Ο Πέτρος ήταν ένας από τους πρώτους μαθητές του Ιησού ενώ ο Παύλος ήταν απόστολος στον μη εβραϊκό κόσμο, της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ο Πέτρος ήταν ένας από τους πρώτους μαθητές του Ιησού ενώ ο Παύλος ήταν απόστολος στον μη εβραϊκό κόσμο, της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας."

Transcript

1 Καινή Διαθήκη Από OrthodoxWiki Η Καινή Διαθήκη αποτελεί το δεύτερο μέρος της ιερής γραμματείας ή ιερών κειμένων των Χριστιανών. Η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη αποτελούν την Αγία Γραφή των Χριστιανών μάλιστα στην Καινή Διαθήκη περιλαμβάνονται περίπου παραθέματα από την Παλαιά Διαθήκη [1]. Η Καινή Διαθήκη γράφτηκε από πολλούς συντάκτες μέσα σε μια χρονική περίοδο 50 περίπου ετών, μέσα στον 1ο αιώνα [2]. Οι Χριστιανοί συγκέντρωσαν σταδιακά τα κείμενα αυτά σε ένα σώμα, μετά το θάνατο και την ανάσταση του Ιησού, ώστε να ενισχυθεί το έργο της διάδοσης του μηνύματός του στον κόσμο. Επίσης, με το έργο αυτό θέλησαν να μεταδώσουν στις επόμενες γενιές χωρίς αλλοιώσεις, τις πληροφορίες για όσα είδαν και άκουσαν. Η πλειονότητα των βιβλίων της Καινής Διαθήκης γράφτηκαν εξ αρχής στα ελληνικά. Η Καινή Διαθήκη αποτελείται από τέσσερα διαφορετικά είδη βιβλίων: Τα τέσσερα Ευαγγέλια: δίνουν πληροφορίες για τη διδασκαλία του Ιησού και λίγες πληροφορίες για τη ζωή του, όσες ήταν απαραίτητες ώστε να γίνει πιο κατανοητό το μήνυμα της διδασκαλίας του. Πιστεύεται ότι έχουν γραφτεί από τέσσερις πιστούς χριστιανούς: Τους αυτόπτες μάρτυρες της επίγειας ζωής του Ιησού, Ματθαίο και Ιωάννη και τους αυτήκοους μάρτυρες των μαθητών του, Μάρκο και Λουκά. Τα βιβλία αυτά καταγράφηκαν μεταξύ του 60 και του 110. Τις Πράξεις των αποστόλων: Μετά από το θάνατο του Ιησού, οι πιστοί ενώθηκαν και δημιούργησαν την "εκκλησία", μια οργανωμένη κοινωνία πιστών με σκοπό να συνεχιστεί το έργο του Ιησού στη γη. Η πρώιμη ιστορία της εκκλησίας και των αποστόλων της περιγράφεται στο βιβλίο "Πράξεις των Αποστόλων" που έγραψε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Το βιβλίο αυτό χωρίζεται σε δύο κύριες ενότητες: Τις Πράξεις του Πέτρου Τις Πράξεις του Παύλου Ο Πέτρος ήταν ένας από τους πρώτους μαθητές του Ιησού ενώ ο Παύλος ήταν απόστολος στον μη εβραϊκό κόσμο, της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τις Επιστολές: Απο τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης, τα 21 έχουν την μορφή των επιστολών. Οι 14 από αυτές γράφτηκαν από τον Απόστολο Παύλο. Μέσω αυτών απευθύνθηκε στους πιστούς διδάσκοντας το λόγο του Ιησού, δίνοντας λύσεις στα τοπικά προβλήματα των εκκλησιών και συμβουλές για το πως να ζήσουν μια χριστιανική ζωή. Την Αποκάλυψη: Το βιβλίο αυτό είναι γωστό ως Αποκάλυψη του Ιωάννη, εξαιτίας της πίστης ότι γράφτηκε από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Το περιεχόμενό του ενθαρρύνει τους Χριστιανούς να κρατήσουν την πίστη τους παρόλες τις δυσκολίες που θα συναντήσουν, δίνοντας ταυτόχρονα ένα μήνυμα ελπίδας. Πίνακας περιεχομένων 1 Τί είναι η Καινή Διαθήκη 2 Η διαμόρφωση του Κανόνα της Καινής Διαθήκης

2 3 Η ελληνική ως γλώσσα της Καινής Διαθήκης 3.1 Το είδος της ελληνικής που χρησιμοποιήθηκε 4 Η ιστορία του κειμένου της Καινής Διαθήκης 4.1 Το κείμενο της Κ.Δ. που βρέθηκε σε χειρόγραφα μέχρι και του 3ου αιώνα [21] 5 Υποσημειώσεις 6 Βιβλιογραφία 7 Σχετικά κύρια άρθρα 8 Εξωτερικοί Σύνδεσμοι 8.1 Εκδόσεις της Καινής Διαθήκης διαθέσιμες στο ίντερνετ 8.2 Πρόσθετες πηγές Τί είναι η Καινή Διαθήκη Στη γλώσσα του ελληνιστικού δικαίου, η λέξη "Διαθήκη" σήμαινε την πράξη με την οποία κάποιος διαθέτει τα υπάρχοντα του ή γνωστοποιεί τις διευθετήσεις που θέλει να επιβληθούν με την έμφαση του νοήματος να δίνεται στην εξουσία εκείνου που μ' αυτήν καθορίζει την πορεία τών πραγμάτων [3]. Η έκφραση «Καινή Διαθήκη», σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, προέρχεται από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, ο όποιος κατά τις διηγήσεις των ευαγγελιστών και την παράδοση που διασώζει ο Απ. Παύλος, τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου, αφού πήρε άρτο και τον μοίρασε λέγοντας: "Λάβετε, φάγετε, τούτο εστι το σώμα μου", κατόπιν παίρνει το ποτήρι του οίνου, το ευλογεί και το δίνει να πιουν όλοι. Η πιο σύντομη διατύπωση διασώζεται από το Μάρκο: "τούτο εστι το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον" [4]. Ο Ματθαίος προσθέτει: "εις άφεσιν αμαρτιών" [5]. Ο Λουκάς και ο Παύλος γράφουν: "τούτο το ποτήριον η καινή διαθήκη εν τω αίματί μου" [6] και μόνο ο Λουκάς: "το υπέρ υμών εκχυνόμενον" [7]. Η τελετουργική αυτή πράξη δηλώνει μια νέα περίοδο της Θείας Οικονομίας και οι λόγοι του Ιησού συνδέουν τα γεγονότα του Μυστικού Δείπνου με το θάνατο του που αποδέχεται ελεύθερα για τη λύτρωση των πολλών [8]. Κατά συνέπεια, τα βιβλία που γράφηκαν από συγγραφείς της πρώτης εκκλησίας και περιέχουν τη διδασκαλία περί πραγματοποίησης των υποσχέσεων του θεού, το θάνατο και την ανάσταση του Χριστού, ονομάστηκαν «Καινή Διαθήκη» σε αντιδιαστολή προς τα βιβλία της προηγούμενης περιόδου της οικονομίας του Θεού, της «Παλαιάς Διαθήκης». Ο όρος «Καινή Διαθήκη» προς δήλωση του συνόλου των βιβλίων, που περιέχουν τη νέα οικονομία του Θεού, μαρτυρείται από τα τέλη του 2ου αιώνα και επικρατεί οριστικά από τις αρχές του 3ου αιώνα και μετά. Τά βιβλία που αποτέλεσαν την Καινή Διαθήκη είναι η τελική καταγραφή της προφορικά και γραπτά μεταδιδόμενης χριστιανικής παράδοσης. Αλλά και αυτά, την εποχή που γράφηκαν δεν αναγνωρίστηκαν αμέσως ως «Γραφή». Εκείνο που τα επέβαλε στη συνείδηση της Εκκλησίας ήταν η αποστολική τους προέλευση και η συμφωνία τους προς την αλήθεια που είχε η εκκλησία ως ζωντανή παράδοση από τους «απ' αρχής αυτόπτας και υπηρέτας» του λόγου (Λκ 1,2). Για πρώτη φορά περί τα μέσα του 2ου αιώνα μερικά χωρία από τα ευαγγέλια παρατίθενται ως «Γραφή». Η Καινή Διαθήκη που αποτελείται από ένα σύνολο 27 βιβλίων, καθιερώθηκε με την τελική της μορφή στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα

3 Τα βιβλία που την αποτελούν είναι: και Τα τέσσερα Ευαγγέλια: 1. κατά Ματθαίον, 2. κατά Μάρκον, 3. κατά Λουκάν, 4. κατά Ιωάννην (τα τρία πρώτα ονομάζονται και Συνοπτικά). 5. Οι πράξεις των Αποστόλων Οι επιστολές του Απ. Παύλου: 6. προς Ρωμαίους, 7. προς Κορινθίους Α, 8. προς Κορινθίους Β, 9. προς Γαλατάς, 10. προς Εφεσίους, 11. προς Φιλιππησίους, 12. προς Κολοσσαείς, 13. προς Θεσσαλονικείς Α, 14. προς Θεσσαλονικείς Β, 15. προς Τιμόθεον Α, 16. προς Τιμόθεον Β, 17. προς Τίτον, 18. προς Φιλήμονα, 19. προς Εβραίους Οι Καθολικές επιστολές: 20. Ιακώβου, 21. Πέτρου Α, 22. Πέτρου Β, 23. Ιωάννου Α, 24. Ιωάννου Β, 25. Ιωάννου Γ, 26. Ιούδα 27. Η Αποκάλυψη του Ιωάννη Η διαμόρφωση του Κανόνα της Καινής Διαθήκης Κατά τη διάρκεια του 1ου αιώνα, ο κανόνας ιερών συγγραμμάτων της Εκκλησίας αποτελούνταν αποκλειστικά από τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Τα συγγράμματα που αργότερα έγιναν γνωστά ως Καινή Διαθήκη χρησιμοποιούνταν σε τακτική βάση από τις εκκλησίες κατά τη λατρεία, ως κριτήριο εκκλησιαστικής τάξης, για κατηχητική εκπαίδευση και για θεολογικούς σκοπούς. Αυτά τα νέα χριστιανικά συγγράμματα περιείχαν αναφορές σε άλλα χριστιανικά συγγράμματα της εποχής, χαρακτηρίζοντάς τα μάλιστα ως «Γραφές», σε σημείο ώστε μέχρι τα τέλη του δεύτερου αιώνα να αναφέρονται έτσι τα συγγράμματα της Καινής Διαθήκης [9]. Χριστιανικά έργα εκείνης της περιόδου όπως η Επιστολή Βαρνάβα και η Δεύτερη Επιστολή Κλήμεντος εισαγάγουν χωρία από αυτά τα χριστιανικά συγγράμματα με τον τρόπο που συνέβαινε ως τότε για τις εβραϊκές Γραφές: «Γέγραπται». Καθώς υπήρχε ακόμη διαθέσιμη η ζωντανή προφορική παράδοση των λόγων του Ιησού αλλά και η παρουσία των αποστόλων και των μαθητών τους, δεν υφίστατο καν η έννοια ενός κλειστού κανόνα αποδεκτών κειμένων [10]. Μόνο κατά τη διάρκεια του 2ου αιώνα τα Ευαγγέλια και οι επιστολές του αποστόλου Παύλου αναβαθμίστηκαν στο επίπεδο του «κανόνα». Η κανονικότητα κάποιων από τις Καθολικές Επιστολές και το βιβλίο της Αποκάλυψης παρέμεινε ζήτημα αντιλογίας για κάποιο διάστημα. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 4ου αιώνα, ο κανόνας της Καινής Διαθήκης καθορίστηκε τελειωτικά και επακριβώς σε μια σειρά εκκλησιαστικών συνόδων. "Τελικός σταθμός στην εξέλιξη και οριστική διαμόρφωση του κανόνα θεωρείται η 39η Εορταστική Επιστολή του Μ. Αθανασίου (367), στην οποία αναφέρονται ως κανονικά τα 27 βιβλία της Κ.Δ...Και προστίθεται: 'Ταύτα πηγαι του σωτηρίου, ώστε τους διψώντας εμφορείσθαι των εν τούτοις ρημάτων της ζωής εν τούτοις μόνοις το της ευσέβειας διδασκαλείον ευαγγελίζεται. Μηδείς τούτοις επιβαλλέτω, μηδέ τούτων αφαιρείσθω τι'." [11]. Μάλιστα, πρώτος ο Μ. Αθανάσιος χρησιμοποιεί τον όρο κανών

4 προς δήλωση του σώματος των βιβλίων της Αγίας Γραφής. Η 39η Εορταστική Επιστολή του Αθανάσιου, αποτελεί την πρώτη εμφάνιση του κανόνα με την μορφή που έχει μέχρι και σήμερα και η επιστολή αυτή που αποτελεί και κανόνα της Εκκλησίας, επικυρώθηκε από τη Σύνοδο της Καρθαγένης (419): "Της Νέας Διαθήκης Ευαγγέλια τέσσαρα, Πράξεων τών Αποστόλων βίβλος μία, επιστολαί Παύλου δεκατέσσαρες, Πέτρου Αποστόλου δύο, Ιωάννου Αποστόλου τρείς, Ιακώβου Αποστόλου μία, Ιούδα Αποστόλου μία, Αποκαλύψεως Ιωάννου βίβλος μία." (Κανών κδ της εν Καρθαγένη Συνόδου [12] ). Τους κανόνες της Συνόδου της Καρθαγένης, επικύρωσε ο Κανών β [13] της Εν Τρούλλω Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου το 691. Ο παρακάτω πίνακας [14] παρουσιάζει συνοπτικά την διακύμανση ως προς την αναγνώριση της κανονικότητας των βιβλίων της Καινής Διαθήκης. 1. Κατά Ματθαίον 2. Κατά Μάρκον 3. Κατά Λουκάν 4. Κατά Ιωάννην Μαρκίων (μέσα 2ου αι. ) Ειρηναίος (τέλη 2ου αι. ) Μουρατοριανός Κανόνας (τέλη 2ου αι. ) Τερτυλλιανός ( ) Αρχαία Συριακή μετάφραση (Old Syriac) 2ος αι. Ωριγένη ( ) Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό 5. Πράξεις Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό 6. Προς Ρωμαίους 7. Προς Κορινθίους Α' 8. Προς Κορινθίους Β' 9. Προς Γαλάτας 10. Προς Εφεσίους 11. Προς Φιλιππησίους 12. Προς Κολοσσαείς

5 13. Προς Θεσσαλονικείς Α 14. Προς Θεσσαλονικείς Β 15. Προς Τιμόθεον Α 16. Προς Τιμόθεον Β Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό 17. Προς Τίτον Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό 18. Προς Φιλήμονα 19. Προς Εβραίους Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Κανονικό Αμφισβητ 20. Ιακώβου Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Κανονικό Αμφισβητ 21. Πέτρου Α Εκτός Κανονικό Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό 22. Πέτρου Β Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Αμφισβητ 23. Ιωάννου Α Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό Κανονικό 24. Ιωάννου Β Εκτός Κανονικό Κανονικό Εκτός Εκτός Αμφισβητ 25. Ιωάννου Γ Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Αμφισβητ 26. Ιούδα Εκτός Εκτός Κανονικό Κανονικό Εκτός Αμφισβητ 27. Αποκάλυψις Ιωάννου Εκτός Κανονικό Κανονικό Κανονικό Εκτός Κανονικό Ποιμήν Ερμά Εκτός Κανονικό Εκτός Εκτός Εκτός Κανονικό Επ. Βαρνάβα Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Κανονικό Διδαχή των 12 Αποστ. Αποκάλυψις Πέτρου Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Κανονικό Εκτός Εκτός Κανονικό Εκτός Εκτός Εκτός Α' Κλήμεντος Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Εκτός Αμφισβητ Η ελληνική ως γλώσσα της Καινής Διαθήκης Η γλώσσα του Ιησού και των πρώτων Αποστόλων δεν ήταν η ελληνική. Το ευαγγέλιο κηρύχθηκε αρχικά στην αραμαϊκή χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ελληνική γλώσσα δεν ήταν αρκετά γνωστή στην Παλαιστίνη κατά την εποχή του Ιησού. Στα Ιεροσόλυμα λειτουργούσαν τουλάχιστον πέντε συναγωγές Ελληνιστών Ιουδαίων, οι οποίοι, πρέπει να χρησιμοποιούσαν το ίδιο καλά την αραμαϊκή και την ελληνική. Πάντως το ευαγγέλιο κηρύχθηκε επί Παλαιστινιακού εδάφους στην αραμαϊκή, και σε αυτήν καταγράφτηκαν τα πρώτα "Λόγια του Ιησού" και οι πρώτες περί αυτού διηγήσεις. Όμως πολύ σύντομα, με την έξοδο των πρώτων ιεραποστόλων από το Παλαιστινιακό έδαφος, παρουσιάστηκε η ανάγκη ώστε το κήρυγμα της νέας θρησκείας να γίνεται στην

