητών. Οι αθλητές του μπέιζμπολ από την πλευρά τους παραπονούνταν για τα σκληρότερα χτυπήματα της μπάλας και την απρόβλεπτη κίνηση της μέσα στο χώρο, ενώ οι ποδοσφαιριστές δήλωναν ότι η κίνηση και το ρολάρισμα της μπάλας γίνεται πιο γρήγορα στο πλαστικό με αποτέλεσμα την αλλαγή των συνθηκών διεξαγωγή του αγώνα. Παρά τις έντονες αντιδράσεις, το 1974 οι Παγκόσμια Οργανωτική Αρχή του ποδοσφαίρου, έκρινε πως ο συνθετικός χλοοτάπητας δεν προκαλούσε προβλήματα στην υγεία των αθλητών, οπότε μπορούσε να συνεχίσει να χρησιμοποιείται. Από την δεκαετία του 90 και μέχρι και τα τελευταία χρόνια η χρήση του τεχνητού χλοοτάπητα αυξήθηκε και συνεχίζει να αυξάνει, αφού πολλοί είναι οι αγωνιστικοί χώροι που ο χλοοτάπητας τους βρίσκεται σε κακή κατάσταση, σε μερικούς μάλιστα απουσιάζει εντελώς, με αποτέλεσμα να καθίσταται προβληματική η χρήση τους από τις ομάδες τόσο κατά την προπόνηση, όσο και κατά την διεξαγωγή των αγώνων, οι οποίοι μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται να αναβληθούν. Αυτό οφείλεται στην κακή συντήρηση του χλοοτάπητα, αλλά και στις ακραίες καιρικές συνθήκες. Τέτοιες συνθήκες επικρατούν για παράδειγμα στις Σκανδιναβικές χώρες, όπου η χρήση συνθετικού χλοοτάπητα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής (Levy & Skovron & Agel, 1990; Orchard, 2002; Ekstrand & Timpka & Hagglund, 2006). Εξαιτίας αυτών των ιδιαιτεροτήτων, έπρεπε να βρεθεί μια λύση που να ικανοποιεί τα παραπάνω κριτήρια και δεν ήταν άλλη από την χρήση συνθετικού χόρτου. Η FIFA σε συνεργασία με μεγάλες βιομηχανίες στην Ευρώπη και την Αμερική, κατόπιν ερευνών και δοκιμών, έφτασαν στο συμπέρασμα ότι δύο κατηγορίες συνθετικών χλοοταπήτων είναι κατάλληλες για χρήση. Η τρίτη γενιά συνθετικού τάπητα παρουσιάστηκε στην Νορβηγία το 2000, με μεγαλύτερες ίνες (50-60 mm), που συμπληρώνονταν με άμμο και μικρά κομμάτια καουτσούκ, των οποίων ο συνδυασμός παρέπεμπε έντονα στο φυσικό χόρτο (Aune et al.2003). Συνυπολογίζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης του, η FIFA πρότεινε την προώθηση του σε γήπεδα ποδοσφαίρου μόνο κατ εξαίρεση και σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει καμία δυνατότητα εγκατάστασης φυσικού 12

13 χλοοτάπητα, στοχεύοντας στην αρτιμέλεια και την υγεία των αθλητών. Έτσι σε συνδυασμό με το μικρότερο κόστος συντήρησης και το βελτιωμένο σύστημα απορρόφησης των κραδασμών, έδειχνε περισσότερο φυσικό από ποτέ. Εξαιτίας αυτών των παραγόντων, ο συνθετικός χλοοτάπητας είναι ακόμα και σήμερα ισχυρός αντίπαλος του φυσικού χόρτου, όσον αφορά την κατασκευή και κάλυψη αθλητικών και σχολικών χώρων, κυρίως σε χώρες του εξωτερικού Σκοπός της έρευνας Είναι γεγονός ότι οι κακώσεις στο ποδόσφαιρο είναι αρκετά συχνές, σοβαρές και αναπόφευκτες, ενώ ο περιορισμός τους συνίσταται στη γνώση του μοντέλου των κακώσεων στο ποδόσφαιρο και στη μείωση των παραγόντων κινδύνου που προκαλούν αυτές τις κακώσεις. Συμπερασματικά λοιπόν, διαπιστώνεται ότι ενώ το ενδιαφέρον για το άθλημα του ποδοσφαίρου στη χώρα μας συνεχώς αυξάνεται, απουσιάζει η έρευνα μέσω της οποίας θα αντληθούν πολύτιμες πληροφορίες και αξιόπιστα ερευνητικά δεδομένα, για παράγοντες που καθορίζουν την ύπαρξη κακώσεων. Ένας τέτοιος σημαντικός παράγοντας είναι η μείωση των κακώσεων. Εξάλλου στη χώρα μας υπάρχει έλλειψη στοιχείων και τεκμηριωμένων αναφορών, ειδικά όσον αφορά το είδος της επιφάνειας άθλησης και του αντίκτυπου που μπορεί να έχει στα ποσοστά των τραυματισμών, γεγονός που οδήγησε στην παρούσα έρευνα. Έτσι, σκοπός της έρευνας είναι να καταγράψει τους διάφορους τύπους αθλητικών κακώσεων, που εμφανίζονται στις δύο επιφάνειες άθλησης (φυσικού και συνθετικού χλοοτάπητα), τα κυριότερα σωματικά σημεία που εντοπίζονται και κατά πόσο οι τραυματισμοί αυτοί αντιμετωπίζονται σωστά Σημασία της έρευνας Η εργασία αφορά, κυρίως τους αθλητές ποδοσφαίρου, αλλά αποτελεί και προέκταση για τους αθλούμενους όλων των ηλικιών και επιπέδων, τους αθλίατρους, τους φυσιοθεραπευτές, τους προπονητές και όλους όσους ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για τις αθλητικές κακώσεις. Αυτή η εργασία περιγράφει τους διάφορους τύπους αθλητικών κακώσεων, που εμφανίζονται σε διαφορετικές κάθε φορά επιφάνειες άθλησης, τα κυριότερα σημεία που αυτοί εντοπίζονται, πως μπορούν να προληφθούν και να αποκατασταθούν. 13

