Ρίμα θρηνητικὴ εἰς τὸν πικρὸν καὶ ἀκόρεστον Ἅδην

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ρίμα θρηνητικὴ εἰς τὸν πικρὸν καὶ ἀκόρεστον Ἅδην"

Transcript

1

2 Ρίμα θρηνητικὴ εἰς τὸν πικρὸν καὶ ἀκόρεστον Ἅδην Ποίημα κυρ-ἰωάννου Πικατόρου ἐκ πόλεως Ρηθύμνης Κριτική έκδοση Wim F. Bakker Arnold F. van Gemert σε συνεργασία με τον Walter G. Brokkaar E-BOOK ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ Ιδρυτική δωρεά Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2011

3 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Hράκλειο Kρήτης, T.Θ. 1385, Tηλ.: , Fax: Aθήνα: Κλεισόβης 3, Tηλ.: , Fax: ΣΕΙΡΑ: ΣΥΜΒΟΛΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ / ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ Διευθυντής σειράς: Γ.Μ. Σηφάκης 2008: Πρώτη έκδοση: Φιλολογική επιμέλεια: Στοιχειοθεσία & σελιδοποίηση: Eκτύπωση: Μακέτα εξωφύλλου: Πανεπιστημιακές Eκδόσεις Kρήτης Δεκέμβριος 2008 Τασούλα Μαρκομιχελάκη Παρασκευή Βλάχου (Π.Ε.Κ.) ΑΛΦΑΒΗΤΟΝ Ντίνα Γκαντή ISBN

4 Στο δάσκαλό μας Εμμανουήλ Κριαρά, για όσα μας προσέφερε

5 Περιεχόμενα Πρόλογος ix Εισαγωγη 1. Ο ποιητής και το κοινό του Ο ποιητής Ιωάννης Πικατόρος Το κοινό του Η Ρίμα θρηνητική και οι μεταγενέστερες επεμβάσεις 2.1 Περίληψη Το αρχικό ποίημα και οι προσθήκες Συμπέρασμα Η παράδοση του κειμένου 3.1 Περιγραφή των χειρογράφων Η προφορική παράδοση Αξιολόγηση της παράδοσης Στέμμα Τοποχωρογραφία της Ρίμας θρηνητικής 4.1 Τοπογραφία του ονειρεμένου χώρου πάνω στη γη Τοπογραφία του Κάτω Κόσμου Πρότυπα και πηγές έμπνευσης του Πικατόρου 5.1 Λαϊκή παράδοση Κρητικά λογοτεχνικά έργα Λογοτεχνικά και εικαστικά μοτίβα Συμπέρασμα

6 x ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6. Η γλώσσα 6.1 Φωνολογία Μορφολογία Σύνταξη Ύφος Λεξιλογικά Συμπέρασμα Προσωδία και ομοιοκαταληξία 7.1 Μέτρο Ομοιοκαταληξία Εκδοτικές αρχές Το κειμενο Κριτικά σημεία και συντομογραφίες Ρίμα θρηνητική Κείμενα προφορικά Σχολια Βιβλιογραφια Γλωσσαριο Πινακας Ονοματων

7 Πρόλογος Μετά την ολοκλήρωση της τελευταίας μας έκδοσης του Θρήνου εις τα Πάθη του Χριστού του Μαρίνου Φαλιέρου, έχουν περάσει πάλι αρκετά χρόνια. Στο μεταξύ συνταξιοδοτήθηκε και ο Arnold van Gemert. Αυτό όμως δεν επιτάχυνε το ρυθμό των εργασιών μας. Η ενασχόλησή μας με το κείμενο του Ιωάννη Πικατόρου ξεκίνησε επίσημα το 1991 στη γενέτειρα του Πικατόρου, το Ρέθυμνο, όταν ο van Gemert επισκέφτηκε το εκεί πανεπιστήμιο. Αλλά αρκετά χρόνια πιο πριν κιόλας και η άλλη κατάβαση στον Κάτω Κόσμο, ο Απόκοπος του Μπεργαδή, είχε αρχίσει να τον ενδιαφέρει. Μετά την προεργασία που έγινε από τότε, αποφασίσαμε το 2001, στην αρχή μόνο με το συν άδελφό μου Walter Brokkaar, και αργότερα με τον Wim Bakker, να προχωρήσουμε στην κριτική αποκατάσταση και έκδοση του κειμένου. Την κυρίως δουλειά την αναλάβαμε οι δύο κύριοι επιμελητές μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Ο Brok kaar μελέτησε το χειρόγραφο της Βιέννης επί τόπου και έλυσε και τις τελευταίες απορίες που είχαμε ως προς τις γραφές του. Ο ίδιος συνέταξε και το αρχικό ευρε τήριο ολόκληρου του κειμένου και ήλεγξε από την αρχή ώς το τέλος την οριστική μορφή της έκδοσης και μας έσωσε από πάμπολλα λάθη και ασυνέπειες. Πολλοί φίλοι και συνάδελφοι μας βοήθησαν με διάφορους τρόπους: Χάρη στους Γιώργο Κεχαγιόγλου, Μιχάλη Λασιθιωτάκη και Peter Vejleskov είχαμε από νωρίς την εξαντλητική περιγραφή του χειρογράφου της Βιέννης και το κείμενο του Από κοπου στη διάθεσή μας. Ο Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος του Πανεπιστημίου Κύ πρου μάς ενημέρωσε για την πλούσια βιβλιογραφία για τα εικαστικά θέματα του Πικατόρου. Η Μαρία Καζανάκη-Λάππα συζήτησε μαζί μας τα θέματα τα σχετικά

8 xii ΠΡΟΛΟΓΟΣ με την εικονογραφία της Δευτέρας Παρουσίας και του Κάτω Κόσμου και διάβασε κριτικά όλο το κείμενο. Η βαθιά της γνώση των εικαστικών τεχνών της υστεροβυ ζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής και η ευαισθησία της στη γλώσσα μάς προφύλαξαν από πολλά λάθη. Τους ευχαριστούμε όλους θερμότατα. Ευχαριστούμε το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μετα βυ ζα ντινών Σπουδών της Βενετίας για τη φιλοξενία τού van Gemert όταν έκανε την έσχατη προσπάθεια να εντοπίσει στα Κρατικά Αρχεία της Βενετίας το πρόσωπο του Ιωάννη Πικατόρου. Ευχαριστίες οφείλουμε και στο προσωπικό των διάφορων βιβλιοθηκών και αρχείων που μας διεκόλυναν στη δουλειά μας, και ειδικά στη διεύθυνση της Österreichischen Nationalbibliothek και της ΚΓ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων για την άδεια να συμπεριλάβουμε στην έκδοσή μας φωτογραφίες φύλλων των χειρογράφων τους. Ευχαριστούμε τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης που δέχτηκαν να συμπεριλάβουν και αυτό το κείμενο στη θαυμάσια σειρά των εκδόσεών τους και ιδιαίτερα τον διευθυντή και φίλο μας Στέφανο Τραχανά για την εμπιστοσύνη που μας δείχνει, καθώς και την Ειρήνη Λυδάκη και τη Διονυσία Δασκάλου για τη βοήθειά τους. Στήριγμα και καρδιά για μας ήταν και είναι η Τασούλα Μαρκομιχελάκη, που ήλεγξε όλο το κείμενο και καθάρισε τα ελληνικά μας από τα ξένα στοιχεία. Χωρίς τη γνώση και την αγάπη της δεν θα είχατε την έκδοση μ αυτή τη μορφή στα χέρια σας.

9 Εισαγωγη

10

11 1 Ο ποιητής και το κοινό του 1.1 Ο ποιητής Ιωάννης Πικατόρος Οι περισσότεροι κρητικοί ποιητές είναι φειδωλοί σε πληροφορίες για την καταγωγή τους. Όχι όμως ο Ιωάννης Πικατόρος. Καμαρώνοντας μετά τον τίτλο του ποιήματός του δηλώνει: Ποίημα κυρ-ιωάννου Πικατόρου εκ πόλεως Ρηθύμνης. Την πατρίδα του δεν την ονομάζει «Ρέθυμνο», 1 όπως τη λέει ο Σαχλίκης και, φανταζόμαστε, όλοι οι σύγχρονοί του, αλλά «Ρήθυμνα», όπως οι αρχαίοι πρόγονοί του. Και εκτός απ αυτό, δεν τη λέει «χώρα» ή «κάστρο», ονομασία που χρησιμοποιείται για όλες τις πόλεις, αλλά «πόλις», όπως η Κωνσταντινούπολη και άλλες μεγάλες πόλεις. Κάπως υπερβο λικό ίσως για μια κωμόπολη όπως ήταν το Ρέθυμνο εκείνη την εποχή πόλη ψυχών, πολύ μικρότερη από τα Χανιά και τον Χάνδακα, η τρίτη πόλη της Κρήτης, το τρίτο διοικητικό κέντρο, μάλλον και το τρίτο λιμάνι. Και όμως γράφει ἐκ πόλεως Ρηθύμνης. Άνθρωπος με επίγνωση της ιστορίας και της σημασίας της πόλης, μια ς από τις φημισμένες εκατόν πόλεις της Κρήτης; Όχι. Δε συγκρίνει και δεν επαινεί όπως ο Ντελλαπόρτας την πατρίδα του (Ερωτήματα, στ ). Είναι απλώς μορ φωμένος άνθρωπος. Το αρχαϊστικό όνομα της πόλης μπορεί να εξηγείται από τη χρή ση του στους κύκλους των μορφωμένων (κωδικογράφων και άλλων λογίων) που κα τάγονταν από 1. Για το όνομα της πόλης, βλ. σχόλια στον τίτλο και υπότιτλο. Η λα τινική ονομασία «Rethym na», απόδοση του «Ρήθυμνα», χρη σι μο ποι είται και στον γνωστό πίνακα του Ρεθύμνου του 17ου αι.