6 ελληνική και λόγια του Ιησού ή παραδόσεις που είχαν γραφτεί στην αραμαϊκή, να μεταφρασθούν στην ελληνική. Οι ελληνιστές Ιουδαίοι ιεραπόστολοι και ειδικά εκείνοι που είχαν ως κέντρο την Αντιόχεια, φαίνεται ότι υπήρξαν οι πρωτοπόροι προς την κατεύθυνση αυτή και η μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης στην ελληνική από τους "εβδομήκοντα" αποτέλεσε γι' αυτούς σημαντική κληρονομιά. Τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης είναι είτε από την αρχή είτε τουλάχιστον στην παρούσα μορφή τους, γραμμένα στην ελληνική γλώσσα, επειδή άσχετα προς την αρχική καταγωγή του ιστορικού υλικού ή των αρχικών γραπτών πηγών, τα κείμενα αυτά προέρχονται όλα από Εκκλησίες που χρησιμοποιούσαν τα ελληνικά ως μέσο επικοινωνίας. Μάλιστα, αν εξαιρεθούν ελάχιστα χωρία, στα βιβλία της Καινής Διαθήκης, χρησιμοποιείται παντού και η ελληνική Παλαιά Διαθήκη των "εβδομήκοντα". Κατ' αυτό τον τρόπο, είναι φανερό πως η Καινή Διαθήκη αποτελεί μέρος της ελληνικής γραμματολογίας [15]. Το είδος της ελληνικής που χρησιμοποιήθηκε Η ελληνική γλώσσα που συναντούμε στα κείμενα της Καινής Διαθήκης δεν είναι η κλασική αττική γλώσσα. Επειδή μάλιστα επικρατούν πολλές ασυνήθιστες και άγνωστες στην αρχαία ελληνική λέξεις καί εκφράσεις, πρίν από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα πίστευαν ότι πρόκειται για μια ιδιαίτερη «ιερή» γλώσσα, που την ονόμαζαν «βιβλική ελληνική». Από τότε όμως που νέοι πάπυροι της ελληνιστικής εποχής βρέθηκαν στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα και οι ερευνητές μελέτησαν τη γλώσσα των κειμένων αυτών που προέρχονταν από την καθημερινή ζωή (ιδιωτικές επιστολές, συμφωνητικά κ.ά), διαπιστώθηκε ότι η γλώσσα της Καινής Διαθήκης είναι η «κοινή» ελληνιστική, η γλώσσα δηλαδή των ελληνιστικών χρόνων που αποτελεί τη φυσιολογική εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής και της οποίας συνέχεια είναι η νέα ελληνική. Κάποια γενικά χαρακτηριστικά της κοινής ελληνιστικής είναι: Η απλούστερη σύνταξη σε σχέση με την αττική γλώσσα Η απλούστερη γραμματική Η αλλαγή περιεχομένου σε παλιές λέξεις της κλασικής εποχής Η πρόσληψη και ενσωμάτωση στοιχείων από άλλες γλώσσες (εβραϊκές λέξεις, σημιτικές εκφράσεις, λατινικές λέξεις) Την ελληνιστική κοινή είχε διαδόσει ο Μ. Αλέξανδρος και οι διάδοχοι του στα πέρατα της «οικουμένης». Σ' αυτήν είχε ήδη μεταφραστεί και η Παλαιά Διαθήκη. Η «κοινή» ήταν μια γλώσσα απλή, καθαρά ελληνική, και επιπλέον είχε την δυνατότητα να εκφράσει αφηρημένες έννοιες και να δημιουργήσει νέες και σύνθετες λέξεις και παρά το σημιτικό υπόβαθρο των ιερών κειμένων ή των συγγραφέων τους, υπάρχουν στην Καινή Διαθήκη ελληνικές λέξεις προς έκφραση οποιασδήποτε έννοιας.. Η ιστορία του κειμένου της Καινής Διαθήκης Είναι αλήθεια πως το γραπτό μήνυμα που διασώθηκε από τα βιβλία της Καινής Διαθήκης, εξαφανίστηκε στην αρχική του μορφή. Δεν έχουμε στη διάθεση μας ούτε ένα απλό σπάραγμα παπύρου, της γραφικής ύλης των πρώτων αιώνων, που να περιέχει κείμενο της Καινής Διαθήκης όπως βγήκε από το χέρι του αρχικού συγγραφέα. Ό,τι

7 υπάρχει σήμερα είναι αντίγραφα των πρωτοτύπων (αν και κάποια από αυτά μας οδηγούν αρκετά κοντά στη συγγραφή των αυθεντικών, βλ. πιο κάτω). Βεβαίως, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει μόνο με την Καινή Διαθήκη. Συνολικά στον κόσμο, αυτόγραφα υπάρχουν μόνο μετά το 12 αι. και έτσι, όλα τα υπόλοιπα κείμενα της αρχαίας φιλολογίας σώζονται σε αντίγραφα [16] από τα χέρια χιλιάδων φιλόπονων αντιγραφέων, που από γενιά σε γενιά διέσωσαν και μετέδωσαν τα κείμενα αυτά. Βεβαίως, σε κάθε περίπτωση, η έννοια του χειρόγραφου αντιγράφου, εμπεριέχει και το ανθρώπινο λάθος. Οι αντιγραφείς, είτε δεν διάβασαν σωστά κάποιες λέξεις, είτε εσφαλμένα αντέγραψαν άλλες, είτε μετέθεσαν ολόκληρες προτάσεις ή και παρέλειψαν ολόκληρες φράσεις καθώς ήταν δυνατό από κάποια φυσική φθορά στο κείμενο του υποδείγματος να είχαν σβηστεί λίγα ή πολλά γράμματα και αυτά να παραλείπωνται στο αντίγραφο, έκαναν διάφορες προσθήκες και γενικά, έκαναν όλα τα λάθη που η μελέτη της παλαιογραφίας και της κριτικής κειμένων έχει εντοπίσει σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια αντιγραφής. Υπήρχαν επίσης πολλοί αντιγραφείς που αναλάμβαναν να βελτιώσουν την ατελή γραμματική μερικών συγγραφέων της Καινής Διαθήκης, να προσθέσουν επεξηγήσεις όταν κάτι φαινόταν πως απαιτούσε αποσαφήνιση ή να εισαγάγουν κάποιες αλλαγές έτσι ώστε νά κερδίσουν κάποια μάχη που δινόταν στα χρόνια τους. Πολλοί αντιγραφείς εμπιστεύονταν, περιστασιακά, περισσότερο τη μνήμη τους παρά την όραση τους, γράφοντας αυτό που θυμόντουσαν και όχι αυτό που έβλεπαν μπροστά τους. Παρόλο λοιπόν που οι αντιγραφείς αυτοί πίστευαν πως τα κείμενα που αντέγραφαν ήταν ο λόγος του Θεού, μας κληροδότησαν ένα πλήθος από παραλλαγές και παραφθορές του κειμένου της Καινής Διαθήκης. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, τον μεγάλο μόχθο για την έρευνα, σύγκριση και αποκατάσταση των αρχαίων χειρογράφων ώστε να φτάσουμε όσο είναι ανθρώπινα δυνατό στο αρχικό κείμενο των ευαγγελιστών και επιστολογράφων, ανέλαβαν ερευνητές, που η εργασία τους είναι γνωστή ως "Κριτική του κειμένου". Οι ερευνητές αυτοί, κατά τη διάρκεια του έργου τους, έπρεπε να μελετήσουν μαρτυρίες χιλιάδων χειρογράφων από τον δεύτερο ως τον δέκατο πέμπτο αιώνα, να αξιολογήσουν το υλικό, να ταχθούν υπέρ ή ενάντια αυτής ή της άλλης λέξης, υπέρ της μιας ή της άλλης φράσης, υπέρ της κρίσης μιας περικοπής ως αυθεντικής ή ως μεταγενέστερης προσθήκης. Το σημερινό κείμενο της Καινής Διαθήκης, είναι προϊόν όλων αυτών των συντονισμένων προσπαθειών από αναγνωρισμένους και αξιοσέβαστους ειδικούς στον κλάδο τους. Παρά το γεγονός ότι και μετά την επικράτηση του χριστιανισμού, επιδρομές διαφόρων λαών εξαφάνισαν τα βιβλικά χειρόγραφα από αρκετές περιοχές της χριστιανοσύνης, σώθηκαν μέχρι σήμερα πάνω από ελληνικά χειρόγραφα που περιέχουν είτε πλήρη, είτε αποσπάσματα του κειμένου. Ο συνολικός αριθμός παραλλαγών, θελητών και αθέλητων, των ιερών κειμένων, κυμαίνεται γύρω στις , και όπως σημειώνει ο Σωτήριος Δεσπότης: "Από τις παραλλαγές το 95% μπορεί αμέσως να παραθεωρηθεί, διότι μαρτυρείται από ασήμαντο αριθμό χειρογράφων. Από τις το 95% έγκειται όχι στη σημασία του κειμένου, αλλά στο συλλαβισμό, τη γραμματική ή τη λανθασμένη σειρά των λέξεων...από το 5%, τις 500 δηλ. παραλλαγές, μόνον 50 έχουν ειδικό βάρος" [17] και τονίζει ο συγγραφέας: "είναι εντυπωσιακό ότι καμιά βασική χριστιανική διδασκαλία δε βασίζεται πάνω σε λανθασμένη ανάγνωση και καμιά αναθεώρηση κάποιας λέξης δεν οδήγησε σε διόρθωση της διδασκαλίας της" [18].