14 Τα τελευταία χρόνια, αυξάνει συνεχώς ο αριθμός των ατόμων όλων των ηλικιών που λαμβάνουν υπ όψιν τις συμβουλές των ειδικών, για την έναρξη σωματικής άσκησης και των σημαντικών πλεονεκτημάτων που αυτή προσφέρει. Για κάποιους ανθρώπους, συνήθως αυτούς που δεν προπονούνται σωστά ή δεν αθλούνται κάτω από την σωστές συνθήκες, αυτά τα πλεονεκτήματα μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα, τις αθλητικές κακώσεις. Ευτυχώς, οι περισσότερες αθλητικές κακώσεις μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά και οι περισσότεροι άνθρωποι που υποφέρουν από τραυματισμούς, μπορούν να επιστρέψουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, μετά από έναν τραυματισμό. Φυσικά, πολλοί τραυματισμοί μπορούν να αποφευχθούν, εάν οι αθλητές-αθλούμενοι λάβουν τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα Οριοθέτηση της έρευνας Για την διεξαγωγή της συγκεκριμένης έρευνας πρέπει να τεθούν κάποια όρια όσον αφορά τη χωροταξική περιοχή της έρευνας, το είδος και την ποιότητα του δείγματος που θα εξετασθεί. Έτσι, αποφασίσθηκε να πραγματοποιηθεί στην ευρύτερη περιοχή του νομού Θεσσαλονίκης, με ομάδες των δύο υψηλότερων ερασιτεχνικών κατηγοριών. Υποθέτοντας ότι, σε αυτό το επίπεδο κάθε ομάδα θα αποτελείται από 20 τουλάχιστον ποδοσφαιριστές, θεωρήθηκε ότι 12 ομάδες μοιρασμένες σε γήπεδα συνθετικά και φυσικού χόρτου, θα επαρκέσουν για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Πιο συγκεκριμένα και σχετικά με το δείγμα της έρευνας, αυτό αποτελείται από 199 αθλητές ποδοσφαίρου από 12 ομάδες της Α1 και Α τοπικής ερασιτεχνικής κατηγορίας Νομού Θεσσαλονίκης εκ των οποίων, οι 6 προπονούνται και αγωνίζονται σε φυσικό χλοοτάπητα και οι υπόλοιπες 6 σε συνθετικό. Όπως ελέχθηκε, η έρευνα θα διεξαχθεί στο νομό Θεσσαλονίκης με ομάδες εντός και εκτός πολεοδομικού συγκροτήματος. Οι ομάδες που θα συμμετέχουν και θα προπονούνται στο φυσικό χόρτο, θα έχουν μεταξύ τους τον ίδιο αριθμό προπονήσεων και αγώνων, καθώς και την ίδια καλή ποιότητα φυσικού χλοοτάπητα. Τα ίδια δεδομένα θα ισχύουν και όσον αφορά τις ομάδες που προπονούνται και αγωνίζονται σε συνθετικό χλοοτάπητα, οι οποίες θα έχουν το ίδιο ακριβώς πρόγραμμα προπονήσεων και αγώνων μεταξύ τους και μεταξύ 14

15 των ομάδων του φυσικού χλοοτάπητα. Τέλος, η ποιότητα (γενιά) του συνθετικού χλοοτάπητα θα είναι ίδια σε όλα τα γήπεδα της έρευνας Περιορισμοί της έρευνας Πολλοί συγγραφείς έχουν ασχοληθεί με τις δυσκολίες που παρουσιάζονται κατά την σύγκριση των αποτελεσμάτων των ερευνών, εξαιτίας της έλλειψης της κατάλληλης μεθοδολογίας (Keller & Noyes & Buncher, 1987; Noyes & Lindenfeld & Marshall, 1988; Van Mechelen & Hlobil & Kemper, 1992; Inklaar 1994; Dvorak & Junge 2000; Junge & Dvorak 2000; Ekstrand & Karlsson 2003). Πολλοί είναι επίσης και οι ερευνητές οι οποίοι έθεσαν τον προβληματισμό, ότι υπάρχει ανεπάρκεια στον σχεδιασμό της μελέτης, στην συλλογή των δεδομένων, στον προσδιορισμό της κάκωσης και την επίβλεψη- παρακολούθηση του χρονικού του τραυματισμού, τα οποία κάνουν τη σύγκριση μεταξύ των ερευνών δύσκολη (Keller et al. 1987, Noyes et al. 1988, Van Mechelen et al. 1992, Inklaar 1994, Dvorak & Junge 2000, Junge & Dvorak 2000). Τέλος, έρευνες των τελευταίων ετών που μπαίνουν στην διαδικασία σύγκρισης των γηπεδικών συνθηκών και πιο συγκεκριμένα του είδους και της ποιότητας του ποδοσφαιρικού χλοοτάπητα, σε συνάρτηση με τις κακώσεις που μπορεί να προκληθούν, οδηγούν σε μια ποικιλία αποτελεσμάτων που δεν μπορούν να θεωρηθούν ως δεδομένα (Ekstrand & Timpka & Hagglund, 2006; Meyers et al. 2004; Gaulrapp et al. 1999; Powell et al. 1992; Ford et al. 2006). 15

16 II ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 2.1. Κακώσεις στον αθλητισμό Σύμφωνα με τα στοιχεία των ερευνών που έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως, η πλειονότητα των αθλητικών κακώσεων, αφορούν το μυοσκελετικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα, ενώ σε μικρότερο βαθμό πλήττονται τα άλλα συστήματα. Σύμφωνα με τους De Loes & Goldie (1988) τα ομαδικά αθλήματα επαφής έχουν το μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας και για τα δύο φύλα. Ακόμα οι Backx, Beijer, Bol & Erich (1991), υποστηρίζουν ότι, τα αθλήματα υψηλού κινδύνου, χαρακτηρίζονται από επαφή και μεγάλο αριθμό αλμάτων. Ο Αμπατζίδης (1998), αναφέρει ότι κάκωση ονομάζεται η βλάβη των ιστών του σώματος, η οποία προκαλείται από άμεση ή έμμεση βία. Οι κακώσεις διακρίνονται ανάλογα με το αν ο ιστός επικοινωνεί με το περιββάλον, είναι δηλαδή εκτεθειμένος στ αυτό, σε κλειστές και ανοιχτές και ανάλογα με την διάρκεια εφαρμογής και την ένταση της βίας, σε κακώσεις από υπερχρησία και τραυματικές. Όπως αναφέρει ο Bradford (2000), οι κακώσεις ταξινομούνται σε οξείες και χρόνιες (υπέρχρησης). Ο ίδιος συγγραφέας υποστηρίζει ότι ενώ η οξεία κάκωση προκαλείται από ένα μεμονωμένο γεγονός, οι κακώσεις υπέρχρησης δημιουργούνται από την συσσώρευση των αποτελεσμάτων από επαναλαμβανόμενες μικροκακώσεις σε μυς, τένοντες, συνδέσμους, χόνδρους και κόκαλα. Οι ασθενείς με κακώσεις υπέρχρησης, συνήθως παραπονούνται για μια ύπουλη έναρξη συμπτωμάτων, που χειροτερεύει μετά από συγκεκριμένες αθλητικές δραστηριότητες. Οι Koplan, Siscovick & Goldbaum (1985), υποστηρίζουν πως ο όρος κάκωση αναφέρεται σε μια φυσική καταστροφή, συνήθως μυοσκελετική, και πως η δυσκολία στο να οριστούν οι παράγοντες κινδύνου της άσκησης, οφείλεται στην πολυπλοκότητα που έχει η άσκηση από μόνη της. Τα άτομα που εκτελούν μια φυσική 16