12 4 ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ το Ρέθυμνο ή δρούσαν εκεί και χρησιμοποιούσαν στα γραπτά τους αυτή τη μορφή του ονόματος. 2 Για τον εαυτό του περιορίζεται στην ένδειξη «κυρ». Δε δηλώνει περήφανα πως εί ναι «ευγενέστατος άρχων», όπως ο μισέρ ή ο κυρ-μαρίνος ο Φαλιέρος. Σίγουρα δεν θα ανήκει στους βενετούς ευγενείς του νησιού. Είναι πολύ δύσκολο να εξακριβώσει κανείς αν αυτός ή η οικογένειά του ανήκουν στους κρητικούς ευγενείς, τους δεύτε ρης κατηγορίας ευγενείς του νησιού. 3 Άλλα επώνυμα λογοτεχνικά έργα του 15ου αι. που να δηλώνουν και το όνομα του ποιητή δε σώζονται ή δε δίνουν σίγουρα στοι χεία. Τα συμβολαιογραφικά έγγραφα του 15ου αιώνα τις περισσότερες φορές χρησι μοποιούν αδιακρίτως για αστούς-πολίτες (cittadini) και ευγενείς το «ser». Κατά τα άλλα το ίδιο το έργο, η Ρίμα θρηνητική εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδην, δεν παρέχει άλλα συγκεκριμένα στοιχεία για τον ποιητή. Τα ελληνικά του είναι καλά (βλ. Κεφ. 6). Χρησιμοποιεί με άνεση τον 15- σύλλαβο και την ομοιοκατα ληξία (βλ. Κεφ. 7). Αυτά και η σχέση του έργου του με τον Απόκοπο του Μπεργαδή, όποια και αν είναι, σχέση εξάρτησης ή αντίδρασης, 4 οδηγούν αόριστα σε μια χρο νολόγηση στον 15ο αι. Το πνεύμα του ποιήματος, τελικά, που είναι αρκετά δύσκολο να προσδι- 2. Βλ. π.χ. Μιχαήλ Λύγιζος (sic!), που υπογράφει το χφ. Cant. Trin. C.R (459) ως εξής: «Μι χαὴλ ὁ τοῦ Λυγγέως πενία συζῶν ἐξέγραψεν ἐν Ρυθύμνη Κρήτης». Βλ. Ernst Gamillscheg κ.ά., Reper torium der griechischen Kopisten Handschriften aus Bibliotheken Grossbritanniens, Wien 1981, C. Tafeln, αρ Για το θεσμό αυτό κατά την πρώιμη περίοδο (15ο αι.), βλ. Κ.Ε. Λαμπρινός, «Η εξέλιξη της κρητικής ευγένειας στους πρώτους αιώνες της Βενετοκρατίας (13ος-15ος αι.)», Θησαυρίσματα 26 (1996), Οι με λέτες της Ασπασίας Παπαδάκη, «Η κρητική ευγένεια στην κοινωνία της βενετοκρατούμενης Κρήτης», στο: Χρύσα Α. Μαλτέζου (επιμ.), Πλούσιοι και φτωχοί στην κοινωνία της ελληνολατινικής Ανατολής, Βενετία 1998, , και του Κ.Ε. Λαμπρινού, Κοινωνία και διοίκηση στο βενετοκρατού μενο Ρέθυμνο: το ανώτερο κοινωνικό στρώμα των ευγενών ( ), Κέρκυρα 1999 [αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή], αφορούν κυρίως το δεύτερο μισό του 16ου και τον 17ο αι. 4. Για το θέμα της σχέσης των δύο έργων, βλ. παρακάτω, Κεφ. 5, και Vejleskov 2005b,

13 Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΟΥ 5 οριστεί με ακρίβεια, επειδή το έργο, ακριβώς όπως και η άλλη κατάβαση στον Κάτω Κόσμο, ο Απόκοπος, έχει χάσει το τέλος του, είναι αρκετά απαισιόδοξο. 5 Ως προς αυτό ταιριάζει περισσότερο με τον πεσιμισμό των έργων του τέλους του 15ου αι. Ο Άδης του είναι ο νεοελληνικός, όπου όλοι οι νεκροί, καλοί και κακοί, βρί σκονται μαζί στην ίδια υποχθόνια ή υποάδεια φυλακή του Χάρου. Ο Χάρος στο αρ χικό ποίημα δεν είναι ο κυνηγός, όπως τον ερμήνευαν μέχρι τώρα οι μελετητές, 6 αλ λά ένας καβαλάρης φονιάς με βαρύ οπλισμό. Δεν είναι όμως αυτεξούσιος. Την εξου σία του του την έδωσε ο Θεός, ο οποίος ορίζει τα πάντα. Είναι μια ιδέα που εκφρά ζεται απ εδώ και πέρα συχνά. 7 Η συζήτηση για την προέλευση του Χάρου καβαλάρη («Θραξ ιππότης», Ετρούσκικος Χάρουν ή δυτικός καβαλάρης) δεν έχει καταλήξει α κόμα σε οριστικά συμπεράσματα. 8 Ένα στοιχείο που δείχνει κάποια οικειότητα με τον αρχαιοελληνικό Άδη είναι ο τρικέφαλος φύλακας της εισόδου και εξόδου από τον Άδη. Ο ποιητής δεν αναφέρει το όνομα του Κέρβερου και δεν τον παρουσιάζει ως σκύλο. Για αυτόν είναι φίδι ή δράκος. Ο ρόλος του φύλακα όμως και το παρου σιαστικό του είναι αυτά του αρχαίου Κέρβερου. Ο ίδιος ο Κέρβερος, και αυτός μάλλον μεταμορφωμένος σε δράκο, εμφανίζεται στο Θανατικόν της Ρόδου , όπου ο Εμμανουήλ Λιμενίτης αναφέρεται στη γνω στή εικόνα του Χάρου που καβαλικεύει τον Κέρβερο: 5. Για την ένταξη της Ρίμας στην ομάδα των απαισιόδοξων έργων εκείνης της περιόδου, βλ. van Gemert 2006, Hesseling 1897 βλ. και του ίδιου «Charos rediens», Byzantinische Zeitschrift 30 (1930), και «Le Charon byzantin», Neophilologus 16 (1931), Βλ. και Gyula Moravcsik, «Il Caronte bizantino», στο: Studia Byzantina, Amsterdam 1967, (= Studi bizantini e neoellenici 3 (1931), 47-68). 7. Η ίδια ιδέα εκφράζεται και στην Παλαιά και Νέα Διαθήκη 957 κ.ε., και σε άλλα σύγχρονα έργα (Πένθος θανάτου, αλφαβητάρια κ.ά.) βλ. Παπαδάκης 1976, Για τα δημοτικά τραγού δια, βλ. B. Schmidt, Das Volksleben der Neugriechen und das hellenische Alterthum I, Leipzig 1871, 233 και Αναγνωστόπουλος 1984, Βλ. M. Alexiou 1978, και πρόσφατα «Charon», στο: Al. P. Kazhdan (εκδ.), The Oxford Dictionary of Byzantium 1, Oxford 1991, 414.

14 6 ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ «Πολλοὶ σὲ ζωγραφίσασιν και κάθεσαι ἐπάνω 210 ἐπάνω εἰς τὸν Κέρβερον σατανοδιαβολάρχην.» Το ότι αυτό το στοιχείο του δράκοντα φύλακα της πόρτας του Άδη δεν ήταν ξένο προς τη λαϊκή παράδοση αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ακριβώς αυτή η πε ριγραφή ενσωματώθηκε στο κρητικό μοιρολόι που διασώζει στίχους του Πικατόρου και του Χορτάτση (βλ. Κεφ. 3). Ο ποιητής επομένως είναι γέννημα θρέμμα του Ρεθύμνου, καλός γνώστης της ελ ληνικής γλώσσας του περιβάλλοντός του, του παραδοσιακού ελληνικού μέτρου και της σχετικά πρόσφατης ομοιοκαταληξίας. Ξέρει τις νεοελληνικές δοξασίες για τον Χάρο και τον Κάτω Κόσμο. Προδίδει όμως με το στοιχείο τού (ανώνυμου) Κέρβερου, που έχει μεταμορφωθεί σε φίδιδράκο, και κάποια οικειότητα με τον αρχαιοελληνι κό πολιτισμό. Από την άλλη, η παρουσία δυτικών εικαστικών και λογοτεχνικών μο τίβων στο έργο του (βλ. Κεφ. 5) δείχνει την εξοικείωσή του με ορισμένες όψεις των καθολικών δοξασιών σχετικά με τη μεταθανάτια τύχη των ανθρώπων. Η ταύτιση του Ιωάννη Πικατόρου, του ποιητή, με ένα υπαρκτό πρόσωπο ήταν μέχρι πρόσφατα αδύνατη. Το ίδιο ίσχυε και για τον Μπεργαδή. Δε διαθέταμε αρχειακό υλικό για το Ρέθυμνο. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την οικογένεια Πικατόρου στο Ρέθυμνο χρονολογούνταν από το 1570 και μετά. 10 Η οικογένεια τότε ανήκε στους κρητικούς ευγενείς. Πρόσφατα ο van Gemert εντόπισε στα Κρατικά Αρχεία της Βενετίας ένα μικρό φάκελο νοταριακών πράξεων του συμβολαιογράφου Zuane Longo, που στα χρόνια είχε έδρα το Ρέθυμνο. 11 Στις πράξεις αυτές εμ φανίζονται ορισμένα μέλη της οικογένειας Πικατόρου (Picator / de Picatoribus, Pec cator): ο κρητικός ευγενής Νικόλαος, μία φορά μαζί με τον πατέρα του Pantaleo, ο κα θολικός επίσκοπος Μήλου Ιάκωβος και κάποιος «ser» Johannes. 9. Η εικόνα ή περιγραφή που έχει υπόψη του ο Λιμενίτης θα είναι μάλλον δυτική. Θυμίζει κά πως την εικονογραφία του Χάρου, που στις εικόνες της Δευτέρας Παρουσίας του Κλόντζα και των σύγχρονών του κάθεται πάνω σε έναν δράκοντα. Για τα λογοτεχνικά και εικαστικά πρότυπα και τις πηγές του Πικατόρου, βλ. Κεφ Βλ. Ι.Γ. Γιαννόπουλος, Η Κρήτη κατά τον τέταρτο βενετοτουρκικό πόλεμο ( ), Αθήνα 1978, 124, van Gemert 2006.