8 Σε κάθε περίπτωση, ο μεγάλος αριθμός χειρογράφων και παραθέσεων της Κ.Δ. από τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς, μας επιτρέπει να έχουμε ένα κείμενο κατά πολύ ανώτερο απέναντι στις περισσότερες σχεδόν νεώτερες φιλολογικές συνθέσεις. Είναι αξιοσημείωτο ότι, ακόμα κι αν η ίδια η Κ.Δ. χανόταν, θα μπορούσαμε να ανασυντάξουμε το κείμενο της από τις πρώιμες μεταφράσεις που ανέρχονται σε πάνω από χειρόγραφα σε λατινική, αιθιοπική, σλαβική και αρμενική μετάφραση, τα οποία μας παραδίδουν το κείμενο της Κ.Δ. με απόκλιση μόλις στο 0,5-1%. Αλλά κι αν οι μεταφράσεις χάνονταν, θα μπορούσαμε να ανασυνθέσουμε τα βιβλία της από τα παραθέματα των Πατέρων ( παραθέσεις της Κ.Δ.) [19]. Το κείμενο της 27ης κριτικής έκδ. "Nestle-Aland" και 4ης έκδ. της "Greek New Testament", θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα οικουμενικά, επιστημονικά αποδεκτό κείμενο, αφού απ' αυτό διδάσκονται οι φοιτητές την ερμηνεία στα Πανεπιστήμια του κόσμου και απ' αυτό γίνονται οι μεταφράσεις στις διάφορες γλώσσες και διαλέκτους. Βεβαίως αποτελεί ένα επιστημονικά κατασκευασμένο κείμενο, που δεν έχει βιωθεί στη λειτουργική πράξη. Στην Ελλάδα συνυπάρχουν και χρησιμοποιούνται δύο κείμενα: Το κριτικό κείμενο Nestle-Aland που χρησιμοποιείται στην πανεπιστημιακή διδασκαλία (Θεολογικές σχολές) και στις επιστημονικές εργασίες, και το Εκκλησιαστικό κείμενο (που λέγεται επίσης και Βυζαντινό) και αποτελεί το λειτουργικό κείμενο που αναγινώσκεται στην Εκκλησία και διαδίδεται στο λαό από τις χριστιανικές κινήσεις της χώρας και από το ποιμαντικό έργο των ενοριακών ναών [20]. Το κείμενο της Κ.Δ. που βρέθηκε σε χειρόγραφα μέχρι και του 3ου αιώνα [21] Τα ευρήματα δείχνουν ότι πάνω από το μισό κείμενο της Καινής Διαθήκης, βρέθηκε σε χειρόγραφα που χρονολογούνται μέχρι και τον 3ο αιώνα: Βιβλίο Κατά Ματθαίον Σύνολο εδαφίων που περιέχει το βιβλίο Σύνολο εδαφίων που βρέθηκαν σε χειρόγραφα μέχρι το 300 Ποσοστό περιεχομένου που βρέθηκε % ,82 Κατά Μάρκον ,87 Κατά Λουκάν ,02 Κατά Ιωάννην ,79 Πράξεις ,63 Προς Ρωμαίους ,13 Χρονολόγηση αρχαιότερου χειρογράφου γύρω στα 125 Ονομασία του αρχαιότερου χειρογράφου p64 p45 p45 p52 p45

9 Προς Κορινθίους Α' Προς Κορινθίους Β' , Προς Γαλάτας Προς Εφεσίους ,35 Προς Φιλιππησίους Προς Κολοσσαείς Προς Θεσσαλονικείς Α Προς Θεσσαλονικείς Β Προς Τιμόθεον Α Προς Τιμόθεον Β , ,77 3ος αιώνας p Προς Φιλήμονα ος αιώνας p87 Προς Τίτον ,91 Προς Εβραίους Ιακώβου ,22 Πέτρου Α Πέτρου Β αρχές 3ου αιώνα τέλη 3ου αιώνα τέλη 3ου αιώνα Ιωάννου Α ,71 3ος αιώνας p9 Ιωάννου Β Ιωάννου Γ Ιούδα Αποκάλυψις Ιωάννου τέλη 3ου αιώνα p32 p23 p72 p72 p ,68 3ος αιώνας p47 ΣΥΝΟΛΑ ,27 % Υποσημειώσεις

10 1. William F. Beck, The New Testament in the Language of Today, Revised ed., Concordia Publishing House, 1967, σελ. x. 2. Δεσπότης Σ. Σωτήριος, Ο Κώδικας των Ευαγγελίων, Άθως, Αθήνα 2007, σελ "Διαθήκη", Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας (μτφρ. από τα Γαλλικά με εποπτεία Σάββα Αγουρίδη, Σταύρου Βαρτανιάν), Άρτος Ζωής, Αθήνα 1980, στ Μκ 14, Μτ 26, Λκ 22,20 A' Κορ 11, Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας, ό.π., στ Στο ίδιο. 9. «In 2 Peter 3:16 Paul s epistles are actually called Scriptures, and a gospel is identified as the Scripture in 1 Timothy 5:18. The use of Scripture(s) to denote NT writings became increasingly common through the 2nd century and by the end of it was normal». ("The History of the NT Canon", T. Desmond Alexander and Brian S. Rosner, New Dictionary of Biblical Theology, IL: InterVarsity Press, 2001). 10. «There is no sense, at this stage, of a Canon of Scripture, a closed list to which addition may not be made. This would appear to be due to two factors: the existence of an oral tradition and the presence of apostles, apostolic disciples, and prophets, who were the foci and the interpreters of the dominical traditions». ("CANON OF THE NEW TESTAMENT" > "I. The earliest period", D. R. W. Wood and I. Howard Marshall, New Bible Dictionary (3rd ed.; Leicester, England; Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, ), σελ. 170.). Καραβιδόπουλος Δ. Ιωάννης, 'Εισαγωγή Στην Καινή Διαθήκη', 2η έκδ., Πουρναράς, θασσαλονίκη 1998, σελ Οι κανόνες της Συνόδου της Καρθαγένης μπορούν να βρεθούν εδώ, στην ιστοσελίδα της Christian Classics Ethereal Library ( /6sardica/afcns.htm), στην αγγλική. 13. ιστοσελίδα της Christian Classics Ethereal Library ( /npnf214.xiv.iii.ii.html) John R. McRay, "Bible, Canon of the > The Canon of the New Testament in the First Few Centuries", Baker Encyclopedia of the Bible, Baker Book House 1988, σελ Αγουρίδης Σάββας, Εισαγωγή Εις την Καινήν Διαθήκην, 3η έκδ., Γρηγόρης, Αθήνα 1991, σελ Δεσπότης Σ. Σωτήριος, Ο Κώδικας των Ευαγγελίων, Άθως, Αθήνα 2007, σελ Δεσπότης, ό.π., σελ. 51, υποσημ. # Δεσπότης, ό.π., σελ Δεσπότης, ό.π., σελ Καραβιδόπουλος Δ. Ιωάννης, "Νεοελληνικές μεταφράσεις Καινής Διαθήκης κατά το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα", σελ , στο Βιβλικές Μελέτες Β (Βιβλική Βιβλιοθήκη #16), Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2000, εδώ σελ Shawn M. Barr, "Manuscript Evidence From The Second And Third Centuries", Michigan Theological Journal Volume 4, (Φθινόπωρο 1993), σελ. 149 Βιβλιογραφία Αγουρίδης Σάββας, Εισαγωγή Εις την Καινήν Διαθήκην, 3η έκδ., Γρηγόρης, Αθήνα 1991 Καραβιδόπουλος Δ. Ιωάννης, Εισαγωγή Στην Καινή Διαθήκη, 2η έκδ., Πουρναράς, θεσσαλονίκη 1998 Reynolds D.L. & Wilson G.N., Αντιγραφείς και Φιλόλογοι, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1981 Mioni Elpidio, Εισαγωγή στην Ελληνική Παλαιογραφία, 3η έκδ., ΜΙΕΤ, Αθήνα 1985 Turner G.E., Ελληνικοί Πάπυροι-Εισαγωγή στη Μελέτη και τη Χρήση των Παπυρικών Κειμένων, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1981 Kurt Aland, The Problem of the New Testament Canon, Mowbray, 1962 Raymond Brown, An Introduction to the New Testament, Doubleday, 1997 David Noel, ed., The Anchor Bible Dictionary, New York: Doubleday, 1997 Η Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα Αφρικανικές Σύνοδοι ( και Κανόνας της Καινής Διαθήκης ( Σχετικά κύρια άρθρα Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη Αγία Γραφή