17 δραστηριότητα ή μια άσκηση, έχουν ένα διαφορετικό και ποικίλο επίπεδο έντασης και εκτελεστικότητας, το οποίο με την σειρά του έχει μια διαφορετική απόδοση και ποικιλομορφία σε παράγοντες κινδύνου. Οι ίδιοι συγγραφείς, υποστηρίζουν πως για να ορισθούν οι παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει να εξετάσουμε την αλληλεπίδραση κυρίως δύο στοιχείων: τους ενδογενείς παράγοντες και το περιβάλλον. Για παράδειγμα στο τρέξιμο, ενδογενείς παράγοντες είναι η ηλικία, το φύλο, το επίπεδο φυσικής κατάστασης, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, οι συνήθειες και ο τρόπος ζωής του ατόμου. Ως περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι οι κλιματολογικές συνθήκες, το έδαφος και η επιφάνεια του δαπέδου, οι σόλες των παπουτσιών και η τοποθεσία που γίνεται η άσκηση. Συνοψίζοντας, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι από τις κλινικές μελέτες που έχουν γίνει, πιθανώς οι κακώσεις να σχετίζονται με τις ειδικές μορφές που έχει η άσκηση κάθε φορά. Ακόμα αναφέρουν ότι η συχνότητα και η βαρύτητα των κακώσεων σχετίζεται με το είδος της άσκησης, τη συχνότητα της, την ένταση, καθώς επίσης με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες και τα προσωπικά χαρακτηριστικά των ατόμων που παίρνουν μέρος σε μια άσκησηάθλημα. Άλλοι παράγοντες που προκαλούν κακώσεις, είναι η έλλειψη γενικής φυσικής κατάστασης, η λανθασμένη τεχνική, η έλλειψη ευκαμψίας, καθώς και η μη επαρκής θεραπεία και αποκατάσταση των κακώσεων (Aronen, 1995). Οι Lund- Hanssen, Gannon, Engebretsen, Holen & Hammer (1996), υποστηρίζουν ότι η μυϊκή αδυναμία και πιο συγκεκριμένα του τετρακεφάλου μυ, είναι παράγοντας κινδύνου για κακώσεις στον πρόσθιο χιαστό σύνδεσμο. Ο Behrman et al. (2000), υποστηρίζουν ότι ένας κοινός λόγος για να ξαναυποστεί κάποιος μια κάκωση, είναι η απουσία της αποθεραπείας σε παλιές κακώσεις. Η κατάλληλη αποθεραπεία, μειώνει το ρυθμό των κακώσεων, ενώ μια συνηθισμένη μέθοδος για την ανίχνευση μη αποθεραπευμένων κακώσεων είναι η ιατρική εξέταση και ο ιατρικός έλεγχος πριν την έναρξη των αθλητικών δραστηριοτήτων. Επιπλέον ο Αμπατζίδης (1998), αναφέρει ότι η συνεχώς πρωϊμότερη έναρξη της άσκησης, παράλληλα με τις υπερβολικές συχνά απαιτήσεις για επιδόσεις υψηλού επιπέδου, ιδίως από νέους αθλητές και αθλήτριες, αυξάνουν τον κίνδυνο κακώσεων. Σ αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί και το σημαντικό ρόλο που παίζουν και κάποιοι εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι η μη σωστή εφαρμογή των κανονισμών από τους διαιτητές, το υλικό του δαπέδου του αγωνιστικού χώρου και οι διαστάσεις του γηπέδου. Ο Behrman et al. (2000), αναφέρουν ότι ο καταστροφικός 17

18 αριθμός και ρυθμός των κακώσεων έχει ελαττωθεί, ενθαρρύνοντας κανόνες που απαγορεύουν το επικίνδυνο παιχνίδι Κακώσεις στο ποδόσφαιρο Το ποδόσφαιρο είναι ένα ομαδικό άθλημα που απαιτεί όλα εκείνα τα στοιχεία της φυσικής κατάστασης (δύναμη, ταχύτητα, ταχυδύναμη, αντοχή), σε συνδυασμό με άλλες πιο σύνθετες ικανότητες- επιδεξιότητες (Fried & Lloyd, 1992). Οι απαιτήσεις και οι ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου αθλήματος, όπως για παράδειγμα οι συχνές και έντονες επαφές με τον αντίπαλο παίχτη, οδηγούν πολλές φορές σε κακώσεις. Επίσης, η συνεχής κίνηση, τα πολλά άλματα και οι ταχύτητες, αποτελούν πρόσθετα στοιχεία επιβάρυνσης του σώματος. Επιπλέον, ύστερα από την επαφή με την μπάλα ή την πρόσκρουση σε αντικείμενα (πάγκοι, εστίες) ή πρόσωπα (διαιτητής) είναι ενδεχόμενο να παρουσιαστεί κάποια κάκωση. Είναι το δημοφιλέστερο άθλημα παγκοσμίως με 200 εκατομμύρια περίπου εγγεγραμμένους ποδοσφαιριστές σύμφωνα με τα στοιχεία της FIFA (Federation of International Football Association 2007). Από τη φύση του είναι ένα άθλημα δυναμικό, με συνεχείς προσωπικές μονομαχίες και αρκετή ένταση. Αυτό έχει ως άμεση συνέπεια την ταλαιπωρία και την φθορά του μυοσκελετικού συστήματος με αποτέλεσμα τον αυξημένο αριθμό κακώσεων. Η συχνότητα των κακώσεων στο ποδόσφαιρο σύμφωνα με το σύνολο των ερευνών, εκτιμάται γύρω στους 10 με 35 τραυματισμούς ανά 1000 ώρες παιχνιδιού. Υποθέτοντας ότι ένας ποδοσφαιριστής ασχολείται με το άθλημα αυτό κατά μέσο όρο 100 ώρες ανά έτος, περίπου 50 ώρες για τους ερασιτέχνες αθλητές και πάνω από 500 ώρες για έναν επαγγελματία αθλητή, εκτιμάται ότι κάθε παίκτης θα υποστεί τραυματισμό, τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Παγκοσμίως, το κόστος των αθλητικών κακώσεων ανέρχεται στο 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως Inklaar, (1994). Η πλειονότητα των κακώσεων, εμφανίζεται στα κάτω άκρα και ιδιαίτερα στην περιοχή του γόνατος και της ποδοκνημικής, όπως επίσης και στο κεφάλι όπου συνήθως η σπουδαιότητα των κακώσεων αυτών υποβαθμίζεται σημαντικά. Έχει υπολογιστεί, ότι ο μέσος όρος κόστους για κάθε έναν τραυματισμό ποδοσφαιριστή, είναι 150$/ άτομο. Σκεπτόμενοι τον τεράστιο αριθμό των ανθρώπων που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο παγκοσμίως, σε συνδυασμό με τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες του τραυματισμού, 18