15 Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΟΥ 7 Αυτός ο Ioannes Picator / de Picatoribus απαντάται στο πρωτόκολλο του Longo από τις αρχές του Κινείται στους κύκλους των κρητικών και άλλων ευγενών, μαζί με τους οποίους υπογράφει πράξεις ως μάρτυρας. Από το 1489 εμφανίζεται ως θετός γιος τού τότε ήδη πρώην επισκόπου Μήλου. 12 Οι πολύ λίγες πράξεις που σώζονται τον παρουσιάζουν ως πληρεξούσιο του θετού του πατέρα να εκτελεί αποστολές στον Χάνδακα και στα Χανιά. Η ανατροφή του στο ελληνικό περιβάλλον της δυτικής Κρήτης, οι επαφές του με τους ντόπιους ευγενείς στο Ρέθυμνο και με τους αντιπρο σώπους της ηγεσίας της καθολικής εκκλησίας στην Κρήτη και στη Μήλο, πρέπει να του χάρισαν μια μόρφωση με διπλό προσανατολισμό, την Ανατολή και τη Δύση. Τα στοιχεία αυτά, πολύ πενιχρά, είναι δυστυχώς τα μόνα που διαθέτουμε και εί ναι εξαιρετικά απίθανο να βρεθούν ποτέ άλλα. Με βάση αυτά, ο van Gemert πιθανο λογεί πως ο Ιωάννης θα γεννήθηκε γύρω στα , μέσα στην περίοδο της α παισιοδοξίας μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, την επέλαση των Οθωμανών και τις συνεχείς φυσικές καταστροφές. Γενικά το περιβάλλον αυτού του Ιωάννη Πι κατόρου συμπίπτει σε αρκετά σημεία με τα στοιχεία που διαθέτουμε για τον ποιητή: ονοματεπώνυμο, μόρφωση, γνωριμίες και έξω από το χώρο του Ρεθύμνου. Παράλληλα με τον Πικατόρο, ο van Gemert μεταθέτει και τον Μπεργαδή προς το δεύτερο μισό του 15ου αι. και προτείνει να ταυτιστεί με κάποιον Petrus Bergadhin, έναν δεύτερης γενιάς βενετοκρητικό ευγενή, κάτοικο του Χάνδακα και μικρό φε ουδάρχη, που έχει εξελληνίσει το επώνυμό του ήδη από Bragadin(o)/Bregadin(o) σε Bergadhin/Μπεργαδής. Είναι ο μόνος Bergadhin που μαρτυρείται τον 15ο αιώνα στον Χάνδακα και στο Ρέθυμνο. Ο κλάδος του Ρεθύμνου διατηρούσε τον βενετικό τύπο του επώνυμου Bragadin(o). Οι μαρτυρίες που διαθέτουμε γι αυτόν χρονολογούνται από το 1463 μέχρι και το Το 1502 έχει πια πεθάνει. Πρέπει να 12. Δε διαθέτουμε στοιχεία για να διαπιστώσουμε αν ο Ιάκωβος υιοθέτησε το παιδί πριν από τη χειροτονία του ως επισκόπου. Σύμφωνα με το (κα θο λι κό) εκκλησιαστικό δίκαιο, η υιοθεσία μάλλον δεν επιτρέπεται σε (ανώ τε ρο) κληρικό. Αυτός είναι ο κανόνας. Η πραγματικότητα του τέ λους του 15ου αιώνα παρουσιάζει, ακόμα και στους ανώτερους κύκλους, πολλές απο κλίσεις. Ο πά πας Ιννοκέντιος Η ( ) είχε ένα γιο και μία κόρη, και ο διάδοχός του, ο Αλέξανδρος ΣΤ, είχε τέσσερα παιδιά.

16 8 ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ ήταν περίπου 20 χρόνια μεγαλύτερος από τον Ιωάννη Πικατόρο που βρίσκεται στα πρωτόκολλα του Zuane Longo. Παρόλο που ούτε η μία ταύτιση ούτε η άλλη είναι σίγουρη, τείνουμε και εμείς να τη θεωρήσουμε πιθανή. 13 Έστω με κάποια επιφύλαξη δεχόμαστε τη χρονολό γηση και των δύο έργων στο δεύτερο μισό του 15ου αι., τον Απόκοπο αρχαιότερο και τη Ρίμα θρηνητική νεότερο. Για τις σχέσεις των δύο καταβάσεων, βλ. Κεφ Το κοινό του Ο ποιητής δεν προσφωνεί πουθενά το κοινό του. 14 Και σε αντίθεση με το ανώνυμο ποίημα, την Παλαιά και Νέα Διαθήκη (=ΠΝΔ) 67-70, ο Χάρος δε ζητάει από τον άνθρωπο επισκέπτη να μεταδώσει τις εμπειρίες και παρατηρήσεις του στους (αμαρ τωλούς) Χριστιανούς. 15 Ο επισκέπτης ο ίδιος δικαιολογεί την επίσκεψή του, πιε σμένος από την ξαφνική συνάντηση με τον Χάρο, με την προσωπική επιθυμία να δει το βασίλειό του. Το κοινό που είχε υπόψη του ο Πικατόρος πρέπει να ήταν ελληνόφωνο ή τουλά χιστον και ελληνόφωνο, εξοικειωμένο με τις (νεο)ελληνικές δοξασίες για τον Άδη και τον Χάρο. Το γεγονός ότι ο ποιητής, εκτός απ αυτά, δεν αναφέρει ούτε το όνομα του φύλακα-φιδιού πρέπει να σημαίνει πως το κοινό του μάλλον δεν είχε κλασική μόρφωση. Από την ερώτηση στο δίστ φαίνεται ότι οι αποκαλύψεις του Χάρου στους στ έχουν προξενήσει έκπληξη στον επισκέπτη-αφηγητή (και, κατ επέκταση, στο κοινό του ποιητή;). Για τον επισκέπτη δεν είναι αυτονόητο ότι όλοι οι θνητοί περνούν από την ίδια γέφυρα και καταλήγουν στην ίδια φυλακή, όπου κοιμούνται τον ύπνο της λησμονιάς χωρίς να θυμούνται κανέναν και χωρίς άλλοι να τους θυμί ζουν την αμαρτωλή τους ζωή. Πρέπει να υποθέσουμε λοιπόν πως το κοινό του Πικα τόρου δεν ήταν ορθόδοξο. Ο ορθόδοξος δε θα παραξενευόταν από τον Άδη, τον κοι νό για όλους. Για τους καθολικούς και τους ουνίτες η απόρριψη του καθαρτη- 13. O Vejleskov 2005b, 34-38, θεωρεί και τις δύο υποθέσεις πολύ αδύνατες και τις απορρίπτει. Μας φαίνεται πως παραμερίζει εύκολα το επιχείρημα για τη μέχρι τότε άγνωστη μορφή του επιθέ του «Μπεργαδής». 14. Το λέγω σου ὅσον εἶδα του στ. *250 ανήκει σε μια παρεμβολή (βλ. σχόλια). 15. Όχι τουλάχιστον στο κείμενο όπως το έχουμε τώρα μπροστά μας.

17 Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΟΥ 9 ρίου πυρός (και έμμεσα και της υπαρκτής Κόλασης και του ουράνιου Παραδείσου) πρέ πει να ήταν μεγάλη έκπληξη, ιδίως μετά τη Σύνοδο της Φερράρας-Φλορεντίας και τις οξύτατες διαμάχες που ακολούθησαν. Το πρώτο θέμα που τέθηκε εκεί, θέμα που δί χαζε ακόμα και τους ορθόδοξους μεταξύ τους, ήταν αυτό του Καθαρτηρίου. 16 Ο Πικατόρος δεν υπαινίσσεται ούτε την καθολική άποψη του καθαρτηρίου πυ ρός ούτε τη συμβιβαστική λύση κάποιας ενδιάμεσης καθαρτικής φάσης, που έγινε τελικά δεκτή. Η παράσταση που δίνει ο Πικατόρος είναι εντελώς ανεξάρτητη από τις θεολογικο-φιλοσοφικές συζητήσεις για την ύπαρξη ή μη του Καθαρτηρίου. Ο Ιω άννης Πικατόρος, αν ο ποιητής είναι πράγματι ο θετός γιος του ρωμαιοκαθολικού επισκόπου Μήλου, μπορεί να κινούνταν στους κύκλους των βενετών και κρητικών ευγενών, η εικόνα που παρουσιάζει ωστόσο είναι αυτή της ελληνικής λαϊκής παράδοσης, εμπλουτισμένη με ορισμένα (φρικιαστικά) δυτικά στοιχεία (βλ. Κεφ. 4). Την προέλευση και τη σημασία τους πρέπει να τις καταλάβαινε, τόσο ο ίδιος όσο και το κοινό του, πολύ καλά. Το ίδιο ισχύει εν μέρει και για τον Μπεργαδή. Και αυτός αποφεύγει να υπαινι χθεί τις αποφάσεις της Συνόδου της ένωσης. Και αυτός παρουσιάζει μια μορφή του ενιαίου ελληνικού Άδη, αν και πολύ αφαιρετικά. Οι δικοί του νεκροί δεν κοιμού νται και δεν ξεχνούν. Αυτό που θυμούνται όμως δεν είναι οι αμαρτίες τους, αλλά οι χαρές της ζωής Βλ. Σύλβ. Συρόπουλος (έκδ. Laurent), V 18, Και στα δύο έργα ένας μεταγενέστερος διασκευαστής (βλ. Κεφ. 2 και τον νόθο επίλογο του Απόκοπου) επιχείρησε να υπεισαγάγει τα έργα της ευποιίας: ο άνθρωπος πρέπει όσο ζει να κάνει ελεημοσύνες για τη σωτηρία της ψυχής του (Ρίμα *218-41, Απόκοπος ).

18

19 2 Η Ρίμα θρηνητική και οι μεταγενέστερες επεμβάσεις Περίληψη Ο αφηγητής βλέπει στενοχωρημένος στο αγχώδες όνειρό του πως περνάει από ένα στενό λαγκάδι. Εκεί βλέπει μέσα σε ένα κοπάδι από θηρία ένα δράκοντα που ξερνώντας δηλητήριο και φωτιά έρχεται προς το μέρος του (στ. 7-10), και κατα νοώντας την εχθρική του διάθεση προσπαθεί να γλυτώσει από τον κίνδυνο αυτό. Όταν ο δράκοντας πράγματι αρχίζει να τον κυνηγάει (στ ), ο αφηγητής ανα καλύπτει έναν αδιάβατο ποταμό και, παρόλο που είναι θολός και γεμάτος θηρία και νεκροκεφαλές, περνάει με μεγάλο κίνδυνο απέναντι (στ ). Εκεί μια άγνωστη φωνή τον ειδοποιεί ότι έφτασε στο σπίτι του δράκοντα, στην αυλή του Χάρου (στ ). Βλέποντας πως ο δράκοντας ετοιμάζεται να περάσει τον ποταμό, ο αφηγητής ψάχνει πού να κρυφτεί. Στο τέλος καταφεύγει σε μια σπηλιά (στ ), όπου ένας μαυροφορεμένος τον βάζει στο στόμα του δράκου, που εμφανίζεται ξαφνικά στην εί σοδό της (στ ). Μέσα από το στόμα του δράκοντα ο αφηγητής φτάνει «στης μαύρης γης τον πάτο» (στ. 62), δηλαδή στον Άδη. Εκεί που έπεσε βλέπει τον Χάρο με τα χέρια ματωμένα, σαν να ήταν δολοφόνος, να καβαλάει το άλογό του φορώντας θώρακα και οπλισμένο με λόγχη και τόξο με βέλη (στ ). Φοβούμενος τη συνάντηση μαζί του ορμάει στην πόρτα του Άδη, 1. Τις επεμβάσεις τις δηλώνουμε με τους εξής τρόπους: 1. στο ίδιο το κείμενο και το Γλωσσάριο με μικρότερα τυ πογραφικά στοιχεία 2. παντού αλλού βάζοντας έναν αστε ρίσκο μπροστά από τον αριθμό του στίχου.

20 12 ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ που είναι όμως κλειδαμπαρωμένη (στ ) και φυλάγεται από ένα τρικέφαλο φίδι, αλυσοδεμένο, που τα στόματά του βγάζουν φωτιά, φαρμάκι και αίμα. Μόλις τον βλέπει το φίδι, προσπαθεί να σπάσει την αλυσίδα και να τον κατασπαράξει, και όλα αυτά με τόσο θόρυβο που ο Χάρος αντιλαμβάνεται την πα ρουσία του ξένου και έρχεται τρέχοντας για να δει ποιο ς βγαίνει από τον Άδη ή ποιος τολμάει να μπει (στ ). Στον φιλικό διάλογο που ακολουθεί, ο αφηγητής δικαιολογεί την επίσκεψή του λέγοντας ότι θέλει να δει το βασίλειο του Χάρου και να μάθει αν οι νεκροί θυμούνται, πώς τους φέρεται ο Χάρος και πού βρίσκονται (στ ). Ο Χάρος με συντομία τού απαντάει πως ο τόπος του είναι σκοτεινός και αγνώριστος, πως οι νεκροί δε θυμούνται τίποτε και κοιμούνται χωρίς να γνωρίζει ο ένας τον άλλο. Προσφέρεται να τον ξεναγήσει στον Άδη και να του δείξει πού εί ναι οι νεκροί (στ ). Υπόσχεται να μην τον παρατήσει κάπου σε κανένα ά γνωστο μέρος. Κι έτσι, ο Χάρος και ο αφηγητής πίσω του πάνω στο άλογό του ξεκι νούν την περιοδεία (στ ). Μέσα στο πυκνό σκοτάδι τρέχουν πολλή ώρα, ώσπου ακούγονται νερά που πέ φτουν ορμητικά από μεγάλο ύψος. Ο Χάρος τού εξηγεί πως πρόκειται για άγνωστο στον κόσμο ποταμό, πολύ βαθύ και πλατύ, και τον προτρέπει να μη φοβηθεί ούτε το βάθος του ποταμού ούτε το πλήθος των θεριών (στ ). Φτάνοντας στην όχθη ο αφηγηγής βλέπει μια ψηλή και στενή καμάρα που γεφυρώνει τον ποταμό, την οποία περνούν χωρίς να φοβάται και χωρίς καμία δυσκολία. Αφού περάσουν τη γέφυρα, ο Χάρος εξηγεί πως αυτή είναι η γέφυρα την οποία περνούν με οδηγό αυτόν τον ίδιο όλοι οι νεκροί (στ ). Ο αφηγητής δηλώνει πως τα έχει καταλάβει όλα πολύ καλά. Έπειτα του ζητάει τη χάρη να του δείξει πού βρίσκονται εκείνοι που περνούν τη γέφυρα (στ ). Με μεγάλη ταχύτητα περνούν αμέτρητη απόσταση και στο τέλος το άλογο στα ματάει το τρέξιμο και συνεχίζει με αργό ρυθμό. Εκεί που στάθηκαν ο αφηγητής α κούει πολύ κλάμα και φωνές που λένε «αλίμονο». Στην ερώτησή του ο Χάρος εξηγεί πως ο θρήνος αυτός βγαίνει από το στρατό των νεκρών που βρίσκονται εκεί κάτω σκεπασμένοι με μαυρισμένη πέτρα (στ ). Ο Χάρος δένει καλά το άλογό του σε ένα μεγάλο δέντρο. Από την άλλη μεριά του δέντρου φαίνεται ένα πελώριο δηλητηριώδες φίδι που λειτουργεί ως κρικέλι στην πλάκα που σκεπάζει τη φυλακή των νεκρών. Ο Χάρος σηκώνει την πλάκα και κατεβαίνει πρώτος μια σκάλα με στενά σκαλοπάτια, ενώ κρατάει τον αφηγητή από το

21 Η ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ 13 χέρι. Φτάνοντας κάτω παίρνει τα κλειδιά του και ανοίγει την πόρτα (στ ). Μπαίνοντας μέσα ο αφηγητής βλέ πει άρχοντες, στρατιωτικούς, φρικτούς βασιλιάδες και όμορφους αμιράδες, παλικά ρια, παιδιά και κορίτσια με σκουλήκια που φωλιάζουν στο λαιμό τους (στ ). Αγανακτισμένος αρχίζει να βρίζει δυνατά τον Χάρο τον ρωτάει για τί δε λυπά ται τους άρχοντες, τα κορίτσια και τα παλικάρια, γιατί δεν τους αφήνει να συνεχί σουν τη ζωή τους, και του λέει να παίρνει καλύτερα δυστυχισμένους, ετοιμοθάνα τους γέροντες και σακατεμένους και να μη σκοτώνει τους αντρειωμένους. Ο Χάρος κουνάει το κεφάλι του και εξηγεί πως δε χαρίζεται σε κανέναν (στ ). Στη λογομαχία που ακολουθεί ο άνθρωπος βρίζει τον Χάρο κι εκείνος θέλει να μάθει γιατί. Στην ερώτηση αν δεν μπορεί να περιοριστεί στους κακούς, ο Χάρος τού εξηγεί πως ο κόσμος είναι ένας μύλος που γυρίζει συνέχεια όταν και όπως το θέλει ο Θεός-μυλωνάς (στ ). Όταν ο άνθρωπος τον ρωτάει ποιος είναι τελικά υπεύ θυνος για όλα αυτά, αυτός ή ο Θεός, διευκρινίζει πως ο ίδιος δε μισεί τους ανθρώ πους. Χωρίς τον Θεό δεν μπορεί να κάνει τίποτε (στ ). Στη διάρκεια της γραπτής παράδοσης του κειμένου προστέθηκαν ένας τρί τος σύντο μος διάλογος ανθρώπου-χάρου για τη σχέση του τελευταίου με τον Θεό (στ. *370-*85), η ερώτηση και απάντηση για τη θνητότητα των ανθρώπων (στ. *386-*555) και η αρχή της περιγραφής του Παρα δείσου (στ. *556-*63), αλλά χάθηκε το τέλος του αρχικού ποιήματος. Εκτός απ αυτά παρεμβλήθηκαν σε διάφορα σημεία του κειμέ νου μικρά και μεγαλύτερα χωρία, από ένας στίχος μέχρι και ολόκληρα επεισόδια που τροποποιούν ή εμπλουτίζουν το αρχικό κείμενο. Έτσι, ο Χάρος από φονιάς έγινε κυνηγός (στ ), εμπλουτίστηκε η περιγραφή του τι δεν είναι ο Άδης (στ. *140-*67), προστέθηκε και ένα χωρίο για το ρόλο των αγαθοεργιών (στ. *218-*41) και έγιναν διάφορες προσπάθειες να γίνει πιο δραματική και πιο υποβλητική η εικόνα του Χάρου και του Άδη (στ. *64-65, *102-05, *108-11, *137, *196-97, *204-05, *210-13), μία φορά μάλιστα χωρίς οι στίχοι να εναρμονιστούν ούτε συντακτικά (στ. *316-19). Για τις παρεμβολές αυτές, βλ. παρακάτω.

22 14 ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ 2.2 Το αρχικό ποίημα και οι προσθήκες Όποιος διαβάσει προσεκτικά τη Ρίμα θρηνητική του Ρεθυμνιώτη ποιητή Ιωάννη Πι κατόρου, όπως μας παραδίδεται στο χφ. V, διακρίνει αμέσως 2 ότι αποτελείται από τρία ή τέσσερα μέρη: 1. Το πλαίσιο του ονείρου και το εισαγωγικό κυνήγι ώς την άφιξη του αφηγητή στον Άδη (στ. 1-61). 2. Τη συνάντηση με τον Χάρο, την ξενάγηση στον Άδη και το διάλογο του ανθρώ που με τον Χάρο (στ. 62-*288). 3. Τον οξύ διάλογο του ανθρώπου με τον Χάρο για τη στάση του απέναντι στους θνη τούς και τη σχέση του με τον Θεό (στ. 289-*386). 4. Τον μονόλογο του Χάρου ως απάντηση στο ερώτημα για το πώς οι άνθρωποι έχα σαν την αθανασία (στ. * ). Οι εκδότες και άλλοι ερευνητές του ποιήματος είχαν υπογραμμίσει βέβαια πως το τέλος του έχει χαθεί (Wagner 1874, Κριαράς 1940) ή δε γράφτηκε ποτέ (Pernot 1916). Ο Λαμπάκης όμως πρώτος επέστησε την προσοχή στις (μικρές και μεγάλες) ομοιότητες που υπάρχουν στα μέρη 2-4 με την ΠΝΔ (Λαμπάκης 1982, ). Ο van Gemert 1993a, 111 κ.ε., όχι μόνο απέρριψε τους στ. * , αλλά διατύπωσε τις επιφυλάξεις του και για άλλα χωρία του κειμένου. Εμείς προχωρήσαμε στα χνάρια του van Gemert όσον αφορά τη γνησιότητα ορι σμένων χωρίων και των Λαμπάκη και Παναγιωτάκη ως προς τις σχέσεις με την ΠΝΔ. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως η αρχική Ρίμα θρηνητική του Πικατόρου περιλάμ βανε σε γενικές γραμμές τα μέρη 1-3. Κάποιος επιδέξιος διασκευαστής, που είχε υπόψη του την ΠΝΔ, πρόσθεσε όλο το 4ο μέρος του ποιήματος. Τείνουμε να πιστέ ψουμε πως και οι δεκάδες άλλοι στίχοι που εξοβελίσαμε στα άλλα μέρη οφείλονται κυρίως σ αυτόν το διασκευαστή. Πρόκειται για τις εξής κατηγορίες προσθηκών και επεμβάσεων: 2. Βλ. π.χ. Pernot 1916, Λαμπάκης 1982 και van Gemert 1993a.

23 Η ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Παραλλαγές στίχων που προηγούνται των αρχικών στίχων ή τους ακολουθούν. Συνήθως έχουν σκοπό να ζωντανέψουν την περιγραφή ή να δραματοποιήσουν το κεί μενο. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουμε την εντύπωση πως ο στίχος ή οι στίχοι είχαν αρχικά γραφτεί στο περιθώριο και ενσωματώθηκαν αργότερα στο κείμενο, και όχι πάντα στη σωστή θέση: στ. *46-47: περιγραφικοί στίχοι που εννοούνταν ως παραλλαγή των στ Η φόρμουλα ὄψια τῆς γῆς επαναλαμβάνεται στο στ. *428. Ένας μεταγενέστερος γρα φέας το πρόσθεσε και στη μεγάλη παρεμβολή στο στ. *412 στ. *64-65: παραλλαγή των στ. 66 κ.ε., πρώτο από τα πολλά μέρη της δραματοποίη σης του Κάτω Κόσμου (προσπάθεια κάποιου διασκευαστή να αντισταθμίσει την εσωτερική πλευρά της πόρτας των στ ) πρβ. και στ. *137 στ. * και *108-11: πιο ρητορική και δραματική μορφή των στ και 112 στ. *140-67: αρχίζοντας από παραλλαγές στη ρίμα σε -οῦνται (στ. *140-49), 3 ο δια σκευαστής επεξεργάζεται το θέμα τού τι δ ε ν είναι ο Άδης στ. *196-97: παραλλαγή, βασισμένη εν μέρει στο στ. 203, των στ στ. *204-05: δραματοποίηση της απέρατης γέφυρας (επηρεασμένη από την ΠΝΔ 297 κ.ε.;) στ. *210-13: εισαγωγικοί στίχοι της παρεμβολής *218-41, που ενδεχομένως τους εννοοούσε ο διασκευαστής για αμέσως πριν από το στ. 218 στ. *250-51: παραλλαγή, πιο δραματική, των στ στ. *287-88: συμπλήρωμα (στον ενεστώτα!) των προηγούμενων στ στ. *295-96: ρητορικό συμπλήρωμα του στ. 294 (με την προσφιλή ρίμα σε -άδες) 3. Και αλλού παρατηρείται η προσήλωση σε μεγαλύτερες ομοιοκατάληκτες ενότητες και κάποια προτίμηση για τη ρίμα σε -άδες: στ. *154-55, *160-65, *295-96, *313, ανάπτυξη σε τρίστιχο 254-*56, σε τετράστιχο 285-*88.

24 16 ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ στ. *316-19: παραλλαγή των στ (στο τρίτο πρόσωπο ενικού!), παρμένη μάλ λον από κάποιο τραγούδι του Χάρου στ. *324-27: περιγραφική, δραματική παραλλαγή των στ στ. *336-41: άλλη μια αγανακτισμένη και υβριστική αντίδραση του ανθρώπου και απάντηση του Χάρου στ. *370-85: παραλλαγή πάνω στο θέμα της αδυναμίας του Χάρου. 2. Εισαγωγή καινούριου θέματος. Σε γενικές γραμμές πρόκειται για μεγά λες πα ρεμβολές που εμπλουτίζουν τη θεματική του αρχικού ποιήματος. Ο διασκευαστής είναι άνθρωπος με εκκλησιαστική, και κυρίως βιβλική, μόρφωση. Ειδικά στις δύο τελευταίες διαφαίνεται επίδραση της ΠΝΔ: στ. * και *218-41: το θέμα των αγαθοεργιών στ. *311-35: καυχησιολογία του Χάροντα για τα άρματα και τα έργα του στ. * : το θέμα της θνητότητας του ανθρώπου στ. * [;] η περιγραφή του Παραδείσου. 3. Καθιέρωση πολύστιχων ομοιοκαταληξιών βλ. παραπάνω στ. * και υποση μείωση. 4. Μονόστιχα. Πρόκειται για μια πολύμορφη ομάδα. Μερικά είναι συμπληρώματα που δεν ταιριάζουν στο συγκεκριμένο σημείο, ενώ άλλα αποτελούν ενότητα με το προηγούμενο ή το επόμενο δίστιχο. Μονόστιχα βρίσκονται και στη μεγάλη παρεμ βολή: στ. *124: από τη μια συμπληρώνει το προηγούμενο δίστιχο, από την άλλη όμως ανή κει ως θέμα στο τέλος του λόγου (στ. 132) στ. *137: ο στίχος ως θέμα θυμίζει την προσθήκη των στ. *64-65 στ. *313: ο στίχος, με τη χαρακτηριστική κατάληξη -άδες, προετοιμάζει το δίστι χο στ. *410: ο στίχος συμπληρώνει το προηγούμενο δίστιχο. Ο γραφέας που συνέταξε το άτεχνο δίστιχο * πρέπει να εξαφάνισε τον αρχικό δεύτερο στίχο στ. *426: προσπάθεια κάποιου να αφηγηθεί λεπτομερώς τη δημιουργία του ανθρώ που με την πρόωρη προσθήκη και της ευλογίας στ. *449: άκαιρη προσθήκη από έναν γραφέα που ήθελε να διευκρινί-

25 Η ΡΙΜΑ ΘΡΗΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ 17 σει τι έκανε ο Θεός. Έτσι λοιπόν ήθελε να απαλύνει την απότομη μετάβαση από την αφήγηση της δημιουργίας στην επόμενη σκηνή. 2.3 Συμπέρασμα Κάποιος διασκευαστής εμπλούτισε το αρχικό κείμενο με καινούρια θέματα (μεγά λες ενότητες), αλλά και με δεκάδες στίχους που είχαν σκοπό να συμπληρώσουν και να αναπτύξουν προς το δραματικότερο τις περιγραφές του Κάτω Κόσμου και του Χάρου ή να τονίσουν άλλες πλευρές της δράσης του αφεντικού του Άδη. Ένα μέρος απ αυτούς τους στίχους πρέπει να ήταν αρχικά γραμμένο στο περιθώριο. Η ενσωμά τωσή τους στο κείμενο και τα πολλά λάθη που διαπιστώθηκαν, ακόμα και στις προ σθήκες αυτές, 4 αποδεικνύουν πως Η ανάμεσα προεπισκόπηση στο υπαρχέτυπο, στο οποίο παρεμβλήθηκαν οι περισσότερες προσθήκες, και το χειρόγραφο V, πρέπει να δεχτούμε τουλάχι στον δυο-τρία των άλλα επόμενων χειρόγραφα. Στο σελίδων ίδιο συμπέρασμα οδηγεί και η διαπίστωση πως στους δεν λίγους είναι στίχους διαθέσιμη που παραδίδουν και τα δύο χειρόγραφα V και Α (στ / *311-14) υπάρχουν κοινά λάθη που ανάγονται σε ένα στάδιο προγενέστερο από το κοινό τους πρότυπο και μεταγενέστερο από το υπαρχέτυπο. Βλ. Κεφ. 3. Το αρχικό ποίημα, απ ό,τι μπορούμε να συμπεράνουμε με βάση τους στίχους που μας παραδίδει το χειρόγραφο της Βιέννης, ήταν ένα σχετικά σύντομο ποίημα που είχε αποκλειστική θεματική την κατάβαση στον Κάτω Κόσμο και την περιγραφή του Χά ρου, του Άδη και της κατάστασης των νεκρών. Αν ακολουθούσε αμέσως μετά τη λο γομαχία ανθρώπου-χάρου το τρομαγμένο ξύπνημα, ολόκληρη η Ρίμα θρηνητική εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδη δε θα αριθμούσε πάνω από 250 στίχους. 4. Π.χ. το μονόστιχο *256 έχει παραδοθεί με δύο λάθη, τα οποία ανήκουν στο είδος των λαθών που κάνει ο αντιγραφέας Δημήτριος (βλ. Κεφ. 3). Τα λάθη στο στ. *145 είναι πιο πολύπλοκα, όπως π.χ. και στους στ. *327, *374, *392, *398. Οι στ. * αποτελούν μεταγενέστερη προσθήκη στη μεγάλη παρεμβολή, όπως και οι στ. * και τα μονόστιχα *426, *449 και *536. Οι στίχοι *417 και *418 γράφτηκαν με λανθασμένη σειρά και με μερικά λάθη.

1.1 Ο ποιητής Ιωάννης Πικατόρος

1.1 Ο ποιητής Ιωάννης Πικατόρος 1 Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΟΥ 1.1 Ο ποιητής Ιωάννης Πικατόρος Οι περισσότεροι κρητικοί ποιητές είναι φειδωλοί σε πληροφορίες για την καταγωγή τους. Όχι όμως ο Ιωάννης Πικατόρος. Καμαρώνοντας μετά τον τίτλο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ποιητής και το κοινό του

Ο ποιητής και το κοινό του 1 Ο ποιητής και το κοινό του 1.1 Ο ποιητής Ιωάννης Πικατόρος Οι περισσότεροι κρητικοί ποιητές είναι φειδωλοί σε πληροφορίες για την καταγωγή τους. Όχι όμως ο Ιωάννης Πικατόρος. Καμαρώνοντας μετά τον τίτλο

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος 14 Φτάνοντας λοιπόν ο Νικήτας σε μια από τις γειτονικές χώρες, εντυπωσιάστηκε από τον πλούτο και την ομορφιά της. Πολλά ποτάμια τη διέσχιζαν και πυκνά δάση κάλυπταν τα βουνά της, ενώ τα χωράφια ήταν εύφορα

Διαβάστε περισσότερα

Έρικα Τζαγκαράκη. Τα Ηλιοβασιλέματα. της μικρής. Σταματίας

Έρικα Τζαγκαράκη. Τα Ηλιοβασιλέματα. της μικρής. Σταματίας Έρικα Τζαγκαράκη Τα Ηλιοβασιλέματα της μικρής Σταματίας στην μικρη Ριτζάκη Σταματία-Σπυριδούλα Τα Ηλιοβασιλέματα της μικρής Σταματίας ISBN: 978-618-81493-0-4 Έρικα Τζαγκαράκη Θεσσαλονίκη 2014 Έρικα Τζαγκαράκη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη. γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη.   γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό http://hallofpeople.com/gr/bio/roumi.php ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ Επιλεγμένα ποιήματα γλυκαίνει καθετί πικρό το χάλκινο γίνεται χρυσό το θολό κρασί γίνεται εκλεκτό ο κάθε πόνος γίνεται γιατρικό οι νεκροί θα αναστηθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ - Α,α,α,α,α,α,α! ούρλιαξε η Νεφέλη - Τρομερό! συμπλήρωσε η Καλλιόπη - Ω, Θεέ μου! αναφώνησα εγώ - Απίστευτα τέλειο! είπε η Ειρήνη και όλες την κοιτάξαμε λες και είπε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του Σολωμού. Το μεταφυσικό στοιχείο εντοπίζεται λόγου χάρη στο στίχο 54 όπου ανιχνεύουμε

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο. Οδηγός μελέτης

Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο. Οδηγός μελέτης Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο Οδηγός μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος, Σημειώσεις Το περίγραμμα το μαθήματος; με αποσπάσματα και περιλήψεις

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας. Ραφαέλα Ρουσσάκη. Εικονογράφηση. Αμαλία Βεργετάκη. Γεωργία Καμπιτάκη. Γωγώ Μουλιανάκη. Ζαίρα Γαραζανάκη. Κατερίνα Τσατσαράκη

Συγγραφέας. Ραφαέλα Ρουσσάκη. Εικονογράφηση. Αμαλία Βεργετάκη. Γεωργία Καμπιτάκη. Γωγώ Μουλιανάκη. Ζαίρα Γαραζανάκη. Κατερίνα Τσατσαράκη Συγγραφέας Ραφαέλα Ρουσσάκη Εικονογράφηση Αμαλία Βεργετάκη Γεωργία Καμπιτάκη Γωγώ Μουλιανάκη Ζαίρα Γαραζανάκη Κατερίνα Τσατσαράκη Μαρία Κυρικλάκη Μαριτίνα Σταματάκη Φιλία Πανδερμαράκη Χριστίνα Κλωνάρη

Διαβάστε περισσότερα

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης 1. Εισαγωγή στη διαμεσολάβηση (30 ) Στόχοι Να εντοπίσουν παρακολουθήσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης. Διαδικασία Έχουμε από πριν καλέσει δυο μέλη (ένα αγόρι Α και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Όμορφος κόσμος Φροντίζουμε όλα τα πλάσματα Η Αγία Μελανγκέλ: η προστάτιδα του περιβάλλοντος Εξακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού, γεννήθηκε στα καταπράσινα δάση της Ιρλανδίας μια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη

Κεφάλαιο 5. Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη Κεφάλαιο 5 Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη Έφτασε μια μισάνοιχτη πόρτα, ένα μικρό κενό στο χώρο και το χρόνο, σαν ένα ασήμαντο λάθος της Ιστορίας για να πέσει η Πόλη. Εκείνο

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

Φωνή: Θανούλη! Φανούλη! Μαριάννα! Φανούλης: Μας φωνάζει η μαμά! Ερχόμαστε!

Φωνή: Θανούλη! Φανούλη! Μαριάννα! Φανούλης: Μας φωνάζει η μαμά! Ερχόμαστε! 20 Χειμώνας σε μια πλατεία. Χιονίζει σιωπηλά. Την ησυχία του τοπίου διαταράσσουν φωνές και γέλια παιδιών. Μπαίνουν στη σκηνή τρία παιδιά: τα δίδυμα, ο Θανούλης και ο Φανούλης, και η αδελφή τους η Μαριάννα.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ 11ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ Α ΤΑΞΗ 2014-2015 Το κυνήγι του χαμένου θησαυρού Τα παιδιά χωρίζονται σε 3 ή 4 ομάδες. Ο αρχηγός κρύβει κάποιον θησαυρό. Όλες οι ομάδες διαβάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗ: http //blgs.sch.gr/anianiuris ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Νιανιούρης Αντώνης (email: anianiuris@sch.gr) Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε Διηγούμαστε ή αφηγούμαστε ένα γεγονότος, πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ 1. Πτωχοπρόδρομος - Το κείμενο έχει πολλές διαφορετικές γραφές στα χειρόγραφα που διασώζεται, λόγω του σχετικά δημώδους αλλά και σκωπτικού του χαρακτήρα. Δυσχεραίνει

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα)

Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα) Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα) Μπήκα στο χωριό, νύχτωνε πια, οι πόρτες όλες σφαλιχτές, μες στις αυλές τα σκυλιά μυρίστηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. Εργασία για το σπίτι. Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. Εργασία για το σπίτι. Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Εργασία για το σπίτι Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης 1 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Απαντά η Μαρίνα Βαμβακίδου Ερώτηση 1. Μπορείς να φανταστείς τη ζωή μας χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος.

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος. Τα γεφύρια ενώνουν Σε μία διαπολιτισμική προσέγγιση των θεμάτων που έχουν σχέση με τα πέτρινα γεφύρια, διαπιστώνουμε εύκολα ότι οι κατασκευές αυτές απαντούν όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά σε ολόκληρη

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

«Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια»

«Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #39 «Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια» (Ρόδος Δωδεκάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #39 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στα Πρότυπα Γυμνάσια-N.Γλώσσα

Εισαγωγή στα Πρότυπα Γυμνάσια-N.Γλώσσα Μάθημα/Τάξη: Εισαγωγή στα Πρότυπα Γυμνάσια-N.Γλώσσα Κεφάλαιο: Εφ όλης της Ύλης Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 15/01/18 Επιδιωκόμενος Στόχος: A. Κείμενο: Ο κυρ Μιχάλης Κάσιαλος Η ζωγραφιά αυτή είναι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΟΙΝΗ ΓΙΟΡΤΗ. Σκηνή 1 η

Η ΚΟΙΝΗ ΓΙΟΡΤΗ. Σκηνή 1 η ΠΡΟΣΩΠΑ Μέγας Βασίλειος Γρηγόριος ο Θεολόγος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Μαυρόπους Ιωάννης Βασιλίτης 1 ος Βασιλίτης 2 ος Βασιλίτης 3 ος Γρηγορίτης 1 ος Γρηγορίτης 2 ος Γρηγορίτης 3 ος Ιωαννίτης 1 ος Ιωαννίτης

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ. Το Σκλαβί. ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της

ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ. Το Σκλαβί. ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ Το Σκλαβί ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της Το Σκλαβί ξεκινήσαμε να το γράφουμε μαζί με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Γρήγορα

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης)

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) 22 Οκτωβρίου 2019 Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα / Πνευματική ζωή «Είναι πολλά πράγματα, τα οποία ο άνθρωπος δεν τα γνωρίζει, ή, αν τα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε.

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε. ιστορίες της 17 ιστορίες της Πρωτοχρονιάς Παραμύθια: Βαλερί Κλες, Έμιλι-Ζιλί Σαρμπονιέ, Λόρα Μιγιό, Ροζέ-Πιερ Μπρεμό, Μονίκ Σκουαρσιαφικό, Καλουάν, Ιμπέρ Μασουρέλ, Ζαν Ταμπονί-Μισεράτσι, Πολ Νέισκενς,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ

ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ 09.00 -.00 5 ZE MI WA 0 0 0 9 0,95 9 ΑΓ ΓΕ ΠΑ 0 0 0 0 0 0 95 ΑΔ ΡΟ ΙΩ 0 0 0 0 0 0 97 ΑΙ ΚΩ ΠΑ 0 0 0 0 0 0 5 507 ΑΛ ΕΥ ΤΖ 0 0 0 0 0 0 6 99 ΑΝ ΟΡ ΚΩ 7 5 0 0 0,65 7 95 ΑΝ ΙΩ ΟΡ 9 9 9 6

Διαβάστε περισσότερα

Η Σημασία της Επικοινωνίας

Η Σημασία της Επικοινωνίας Η Σημασία της Επικοινωνίας Εκπαιδευτή Εκπαιδευόμενου των: Ανθσγου (Ι) Ντίντη Βασιλείου και Ανθσγου (Ι)Μουσταφέρη Μιλτιάδη Επιμέλεια: Επγος (ΜΑ) Νεκ. Καρανίκας Για την ασφαλή και αποτελεσματική διεξαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι.

Εισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι. Εισαγωγή Ο οδηγός που κρατάς στα χέρια σου είναι μέρος μιας σειράς ενημερωτικών οδηγών του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Σκοπό έχει να δώσει απαντήσεις σε κάποια βασικά ερωτήματα που μπορεί να έχεις

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ» Δ. Σολωμός Δελτίο τύπου 1) Το Σάββατο 15-03-08 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τέχνης από το 1 ο ΓΕΛ και υπό την αιγίδα του Δήμου Κοζάνης παράσταση με θέμα: «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»

Διαβάστε περισσότερα

4-6 ετών. Νίκη Δεληκανάκη & Ελίνα Επιτροπάκη

4-6 ετών. Νίκη Δεληκανάκη & Ελίνα Επιτροπάκη 4-6 ετών Νίκη Δεληκανάκη & Ελίνα Επιτροπάκη Σειρά: Μαθηματικά Παραμύθια, Ηράκλειο 2012 Τίτλος: Ο Κύκλος που έψαχνε για ταίρι Εκπαιδευτικοί στόχοι: -Μαθηματικά, γεωμετρικά σχήματα, ο κύκλος και οι ιδιότητες

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια έκδοσης: Καρακώττα Τάνια. 3 ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Έτος έκδοσης: 2017 ISBN:

Επιμέλεια έκδοσης: Καρακώττα Τάνια. 3 ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Έτος έκδοσης: 2017 ISBN: Η συγγραφή-εικονογράφηση του παραμυθιού έγινε από τους μαθητές και τις μαθήτριες του Γ2 τμήματος του 3 ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο Διαπεριφερειακό Θεματικό Δίκτυο:

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα. Εργασία Χριστίνας Λιγνού Α 1

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα. Εργασία Χριστίνας Λιγνού Α 1 1 Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Εργασία Χριστίνας Λιγνού Α 1 2 1.Στο βιβλίο παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί κόσμοι. Ο πραγματικός κόσμος της Ρόζας, στη νέα της γειτονιά, και ο πλασματικός κόσμος, στον

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ 12 o Δημ. Σχ. Αθηνών Τάξη Δ 7/4/2014 ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ Α. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ Β. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 1. 2. Συμπληρώνω τα κενά με Παρακείμενο ή Υπερσυντέλικο: Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι... (αναπτύσσω)

Διαβάστε περισσότερα

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα σαν κι αυτή μια νύχτα σαν κι αυτή θέλω να σου πω πόσο σ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ον Κιχώτης και οι ανεµόµυλοι Μιγκέλ ντε Θερβάντες