11 Μεταφράσεις της Αγίας Γραφής Απόκρυφα Βιβλία της Αγίας Γραφής Βιβλικός κανόνας Δευτεροκανονικά Ιουδαϊσμός Παλαιά Διαθήκη Χριστιανισμός Εξωτερικοί Σύνδεσμοι Εκδόσεις της Καινής Διαθήκης διαθέσιμες στο ίντερνετ Η Καινή Διαθήκη ( /Greek_Index.htm), κριτικό κείμενο των Westcott-Hort, με πρόσθετα γραμματικά στοιχεία. Η Καινή Διαθήκη ( κριτικό κείμενο. Η Καινή Διαθήκη ( /bible.asp?contents=new_testament/contents.asp&main=), βυζαντινό κείμενο, από την Αποστολική Διακονία. Το πολυτονικό κείμενο της Καινής Διαθήκης ( κατά την έκδοση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η Καινή Διαθήκη-Εγχειρίδιο Μελέτης και Ζωής ( /Bible_Greek/BibleGR_home.htm), 1994, Εκδ. Ο Λόγος. Η Καινή Διαθήκη, Μεταγλώττιση Α ( έκδοση 1991, Σπύρος Κίμ. Καραλής, απόδοση στη δημοτική. Πρόσθετες πηγές Ιστοσελίδα του Διεθνούς Συμβουλίου Χριστιανών και Ιουδαίων: «Πέρα από τις Εβραϊκές Γραφές: Η Διαμόρφωση του Κανόνα της Καινής Διαθήκης» ( (Beyond the Hebrew Bible: The Formation of the New Testament Canon), του Nigel Watson. Adolf von Harnack, The Origin of the New Testament ( /ccel/harnack/origin_nt.toc.html), στον ιστότοπο Christian Classics Ethereal Library ( Καινή Διαθήκη (27 βιβλία) 01.Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον 02.Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 03.Κατά Ευαγγέλια Ματθαίον Ευαγγέλιον 04.Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον Ιστορικά 05.Πράξεις των Αποστόλων 6.Προς Ρωμαίους 7.Προς Κορινθίους Α' 8.Προς Κορινθίους Β' 9.Προς Επιστολές Γαλάτας 10.Προς Εφεσίους 11.Προς Φιλιππησίους 12.Προς Κολοσσαείς Παύλου 13.Προς Θεσσαλονικείς Α' 14.Προς Θεσσαλονικείς Β' 15.Προς Τιμόθεον Α' 16.Προς Τιμόθεον Β' 17.Προς Τίτον 18.Προς Φιλήμονα 19.Προς Εβραίους 20.Επιστολή Ιακώβου 21.Επιστολή Πέτρου Α' 22.Επιστολή Πέτρου Β' Καθολικές 23.Eπιστολή Ιωάννου Α' 24.Eπιστολή Ιωάννου Β' 25.Eπιστολή Ιωάννου Γ' Επιστολές 26.Επιστολή Ιούδα Προφητικά 27.Αποκάλυψις Ιωάννου Ανακτήθηκε από το " %CE%AE_%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7".

12 Κατηγορίες: Αγία Γραφή Καινή Διαθήκη Ζωτικά Άρθρα Κατηγορίες > OrthodoxWiki > Κατηγορίες Κατηγορίες > OrthodoxWiki > Κατηγορίες Κατηγορίες > OrthodoxWiki > Κατηγορίες > Γραμματεία > Αγία Γραφή Κατηγορίες > OrthodoxWiki > Κατηγορίες > Γραμματεία > Αγία Γραφή > Καινή Διαθήκη OrthodoxWiki > Κατηγορίες > OrthodoxWiki > Ζωτικά Άρθρα Τελευταία τροποποίηση 09:11, 17 Μαΐου [3 χρήστες online] Περιεχόμενο διαθέσιμο σύμφωνα με GFDL / CC by-sa. Hosting provided by Orthodox Internet Services

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων 1. Ποια είναι τα βιβλία της Καινής Διαθήκης 1. Ιστορικά Ευαγγέλια 1. κατά Ματθαίον 2. κατά Μάρκον 3. κατά Λουκάν 4. κατά Ιωάννην 5.Πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ.

Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ. Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ. Οι κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου και η πολιτική ενοποίηση του χώρου

Διαβάστε περισσότερα

4. Η Καινή Διαθήκη Β : Οι Επιστολές και η Αποκάλυψη

4. Η Καινή Διαθήκη Β : Οι Επιστολές και η Αποκάλυψη 4. Η Καινή Διαθήκη Β : Οι Επιστολές και η Αποκάλυψη 1. Τι ήταν και γιατί γράφτηκαν οι επιστολές του αποστόλου Παύλου; Ήταν γράμματα που έστελνε ο απόστολος στις χριστιανικές κοινότητες που είχε ιδρύσει.

Διαβάστε περισσότερα

Η πρώτη γνωστή συλλογή ορισμένων βιβλίων της Κ. Δ. οφείλεται στον αιρετικό Μαρκίωνα (140 μ.χ., Ρώμη)

Η πρώτη γνωστή συλλογή ορισμένων βιβλίων της Κ. Δ. οφείλεται στον αιρετικό Μαρκίωνα (140 μ.χ., Ρώμη) Η πρώτη γνωστή συλλογή ορισμένων βιβλίων της Κ. Δ. οφείλεται στον αιρετικό Μαρκίωνα (140 μ.χ., Ρώμη) Α Ο ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ MURATORI Ο κατάλογος έχει ιδιαίτερη αξία για τον κανόνα της Κ. Διαθήκης. Είναι ο αρχαιότερος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Μ. Γκουτζιούδης http://users.auth.gr/~moschosg ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Η Π.Δ. ως «Γραφή» της πρώτης εκκλησίας 2. Οι απαρχές της Κ.Δ.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 1: Η Καινή Διαθήκη: Η σχέση της με την Παλαιά Διαθήκη και η θέση της στη ζωή της Εκκλησίας. Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Μάθημα 6 : Σωτήριος Σ. Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΙΙ (Λουκάς-Πράξεις) 2 Ευαγγέλιο = χαρμόσυνη αγγελία

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Ελληνιστές και Αντιόχεια. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

Η Παύλεια Θεολογία. Ελληνιστές και Αντιόχεια. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Παύλεια Θεολογία Ελληνιστές και Αντιόχεια Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

περιεχομενα ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΑ «ΚΑΝοΝΙΚΑ» ΕΥΑγγΕλΙΑ

περιεχομενα ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΑ «ΚΑΝοΝΙΚΑ» ΕΥΑγγΕλΙΑ περιεχομενα προλογοσ... 11 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΑ «ΚΑΝοΝΙΚΑ» ΕΥΑγγΕλΙΑ ΕΙσΑγΩγΗ... 16 Α. παλαιά καί Καινή Διαθήκη... 18 Β. Κριτήρια Κανονικότητας... 29 γ. Το Κείμενο της Καινής Διαθήκης... 39 ΚΕφΑλΑΙο πρωτο ΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ Ο όρος διαθήκη Οι Εβδομήντα μεταφράζουν την εβραϊκή λέξη berith στα ελληνικά διαθήκη Απαντάται στις εκφράσεις παλαιά διαθήκη και καινή διαθήκη. Σημαίνει συμφωνία (γάμου), που συντελέσθηκε ανάμεσα στο Θεό

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων

Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων Ενότητα 1.2: Ειδική εισαγωγή - Τα συνοπτικά Ευαγγέλια ΙΙ Σωτήριος Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Τα συνοπτικά Ευαγγέλια ΙΙ (Λουκάς - Πράξεις) 1 Ευαγγέλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, 105 56 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 2103352364 FAX: 2103237654 www.iaath.gr, E-Mail: ipe.iaath@gmail.com ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 5 Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς) Από τον 2ο αιώνα και εξής η λέξη ευαγγέλιο δηλώνει: τα βιβλία εκείνα της Καινής Διαθήκης που περιέχουν και αφηγούνται το γεγονός της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (16 Ο αι.)

ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (16 Ο αι.) ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (16 Ο αι.) 1. Από τον Έρασμο στο Textus Receptus Πρώτη έκδοση του ελληνικού κειμένου της Αγ. Γραφής η πολύγλωσση Κομπλουτιανή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ Το Δ ευαγγέλιο και η σχέση του με τα Συνοπτικά «Πνευματικό» ευαγγέλιο- «σωματικά» ευαγγέλια Ομοιότητες-διαφορές Δε διασώζει καμία από τις 50 και πλέον παραβολές

Διαβάστε περισσότερα

Παρακαλούμε όποιον γνωρίζει το που μπορούμε να βρούμε ολόκληρα τα κείμενα στα ελληνικά, να μας ενημερώσει.