19 συμπεραίνεται ότι το αντίκτυπο στην ζωή του ποδοσφαιριστή είναι σημαντικό και επιβάλλεται η κατάρτιση και επιβολή ενός σχεδίου προστασίας από τους τραυματισμούς. Σκοπός αυτής της ερευνάς, είναι να καταδείξει τα συχνότερα σημεία τραυματισμών και να προτείνει μέτρα για την αποφυγή τους ή τη σωστή τους αποκατάσταση όταν αυτοί παρουσιαστούν. Υπάρχουν διάφορες μελέτες, οι οποίες ασχολήθηκαν με την επιδημιολογία και την τραυματολογία των αθλητών ποδοσφαίρου (Ekstrand & Gillquist, 1983a; Ekstrand et al., 1983a, b; Lewin, 1989; Nielsen & Yde, 1989; Ekstrand & Tropp, 1990; Engström et al., 1990; Poulsen et al., 1991; Árnason et al, 1996; Inklaar et al., 1996; Lüthje et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999; Dvorak & Junge, 2000; Junge & Dvorak, 2000; Peterson et al., 2000; Hawkins et al., 2001; Morgan & Oberlander, 2001; Woods et al., 2002; Hägglund et al., 2003). Από αυτές τις μελέτες είναι εμφανές ότι η πλειονότητα των κακώσεων, αφορά τα κάτω άκρα και πιο συγκεκριμένα την ποδοκνημική και την άρθρωση του γόνατος, που είναι τα πιο συχνά σημεία εντοπισμού αθλητικών κακώσεων. Στις ίδιες έρευνες, αποδεικνύεται ότι τα περιστατικά που αφορούν κακώσεις στους ποδοσφαιριστές, είναι περίπου κακώσεις ανά 1000 ώρες αγώνα και 1,5-7,6 ανά 1000 ώρες προπόνησης, εξαρτώμενες άμεσα με την επίδραση του τραυματισμού ή του επιπέδου των αθλητών και του πρωταθλήματος που αυτοί συμμετέχουν. Πολλοί συγγραφείς έχουν ασχοληθεί με τις δυσκολίες που παρουσιάζονται κατά την σύγκριση των ερευνών, εξαιτίας της έλλειψης της κατάλληλης μεθοδολογίας (Keller et al., 1987; Noyes et al., 1988; van Mechelen et al., 1992; Inklaar, 1994; Dvorak & Junge, 2000; Junge & Dvorak, 2000; Ekstrand & Karlsson, 2003). Πολλοί είναι επίσης και οι ερευνητές, οι οποίοι έθεσαν τον προβληματισμό ότι υπάρχει ανεπάρκεια στον σχεδιασμό της μελέτης, στη συλλογή των δεδομένων, στον προσδιορισμό της κάκωσης και την επίβλεψη- παρακολούθηση του χρονικού του τραυματισμού, τα οποία κάνουν τη σύγκριση μεταξύ των ερευνών δύσκολη (Keller et al., 1987; Noyes et al., 1988; van Mechelen et al., 1992; Inklaar, 1994; Dvorak & Junge, 2000; Junge & Dvorak, 2000). Οι έννοιες εκείνες που αφορούν τις κακώσεις και χρησιμοποιούνται πιο συχνά από την διεθνή βιβλιογραφία είναι αυτές που αφορούν τον χρόνο που θα μείνει ο αθλητής εκτός αγωνιστικών υποχρεώσεων (time loss injuries), χωρίς όμως να υποβιβάζονται άλλου είδους έννοιες (Keller et al., 1987; Noyes et al., 1988; van Mechelen et al., 1992; Inklaar, 1994; Junge & Dvorak, 2000; Ekstrand & Karlsson, 2003). 19

20 2.2.1.Συχνότητα κακώσεων στο ποδόσφαιρο Η συχνότητα των κακώσεων που προκαλούνται σε έναν ποδοσφαιριστή, θα πρέπει να μετριούνται σύμφωνα με τις ώρες συμμετοχής στον αγώνα ή την προπόνηση (van Mechelen et al., 1992). Η παρούσα έρευνα, βασίζεται στην έκθεση των αθλητών των σωματείων, σε αυτές τις συνθήκες. Η συχνότητα των κακώσεων που ανακοινώθηκε από τις παρακάτω μελέτες, κυμαίνεται μεταξύ 2,3 και 7,6 κακώσεων ανά 1000 ώρες προπόνησης (Ekstrand et al., 1983b; Nielsen & Yde, 1989; Ekstrand & Tropp, 1990; Engström et al., 1990; Poulsen et al., 1991; Árnason et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999). Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες έρευνες, βρέθηκε επίσης, ότι το ποσοστό των τραυματισμών ήταν μεγαλύτερο κατά την διάρκεια της προετοιμασίας, κάτι το οποίο μπορεί να οφείλεται σε λανθασμένες προπονητικές μεθόδους, συνδυαζόμενες με την κακή φυσική κατάσταση που ακολουθεί τις διακοπές ενός αθλητή. Παρόμοια αποτελέσματα βρέθηκαν κατά την έρευνα σε ποδοσφαιριστές επαγγελματικών Αγγλικών Συλλόγων (Woods et al., 2002) και τα οποία επαληθεύουν τον ισχυρισμό, ότι οι τραυματισμοί είναι αυξημένοι κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας. Παρ όλα αυτά όμως, στη συγκεκριμένη έρευνα, τα αποτελέσματα δεν είναι ιδιαίτερα σαφή, αφού στις συγκεκριμένες ομάδες, λόγω αγωνιστικού φόρτου, το πρόγραμμα των προπονήσεων περιελάμβανε περισσότερες προπονητικές μονάδες αποκατάστασης μετά από αγώνα ή προπονήσεις τακτικής για τον επόμενο αγώνα. Μια παρόμοια μελέτη σε Αγγλικούς Συλλόγους σχετικά με τη συχνότητα των τραυματισμών, έδωσε ποσοστά της τάξης των 25,9 τραυματισμών ανά 1000 ώρες παιχνιδιού (Hawkins & Fuller, 1999). Το υψηλότερο ποσοστό κακώσεων εμφανίστηκε κατά την έρευνα που διεξήχθη σε Ισλανδούς επαγγελματίες ποδοσφαιριστές και έδωσε το ποσοστό των 34,8 τραυματισμών ανά 1000 ώρες παιχνιδιού (Árnason et al., 1996). Ο συγγραφέας απέδωσε το υψηλό αυτό ποσοστό κακώσεων, στο στενό και πιεστικό πρόγραμμα αγώνων που εφαρμόζεται στην Ισλανδία, καθώς και στις αντίξοες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα αυτή. Μελέτες που διεξήχθησαν στην Σουηδία τις δύο τελευταίες δεκαετίες, έδειξαν ποσοστά κακώσεων από 13 μέχρι 21,8 ανά 1000 ώρες παιχνιδιού (Ekstrand & Tropp, 1990; Engström et al., 1990). Σ αυτές τις μελέτες τα ποσοστά κακώσεων ήταν μειωμένα, λόγω του χαμηλότερου επιπέδου των αθλητών. 20