Ο ον Κιχώτης και οι ανεµόµυλοι Μιγκέλ ντε Θερβάντες Ο ον Κιχώτης και οι ανεµόµυλοι Μιγκέλ ντε Θερβάντες (Ο ον Κιχώτης ήταν ένας άρχοντας πολύ φτωχός σε λεφτά αλλά πλούσιος σε φαντασία. Ζούσε στην Ισπανία, στην ξακουσµένη επαρχία της Μάντσας. Όταν έφτασε

Διαβάστε περισσότερα

Γρίφος 1 ος Ένας έχει μια νταμιτζάνα με 20 λίτρα κρασί και θέλει να δώσει σε φίλο του 1 λίτρο. Πώς μπορεί να το μετρήσει, χωρίς καθόλου απ' το κρασί να πάει χαμένο, αν διαθέτει μόνο ένα δοχείο των 5 λίτρων

Διαβάστε περισσότερα

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ''

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 1 2 Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 3 Τα λουλούδια χωρίς όνομα, τα έχει ο καθένας από μας, αλλά δεν το ξέρουμε. Δεν μας μαθαίνουν τίποτα και ψάχνουμε μόνοι μας άσκοπα να βρούμε κάτι, για να

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ»

«ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ» «ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ» ΤΑΞΗ Γ1 2 ο Δ Σ ΓΕΡΑΚΑ ΔΑΣΚ:Αθ.Κέλλη ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Κατά τη διάρκεια της περσινής σχολικής χρονιάς η τάξη μας ασχολήθηκε με την ανάγνωση και επεξεργασία λογοτεχνικών βιβλίων

Διαβάστε περισσότερα

Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82)

Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82) 1. KEIMENO Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Σε ποιο

Διαβάστε περισσότερα

Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά

Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά Οδηγίες ανάγνωσης Προσοχή! Μη διαβάσετε ποτέ μεγαλόφωνα το βιβλίο αυτό σε κάποιον που οδηγεί αυτοκίνητο ή άλλο όχημα, διότι το παραμύθι έχει ως σκοπό να αποκοιμίσει αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας Ένα μωρό που το πέταξαν, γιατί κάποιος χρησμός έλεγε ότι μεγαλώνοντας θα σκοτώσει τον πατέρα του, έγινε μετά από χρόνια ο βασιλιάς της Θήβας, Οιδίποδας. Χωρίς να φταίει, έφερε καταστροφή, και το χειρότερο,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ονοματεπώνυμα Σπουδαστριών: Μποτονάκη Ειρήνη (5422), Καραλή Μαρία (5601) Μάθημα: Β06Σ03 Στατιστική

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα: 5 Ο στάδιο: γράφω και διαβάζω τρισύλλαβες λέξεις 6 ο στάδιο: γράφω και διαβάζω λέξεις που αρχίζουν µε φωνήεν 7 ο στάδιο: γράφω και διαβάζω λέξεις που έχουν τελικό σίγµα (-ς) 8 ο στάδιο: γράφω

Διαβάστε περισσότερα

4-6 ετών. Νίκη Δεληκανάκη & Ελίνα Επιτροπάκη

4-6 ετών. Νίκη Δεληκανάκη & Ελίνα Επιτροπάκη 4-6 ετών Νίκη Δεληκανάκη & Ελίνα Επιτροπάκη Σειρά: Μαθηματικά Παραμύθια, Ηράκλειο 2011-12 Τίτλος: Ο Κύκλος που έψαχνε για ταίρι -Δεληκανάκη Νίκη, Δρ Επιστημών Αγωγής, Σχολική Σύμβουλος 19 ης Προσχολικής

Διαβάστε περισσότερα

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Ελάτε να ζήσουμε τα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Χριστούγεννα (μέσα από ιστορίες και χριστουγεννιάτικα παιχνίδια) 1 Στόχοι: Μέσα από διάφορες

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία του Θοδωρή Μάρκου Α 3 Γυμνασίου. στο λογοτεχνικό ανάγνωσμα. «ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ ΦΤΕΡΑ» της Μαρίας Παπαγιάννη

Εργασία του Θοδωρή Μάρκου Α 3 Γυμνασίου. στο λογοτεχνικό ανάγνωσμα. «ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ ΦΤΕΡΑ» της Μαρίας Παπαγιάννη Εργασία του Θοδωρή Μάρκου Α 3 Γυμνασίου στο λογοτεχνικό ανάγνωσμα «ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ ΦΤΕΡΑ» της Μαρίας Παπαγιάννη Α ομάδα 1. Στο βιβλίο παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί κόσμοι. Ο πραγματικός κόσμος της Ρόζας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

Οι Καθολικές επιστολές

Οι Καθολικές επιστολές EIΔΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μάθημα 10 Οι Καθολικές επιστολές ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Ιακώβου Α Πέτρου Β Πέτρου Α Ιωάννου Α Ιωάννου Α Ιωάννου Ιούδα Οι 7 αυτές επιστολές επιγράφονται με το όνομα του αποστολέα τους και όχι

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό Αν έχεις τύχη Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς... 37

Περιεχόμενα. Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό Αν έχεις τύχη Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς... 37 Περιεχόμενα Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό............. 11 Αν έχεις τύχη..................................... 21 Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς............... 37 7199_alogaki_pasxalitsa_arkouda:7199_alogaki_pasxalitsa_arkouda

Διαβάστε περισσότερα

Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες. Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής

Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες. Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής Φιλαναγνωσία - Aimer lire Η θετικά προσδιορισμένη σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο ως το κατεξοχήν είδος

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254)

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Τι εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Α. Κείμενο: Μαρούλα Κλιάφα, Ο δρόμος για τον Παράδεισο είναι μακρύς. 1 Δεκεμβρίου. Αγαπημένη μου φίλη Ελένη,

Α. Κείμενο: Μαρούλα Κλιάφα, Ο δρόμος για τον Παράδεισο είναι μακρύς. 1 Δεκεμβρίου. Αγαπημένη μου φίλη Ελένη, Α. Κείμενο: Μαρούλα Κλιάφα, Ο δρόμος για τον Παράδεισο είναι μακρύς 1 Δεκεμβρίου Αγαπημένη μου φίλη Ελένη, Έλαβα το γράμμα σου και χάρηκα πολύ, γιατί φοβόμουνα πως με την αλλαγή της διεύθυνσης μπορούσε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο 4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.

Διαβάστε περισσότερα

E N O T H T A YΠOMNHMA. Οδηγοί του κόσμου, Τα ελληνικά νησιά, εκδ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Αθήνα, 1998

E N O T H T A YΠOMNHMA. Οδηγοί του κόσμου, Τα ελληνικά νησιά, εκδ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Αθήνα, 1998 0-0086_D3_GLOSSA_TEYXOS C GLOSSA 2/9/2 0:6 AM Page 78 6 Η Ρόδος Η Ρόδος είναι το μεγαλύτερο νησί των Δωδεκα - νήσων. Δίκαια την αποκαλούν το μαργαριτάρι της Μεσογείου. Οι σπάνιες ομορφιές της ξεδιπλώ νο

Διαβάστε περισσότερα

Πότε θα φανεί η Φανή

Πότε θα φανεί η Φανή ...... Πότε θα φανεί η Φανή Η συγγραφέας χαίρεται να έρχεται σε επαφή με τους αναγνώστες της. Η διεύθυνσή της είναι: Αγίου Πολυκάρπου 51, Νέα Σμύρνη 171 24, Αθήνα. Τηλ.: 210 9335830, FAX: 210 9351603 e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε:

Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε: Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε: 1. «Είπα στη μυγδαλιά: «Αδερφή, μίλησέ μου για το Θεό». Κι η μυγδαλιά άνθισε» 2. «Μια

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Τμήμα 5 ης -6 ης Δημοτικού Σάββατο, 27 Οκτωβρίου 2012 Θαλής ο Μιλήσιος 630/635 π.χ. 543 π.χ. Ο πρώτος φιλόσοφος! Ο Θαλής ο Μιλήσιος ανήκει στους προσωκρατικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ είναι η γνώμη που αναπτύσσεται με σύνδεσμο συγκεκριμένα γνωρίσματα όπως : εθνικά, πολιτιστικά, θρησκευτικά κ.ά. προκειμένου να δημιουργεί μια ομάδα ως ανώτερη

Διαβάστε περισσότερα

Δύο ιστορίες που ρωτάνε

Δύο ιστορίες που ρωτάνε ...... Δύο ιστορίες που ρωτάνε Διορθώσεις: Νέστορας Χούνος Σελιδοποίηση - Μακέτα εξωφύλλου: Ευθύµης Δηµουλάς 1991 MANOΣ KONTOΛEΩN & EKΔOΣEIΣ «AΓKYPA» Δ.A. ΠAΠAΔHMHTPIOY A.B.E.E. Η παρούσα 18η έκδοση, Φεβρουάριος

Διαβάστε περισσότερα

2016 Εκδόσεις Vakxikon.gr & Κατερίνα Λουκίδου

2016 Εκδόσεις Vakxikon.gr & Κατερίνα Λουκίδου ISBN: 978-618-5144-54-8 Εκδόσεις Vakxikon.gr Βιβλιοπωλείο του Βακχικόν Ασκληπιού 17, 106 80 Αθήνα τηλ. 210 3637867 info@vakxikon.gr www.vakxikon.gr 2016 Εκδόσεις Vakxikon.gr & Κατερίνα Λουκίδου Σειρά:

Διαβάστε περισσότερα

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας: Σεμίραμις Αμπατζόγλου Τάξη: Γ'1 Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε

α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε Ἦχος Νη α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε στη η και ε πι κα α θε ε ε ε δρα α λοι οι µων ου ουκ ε ε κα θι ι σε ε ε

Διαβάστε περισσότερα

Μια μέρα μπήκε η δασκάλα στην τάξη κι είπε ότι θα πήγαιναν ένα μακρινό ταξίδι.