Παρακαλούμε όποιον γνωρίζει το που μπορούμε να βρούμε ολόκληρα τα κείμενα στα ελληνικά, να μας ενημερώσει. Η μετάφραση των κειμένων στα ελληνικά, που παρατίθεται εδώ, είναι βασισμένη στις μεταφράσεις από τα κοπτικά και ελληνικά στα αγγλικά των: Wesley W. Isenberg, Stephen Patterson, Marvin Meyer, Thomas O.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ Ο συγγραφέας και εδώ δε γράφει το όνομά του, αλλά η αρχαία εκκλησιαστική παράδοση ομόφωνα αποδίδει το ευαγγέλιο αυτό στον Μάρκο και το συνέδεσε κατά ένα ιδιαίτερο τρόπο με το όνομα του απ. Πέτρου. 1. ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική.

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική. ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ECTS ECTS 1. Mεθοδολογία και κριτική του κειμένου της Καινής Διαθήκης. 2. Ζητήματα Ερμηνείας και Ερμηνευτικής της Καινής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: 1-23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016 Α ΕΤΟΣ Ιστορία Νεοελληνικής Εκπαίδευσης και

Διαβάστε περισσότερα

Ανακαλύπτοντας τα κείμενα της Καινής Διαθήκης

Ανακαλύπτοντας τα κείμενα της Καινής Διαθήκης 7 η Θεματική ενότητα Ανακαλύπτοντας τα κείμενα της Καινής Διαθήκης 130 Περιεχόμενα 1. Αγία Γραφή 2. Τα Ευαγγέλια Πότε και πώς γράφτηκαν τα Ευαγγέλια Πώς αρχίζουν τα τέσσερα Ευαγγέλια Σύμβολα των Ευαγγελιστών

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Η πρώτη περίοδος της εκκλησιαστικής υμνογραφίας (Α - Δ αι.) Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 2. Η πρώτη περίοδος της εκκλησιαστικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 9: Ποιμαντικές Επιστολές και Προς Εβραίους. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία Ι

Χριστιανική Γραμματεία Ι Χριστιανική Γραμματεία Ι Ενότητα 1-A3-4: Εκκλησιαστικές διατάξεις και ποίηση Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης: άνθρωποι εμπνευσμένοι από το Θεό.

Οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης: άνθρωποι εμπνευσμένοι από το Θεό. Οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης: άνθρωποι εμπνευσμένοι από το Θεό. Το διάγραμμα του χρόνου Εποχή Αβραάμ Θάνατος Μ. Αλεξάνδρου Γέννηση Ιησού Χριστού Άλωση Κων/πολης 2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400

Διαβάστε περισσότερα

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας ΜΑΘΗΜΑ 7 Ο Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας σύμφωνα με τη χρονική σειρά που πραγματοποιήθηκαν: 1. Προαναγγελία του Μεσσία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ. Συντάκτης: Ευάγγελος Δεναξάς

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ. Συντάκτης: Ευάγγελος Δεναξάς ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Συντάκτης: Ευάγγελος Δεναξάς 1) Όταν ένα έργο, είμαστε σίγουροι, ότι δεν γράφτηκε από αυτόν με το όνομα του οποίου παραδίδεται, λέγεται: A. Nόθο Β. Αμφιβαλλόμενο Γ. Ανώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: 1-24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Β ΕΞΑΜΗΝΟ Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία Ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο.

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο. ΜΑΘΗΜΑ 23 ο ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Η συγκρότηση της συλλογής των βιβλίων της Καινής ιαθήκης

Η συγκρότηση της συλλογής των βιβλίων της Καινής ιαθήκης Η συγκρότηση της συλλογής των βιβλίων της Καινής ιαθήκης http://www.jesuslovesyou.gr/bible_club/bible/bible_ch4_6.htm [1]. Ο κανόνας Το ερώτηµα είναι, πότε τα Ευαγγέλια µαζί µε τις Επιστολές και τα λοιπά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΑΝΟΙΧΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΑΝΟΙΧΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Η διδασκαλία του Παύλου σε άλλα κείμενα της ΚΔ Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Η Παύλεια Θεολογία

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Η Παύλεια Θεολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Η πρόσληψη του Παύλου στις δευτεροπαύλειες επιστολές και σε άλλα κείμενα της αρχαίας Εκκλησίας Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Το άνοιγμα του Χριστιανισμού στον εθνικό κόσμο Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Ο Βαρνάβας Υπήρξε πιθανώς ένας από τους εβδομήκοντα αποστόλους του Κυρίου. Γεννήθηκε στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Το πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ : Εθνικόν και Καποδιαστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών ΑΡ. ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ECTS ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α/Α

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ : Εθνικόν και Καποδιαστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών ΑΡ. ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ECTS ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ : Εθνικόν και Καποδιαστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 _ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Α/Α ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩΔΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 4: ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ (Ο )- ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΠΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΠΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΠΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΔΙΑΛΕΞΗ 1 Η : ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ Περιεχόμενα Διάγραμμα Ένα διάγραμμα του μαθήματος Σημειώσεις Ένα πρότυπο που παρέχει: το διάγραμμα το μαθήματος, σημειώσεις κλειδιά, αποσπάσματα

Διαβάστε περισσότερα

Α ΕΞΑΜΗΝΟ. Επιλέγονται τρία (3) από τα παραπάνω προσφερόμενα μαθήματα. ΣΥΝΟΛΟ (επί των επιλεγομένων μαθημάτων) 30 Β ΕΞΑΜΗΝΟ

Α ΕΞΑΜΗΝΟ. Επιλέγονται τρία (3) από τα παραπάνω προσφερόμενα μαθήματα. ΣΥΝΟΛΟ (επί των επιλεγομένων μαθημάτων) 30 Β ΕΞΑΜΗΝΟ Το σύνολο των Πιστωτικών Μονάδων (), που απαιτούνται για την απόκτηση του Μ.Δ.Ε., ανέρχονται σε 120. Αναλυτικότερα το πρόγραμμα των μαθημάτων διαμορφώνεται ανά κατεύθυνση ως εξής: 1. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΒΙΒΛΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

π ε ρ ι ε χ ο μ ε ν α

π ε ρ ι ε χ ο μ ε ν α π ε ρ ι ε χ ο μ ε ν α προλογοσ... 11 ΕΙσΑγΩγΗ... 13 α. Το μάθημα των ορθοδόξων Θρησκευτικών στο κέντρο της Ευρώπης... 21 β. Το μάθημα των ορθοδόξων Θρησκευτικών στις δύο πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου...

Διαβάστε περισσότερα

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ.

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Διαπιστώσεις Α. Δεν εντοπίζονται άμεσοι φιλολογικοί δεσμοί με τους

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 7: Γαλάτας, Ρωμαίους, Α και Β Κορινθίους. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 3: Το φιλολογικό είδος των ευαγγελίων και το συνοπτικό πρόβλημα. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη. Τμήμα Ποιμαντικής

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανικές Πρακτικές

Χριστιανικές Πρακτικές Χριστιανικές Πρακτικές του David Batty Οδηγός Μελέτης Έκδοση 5 Χριστιανικές Πρακτικές Οδηγός Μελέτης 5η έκδοση του David Batty Σημείωση: Τα εδάφια της Βίβλου όπου αυτά αναφέρονται, είναι από τη νεοελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή;

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης 1[α ]:1 και το οριστικό άρθρο «ο» --- Θεός ή κάποιος θεός;

Ιωάννης 1[α ]:1 και το οριστικό άρθρο «ο» --- Θεός ή κάποιος θεός; Ιωάννης 1[α ]:1 --- Θεός ή «κάποιος θεός»; 1 Ιωάννης 1[α ]:1 και το οριστικό άρθρο «ο» --- Θεός ή κάποιος θεός; Εδώ θα εξετάσουμε το εδάφιο Ιωάννης 1[α ]:1 το οποίο, σύμφωνα με το κείμενο λέει, «Εν αῤχη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ Οι ερωτήσεις προέρχονται από την τράπεζα των χιλιάδων θεμάτων του γνωστικού αντικειμένου των θεολόγων που επιμελήθηκε η εξειδικευμένη ομάδα εισηγητών των Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΘΕΟΛΟΓΩΝ. του συνεργάτη μας θεολόγου Ευαγγέλου Δεναξά.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΘΕΟΛΟΓΩΝ. του συνεργάτη μας θεολόγου Ευαγγέλου Δεναξά. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΘΕΟΛΟΓΩΝ του συνεργάτη μας θεολόγου Ευαγγέλου Δεναξά. 1) Σε ποια επιστολή του ο Απόστολος Παύλος μιλά για τον κενό τάφο της Ανάστασης ; Α. Προς Εφεσίους Β. Προς Κορινθίους Γ. Προς Γαλάτας

Διαβάστε περισσότερα

Υποχρεωτικά Εξ. Διδ. Μον. Πιστ.Μον. Διδάσκων. 31Υ006 Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης

Υποχρεωτικά Εξ. Διδ. Μον. Πιστ.Μον. Διδάσκων. 31Υ006 Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης 1 ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014 2015 Α ΕΞΑΜΗΝΟ 31Υ006 Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης 31Υ007 Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη & 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης Ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη ΜΑΘΗΜΑ 3 Ο Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Διαβάστε περισσότερα

Υποχρεωτικά Εξ. Διδ. Μον. Πιστ.Μον. Διδάσκων. 31Υ006 Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης

Υποχρεωτικά Εξ. Διδ. Μον. Πιστ.Μον. Διδάσκων. 31Υ006 Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2015-2016 Α ΕΞΑΜΗΝΟ 31Υ006 Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης 31Υ007 Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη & 1ο 4 4 Σωτ. Δεσπότης Ιστορία Εποχής

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι αυτό που καθιστά την ορθοδοξία μοναδική;. Παρακάτω καταγράφεται η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα.