21 Παρ όλα αυτά όμως, μια άλλη μελέτη έδειξε ότι παρά την αύξηση των υποχρεώσεων των αθλητών, τα επίπεδα των κακώσεων παρέμειναν σταθερά στους υψηλού επιπέδου ποδοσφαιριστές της Σουηδίας, μεταξύ του 1982 και του 2001 (Hägglund et al., 2003). Η συχνότητα των κακώσεων μελετήθηκε και από έρευνα μεταξύ ποδοσφαιριστών, που ξεπερνούν το 16 ο έτος της ηλικίας τους και δίνει κακώσεις ανά 1000 ώρες παιχνιδιού (Fried & Lloyd 1992). Σε νεαρούς ποδοσφαιριστές τα ποσοστά ποικίλουν από 0,5-13,7 περιστατικά ανά 1000 ώρες παιχνιδιού ( Inklaar 1994; Dvorak & Junge 2000). Στην έρευνα που έγινε με την βοήθεια της βίντεο ανάλυσης, βρέθηκαν ποσοστά της τάξεως των 18,8 τραυματισμών ανά 1000 ώρες παιχνιδιού (Andersen & Tenga & Engebretsen, 2004). Μια ακόμη ενδιαφέρουσα έρευνα, αναφέρει ότι τα ποσοστά των κακώσεων στην προπόνηση και το παιχνίδι ήταν 1,17 και 12,63 ανά 1000 ώρες αντίστοιχα, κάτι που δείχνει και στην πράξη, τα αποτελέσματα της ένταση και των αυξημένων απαιτήσεων ενός αγώνα (Giza & Fuller & Junge & Dvorak 2003). Παρόμοια αποτελέσματα, έχει και η έρευνα (Dvorak & Junge 2000) όπου έχουμε 12 με 35 κακώσεις ανά 1000 ώρες παιχνιδιού και 1,5 με 7,6 κακώσεις ανά 1000 ώρες προπόνησης. Ανάλογα αποτελέσματα εξάγονται και από έρευνα (Arnason & Gudmundsson & Dahl & Johannsson, 1996), όπου 34,8 κακώσεις συνέβησαν σε 1000 ώρες παιχνιδιού και 5,9 σε 1000 ώρες προπόνησης. Προηγούμενες μελέτες, που έγιναν σε επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, έδωσαν ποσοστά από 1,8-5,9 τραυματισμών ανά 1000 ώρες προπόνησης (Ekstrand & Tropp, 1990; Engström et al., 1990; Árnason et al., 1996; Lüthje et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999) Τύπος αθλητικής κάκωσης και εντοπισμός της στο ποδόσφαιρο Το σύνολο των ερευνών που διεξήχθησαν, με σκοπό τον εντοπισμό των παραπάνω στοιχείων, δηλαδή του τύπου της κάκωσης και του σημείου εντοπισμού της, οδηγούνται σε κοινά αποτελέσματα και συνεπώς δίνουν στοιχεία αδιάψευστα, που αν αξιολογηθούν σωστά, μπορούν να δώσουν αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα, το 62% είναι ελαφριές κακώσεις και αφορούν, κυρίως, την άρθρωση της ποδοκνημικής (17%), τη στιγμή που το ποσοστό των σοβαρών κακώσεων, αγγίζει το 11% με κύριο εκφραστή την άρθρωση του γόνατος με 32% (Ekstrand & Gillquist 1983). Οι θλάσεις (41%), τα διαστρέμματα (20%) και τα κατάγματα (20%), αποτελούν συνήθως τους σοβαρούς τραυματισμούς. Ο μηρός (23%), η ποδοκνημική 21

22 (17%), το γόνατο (14%) και ο άκρος πόδας (13%), είναι τα δημοφιλέστερα σημεία εντοπισμού αθλητικών κακώσεων στο ποδόσφαιρο (Hawkins & Fuller, 1999). Τα διαστρέμματα είναι πιο συχνά στις αρθρώσεις της ποδοκνημικής και του γόνατος, με συχνότητα που αγγίζει της 3 κακώσεις ανά 1000 ώρες ποδοσφαίρου, στοιχεία που συλλέχθηκαν στη Δανία και τη Σουηδία (Hägglund, Waldén & Ekstrand 2003). Οι πιο συχνοί τύποι κακώσεων είναι θλάσεις (29%), διαστρέμματα (22%), κατάγματα (20%) και λοιπές κακώσεις (29%) (Arnason et al. 1999). Στην Τσεχία, παρακολουθήθηκαν 398 παίκτες για περίπου 1 χρόνο, μια περίοδο κατά την οποία σημειώθηκαν 686 τραυματισμοί. Από αυτούς, 113 (16,5%) ήταν ελαφροί τραυματισμοί. Το 81% των κακώσεων συνολικά, προκλήθηκαν από άμεση πλήξη και 18,5% προκλήθηκαν από το σύνδρομο υπέρχρησης. Τα διαστρέμματα των αρθρώσεων, αποτελούσαν το 30%, ακολούθησαν τα κατάγματα με 16%, οι μυϊκές θλάσεις με 15%, οι μωλωπισμοί και οι κακώσεις μηνίσκων με 8%. Οι κακώσεις στα γόνατα ήταν στο 29,5%, ακολουθούμενες από την ποδοκνημική με 19% και την σπονδυλική στήλη με 9%. Οι περισσότερες κακώσεις συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του αγώνα (59%), παρά κατά την διάρκεια της προπόνησης. Το 24% των ποδοσφαιριστών που τραυματίστηκαν, είχαν ξανατραυματιστεί στο ίδιο ακριβώς σημείο. Το 46% των κακώσεων προκλήθηκε από άμεση επαφή- πλήξη και το 54% από μη εξωτερικό παράγοντα (Chomiak & Junge & Peterson & Dvorak, 2000). Οι θλάσεις (30,7%), τα διαστρέμματα (19%), οι μωλωπισμοί (16,2%), τα κατάγματα (11,6%), ήταν οι πιο συχνές διαγνώσεις και πιο συγκεκριμένα η περιοχή του γόνατος με 31,8%, της κεφαλής με 10,9%, ήταν οι περιοχές με τους περισσότερους τραυματισμούς (Giza et al 2003 ). Κατά τη διάρκεια 174 αγώνων ποδοσφαίρου, 425 περιστατικά καταγράφηκαν και αφορούσαν 121 οξείς τραυματισμούς. Από αυτούς τους 121, 52 (43%) καταγράφηκαν σε βίντεο και αφορούσαν κακώσεις της κεφαλής, 58% κακώσεις γόνατος, 56% κακώσεις ποδοκνημικής, και 29% κακώσεις μηρού. Οι επιθετικοί σύμφωνα με την έρευνες, είναι πιο επιρρεπείς στους τραυματισμούς (Andersen et al. 2004). Οι κακώσεις στο ποδόσφαιρο, αφορούν κυρίως την περιοχή του γόνατος και της ποδοκνημικής, όπως επίσης το μηρό και το κρανίο (Arnason et al. 1996). Παραδοσιακά, το γόνατο και η ποδοκνημική είναι τα πιο επιρρεπή σημεία σε τραυματισμούς (Ekstrand & Gillquist, 1983a; Ekstrand et al., 1983b; Nielsen & Yde, 1989; Engström et al., 1990; Poulsen et al., 1991; Árnason et al., 1996; Peterson et al., 2000; Morgan & Oberlander, 2001). Οι κακώσεις στο μηρό, 22