Μια μέρα μπήκε η δασκάλα στην τάξη κι είπε ότι θα πήγαιναν ένα μακρινό ταξίδι. ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΙΑΣ ΠΑΡΕΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ Μια μέρα μπήκε η δασκάλα στην τάξη κι είπε ότι θα πήγαιναν ένα μακρινό ταξίδι. Αμέσως χάρηκαν πολύ, αλλά κι απογοητεύτηκαν ταυτόχρονα όταν έμαθαν ότι θα ήταν ένα

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να μελετάμε τη Βίβλο

Πώς να μελετάμε τη Βίβλο Πώς να μελετάμε τη Βίβλο του David Batty Οδηγός Μελέτης Έκδοση 5 Πώς να μελετάμε τη Βίβλο Οδηγός Μελέτης 5η έκδοση του David Batty Σημείωση: Τα εδάφια της Βίβλου όπου αυτά αναφέρονται, είναι από τη νεοελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα Κατανόησης Γραπτού Λόγου

Κείμενα Κατανόησης Γραπτού Λόγου Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας 18 Ιανουαρίου 2013 A2 Κείμενα Κατανόησης Γραπτού Λόγου Διάρκεια Εξέτασης 30 λεπτά Διάρκεια Εξέτασης 30 λεπτά Ερώτημα 1 (7 μονάδες) Διαβάζετε

Διαβάστε περισσότερα

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ποιά ηρωικά χαρακτηριστικά έχει η ηρωίδα κατά τη γνώμη σας; Κατά τη γνώμη μου και μόνο που χαρακτηρίζουμε την Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου ηρωίδα δείχνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Ταξίδι στον κόσμο των παραμυθιών μέσα από την εικονογράφηση και επεξεργασία (σελίδα-σελίδα) ενός βιβλίου

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Ταξίδι στον κόσμο των παραμυθιών μέσα από την εικονογράφηση και επεξεργασία (σελίδα-σελίδα) ενός βιβλίου ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Ταξίδι στον κόσμο των παραμυθιών μέσα από την εικονογράφηση και επεξεργασία (σελίδα-σελίδα) ενός βιβλίου ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Γράφουμε στον πίνακα: ΤΙΤΛΟΣ : Το μυστήριο με τα μπλε βέλη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ «ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ» Ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ «ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ» Ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ «ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ» Ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν τίποτα καί προσπερνοῦνε. Ὃμως μερικοί κάτι βλέπουν, τό

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος φταίει; (Κυριακή του Τυφλού)

Ποιος φταίει; (Κυριακή του Τυφλού) 1 Ιουνίου 2019 Ποιος φταίει; (Κυριακή του Τυφλού) Θρησκεία / Ιερός Άμβων Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς «Και τον ρώτησαν οι μαθητές του: Διδάσκαλε, ποιος αμάρτησε, αυτός ή οι γονείς του, για να γεννηθεί τυφλός;»

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Κωνσταντινοπούλου Ψυχολόγος - ειδική παιδαγωγός

Μαρία Κωνσταντινοπούλου Ψυχολόγος - ειδική παιδαγωγός ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΟΜΟΡΦΟ Ένα παραμύθι για τη διαφορετικότητα, για μικρούς αλλά και για μεγάλους (αυτισμός) Τα παιδιά είναι ελεύθερα να ζωγραφίσουν τις παρακάτω σελίδες όπως αυτά αισθάνονται... Μαρία Κωνσταντινοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Ι. Τυμπανιστής:

ΜΕΡΟΣ Ι. Τυμπανιστής: Το σκηνικό μας: Μια γειτονιά με πολύχρωμα σπιτάκια και δυο τρία δέντρα. Το κεντρικό σπίτι είναι πιο μεγάλο από τα άλλα κι έχει μια πόρτα στο κέντρο. Αριστερά και δεξιά υπάρχουν από ένα παράθυρο. Μπροστά

Διαβάστε περισσότερα

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115 Το βιβλίο της Μ Γεια σας με λένε Μ. Είμαι 9 χρονών και μένω στο με τους γονείς μου και τα 2 αδέρφια μου, τον Γιάννη που είναι 10 και τον Βασίλη που είναι 3. Έχω κι ένα σκυλάκι που το λένε Κάντι και είναι

Διαβάστε περισσότερα

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Ο Μικρός Πρίγκιπας έφτασε στη γη. Εκεί είδε μπροστά του την αλεπού. - Καλημέρα, - Καλημέρα, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, ενώ έψαχνε να βρει από πού ακουγόταν η

Διαβάστε περισσότερα

μακέτα δημοτικό τραγουδι.qxp_layout 1 5/12/16 11:22 π.μ. Page 3 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

μακέτα δημοτικό τραγουδι.qxp_layout 1 5/12/16 11:22 π.μ. Page 3 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΙΟΡΔΑΝΗΣ Λ. ΚΟΥΖHΝΟΠΟΥΛΟΣ Δημοτικό Τραγούδι O AΠΟΗΧΟΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ Εκδόσεις Κολοκοτρώνη 49, Αθήνα 105 60 Τηλ.: 210 3226343 - Fax: 210 3221238 e-mail: info@enploeditions.gr www.enploeditions.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα»

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα» Ημερομηνία 27/11/2015 Μέσο trikalakids.gr Συντάκτης Link http://www.trikalakids.gr/bookcorner/%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b9%ce%bd %CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%B7- %CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CF%85%CF%87%CE%AF%CE%B1-

Διαβάστε περισσότερα

Ουίλλιαµ Σαίξπηρ: «Σονέτο XVIII» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α5, σσ. 54-55)

Ουίλλιαµ Σαίξπηρ: «Σονέτο XVIII» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α5, σσ. 54-55) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Ουίλλιαµ Σαίξπηρ: «Σονέτο XVIII» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α5, σσ. 54-55) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµµατολογικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

https://www.youtube.com/watch?v=p3lhq_keyxq

https://www.youtube.com/watch?v=p3lhq_keyxq https://www.youtube.com/watch?v=p3lhq_keyxq Όλα όσα ζήσαμε, όλα όσα αγαπήσαμε, όλα όσα είπαμε δικά μας, θα επαναλαμβάνονται στην απουσία μας μ άλλους να τα ζουν, άλλους να τ αγαπούν, άλλους να τα λεν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 [3] Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αφιερωμένο στον πατέρα μου Αλκιβιάδη Copyright

Διαβάστε περισσότερα

Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου

Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ 2 0 1 8 Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου "Υπήρχε μαγεία πίσω από τη συγγραφή, που ξεπερνούσε κατά πολύ τα οφέλη της κάθαρσης. Κυριαρχία πάνω στα αισθήματα και στις κινήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η πρώτη οπτική επαφή με τα Αμπελάκια δίνει στον ταξιδιώτη την εντύπωση ότι αυτό το χωριό διαφέρει από τα άλλα... και όντως αυτό συμβαίνει.

Η πρώτη οπτική επαφή με τα Αμπελάκια δίνει στον ταξιδιώτη την εντύπωση ότι αυτό το χωριό διαφέρει από τα άλλα... και όντως αυτό συμβαίνει. Πέντε χιλιόμετρα από τα στενά των Τεμπών, ανηφορίζοντας κανείς μπορεί να δει να ξεπροβάλουν τα Αμπελάκια Λάρισας, η Ιστορική Κοινότητα των Αμπελακίων όπως έχει επικρατήσει. Βρίσκεται στους πρόποδες του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΚΟΥΝΤΙΝΑΚΗΣ. Ένατος ΚΕΔΡΟΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΚΟΥΝΤΙΝΑΚΗΣ. Ένατος ΚΕΔΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΚΟΥΝΤΙΝΑΚΗΣ Ένατος ΚΕΔΡΟΣ Αλέξανδρος Γκουντινάκης: Ένατος ISBN 978-960-04-5008-8 Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Σπανάκη Hλεκτρονική σελιδοποίηση-διόρθωση: Νικολέττα Δουλάμη Αλέξανδρος Γκουντινάκης,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη

ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος 2015-2016 ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΦΗ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγικά κείμενα 2. Βαθμοί επιθέτων και επιρρημάτων Η σύγκριση 3. Το β συνθετικό Λεξιλόγιο 4. Οργάνωση και συνοχή της περιγραφής και της αφήγησης 5. Δραστηριότητες παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

...Μια αληθινή ιστορία...

...Μια αληθινή ιστορία... ...Μια αληθινή ιστορία... Στην αρχή ήταν μια άδεια σελίδα. Την είχε ο Καλός Ζωγράφος, που ήταν γνωστός για την ικανότητά του να ζωγραφίζει τέλειες εικόνες. Μια μέρα ο Ζωγράφος άρχισε να ζωγραφίζει αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΘΑΡΙ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΘΑΡΙ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014 ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΘΑΡΙ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014 Ευσεβές ιερατείο Κύριε Δήμαρχε, κύριοι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, κύριε εκπρόσωπε του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών, κυρίες και κύριοι, φίλες

Διαβάστε περισσότερα

Δημοτικό Σχολείο Σκανδάλου-Γαρδικίου. Τάξη Α Σχ. Έτος 2002-2003

Δημοτικό Σχολείο Σκανδάλου-Γαρδικίου. Τάξη Α Σχ. Έτος 2002-2003 Δημοτικό Σχολείο Σκανδάλου-Γαρδικίου Τάξη Α Σχ. Έτος 2002-2003 Διδακτικοί στόχοι: Ευαισθητοποίηση της όρασης των παιδιών. Επαφή με τις έννοιες βασικά και συμπληρωματικά χρώματα. Να προβληματιστούν να πειραματιστούν,

Διαβάστε περισσότερα

Η Σμύρνη πριν την καταστροφή-συνέντευξη με τον Πέτρο Μεχτίδη

Η Σμύρνη πριν την καταστροφή-συνέντευξη με τον Πέτρο Μεχτίδη 16 Οκτωβρίου 2012 Η Σμύρνη πριν την καταστροφή-συνέντευξη με τον Πέτρο Μεχτίδη / Αφιερώματα / Μικρασιατικά / Συνεντεύξεις άποψη της Σμύρνης από την προκυμαία: Διακρίνονται οι εκκλησίες της Αγ. Φωτεινής,

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Jordi Alsina Iglesias. Υποψήφιος διδάκτορας. Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης

Jordi Alsina Iglesias. Υποψήφιος διδάκτορας. Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης Ηρακλείο 10/7/2014 Πρώτα άπο όλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γωνιών Μαλεβιζίου και τον κύριο Κώστα Παντερή για την προσπάθεια που κάνουν οργανώνοντας για πρώτη φορα μία τέτοια μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΣΤΙΧΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΣΤΙΧΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΜΗΜΑ:Γ1 ΣΧΟΛΟΚΟ ΕΤΟΣ: 2007-2008 ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΣΤΙΧΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ (Στίχοι που δείχνουν τα όνειρα και τον πόνο των ερωτευμένων) Όλοι οι

Διαβάστε περισσότερα

Η Ουράνια Γλώσσα. (The heavenly language)

Η Ουράνια Γλώσσα. (The heavenly language) Η Ουράνια Γλώσσα (The heavenly language) 'Εχετε ταξιδέψει ποτέ σε μιά χώρα, όπου η γλώσσα είναι διαφορετική από τη δική σας; Μπορεί να μάθετε λίγο τη γλώσσα και ακόμα να είστε σε θέση να καταλαβαίνετε

Διαβάστε περισσότερα