Τι είναι αυτό που καθιστά την ορθοδοξία μοναδική;. Παρακάτω καταγράφεται η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. ixthis.gr Πηγή του θέματος : http://www.ixthis.gr/show-content.phpconid=475 2011-02-11. - 14:07 pm. Τίτλος θέματος Τι είναι αυτό που καθιστά την ορθοδοξία μοναδική;. Πληροφορίες θέματος Το θέμα αυτό έχει

Διαβάστε περισσότερα

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής.

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής. ΜΑΘΗΜΑ 15 Ο ΣΥΝΑΓΜΕΝΟΙ ΣΤΗ Θ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Το Ιδεολογικό Υπόβαθρο της προς Εβραίους

Το Ιδεολογικό Υπόβαθρο της προς Εβραίους Το Ιδεολογικό Υπόβαθρο της προς Εβραίους 1. Εξωχριστιανικό 2. Χριστιανικό 1. Εξωχριστιανικό Το φιλωνικό υπόβαθρο To γνωστικό υπόβαθρο Το κουμρανικό υπόβαθρο To σαμαρειτικό υπόβαθρο Tο ιουδαϊκό μυστικιστικό

Διαβάστε περισσότερα

200 χρόνια της Ελληνικής βιβλικής εταιρείας στην Κέρκυρα

200 χρόνια της Ελληνικής βιβλικής εταιρείας στην Κέρκυρα 17/02/2019 200 χρόνια Ελληνικής βιβλικής εταιρείας στην Κέρκυρα Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων Το πρωί του Σαββάτου 16 Φεβρουαρίου 2019 πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 2: Κανόνας της Καινής Διαθήκης, εξωκανονικά και άγραφα λόγια. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη. Τμήμα Ποιμαντικής

Διαβάστε περισσότερα

Index to Old Testament Quotations - NEW TESTAMENT ORDER - Page 1 of 5

Index to Old Testament Quotations - NEW TESTAMENT ORDER - Page 1 of 5 Index to Old Testament Quotations - NEW TESTAMENT ORDER - Page 1 of 5 MATTHEW 1:23 Isa 7:14 5:38 Deu 19:21 17:5 Psa 2:7 22:32 Exo 3:6 2:6 2 Sam 5:2 5:43 Lev 19:18 17:5 Isa 42:1 22:32 Exo 3:15 2:6 Micah

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ Πράξ. ιε, 1-32

Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ Πράξ. ιε, 1-32 Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ Πράξ. ιε, 1-32 Με το τέλος της Α περιοδείας του αποστ. Παύλου υπάρχουν δύο ομάδες χριστιανών: ΟΙ ΙΟΥΔΑΙΟ-ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ Είναι Iουδαίοι Ακολουθούν τα ιουδαϊκά ήθη και έθιμα (περιτομή, αργία

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Οι φιλολογικές πηγές της Πεντατεύχου (Φιλολογικά στρώματα): Οι τέσσερις πηγές της Πεντατεύχου είναι: η Γιαχβική, η Ελωχειμική, το Δευτερονόμιο και ο Ιερατικός Κώδικας.

Διαβάστε περισσότερα

Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης

Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης Ενότητα 4 : Η αφήγηση της Ανάστασης στο κατά Λουκάν (Μέρος Α ) Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Ποιμαντικής

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή;

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους ΜΑΘΗΜΑ 30 Ο 31 Ο ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να συμπληρώσετε την πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας):

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας): ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 99. Παρ ότι η δεύτερη ευχή είναι συγκροτημένη με το προοίμιό της, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με άλλα προοίμια, ιδιαίτερα με εκείνα που σε περίληψη περιγράφουν το Μυστήριο της Σωτηρίας,

Διαβάστε περισσότερα

Μ. Γκουτζιούδης http://users.auth.gr/~moschosg. Μάθημα 1

Μ. Γκουτζιούδης http://users.auth.gr/~moschosg. Μάθημα 1 Μ. Γκουτζιούδης http://users.auth.gr/~moschosg Μάθημα 1 Επιστήμη - «ιερά επιστήμη» (θεολογία) Ιστορική συγκυρία- θέση θεολογίας εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας Η θεολογία ως η αρχαιότερη επιστήμη εντός

Διαβάστε περισσότερα

π ε ρ ι ε χο μ ε ν α

π ε ρ ι ε χο μ ε ν α π ε ρ ι ε χο μ ε ν α Περί της απόδοσης του κειμένου στη νέα Ελληνική... 19 Πρόλογος του επιμελητή... 19 Πρόλογος του συγγραφέα... 21 ΠΡΟΕΙΣΑΓΩΓΗ Έργο της Εισαγωγής στην Παλαιά Διαθήκη... 25 Α. Ο όρος Παλαιά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ F.F. Bruce Καθηγητής Πανεπιστημίου ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Είναι άραγε αξιόπιστα; ΑΘΗΝΑ 2000 σελ. 1 από 72 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ ΕΚΔΟΣΗ σελ. 3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΗ ΕΚΔΟΣΗ σελ. 4 1. ΕΧΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ. Συντάκτης: Ευάγγελος Δεναξάς

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ. Συντάκτης: Ευάγγελος Δεναξάς ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Συντάκτης: Ευάγγελος Δεναξάς 1) Πού έγινε η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος; Α. Κωνσταντινούπολη Β. Έφεσο Γ. Νίκαια Δ. Χαλκηδόνα 2) Ποιος Πατριάρχης Αλεξανδρείας καθαιρέθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο.

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. 107. Ο Κύριος να είναι μαζί σας. Και με το πνεύμα σου. ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. Ακολουθεί το

Διαβάστε περισσότερα

Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή. Οδηγός μελέτης

Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή. Οδηγός μελέτης Πατήρ Αβραάμ Μάθημα - Τρία Η ζωή του Αβραάμ: Σύγχρονη εφαρμογή Οδηγός μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος, Σημειώσεις Το περίγραμμα το μαθήματος; με αποσπάσματα και περιλήψεις του

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης Ενότητα 5: Ο Υιός του Ανθρώπου Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης Ενότητα 3: Ιουδαϊκά αποκαλυπτικά κείμενα σύγχρονα με την Καινή Διαθήκη Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

Geschichte der Übersetzung III. Anthi Wiedenmayer

Geschichte der Übersetzung III. Anthi Wiedenmayer Geschichte der Übersetzung III Anthi Wiedenmayer Die Bibelübersetzung Η Βίβλος αποτελείται από: την Παλιά Διαθήκη - 39 βιβλία, γραμμένα αρχικά στα εβραϊκά και με κάποια σημεία στα αραμαϊκά, την Καινή Διαθήκη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ 1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 1925 Ιδρύεται το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. 1942 Αρχίζει

Διαβάστε περισσότερα

Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: Η ουσία της Εκκλησίας. Διδ. Εν. 15

Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: Η ουσία της Εκκλησίας. Διδ. Εν. 15 Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: Η ουσία της Εκκλησίας Διδ. Εν. 15 α) Η εξάπλωση της Εκκλησίας Μετά την Πεντηκοστή, η νέα πραγματικότητα που δημιουργείται στον κόσμο, η Εκκλησία, ζει και κινείται σε μια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, 105 56 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 2103352364 FAX: 2103237654 www.iaath.gr, E-Mail: ipe.iaath@gmail.com ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 5 Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μια γρήγορη ματιά στη Βίβλο

Μια γρήγορη ματιά στη Βίβλο Μια γρήγορη ματιά στη Βίβλο του David Batty Οδηγός Μελέτης Έκδοση 5 Μια γρήγορη ματιά στη Βίβλο Οδηγός Μελέτης 5η έκδοση του David Batty Σημείωση: Τα εδάφια της Βίβλου όπου αυτά αναφέρονται, είναι από

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή ΜΑΘΗΜΑ 6 Ο ΠΟΙΗΣΩΜΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ... Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, κατά τη διδασκαλία του Χριστιανισμού, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. Στη συνέχεια,

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Μάθημα 1 : Σωτήριος Σ. Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Α μέρος Εισαγωγής : Γενική Εισαγωγή 1. Ιστορία της συγκρότησης του «κανόνα»