23 βρέθηκαν να είναι οι συχνότερες σε μελέτη που διενεργήθηκε σε Φιλανδούς και Άγγλους ποδοσφαιριστές (Lüthje et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999; Hawkins et al., 2001). Οι περισσότερες κακώσεις που έχουν σχέση με το μηρό, είναι θλάσεις και στην πλειονότητά τους αφορούν τον οπίσθιο μηριαίο μυ (Hawkins & Fuller, 1999; Hawkins et al., 2001). Οι θλάσεις φαίνεται να συμβαίνουν ανά πέντε τραυματισμούς, σύμφωνα πάντα με τις υπάρχουσες έρευνες (Ekstrand & Gillquist, 1983a; Nielsen & Yde, 1989; Engström et al., 1990; Poulsen et al., 1991; Árnason et al., 1996; Morgan & Oberlander, 2001). Στο Αγγλικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο οι θλάσεις αποτελούν το 40% όλων των κακώσεων (Hawkins & Fuller, 1999; Hawkins et al., 2001). Σε πολλές έρευνες αποδείχθηκε ότι το 19% με 49% όλων των τραυματισμών, είναι διαστρέμματα (Ekstrand & Gillquist, 1983a; Nielsen & Yde, 1989; Engström et al., 1990; Poulsen et al., 1991; Árnason et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999; Hawkins et al., 2001). Επίσης, στους ποδοσφαιριστές, με συντριπτική πλειοψηφία, το 77% των κακώσεων αφορούν τα κάτω άκρα (de Loes, 1995) ( Inklaar & Bol & Schmikli, 1996), ένα στοιχείο αναμενόμενο, αφού το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα που κατά κόρον χρησιμοποιούνται τα πόδια. Οι περισσότερες κακώσεις συμβαίνουν στα κάτω άκρα (60%) (Giza et al. 2003). Οι περισσότερες κακώσεις αφορούν τα κάτω άκρα και πιο συγκεκριμένα το μηρό (22%), την ποδοκνημική (16%) και το γόνατο (16%). Οι κακώσεις σε άλλα σημεία είναι πιο σπάνιες (Junge & Rösch & Peterson & Graf- Baumann & Dvorak, 2000) Σοβαρότητα κακώσεων στο ποδόσφαιρο Σε έρευνες που διεξήχθησαν από πολλούς συγγραφείς και πήραν μέρος ποδοσφαιριστές από την Σουηδία και την Αγγλία, το ένα τέταρτο των σοβαρών κακώσεων συνέβη τον μήνα Μάιο και το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν κακώσεις γόνατος. Ως πιθανά αίτια, παρουσιάζονται η σκληρή προπόνηση και οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούν στις χώρες αυτές (Ekstrand & Gillquist, 1983a; Hawkins & Fuller, 1999). Στο Αμερικάνικο ποδόσφαιρο, αποδείχθηκε μέσω ερευνών, ότι ο ζεστός και υγρός καιρός, ενοχοποιούνται για το αυξημένο ποσοστό κακώσεων και πιο συγκεκριμένα των κακώσεων γόνατος και ποδοκνημικής (Orchard, 2002; Orchard & Powell, 2003). 23

24 Τα δύο τρίτα των τραυματισμών ήταν ελαφροί, το 20% ήταν μέτριας σοβαρότητας και το 14% των κακώσεων ήταν σοβαροί (Junge et al. 2000). Το γόνατο, είναι η περιοχή με το μεγαλύτερο ποσοστό κακώσεων, με το 79% των κακώσεων αυτών να είναι είτε διαστρέμματα είτε κακώσεις, όπως ρήξεις μηνίσκων, χιαστών, συνδέσμων κ.α. Το 25% των σοβαρών κακώσεων συνέβησαν τον μήνα Μάιο. Τα μισά από τα σοβαρά διαστρέμματα, συνέβησαν επίσης το μήνα Μάιο και τα αποτελούσαν ένα διάστρεμμα ποδοκνημικής και έξι διαστρέμματα γόνατος (μία ολική ρήξη χιαστών, μία ρήξη οπίσθιου χιαστού και τέσσερις ρίξεις κολλαγόνου ιστού) (Hägglund et al. 2003). Ο μέσος όρος τραυματισμών ανά ποδοσφαιριστή τον χρόνο, είναι 2,1. Οι κακώσεις ταξινομούνται σε ελαφριές (52%), μέτριες (33%) και σοβαρές (15%). Περίπου το 50% από αυτές προκαλούνται από άμεση πλήξη (Peterson & Junge & Chomiak & Baumann & Dvorak 2000). Σε 124 ποδοσφαιριστές παρουσιάστηκαν 256 τραυματισμοί, εκ των οποίων οι περισσότεροι ήταν θλάσεις και διαστρέμματα των κάτω άκρων (Ekstrand et al. 1983). Μελέτες που διεξήχθησαν στη Σουηδία και την Αγγλία, απέδειξαν ότι οι μέτριες και σοβαρές κακώσεις, είναι περισσότερες από τις ελαφριές (Engström et al., 1990; Hawkins et al., 2001). Οι Ekstrand and Gillquist (1983) ανέφεραν ότι το 35% των μέτριων και σοβαρών κακώσεων προκλήθηκαν, από μικροτραυματισμό εντός δύο μηνών. Η κακή αποθεραπεία και ο μικρός χρόνος αποκατάστασης, αποδεικνύονται ως σημαντικά αίτια που οδηγούν με βεβαιότητα στην πρόκληση χειρότερου τραυματισμού ή την επιδείνωση της υπάρχουσας κατάστασης (Chomiak et al., 2000) Υποτροπή κάκωσης στο ποδόσφαιρο Ένα σημαντικό κεφάλαιο των τραυματισμών στο ποδόσφαιρο, είναι και μια πιθανή υποτροπή, η οποία προκαλείται από αίτια όπως είναι η κακή αποκατάσταση και η λανθασμένη επανένταξη του αθλητή στην ενεργό δράση. Πολλές είναι οι μελέτες, που μιλούν για ένα ποσοστό υποτροπών της τάξης του 7% με 42% όλων των τραυματισμών (Nielsen & Yde, 1989; Árnason et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999; Hawkins et al., 2001). Παρ όλα αυτά, όμως, μόνο δύο απ όλες τις έρευνες, έδωσε αποτελέσματα σχετικά με τα αίτια πρόκλησης κακώσεων (Nielsen & Yde, 1989; Hawkins et al., 2001). 24

25 Οι Ekstrand and Gillquist (1983b), με τις μελέτες τους, ήταν οι μοναδικοί που απέδειξαν ότι το 35% των μέτριων και σοβαρών κακώσεων, προκλήθηκαν μέσα σε διάστημα δύο μηνών από ένα προηγούμενο μικροτραυματισμό. Το 41% των κακώσεων αυτών είναι του ιδίου τύπου και εμφανίζονται στο ίδιο ακριβώς σημείο. Η βιαστική επανένταξη του ποδοσφαιριστή στην αγωνιστική δράση, είναι βασικό αίτιο υποτροπιασμού της κάκωσης (Ekstrand & Gillquist, 1983b; Nielsen & Yde, 1989; Árnason et al., 1996). Περίπου οι μισές εκ των θλάσεων (44-61%), οφείλονται σε υποτροπή της προϋπάρχουσας θλάσης (Nielsen & Yde, 1989; Árnason et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999; Hawkins et al., 2001). Όσο αφορά τα διαστρέμματα, τα ποσοστά ποικίλλουν μεταξύ 18% και 58% (Árnason et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999; Hawkins et al., 2001). Σύμφωνα με τον Hawkins et al. (2001), βρέθηκε ότι η απουσία από τις αγωνιστικές υποχρεώσεις ήταν μεγαλύτερη μετά από υποτροπή, παρά από έναν απλό τραυματισμό. Το 30% (119/335) των τραυματισμών στη Δανία και το 24% (114/481) στη Σουηδία, ήταν υποτροπές (Hägglund et al. 2003). Αυτό επαληθεύεται και στηρίζεται από το σύνολο των ερευνών, όπου τα ποσοστά των υποτροπών, κυμαίνονται μεταξύ του 22% και του 42% (Nielsen & Yde, 1989; Engström et al., 1990; Árnason et al., 1996; Hawkins & Fuller, 1999). Το 10% των διαστρεμμάτων (10% των διαστρεμμάτων του γονάτου και 11% αυτών της ποδοκνημικής) και 17% των θλάσεων (22% ήταν οι θλάσεις στο μηρό), ήταν υποτροπές. Ομοίως, το 24% των κακώσεων της βουβωνικής χώρας και το 21% των σοβαρών τραυματισμών, ήταν υποτροπές (Hägglund et al. 2003) Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του συνθετικού έναντι του φυσικού χλοοτάπητα Τα τελευταία χρόνια, η χρησιμοποίηση ή όχι του συνθετικού χλοοτάπητα σε χώρους άθλησης, έχει γίνει αντικείμενο έντονης συζήτησης. Από την μία, το μεγαλύτερο μέρος των αθλητών που παραπονούνται για την σκληρότητα του εδάφους και την απρόβλεπτη κίνηση της μπάλας και από την άλλη, διοικούντες ομάδων και οργανισμοί αρμόδιοι για την διεξαγωγή του αθλήματος, όπως για παράδειγμα είναι η FIFA, οι οποίοι αποδέχονται και εγκρίνουν το συνθετικό, ως ένα τύπο γηπέδου, απόλυτα εναρμονισμένο με τις ανάγκες του αθλήματος και των αθλητών που συμμετέχουν. 25

26 Η επιλογή τελικά του κατάλληλου τύπου γηπέδου, μπορεί να γίνει και από την μελέτη των παρακάτω συμπερασμάτων, τα οποία μέχρι τώρα θεωρούνται δεδομένα. Έτσι από την μία, έχουμε το συνθετικό γήπεδο, που προβάλλει ως ισχυρά πλεονεκτήματα τα παρακάτω: 1.) Το κλίμα, καθώς πολλές είναι οι περιοχές, των οποίων το κλίμα δεν ευνοεί την ανάπτυξη και συντήρηση του φυσικού χόρτου. Υπερβολικές βροχοπτώσεις, παγετός ή ξηρασία επηρεάζουν αρνητικά την δημιουργία και συντήρηση του φυσικού γηπέδου. Δεν είναι τυχαίο, ότι σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη η χρήση του συνθετικού γηπέδου. 2.) Η αντοχή, που έχει το συνθετικό χόρτο είναι σαφώς μεγαλύτερη από αυτήν του φυσικού (τουλάχιστον διπλάσια), επιτρέποντας τη χρήση του για περισσότερες ώρες, από περισσότερες ομάδες, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο σε μεγάλες πόλεις όπου, οι εγκαταστάσεις είναι περιορισμένες και οι ομάδες πολλές. Επίσης, δε χρειάζεται η συνηθισμένη διακοπή των δύο μηνών, έτσι ώστε να μπορέσει να συντηρηθεί και να διορθωθεί το φυσικό χόρτο, κάτι που συνήθως γίνεται στα τέλη της αγωνιστικής χρονιάς. Τέλος, να πούμε ότι η διάρκεια ζωής του συνθετικού γηπέδου, είναι περίπου 8 με 10 χρόνια. 3.) Την ασφάλεια που παρέχει, όσον αφορά το απόλυτα επίπεδο γήπεδο και την αποφυγή τραυματισμών σχετικούς με λακκούβες και σαμαράκια. Από την άλλη πλευρά, δε μπορεί κανείς εύκολα να παραβλέψει το γεγονός, ότι το συνθετικό γήπεδο είναι: 1.) Ιδιαίτερα ζεστό κατά την καλοκαιρινή περίοδο, αναδύοντας μία έντονη οσμή πετρελαίου, σε συνδυασμό με το νέφος ινιδίων χόρτου και σκόνης που αιωρούνται κατά την χρήση του συνθετικού τάπητα, με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός αισθήματος δυσφορίας και φυσικά όλων εκείνων των συνθηκών, που μπορούν να βλάψουν το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου. Χαρακτηριστική είναι η σχετική έρευνα του πανεπιστημίου του Missouri, που μέτρησε την θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνεια ενός συνθετικού και ενός φυσικού γηπέδου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι την στιγμή που η μέγιστη ανεκτή- ασφαλής θερμοκρασία γηπέδου, θεωρούνται οι 49 βαθμοί Κελσίου, σε μια μέρα που η θερμοκρασία περιβάλλοντος ήταν 37 βαθμοί Κελσίου, το φυσικό χόρτο είχε στην επιφάνειά του 41 και το συνθετικό 59 (Fresenburg Brad 2005, Williams Frank 2002, Gilbert E. Pulley 2002). 26

27 2.) Αποτελεί εστία μολύνσεων, αφού λόγω των συνθηκών που επικρατούν στο εσωτερικό του, αναπτύσσονται διάφοροι επιβλαβής οργανισμοί, σε αντίθεση με το φυσικό χόρτο το οποίο έχει ένα είδος φυσικού αυτοκαθαρισμού. Από την μία το φυσικό χόρτο ευνοεί την ανάπτυξη φυσικών βακτηρίων, τα οποία αποσυνθέτουν τον ανθρώπινο ιδρώτα και όλα τα παράγωγα του σώματός και από την άλλη, το συνθετικό, το οποίο ευνοεί την ανάπτυξη βακτηρίων και μυκήτων, τα οποία είναι υπεύθυνα για μολύνσεις και παθήσεις που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο (Applied Turfgrass Science 2005, Athletic Turf 2004). 3.) Ο τεχνητός χλοοτάπητας ενός γηπέδου, παράγει 15 τόνους μη ανακυκλώσιμων αποβλήτων στο τέλος της ζωής του, επιβαρύνοντας σημαντικά το περιβάλλον. 4.) Ο κίνδυνος πυρκαγιάς είναι αυξημένος. 5.) Η τριβή με τον συνθετικό χλοοτάπητα και το καουτσούκ, προκαλεί εγκαύματα και μολύνσεις (Athletic Turf 2004). Ενώ το φυσικό χόρτο με τη σειρά του: 6.) Παρά την λανθασμένη εντύπωση που υπάρχει, ότι το συνθετικό γήπεδο έχει σε βάθος χρόνου συνολικά μικρότερο κόστος κατασκευής και συντήρησης, το φυσικό χόρτο αποδεικνύεται οικονομικότερο. Αν κάποιος συνυπολογίσει την δυσκολία επισκευής κάποιου προβληματικού τμήματος ενός συνθετικού γηπέδου ή το τεράστιο κόστος για την απεγκατάσταση του, όταν περάσει η διάρκεια ζωής του, τότε εύκολα συμπεραίνει κανείς το πραγματικό κόστος και τις διαφορές του συνθετικού και του φυσικού γηπέδου. (Sports Turf Managers Association, Kelly Mike, Brakeman Lynne 2005, Fresenburg Brad 2005) Συνθετικό γήπεδο Φυσικό γήπεδο Κόστος κατασκευής $ $ Κόστος συντήρησης ανά έτος 5.000$ $ Κόστος συντήρησης 8ετίας $ $ (διάρκεια ζωής τάπητα) Συνολικό κόστος 8ετίας $ $ Συνολικό κόστος ανά έτος $ $ 27

28 Πίνακας 1. Συνολικό κόστος κατασκευής και συντήρησης γηπέδου (συνθετικού- φυσικού) 7.) Το φυσικό χόρτο είναι φιλικότερο προς το περιβάλλον, βοηθώντας το μικρόκλιμα της περιοχής στην οποία βρίσκεται, σε αντίθεση με το συνθετικό, το οποίο αποτελείται από διάφορα επιβλαβή υλικά, που έχουν ως βάση το πλαστικό και το πετρέλαιο (Applied Turfgrass Science 2005). 8.) Αποτελεί έναν αναντικατάστατο πνεύμα πρασίνου, παράγοντας Ο2 και κατακρατώντας το CO2 σε ποσότητα ίση με μια αντίστοιχη δασική έκταση. Βελτιώνει την ποιότητα του αέρα της περιοχής και βοηθάει στην μείωση των φαινομένων αλλεργιών και παθήσεων του αναπνευστικού (Applied Turfgrass Science 2005). 9.) Μειώνει την θερμοκρασία στο χώρο του γηπέδου και κατ επέκταση βελτιώνει το μικρόκλιμα της περιοχής (Applied Turfgrass Science 2005). 10.) Με τον φυσικό χλοοτάπητα έχουμε μικρότερη ηχορύπανση, αφού η φυλλική επιφάνεια απορροφά τις υψηλές συχνότητες, αντίθετα με την πλαστική που αντανακλά τον ήχο (Applied Turfgrass Science 2005) Συγκριτικές έρευνες μεταξύ συνθετικού και φυσικού χλοοτάπητα Οι ερευνητές που τελικά ασχολήθηκαν με το τελευταίο θέμα, της σύγκρισης δηλαδή των γηπεδικών επιφανειών είναι λίγοι. Μερικοί από αυτούς είναι ο Ekstrand et al. (2006), όπου ασχολήθηκαν με την διαφορά παρουσίασης κακώσεων μεταξύ επαγγελματιών ποδοσφαιριστών, που αγωνίζονται σε συνθετικό και φυσικό γήπεδο αντίστοιχα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα, ότι εκτός από μία αύξηση στα διαστρέμματα της ποδοκνημικής, τα υπόλοιπα στοιχεία ήταν ακριβώς ίδια και για τις δύο ομάδες αθλητών. Ο Meyers et al. (2004) στην έρευνα του, η οποία διήρκεσε 5 χρόνια, αναφέρει διαφορά στο είδος και την περιοχή εμφάνισης μιας κάκωσης μεταξύ συνθετικού και φυσικού γηπέδου, καταλήγοντας ότι υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω έρευνα στο συγκεκριμένο θέμα. Ο Gaulrapp et al. (1999), αναφέρει σε έρευνα που διεξήχθη αποκλειστικά σε αθλητές που αγωνίζονται σε συνθετικό γήπεδο, ότι δεν υπάρχει σημαντική αύξηση στη συχνότητα πρόκλησης κακώσεων ανάμεσα στο συνθετικό και το πλαστικό γήπεδο, με εξαίρεση κάποιους συγκεκριμένους τύπους κάκωσης. Ο Fuller et al (2007), σε έρευνά του σχετικά με τις διαφορές στη συχνότητα, την αιτία και τη φύση 28