Διαβάστε περισσότερα

Kalogirou, Dimitra. Neapolis University

Kalogirou, Dimitra. Neapolis University Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Health Sciences http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2015 þÿÿ¹ º ¹½É½¹º Â Ä ¾µ¹Â Äɽ þÿãä ÃŽ ÀĹº º±¹ ÃÄ ½ ɱ½ Kalogirou, Dimitra þÿ Á̳Á±¼¼±

Διαβάστε περισσότερα

ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β ΕΞΑΜΗΝΟΥ. 203 Βυζαντινή αρχαιολογία Α Τρ 10:00 14:00 4 Γλ. Χατζούλη κατ ανάθεση. Τρ Πα 08:00 10:00 08:00 10:00

ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β ΕΞΑΜΗΝΟΥ. 203 Βυζαντινή αρχαιολογία Α Τρ 10:00 14:00 4 Γλ. Χατζούλη κατ ανάθεση. Τρ Πα 08:00 10:00 08:00 10:00 ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΘ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 016-017 (Αριθµ. Σελ.: 13) ΕΝΑΡΞΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: ΔΕΥΤΕΡΑ 13.0.017 ΛΗΞΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6.05.017 ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Κωδικός

Διαβάστε περισσότερα

Οι Καθολικές επιστολές

Οι Καθολικές επιστολές EIΔΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μάθημα 10 Οι Καθολικές επιστολές ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Ιακώβου Α Πέτρου Β Πέτρου Α Ιωάννου Α Ιωάννου Α Ιωάννου Ιούδα Οι 7 αυτές επιστολές επιγράφονται με το όνομα του αποστολέα τους και όχι

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικοί Όροι στην Θεολογία

Τεχνικοί Όροι στην Θεολογία Τεχνικοί Όροι στην Θεολογία Μάθημα Δεύτερο από την σειρά Οικοδομώντας μία Συστηματική Θεολογία Οδηγός Μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος, Σημειώσεις Ένα πρότυπο που παρέχει: το

Διαβάστε περισσότερα

Ιουδαϊσµός. α) Παρουσίαση θρησκείας:

Ιουδαϊσµός. α) Παρουσίαση θρησκείας: Ιουδαϊσµός α) Παρουσίαση θρησκείας: Ο Ιουδαϊσµός είναι η παραδοσιακή θρησκεία των Εβραίων. Σύµφωνα µε τον ορθόδοξο Ιουδαϊσµό και τους βαθιά θρησκευόµενους Εβραίους, ο βιβλικός πατριάρχης Αβραάµ ήταν ο

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο Α Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Τ Ι Κ Α Ε Π Ι Λ Ε Γ Ο Μ Ε Ν Α

Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο Α Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Τ Ι Κ Α Ε Π Ι Λ Ε Γ Ο Μ Ε Ν Α ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2011-2012 Α - Εισαγωγή στην Π.Δ. 6 30663 - Γενική Εκκλ. Ιστορία Α 6 30587 - Εισαγωγή στην Κ.Δ. 5 30670 - Αρχαία Εβραϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι. Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης

Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι. Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης 1 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ Οι Πατέρες των πρώτων αιώνων Ποιοι ονοµάζονταν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Στην Πατριαρχική Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

1. Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Χριστός είναι η μόνη δυνατότητα σωτηρίας. 2. Ο Θεός φανερώνεται στην Παλαιά Διαθήκη πάντα με κεραυνούς και αστραπές.

1. Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Χριστός είναι η μόνη δυνατότητα σωτηρίας. 2. Ο Θεός φανερώνεται στην Παλαιά Διαθήκη πάντα με κεραυνούς και αστραπές. ΜΑΘΗΜΑ 13 Ο Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη λέξη «σωστό»

Διαβάστε περισσότερα

Εορτολογία. Ενότητα 2: Η εορτή του Πάσχα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 2: Η εορτή του Πάσχα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 2: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Β) (1 από 7) 1. Η αρχαιότερη και πανηγυρικότερη/ Οι ρίζες της βρίσκονται στην εβραϊκή ανάμνηση της εξόδου από την Αίγυπτο

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να μελετάμε τη Βίβλο

Πώς να μελετάμε τη Βίβλο Πώς να μελετάμε τη Βίβλο του David Batty Οδηγός Μελέτης Έκδοση 5 Πώς να μελετάμε τη Βίβλο Οδηγός Μελέτης 5η έκδοση του David Batty Σημείωση: Τα εδάφια της Βίβλου όπου αυτά αναφέρονται, είναι από τη νεοελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία

Χριστιανική Γραμματεία Χριστιανική Γραμματεία Ενότητα 1-A5: Αποστολικοί Πατέρες Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Κειμηλίων Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Iωάννης ο Πρόδρομος, αυτός που δεν υπέκυψε στον πειρασμό

Iωάννης ο Πρόδρομος, αυτός που δεν υπέκυψε στον πειρασμό 7 Ιανουαρίου 2017 Iωάννης ο Πρόδρομος, αυτός που δεν υπέκυψε στον πειρασμό Θρησκεία / Καινή Διαθήκη Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Ερμηνείας της Καινής Διαθήκης, Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Η

Διαβάστε περισσότερα

Επιτυχημένη Χριστιανική Ζωή

Επιτυχημένη Χριστιανική Ζωή Επιτυχημένη Χριστιανική Ζωή του David Batty Οδηγός Μελέτης Έκδοση 5 Επιτυχημένη Χριστιανική Ζωή Οδηγός Μελέτης 5η έκδοση του David Batty Σημείωση: Τα εδάφια της Βίβλου όπου αυτά αναφέρονται, είναι από

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη του Γένους»

Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη του Γένους» 27/09/2019 Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη Γένους» Οικουμενικό Πατριαρχείο / Μητροπόλεις Οικουμενικού Θρόνου Το έτος 2019, με συμπλήρωση πενήντα ετών από ίδρυση Ιεράς Μητροπόλεως Βελγίου, Εξαρχίας

Διαβάστε περισσότερα

Κατά την αρχαιότητα πραγματοποιήθηκαν τρεις αναθεωρήσεις του κειμένου της Κ.Δ.:

Κατά την αρχαιότητα πραγματοποιήθηκαν τρεις αναθεωρήσεις του κειμένου της Κ.Δ.: Κατά την αρχαιότητα πραγματοποιήθηκαν τρεις αναθεωρήσεις του κειμένου της Κ.Δ.: 1. Του Λουκιανού. 2. Του Ησυχίου και 3. Του Παμφίλου. Όλα τα χειρόγραφα της αρχαιότητος έχουν σφάλματα, έτσι και της Κ.Διαθήκης,

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Θεολογίας. Αννα Κόλτσιου Νικήτα Αναπλ. Καθηγήτρια

Τμήμα Θεολογίας. Αννα Κόλτσιου Νικήτα Αναπλ. Καθηγήτρια Τμήμα Θεολογίας Α.Π.Θ. Αννα Κόλτσιου Νικήτα Αναπλ. Καθηγήτρια ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Α. ΤΟΜΕΙΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Το Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς

Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς Date : Μαΐου 4, 2006 Ο π. Πέτρος Χιρς αμερικανός στην καταγωγή, πρώην προτεστάντης και νυν ορθόδοξος ιερεύς

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα. 1 Υ101 1.Εισαγωγή και Κριτική του κειμένου της Κ.Δ. (101Υ) Ο βαθμός μεταφέρεται αυτούσιος 103Υ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

Μάθημα. 1 Υ101 1.Εισαγωγή και Κριτική του κειμένου της Κ.Δ. (101Υ) Ο βαθμός μεταφέρεται αυτούσιος 103Υ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ Ένταξη φοιτητών στο νέο πρόγραμμα σπουδών. Όσοι φοιτητές έχουν εισαχθεί από το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 και πριν και δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους μέχρι τον Σεπτέμβριο 2016, θα ενταχθούν στο

Διαβάστε περισσότερα

Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον www.egolpion.com

Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον www.egolpion.com Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον www.egolpion.com ΤΟ ΤΕΤΡΑΓΡΑΜΜΑΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΑΛΤΑΟΥΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Η παρούσα μελέτη σκοπό έχει να ανασκευάσει μια τεράστια πλάνη των λεγομένων Μαρτύρων του Ιεχωβά σχετικά με το

Διαβάστε περισσότερα

1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16) Βαθ. 1,0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12)

1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16) Βαθ. 1,0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12) ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΤΑΞΗ: Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Α ΟΜΑΔΑ: 1 1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16),0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12),0 3. Ποιοι είναι οι μαθητές του

Διαβάστε περισσότερα

Ωρολόγιο Πρόγραμμα. Εξάμηνο Κωδικός Μάθημα Διδάσκων Ημέρα Ώρα

Ωρολόγιο Πρόγραμμα. Εξάμηνο Κωδικός Μάθημα Διδάσκων Ημέρα Ώρα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Α' Κύκλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Χειμερινό Εξάμηνο Ακαδημαϊκού Έτους 2017-18 Ωρολόγιο Πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα