ΟΧΙ ΤΑ ΧΗΜΙΚΑ ΤΩΝ ΓΕ- ΡΑΚΙΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΜΑΣ!

Transcript

1 Τριµηνιαία Έκδοση της ΕΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΣΦΑΚΙΑΝΩΝ Ζαλόγγου Τ Κ ΑΘΗΝΑ ΦΥΛΛΟ 147 Έτος 48 Τιµή φύλλου 0, 01 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΨΗΦΙΣΜΑ Να προστατέψουµε τα διαµάντια µας! Η Ένωση των Απανταχού Σφακιανών, ως το σωµατείο που αγκαλιάζει πανελλαδικά τους Σφακιανούς και τους καταγόµενους από τα Σφακιά που ζουν και εργάζονται εκτός Κρήτης, εκφράζει οµόφωνα µε το παρόν ψήφισµά της, την πλήρη συµπαράστασή της στον δίκαιο αγώνα όλων των φορέων της Κρήτης και συµµετέχει στην παγκρήτια κινητοποίηση της 9ης Μαρτίου, έτσι ώστε να µην επιτραπεί η καταστροφή του χηµικού οπλοστασίου της Συρίας στην θαλάσσια περιοχή δυτικά της Κρήτης. Αυτή τη στιγµή σχεδιάζεται αυθαίρετα η καταστροφή, µε την µέθοδο της υδρόλυσης, µιας τεράστιας ποσότητας περίπου (ή ακόµη περισσότερων) τόνων εξαιρετικά επικίνδυνων χηµικών συστατικών (τα οποία αποτελούν τα λεγόµενα «πρόδροµα στοιχεία»), που προέρχονται από το χη- µικό οπλοστάσιο της Συρίας. Η καταστροφή των χη- µικών αυτών πρόκειται να λάβει χώρα εν πλω, σε απόσταση 500 χιλιοµέτρων δυτικά των ακτών του νησιού µας, στην θαλάσσια περιοχή µεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό ότι, αφενός µεν οι χώρες που διαθέτουν την απαιτούµενη τεχνολογία και εγκαταστάσεις για την διάλυση τέτοιων χηµικών όπλων µε την µέθοδο της πυρόλυσης, (όπως οι ΗΠΑ, η Γερµανία και η Ρωσία) δεν δέχθηκαν καν να µεταφερθούν στο έδαφός τους τα επικίνδυνα αυτά χηµικά όπλα, και αφετέρου δε ότι δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ µέχρι σήµερα η καταστροφή τέτοιων χηµικών ουσιών εν πλώ και µέσα σε ένα πολύ κλειστό θαλάσσιο περιβάλλον, όπως αυτό της Μεσογείου. Τα επικίνδυνα υγρά απόβλητα που αναπόφευκτα θα δηµιουργηθούν από την διαδικασία της υδρόλυσης, υπάρχει µεγάλη πιθανότητα να καταλήξουν στο θαλασσινό νερό, και να δηµιουργήσουν τεράστια προβλήµατα στο θαλάσσιο περιβάλλον και την θαλάσσια ζωή, ακόµη και αν δεν φτάσουν ποτέ κοντά στις ακτές της Κρήτης. Ο ιεθνής Οργανισµός για την Απαγόρευση των Χη- µικών Όπλων, τόνισε µάλιστα πρόσφατα ότι «δεν συνιστάται η καταστροφή τέτοιων όπλων εν πλω». Ο κίνδυνος για τις ακτές της Κρήτης, αλλά και όλης της ανατολικής Μεσογείου, είναι άµεσος και επικείµενος. Οι συνέπειες µιας τέτοιας πράξης θα είναι καταστροφικές, όχι µόνο για εµάς, αλλά και για τις επόµενες γενιές. Γι αυτό το λόγο, έχουµε χρέος ως Κρητικοί να αγωνιστούµε µέχρις εσχάτων. Γιατί ο αγώνας για τα αυτονόητα είναι τόσο καθήκον, όσο και µονόδροµος. *********** Εξ άλλου η Ένωση Σφακιανών Νοµού Χανίων, ανακοίνωσε το παρακάτω ΨΗΦΙΣΜΑ Το Σ της Ένωσης Σφακιανών Νοµού Χανίων, καταδικάζει την εξουδετέρωση και διάθεση των Χηµικών Όπλων της Συρίας στη Μεσόγειο. Θεωρούµε ότι το ψήφισµα αυτό εκφράζει την τοπική κοινωνία στο σύνολο της, καθώς και την απαίτηση µας να ζούµε, εµείς και τα παιδιά µας, σε ένα καθαρό και ελεύθερο περιβάλλον. Συµµετέχουµε στη διοργάνωση από κοινού πρωτοβουλιών και δράσεων σε Παγκρήτιο επίπεδο για να αναδειχθεί η κλειστή θάλασσα της Μεσογείου, ως τόπος πολιτισµού και ειρήνης και να οριοθετηθεί ως ζώνη προστατευόµενη από περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις. Καλούµε όλους να συµµετέχουν µαζικά στην Παγκρήτια Συγκέντρωση - ιαµαρτυρία στο µαρτυρικό Αρκάδι, την Κυριακή 23/03/2014, και ώρα 12:30. Έµπρακτα να διαδώσουµε όλοι το αφυπνιστικό µήνυµα: «Όχι στα χηµικά της Συρίας στη Μεσόγειο, όχι στο θάνατο, ναι στην ειρήνη και τη ζωή». ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΜΑΣ! Η Συντακτική επιτροπή της εφηµερίδας µας και το. Σ. της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών, ε υ χ α ρ ι σ τ ο ύ ν θερµά όλους όσους έγιναν σ υ ν δ ρ ο µ η τ έ ς στην εφηµερίδα µας (σας) "ΤΑ ΣΦΑΚΙΑ"! Ευχαριστούµε περισσότερο, εκείνους που µπόρεσαν - πέραν της ετήσιας συνδροµής των 10, να ενισχύσουν την προσπάθεια µας, µε µεγαλύτερα ποσά. υστυχώς η ανταπόκριση, από το σύνολο των παραληπτών της εφηµερίδας, είναι πολύ µικρή! Το ετήσιο κόστος έκδοσης και διακίνησής της - παρά τη δραστική µείωση που καταφέραµε, δυστυχώς δεν καλύπτεται µε τις συνδροµές και τις δωρεές, ούτε κατά το 1/3! Αντιµετωπίζουµε σοβαρό οικονοµικό πρόβληµα, µε τη συνέχιση της έκδοσης της! Kάνουµε ό,τι είναι δυνατόν, για να µην διακοπεί η έντυπη έκδοση της! Σ αυτήν µας την δύσκολη προσπάθεια, χρειαζόµαστε τη βοήθεια σας! Κάνουµε ξανά έκκληση στους φίλους αναγνώστες, που µέχρι τώρα το αµέλησαν ή έληξε η συνδροµή τους, να βοηθήσουν στην στήριξη της έκδοσης της, στέλνοντας την ετήσια σ υ ν δ ρ ο µ ή τους (10 )! Κόψτε το ελτάριο ΤΑΧΥΠΛΗΡΩΜΗΣ των ΕΛ.ΤΑ. που υπάρχει σε κάθε φύλλο, συµπληρώστε τα στοιχεία σας και το ποσόν που θέλετε να στείλετε και δώστε το στον Ταχυδρόµο ή στο Κατάστηµα των ΕΛ.ΤΑ, χωρίς να πληρώσετε ταχυδροµικά έξοδα. Ευχαριστούµε για την ανταπόκριση σας! ΟΧΙ ΤΑ ΧΗΜΙΚΑ ΤΩΝ ΓΕ- ΡΑΚΙΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΜΑΣ! Μολύνετε το κρεβάτι σας και µια νύχτα θα πάθετε ασφυξία από τα ίδια σας τα απορρίµµατα (Σήατλ - αρχηγός των Ινδιάνων, στον πρόεδρο των Η.Π.Α. Φράνκλιν Πήρς, το Ι854). Η σχεδιαζόµενη εξουδετέρωση µε - εν πλω υδρόλυση, των χηµικών όπλων της Συρίας, στη θάλασσα νότια της Κρήτης, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και θα καταστρέψει το θαλάσσιο οικοσύστηµα της Μεσογείου, µε απρόβλεπτες συνέπειες στους πληθυσµούς της Κρήτης, της Λιβύης, της Ιταλίας και της Μάλτας. Το.Σ. της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών στην Ένωση των ελβινακιωτών Αθήνας Συνάντηση φιλίας και γνωριµίας µε τους αδελφούς Ηπειρώτες! Πενταµελής αντιπροσωπεία του.σ. της Ένωσης µας, επισκεφτήκαµε την Ένωση ελβινακιωτών Αθήνας, στην αίθουσα τους στο κέντρο της Αθήνας. Οι χωριανοί του ήρωα και δικού µας ήρωα, Χατζή- Μιχάλη Νταλιάνη, µας υποδέχτηκαν εγκάρδια και µας φιλοξένησαν µε το απόσταγµα του τόπου τους το τσίπουρο και νοστιµότατες παραδοσιακές λιχουδιές. Γνωριστήκαµε, κουβεντιάσαµε, ανταλλάξαµε ιδέες και εµπειρίες. Μιλήσαµε για τις πατρίδες µας, για τους αγώνες και τα προβλήµατα που µας ταλανίζουν, µέσα σ αυτές τις µικρές συλλογικότητες που βρεθήκαµε να παλεύουµε! Μιλήσαµε για τις δίδυµες αδελφοποιήσεις των ήµων µας,για τα Ελεύθερα ηµοτικά Ανοιχτά Πα- Ηµερήσια εκδροµή στα Σπήλαια των Λιµνών στην ορεινή Αχαΐα Κυριακή 11 Μαίου Σ υ ν δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η: Ένωση ελβινακιωτών Αθήνας & Ένωση Απανταχού Σφακιανών Για πληροφορίες - συµµετοχή: * Σ. Μανουσογιάννης: * Ν. Κωνσταντουδάκης: Η εγκληµατική αυτή πράξη που ετοιµάζουν, ενάντια στο περιβάλλον και τους κατοίκους της Μεσογείου, γίνεται εν γνώσει της ελληνικής κυβέρνησης! Θα τους αφήσουµε να την πραγ- µατοποιήσουν? Τώρα, περισσότερο από ποτέ είναι αναγκαία η µέχρις εσχάτων, κλιµάκωση των αγώνων µας, για την αποτροπή αυτού του προαναγγελθέντος εγκλήµατος. Αρκετά έχουν µολύνει την κοινωνία µας µε τα απάνθρωπα µνη- µόνια που µας επέβαλαν! Μην τους επιτρέψουµε να µολύνουν τη γη, τον αέρα και τη θάλασσα που µας δίνουν τη ζωή! νεπιστήµια, που είχαµε την τιµή και την ευλογία να δηµιουργήσουν, πρωτοπόροι δηµοτικοί άρχοντες και φωτισµένοι Πανεπιστηµιακοί, στις ιδιαίτερες πατρίδες µας! Νιώσαµε πως, εµείς οι «ξενιτεµένοι» Σφακιανοί και ελβινακιώτες, αργήσαµε πολύ να γνωριστούµε! Μα η καλή αρχή έγινε κι αυτόν τον πλούτο, υποσχεθήκαµε από κοινού, να τον αυγατίσουµε! Η οµορφιά της γνωριµίας µας κορυφώθηκε, όταν µας προσκάλεσαν - και το δεχτήκαµε µε χαρά, να εκδράµουµε από κοινού οι Ενώσεις µας, για να γνωριστούµε καλύτερα και περισσότεροι! Σφακιανοί και ελβινακιώτες, στην πρώτη συνάντηση γνωριµίας τους!

2 2 Οι Σύλλογοι µας ΕΝΩΣΗ ΣΦΑΚΙΑΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ Η ΕΝΩΣΗ ΣΦΑΚΙΑΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ πραγ- µατοποίησε την ετήσια εκδήλωση της και κοπή της πίτας το β) Η καλύτερη µαθήτρια της Γ Λυκείου Σφακίων κίων Σαβιολή Ευαγγελία του Ανδρέα και Σάββατο 15 Φλεβάρη 2014 στο Κέντρο «ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ». Μπολιώτη Νεφέλη - Γεωργία, για το σχολικό έτος Παραβρέθηκαν πολλοί Σφακιανοί και φίλοι των Σφακιών. Στην εκδήλωση τιµήθηκε ο διακεκριµένος διευθυν- Μας διασκέδασε τo εξαίρετο συγκρότηµα του τής δηµιουργικότητας της Google Σφακιανός Σταύρος Σφακιανού καλλιτέχνη λυράρη Γιώργη Μαγγελάκη. Βρανάκης. Χόρεψε ο Μουσικοχορευτικός Σύλλογος «ΤΑ ΣΦΑ- Επίσης βραβεύτηκαν και τους δόθηκε χρηµατικό ΚΙΑ» και τραγούδησε οµάδα ριζίτικου από το Ασκύφου. Ευχαριστούµε τις επιχειρήσεις που µας ποσό: α) Η καλύτερη µαθήτρια της Γ Γυµνάσιου Σφα- πρόσφεραν δώρα για τη λαχειοφόρο αγορά και συνέβαλαν στην εκδήλωση µας, καθώς και τις επιχειρήσεις που πρόσφεραν εδέσµατα και πλούτισαν το τραπέζι µας: ΑΦΟΙ ΧΙΩΤΑΚΗ - Πρωτοχρονιάτικη πίτα ΛΥΚΑΚΗΣ ΣΗΦΗΣ - Τσικουδιά για όλη την εκδήλωση ΑΦΟΙ ΣΟΦΟΥΛΗ - Τυρί ΤΣΙΤΣΙΡΙ ΗΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ - Τυρί ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ ΣΗΦΗΣ - Ανθότυρο ΑΦΟΙ ΠΟΛΕΝΤΑ - Ανθότυρο ΜΑΛΕΦΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ - Ανθότυρο ΚΑΝΤΟΥΝΑΤΑΚΗΣ ΑΝ ΡΕΑΣ - Μέλι ΑΦΟΙ ΚΑΡΚΑΝΗ - Γιαούρτι ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ ΠΑΥΛΟΣ - Παγωτό ΑΦΟΙ ΒΟΤΖΑΚΗ " ΤΑ ΣΦΑΚΙΑ" - Παξιµάδια ΑΦΟΙ ΟΡΦΑΝΟΥ ΑΚΗ ( ΑΝΩΠΟΛΗ) - Παξι- µάδια Απονοµή τιµητικής πλακέτας από τον Πρόεδρο της ΕΝΩΣΗΣ ΣΦΑΚΙΑΝΩΝ ΠΟΛΕΝΤΑΣ ΠΑΥΛΟΣ (ΧΑΝΙΑ) - Παξιµάδια ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ Γιάννη Παπαδόσηφο, στον διακεκριµένο Σφακιανό- διευθυντή δηµιουργικότητας της Google Σταύρο Βρανάκη. Το γλέντι, το ξεφάντωµα κι ο χορός, κράτησαν µέχρι τα ξηµερώµατα. Η µικρή Σφακιανοπούλα έκλεψε τη παράσταση µε τη χορευτική της δεινότητα! Ο Σταύρος Βρανάκης Ο πατέρας του Σταύρου, έφυγε από τον Καλλικράτη Σφακιών το 1969 και πήγε στον Καναδά. Απέκτησε 3 αγόρια. Ο δευτερότοκος Σταύρος γεννήθηκε το 1971 στο Βανκούβερ του Καναδά, όπου και σπούδασε. Δυό σημαντικά πράγματα έγιναν κυρίως στη ζωή του: έμαθε για το τι μπορεί να προσφέρει το Internet και πως μπορεί να σχεδιάσει και να αποτυπώσει τις ιδέες του μέσω υπολογιστή. Δημιούργησε δική του εταιρεία στον Καναδά και αργότερα ήρθε στο Λονδίνο, δημιουργώντας μια Ο συνεπαρχιώτης µας - δεύτερης γενιάς, Σταύρος Βρανάκης μεγαλύτερη εταιρεία. Σήμερα είναι Διευθυντής της GOOGLE στο Λονδίνο, στα προγράμματα δημιουργικότητας. Η προσέγγιση του έργου του είναι απλή : να δημιουργήσει παγκοσμίως θέματα που θα συζητηθούν εκτενώς από διάφορα κοινωνικά στρώματα. Θέματα όπως η παγκόσμια επικοινωνία και η πολιτική εξέλιξη, είναι αντικείμενα στα οποία οι άνθρωποι θέλουν να έχουν αλληλεπίδραση και εξέλιξη με την πάροδο του χρόνου, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της λαϊκής κουλτούρας. ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ 1. ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ : Με αυτή την εφαρμογή μπορεί κανείς να βλέπει τρισδιάστατα και να περιπλανιέται σε μνημεία, όπως οι πυραμίδες των Μάγια και της Αιγύπτου, σαν να βρίσκεται στους χώρους αυτούς. 2. Παιδιά του γυμνασίου μπορούν να στέλνουν σχολικές εργασίες σε διαστημικό σταθμό, όπου τις παραλαμβάνει ο αστροναύτης και τις μεταδίδει δημόσια. 3. Διαγωνισμός νεαρών επιστημόνων : Παιδιά ετών μπορούν να δημοσιεύουν ιδέες τους που πιστεύουν ότι θα κάνουν το κόσμο μας καλύτερο. Πέρυσι μάλιστα ένα κορίτσι 17 ετών από τη Φλόριντα, παρουσίασε ως ιδέα έναν τρόπο για να ανιχνευτεί ο καρκίνος του στήθους. 4. Οργάνωσε την εισαγωγή και προώθηση των τηλέφωνων iphone, τη χρήση της Αmazon, το σύστημα τηλεφώνου ΟΟΥ ΤΟΥ και την Coca Cola Zero στην αγορά της Μεγάλης Βρετανίας και των χωρών της Δυτικής Ευρώπης. 5. Δημιούργησε ένα σύστημα μέσα από το οποίο ο κάθε χρήστης θα μπορεί να εμφανίζει ιδεες που θα προωθούν τα θετικά σημεία της Ελλάδας παγκοσμίως, με σκοπό να αλλάξει η εικόνα της χώρας μας διεθνώς. Όπως ο ίδιος λέει... έπρεπε η Ελλάδα να είναι η Silicon Valley της Ευρώπης Είναι παντρεμένος με την Άννα Φυγκετάκη και έχει δυο παιδιά. Tριµηνιαία έκδοση της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών Ιδιοκτήτης Ένωση των Απανταχού Σφακιανών ΕΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ & ΖΑΛΟΓΓΟΥ 15 ΤΚ Αθήνα Τηλ. - FAX. : info@ensfakia.gr Εκδότης - ιευθυντής Βαγγέλης Γουµενάκης vgs@otenet.gr Συντακτική επιτροπή Βαγγ. Γουµενάκης, Γερωνυµάκη Καλλιόπη Γιάν. Πολυράκης, Σ.Μανουσογιαννάκης Βασ. Θωµάς, Ανδρ. Κούνδουρος Επιµέλεια φωτογραφιών Βιβλιοπαρουσίαση Σήφης Μανουσογιαννάκης sifis_imbros@yahoo.gr Επιταγές - Εµβάσµατα Προς : Ένωση Απανταχού Σφακιανών POSTE RESTANTE Κ.Τ.Α. ΑΙΟΛΟΥ 100 Τ.Κ Αθήνα Επιµέλεια εντύπου - Ηλεκτρονική σελιδοποίηση Βαγγέλης Γουµενάκης Σήφης Μανουσογιαννάκης ακτυλογράφηση χειρογράφων ιόρθωση κειµένων Χριστίνα Γερολυµάτου ιαχωρισµός - Εκτύπωση Ετικετοποίηση Συσκευασία ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ - ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΑΠΑΡΣΙΣ Μυκηνών 9 - Κεραµεικός ΑΘΗΝΑ Τηλ aparsis.publ@gmail.com Συνάντηση του Περιφερειάρχη Κρήτης Στ. Αρναουτάκη µε τον Steve Vranakis (Σταύρο Βρανάκη) Για θέματα ανάπτυξης, καινοτομίας και τεχνολογίας Με τον ομογενή Σφακιανό δεύτερης γενιάς Steve Vranakis - Διευθυντικό στέλεχος της GOOGLE στο Λονδίνο - συναντήθηκε ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης. Ο Steve Vranakis βρέθηκε στο Ηράκλειο για να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του TedX, και στη συνέχεια είχε σειρά από συναντήσεις στο πλαίσιο των εργασιών των αποδήμων του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών, τόσο στην Περιφέρεια Κρήτης, όσο και σε τεχνολογικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα του νησιού. Οπως ανακοινώθηκε, στη συνάντηση - συζήτηση, εκφράστηκε η από κοινού βούληση Από τη συνάντηση του Περιφερειάρχη Κρήτης Στ. Αρναουτάκη για εποικοδομητική συνεργασία προς όφελος µε τον Σφακιανής καταγωγής Steve Vranakis (Σταύρο Βρανάκη), για θέµατα ανάπτυξης, καινοτοµίας και τεχνολογίας. της Κρήτης, ιδιαίτερα Ο σε Περιφερειάρχης θέματα ανάπτυξης Κρήτης Σ. και Αρναουτάκης καινοτομίας. στη συνάντηση Μάλιστα, µε ο τον S. Vranakis τόνισε ότι...η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες χώρες παγκοσμίως στην διάθεση άξιων και εξαιρετικά εξειδικευμένων στις νέες τεχνολογίες νέων ανθρώπων, γεγονός που συμβάλει σημαντικά στην δυναμική ανάπτυξη της Κρήτης στην, καθώς και στην προσέλκυση αξιόλογων επενδύσεων στον τόπο μας. Ο S. Vranakis κλήθηκε να λάβει μέρος σε συνεδριάσεις του Συμβουλίου Καινοτομίας της Περιφέρειας Κρήτης. Ο ίδιος εξέφρασε την αγάπη του για τον τόπο καταγωγής του και την πρόθεση να συνεργαστεί ανιδιοτελώς με την Περιφέρεια και τα επιστημονικά ερευνητικά Ιδρύματα της Κρήτης. Τον Σταύρο Βρανάκη συνόδευε και ο πατέρας του, που μένει στον Καναδά. ΣΩΠΑ Σώπα, µη µιλάς, είναι ντροπή, κόψ τη φωνή σου, σώπασε επιτέλους κι αν ο λόγος είναι αργυρός, η σιωπή είναι χρυσός. Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί, έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα µου λέγαν:«σώπα!». Στο σχολείο µου κρύψανε την αλήθεια τη µισή, µου λέγανε: «εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!» Ο λόγος του µεγάλου, η σιωπή του µικρού. Έβλεπα αίµατα στο πεζοδρόµιο, «Τι σε νοιάζει εσένα;», µου λέγανε, «θα βρεις το µπελά σου, σώπα!». Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες, µε συµβουλεύανε: «Μη χώνεις τη µύτη σου παντού, κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα!» Φτιάξαµε το σύλλογο του «Σώπα!». Και µαζευτήκαµε πολλοί,µια πολιτεία ολόκληρη, µια δύναµη µεγάλη, αλλά µουγκή! Πετύχαµε πολλά, φτάσαµε ψηλά, µας δώσανε παράσηµα, τα πάντα κι όλα πολύ εύκολα, µόνο µε το «Σώπα!». Μεγάλη τέχνη αυτό το «Σώπα»!... Νοµίζω πως θα ρθει η στιγµή που δεν θα αντέξω και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω και κάθε στιγµή το λαρύγγι µου θα γεµίζω µε ένα φθόγγο, µε έναν ψίθυρο, µε ένα τραύλισµα, µε µια κραυγή που θα µου λέει: ΜΙΛΑ! Απόσπασµα από το ποίηµα του Αζίζ Νεσίν (Τούρκου ποιητή)

3 Οι Σύλλογοι µας 3 ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΦΑΚΙΩΝ Έχοντας ολοκληρώσει τον πρώτο γύρο του πρωταθλήµατος και βαδίζοντας προς το τέλος του, η οµάδα µας άρχισε να δείχνει τις δυνατότητες της. Αν και τελευταίοι στην βαθµολογία, οι ση- µαντικές νίκες που κάναµε και µάλιστα µε τις οµάδες που βρίσκονται στην πρώτη 5άδα του πρωταθλήµατος, έχουν δώσει άλλο αέρα και ώθηση για να παλέψουµε µέχρι τέλους για την παραµονή στην κατηγορία. Το ποιό σηµαντικό γεγονός όµως από αυτές τις εµπειρίες, είναι η απόδειξη σε όλους των δυνατοτήτων που έχουµε σαν οµάδα και ότι αυτό που µας λείπει είναι ο αγωνιστικός ρυθµός. Τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουµε λόγο έλλειψης προπονήσεων, αφού τα περισσότερα Γράφει ο Μανώλης Τζωρτζάκης Προπονητής Yπεύθ. Ακαδηµιών Α. Γ. Σ. Σφακίων παιδιά έχουν τις αγροτικές εργασίες τους, αλλά και σχολείο και φροντιστήριο, ελπίζουµε να λυθούν σύντοµα µε την τοποθέτηση φωτισµού στο γήπεδο µας. Η Ακαδηµία Σηµαντικό νέο για τα τµήµατα των ακαδηµιών µας, είναι η δηµιουργία σε συνεργασία µε τον δήµο Σφακίων, δύο νέων τµηµάτων αθλητισµού στ Ασκύφου, για αγόρια και κορίτσια ηλικίας από 6 έως 15 χρονών! Την περίοδο που µας πέρασε, τα τµήµατα των ακαδηµιών µας αγωνίστηκαν µε τα αντίστοιχα τµήµατα των ακαδηµιών της άφνης Αποκορώνου, ενώ στο προσεχές διάστηµα, θα διοργανωθούν µια σειρά από φιλικούς αγώνες εντός και εκτός Σφακίων. Τα αποτελέσµατα ήταν: Κατηγορία Προπαίδων: άφνη Σφακιά : 1-0 Σφακιά άφνη : 1-1 Κατηγορία Παίδων άφνη Σφακιά : 3-0 Σφακιά άφνη : 4-0 Φιλικός Αγώνας µε τον Α.Ο.Χανιά Στην Χριστουγεννιάτικη διακοπή του πρωταθλήµατος η οµάδα µας, βρήκε την ευκαιρία να διοργανώσει ένα σπουδαίο φιλικό αγώνα µε τον Α.Ο.Χανίων, οµάδα που µετά από πολλά χρόνια βρίσκετε ξανά στην Β Εθνική κατηγορία ή αλλιώς Football lege. Στο περιθώριο του αγώνα, ο Σύλλογος µας τίµησε για την προσφορά του και την επιτυχία του τον προπονητή του Α.Ο. Χανίων κ. Σε- Μιά αναµνηστική φωτογραφία των παραγόντων του Α.Ο. ΧΑΝΙΑ, µε τον ήµαρχο και τους παράγοντες του Α.Γ.Σ. ΣΦΑΚΙΩΝ ροπιάν, ο οποίος πριν την έναρξη του φιλικού αγώνα µίλησε στα παιδιά της ακαδηµίας µας, δίνοντας τους πολύτιµες ποδοσφαιρικές συµβουλές. Το σκορ για την ιστορία ήταν 0-4, ενώ µετά το πέρας του αγώνα η οµάδα µας προσέφερε παραδοσιακό κέρασµα στην ταβέρνα Βίγλες στον Καψοδάσο, όπου οι παίκτες µας πήραν την ρεβάνς, κερδίζοντας τις εντυπώσεις στην παρέα που ακολούθησε. Ακολούθησε η παραδοσιακή φιλοξενία των αθλητών του Α.Ο. ΧΑΝΙΑ, στην ταβέρνα Βίγλες στον Καψοδάσο Κοπή πίτας Α.Γ.Σ.Σφακίων Το Σάββατο στο κέντρο Ποσειδώνιο στις Κοµιτάδες, έγινε φέτος η καθιερωµένη κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του συλλόγου µας. Σε µια πολύ ζεστή βραδιά βρέθηκαν τα παιδιά της ακαδηµίας µας µε τις οικογένειες τους, τους αθλητές, τους χορηγούς και τους φίλους του Α.Γ.Σ.Σφακίων, για να περάσουν µια όµορφη βραδιά. Στα πλαίσια της εκδήλωσης, οι χορηγοί του Συλλόγου µας Αφοί Τσιριντάνη στην µεγάλη οµάδα και ουρουντάκης Νίκος στα τµήµατα των ακαδηµιών, µας προσέφεραν αθλητικό υλικό: Στολές και Φόρµες αντίστοιχα, σε όλους τους αθλητές του Στο κέντρο Ποσειδώνιο στις Κοµιτάδες, έγινε φέτος η καθιερω- µένη κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Α.Γ.Σ. Σφακίων Συλλόγου µας. Στις δύσκολες οικονοµικές συνθήκες που βιώνουµε όλοι, η στήριξη της οµάδας µας µέσω χορηγιών που καλύπτουν βασικές ανάγκες του Συλλόγου µας, είναι ζωτικής σηµασίας για εµάς και γιαυτό το λόγο θέλουµε να ευχαριστήσουµε δηµόσια, θερµά όλους τους χορηγούς, µικρούς και µεγάλους, για την στήριξη και την βοήθεια που µας προσφέρουν. Τον Σύλλογο µας τίµησαν µε την παρουσία τους ο ήµαρχος Σφακίων κ. Παύλος Πολάκης και ο Αντιπεριφεριάρχης Χανίων κ. Απόστολος Βουλγαράκης. Στον σύντοµο χαιρετισµό τους, µας ανακοίνωσαν ότι η Αντιπεριφέρεια Χανίων δη- µοπράτησε τελικά το έργο µε το οποίο θα τοποθετηθούν φώτα στο δηµοτικό Στάδιο Φραγκοκαστέλου, ένα έργο που όπως έχουµε τονίσει πολλές φορές θα δώσει νέα ώθηση στην ανάπτυξη του αθλητισµού στο δήµο µας λύνοντας ένα µεγάλο πρόβληµα του συλλόγου µας. Ευελπιστούµε ότι στο επόµενο φίλο της εφηµερίδας µας, το έργο αυτό το οποίο αποτελεί προσωπική δέσµευση του κ. Βουλγαράκη απέναντι στο σύλλογο µας, να έχει αποπερατωθεί. Στο τέλος της βραδιάς έγινε και η κλήρωση των πλούσιων δώρων του Συλλόγου µας. Αθλητικές Εκδηλώσεις 2014 ήµου Σφακίων Ο ήµος Σφακίων και η Κοινωφελής Επιχείρηση ήµου Σφακίων, βρίσκονται πολύ κοντά στο να κλείσουν ηµεροµηνίες για µια σειρά από αθλητικές εκδηλώσεις, έπειτα από την άκρως επιτυχηµένη περσινή χρονιά όπου καταφέραµε να αναδείξουµε τις οµορφιές και τις δυνατότητες για ανάπτυξη - µέσω του αθλητισµού - στο ήµο µας. Εκτός τις επιτυχηµένες αθλητικές εκδηλώσεις: Αγώνες Φουσκωτών Σκαφών - Τοξοβολίας - Ποδηλασίας - Ορεινού τρεξίµατος - Αγίου Νικήτα - Καλοκαιρινά τουρνουά ποδοσφαίρου, µπάσκετ και βόλεϋ, θα προστεθούν από φέτος και οι παρακάτω αθλητικές δραστηριότητες: Αγώνες Ιστιοπλοΐας Αγώνες Κολύµβησης Για περισσότερες πληροφορίες, στα επό- µενα φύλα τις εφηµερίδας µας, ενώ για όποιον ενδιαφέρετε να συµµετάσχει ή να βοηθήσει µε οποιονδήποτε τρόπο µπορεί να απευθυνθεί στο ήµο Σφακίων. ΙΔΡΥΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΣΤΑ ΣΦΑΚΙΑ! Ύστερα από συνεδρίαση του ηµοτικού Συµβουλίου Σφακίων και σχετική πρόταση - εισήγηση του κ. Απόστολου Παπαιωάννου - Οµότιµου καθηγητή του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, απόφασίστηκε οµόφωνα η Ίδρυση ηµοτικού Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστηµίου στα Σφακιά, µέσω του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, σε συνεργασία µε το η- µοτικό Λαϊκό Πανεπιστήµιο ελβινακίου, µε την ονοµασία Γεώργιος Ξενουδάκης αφιερωµένο στη µνήµη του µεγάλου Η συνεδρίαση του ηµοτικού Συµβουλίου Σφακίων, όπου απόφασίστηκε οµόφωνα η Ίδρυση ηµοτικού Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστηµίου στα Σφακιά, µέσω του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, ύστερα από τη σχετική πρόταση - εισήγηση του κ. Απόστολου Παπαιωάννου - Οµότ. καθηγητή του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. ευεργέτη. Ορίστηκε ως Πρόεδρος της Επιστηµονικής Επιτροπής, ο κ. Απόστολος Παπαϊωάννου, Οµ. καθηγητής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, ως Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, ο Παύλος Πολάκης - ήµαρχος Σφακίων και υπεύθυνη για την περαιτέρω οργάνωση και λειτουργία του, η ηµοτική Σύµβουλος Αφροδίτη Σφηνιά. Ένα σύγχρονο πρόγραµµα σπουδών µπορεί να τεθεί σε εφαρ- µογή σχετικά σύντοµα, µε µικρή δαπάνη και ευάριθµους διδάσκοντες. Ενδεικτικά το πρόγραµµα αυτό µπορεί να λάβει, προς το παρόν, Πρόεδρος της Επιστηµονικής Επιτροπής του ηµοτικού Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστηµίου Σφακίων, ορίστηκε ο κ. Απόστολος Παπαϊωάννου, Οµ. καθηγητής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. τη µορφή µιας διάρθρωσης που έχει δοκιµαστεί και σε άλλους ανάλογους θεσµούς, µε µαθήµατα εισαγωγικού χαρακτήρα. Πρόγραµµα Σπουδών Σπουδές πρωτογενούς τοµέα οικονοµίας: γεωπονία, µελισσοκοµία, γεωργικός το- µέας, κτηνοτροφία, κτηνιατρική Επιστήµες Υγείας (Ιατρική, Βιολογία) Ανθρωπιστικές (Ιστορία, Φιλολογία, Αρχαιολογία) Παιδαγωγικές Επιστήµες (Παιδαγωγική, Φιλοσοφία, Ψυχολογία) Κοινωνικές (Οικονοµία, Κοινωνιολογία, ιοίκηση, Ανθρωπολογία) Θετικές, (Χηµεία, Φυσική, Πληροφορική, Μαθηµατικά) Τέχνες, (Εικαστικά, Μουσική, Θέατρο, Ιστορία Τέχνης) Ξένες Γλώσσες Επαγγελµατικός Προσανατολισµός - Τουρισµός Ειδικές Επιτροπές Τιµητική, Επιστηµονική και Οργανωτική αναλαµβάνουν την υποστήριξη του ΕΑΠ. Όπως ανέφερε, µεταξύ άλλων ο καθηγητής Απόστολος Παπαϊωάννου, στην εισήγηση του στο ηµοτικό Συµβούλιο,...τη σύγχρονη κρίση και τα δραµατικά αδιέξοδα αντιµάχονται ο πολιτισµός, η δύναµη της ζωντανής παράδοσης, η υπεράσπιση των εθνικών συµφερόντων και η λειτουργική αναβίωση των δηµοκρατικών θεσµών, η οποία θα αχρήστευε όλους τους εξουσιαστικούς µηχανισµούς της σύγχρονης αντιδραστικής Ευρώπης. Σε αυτή την καθοριστική, µεταβατική φάση αυτός ο κόσµος ο µικρός, ο µέγας, των Σφακίων, καλείται να αναλάβει τον δικό του καθοριστικό ρόλο και τις ευθύνες του». Πληροφορίες: Σφηνιά Αφροδίτη Τηλ Η Αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για φοίτηση στο ηµοτικό Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήµιο Σφακίων

4 4 Ο πρώτος στη υτική Κρήτη Σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων δημιουργείται στα Σφακιά Mετά από µία δεκαετία υποσχέσεων δρο- µολογείται επιτέλους η λειτουργία του πρώτου σταθµού µεταφόρτωσης απορριµµάτων στη υτική Κρήτη και συγκεκριµένα στα Σφακιά. Ο σταθµός θα ξυπηρετεί τον ήµο Σφακίων αλλά και τη Γαύδο µειώνοντας σηµαντικά το κόστος µεταφοράς των σκουπιδιών προς τον ΧΥΤΥ στ Ακρωτήρι. Παράλληλα, µε πρωτοβουλία της Ε ΙΣΑ θα ξεκινήσει στη Γαύδο ένα πρόγραµµα κοµποστοποίησης των οργανικών απορριµ- στη συνέχεια θα πηγαίνουν στο Ακρωτήρι για επεξεργασία. Στα Χανιά η δηµιουργία σταθµών µεταφόρτωσης προκειµένου τα απορρίµµατα να µην χρειάζεται να µεταφέρονται καθηµερινά από µακρινές περιοχές (Κίσαµο, Κάντανο, Σφακιά, Γεωργιούπολη κ.α.) ήταν στο επίκεντρο συζητήσεων εδώ και πάνω από 10 χρόνια. Ωστόσο, ακόµα και γι αυτό το θέµα δεν µπορούσε να υπάρξει η απαιτούµενη συνεργασία και να ξεπεραστούν τα προβλή- Σχέδιο του ήµου Σφακίων για δηµιουργία Πλανητάριου στον Ακονέ Τις εγκαταλελειµµένες τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις του ΟΤΕ στον Ακονέ στ Ασφένδου Σφακίων, διεκδικεί ο ήµος Σφακίων για τη δηµιουργία Πλανηταρίου. Οι εγκαταλελειµµένες τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις του ΟΤΕ στον Ακονέ Ασφένδου. Τις διεκδικεί ο ήµος Σφακίων για τη δηµιουργία πλανηταρίου Γι αυτόν τον λόγο την περιοχή επισκέφθηκε o ήµαρχος Π. Πολάκης και µέλη του Συλλόγου Φίλων Αστρονοµίας Κρήτης, προκειµένου να διαπιστωθεί η καταλληλότητά της για δράσεις που έχουν να κάνουν µε την παρατήρηση. Όπως µας είπε ο ήµαρχος, «Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα ο ΟΤΕ να παραχωρήσει τη χρήση ή εξ ολοκλήρου το ακίνητο στην περιοχή Ακονές στ Ασφένδου που παλιότερα είχε χρησιµοποιηθεί για τις τηλεπικοινωνίες και σήµερα δεν λειτουργεί καθώς ο ΟΤΕ χρησιµοποιεί άλλες κεραίες µε αυτό νοµη λειτουργία, που δεν απαιτούν χειριστές, φύλακες, γεννήτριες κ.λπ. Είναι ένα καταπληκτικό σηµείο καθώς είναι από τις λίγες κορυφές που υπάρχουν σε όλη την Κρήτη µε θέα στο Λιβυκό και στο Κρητικό πέλαγος και είναι προσιτή καθώς µπορεί να πάει κάποιος µε το αυτοκίνητο». Η επίσκεψη στον χώρο άφησε πολύ θετικά σχόλια και ήδη ο ήµος έχει σχεδιάζει πώς θα µπορούσε να αξιοποιηθεί κατάλληλα. «Θέλουµε να κάνουµε ένα πλανητάριο που θα απευθύνεται σε µαθητές ηµοτικών, Γυµνασίων, Λυκείων. Ο χώρος αυτός θα έχει το µοναδικό προνό- µιο, µετά την οµιλία στους µαθητές, που θα γίνεται µέσα σε κάποιο από τα κτήρια που υπάρχουν εκεί, να βγαίνουν έξω και θα βλέπουν µε τηλεσκόπια αυτά που διδάχθηκαν. Τα παιδιά από τον Σύλλογο Φίλων Αστρονοµίας έδειξαν πολύ µεγάλο ενδιαφέρον. Εµείς θέλουµε µε αυτή τη δράση να δηµιουργηθούν θέσεις εργασίας και για τα παιδιά και τους ντόπιους καθώς το πλανητάριο θα µπορεί να φιλοξενεί έναν σηµαντικό αριθµό ανθρώπων που έρχονται να κάνουν αστροπαρατήρηση. Είναι µακριά από οποιαδήποτε πηγή τεχνητού φωτισµού και η ατµόσφαιρα είναι διαυγής. Τα κτίσµατα υπάρχουν και χρειάζονται κάποια επιδιόρθωση. Είναι µια δραστηριότητα που εκπέµπει πολιτισµό», επεσήµανε ο ήµαρχος Π. Πολάκης Ο χώρος του πρώην ΧΥΤΑ στα Σφακιά, όπου θα λειτουργήσει ο πρώτος σταθµός µεταφόρτωσης στη υτ. Κρήτη. µάτων της. Ο σταθµός της µεταφόρτωσης θα λειτουργεί στο παλιό ΧΑ Α των Σφακίων. Είναι θέµα χρόνου η έγκριση από το Υ.Π.Ε.Κ.Α. Τα απορρίµµατα του νησιού της Γαύδου, που µπορούν να ανακτηθούν και να ανακυκλωθούν, θα πηγαίνουν στα Σφακιά και από εκεί θα µεταφορτώνονται σε κοντέινερ που θα τα φέρνει στ Ακρωτήρι. Η προγραµµατική σύµβαση έχει προϋπολογισµό ευρώ και χρηµατοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Περιβάλλον του Υ.Π.Ε.Κ.Α. Στη Γαύδο θα τοποθετηθούν δύο µηχανικοί κοµποστοποιητές. Εκεί θα γίνει η διαλογή στην πηγή. Τα οργανικά πορρίµµατα θα πηγαίνουν στους κοµποστοποιητές και τα υπόλοιπα που θα είναι ανακυκλώσιµα θα πηγαίνουν στον σταθµό µεταφόρτωσης των Σφακίων. Θα φορτώνονται σε κοντέινερ και µατα της εύρεσης κατάλληλων χώρων και πόρων για τους σταθµούς. Αναφορικά µε τη χρησιµότητα του σταθ- µού µεταφόρτωσης στα Σφακιά ο ήµαρχος Παύλος Πολάκης επισηµαίνει πως «...είναι ένα έργο που το θέλαµε πάρα πολύ. Αυτός ο σταθµός µεταφόρτωσης θα µειώσει πολύ το κόστος της µεταφοράς των απορριµµάτων των δικών µας και της διαχείρισης της Γαύδου.. Είναι διαφορετικό πράγµα να πηγαίνει το καλοκαίρι το απορριµµατοφόρο µία φορά την ηµέρα και άλλο να πηγαίνει µία φορα στις 4 µέρες και µία φορά στις 10 µέρες τον χειµώνα». Σηµειώνεται ότι για τη συνέχιση της λειτουργίας ανεξέλεγκτων ΧΑ Α σ όλη τη χώρα, η Ελλάδα αντιµετωπίζει τον κίνδυνο άµεσα για µεγάλα πρόστιµα από την Ευρωπαική Ενωση. Κόψτε µε ψαλίδι πάνω στη διακεκοµµένη ΣΧΟΛΗ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤ ΑΣΚΥΦΟΥ Ξεκίνησε το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου και θα συνεχίζεται κάθε Σάββατο το απόγευµα, η υλοποίηση της οµάδας επιµόρφωσης και ενηµέρωσης γονέων στην αίθουσα του γυµναστηρίου στα Ασκύφου Σφακίων, Το πρόγραµµα παρέχεται ΩΡΕΑΝ, και ολοκληρώνεται σε δέκα συνολικά συναντήσεις. Σκοπός του είναι η ψυχολογική υποστήριξη των γονέων, ώστε να µπορέσουν να ανταποκριθούν µε επιτυχία στο σύνθετο και δύσκολο ρόλο τους όπως αυτός διαµορφώνεται στις σύγχρονες κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες. Το έργο αυτό, εντάσσεται στην Ειδική Υπηρεσία ιαχείρισης Ε.Π (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευµάτων µε τίτλο Πράξεων«Σχολές Γονέων ΑΠ7, ΑΠ8 και ΑΠ9» και συγχρηµατοδοτείται από το Ε.Κ.Τ. (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο) και το Ελληνικό ηµόσιο. Για την οργάνωση της οµάδας ήταν σηµαντική η υποστήριξη της ιεύθυνσης και του εκπαιδευτικού προσωπικού του ηµοτικού σχολείου, του Νηπιαγωγείου Ασκύφου και του ήµου Σφακίων. Την οµάδα θα συντονίσει η Ψυχολόγος Χρυσούλα Φασαράκη Για πληροφορίες και εγγραφές απευθυνθείτε στην Υπεύθυνη Σχολής Γονέων στο Νοµό Χανίων, Κτιστάκη Μαρία - Ψυχολόγο. Τηλ Εmail: ktistaki@hotmail.com και την ιστοσελίδα chanion Ενίσχυση Νέων Γεωργών ηµοσιεύθηκε Πρόσκληση υποβολής αιτήσεων Ενίσχυσης µε το Πρόγραµµα: «Εγκατάσταση Νέων Γεωργών», για το έτος Η υποβολή αιτήσεων-φακέλων, θα γίνει από 18/03/2014 έως 16/05/2014. ικαιούχοι είναι νέοι ηλικίας ετών, µόνιµοι κάτοικοι ορεινών ή µειονεκτικών περιοχών. Αναλυτικά οι όροι της πρόσκλησης αναφέρονται στην προκήρυξη την οποία οι ενδιαφερό- µενοι µπορούν να προµηθευτούν από: Τα γραφεία του Αγροτικού Συνεταιρισµού Τα γραφεία του ήµου Σφακίων Τις ιευθύνσεις Αγρ.Οικονοµίας και Κτηνιατρικής Τους δικτυακούς τόπους : α) β) γ)

5 Αξιόλογη η δραστηριότητα του Συλλόγου Γονέων και Κηδεµόνων ηµοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Ασκύφου Στ Ασκύφου τα παιδιά απολαµβάνουν την όµορφη φύση, τα αγαθά της και την επαφή µε τα ζώα. Κάθε Σάββατο, παρακολουθούν δωρεάν µαθήµατα ιππασίας µε την ευγενική χορηγία του κ. Νίκου Καλογερή στον ιππικό όµιλο Ασκύφου. Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεµόνων ηµοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Ασκύφου, εδώ και µια δεκαετία σχεδόν, προσπαθεί και κάνει διάφορες ενέργειες για την αναβάθµιση των σχολείων του, την επιµόρφωση των γονέων του και την δηµιουργική απασχόληση των παιδιών του. Φέτος µε παρεµβάσεις του συλλόγου και µε την ευγενική χορηγία του κ. Νίκου Κ α λ ο γ ε ρ ή, πραγµατοποιούνται για τα ασκυφιωτάκια κάθε Σάββατο, δωρεάν µαθήµατα ιππασίας στον Ιππικό Όµιλο Ασκύφου. Ο σύλλογος κατάφερε να οργανωθούν σχολές γονέων στο δη- µοτικό γυµναστήριο του Ασκύφου, οι οποίες συνεχίζονται µε µεγάλη επιτυχία και µε αριθµό συµµετεχόντων άνω των 15 γονέων. Παράλληλα µέσα στον Απρίλη ξεκινούν και δύο ακόµη θεµατικές ενότητες από τα Κέντρα ιά Βίου Μάθησης του ήµου Σφακίων µε θέµατα τη γεωργία και τις δαπάνες ενός νοικοκυριού. Συγχρόνως, µέσα από διάφορες ενέργειες, προσπαθούµε να αναβαθµίσουµε τα κτίρια των σχολείων µας, τόσο µέσω παρεµβάσεων σε δηµόσιες υπηρεσίες εκπαίδευσης, όσο και αγοράζοντας υλικοτεχνική υποδοµή γι αυτά. Σ αυτές µας τις προσπάθειες, έχουµε στο πλευρό µας τον ήµο Σφακίων και τους συλλόγους διδασκόντων του ηµοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου Ασκύφου και τους ευχαριστούµε γι αυτό. Ευχαριστούµε πολύ και την Ένωση των Απανταχού Σφακιανών, για τη διάθεση προσφοράς της. Με µεγάλη επιτυχία και µε αριθµό συµµετεχόντων ανω των 15 ατόµων, οι γονείς στ Ασκύφου παρακολουθούν συστηµατικά κάθε Σάββατο τη σχολή γονέων µε υπεύθυνη την αξιόλογη ψυχολόγο Χρυσούλα Φασαράκη Κοπή της βασιλόπιτας Σε ένα άκρως οικογενειακό και αποκριάτικο κλίµα έγινε η κοπή της πίτας του Συλλόγου Γονέων και Κηδεµόνων ηµοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Ασκύφου, στον πάντα για µας και τα παιδιά µας, φιλόξενο Λευκορείτη. Τα πλούσια εδέσµατα µαζί µε την πολύ καλή περιποίηση, έρχονται να συµπληρώσουν την ατµόσφαιρα. Τα παιδιά διασκεδάζουν σε αποκριάτικους ρυθ- µούς, οι γονείς συζητούν, γελούν και δοκιµάζουν γεύσεις από τον πλούσιο µπουφέ. Θερµά ευχαριστούµε τους γονείς για την ενίσχυση του µπουφέ µε τα δικά τους εδέσµατα, τους αδελφούς Χιωτάκη για τα σφολιατοειδή και το φούρνο του Καρκάνη Βαγγέλη για την νοστιµότατη βασιλόπιτα. Παράλληλα µε την κοπή της πίτας, έγινε και η κλήρωση της λαχειοφόρου. Τον τυχερό λαχνό (µια τηλεόραση plasma ) κέρδισε ένας 25χρονος νεαρός από την Αθήνα, ο οποίος ετοιµάζει µάλιστα το σπίτι του για να παντρευτεί. Με το καλό λοιπόν και καλορίζικη... Σ' αυτό το σηµείο θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε ολόψυχα τον συντοπίτη µας Γεώργιο Καρκαβάτσο, για τις εντατικές προσπάθειες που έκανε (για την διακίνηση των κλήρων) και συνεχίζει να κάνει, για την οικονοµική ενίσχυση των σχολείων του Ασκύφου. Ευχαριστούµε επίσης την Ειρήνη και τη Σταυρούλα Κορνιζάκη για την εθελοντική βοήθεια τους για την διακίνηση των κλήρων, τον ιδιωτικό παιδικό σταθµό - νηπιαγωγείο «Λιλιπούπολη» για το άνοιγµα των πυλών της για τη αγορά κλήρων από τους γονείς των παιδιών της και βέβαια, όλους εκείνους που θέλησαν να ενισχύσουν αυτή µας την προσπάθεια. Επιστρέφοντας βέβαια, στην κοπή της πίτας ιδιαίτερη αναφορά αξίζει η παρουσία του δηµάρχου µας Παύλου Πολάκη και του υπεύθυνου της σχολικής επιτροπής Γεώργιου Πρωτοπαπαδάκη όπως επίσης του προέδρου του.σ του δήµου Σφακίων του Νεκτάριου Μπούχλη, του προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου Νεκτάριου Τσιτσιρίδη, των εκπαιδευτικών από το νηπιαγωγείο και το η- µοτικό Σχολείο µας και βέβαια των παιδιών και των γονέων του Ασκύφου, οι οποίοι αποτελούν για µας την κινητήρια δύναµη για να προσπαθήσουµε για το καλύτερο για τα σχολεία µας, τα παιδιά µας, τον τόπο µας! (Από τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεµόνων Ασκύφου) Προβλήµατα υποδοµής στο ηµοτικό Σχολείο Ασκύφου! Από τον Σύλλογο Γονέων & Κηδεµόνων Νηπιαγωγείου και ηµοτικού Σχολείου Ασκύφου, πήραµε την παρακάτω ενηµερωτική επιστολή για τα προβλήµατα κτιριολογικής υποδοµής που έχουν τα σχολειά του χωριού. Πρώτα απ' όλα, µε αυτό µας το γράµµα θα θέλαµε να σας ευχαριστήσουµε για ό,τι προσφέρετε στην επαρχία Σφακίων και µε αφορµή αυτής της αµέριστης υποστήριξης σας, θα θέλαµε να σας ενηµερώσουµε για τις δυσκολίες που αντιµετωπίζει το ηµοτικό Σχολειό µας και να ζητήσουµε κάθε λογής βοήθεια. Σ' αυτό το σηµείο κρίνουµε απαραίτητο µια µικρή αναφορά στ' Ασκύφου πολλά από τα οποία γνωρίζετε αλλά µας κάνει ακόµη πιο υπερήφανους γράφοντας τα. Το Ασκύφου είναι ένα ορεινό χωριό των Σφακίων, με 800μ. υψόμετρο, 400 περίπου κατοίκους και 65 μαθητές. Οι κάτοικοι του ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Πρόκειται για το μεγαλύτερο χωριό του Δήμου Σφακίων, με αδιάλειπτη ιστορία από τα προϊστορικά χρόνια και από την κάθοδο των Δωριέων. Πρωτοστάτησε σε όλους τους αγώνες του κρητικού λαού και ανέδειξε σπουδαίους άνδρες των γραμμάτων και των τεχνών. Μιλώντας λοιπόν, γι' αυτό το περήφανο χωριό θα πρέπει να αναφέρουµε τις δυσκολίες που αντιµετωπίζει το ηµοτικό σχολείο του, το οποίο στεγάζει το µέλλον του χωριού. Το ηµοτικό Σχολείο Ασκύφου είναι κτίριο του 19ου αιώνα, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο ήµος σ' αυτές τις δύσκολες οικονοµικές συνθήκες, αδυνατεί να προσφέρει τα απαιτούµενα, παραµένοντας έτσι το σχολείο, ένα µη ασφαλές και ευχάριστο περιβάλλον για τα παιδιά. Εµείς από την µεριά µας, οφείλουµε να σας αναφέρουµε αναλυτικά πως έχουν τα πράγµατα : - Η οροφή έχει αρχίσει να φθείρεται, ενώ λόγω πολλών σπασµένων κεραµιδιών της, πολλές φορές η στέγη στάζει. Χρήζει, λοιπόν, άµεσης επιδιόρθωσης και ακόµη καλύτερα, αντικατάστασης. - Οι τάξεις µυρίζουν υγρασία γιατί οι τοίχοι, (πολλοί από τους οποίους είναι από γυψοσανίδες), έχουν ποτίσει υγρασία, δηµιουργώντας µια ατµόσφαιρα µάλλον ανθυγιεινή για τα παιδιά. Αν προσθέσουµε και τη δυσκολία καλλωπισµού των τοίχων µε διαφόρων ειδών εργασίες και κατασκευές, η αισθητική των τάξεων είναι µάλλον δύσκολη (λόγω της υγρασίας δεν µπορεί να κολληθεί εύκολα κάτι στους τοίχους). - Υπάρχουν επίσης χαλασµένα - σπασµένα σηµεία στους τοίχους, ενώ πολλά από τα έπιπλα- βιβλιοθήκες, είναι κατεστραµµένα µε την πάροδο του χρόνου. Οι τουαλέτες βρίσκονται σε ένα χώρο 40µέτρα πιο µακριά από το σχολείο σε ένα µέρος που 6 µήνες συνήθως βρέχει και έχει πολύ κρύο. Αν προσθέσουµε το ότι δεν υπάρχει θέρ- µανση στο χώρο αυτό φανταστείτε αν ένα 5 παιδί επιδιώκει να πάει. - Η µία τάξη µάλιστα, λόγω έλλειψης χώρου στο κεντρικό κτίριο του σχολείου, στεγάζεται σε προκάτ µε στοιχειώδη µόνωση, σε ένα µέρος δυσπρόσιτο, του οποίου η υδρορροή θέλει συντήρηση, για να µπορούν τα νερά της βροχής να αποµακρύνονται. - Ηλεκτρονικοί υπολογιστές δεν υπάρχουν καθόλου στο σχολείο ούτε και βιβλιοθήκες µε ποικιλία βιβλίων για τα παιδιά. - Μιλώντας για τον προαύλιο χώρο τον οποίο πολύ θα ζήλευαν λόγω της έκτασής του και της τοποθεσίας του, µέσα σε ένα κτήµα λοιπόν, µε όµορφες καρυδιές, υπάρχουν διαλυµένες τραµπάλες, κατεστραµµένες τσουλήθρες και µε ένα χώρο άθλησης, ο οποίος είναι µέσα στα χαλίκια (τι άθληση άραγε, θα µπορούσε να γίνει σε τέτοιο δάπεδο αν αναλογιστούµε ότι οι βροχοπτώσεις είναι έντονες και συχνές. Οι µπασκέτες είναι κατεστραµµένες. Παρεµπιπτόντως, οι τάξεις είναι πολύ µικρές για να µπορέσουν να καλύψουν την ανάγκη των παιδιών για άθληση. - Τα γήπεδα ποδοσφαίρου και καλαθοσφαίρισης χρειάζονται ασφαλτόστρωση και διαγράµµιση για να µπορούν να διεξάγονται οι αθλοπαιδιές µε ασφάλεια στη βάση προδιαγραφών. Η παιδική χαρά από την άλλη, χρειάζεται ανάπλαση βάσει προδιαγραφών Ε.Λ.Ο.Τ. - Ας πάµε τώρα, στην περίφραξη. Υπάρχουν δύο είσοδοι και ένα µεγάλο γκρέµισµα στον τοίχο, γεγονός που επιτρέπει σε κάθε είδους ζώο να εισέλθει στο χώρο του σχολείου, ενώ οι πρόσκαιρες λύσεις που έχουν γίνει, δεν έχουν αποδώσει. - Σηµειωτέον ότι τα δέντρα που στολίζουν τον προαύλιο χώρο έχουν πολύ µακριά και βαριά κλαδιά, τα οποία µε τους αέρηδες και τις βροχοπτώσεις κρίνονται επικίνδυνα για την ασφάλεια των παιδιών. Θα µπορούσαµε να σας αναφέρουµε και πολλά άλλα (όπως π.χ. φανταστείτε τι µάθηµα µπορεί να γίνεται όταν οι 2 τάξεις χωρίζονται µε γυψοσανίδα και για να µπεις στη µέσα τάξη πρέπει να περάσεις από την έξω...). Επικεντρωθήκαµε όµως στα κυριότερα...προβλήµατα τα οποία παρεµποδίζουν το έργο των δασκάλων, δηµιουργούν δυσαρέσκεια στα παιδιά και µας πληγώνει εµάς τους γονείς, αν αναλογιστούµε ότι βρισκόµαστε στο 2014! Όµως, αυτό το περήφανο χωριό, πρέπει επιτέλους να βρει την τύχη του... ξεκινώντας από το σχολείο. Στις προσπάθειες µας αυτές για ένα καλύτερο σχολικό περιβάλλον έχουµε τη σύµφωνη γνώµη του συλλόγου διδασκόντων του ηµοτικού Σχολείου του Ασκύφου και το δήµο Σφακίων και τους ευχαριστούµε πολύ γι' αυτή τους τη στήριξη. Προσδοκούµε για µια µελλοντική συνεργασία και γενικότερη στήριξη. (Γιά επικοινωνία στο syllogosgoneonaskyfou2014@yahoo.gr) Το κτίριο του ηµοτικού Σχολείου Ασκύφου, κτισµένο τον 19ο αιώνα, έχει σωρεύσει αρκετά προβλήµατα στην υποδοµή και τις εγκαταστάσεις του.

6 Επιστολές 6 Επιστολές Επιστολή ιαµαρτυρίας προς τους διοργανωτές της Έκθεσης Κρήτη : πορεία προς την Eνωση Έγιναν στον χώρο εκδηλώσεων της Βουλής, τα εγκαίνια της έκθεσης Κρήτη, : πορεία προς την Eνωση που διοργάνωσε το Iδρυµα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισµό και τη ηµοκρατία, σε συνεργασία µε την Περιφέρεια Κρήτης και το Εθνικό Ιδρυµα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Από τα εγκαίνια της Έκθεσης Κρήτη, : πορεία προς την Eνωση στον χώρο εκδηλώσεων της Βουλής Βενιζέλος. Την έκθεση εγκαινίασαν ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Ευάγγελος Μεϊµαράκης και ο γενικός διευθυντής του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών & Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος, Νικόλαος Εµµ. Παπαδάκης, παρουσία του περιφερειάρχη Κρήτης, Σταύρου Αρναουτάκη, ενώ στο πλαίσιο των εγκαινίων δόθηκε διάλεξη από τον ιστορικό Νίκο Ανδριώτη. Η έκθεση έχει ήδη παρουσιαστεί στις πρωτεύουσες όλων των Περιφερειακών Ενοτήτων της Κρήτης, προσφέροντας στον επισκέπτη µία συνολική εικόνα των επαναστατικών και πολιτικών γεγονότων που οδήγησαν στην Ενωση. Η έκθεση στην Αθήνα πραγµατοποιείται µε την υποστήριξη των ακόλουθων Σωµατείων και Ιδρυµάτων: Πανελλήνια Οµοσπονδία Κρητικών Σωµατείων, Παγκρήτιος Ενωσις, Κρητική Εστία, Σύλλογος Κρητών Πειραιά, Εθνικό Ιδρυµα Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος Παράρτηµα Αττικής. Η έκθεση θα διαρκέσει µέχρι 31 Μαΐου. Θα περίµενε κάποιος επισκεπτόµενος την έκθεση, να δει έστω και µιά ελάχιστη αναφορά να γίνεται για τον προάγγελο και πρωταγωνιστή της Ενωσης της Κρήτης µε τη Μητέρα Ελλάδα, τον µέγιστο πολιτικό και επαναστάτη της παιδείας, ευεργέτη Γεώργιο Ξενουδάκη. Ο Γεώργιος Ξενουδάκης, πτυχιούχος νο- µικής στην επανάσταση του 1841, (επανάσταση των Χαιρέτη - Βασιλογιώργη), ήταν γραµµατέας της επαναστατηµένης Κρήτης, σπεύδοντας στο πλευρό των συµπατριωτών του. Με τους θερµούς και επαναστατικούς λόγους του στη βουλή, σαν βουλευτής των απόδηµων Κρητών (εκλεγείς από τον Αδάµαντα της Μήλου και τη Μινώα της Αργολίδος) και περιοδεύοντας µε δικούς του πόρους όλες τις πρωτεύουσες της Ευρώπης, ενηµέρωνε τους αρχηγούς των κρατών για το δίκαιο του Κρητικού αγώνα. υστυχώς καµιά αναφορά για τον µεγάλο άνδρα! Αλλά καµιά αναφορά δεν γίνεται στην έκθεση και για όλους τους Σφακιανούς Αγωνιστές των πολεµικών εκείνων περιόδων. Σαν να µην υπήρξαν και να µην έλαβαν µέρος σε κανένα αγώνα, παρ όλο που πρωταγωνίστησαν σε όλες τις επαναστάσεις και εξεγέρσεις εντός και εκτός Κρήτης. Αναφέρω ενδεικτικά ονόµατα καπετάνιων, χωρίς να έχω πρόθεση να αδικήσω κανένα: Αναγνώστης Μανουσογιαννάκης Στρατάρχης έλαβε µέρος σε όλες τις επαναστάσεις, Παρθένιος ΚελαΪδης, Ηλίας εληγιαννάκης, Λυκοβαρδής Αναγνωστάκης, Καπεταν Πολέντας -Σισανές. Στον Μακεδονικό αγώνα σχεδόν όλα τα Σφακιά έλαβαν µέρος: Μακρής ικόνυµος, Καραβίτης, Βρανάς, Πέρρος, Καούδης κ.α Αλλά και από τους Βαλκανικούς αγώνες ο µεγάλος απών ο Αντιστράτηγος και νικητής των περισσοτέρων µαχών Εµµανουήλ Μανουσογιαννάκης, Υπουργός στρατού και διοικητής 2ης και 6ης Μεραρχίας και τόσοι άλλοι. Ακόµα και το οικογενειακό µας έµβληµα (του αετού που κρατά στο στόµα το σταυρό και ρίχνει κεραυνούς), σηµαία του Μανουσαναγνώση που τιµήθηκε από τη Κρητική πολιτεία, αναγράφεται σαν κειµήλιο από ιδιωτική συλλογή. Η σηµαία ευρίσκεται και φυλάσσεται στα Χανιά από το ξάδελφο µου το Σήφη Μανουσογιαννάκη Πολιτικό Μηχανικό. Μάλλον θα πρέπει οι διοργανωτές αυτών των εκθέσεων και αναφορών σε γεγονότα που καθόρισαν την τύχη αυτού του τόπου, να είναι πιο προσεκτικοί, σκύβοντας µε ευλάβεια στις ηρωικές µορφές, που ανιδιοτελώς και µόνο από πατριωτικό καθήκον επιτέλεσαν την αποστολή τους προς την πατρίδα. Σήφης Μανουσογιαννάκης Ηλεκτρονικός Μηχανικός Πρόεδρος της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών Εικόνες ντροπής στον Ακονέ! ΠΑΡΑΒΙΑΣΑΝ ΜΕ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΥΣ ΤΙΣ ΠΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΕΚΛΕΨΑΝ ΤΗ ΕΞΑΜΕΝΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ! Οι εικόνες µιλούν από µόνες τους! Απίστευτες εικόνες βαρβαρότητας και βανδαλισµών των εγκαταστάσεων του ΟΤΕ στον Ακονέ, που εκθέτουν για ακόµα µια φορά την επαρχία µας! Οι πόρτες που οδηγούν στο εσωτερικό του κτηρίου, έχουν πυροβοληθεί και χτυπηθεί µε βαριά αλλά δεν µπόρεσαν να τις παραβιάσουν! Παραβίασαν την πόρτα του καυστήρα έκοψαν το σιδηροσωλήνα και έκλεψαν την δεξαµενή πετρελαίου των 2 τόνων! Αυτές τις µέρες είναι σε εξέλιξη οι εργασίες του ΟΤΕ, για την αναβάθµιση των Ασυρµατικών ικτύων και των Υπηρεσιών ADSL και INTERNET της Επαρχίας µας, πράγµα για το οποίο έγιναν µεγάλες υπερβάσεις και τεράστιες δαπάνες. Οι τεχνικοί του ΟΤΕ που επισκέφτηκαν τις εγκαταστάσεις του στον Ακονέ, για την συντήρηση του κτηρίου προκειµένου να στεγάσει τα νέα δίκτυα, αλλά και να ανταποκριθεί και σε άλλες χρήσεις, αντίκρισαν απίστευτες εικόνες βαρβαρότητας και βανδαλισµών των εγκαταστάσεων, που εκθέτουν για ακόµα µια φορά την επαρχία µας! Οι καινούργιες πόρτες που οδηγούν στο εσωτερικό του κτηρίου είχαν πυροβοληθεί και χτυπηθεί µε βαριά αλλά δεν µπόρεσαν να τις παραβιάσουν! Παρόλα αυτά, µπόρεσαν να παραβιάσουν την πόρτα του καυστήρα µε αποτέλεσµα να κόψουν το σιδηροσωλήνα και να κλέψουν την δεξαµενή πετρελαίου των 2 τόνων! Οι δολιοφθορές και οι βανδαλισµοί στον Ακονέ, είναι επαναλαµβανόµενοι! Το θέµα έχει δηµιουργήσει αλγηνή εντύπωση, δεδοµένου ότι ο ΟΤΕ έχει στενή συνεργασία µε τον ήµο Σφακίων, για την αναβάθµιση των υπηρεσιών του προς τους κατοίκους της επαρχίας µας. Ειδικά δε για τον Ακονέ, υπάρχει απόφαση από τον ήµο µας, να ζητήσει από τον ΟΤΕ, την παραχώρηση των εγκαταστάσεων του, για την δηµιουργία Πλανητάριου! υστυχώς κάποιοι ασυνείδητοι (ελπίζουµε όχι συνεπαρχιώτες µας?), δηµιουργούν άλλου είδους σκηνικό, εκθέτοντας ολόκληρη την επαρχία! Ο κίνδυνος να βρεθεί η επαρχία, µε την έναρξη της τουριστικής περιόδου χωρίς τηλεπικοινωνίες, είναι µεγάλος! Αναβάθµιση των τηλεπικοινωνιών των Σφακιών Όπως µας ενηµέρωσαν από τον ΟΤΕ, ξεκίνησε στα Σφακιά, η εγκατάσταση του νέου εξοπλισµού για την αναβάθµιση των τηλεπικοινωνιών της περιοχής µας. Συγκεκριµένα: Θα εγκατασταθούν τέσσερεις νέες ζεύξεις : Χανιά - Σκλόπα(Ακρωτήρι) Σκλόπα - Ακονές Ακονές - Αµµουδάρι Ακονές- Χώρα Σφακίων Οι νέες Ζεύξεις τεχνολογίας IP/Ethernet, θα αντικαταστήσουν τις υφιστάµενες ασύρµατες ζεύξεις παλαιάς τεχνολογίας και θα εξυπηρετήσουν τα ζευκτικά κυκλώ- µατα τηλεφωνίας και ευρυζωνικότητας της περιοχής, δηλαδή: Ασκύφου, Ίµβρου, Χώρας Σφακίων, των οικισµών της περιοχής Πατσιανού, Φραγγοκαστέλλου, Λουτρού και Ανώπολης. Με τις νέες Ζεύξεις θα γίνει εφικτό να δοθούν στους πελάτες της περιοχής µας σύγχρονες υπηρεσίες µεγαλύτερης αξιοπιστία και ταχύτητας για το ιαδίκτυο.

7 Ιστορία ΧΑΪΝΤΟΥΝΤΗ ΕΣ Σφακιανοί καπεταναίοι και πειρατές 1659: Ο Μπούρµπαγης και η Σοφία : Ο Τζουάνος ή Καπετάν Τζοβάνη Πρώτη περίοδος της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη ( Μέρος 5ο) Από την Άννα Καλογρίδου, Msc. (Master σε Συστήµατα Πολιτισµ. Πληροφοριών & ιαχειρ. της Πολιτισµικής Κληρονοµιάς ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ) Ηλεκτρονικός, Τµηµατάρχης ΥΠΕΘΑ (Ναύσταθµος Κρήτης) Μέλος Ναυτικού Μουσείου Κρήτης Μέλος ICOM Attacco dell'armata turca alla Suda Anonimo, 1649 (Πηγή- Biblioteca Nazionale Marciana, Venezia) Τότε, στα 1645, αναφέρεται ότι ο Ματθαίος Καλλέργης µε ένα σώµα 500 Σφακιανών και σε συνεργασία µε τον κόντε Carlo Celso Fenarolo από την Brescia, ανέλαβε την υποστήριξη της περιοχής µεταξύ Μαλάξας-Καλαµίου, όταν οι Τούρκοι πολιορκούσαν ακόµη τα Χανιά (29). Στη συνέχεια στα 1665 και όσο ακόµη αντιστεκόταν το Μεγάλο Κάστρο(30), ο παπά-τζανής από τη Νεάπολη Μεραµπέλλου γίνεται χαίνης, δηλαδή... επίβουλος, άπιστος, αχάριστος και προδότης... σύµφωνα µε το κατηγορητήριο του Ιεροδικείου στον Χάνδακα και δικάζεται τον Σεπτέµβρη του 1672, ένα µόλις µήνα µετά τα γεγονότα του πρώτου έγγραφου που µελετάµε εδώ... Ο παπά Τζανής υιός Φραγκιά... διαβάζουµε... πρώην Κετχουντάς-προέδρος Μεραµπέλλου, προ επτά ετών έγινε χαίνης και... κατέφυγεν εις Σπιναλόγκαν... Από άλλη δίκη που γίνεται επίσης τον Σεπτέµβρη του 1672, αυτή του εγγράφου 641, µαθαίνουµε για τον εξισλαµισµένο Χουσείν από το Κάτω Βαρσαµόνερο, Ρεθύµνης... όστις καίτοι φέρει µουσουλ- µανικόν όνοµα... χρησιµεύων ως κολαγούζ-οδηγός εις τους εχθρούς της Σούδας και συνεργαζόµενος µετ αυτών... αφήρεσεν 15 περίπου µουζούρια σίτου -(15 οκάδες το µουζούρι, 125 οκάδες δηλαδή) και 10 πρόβατα... είναι ληστής και στασιαστής... δέον να εξοντωθεί... Οι Βενετοί βοηθούν, χωρίς να τους κοστίζει δα και τίποτε, τους καταπιεσµένους ραγιάδες Κρητικούς που εδώ και 24 χρόνια βρισκόντουσαν σε κατάσταση συνεχούς σχεδόν πολέµου, χρησιµοποιώντας τους σε ένα πόλεµο φθοράς εναντίον των Τούρκων όχι βέβαια επειδή τους συµπονούν ή γιατί τους ενδιαφέρει η ανεξαρτησία των Ρωµιών αλλά γιατί έτσι, εξυπηρετούν τα δικά τους οικονο- µικά και πολιτικά συµφέροντα που βρίσκονται ούτως ή άλλως σε µεγάλο κίνδυνο. Επιπλέον, οι νέες εµπορικές συµφωνίες των Οθωµανών που ευνοούν όλους τους ραγιάδες εµπόρους στις συνεργασίες τους µε το εξωτερικό, αποτελούν ισχυρότατο κίνητρο για να επιζητούν οι Κρητικοί την ειρήνη που είναι αναγκαία για το εµπόριο και την οικονο- µική ευµάρεια και όχι την αναστάτωση και την ανασφάλεια που θα προκαλούσε µια νέα εξέγερση εναντίον των Τούρκων, όπως θα ήθελαν οι Βενετοί. Ο Κιοπρουλής αποδεικνύεται δύσκολος αντίπαλος γιατί πολε- µάει τους υτικούς µε όπλα παρόµοια µε τα δικά τους, δυσκολεύοντας έτσι τις προσπάθειες των Βενετών να ξεσηκώσουν τους ντόπιους εναντίον των Τούρκων. Αν τώρα προσθέσουµε εδώ και την τακτική θρησκευτικής ανοχής σε αντίθεση µε τη θρησκευτική καταπίεση των Καθολικών, το όνειρο ανάκτησης του νησιού από τους Τούρκους φαίνεται να αποµακρύνεται για τη Γαληνοτάτη ηµοκρατία του Αγίου Μάρκου. Γι αυτό, όσο περνάει ο καιρός και οι Τούρκοι εγκαθιδρύονται µονιµότερα στο νησί οι επιθέσεις των χαίνηδων οργανώνονται καλύτερα και δεν αποσκοπούν µονάχα σε κλοπές και ληστείες όπως είδαµε παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι αντιοθωµανικές επιχειρήσεις συντονίζονται και εκπορεύονται κυρίως από τα τρία Βενετικά νησάκια της Κρήτης, µετατρέποντας τους χαίνηδες, σε πειρατές και κουρσάρους αφού διασχίζουν θάλασσα και χρησιµοποιούν πλοία για να καταφύγουν στο κρησφύγετο τους. Έτσι για παράδειγµα, και σε δέκα περίπου χρόνια από τώρα, στις 3 Απριλίου 1685 όταν ένας νέος βενετό-τουρκικός πόλεµος θα αρχίσει στα 1684, θα δούµε... τον παπά-τζώρτζη, υιό παπα-γιάννη από τους Κασάνους Αρκαλοχωρίου... να βγαίνει από τη σουλτανική φυλακή όπου βρισκόταν εδώ και ένα χρόνο, µε εγγυητές τον Μαστροµιχάλη και τον Μαστρονικολό από το Βαρβάρω και τον παπά Νι κολό από τον Θραψανό,... ως βοηθούντος τους εσχάτως αθετήσαντας την συνθήκην και εκ του φρουρίου της Σούδας εξορ- µούντας κουρσάρους και ληστάς χαίνηδες... (31) Το κοινωνικό - οικονοµικό πλαίσιο Η Κρήτη του 1672/ 74 έχει ενσωµατωθεί πλέον στον φοροεισπρακτικό µηχανισµό του οθωµανικού κράτους. Οι γενίτσαροι, τα πεζοπόρα δηλαδή τµήµατα του στρατού κατοχής πληρώνονται άµεσα από τα φορολογικά έσοδα του νησιού ενώ το ιππικό -οι σπαχήδες, πληρώνονται από τα τιµάριά τους όπως έχουµε προαναφέρει, µε αποτέλεσµα να µην επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισµός. Όταν όµως ο πασάς δεν φροντίζει για την είσπραξη των ανάλογων ποσών ή όταν εκείνος ή οι διάφοροι φοροεισπράκτορες δεν αποδίδουν τα χρήµατα που εισπράττουν στο δηµόσιο ταµείο, τότε, οι γενίτσαροι που µένουν απλήρωτοι ειδοποιούν όπως φαίνεται τον Σουλτάνο, όπως διαβάζουµε σε ένα φερµάνι,... ότι έφθασεν εις την αυτοκρατορικήν µου ακοήν η πληροφορία... (32), απειλώντας µε δηµόσιες εξεγέρσεις και θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη δηµόσια ασφάλεια και την ίδια τη σταθερότητα, αλλά και το κύρος του Σουλτανικού θρόνου. Στις 29 Φεβρουαρίου 1672, για παράδειγµα, στην αρχή του χρόνου της δίκης του πρώτου µας εγγράφου (630), ο Βεζίρης Χάνδακος Ιµπραχήµ Πασάς, γενικός διοικητής του νησιού, παίρνει ένα φερµάνι από την Αδριανούπολη µε το οποίο ο Σουλτάνος του γνωστοποίει ότι παρέµεινε σε εκκρεµότητα ένα υπόλοιπο από την είσπραξη των φόρων των ετών 1670 και 1671 το οποίο οφείλει να εισπράξει για να εξοφληθούν οι αποδοχές των γενιτσάρων του νησιού.(33) Το συνολικό ποσόν που αναλογεί στους φόρους δύο χρόνων µαζί µε τον κεφαλικό φόρο της Κρήτης ανέρχεται σε 202 φορτία και άσπρα όπου 200 φορτία είναι 20 εκατοµµύρια άσπρα εποµένως µιλάµε για άσπρα, ποσόν αρκετά κοντά στο έλλειµµα του συνολικού κρατικού προϋπολογισµού , όπως φαίνεται στον πίνακα 2. Τρία συνεχόµενα σχεδόν Σουλτανικά φερµάνια απευθύνονται στον Πασά που είναι ο ιοικητής του νησιού, στον εφτερδάρη Κρήτης που είναι ο προϊστάµενος της Εφορίας του νησιού και στον Ιεροδίκη Χάνδακος που είναι ο ανώτατος ικαστής του Χάνδακα. Έτσι, ο... Defterdar Girit Μεχµέτ Εφέντης ενάγει... για παράδειγµα, στις 5 Μαΐου 1672, δύο χωριά από το Μεραµπέλλο, τα Θεοφιλιανά για άσπρα και τη Νεάπολη για άσπρα από φόρους του 1669 που οι εναγώ- µενοι εκπρόσωποι των χωριών δηλώνουν όµως ότι τα πλήρωσαν στον Ελχάτζ Αχµετ Αγά και παρουσιάζουν αποδεικτικό της πληρωµή τους (34) Ο έφορος συνεχίζει τις µηνύσεις και στις 10 Μάιου 1672 ενάγει ακόµη δύο χωριά... για καθυστέρηση πληρωµής φόρων έτους 1669, ύψους άσπρων... Είναι τα χωριά Μελιδοχώρι, και Καβεργιάννη(διάβ. Φαβριανά) στα νότια του Kandiye sanjak-νοµού Χάνδακα (35).... Οι χριστιανοί απολογούµενοι λέγουσιν... και πάλι... ότι επλήρωσαν το ποσόν τούτο εις τον Ελχάτζ Αχµέτ Αγά εντεταλµένον την είσπραξην του φόρου τούτου κατά το έτος εκείνο και παρουσιάζουσι την χορηγηθείσαν εξοφλητικήν απόδειξην... Την ίδια µέρα µε το Μελιδοχώρι ενάγονται και οι κάτοικοι του χωριού Αλιτζάν (διάβ.: Αλιτζανή-σηµερινό Αρχοντικό) επαρχίας Μονοφατσίου για άσπρα, επίσης φόρους του Κι αυτοί παρουσιάζουν απόδειξη είσπραξης από τον ίδιο Ελχάτζ Αχµέτ Αγά (36) που είναι... µέλος της Ακολουθίας του Defterdar Girit, Μεχµέτ Εφέντη... Από τα παραπάνω φαίνεται ξεκάθαρα ότι ο Ελχάτζ Αχµέτ Αγάς είναι ένας από εκείνους που δεν έχουν αποδώσει στο η- µόσιο Ταµείο της Κρήτης τα ποσά που είχε εισπράξει για λογαριασµό του κράτους πριν τρία χρόνια και φαίνεται επίσης ότι το 1672 είναι µια χρονιά όπου οι Οθωµανοί προσπαθούν να γεµίσουν τα ταµεία τους για να πληρώσουν τους γενίτσαρους της Κρήτης. Γνωρίζουµε ότι στις 5 Ιουνίου 1672, ο Σουλτάνος επικεφαλής του φοβερού Οθωµανικού στρατού ξεκινάει πόλεµο εναντίον του Πολωνού, στρατηγού, Jan Sobiesky, συµµάχου του Γερµανού Αυτοκράτορα, που έχει εισβάλλει στην Ουκρανία. Οι Κοζάκοι της Ουκρανίας που αυτή την εποχή πολεµούν στη Γαλικία εναντίον του Αυτοκράτορα, στρέφονται µε τη σειρά τους στους Τούρκους για βοήθεια. Η Συµµαχία του Σουλτάνου µε τον Petro Doroshenko, Αταµάνο των Κοζάκων επισφραγίζεται µε τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1672, όπου µάλιστα ο Σουλτάνος ονο- µάζει τον Doroshenko, Sanjak Bey. Είναι πολύ πιθανόν, ο εφοδιασµός του Χάνδακα µε τροφές και πολεµοφόδια στις 29 Ιουνίου του 1672 (37), να δηλώνει προετοιµασία των Οθωµανών για πιθανή επίθεση των Βενετών και αντίστοιχα πολιορκία της Κρήτης µε την ευκαιρία της οθωµανικής εµπλοκής στον πόλεµό µε τους Πολωνούς. Το τελευταίο που θα ήθελε προφανώς ο πασάς του Χάνδακα θα ήταν να βρεθεί σε πόλεµο στην Κρήτη µε τον Βενετικό στόλο γύρω από το νησί και τον στρατό του απλήρωτο. Γνωρίζουµε επίσης ό,τι στις 18 Μαρτίου η Αγγλία και στις 6 Απριλίου 1672, η Γαλλία κηρύσσουν τον πόλεµο στην Ολλανδία. Η Ολλανδία αποτελεί αυτή την εποχή τη µεγαλύτερη Ναυτική ύναµη του υτικού κόσµου µε τεράστια οικονοµικά συµφέροντα στο εµπόριο Μπαχαρικών, στις θάλασσες των Ανατολικών Ινδιών στην Ασία, στο εµπόριο µε τους Ισπανούς των υτικών Ινδιών στην Αµερική, στο εµπόριο της Βαλτικής αλλά και στη Μεσόγειο. Ας µην ξεχνάµε επίσης ότι η Ολλανδία και η Ισπανία προµηθεύουν µε ασηµένια νοµίσµατα τον Σουλτάνο που έχει κλείσει τα Νοµισµατοκοπεία της Αυτοκρατορίας από τα 1650 περίπου. Η τιµωρία των πειρατών της Μπαρµπαριάς από τα Μπεηλίκια Αλγερίας και Τριπολίτιδας που ρηµάζουν µέχρι και τις ακτές της Προβηγκίας, δίνει µια εξαιρετική δικαιολογία στη Γαλλία για να κλιµακώσει τον πόλεµο της εναντίον των Ολλανδών και στη Μεσόγειο, χωρίς να προσβάλλει ιδιαίτερα τον Σουλτάνο στον οποίο είναι υποτελείς οι πειρατές. Όπως προαναφέραµε, κατέφθασε στο λιµάνι του Χάνδακα, στις 29 Ιουνίου του 1672, µια µεγάλη ναυτική µοίρα που αποτελείται από 11 πλοία. ιοικητής είναι ο Αλή Πασάς Καπουδάν Πασάς Κωνσταντινουπόλεως, και παραδίδει µε ιεροδικαστική πράξη στον Χάνδακα τόνους στάρι, 357 τόνους dari couscous, τουφέκια, 500 καντάρια (35,4 τόνοι) ακατέργαστον σίδηρον... δοκάρια Νικοµήδειας εξ πήχεων, δοκάρια Μαύρης Θάλασσης πέντε πήχεων σανίδια Νικοµήδειας... Την αποστολή συνόδευε και (ο γνωστός µας;) Ελχάτζ Αχµέτ Αγάς µε την ιδιότητα του µέλους στην ακολουθία του Αρχιδεφτερδάρη Κωνσταντινούπολης... ως εντεταλµένος δια την παραλαβήν των φορτωθέντων εκ Κωνσταντινουπόλεως ειδών... Γιατί χρησιµοποιήθηκαν τόσα πολεµικά πλοία και µάλιστα µε συνοδεία ναυάρχου για αυτή τη µεταφορά? Ίσως επειδή η είσοδος του Γαλλικού στόλου στη Μεσόγειο αναγκάζει τους Οθωµανούς να δείξουν δυναµική παρουσία στα Κρητικά τους σύνορα, δεδοµένου ότι αφ ενός οι Ολλανδοί είναι Σύµµαχοι του Σουλτάνου και αφετέρου οι Συνοµιλίες Συµµαχίας Γαλλίας - Οθ. Αυτοκρατορίας, δεν βρίσκονται σε καθόλου καλό δρόµο. Στα 1673 πάντως καταλήγουν οι ιαπραγµατεύσεις του Κιοπρουλή µε τον de Nointel, ανανεώνοντας τις παλιές ιοµολογήσεις (Capitulations), µε συµφερότερους όρους για τη Γαλλία και µάλιστα, σε όµοια βάση µε εκείνες των αντίστοιχων Εµπορικών Συνθηκών του Σουλτάνου µε τη Βενετία, την Ολλανδία και την Αγγλία. Εποµένως οι ραγιάδες της Κρήτης που συµµετέχουν µε τους φόρους που πληρώνουν στην οικονοµική στήριξη της οθωµανικής πολεµικής µηχανής και µε τα λιµάνια τους να ορίζουν τα νοτιοδυτικά θαλάσσια σύνορα της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας µε τη ύση, είναι, χωρίς εκείνοι να το γνωρίζουν, άρρηκτα συνδεδεµένοι µε την πολιτική οικονοµία της Μεσογείου που και αυτή µε τη σειρά της συµµετέχει στα αντιµαχόµενα Ευρωπαϊκά συµφέροντα και τη ιεθνή Πολιτική Οικονοµία. Τα δύο έγγραφα που µελετάµε εδώ βρίσκονται χρονικά, µεταξύ της κήρυξης του πολέµου της Γαλλίας και της Αγγλίας εναντίον της Ολλανδίας (έγγραφο 630/ 1672) και στην Υπογραφή της Συνθήκης του Westminster όπου ο Charles II της Αγγλίας, συµφωνεί µε τον William III-Πρίγκιπα της Οράγγης, της Ολλανδίας, για την παύση του πολέ- µου, αφήνοντας τον Λουδοβίκο 14ο να συνεχίσει µόνος του τον πόλεµο εναντίον των Ολλανδών. Το έγγραφο 733 που µελετάµε εδώ, δηλαδή, δικάζεται στις 22 Φεβρουαρίου 1674 τρείς ηµέρες µετά τη Συνθήκη Λήξης του δεύτερου Άγγλο-ολλανδικού πολέµου. (29) (Valiero, 1679) (30) όπως φαίνεται από την περίπτωση του εγγράφου αρ. 640 (ΣΤΑΥΡ.Β ) (31) Έγγραφο αρ. 822 α (ΣΤΑΥΡ.Β ) (32) Έγγραφο αρ. 553 (ΣΤΑΥΡ.Β ) (33) Έγγραφο αρ. 551 (ΣΤΑΥΡ.Β ) (34) Έγγραφο αρ. 585 (ΣΤΑΥΡ.Β ) (35) Έγγραφο αρ. 578 (ΣΤΑΥΡ.Β ) (36) Έγγραφο αρ. 583 (ΣΤΑΥΡ.Β ) )37 Έγγραφα αρ. 592, 593, 594, 595 και 600 (ΣΤΑΥΡ.Β ) Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι 7

8 8 ΙΣΤΟΡΙΑ Οι Βρετανοί Σύνδεσµοι στην περίοδο της κατοχής Του Αθανασίου Πολάκη - ασκάλου, Ιστορικού (Μέρος 2ο) - Με το πρώτο σκέλος (εθνική ενότητα). Από αυτή προήλθαν σχεδόν όλα τα κατρακυλίσµατα και η τραγική κατάληξη του αντιστασιακού κινήµατος. Πήγαινε (η ηγεσία) να κάµει ενότητα µε όλα τα αντεθνικά και αντικοινωνικά στοιχεία, τους παθιασµένους εχθρούς του λαού και της Εθνικής Αντίστασης (φασίστες, τεταρταυγουστιανούς, µοναρχικούς, δοσίλογους, αντικοµµουνιστές κ.λπ.) - Με το δεύτερο σκέλος (συµµαχική ενότητα). εν ήταν ικανή η ηγεσία του τότε Κ.Κ.Ε. να αξιολογήσει τον περιστασιακό χαρακτήρα και την προσωρινότητα της συµµαχίας του καπιταλιστικού κόσµου µε την Ε.Σ.Σ... «Όσοι είναι σύµµαχοι µε την Ε.Σ.Σ.. είναι και δικοί µας» διακήρυσσε. Αποτελέσµατα: α) ε ν κ α τ ά γ γ ε λ ν ε: τη δόλια και ολοφάνερη πρακτική των Άγγλων πρακτόρων της Β.Σ.Α. δηλαδή την υπονόµευση της Εθνικής Αντίστασης, κυρίως του ΕΑΜ, την ίδρυση και ενίσχυση των Ταγµάτων Ασφαλείας και την επαφή τους µε την Γκεστάπο, µε παρότρυνση των Άγγλων, την ίδρυση αντι-εαμικών οργανώσεων, τον εξοπλισµό και Ο Γιώργης Σιάντος ( ). Κορυφαίο στέλεχος του εργατικού κινήµατος στην Ελλάδα, καθοδηγητής του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ. Ήταν γραµµατέας του ΚΚΕ από το 1941 µέχρι το 1944 και είχε την κυριότερη ευθύνη για την πολιτική του κόµµατος την περιόδο αυτή. την ανοχή των ενεργειών τους κατά το ΕΑΜ, την προώθηση µοναρχικών αξιωµατικών στις αντιστασιακές οργανώσεις, ιδίως στην ΕΚΚΑ και Ε ΕΣ κ.ά.. Κατάγγελνε µόνο την ελληνική αντίδραση, ενώ αυτή ήταν εντολοδόχος της αγγλικής πολιτικής. β) ε ν χ τ υ π ο ύ σ ε τους υποχωρούντες Γερµανούς. Το O Άρης Βελουχιώτης ( ) Γιάννης Ιωαννίδης ( ). Οργανωτικός Γραµ- µατέας του ΚΚΕ στην περίοδο της κατοχής και του εµφυλίου πολέµου. Γεννήθηκε στον Πύργο της Βουλγαρίας. Υπήρξε επί 33 χρόνια ( ) µέλος της ΚΕ του κόµµατος. Πέθανε το 1967 στο Βουκουρέστι, πολιτικός πρόσφυγας. απαγόρευαν οι «προστάτες» και υπάκουαν οι ηγέτες του Κ.Κ.Ε., για χάρη της συµµαχικής ενότητας. Μόνο ο Άρης αντιλήφθηκε το δόλιο ρόλο των Άγγλων πρακτόρων. Τόνιζε λοιπόν τούτα τα προφητικά:«μια ωραία πρωία θα κάνουν απόβαση, εντελώς αναίµακτα, στη χώρα µας θα την κάνουν εναντίον µας, γιατί άλλος λόγος δεν συντρέχει. Αν επρόκειτο γι άλλο Μέτωπο θα πήγαιναν στη Γαλλία. Θα επιβάλλουν ένα φασιστικό καθεστώς» (9) Μετά την επιστροφή της Αντιστασιακής Αντιπροσωπείας από το Κάιρο, ο Άρης έγραφε: «δικαιώνονται οι φόβοι µου για τα σχέδια των Εγγλέζων ενάντια το δηµοκρατικό κίνηµα του λαού µας. Αυτό θα φανεί καθαρότερα την ώρα που θα πλησιάζουµε στην απελευθέρωση της πατρίδας µας.» (10) Ο Άρης έλεγε ακόµα για τους πράκτορες της Β.Σ.Α.: α) Είναι αντικαταστάτες των Γερµανών. (Όταν πρωτοσυνάντησε τους πρώτους που πέσανε στην Ευρυτανία. β) Είναι κατάσκοποι και θα κοιτάξουν να µας ζέψουν στο ζυγό τους, αφού µας βάλουν να σφαχτούµε. γ) Να τους διώξουµε. Ζηµιά µας κάνουν και τελικά θα µας κάψουν. Όταν διέλυσαν την ΕΚΚΑ, έφτασε ο Μάγιερς αγανακτισµένος να λέει στον Άρη: «Όταν φύγουν οι Ιταλοί και οι Γερµανοί θα έρθουν εδώ αµέτρητες βρετανικές δυνά- µεις». Και ο Άρης του απαντά: «Και γιατί θα έρθουν; Για τουρισµό, αφού θα έχουν φύγει οι Γερµανοί; Γιατί δεν έρχεσθε τώρα να τους διώξετε; Γιατί δεν µας δίνετε όπλα να τους πολεµήσουµε εµείς; Μήπως για να µας τιµωρήσουν γιατί σκοτώνουµε Γερµανούς;» (11) Για τον αντικαταστάτη του Μάγιερς, δηλαδή τον Κρις Γιούντχάους, βλέποντας τις δολιότητές του ο Άρης έλεγε στον Ιωαννίδη: «Θα τον σκοτώσω». Για όλα τούτα οι πράκτορες έτρεφαν µεγάλο µίσος εναντίον του Άρη. ιοικητική διαίρεση της SOE στην Ελλάδα Για καλύτερη και αποδοτικότερη εκτέλεση του έργου τους στην κατεχόµενη Ελλάδα, η Β.Σ.Α. χώρισε τούτη σε 7 τµήµατα περιοχές : 1) Ανατολική Ρούµελη, 2) υτική Ρούµελη, 3) Θεσσαλία, 4) Ήπειρος, 5) Μακεδονία, 6) Πελοπόννησος, 7) Κρήτη (12). Ο αριθµός των µελών της Β.Σ.Α. δεν ήταν σταθερή. Σε κάθε τέτοιο τµήµα, υπήρχαν πράκτορες. Ας δούµε τις πηγές : α) Ο Χατζής,, 22, σηµ. 35η : Στο τέλος της Κατοχής υπήρχαν υπήρχαν στον ΕΛΑΣ 113 άτοµα, στον Ε ΕΣ 45 και περίπου 35 στις Εθνικιστικές Συµµορίες. Κατά απολογισµούς των Βρετανών 378 άτοµα (απ αυτούς 11 Αµερικάνοι, 35 άλλων εθνοτήτων). β) Ο Κρις στο βιβλίο του : σε 400 (σελ. 156, σηµ. 1η) γ) Ο Ενεπεκίδης 188 : σε 300 άτοµα στα µέσα του Απ αυτούς Αµερικάνοι υπό τον Ταγµατάρχη Wyans δ) Ο Μαθιόπουλος, στο βιβλίο του: Η Ελληνική Αντίσταση και οι Σύµµαχοι, παραθέτει δύο γερ- µανικές εκθέσεις για τον αριθµό των µελών της Β.Σ.Α. Η 1η Έκθεση (σελ. 374) αναφέρει πως τον Απρίλη 1944 υπήρχαν στα Ελληνικά βουνά 174 µέλη: (158 Αξιωµατικοί και 16 Υπαξιωµατικοί). Απ αυτούς βρίσκονταν : στον ΕΛΑΣ 102 Αξιωµατικοί και 11 Υπαξιωµατικοί, στον Ε ΕΣ 21 Αξιωµατικοί και 35 χωρίς µονάδα). Η 2η Έκθεση (σελ. 474), υπ αριθ. 16/ Στρατιάς ΝΑ Ευρώπης, σε άτοµα. ε) Ο Γ. Ανδρικόπουλος : Κρίσιµη χρονιά, Α τόµος, έγγραφο υπ αριθ Ο Λόρδος Σέλµποριν στις γνώριζε στον Τσώρτσιλ τη «ιάταξη των Συµµαχικών Στρατ. Αποστολών». Βρετανοί Αξιωµατικοί Βρετανοί ΟR (άλλοι βαθµοί) Αµερικάνοι Ξένοι ΣΥΝΟΛΟ Στο ΕΑΜ Στον Ε ΕΣ Σε πόλεις ΣΥΝΟΛΟ Ασύρµατοι 30 DSR : Αξιωµατικοί 18 ΟR ΟG: Αξιωµατικοί 6 ΟR Σε κάθε κλιµάκιο υπήρχε ασύρµατος, µε τον οποίο επικοινωνούσαν µεταξύ τους (τα κλιµάκια) µέσα στη χώρα, αλλά και το Κάιρο (Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, τον Πρεσβευτή τους στην Αίγυπτο). Από το 1943 και εξής, οι πράκτορες τούτοι ενέτειναν τις πολιτικές τους δραστηριότητες, όπως τους τόνιζαν και οι πολιτικοί τους προϊστάµενοι. «Όλοι οι Βρετανοί Σύνδεσµοι, σε µονάδες του ΕΛΑΣ θα πρέπει να κάνουν σαφές πως η Αγγλία επιθυµεί την αναίµακτη επιστροφή του Γεωργίου, επικεφαλής των στρατευµάτων του» διέτασσε ο Λήπερ στις (το παραθέτει ο Φλαϊσερ Β, 212). Η ηγεσία της SOE 133 οµάδας στην Αράχωβα (Οκτώβριος 1943) J. Stevens, P. McMüller, D. Campbell, A. Andrius, W. Red «Οι µακροπρόθεσµοι πολιτικοστρατιωτικοί µας στόχοι είναι να κρατήσουµε την Ελλάδα µέσα στην σφαίρα επιρροής µας και να παρεµποδίσουµε τη ρωσική κυριαρχία στην περιοχή, η οποία θα απειλούσε σοβαρά τη στρατηγική µας θέση στην Ανατολική Μεσόγειο» Αναφέρει η Έκθεση των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών τις µε τίτλο : Η and ling of the Greek Situation» (Στο συλλογικό ΤΟΜΟ εκδ. «ΘΕΜΕΛΙΟ» 226). Και τώρα θα ιστορήσουµε τα έργα τους. Πρώτα θα αναφέρουµε του Αρχηγού Έντυ Μάγιερς ( ) και του Υπαρχηγού της ΒΣΑ Γιούντχάους Κρις ( ). Και οι δύο τους είχαν κοινό γνώρισµα, πάθος αντικοµουνιστικό και κοινή αποστολή τη διάδοση, στήριξη και επιβολή της αγγλικής πολιτικής, µεταπολεµικά στη χώρα µας. Ο Έντυ Μάγιερς Ο Έντυ Μάγιερς ( ), ήταν ο πρώτος Αρχηγός της ΒΣΑ στα Ελληνικά βουνά µέχρι το 1943 (Αύγουστος). Έγραψε τις αναµνήσεις του µε τίτλο «Ελληνική περιπλοκή». Στην πατρίδα µας εκδόθηκε το 1975 σε µετάφραση του Λουκά Θεοδωρόπουλου. Μεροληπτικό και λογοκριµένο από τις Αρχές της πατρίδας του. Ήταν πιο ρεαλιστής από τον Κρις. Αρχικά πιο ήπιος αντικοµµουνιστής, αλλά αργότερα κατέληξε παθιασµένος. Αρχικά, τόνιζε, για το πολιτειακό της πατρίδας µας, την ανάγκη διεξαγωγής ελεύθερου ηµοψηφίσµατος, για να αποφανθεί ο λαός σχετικά. Αυτή του όµως η γνώµη και πρόταση θεωρήθηκε από την ηγεσία της Ελληνικής Αριστεράς φιλοεαμισµός, όπως και σε αρκετούς Αριστερούς. Όµως ο καθηγητής Χ. Φλαϊσερ στο Β τόµο σελ. 197 λέει σχετικώς : «.. δεν έκρυβε την απέχθειά του για τους Έλληνες αριστερούς, πράγµα τότε (και τώρα) άγνωστο στον ΕΑΜικό κόσµο» (13). Η πρότασή του για το ηµοψήφισµα δεν άρεσε στην Βρετανική πολιτική (Τσωρτσιλική δηλ.) που απαιτούσε την επαναφορά της Μοναρχίας στη χώρα µας, τον τοποτηρητή των βρετανικών συµφερόντων. Τούτο στάθηκε και η βασική αιτία ανάκλησής του από το F.O. και η αντικατάστασή του στην ηγεσία της ΒΣΑ στην Ελλάδα) από τον πιο ικανό του και πιο παθιασµένο αντικοµµουνιστή Γιούντχάους Κρις. Είπαµε πιο πάνω για την παθιασµένη αντικοµµουνιστική του κατάληξη. Αρκετές φορές τόνιζε τον αντικοµµουνισµό του «Εαµική δολιότητα». Στις έγραφε : «Σε κανένα Έλληνα δεν έχω εµπιστοσύνη. Λιγότερο από όλους στο ΕΑΜ εν έχω συναντήσει έναν τίµιο Έλληνα. εν µπορείς να τους εµπιστεύεσαι» (14). Το αποκορύφωµα της αντικοµµουνιστικής του παθολογίας ήταν το κατάπτυστο έγγραφο : «ΑΝΑΦΟΡΑ» ( ) στο ΣΜΑ (15). Μ αυτή γνώριζε στους προϊσταµένους του στη Μέση Ανατολή πως έδωσε στους εδώ (την Ελλάδα) υφισταµένους του τις εξής οδηγίες : 1. Να υπονοµεύουν την ύπαρξη και το έργο του ΕΑΜ ΕΛΑΣ. 2. Να συγκροτούν αντι-εαμικές οργανώσεις. 3. Να έρχονται σε συνεργασία µε την Κατοχική κυβέρνηση στη χώρα µας, για κατάδοση στις Κατοχικές Αρχές ανδρών του ΕΑΜ ΕΛΑΣ, µε σκοπό την εξόντωσή τους, Συνέχεια στη σελίδα 10

9 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ (ΕΛΛΗΝΙΚΟ) ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1974 ( Συγκρότηση - Πραξικόπηµα και Τουρκική εισβολή) Του Σήφη Μανουσογιαννάκη Αντιναυάρχου ΠΝ (ε.α) Το Κυπριακό πρόβληµα έχει ρίζες τόσο βαθιές και σύνθετες ώστε µια τεράστια βιβλιογραφία να συνοδεύει κάθε φάση της εξέλιξης του είτε σε πολιτικό επίπεδο, είτε σε διπλωµατικό, είτε σε στρατιωτικό. Προκειµένου να γίνει αντιληπτή η συγκρότηση και η δράση ενός επιµέρους τοµέα όπως του Κυπριακού Ναυτικού κρίνεται απαραίτητη µια σύντοµη ιστορική αναδροµή στα γεγονότα και στις εµπλεκόµενες δυνάµεις που τα διαµόρφωσαν έτσι ώστε να γίνουν κατανοητές οι ενέργειες όλων εκείνων που εκόντες άκοντες έπαιξαν κάποιο ρόλο σ αυτά. Μετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο οι Κύπριοι υπό την ηγεσία του Αρχ. Μακαρίου απαίτησαν την ένωση της Κύπρου µε την Ελλάδα µε νοµική και πολιτική βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών. Η διακήρυξη αυτή εκδόθηκε από την Γενική Συνέλευση των Ηνωµένων Εθνών τον Νοέµβριο του Κατ αυτήν «ένας λαός που τελεί σε µόνιµη σχέση µε συγκεκριµένο εδαφικό χώρο έχει το δικαίωµα να διαµορφώνει την πολιτειακή του υπόσταση µε δηµοκρατικό πολίτευµα και διακριτές τις εξουσίες του». Το 1950 διοργανώθηκε Πανκύπριο δηµοψήφισµα για την ένωση µε την Ελλάδα. Υπέγραψαν υπέρ της ένωσης το 97,5% µεταξύ των οποίων και µεµονωµένοι Τουρκοκύπριοι. Οι Άγγλοι πρότειναν στους Κυπρίους νέο σχέδιο Συντάγµατος το οποίο τους παραχωρούσε µια µορφή «ιοικητικής Αυτονοµίας». Οι Κύπριοι το απέρριψαν γιατί τους στερούσε το άµεσο δικαίωµα της αυτοδιάθεσης. Τον εκέµβριο του 1952 νέο ψήφισµα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ζητούσε από τα κράτη µέλη του να «προαγάγουν το δικαίωµα των λαών για αυτοδιάθεση και να διευκολύνουν την άσκηση του δικαιώµατος τούτου στα εδάφη που είχαν υπό την διοίκηση τους µε την διενέργεια δηµοψηφίσµατος» Το 1953 επιχειρήθηκε από τον Αρχ. Μακάριο η εγγραφή για συζήτηση του Κυπριακού στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Η Ελληνική κυβέρνηση δεν υποστήριξε τις προσπάθειες του. Ένα χρόνο µετά το 1954 η κυβέρνηση του Αλεξ. Παπάγου κατέθεσε την πρώτη προσφυγή για το Κυπριακό στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Παρά ταύτα η Αγγλία αδιαφόρησε για τις αποφάσεις του ΟΗΕ και δια στόµατος του Υφυπουργού Αποικιών Χένρυ Χόπκινσον δήλωνε στις πως «ορισµένες περιοχές µέσα στην Κοινοπολιτεία λόγω των ιδιαζουσών συνθηκών δεν µπορούν να περιµένουν ότι θα ήταν ποτέ δυνατόν να καταστούν πλήρως ανεξάρτητες.».(1) Την 1η Απριλίου 1955 άρχισε επίσηµα ο ένοπλος απελευθερωτικός αντιαποικιακός αγώνας της ΕΟΚΑ µε στόχο την Αυτοδιάθεση-Ένωση. Πολιτικός αρχηγός του αγώνα ο Μακάριος και στρατιωτικός ο Γ. Γρίβας- ιγενής. Κατά την διάρκεια του τετράχρονου αγώνα ο οποίος έλαβε παλλαϊκό χαρακτήρα υπήρξαν στιγµές απαράµιλλης ανδρείας και ηρωισµού των Κυπρίων που προκάλεσαν διεθνή θαυµασµό. Μέσα σε αυτό το κλίµα και κυρίως υπό την πίεση που άσκησε ο ξεσηκωµός του Κυπριακού λαού και η ένοπλη δράση της ΕΟΚΑ η Αγγλική διπλωµατία προώθησε την λύση της ανεξαρτησίας της Κύπρου µε µειωµένη εθνική κυριαρχία. Μετά την αποµάκρυνση της από την Ιορδανία, το Ιράκ, και τη διώρυγα του Σουέζ η Κύπρος παρέµενε η µόνη της αποικία στην Μ.Ανατολή και αγωνιζόταν να µην την χάσει. Σαν µέσο για την επίτευξη του στόχου της χρησιµοποίησε τους Τουρκοκυπρίους αναβαθµίζοντας τον ρόλο τους. Γνώριζε βέβαια ότι οι Τουρκοκύπριοι ελέγχονταν από την Τουρκία την οποία µε αυτόν τον τρόπο καθιστούσε µέρος του προβλήµατος παρά το γεγονός ότι µε την Συνθήκη της Λοζάνης του 1923 η Τουρκία είχε απεµπολήσει κάθε δικαίωµα της στο νησί. Οι ΗΠΑ που από το 1957 είχαν ενεργή ανάµιξη στο Κυπριακό προωθούσαν λύσεις που θα ήταν κοινά αποδεκτές τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Τουρκία. Αυτό δήλωνε η άποψη «λύση στα πλαίσια του ΝΑΤΟ». Η βασική τους επιδίωξη ήταν να αποκλείσουν κάθε πιθανότητα ένοπλης σύρραξης µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και να αποκλείσουν την πιθανότητα διολίσθησης της Κύπρου προς τον Σοβιετικό συνασπισµό.(2) Το 1956 η Τουρκική κυβέρνηση καθόρισε τους στρατηγικούς της στόχους για το Κυπριακό. Ανέθεσε στον καθηγητή του Συνταγµατικού ικαίου Νιχάτ Ερίµ την εκπόνηση σχεδίου για την επανάκτηση της Κύπρου. Το σχέδιο που συνέταξε ο Νιχάτ Ερίµ περιελάµβανε τις ακόλουθες πέντε βασικές αρχές που παρατίθενται κατωτέρω γιατί αποτελούν έκτοτε τις Τουρκικές πάγιες θέσεις για την Κύπρο. Οι διεκδικήσεις στην Κύπρο θα πρέπει να στηρίζονται σε πολιτικούς λόγους χωρίς να διαταράσσονται οι σχέσεις µε την Μεγάλη Βρετανία. Στο νησί υπάρχουν δύο διαφορετικές κοινότητες η κάθε µία από τις οποίες έχει το δικαίωµα της αυτοδιάθεσης. Η λύση θα αποφασισθεί µε διαφορετικά δηµοψηφίσµατα. Η αρχή της αυτοδιάθεσης θα πρέπει να εφαρµοσθεί µε την µετακίνηση Ελληνικού πληθυσµού για να υπάγονται στην διοίκηση της επιθυµίας τους αλλά και για να µην καταπατούνται τα δικαιώµατα της Τουρκικής κοινότητας που είναι µειοψηφία και να διασφαλίζεται επίσης η ασφάλεια της Τουρκίας. Η Τουρκία θα πρέπει να καθορίσει την ασφαλέστερη µορφή διχοτόµησης, λαµβάνοντας υπ όψιν τα οικονοµικά και στρατιωτικά της συµφέροντα καθώς και τα συµφέροντα των Τουρκοκυπρίων. Στην ασφάλεια της περιοχής που θα παραχωρηθεί στους Ρωµιούς της Κύπρου θα πρέπει να συµµετέχει και η Τουρκία γιατί το θέµα σχετίζεται τόσον µε την ασφάλεια της ίδιας όσον και µε αυτή της Μ.Ανατολής. Πρέπει να επιδιωχθεί η ελεύθερη µετάβαση Τούρκων προς την Κύπρο. Υπό την προϋπόθεση ότι θα λάβουµε τα µέτρα µας το σύνολο του Τουρκικού πληθυσµού µπορεί να αυξηθεί στο ποσοστό που ανερχόταν επί Οθωµανικής Αυτοκρατορίας. Τότε δεν θα ανησυχούµε για την έκβαση του δηµοψηφίσµατος που θα γίνει είτε για τον καθορισµό του συνόλου της νήσου είτε για τη διχοτόµηση. (3) Για επίτευξη των ανωτέρω θέσεων ιδρύθηκε το 1957 στο Γενικό Επιτελείο της Τουρκίας η OHD ( ιεύθυνση Ειδικού Πολέµου) στην οποία ανατέθηκε η συγκρότηση στην Κύπρο της ΤΜΤ (Τουρκικής Οργάνωσης Αντίστασης). Σκοπός της ήταν ο απόλυτος πολιτικός και στρατιωτικός έλεγχος της Τουρκοκυπριακής κοινότητας από την Άγκυρα, ώστε να αποτελέσει αφ ενός πολιτικό φορέα των επιδιώξεων της, και αφ ετέρου ένα σηµαντικό αντίβαρο έναντι της ΕΟΚΑ. Στόχος της ήταν να αριθµεί περί τους µαχητές µέχρι το 1960.(4) Στην Ελλάδα από την περίοδο του Ψυχρού Πολέµου καµιά κυβέρνηση δεν είδε την Τουρκία ως εθνικό κίνδυνο. Μέσα στο έντονα µετεµφιλιακοπολεµικό κλίµα που επικρατούσε και της αυξηµένης πολιτικής επιρροής των ΗΠΑ στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις φόβους προκαλούσε ο κοµµουνιστικός κίνδυνος από βορρά και το Κυπριακό εθεωρείτο σαν πονοκέφαλος που δηλητηρίαζε τις φιλικές και συµµαχικές σχέσεις µε τους δυτικούς εταίρους. Οι Ελληνικές κυβερνήσεις επιζητούσαν την Ένωση ως λύση του Κυπριακού προκειµένου να µην γίνει η Κύπρος, Κούβα. «Το δίληµµα είναι: Νατοποίηση ή Κούβα» έγραφε ο Γεώργιος Παπανδρέου προ της επισκέψεως του στην Αµερική στον Πρόεδρο Τζόνσον. Και λέγοντας νατοποίηση εννοούσε την Ένωση µε την Ελλάδα. (5) Τον Σεπτέµβριο 1955, µετά από πρόσκληση της Αγγλίας, η Ελλάδα και η Τουρκία έλαβαν µέρος σε τριµερή διάσκεψη για τι Κυπριακό στο Λονδίνο. Ήταν η πρώτη επίσηµη εµπλοκή της Τουρκίας στο Κυπριακό γεγονός που θεωρήθηκε ως µεγάλη διπλωµατική επιτυχία για την Τουρκία και αποτυχία για την Ελλάδα αφού καθιστούσε τους Τούρκους ισότιµους συνοµιλητές. Τον Φεβρουάριο του 1959 οι κυβερνήσεις της Αγγλίας της Ελλάδας και της Τουρκίας προσυπέγραψαν στην Ζυρίχη την συµφωνία παραχώρησης ανεξαρτησίας στην Κύπρο. Η Συµφωνία επικυρώθηκε στο Λονδίνο τον ίδιο µήνα µε την συµµετοχή και των εκπροσώπων της Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής κοινότητας της Κύπρου. Στις εξελέγη Πρόεδρος της δηµοκρατίας ο Αρχ. Μακάριος και Αντιπρόεδρος ο Φ. Κιουτσούκ. Στις τέθηκε σε εφαρµογή το Σύνταγµα της Κυπριακής ηµοκρατίας και στις έγιναν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές. Η Κυπριακή ηµοκρατία αναγνωρίσθηκε ως ανεξάρτητο κράτος από το σύνολο των χωρών και έγινε αποδεκτή ως πλήρες µέλος του ΟΗΕ.(6) Οι Άγγλοι είχαν επιτύχει τον στρατηγικό τους στόχο, δηλαδή την άσκηση κυριαρχικών δικαιωµάτων στο 3% του Κυπριακού εδάφους και την συµµετοχή τους στις Κυπριακές εξελίξεις ως εγγυήτρια δύναµη. Οι Τούρκοι δεν τον είχαν επιτύχει. εν είχαν επι- 9 τύχει ούτε την διχοτόµηση, ούτε τον γεωγραφικό διαχωρισµό των δύο κοινοτήτων. Εξέλαβαν όµως τις Συνθήκες ως ένα ενδιάµεσο στάδιο που αργότερα θα µπορούσαν να τροποποιήσουν ώστε να επιτύχουν το επιθυµητό για αυτούς αποτέλεσµα στα πλαίσια των στόχων που είχαν καθορίσει. Για το λόγο αυτό κάτω από την καθοδήγηση της Άγκυρας οι Τουρκοκύπριοι έφεραν προσκόµµατα στην οµαλή λειτουργία του Συντάγµατος. Οι Έλληνες δεν πέτυχαν την ένωση. Η ανεξαρτησία όµως και ο έλεγχος που θα ασκούσαν ως εγγυήτρια δύναµη πάνω στην Κυπριακή κυβέρνηση ικανοποιούσε προς το παρόν τις Ελληνικές κυβερνήσεις. Όχι όµως και τον λαό. Η Κυπριακή κυβέρνηση είδε τις Συνθήκες ως ενδιάµεση λύση προς τον στόχο της Αυτοδιάθεσης, και πίστευε ότι θα µπορούσε να τις ανατρέψει µέσω του ΟΗΕ και του Κινήµατος των Αδεσµεύτων προς τους οποίους στράφηκε ο Μακάριος, ο οποίος είχε δει, ότι οι Συµφωνίες αυτές δεν θα ευδοκιµούσαν και θα απέβαιναν εκ των πραγµάτων ανενεργές. Η δυναµική µειοψηφία των Γριβικών δεν δέχθηκε τις Συµφωνίες. Η περίοδος από τον Νοέµβριο του 1963 που ο Μακάριος έθεσε το θέµα της αναθεώρησης του Συντάγµατος µέχρι το 1974 που πραγµατοποιήθηκε το πραξικόπηµα εναντίον του είναι η πλέον δραµατική στην πορεία του Κυπριακού προβλήµατος. Περιλαµβάνει προσπάθειες των Τουρκοκυπρίων για δηµιουργία αυτόνοµων θυλάκων εντός του Κυπριακού εδάφους, εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της Εθν. Φρουράς εναντίον των Τουρκοκυπρίων (γεγονότα Κοφίνου), χάραξη της «πράσινης Γραµµής», επέµβαση της Τουρκικής αεροπορίας, απειλές των Τούρκων για απόβαση, υποβολή διχοτοµικών σχεδίων για λύση, δηµιουργία της ΕΟΚΑ Β, σχέδια ανατροπής του Μακαρίου, απόπειρα πραξικοπήµατος το 1972, εκκλησιαστική κρίση, βοµβιστικές επιθέσεις, δολοφονίες πολιτών, απαγωγές υπουργών, δολοφονίες υπουργών και απόπειρες εναντίον του ίδιου του Μακάριου. Ο Μακάριος στράφηκε προς την Σοβιετική Ένωση και τους Αδέσµευτους τόσο για πολιτική όσο και για στρατιωτική βοήθεια. Οι Αµερικανοί, το ΝΑΤΟ και η Ελλάδα φοβόντουσαν διολίσθηση του Μακαρίου προς το αποκαλούµενο «Σιδηρούν Παραπέτασµα».(7) Βρισκόµαστε στην καρδιά του Ψυχρού Πολέµου. Σε αντίθεση µε τους Τούρκους και τους Τουρκοκύπριους η Ελληνικές κυβερνήσεις και η Κυπριακή ηγεσία σπάνια είχαν συναντίληψη και κοινή πολιτική. Στην Κύπρο την πλειοψηφία του λαού την ήλεγχε ο Μακάριος αλλά οι οπαδοί του Γρίβα (οι ενωτικοί) ήταν µεν µειοψηφία αλλά πολύ δυναµική. Στην Ελλάδα ο Μακάριος άρχισε να αµφισβητείται από τους πολιτικούς. Το κλίµα στην Κύπρο άρχισε να µεταβάλλεται και οι Έλληνες Αξιωµατικοί ήταν πλέον επιθυµητοί στην Κύπρο µόνο από τη µειοψηφία των ενωτικών. Το «Εφεδρικό Σώµα» (στρατιωτική-αστυνοµική οργάνωση) δηµιούργηµα του Μακαρίου, ασκούσε έντονες ψυχολογικές πιέσεις εναντίον των εξ Ελλάδας στρατιωτικών. Στην περίοδο αυτή η πολιτική των ΗΠΑ υπήρξε σταθερά κατευναστική. Μέληµα τους η αποφυγή αποσταθεροποίησης της νοτιανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Η αποφυγή διολίσθησης της Κύπρου προς τον Σοβιετικό συνασπισµό και η αναζήτηση της λύσεως στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Είχαν ήδη αποτρέψει το 1964 µια απόπειρα Τουρκικής εισβολής, µια σύρραξη µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1967, και το 1972 µια απόπειρα πραξικοπήµατος εναντίον του Μακαρίου από την χούντα (1) Γ.ΤΕΝΕΚΙ Η-Γ.ΚΡΑΝΙ ΙΩΤΗ, Κύπρος ιστορία και προβλήµατα του λαού της, ΕΣΤΙΑ, Αθήνα 1981 (2) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Η Ιστορία µιας Εποχής, Ι.Φλώρος, Αθήνα 1987 (3) ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟ- ΠΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ. (4) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Ως άνω (5) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Ως άνω (6) Γ.ΤΕΝΕΚΙ ΗΣ-Γ.ΚΡΑΝΙ ΙΩΤΗΣε, Ως άνω (7) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Ως άνω Συνέχεια στη σελίδα 10

10 10 ΙΣΤΟΡΙΑ Οι Βρετανοί Σύνδεσµοι στην περίοδο της κατοχής Του Αθανασίου Πολάκη - ασκάλου, Ιστορικού ( Συνέχεια από τη σελ. 8 ) Ο ηγέτης του ΕΛΑΣ Στρατηγός Στέφανος Σαράφης ( ) «ώστε να µην µπορούν, όταν έρθει η στιγµή, να βλάψουν τα αγγλικά συµφέροντα». 4. Να υποστηρίζουν αντιστασιακές οργανώσεις φιλικές τους και υποταχτικές τους. Θα πάµε τώρα σε µία άλλη πηγή : Συλλ. ΤΟΜΟΣ: Από την Αντίσταση στον Εµφύλιο, ΑΘΗΝΑ «ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ» «ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ» επιµ. Μάριον Σαράφη, της ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Π (Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού Πολιτισµού) να δούµε µερικές από τις πρακτικές των πρακτόρων της ΒΣΑ (κατά τις οδηγίες Μάγιερς). α) Επιδίωκαν να πείσουν τον Ελληνικό λαό για την χρησιµότητα της Μοναρχίας. β) Οι πράκτορες της ΒΣΑ έπαιξαν πολιτικό ρόλο. γ) Χάρις στο έργο των πρακτόρων, ο Τσώρτσιλ ενισχύθηκε στην µοναρχική του επιδίωξη. δ) Η παρουσία της ΒΣΑ στην Ελλάδα έθεσε τα θεµέλια στις επιδιώξεις του Τσώρτσιλ, για τη µεταπολεµική τύχη της χώρας µας. ε) Οι τρικλοποδιές των πρακτόρων της ΒΣΑ εµπόδισαν την πρωτοβουλία των µαζών. (σε διάφορες σελίδες 186, 187, 193, 192, 220 κ.α.) Ο Μάγιερς πλησίασε τον Σαράφη και τον συµβούλευε να µην προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ, λέγοντάς του: «Ίδρυσε δική σου οµάδα και θα σε εφοδιάσουµε µε όλα (χρήµα, όπλα, εφόδια) και θα σε υποστηρίξουµε µε κάθε τρόπο. Θα σε κάµω ισχυρό». Όµως οι δολιότητές του συνεχίζονταν. Με υποκίνησή του λιποτάχτησαν από τον ΕΛΑΣ ο Κωστόπουλος, Κωστορίζος (Γκέκας). Συνελήφθησαν αργότερα από τον ΕΛΑΣ ( ) και λευτέρωσε µετά τους αντάρτες τους. Στο διάστηµα αυτό επεµβαίνει ο Μάγιερς και µπροστά στον Βελουχιώτη, αρχίζει βρισιές και απειλές, για τις συλλήψεις αυτές. Απευθυνόµενος στον Άρη : «Μόνο πόλεµο θα κάνετε, τον οποίο εµείς θα καθοδηγούµε». Και η απάντηση του Άρη : «Από µας τέτοια δολιότητα Ο αρχηγός του Ε ΕΣ Ναπολέων Ζέρβας ( ) µην περιµένετε» (Χατζή, Β, 394). Ο Έντυ ελάχιστα πράγµατα γνώριζε για την κατάσταση στην κατεχόµενη Ελλάδα, όταν έφτασε. Τον ενη- µέρωνε ο Ζέρβας, µονόπλευρα και αντικοµµουνιστικά. Ενδιαφερόταν για στρατιωτικές επιχειρήσεις. Φοβόταν όµως την άνδρωση του λαϊκού κινήµατος και, προπαντός, τη συνεργασία των αντιστασιακών κινηµάτων της Βαλκανικής. Γι αυτό, µε εντολή των προϊσταµένων του, προβαίνει σε δύο ενέργειες : α) την ενοποίηση των αντιστασιακών οργανώσεων της χώρας µας και τη συγκρότηση του Κ.Γ.Σ.Α. (Κοινού Γενικού Στρατηγείου Ανταρτών), θέτοντάς το υπό το Σ.Μ.Α. (16) β) χάλκευσε, µε τη βοήθεια και ντόπιων αντιδραστικών στοιχείων και οργανώσεων, το κατάπτυστο «ΣΥΜΦΩΝΟ Ιωαννίδη ασκάλωφ», για δήθεν παραχώρηση της Μακεδονίας στους Σλάβους (17). ική του ενέργεια και η αποστολή της αντιστασιακής Αντι Ο αρχηγός της ΕΚΚΑ ηµ. Ψαρρός ( ) προσωπείας στο Κάϊρο (Αύγουστος 1943), για το πολιτειακό. Τη συνόδευσε κιόλας. Αλλά δεν ξαναεπέστρεψε στην Ελλάδα. εν κατανόησε τη βρετανική εξωτερική πολιτική και το διεθνές περιβάλλον µέσα στο οποίο δρούσε. Θέλησε να κρατήσει συµβιβαστική στάση απέναντι στο ΕΑΜ, τον βασικό αντίπαλο και εµπόδιο των συµφερόντων και µεταπολεµικών σχεδίων της αγγλικής πολιτικής, του Τσώρτσιλ (Συντηρητικών), όσο και του Άτλυ (Εργατικών), οι οποίοι συνέχισαν την πολιτική των προκατόχων τους. Ακόµη µία γενική προσπάθεια του Έντυ: Το Φλεβάρη του 1943 επιχείρησε τη συγκρότηση ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΥΝΑΜΗΣ, αντίπαλης στα υπάρχοντα αντιστασιακά κινήµατα στις χώρες αυτές, απόλυτα ελεγχόµενης από το ΣΜΑ. Την προσπάθεια συνέχισε αργότερα ο αντικαταστάτης του (ο Κρις), αλλά απέτυχε και αυτός. «Ο Έντυ υπήρξε έρµαιο του αντιδηµοκρατικού και αντικοµµουνιστικού του πάθους» τονίζει ο Κ. Καραγιώργης στο : «Από τη Βάρκιζα στον Εµφύλιο» Αθηνά «ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» 2002, σελ Ο Κρις Γιούντχαους (Γενικές του απόψεις) Από το Σεπτέµβριο του 1943 γίνεται Αρχηγός της ΒΣΑ. Παθιασµένος αντικοµµουνιστής, πιο ικανός από τον Μάγιερς (18). Για το κίνηµα της Εθνικής Αντίστασης πίστευε πως δεν ήταν αυθόρµητο, γέννηµα από τα µέσα, αλλά επιβλήθηκε απ έξω. Το υποτιµούσε, όπως και τον δηµιουργό του (τον Ελληνικό λαό), για τον οποίο, έλεγε, πως άγεται και φέρεται από µειοψηφική δύναµη. ηλαδή θεωρούσε τον λαό, άβουλο. εν πίστευε στη φθορά του αστικού πολιτικού κόσµου και της Μοναρχίας, εξαιτίας της στάσης τους στο δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου και την Εθνική Αντίσταση. Αναγνώριζε ξεκάθαρα (εµµέσως) το ρόλο της βρετανικής επέµβασης στην Κατοχή (µε τη ΒΣΑ) και στην απελευθέρωση ( εκεµβριανά), για την υπονόµευση και εκµηδένιση του ΕΑΜ ΕΛΑΣ και τη διατήρηση του παλιού πολιτικού καθεστώτος στην µεταπολε- µική Ελλάδα, του υποτακτικού της βρετανικής πολιτικής. Οπαδός της αποικιοκρατίας και του βρετανικού µεγαλείου, υποστήριζε την αγγλοαµερικανική σύµπραξη, µε την αυταπάτη πως θα διατηρούσε την αποικιακή Αυτοκρατορία µε τη βοήθεια των ΗΠΑ και ακούραστα και µεθοδικά εργάστηκε (µαζί µε τον Λήπερ) για επιβολή και δικαίωση της βρετανικής πολιτικής στην Ελλάδα.... (9) Στο Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε.στις (10) ες δυό ακόµα επιστολές του Άρη προς τον Σαµαρινιώτη, το καλοκαίρι του 1943, στον Φ. Οικονοµίδη: «Οι προστάτες», σελ (11) Στους : α) Χαριτόπουλου Α, 155, 156, 209, 376, Β 59, β) Χατζή Α, 414, γ) Ν. Παπακόγκου : Καπετάν Μάρκος Α, 23. (12) α) Βλαντά 84, β) Ενεπεκίδη 188, γ) Μάγιερς 122 (για 4 περιοχές : Ήπειρο, Ρούµελη, Όλυµπο, Μακεδονία). Ο Καπ. Λευτεριάς : Αναµνήσεις «ΒΙ- ΒΛΙΟΡΑΜΑ» 2003, σελ. 56, αναφέρει 260 πράκτορες στο τέλος της Κατοχής. (13) Και οι πολιτικές υπηρεσίες της χώρας τον θεωρούσαν ευνοϊκά διακεί- µενο στο ΕΑΜ. Ο Υπουργός της Μέσης Ανατολής το 1943 τόνιζε : «Ήταν επιθυµητό πρόσωπο για το ΕΑΜ» (στα Μ.Α.Φ.Ο 285, 289). Και η επιστροφή του στην Ελλάδα θα ισοδυναµούσε µε την συνέχιση της υποστήριξης στο ΕΑΜ». Πάλι καλά που δεν τον εξαφάνισαν οι Μυστικές Υπηρεσίες της Αγγλίας, όπως το 1942 στην Ήπειρο, το Λώρενς θεωρώντας τον και αυτόν φίλο του ΕΑΜ. ( ες Νίτσα Κολιού : Άγνωστες πτυχές της Κατοχής και της Αντίστασης , Βόλος 1985, Α τόµος , Χατζή Β, 174). (14) ες Εφηµερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (φύλλο , σελ. 9η). (15) Το κείµενό της είναι σε πολλές πηγές : α) Νενεδάκη , β) «ΑΥΛΟΣ» τόµος Γ, , γ) Ροδάκη : Ο εκέµβριος 1944, 43 44, δ) Χατζή και ε) 3η ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ ΕΑΜ κ.α. Βέβαια το έγγραφο αυτό το διέψευσε, πολύ καθυστερηµένα και ατεκµηρίωτα, γι αυτό και δεν πείθει. (δες Από την Αντίσταση στον Εµφύλιο, σελίδες ). (16) Το Κ.Γ.Σ.Α. ιδρύθηκε τις Ήταν ένα από τα λάθη της κατοχικής ηγεσίας του ΚΚΕ. (17) Το άθλιο τούτο κείµενο : α) Ροδάκη : Ο εκέµβριος 1944, σελ. 39 β) Πυροµάγλου : Ο Καρτάλης και η Εποχή του, σελ. 397 γ) Χατζή Γ, δ) Μαθιόπουλου : Η Ελληνική Αντίσταση και οι «Σύµµαχοι», Για τον Κρις, δες Παπακόγκου : Γράµµατα για τον Άρη, (από το Β. Σαµαρινιώτη Ανδρ. Τζίµα. (18) Ο Τσώρτσιλ στις έλεγε στον Ήντεν : «είναι ένας εξαιρετικός και πολύ ικανός άνθρωπος» (στου Ανδρικόπουλου : Κρίσιµη χρονιά Α, έγγραφο 160). Ο Κρις πέθανε στις Και ο σχολιαστής στην εφηµερίδα «ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ», φύλλο , σελ. 6η, τον χαρακτηρίζει «Χασάπη της Αντίστασης», γιατί «στα ελληνικά βουνά ήταν εκφραστής της σκληρής γραµµής του Τσώρτσιλ κατά των Κοµουνιστών». Το 1945 περιόδευσε την Ελλάδα για «εθνική διαφώτιση» (στον Κλόουζ : Ο Ελληνικός Εµφύλιος πόλεµος ΑΘΗΝΑ «ΦΙΛΙΣΤΩΡ» 1996, σελ. 202). Συνεχίζεται ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ (ΕΛΛΗΝΙΚΟ) ΝΑΥ- ΤΙΚΟ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1974 ( Συγκρότηση - Πραξικόπηµα και Τουρκική εισβολή) Του Σήφη Μανουσογιαννάκη Αντιναυάρχου ΠΝ (ε.α) Συνέχεια από τη σελίδα 9 Το 1974 τα πράγµατα είχαν διαφοροποιηθεί. Ήταν η εποχή που ο Νίξον αντι- µετώπιζε το σκάνδαλο Ουώτεργκειτ και στην ουσία ο Κίσινγκερ εφάρµοζε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Μια πολιτική που χαρακτηρίστηκε σε σεµινάριο που έγινε το 1975 στην Ουάσιγκτον «µε έλλειψη αφοσίωσης σε ένα σύστηµα αξιών που ένα έθνος όπως οι Ηνωµένες Πολιτείες έχει ευγενικά υπερασπιστεί τόσον καιρό».(8) Έχει αποδειχθεί πλέον από πολλούς ερευνητές η ανάµιξη του Στέιτ Ντιπάρτµεντ τόσο στην σχεδίαση του πραξικοπήµατος όσον και στις εξελίξεις µετά από αυτό. Η πολιτική της Αγγλίας υπήρξε ανάλογη εκείνης των ΗΠΑ, των οποίων ΗΠΑ η Αγγλία, είναι ένας πιστότατος ακόλουθος. Ύστερα από το πραξικόπηµα η Βουλή των Κοινοτήτων διόρισε εξαµελή ειδική επιτροπή (Select Committee) για να εξετάσει την πολιτική της Βρετανικής κυβέρνησης σχετικά µε τα γεγονότα του 1974 που αναφερόταν στο πραξικόπηµα και την εισβολή. Στο βασικό της συµπέρασµα αναφέρει «εν υπάρχει λόγος αµφιβολίας ότι κατά την διάρκεια της επίσκεψης του στο Λονδίνο ο Ετζεβίτ εισηγήθηκε κοινή αγγλο-τουρκική επέµβαση.η Βρετανία είχε το νοµικό δικαίωµα να επέµβει, είχε την ηθική υποχρέωση να επέµβει είχε την στρατιωτική ικανότητα να επέµβει. εν επενέβει για λόγους που η κυβέρνηση αρνείται να δώσει Πολιτικοί υπολογισµοί πρέπει να έπαιξαν τον ρόλο τους». Ένα περίπου χρόνο αργότερα ο Τούρκος πρόεδρος Κοροτούρκ δήλωσε σε δηµοσιογράφους ότι οι Βρετανοί ενεθάρρυναν την Τουρκία να προχωρήσει στην εισβολή. Ο Κοροτούρκ έλεγε τον Μάιο 1975 ότι η Τουρκική πρόθεση ήταν να γίνει µια αναί- µακτη επιχείρηση και γι αυτό έστειλαν τον πρωθυπουργό τους στο Λονδίνο. Όµως οι Βρετανοί απάντησαν ότι δεν µπορούσαν να βοηθήσουν µε συµµετοχή τους στην επιχείρηση και οι Τούρκοι αν µπορούσαν ας προχωρούσαν µόνοι τους.(9) Οι Ελληνικές κυβερνήσεις είχαν αρχίσει να συζητούν την Ένωση µε παράλληλη παροχή εδαφικών ανταλλαγµάτων προς τους Τούρκους, προκειµένου να ικανοποιηθεί η απαίτηση τους για εξασφάλιση των νοτίων συνόρων τους (σχέδιο Άτσεσον). Η αρχική θέση στο σχέδιο και τις παραλλαγές του ήταν αρνητική. Στην συνέχεια ο Έλληνας Πρωθυπουργός Γ.Παπανδρέου διαφοροποίησε την θέση του από την οποία εκπορεύτηκε η περίφηµη δήλωση του «όταν σου χαρίζουν µια πολυκατοικία µπορείς να δώσεις ένα διαµέρισµα», για να διατυπώσει αργότερα την τελική του θέση µε την φράση «Η Ελλάς ουδέν ζητεί διατί να δώσει; Η Τουρκία ουδέν δίδει διατί να πάρει;».(10) Ο Κ.Μητσοτάκης σε επιστολή του στην εφηµερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις ανέφερε ότι το Υπουργικό Συµβούλιο στην Ελλάδα οµόφωνα είχε αποδεχτεί το σχέδιο Άτσεσον. (11) (8) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Ως άνω (9) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Ως άνω (10) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Ως άνω (11) Μ.ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Ως άνω Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι

11 Επιστολές Ανοικτή επιστολή του Σταύρου Καυκαλά προς την Επιτροπή Ονοµατοδοσίας ήµου Χανίων Κύριοι, έµαθα πριν από δύο περίπου µήνες ότι δώσατε το όνοµα του Γεωργίου Ξενουδάκη, µεγάλου αγωνιστή της ελευθερίας και Ενωσης της Κρήτης µε τη µητέρα Ελλάδα, σε πάροδο της οδού Μπολιώτη. Η απόφασή σας αυτή προφανώς από άγνοια της ιστορίας και της προσωπικότητας ενός ανθρώπου που ανάλωσε όλη του τη ζωή αγωνιζόµενος µε την πένα και τον λόγο, προποµπός, της Ενωσης της Κρήτης µε τη µητέρα Ελλάδα, ενός µεγάλου ευεργέτη των Σφακίων που έχτισε µε δικά του χρήµατα 13 σχολεία από τον Βα τουδιάρη µέχρι τη Γαύδο, αφήνοντας όλη του την περιουσία για τα παιδιά των Σφακίων από την οποία (µερίσµατα των µετοχών του στην Εθνική Τράπεζα), πληρώ νονταν και οι δάσκαλοι αυτών των σχολείων για πολλές δεκαετίες, αλλά και στις µέρες µας το Κληροδότηµα Ξενουδάκη αποτελεί ένα σοβαρό βοήθηµα για τα παιδιά των Σφακίων µε οικονοµική ενίσχυση φοιτητών, µε φροντιστήρια, µαθήµατα, Μ.Υ. κλπ., αποτελεί όχι µόνο ύβρη στη µνήµη του Γεωργίου Ξενουδάκη, αλλά και προσβολή για όλους εµάς τους Σφακιανούς. Για ενηµέρωσή σας, σας επισυνάπτω δυο µικρά βιβλία, ένα που αναφέρεται στην ιστορία της δύσκολης ζωής του ( ) και ένα µε τους λόγους που εκφωνούσε στη Βουλή των Ελλήνων, αγωνιζόµενος να πείσει τους τότε κυβερνήτες να βοηθήσουν για τηναπελευθέρωση της Κρήτης και τηνένωσή της µε την ελεύθερη Ελλάδα. Τα βιβλία αυτά τα έχουµε δώσει και παλαιότερα στον ήµο Χανίων, γιατί το αίτηµα είναι παλιό, αλλά θα παρέπεσαν κάπου και ότι θα σας τα στείλουµε άλλη µια φορά για µας δεν είναι κόστος. Σε κουβέντα που έκανα παλαιότερα, όταν ήµουν αντιδήµαρχος Σφακίων, µου έλεγαν ότι θα έδιναν το όνοµα Γεώργιος Ξενουδάκης, σε έναν από τους νέους δρόµους που θα άνοιγαν για να µην δοθεί ένα τόσο µεγάλο όνοµα σε µικρή οδό. Τελικά δόθηκε σε πάροδο, αν και νέοι φαρδιοί δρόµοι ανοίχτηκαν. Η επιστολή µου αυτή κοινοποιείται και στον δήµαρχο και φίλο Μανώλη Σκουλάκη, µε την ελπίδα ότι µε την ενηµέρωση που θα έχει από τη σύζυγο του Πόπη, που γεννήθηκε και µεγάλωσε στην Ίµβρο Σφακίων, που είχε γεννηθεί και ο Γεώργιος Ξενουδάκης, θα παρέµβει για να διορθωθεί το λάθος και να δοθεί το όνοµα Γεώργιος Ξενουδάκης σε δρόµο πλατύ κα µεγάλο, όπως του αξίζει και όχι σε πάροδο. Ευχαριστώ για την κατανόησή σας και εύχοµα καλές γιορτές σε όλους σας. Σταύρος Καυκαλάς, πρώην πρόεδρος Κοινότητας Ασκύφου και αντιδήµαρχος Σφακίων Επιτυχία του συνεπαρχιώτη µας προέδρου της Λέσχης Ορνιθολογίας Χανίων Σταύρου Ψαρουδάκη Ο Ασκυφιώτης πρόεδρος της Λέσχης Ορνιθολογίας Χανίων Σταύρος Ψαρουδάκης Ένα µεγάλο µπράβο στο συνεπαρχιώτη µας Σταύρο Ψαρουδάκη, που έφερε την οµάδα των ορνιθολόγων µε τον Iταλό καθηγητή στα Σφακιά και συγκεκριµένα στο φαράγγι του Mανικά στη Σκαλωτή, όπου -όπως διαπίστωσε ο καθηγητής - υπάρχει η µεγαλύτερη φωλιά από όρνεα (καναβούς) ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ (πάνω από 60 άτοµα του είδους στην ίδια σπηλιά, στη δυτική πλευρά του φαραγγιού).αναµένοουµε τη συνέχεια στο θέµα! ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΥΝ ΟΥΡΟ Σαν το πουλί που λάβωσε ο κυνηγός στο δάσος και σβήνει αργά και σπαρταρά και θέλει να πετάξει, έτσι βαθιά σε πλήγωσε ο τοξευτής του κόσµου. Σαν το λιοντάρι πάλεψες, µε νύχια και µε δόντια όπως ταιριάζει σε λαµπρό της Κρήτης παλικάρι, που δεν κιοτεύει, δε λυγά, παλεύει απεγνωσµένα. Και πολεµώντας, έπεσες σταµάτησε η καρδιά σου τα µάτια που βγαζαν φωτιές, σβήσαν και δε θωρούνε. Τώρα, η ψυχή σου Γιάννη µου, λεύτερη ταξιδεύει σαν το γεράκι, τον αητό, τα σύννεφα διαβαίνει και χύνεται γεµάτη ορµή ψηλά στα κορφοβούνια. Θωρεί της Κρήτης τα βουνά τους κάµπους, τα χαράκια, του Ψηλορείτη χαίρεται την οµορφιά, το χιόνι. Πετάει προς τον Οµαλό, στον κάµπο των Μουσούρων και στο φαράγγι σταµατά της Σαµαριάς, στα γκρέµνα, ν' ακούσει την γλυκιά λαλιά του κότσυφα, του σπίνου και τα µαντάτα απ' τα Σφακιά που φέρνει ο αγέρας, όπως διαβαίνει βιαστικά µέσ' από το χαράκι. Ύστερα ρίχνεται µ' ορµή στα χάος, στο φαράγγι, κατηφορίζει, χύνεται, προς το Νοτιά, τον κόλπο. Σε βράχο του Εµπρόσγιαλου, κάθεται κι ατενίζει τους γλάρους να αργοπετούν και να βουτούν στο κύµα, καΐκια να σαλπάρουνε, τις βάρκες ν' αρµενίζουν. Κι όπως φυσάει δροσερό, θαλασσινό αγέρι, φέρνει χιλιάδες µυρωδιές, ευωδιαστές, θεσπέσιες, από κοχύλια, βότσαλα κι απ' την βρεµένη άµµο. Συνεπαρµένη η ψυχή λογίζεται, αγαλλιάζει. Στον τόπο αυτό που αγαπώ και που λατρεύω τόσο εδώ να µείνω λαχταρώ, κοχύλι του να γίνω, βράχος στην ακροθαλασσιά, πέτρα πάνω στους λόφους, ή κάποιο αγριολούλουδο την άνοιξη να ανθίζω στο χώµα των προγόνων µου. Εδώ θέλω να µείνω. Ηρακλής Σπύρογλου ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ Θερµά συγχαρητήρια στον αγαπητό µας εξάδελφο και ανιψιό Τζαρδή Περικλή του Ιωσήφ, που επάξια προήχθη στην θέση του Συντονιστή /ντή Α Χειρουργικής Κλινικής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην Αθήνα Σου ευχόµαστε από την ψυχή µας, να ζεις πάντα ευτυχισµένες επαγγελµατικές,οικογενειακές και προσωπικές στιγµές. Αγλαΐα χήρα Ιωάννου Κουριδάκη Μανόλης Κουριδακης Οικ. Νίκου & Κατερίνας Κουριδάκη Μιχάλης Αναγνωστάκης Για την εκλιπούσα Ευαγγελία Μπικουβάρη Ο ήµαρχος και το ηµοτικό Συµβούλιο Σφακίων, εκφράζουν τα θερµά τους συλλυπητήρια για το θάνατο της Ευαγγελίας Σταύρου Μπικουβάρη, η οποία εν ζωή είχε δωρίσει στο ήµο µας το ακίνητο στην Τοπική Κοινότητα Ασκύφου, το οποίο έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα και πρόκειται να υλοποιηθεί άµεσα µε σκοπό τη δηµιουργία Κέντρου Πληροφόρησης Εθνικού ρυµού Σαµαριάς. Αντί στεφάνου στη µνήµη της και σε ένδειξη ευγνωµοσύνης θα κατατεθεί χρηµατικό ποσόν υπέρ του Πολυδύνα- µου Περιφερειακού Ιατρείου της Χώρας Σφακίων. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Επιθυµώ να ευχαριστήσω και δηµόσια το διακεκριµένο χειρουργό και ήµαρχο του ήµου Σφακιων κ. ΠΟΛΑΚΗ ΠΑΥΛΟ, για τον άριστο επαγγελµατισµό του µετά την επιτυχή έκβαση της επέµβασης που µου έκανε στην κλινική ΤΣΕΠΕΤΗ. Με εκτίµηση Στέλιος Κόττας Καγιαδάκης Γεώργιος του Βαρδή Έφυγε από τη ζωή στις 20 του Φλεβάρη, ο Γιώργης Καγιαδάκης. Ζούσε στη Σαλα- µίνα µε την οικογένεια του. Εργάστηκε στην Αστυνοµία kαι ευτύχησε να δει τους γιούς του Βαρδή και Στέλιο, να σταδιοδρο- µούν. H τύχη του φέρθηκε σκληρά τα τελευταία χρόνια, καθηλώνοντας τον κρεβάτι. Στην οικογένεια του, εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια. *** Ζερβού Ελένη (το γέν. Μανουσέλη) Έφυγε µια αρχόντισσα Σφακιανή, αγωνίστρια στη ζωή. Τα τελευταία χρόνια υπέ- µενε µε θάρρος και δύναµη τα βάσανα που της επεφύλασσε η µοίρα µε την αρρώστια της. εν λύγιζε εύκολα, αλλά τελικά η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε και έτσι µε το χάραµα του νέου έτους µας αποχαιρέτησε. Πάλεψε πολύ τα πέτρινα µετακατοχικά χρόνια. Παρ όλο που είχε µεγάλη αγάπη για τα γράµµατα, δεν µπόρεσε να συνεχίσει µετά το γυµνάσιο. Κατάφερε όµως να µεταφέρει τον πόθο της για τα γράµµατα, στα παιδιά της. Με µεγάλες θυσίες, τα µόρφωσε και έβγαλε δύο λάµπρους επιστήµονες. Ας είναι ελαφρύ το χώµα της Σφακιανής γης που δέχτηκε την αγαπηµένη µας θεία. Στα παιδιά και τα αδέλφια της, εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια. *** Σαβιολής Γεώργιος Έφυγε από τη ζωή ο Γιώργης, προδοµένος από τη καρδιά του. Καλός οικογενειάρχης και εργατικός, εργαζόταν στο ήµο Σφακίων. H εξόδιος ακολουθία εψάλλει στον ναό της Ζωοδόχου Πηγής στη Ανώπολη Σφακίων. Στη σύζυγο, τα παιδιά και τους συγγενείς του, εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια. Ο ήµος Σφακίων, αντί στεφάνου κατέθεσε 100 για το Ιατρείο, στη µνήµη του. Γεννήσεις Σους αγαπητούς µας φίλους Παναγιώτη και Αθηνά Σαρή το γένος Αµοιραδάκη, που απέκτησαν το πρώτο τους παιδί αγόρι, ευχόµαστε να τους ζήσει και να το καµαρώνουν. *** Ο Αγαπητός µας φίλος Γιάννης Πολυράκης - καθηγητής του ΕΜΠ και αντιπρόεδρος της Ένωσης, µας έγινε παππούς. Ο γιός του Γιώργος και η νύφη του, έφεραν στον κόσµο, ένα χαριτωµένο αγοράκι. Ευχόµαστε στους γονείς, στον παππού Γιάννη και στη γιαγιά Έλενα, να τους ζήσει το νέο βλαστάρι της οικογένειας, να ευτυχίσει, και να το καµαρώνουν ευτυχισµένοι! Σ. Μαν. Αυτοί που έφυγαν 11 Γιανουλάκης Γεώργιος Στα 84 του χρόνια, την εποµένη των Χριστουγέννων, έφυγε εντελώς ξαφνικά από τη ζωή, ο ωραίος άνθρωπος Γιώργης Γιανουλάκης. Αγάπησε τους χωριανούς του και αγαπήθηκε απ αυτούς. Ετάφη στο νεκροταφείο του Αγ Νεκταρίου Σφακίων. Στα παιδιά του, τη σύζυγο και τους συγγενείς του, εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια. *** Αθητάκη Πηνελόπη (το γένος Πρωτοπαπαδάκη) Έφυγε από τη ζωή η Πηνελόπη Αθητάκη, πριν εκπνεύσει το Στις 12 του Γενάρη, στον Ιερό Ναό της Παναγίας στη Ανώπολη Σφακίων, τελέστηκε 40- ήµερο µνηµόσυνο, υπέρ αναπαύσεως της ψυχής της. Στους συγγενείς της εκλιπούσης, εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια. *** Μπικουβάρη Ευαγγελία του Σταύρου Έφυγε από τη ζωή η Ελένη Μπικουβάρη. Το. Σ. της Ένωσης µας, εκφράζει τα θερµά συλλυπητήρια στους συγγενείς της, καθώς και την ευαρέσκεια µας προς την µακαρίτισσα, για την παραχώρηση στον ήµο Σφακίων, του «οικήµατος Μπικουβάρη» στ Ασκύφου, για να χρησιµοποιηθεί ως χώρος πολιτισµού (Κέντρο Πληροφόρησης του Εθνικού ρυµού Σα- µαριάς). *** Γαρεφαλάκης Νικόλαος του Αθανασίου Ένας καλός συµπατριώτης έφυγε από τη ζωή. Η εξόδιος ακολουθία εψάλλει στον Άγιο Αθανάσιο Καψοδάσου, όπου και ετάφη. Στην οικογένεια του εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια, καθώς και την ευαρέσκεια µας για το σεβαστό ποσόν που έδωσαν αντί στεφάνου, για το Π.Π.Ιατρείο Σφακίων. Να είναι ελαφρύ το χώµα της Σφακιανής γης που δέχτηκε τον καλό µας συµπατριώτη. Σ. Μαν. ΓΙΩΡΓΙΟΣ ΚΑΓΙΑ ΑΚΗΣ Ενας λεβέντης Σφακιανός, άνοιξε τα φτερά του στης Σαλαµίνας το νησί, έφτιαξε τη φωλιά του. Εκεί απόχτησε παιδιά, απόχτησ εγγονάκια στο όµορφο αυτί νησί, φυτρώσαν Καγιαδάκια. Ήταν ο Γιώργης ο Καγιάς, ο πάντα µετρηµένος που τη ζωή του πέρασε άξιος και τιµηµένος. Πάντα µ αξιοπρέπεια ήταν στην κοινωνία έντιµα υπηρέτησε, εις την αστυνοµία. Μα η µοίρα τον εφθόνησε, που ζούσε ευτυχισµένος και το σκληρό της χτύπηµα δέχτηκε ο καηµένος. Πολλά βασανιστήρια ή9ελε να του δώσει δυό χρόνια στο κρεβάτι του τον είχε καθηλώσει. Σχεδόν δυό χρόνια τον φτωχό, φυτό τον είχε κάνει µέχρι που αποφάσισε και να τονε πεθάνει. Tο δύο δεκατέσσερα, είκοσι του Φλεβάρη ο χάρος αποφάσισε να ρθει να τονε πάρει. Κρίµα που θα'πρεπε να ζει κ' είχε καιρό ακόµη την όµορφη του φαµελιά να τηνε καµαρώνει. Έφυγές και µας άφησες, Γιώργη αγαπητέ µας µα η µνήµη σου παντοτινά θα µείνει στις καρδιές µας. Κρίµα που φεύγουν οι καλοί από την Κοινωνία Ας είν το χώµα ελαφρό κι η µνήµη αιωνία! Κανάκης Ι, Γερωνυµάκης ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε θερµά το Μουσικοχορευτικό Σύλλογο Επαρχίας Σφακίων "Τα Σφακιά", για την ευγενική χορηγία του ποσού των 350 ευρώ για φαρµακευτική ενίσχυση του Πολυδύναµου Περιφερειακού Ιατρείου Χώρας Σφακίων και του Περιφερειακού Ιατρείου Ανώπολης. Εκ µέρους των Π.Π.Ι. Χώρας Σφακίων και Π.Ι. Ανώπολης

12 12 Nέοι συνδροµητές της εφηµερίδα µας Βαρδουλάκη Σοφία - Καλλιθέα 20 Παπαδάκη - Μιχαλάκη Γεωργία - Γλυφάδα 50 Νικολουδάκης Στυλιανός - Αιγάλεω 30 Πραµατευτάκης Ιωσήφ - Γλυκά νερά 30 Θεοδοσοπούλου εσποινα - Νέα Πεντέλη 20 Παπαλυµπερίου - Μπούχλη Ανδριάνα - Παγκράτι 20 Κριαράς Παύλος - Ταύρος 10 Ψαρρός Στυλιανός - Αθήνα 20 Ψαρρού Μαρία - Πετράλωνα 20 Μανουσέλη Βιργινία - Αθήνα 20 Μπολιώτης Εµµανουήλ Γιάννης - Αθήνα 20 Ντάσιος - Κοντός Γιώργης - Άνω Πατήσια 20 Μπολιώτη Γεωργία - Αθήνα 15 ουνδουλάκης Νίκος - Ψυχικό 20 Τζαρδής Περικλής - Ψυχικό 30 Γλυνιαδάκη Σοφία - Αγ ήµήτριος 20 Πετράκης Γιώργος - Αθήνα 10 Σαβιολή Στυλιανή Ανδρέου - Πειραιάς 50 Κριαράς Παντελής - Αθήνα 20 Χ - Μαρία - Αθήνα 40 Τ - Θοδωρής - Πειραιάς 30 Ξηρά Αγγελική - Αθήνα 70 Γερωνυµάκης Σταύρος - Χανιά 50 Ψαρρός Ελευθέριος Μάρκου - Σπάρτη 10 Παπαδοµαρκάκης Πέτρος - Αθήνα 50 Τσαγκαράκη Ευαγγελία - Αθήνα 20 Καραµπάση - Λεντάκη Έφη - Αθήνα 30 Κοτσίφης Ανδρέας - Αθήνα 100 Κωσταντινίδης Αντώνης - Αθήνα 10 Πολάκης Παύλος - Σφακιά 30 Κελαϊδής Παναγιώτης - Μεγάλα Χωράφια 30 Σαµαριτάκης Γεώργιος - Πέραµα Πειραιά 30 Χιωτάκη Νίκη - Θεσσαλονίκη 10 Μπολιώτης Προκόπης - Πεύκη Αττικής 25 Φυντριλάκης Αλέξανδρος - Ηράκλειο Κρήτης 30 ΜπαΪλάκης Παύλος Μανούσου - Χανιά 20 Σοφούλη Μαρία - Σκαλωτή Σφακίων 50 ΣεΪµενάκης Γεώργιος - Καλαµάκι Αθήνα 20 Μανουσογιαννάκης Ιωσήφ - Χανιά 30 Κοντορινάκης Ιωάννης Ευστρατίου - Ανώπολη 20 Μαλεφάκης Εµµανουήλ Ιωάννου - Άγιος Ιωάννης 20 Μανουσέλης Ιωάννης - Θεσσαλονίκη 50 Κανδηράκης Αθανάσιος - Φραγκοκάστελλο 10 Μπραουδάκης Νικόλαος - Χώρα Σφακίων 20 Μοράκης Ανδρέας και Μιχαήλ - Αθήνα 20 Μανουσέλης Ιωάννης - Χανιά 50 Περράκης αµουλής - Χώρα Σφακίων 30 Σφηνιάς Ιωσήφ Νικολάου - Νοµικιανά 10 Σφηνιάς Ιωάννου Ιωσήφ - Νοµικιανά 10 Σηφοστρατουδάκης Γεώργιος - Άγιος Νεκτάριος 20 αµανάκης Κωσταντίνος - Βαλσαµόνερο Ρεθύµνου 100 Φέσσα - Ψαρρού Πόπη - Ρέθυµνο 20 Πολέντας Γεωργίου Εµµανουήλ - Χανιά 10 Ψαρουδάκης Σταύρος - Σούδα Χανίων 20 Μπούχλης Γεώργιος - Χανιά 10 Μανταδάκης Μάρκος - Χανιά 30 Μανταδάκη-Σολινταδάκη Άννα - Χανιά 30 Σαµαριτάκης Φώτης - Χανιά 50 Σαβιολή Στέλλα - Πειραιάς 50 Ασπιώτη έσποινα και Αχιλλέας - Αθήνα 20 Πρωτοπαπαδάκη Ευαγγελία - Ανώπολη Σφακίων 20 Κουλιέρης Ανδρέας - Ανώπολη 20 Πλυµάκης Αντώνης - Χανιά 20 Πολέντας Μανούσος - Χανιά 50 Κοντορινάκης Μανούσος - Ανώπολη 10 Χοµπιτάκης Κωσταντίνος, Ιερέας - Ίµπρος Σφακίων 50 (συνδροµή για εφηµερίδα Πατηρ Κωνσταντίνος, Ιωάν. Χοµπιτάκης - Χανιά και Παντελάκης Ιωάννης Χανιά) εληγιαννάκης Γεώργιος - Κοµητάδες 30 Αλιγιζάκης Γεώργιος - Κάντζα Παλλήνης 20 Παπαδάκης Γεώργιος - Συκιές Θεσ/νίκης 10 Βουρδουµπάς Μιχαήλ - Ρούσσος - Θεσσαλονίκη 10 Κούνδουρος Ρούσσου Ιωάννης - Αθήνα 50 Γιανναράκης Γιώργος - Ταύρος 20 Νικηφοράκη - Μαυροµάτη Γεωργία - Πάτρα 50 Λυκάκης Σταµάτης - Ασκύφου Σφακίων 20 Πρώιµου Μαριλένα - Αθήνα 10 Αλεξανδράκης Γεώργιος - Χολαργός 10 Ζαφειρίου Γεωργία - Ταύρος 30 Γερωνυµάκη Ζιζή - Ν. Κηφισιά 20 Μανουσέλης Γεώργιος - Ροδάκινο 30 Βαρδουλάκης Γεώργιος - Ιωάννινα 20 Γεωργεδάκης Ιωάννης - Άγιος Ιωάννης Σφακίων 10 Πετρουλάκης Γιώργος - Αθήνα 10 Πετρουλάκη Πολύµνια - Αθήνα 10 Κατσανεβάκη Γεωργ. Ζαµπία - Αθήνα 20 Κατσανεβάκη Γεωργ. Μανωλία - Ηράκλειο Κρήτης 20 Κατσανεβάκη Γεωργ. Ασηµένια - Ίµβρος Σφακίων 10 Νικολουδάκης Στέλιος - Αθήνα 20 ωρεές προς την Ενωση και την εφηµερίδα µας (στη µνήµη αγαπηµένων τους προσώπων) Σαβιολή Γεωργία - Πειραιάς 200 (στη μνήμη του θείου της Εμμανουήλ Αναγνωστάκη) Προκοπάκη Όλγα - Ρέθυμνο 50 (στη μνήμη των γονέων και συγγενών της) Φουντουλάκης Ιωάννης - Κομιτάδες 100 (στη μνήμη του εγγονού του Δεληγιαννάκη Στρατή) Μπούχλης Γεώργιος - Χανιά 40 (στη μνήμη του αδελφού του Νικολάου) Ελένη Κούνδουρου - Αθήνα 50 (στη μνήμη του άνδρα της Ιωάννη Κούνδουρου) Κούνδουρος Τίτος - Αθήνα 200 (στη μνήμη του Ιωάννη Κούνδουρου) Κούνδουρος Ανδρέας - Αθήνα 200 (στη μνήμη του Ιωάννη Κούνδουρου) Ζερβού Μαργαρίτα - Ρέθυμνο 100 (στη μνήμη της μητέρας της Ελένης) Μανουσογιαννάκης Γεωργίου Ιωσήφ - Αθήνα 400 (στη μνήμη των γονιών και του αδελφού του Μανώλη) ω ρ ε έ ς για το Π. Π. Ιατρείο Σφακίων Προσφορά αντί Στεφάνου, στο Πολυδύναµο Περεριφερειακό Ιατρείο Σφακίων, στη µνήµη του Νικολάου Αθανασίου Γαρεφαλάκη Γαρεφαλάκης Αντώνιος & Γαρεφαλάκη- Ζησι- µοπούλου Ελένη 200 Γαρεφαλάκη Μανωλία σύζυγος & παιδιά Αθανάσιος και Αικατερίνη 400 Οικ. Ερασµίας Κανδηράκη 200 Οικ. Αθηνάς Κανδηράκη 50 Οικ. Αθανασίου Γαρεφαλή 50 Οικ. Αθανασίου Λεδάκη του Ευστρατίου 50 Οικ. Αθανασίου Λεδάκη του Γεωργίου 50 Οικ. Νικολάου Γεωργιλιδάκη 50 Οικ. Γεωργίας Γεωργιλαδάκη 50 Οικ. Μαρίας Γεωργιλιδάκη 50 Οικ. έσποινας Γεωργιλιδάκη 50 Οικ. Αντωνίου Γουµενάκη 50 Οικ. Ρουκουνάκη 50 Οικ. Χρόνη Παπαδάκη 20 Οικ. Αικατερίνη Παναυλάκη 20 Οικ. Γιάννης Σιάχος 10 Οικ. Αθανασίου Καούδη 30 Οικ. Γιάννη & Βούλας Γιαννακάκη 50 Οικ. Μαρκουτσάκη Ανδριανή 50 Προσφορά της Αθηνάς Αµοιραδάκη 50, για το Π.Π.Ιατρείο Με γοργούς ρυθµούς κατασκευάζεται το Νέο Πολυδύναµο Περιφερειακό Ιατρείο Σφακίων, συνολικού προϋπολογισµού µε τον εξοπλισµό Το έργο προβλέπεται να ολοκληρωθεί µέχρι το καλακαίρι. Ευχαριστήριο από τον ήµαρχο Σφακίων Να ευχαριστήσω θερµά τον ουρουντάκη Μανούσο, ο όποιος µετά από αίτηµα µας, παραχώρησε δωρεάν την απαιτουµένη έκταση από οικόπεδο ιδιοκτησίας της οικογενείας του, ώστε να διαµορφωθεί µε ασφάλεια η είσοδος-έξοδος της οδικής σύνδεσης µε τον επαρχιακό δρόµο του νέου Πολυδύναµου Περιφερειακού Ιατρείου Χώρας Σφακίων που κατασκευάζουµε τώρα. Τέτοιες ενέργειες είναι παράδειγµα προς µίµηση και δείχνουν το δρόµο για να πάει µπροστά ο τόπος µας. Παύλος Πολάκης - ήµαρχος Σφακίων ΩΡΕΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΧΩΡΑΣ ΣΦΑΚΙΩΝ Το Εκκλησιαστικό Συµβούλιο της Ενορίας Χώρας Σφακίων ευχαριστεί αυτούς που προσφέρουν µε οποιοδήποτε τρόπο, στο έργο της, όπως: 1.Στη µνήµη Ιωάννου Βαρδουλάκη(από Αµερική) προσέφεραν: Tα αδέλφια Παντελής Γρηγόρης και Κλεονίκη Tα αδέλφια του Μαρία Μανώλης Βαγγελιώ Κελαϊδή έσποινα Σαβιολής Αντρέας Κελαϊδή Μαρία Βαρδουλάκης Ηλίας Βαρδουλάκη Φλώρα Αγγελική και Αθανασία Λαγώνικα Μαρία Βαρδουλάκη Φασούλη Ευαγγελία Ανώνυµη Μαρία Βαρδουλάκη Μαρία Βαρδουλάκη 2. ωρεά βιβλία και ηµερολόγια τοίχουέτους 2014 Ιερέας Εµµανουήλ Καγιαφτάκης 3. Ευχαριστούµε ιδιαιτέρως για την δωρεάν µελέτηγια τον ιερό ναό των 12 αποστόλων Χώρας Σφακίων, τον κ. Μιχάλη Ανδριανάκη και το συνεργείο του, επίσης τον Ιωάννη Μπατζέλη πολιτικό µηχανικό και χωριανό, που δείχνει µεγάλο ενδιαφέρον για την αναστύλωση του ναού. Επίσης τον Εµµανουήλ Ξηραδάκη εργολάβο οικοδοµών και τον Ανδρέα Βοτζάκη, που τοποθέτησαν σιδερένιους πύργουςγια την υποστύλωση του ναού. 4.Βοτζάκης Νταµουλής του Ανδρέα και της Ελένης όπου πλήρωσε περίπου για τοποθέτηση και βάψιµο, καινούργια κάγκελα στον ιερό ναό Τίµιου Σταυρού Χώρας Σφακίων. 5. Γλεντούσης ηµήτριος δωρεάν 20 τ.µ. πλακάκια για το σπίτι της ενορίας 6.Σηφαλός Χρήστος δωρεάν εργασία στον Άγιο Παντελεήµονα 7.Βοτζάκης Ιωάννης δωρεάν εργασία στην ενορία 8.Γεώργιος ουρουντάκης από Αθήνα εις µνήµη Ιωάννου Τζαρδή ένα ορειχάλκινο κηροπήγιο στον Άγιο Παντελεήµονα 9. Μπασδάνη Ελένη δώρο για το σπίτι της ενορίας (δυο πολυέλεα και ένα φωτιστικό) αρίστης ποιότητας 10.Xρυσοχοείο Κυριακάκης Θ.Γ. δωρεά ένα χρυσό σταυρό για την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας της ενορίας,(το κέρδισε η Αθηνά Αµοιραδάκη). Επίσης προσέφεραν δωρεάν µια ασηµένια εικόνα της Παναγίας για την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Συλλόγου γονέων και κηδεµόνων Γυµνασίου Γενικού Λυκείου Χώρας Σφακίων (την κέρδισε η µαθήτρια Εµµµανουέλα Τζωρτζάκη) 11.Ιωάνννα Καγιαφτάκη πρεσβυτέρα δωρεάν είδη για την ενορία. Επίσης αφιέρωσε στον ιερό ναό Χριστού ένα χρυσό σταυρό µε την αλυσίδα του. 12.Aνώνυµη για την ενορία 13.Ελένη Μπασδάνη εις µνήµη Ιωάννου Μπασδάνη και Σοφίας Κουκουνάρη στην ενορία 14.Κοσµία Μπασδάνη εις µνήµη Σοφίας Κουκουνάρη 15.Γεώργιος Κουκουνάρης εις µνήµη Σοφίας Κουκουνάρη 16. Oικογένεια Αθανασίου Κουκουνάρη εις µνήµη Σοφίας Κουκουνάρη 17.Γεώργιος Κουκουνάρης του Χαραλάµπους από το Φραγκοκάστελλο δωρεάν ηλεκτρολογικές εργασίες στο σπίτι της ενορίας 18.Κλεονίκη Βαρδουλάκη πλήρωσε για εργασίες στο Άγιο Παντελεήµονα Ευχόµαστε υγεία ευλογία και πρόοδο στους προσφέροντας για το έργο της εκκλησίας. Πρωτ. Αθανάσιος Κουκουνάρης Ιερέας Χώρας Σφακίων ωρεά υπέρ του I. Ν. Αγίου Γεωργίου Ανώπολης Σφακίων Στη µνήµη της Αργυρώς Πολοαναγνωστάκη (το γένος Καλιντεράκη) κατέθεσαν, αντί στεφάνου, υπέρ του Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου Ανώπολης, Τα αδέλφια: * Κατίνα και Μανώλης Φαρσαράκης 100 * Παύλος και Λόρεν Καλιντεράκη 100 Τα παιδιά: * έσποινα και Γιάννης Παπαδοµανωλάκης 100 * Σοφία και Νίκος Τρικουνάκης 100 * Άννα και Γιάννης Λιονουδάκης 100 * Ευαγγελία και Νικόλαος Καραγάκης 100 * Γεωργία και Γεώργιος Μαρουλάκης 100 ΚΕΝΤΡΟ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ. ΣΦΑΚΙΩΝ Το Κ..Β.Μ. του ήµου Σφακιών καλεί όλους τους ενδιαφερόµενους πολίτες να υποβάλλουν αίτηση για συµµετοχή στις ακόλουθες 25-ωρες θεµατικές ενότητες- προγράµµατα γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων: 1. Επιχειρηµατικότητα και Τουριστική - Πολιτισπκή Ανάπτυξη. 2. Υπολογίζοντας τις δαπάνες του νοικοκυριού. 3. Γεωργία και Φυσικοί Πόροι. 4. Συλλογικές Περιβαλλοντικές δράσεις. 5. Οικολογικές λύσεις για το σπίτι. 6. Αγωγή Υγείας-Πρώτες Βοήθειες. 7. ιαµόρφωση κω διακόσµηση εσωτερικών χώρων. 8. Γαλλικά γα τον τουρισµό. 9. Γερµανικά για τον τουρισµό. 10. ιαχείριση διαπροσωπικών σχέσεων. 11. Εθελοντικές δράσεις στην τοπική κοινωνία. 12. Φωτογραφία. Τα προσφερόµενα προγράµµατα µπορούν να παρακολουθήσουν ενήλικες κάθε εθνικής προέλευσης, ηλικίας και µόρφωσης. Για την ένταξη των ενδιαφεροµένων στα τµήµατα απαιτείται η συµπλήρωση σχετικής αίτησης, καθώς επίσης και η προσκόµιση φωτοαντιγράφου του ελτίου Αστυνοµικής Ταυτότητας ή ιαβατηρίου. Για πληροφορίες και εγγραφές : ΗΜΑΡΧΕΙΟ ΣΦΑΚΙΩΝ Υπεύθυνη Εκπαίδευσης Κυριακή Σουµπεκλή ΤΗΛΕΦΩΝΟ

13 βιβλιοπαρουσιαση 13 Η ΝΕΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΟΛΥΡΑΚΗ Ωδή στη µάνα Το νέο βιβλίο του Γιάννη Πολυράκη αποτελείται από 65 ποιήµατα µε αναφορές στη δική του µάνα, αλλά και στις µανάδες όλου του κόσµου και όλων των εποχών. Μία ωδή στην Ελληνίδα µάνα αποτελεί η νέα ποιητική συλλογή του συγγραφέα - γεωπόνου Γιάννη I. Πολυράκη που παρουσιάστηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ι. Μ. Κυδωνιάς και Αποκορώνου. Το βιβλίο αποτελείται από 65 ποιήµατα µε αναφορές στη δική του µάνα, αλλά και στις µανάδες όλου του κόσµου και όλων των εποχών Όπως ανέφερε ο συγγραφέας «στα είκοσι χρόνια που "έφυγε" η µητέρα µου, ήρθε η θύµησή της µέσα σε µιά νοσταλγική σκέψη. Και η νοσταλγία είναι πιο οδυνηρή από τπ θλίψη του πόνου εκείνων των ηµερών. ιότι τη θλίψη του πόνου των ηµερών τη µοιράζεσαι µαζί µε άλλους και διαχέεται ο καηµός. Η νοσταλγία που βιώνεις µόνος και είναι βαθιά η "µαχαιριά". Γι' αυτό κάθισα µε δάκρυα στα µάτια και δεν το κρύβω διότι τα δάκρυα είναι λόγια της ψυχής- και έγραψα 65 ποιήµατα για όλες τις µάνες, τη µάνα του Χριστού, τη δική µου µάνα, τη µάνα του στρατιώτη, του ναυτικού, του ξενιτεµένου, του φυλακισµένου, του εξαρτηµένου, του πάσχοντος». Για το βιβλίο µίλησε η φιλόλογος - δηµοσιογράφος κ. Βίκυ Κόλλια, η οποία επεσήµανε πως «η ποιητική συλλογή του κ. Γιάννη Πολυράκη ήταν µία συγκλονιστική, προσωπική εµπειρία, καθώς και εγώ η ίδια είµαι µητέρα, αλλά πέραν τούτου αυτό που µε εξέπληξε ήταν ότι κάλυψε πάρα πολλές πλευρές - δράσεις της µητέρας. Τον πόνο της µητέρας µε τα χρώµατά του, τα Από τη παρουσίαση του βιβλίου, ο ποιητής µε τους οµιλητές της της βραδιάς. σχήµατά του µέσα απ' τον χρόνο σε διάφορες εποχές. Και που συνέδεσε πολύ όµορφα µε την Ελλάδα, µε την ανθρωπιά, µε την ξενιτιά. Νοµίζω, ότι το βιβλίο "µυρίζει" Ελλάδα Αυτή η µητέρα του Γιάννη Πολυράκη είναι η Ελληνίδα µητέρα, είναι η αιώνια µητέρα». Την εκδήλωση συντόνισε ο δάσκαλος - λογοτέχνης Βαγγέλης Κακατσάκης, ο οποίος ανέφερε ότι «το βιβλίο του Γιάννη Πολυράκη ξεκινά µε µία ωδή στη µητέρα του, την οποία ευχαριστεί για όλα αυτά που του πρόσφερε στη ζωή, όµως ασχολείται και µε τη µάνα του κάθε ανθρώπου. Η µάνα είναι ο κόσµος όλος, στην κυριολεξία, κάτι που ο συγγραφέας αναδεικνύει µε τον καλύτερο τρόπο. Έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να προσεγγίζει τα πράγµατα, χρησιµοποιεί τον δεκαπεντασύλλαβο στίχο, µε λόγιες λέξεις που προσδίδουν µία µεγαλοπρέπεια στην ποίησή του. Είναι ένας πραγµατικός ποιητής ο Γιάννης Πολυράκης, διότι υµνεί όχι µόνο τη δική του µάνα, αλλά τις µάνες όλου του κόσµου». Αποσπάσµατα του βιβλίου διάβασαν η Ρόζα Μοτάκη - Κονταδάκη, δικηγόρος, υπεύθυνη του Τοµέα Πολιτισµού του ικηγορικού Συλλόγου Χανίων και η Αννα Μακράκη - Καρέλλα, ραδιοφωνική παραγωγός, τ. διευθύντρια της ΕΡΑ Χανίων. Την εκδήλωση διοργάνωσαν η Ένωση Πνευµατικών ηµιουργών Χανίων και η Ένωση Σφακιανών Νοµού Χανίων. Ευχαριστίες της Ένωσης Απανταχού Σφακιανών Η Ένωση των Απανταχού Σφακιανών, ευχαριστεί θερµά: 1. Τον κ. Ευτύχιο Σφουγκατάκη ασκαλάκη - νοµικό συγγραφέα, για την δωρεά 50 βιβλίων της πρόσφατης συγγραφικής εργασίας του µε το τίτλο:«σφακιά - Σφακιανοί: Αγώνες, ήθη και πολιτισµός», για τη βιβλιοθήκη της Ένωσης και για τους συµπατριώτες µας. 2. Το Ίδρυµα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισµό και τη ηµοκρατία, για τη δωρεά βιβλίων, για τον εµπλουτισµό της βιβλιοθήκης µας και ιδιαίτερα την κ. Έλενα Αντωναράκου, για την βοήθεια και συµβολή της. 3. Τον γιατρό κ. Παναγιώτη Γρυλάκη, για την ευγενική δωρεά αρκετών βιβλίων, προς εµπλουτισµό της βιβλιοθήκης της Ένωσης. 4. Τον κ. Γεώργιο Αλιγιζάκη - νοµικό, για την δωρεά των υπέροχων ποιητικών συλλογών του. 5. Τους Εκδοτικούς οίκους των φίλων Ηλία Μπαρτζουλιάνου και Γεωργίου Αναστασάκη, για τη δωρεά βιβλίων προς την Ένωση. Ευχαριστούµε ακόµα, τον Γιώργη Παττακό, για την δωρεά του, σε κάθε εκδήλωση της Ένωσης µας, αναµνηστικών δώρων για τα παιδιά που χορεύουν στις εκδηλώσεις µας. Τέλος, θέλουµε να ευχαριστήσουµε την κ. Γεωργία Σαβιολή του Γεωργίου, η οποία εκτελώντας την διαθήκη του θείου της αειµνήστου Εµµανουήλ Αναγνωστάκη, προσέφερε - µέσω της Ένωσης µας - το ποσόν των (ως όριζε η διαθήκη του), στο γηροκοµείο Χανίων. Το ποσόν αυτό, παρέδωσε ο Πρόεδρος της Ένωσης µας, στον διευθυντή του γηροκοµείου Χανίων. Μιχαλάκης ηµήτριος του Αθαν. (Συνταξ. Εκπαιδευτικός) Το 1991 εκδόθηκε η ποιητική συλλογή του, «Το Σχολειό απαγγέλει». Αναφέρεται στους συναδέλφους του δασκάλους, απευθύνοντας τους µια παραίνεση: Τριάντα δύο χρόνια διακονώ στο ναό του πνεύµατος, στον οποίο και συ τώρα προσφέρεις µε απλοχεριά τις υπηρεσίες σου, για τη διαµόρφωση της νέας γενιάς, της χρυσής ελπίδας του έθνους µας, το αύριο της πατρίδας µας, το µέλλον της Ελληνικής φίλης µας Και καταλήγει: Σου εύχοµαι ολόψυχα κουράγιο. Άντλησε όση δύναµη µπορείς, Ψυχική και σωµατική και αγωνίσου ορθός. Η διαδροµή δεν είναι εύκολη και οµαλή. Θα βρεις τριβόλους και παγίδες στο διάβα σου. Λίγες θα είναι οι στιγµές της χαράς και της ανεµελιάς. Από σένα θα εξαρτηθεί πόσο θα µπορέσεις να παλέψεις, για να κάνεις τις λίγες καλές στιγµές, πολλές. Όταν θα αγωνίζεσαι να ξεπεράσεις κάποια δύσκολη στιγµή, πάρε ένα βιβλίο και αν νοµίζεις ότι κι αυτό που κρατάς στο χέρι σου τώρα µπορεί να βοηθήσει, ξεφύλλισε το» Παραθέτοµε ένα αξιόλογο ποίηµα από την ποιητική συλλογή του και το αφιερώνοµε σε όλους τους εκπαιδευτικούς της επαρχίας µας π ο ί η σ η Ευχαριστούµε για την ευγενική προσφορά του στην Ένωση µας, της ποιητικής συλλογής του, που αναφέρεται στο σχολειό και γενικότερα στην διατριβή των νέων. Την αγωνία των δασκάλων, για να µάθουν τα παιδιά γράµµατα, τόσο στις µεγαλουπόλεις όσο και στην εγκαταλελειµµένη ύπαιθρο Στο άσκαλο Σμίλεψε Δάσκαλε σοφέ, γενιών ανθούς αγνές ψυχές, για να γενεί αν θες ποτέ, κάλλιο το αύριο απ' το χθες. Στάσου ορθός και δυνατός, στο μετερίζι του λαού: Σκόρπιζε γνώσης πάντα φως. Είσαι του Έθνους ο δαυλός. Στης πόλης την ξεδιαντροπιά ή στου χωριού την ερημιά, θα σου ποτίσουνε χολή. Μη φοβηθείς. Δείξε πυγμή. Θα σε χλευάσουν μια φορά, θα σε παινέσουνε μπροστά. Μ' αν κάποτε τους χρειαστείς, θα ψάξεις και δε θα τους βρεις. Κάνε η αγάπη κι η αρετή, να γίνουν των λαών τροφή. Πλάσε του γένους τους βλαστούς, ειρήνης να γευτούν καρπούς. Περήφανα τότε θα λες, σ' όλων των τόνων τις φωνές. Φύτεψα 'γω πορτοκαλιές της γνώσης άνθη... αγκαλιές. Να το θυµάσαι Μαρία Θα ρθεί καιρός που θα αλλάξουν τα πράγµατα. Να το θυµάσαι Μαρία. Θυµάσαι Μαρία στα διαλείµµατα εκείνο το παιχνίδι που τρέχαµε κρατώντας τη σκυτάλη -µη βλέπεις εµένα- µην κλαις. Εσύ είσαι η ελπίδα.... ε θα υπάρχουνε πόρτες κλειστές µε γερµένους απέξω. Και τη δουλειά θα τη διαλέγουµε δε θα µαστε άλογα να µας κοιτάνε στα δόντια. Οι άνθρωποι - σκέψου! θα µιλάνε µε χρώµατα κι άλλοι µε νότες. Να φυλάξεις µονάχα σε µια µεγάλη φιάλη µε νερό λέξεις και έννοιες σαν και αυτές απροσάρµοστοι καταπίεση µοναξιά τιµή κέρδος εξευτελισµός για το µάθηµα της ιστορίας. Είναι Μαρία - δε θέλω να λέω ψέµατα - δύσκολοι καιροί. Και θα έρθουνε κι άλλοι. εν ξέρω - µην περιµένεις και από µένα πολλάτόσα έζησα, τόσα έµαθα, τόσα λέω κι απ όσα διάβασα ένα κρατάω µόνο: Σηµασία έχει να παραµένεις άνθρωπος! Θα την αλλάξουµε τη ζωή! Παρ όλα αυτά Μαρία. Κατερίνα Γώγου, Ιδιώνυµο 1980 Όποιος σπίτι µένει σαν αρχίζει ο αγώνας Όποιος σπίτι µένει σαν αρχίζει ο αγώνας κι αφήνει άλλους ν' αγωνιστούν για τη υπόθεσή του πρέπει προετοιµασµένος να ' ναι : γιατί όποιος δεν έχει τον αγώνα µοιραστεί Θα µοιραστεί την ήττα. Ούτε µια φορά δεν αποφεύγει τον αγώνα αυτός που θέλει τον αγώνα ν' αποφύγει : γιατί θ' αγωνιστεί για την υπόθεση του εχτρού όποιος για τη δικιά του υπόθεση δεν έχει αγωνιστεί. Μπέρτολντ Μπρεχτ

14 14 ο χορος της ενωσης των απανταχου σφακιανων Θωρώ φίλους και χαίροµαι,δικούς κι αναντρανίζω κι από τα φίλα της καρδιάς σας σε καλωσορίζω Είκοσι του Γενάρη Κυριακή µεσηµέρι,πραγµατοποιήθηκε ο ετήσιος χορός της Ένωσης µας, στο Κέντρο ΚΑΣΤΡΟ. Κόσµος πολύς, αµείωτο το κέφι, πλούσια τα εδέσµατα και καλή µουσική από το συγκρότηµα του Αντώνη Κεχαγιαδάκη. Ενθουσίασε µε τη παρουσία του, το χορευτικό συγκρότηµα του Συλλόγου Κρητών Ηλιούπολης, µε τη καθοδήγηση του χοροδιδασκάλου ηµήτρη Φανουριάκη, σ ένα ρεσιτάλ χορών: Από τη δυτική Κρήτη, το κάστρο και τους όµορφους Σητειακούς χορούς της Ανατολικής Κρήτης. Παρευρέθηκε ο ήµαρχος Σφακίων Πολάκης Παύλος, που µας µετέφερε τους αγωνιστικούς χαιρετισµούς από την ιδιαίτερη πατρίδα µας τα Σφακιά, µας ενηµέρωσε για τα έργα που συνεχίζονται στα χωριά µας και την ανέγερση του νέου Π.Π.Ιατρικού κέντρου. Επίσης παρευρέθηκαν: O πρόεδρος της οµοσπονδίας Αποκορώνου κ. Τερεζάκης Γιάννης, o πρόεδρος της πολιτιστικής κίνησης Μυλοπόταµου κ. Τρούλης Σπύρος, ο πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου ελβινακίου Ηπείρου και αρκετοί πρόεδροι Κρητικών σωµατείων. Ξεφάντωσαν µαζί µας οι γιατροί µας Αλέξανδρος Μπουγκάς, Μάνος Ιωαννίδης και ο Ζαχαρίας Ουρανός, καθώς επίσης και πολλοί φίλοι εργαζόµενοι από τον όµιλο της Μotor oil Ελλάς. Ήταν κατά γενική οµολογία µια ευχάριστη συνάντηση φίλων και συµπατριωτών. Να ευχαριστήσουµε από καρδιάς τους φίλους και συµπατριώτες που µας βοήθησαν στη λαχειοφόρο διαδικασία, Ο ήµαρχος Σφακίων Παύλος Πολάκης, µας µετέφερε τους αγωνιστικούς χαιρετισµούς από την ιδιαίτερη πατρίδα µας τα Σφακιά, µας ενηµέρωσε για τα έργα που συνεχίζονται στα χωριά µας και την ανέγερση του νέου Π.Π. Ιατρείου Σφακίων Γέµισε ασφικτικά το Κέντρο, στο ετήσιο χορό της Ένωσης µας. Το κέφι αµείωτο, πλούσια τα εδέσµατα και καλή ηµουσική από το συγκρότηµα του Αντώνη Κεχαγιαδάκη προσφέροντας πλούσια εδέσµατα, δώρα και καταλύµατα στα Σφακιά, για ευχάριστη διαµονή των φίλων µας. Ιδιαίτερα ευχαριστούµε τους: Aφοι Σοφούλη Σκαλωτή, Aφοι Κολοµβούνη Αθήνα, Αφοι Ορφανουδάκη Ανώπολη, Αφοi Νικηφοράκη Ιµπρος, Αφοi Χατζηδάκη Ιµβρος,,Αφοι Γερονυµάκη( Βάταλος) Φραγκοκάστελλο, τον Στέλιο Γλυνιαδάκη (Λάκοι) Σκαλωτή, τον Γιώργη Γλυνιαδάκη (Λάκοι) Σκαλωτή, τον Τσουπάκη Γιώργο Φραγκοκάστελλο, τον Μανώλη Φασουλάκη Χώρα Σφακίων, τον Βαγγέλη Καρκάνη Ασκύφου, τον Γιώργο Βοτζουράκη Ασκύφου, τον Σαβουιδάκη Θεόδωρο, τον ηµήτρη Σταµατάκη Αθήνα, τους εκδότες απο την Αθήνα Ηλία Μπουρζουλιάνο και Γιώργη Αναστασάκη, τον Μιχάλη Πολυχρονάκη και τον Στέλιο Νικολουδάκη. Ευχόµαστε σε όλους υγεία και καλή χρονιά. Ο πρόεδρος της Ένωσης Σήφης Μανουσογιάννης, ο Γ. Γραµµατέας Βασίλης Θωµάς και ο Ειδ. Γραµµατέας Αντρέας Κούνδουρος, καλοσώρισαν τους καλεσµένους µας και τους ενηµέρωσαν για τις δραστηριότητες της Ενωσης µας. Ένα τσούγκρισµα του ποτηριού, συνοδευόµενο από µιά εγκάρδια ευχή, σε κάθε προσκεκληµένο µας χωριστά, από τον πρόεδρο Σήφη Μανουσογιάννη. Κι όσα δεν µπόρεσε να τα πει µε λόγια, µας τα πε χορεύοντας ένα σεµνό συρτό! Φωτο πάνω: Tο χορευτικό συγκρότηµα του Συλλόγου Κρητών Ηλιούπολης, µε τη καθοδήγηση του χοροδιδασκάλου του, ηµήτρη Φανουριάκη, Eνθουσίασε µε τη παρουσία του, σ ένα ρεσιτάλ χορών, από τη δυτική Κρήτη, το κάστρο και τους όµορφους Σητειακούς χορούς της Ανατολικής Κρήτης. Φωτο δεξιά: Στιγµιότυπο από την επίδοση τιµητικής πλακέτας από τον πρόεδρο της Ένωσης µας Σήφη Μανουσογιάννη, στον ηµήτρη Φανουριάκη - χοροδιδάσκαλο του χορευτικού οµίλου του Συλ. Κρητών Ηλιούπολης, για την προσφορά του στην παράδοση και τη βοήθεια του στην Ένωση µας.

15 Τα εν ήµω... Μεγάλη ανταπόκριση βρήκε το Πανεπιστήµιο των Ορέων στο ήµο Σφακίων και συγκεκριµένα τους οικισµούς Αµµουδάρι, Καρές, Πετρές και Γωνί του Οροπεδίου Ασκύφου, το τριήµερο από την Παρασκευή 13 έως και την Κυριακή 15 εκεµβρίου 2013, µε τις οµάδες των εθελοντών του. Η αγάπη και η ευγνωµοσύνη, έκδηλη στα πρόσωπα και στις συµπεριφορές των κατοίκων του Ασκύφου. Σε συνεργασία µε τις κλινικές του ΠAΓΝΗ και του ΒΕΜΜΟ - Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης, της Οφθαλµολογίας, µε τον καθ. Ι. Παλλήκαρη και την οµάδα των εθελοντών ιατρών, της ΩΡΛ, µε τον επ. καθ. Ε. Προκοπάκη, της Ακτινολογίας µε τον κ. Κ. Ψαθάκη, της Οµάδας Νευροχειρουργικής µε τον επ. Καθ. Α. Βάκη, της Ατοµικής και Οικογενειακής Υποστήριξης µε τον καθ. Ν. Παρίτση, της Κλινικής Κοινωνικής & Οικογενειακής Ιατρικής µε τον καθ. Χ. Λιονή, εξέτασαν και υποστήριξαν περί τους 170 κατοίκους ασθενείς, κυρίως ηλικιω- µένους και παιδιά, στο χωριό Ασκύφου. Στην Αλληλοδιδασκαλία των µαθητών που υλοποιήθηκε ανά- µεσα στα σχολεία του 9ο ηµοτικού Σχολείου Ρεθύµνου, µε υπεύθυνο το διευθυντή του σχολείου, κ. Κ. Παπαδοµανωλάκη και του ηµοτικού σχολείου Ασκύφου µε υπεύθυνο το διευθυντή Αντ. Μακρή, οι µαθητές ανέπτυξαν τα θέµατα «Το ταξίδι του Μικρού Πρίγκιπα στην γειτονιά του Ήλιου», «Η φροντίδα του αλόγου». Το Πανεπιστηµίο των Ορέων στο Ασκύφου Εξετάσεις από Οµάδα Νευροχειρουργικής στ' Ασκυφου Την Κυριακή 12 του Γενάρη το µεσηµέρι, στην αίθουσα της Ένωσης µας, έγινε η πατροπαράδοτη κοπή της βασιλόπιτας. Μας τίµησαν µε τη παρουσία τους, πολλοί συµπατριώτες και φίλοι µας, καθώς και πολλοί εκπρόσωποι Κρητικών συλλόγων της Αθήνας. Ανταλλάξαµε εγκάρδιες ευχές για το νέο χρόνο, απολαύσαµε νόστιµους µεζέδες και τσικουδιά, ευφρανθήκαµε τις γλυκιές δοξαριές του Μιχάλη Πολυχρονάκη, καµαρώσαµε τους λεβέντες χορευτές του Γιώργη του Πετράκη, χορέψαµε µαζί τους. Πήραµε δύναµη και κουράγιο για τους αγώνες της καινούριας χρονιάς. Στην συνάντηση στο Καφενείο των Ορέων των ανδρών, στ Ασκύφου Λευκορίτης, επιστήµονες διαφορετικών γνωστικών αντικειµένων, ο καθ. Οφθαλµολογίας, κ. Ι. Παλλήκαρης, ο καθ. Οινολογίας ΤΕΙ Κρήτης, κ.. Λυδάκης, ο κ. Σπ. Λιονάκης, Γεωπόνος, εντροκόµος, ο κ. Α. Στεφανάκης, Κτηνίατρος, Πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης και ο κ. Ζ. Κυπριωτάκης, Καθηγητής Βοτανικής, ΤΕΙ Κρήτης, συζήτησαν µε τους κατοίκους, θέµατα σχετικά µε την τοπική οικονοµία, για το κρασί, το λάδι και τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, µε αγωνία και διάθεση να βοηθήσουν µε όλους τους τρόπους και τα µέσα που διαθέτουν, τους ανθρώπους των χωριών, ώστε να µείνουν και να δη- µιουργήσουν στο τόπο τους. Επίσης και όλους όσους επιστρέφουν από τις πόλεις,να στραφούν στη γη και στα παραδοτέα των γονέων τους και µέσα από αυτά, να ζήσουν χαρούµενοι, απολαµβάνοντας αυτό που οι ίδιοι παράγουν και όχι να ζουν µε την αγωνία του εύκολου κέρδους, του δανεισµού και των επιδοτήσεων. Στο Καφενείο των γυναικών στο Αµµουδάρι, η κ. Βαρβάρα Τερζάκη-Παλλήκαρη, Οφθαλµολογική εξέταση στο Ασκύφου η Πηνελόπη Gandhi, ο κ. M. Κολιοραδάκης, σχολικός σύµβουλος και η κ. Καίτη Γαρεφαλάκη, συστηµική σύµβουλος Ψυχολογίας, µαζί µε υφάντριες από όλη την Κρήτη, συζήτησαν µε τις γυναίκες της περιοχής και τις τοπικές υφάντρες, για την αξία του χειροποίητου και της υφαντικής τέχνης στην Κρήτη, την αποστολή Πηνελόπη Gandhi, τις τοπικές τεχνικές, τα ξόµπλια, την ηθική και τον πολιτισµό του αργαλειού. Η κοπή της πίτας της Ένωσης µας ΚΟΠΗ ΠΙΤΑΣ ΚΑΙ ΧΟΡΟΕΣΠΕΡΙ Α Πολιτιστικός Σύλλογος Ασκύφου Στις 18 Φλεβάρη 2014, έκοψε την πίτα του ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ασκύφου στο κέντρο «ΕΣΠΕΡΟΣ» των αδελφών Πιπερή. Η εκδήλωση στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Η συμμετοχή του κόσμου- φίλων και συνδημοτών - ήταν μεγάλη, η περιποίηση άψογη και τα διάφορα εδέσματα πλούσια, καλομαγειρεμένα και αρίστης ποιότητας. Την διασκέδαση ανέλαβε με επιτυχία το παραδοσιακό συγκρότημα Μανωλαράκη. Με μοναδικό τρόπο ερμήνεψαν σφακιανό τραγούδι της τάβλας, ομάδα από νέα παιδιά του χωριού μας υπό την φροντίδα και την καθοδήγηση του δασκάλου τους Νεκτάριου Μπούχλη. Ιδιαίτερες ευχαριστίες θέλει να εκφράσει το Δ.Σ. του συλλόγου, στον χορευτικό σύλλογο του Σίφη Παπασηφάκη, στην διεύθυνση του κέντρου «ΕΣΠΕΡΟΣ» για την πολύ καλή συνεργασία και την άψογη συμπεριφορά του προσωπικού του, στους φίλους από το ιστορικό χωριό Θέρισο που μας τίμησαν με την παρουσία τους, στους γείτονες και φίλους Ασηγωνιώτες που έδωσαν βροντερό παρόν, στους συνεπαρχιώτες από τα άλλα χωριά των Σφακίων που θέλησαν να στηρίξουν την προσπάθεια του συλλόγου Ασκύφου, καθώς και τους δωροθέτες που προσέφεραν όμορφα δώρα για να έχει, όπως και είχε επιτυχία η λαχειοφόρος αγορά. Μας τίμησαν επίσης με την παρουσία τους ο βουλευτής Χανίων Μανούσος Βολουδάκης, ο Αντιπεριφερειάρχης Νίκος Καλογερής και ο δήμαρχος Σφακίων Παύλος Πολάκης. Ασκύφου: Η πάχνη πάνω από το χωριό. 15 H ομάδα Ριζίτικου από νέα παιδιά του Ασκύφου με τη φροντίδα και την καθοδήγηση του δασκάλου τους Νεκτάριου Μπούχλη, σε παλιότερη εκδήλωση. Η σχεδόν καθολική συμμετοχή των Ασκυφιωτών, είναι άξια ιδιαίτερης μνείας γιατί χωρίς αυτούς η επιτυχία δεν θα ήταν σημαντική. Να ευχηθούμε όλοι μας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ασκύφου να έχει πάντα επιτυχίες σε όλες του τις δραστηριότητες και τα μέλη να συνεχίσουν έτσι με όρεξη και συντονισμένες προσπάθειες να προωθούν τα κοινωνικά και πολιτιστικά πράγματα στο χωριό μας, γιατί το απαιτούν οι εποχές περισσότερο από οποτεδήποτε. (Από τον Πολιτιστικό Σύλλογο)

16 16 «Οι ενωτικές επαναστάσεις και η κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Κρήτη» Το 3ο και τελευταίο µέρος της Τριλογίας Εκδηλώσεων Μνήµης µε τίτλο «Η Πορεία προς την Ένωση της Κρήτης », παρουσιάστηκε στην κατάµεστη αίθουσα της Ένωσης Απανταχού Σφακιανών Την ευτέρα 20 Ιανουαρίου 2014 το βράδυ, παρουσιάστηκε στην κατάµεστη αίθουσα της Ένωσης Απανταχού Σφακιανών, το 3ο και τελευταίο µέρος της Τριλογίας Εκδηλώσεων Μνήµης µε τίτλο «Η Πορεία Προς Την Ένωση », το οποίο ήταν αφιερωµένο στις κρητικές επαναστάσεις των ετών , µε τίτλο εκδήλωσης «Οι ενωτικές επαναστάσεις και η κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Κρήτη». Ως ιστορική και πληροφοριακή βάση για την εκδήλωση αυτή, χρησιµοποιήθηκε το ανέκδοτο βιβλίο (και έργο ζωής) Ιστορία της Κρήτης, του Σφακιανού δασκάλου και ιστορικού Θανάση Πολάκη, ο οποίος επιµελήθηκε και µας έστειλε το βασικό κείµενο της εκδήλωσης. Την µουσική επένδυση της εκδήλωσης αυτής ανέλαβε ο γνωστός τραγουδιστής και συνθέτης Νίκος Ανδρουλάκης, µε συνοδεία Κατάµεστη η αίθουσα της Ένωσης Απανταχού Σφακιανών, στην εκδήλωση η οποία κράτησε αµείωτο το ενδιαφέρον των παρισταµένων για πάνω από 2 ώρες. στο λαούτο τον καταξιωµένο λαουτιέρη Νίκο Καραβυράκη. Η εκδήλωση ξεκίνησε µε ένα κατανυκτικό και παλαιϊκό ταξίµι στο λαούτο του Νίκου Καραβυράκη, το οποίο εισήγαγε τους παριστάµενους στο κλίµα της ηρωικής εκείνης εποχής, όπου οι Κρητικοί έπαιρναν τα όπλα περίπου ανά µια γενεά, µέχρι να κάνουν πράξη τον διακαή πόθο της ελευθερίας και της Ένωσης µε την µητέρα Ελλάδα. Μετά την µουσική εισαγωγή, ο Γ. Γραµµατέας της Ένωσης Β. Ο Πρόεδρος της Ένωσης Σ. Μανουσογιάννης, διάβασε απόσπασµα από το τέλος του έργου του Ν. Καζαντζάκη «Ο Καπετάν Μιχάλης» Θωµάς, διάβασε ένα απόσπασµα από τους λόγους του µεγάλου ορα- µατιστή και ευεργέτη Γεωργίου Ξενουδάκη, αναφερόµενο στις συνεχείς θυσίες του Κρητικού λαού για την Ένωση µε την πατρίδα, αλλά και στην εθνική και ηθική υποχρέωση που είχε η µητέρα Ελλάδα, να τείνει την χείρα Την µουσική επένδυση της εκδήλωσης, ανέλαβε ο γνωστός τραγουδιστής και συνθέτης Νίκος Ανδρουλάκης, µε συνοδεία στο λαούτο τον καταξιωµένο λαουτιέρη Νίκο Καραβυράκη. Ο Γ. Γραµµατέας της Ένωσης Β. Θωµάς, διάβασε αποσπάσµατα από τους λόγους του µεγάλου οραµατιστή και ευεργέτη Γεωργίου Ξενουδάκη βοηθείας προς την Κρήτη, µε έργα και όχι λόγια, προκειµένου «µη η Ελλάς α δ ι α φ ο ρ ο ύ σ α, απωλέσει την ηγεµονίαν της Μεσογείου». Μετά το απόσπασµα από την οµιλία του Γ. Ξενουδάκη, ο Νίκος Ανδρουλάκης απέδωσε το τραγούδι «Όµορφη που ναι η Κρήτη», καταχειροκροτούµενος από το κοινό. Σειρά πήρε ύστερα ο Πρόεδρος της Ένωσης, Σ. Μανουσογιάννης, ο οποίος ανέγνωσε απόσπασµα από το τέλος του γνωστού έργου του Ν. Καζαντζάκη «Ο Καπετάν Μιχάλης». Το απόσπασµα αφορούσε στις τελευταίες στιγµές του καπετάνιου-ήρωα, ο οποίος επέλεξε αβίαστα να δώσει την τελική µάχη εναντίον του βάρβαρου κατακτητή, ενάντια στη λογική, τους αριθ- µούς και το συµφέρον, που επέτασσαν την υποταγή και την υποδούλωση. εν µπορούσε να υπάρξει καλύτερη εισαγωγή για το κυρίως θέµα της εκδήλωσης, µια και αυτή ακριβώς η στάση ζωής και θανάτου, ήταν αυτή που επέλεξε ο λαός της Κρήτης σε όλες τις επαναστάσεις για την Ένωση µε την µητέρα Ελλάδα. Ακολούθησε µια ακόµη µουσική ανάσα, µε την απόδοση από το Νίκο Ανδρουλάκη του ριζίτικου τραγουδιού «Ο ιγενής», οι στίχοι του οποίου παραπέµπουν σε εκείνη την εποχή των ακριτών και των ηρώων. Κατόπιν, ο Γ. Γραµµατέας ξεκίνησε την ανάγνωση του Α µέρους του έργου του Θ. Πολάκη, που αναφερόταν στην χρονική περίοδο από το 1841 έως το Η περίοδος αυτή ξεκινάει µε την αποτυχηµένη ενωτική «Επανάσταση του Χαιρέτη», η οποία ξέσπασε στις , και κράτησε λίγους µόλις µήνες, αφής στιγµής όλες οι εµπλεκόµενες µεγάλες δυνάµεις εργάστηκαν εναντίον της. Την επανάσταση του 1841 ακολούθησε µια νέα περίοδος Οθωµανικής κυριαρχίας στην Κρήτη, η οποία (κατόπιν συνεχών αντιδράσεων του Κρητικού λαού) οδήγησε στην πρώτη γραπτή παραχώρηση δικαιωµάτων στον χριστιανικό πληθυσµό του νησιού (διάταγµα «Χάτι Χου- µαγιούν», 1856). Κατόπιν, έγινε λεπτοµερής µνεία για την επόµενη µεγάλη και γνωστή επανάσταση, αυτή του Αρκαδίου, των ετών , η οποία κατέληξε στην ψήφιση ενός ακόµη καταστατικού χάρτη δικαιωµάτων του Κρητικού λαού, του λεγόµενου «Οργανικού Νόµου» (1868). Ακολούθησε δεύτερο ριζίτικο τραγούδι από το Νίκο Ανδρουλάκη, «Τον αντρειωµένο µην τον κλαίς», αφού έτσι το επέβαλε η περίσταση. Τον λόγο έλαβε µετά ο Ειδ. Γραµµατέας της Ένωσης, Α. Κούνδουρος, για την ανάγνωση του Β µέρους της ιστορικής αφήγησης, που είχε ως θέµα την περίοδο από την επανάσταση του 1878, έως την περίοδο που η Κρήτη κέρδισε την αυτονοµία της (1898). Η Επανάσταση του 1878, ξεκίνησε µετά τον Ρωσο-Τουρκικό πόλεµο του 1877 (στον οποίο η Τουρκία ηττήθηκε), και έτσι αναγκάστηκε για µια ακόµη φορά να παραχωρήσει ξανά αυτονόητα- δικαιώµατα στον Κρητικό λαό µε την «Σύµβαση της Χαλέπας» (1878), την οποία οι Κρητικοί αποδέχθηκαν ως «προσωρινή λύση, µέχρι την τελική ένωση µε την Ελλάδα». Η µη τήρηση όµως και αυτής της σύµβασης από τον Τούρκο κατακτητή, οδήγησε σε νέα επανάσταση, αυτή του 1895 (η επονοµαζόµενη και «τυχερή»), µε ηγετική φυσιογνω- µία τον Σφακιανό δικαστή και επαναστάτη Μανούσο Κούνδουρο. Σε εκείνη την επανάσταση, το τότε Ελληνικό Κράτος απέστειλε για πρώτη φορά στρατιωτική δύναµη σε ενίσχυση των επαναστατών, ενώ τότε η Τουρκία βρήκε αφορµή και κήρυξε τον πόλεµο του 1897 εναντίον της Ελλάδας, ο οποίος κατέληξε στην ατιµωτική ήττα και την επιβολή διεθνούς κατοχής και ελέγχου. Στην Κρήτη, οι αρχηγοί των µεγάλων δυνάµεων, επέβαλαν το καθεστώς αυτονοµίας, και ο τουρκικός στρατός, µην µπορώντας να φέρει αντίδραση, αποχώρησε οριστικά στις Σε διαλείµµατα της ανάγνωσης του Α. Κούνδουρου, το µέλος του Σ της Ένωσης Μ. Παπαδογιάννη, διάβασε επιστολές και ψηφίσµατα της εποχής. Στην συνέχεια, πήρε το λόγο ο Γ. Γραµµατέας για την ανάγνωση του Γ µέρους, που αφορούσε στην περίοδο της Κρητικής Πολιτείας ( ). Η Κρήτη έγινε προσωρινά αυτόνοµο κράτος, υπό την αιγίδα των µεγάλων δυνάµεων και απέκτησε αρµοστές τον Πρίγκηπα Γεώργιο και τον Αλέξανδρο Ζαΐµη. Σχηµατίστηκε κυβέρνηση (µε έναν από τους υπουργούς της τον Ε. Βενιζέλο), και ψηφίστηκε το «Σύνταγµα της Κρητικής Πολιτείας», αφού σίγησε προσωρινά η κλαγγή των όπλων. Η αυταρχικότητα όµως του Πρίγκηπα Γεώργιου, τον έφερε σε σύγκρουση µε το λαϊκό αίσθηµα, µε αποτέλεσµα να ξεσπάσει το Κίνηµα του Θερίσσου (1905), µε ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ακολούθησε το Κίνηµα του Γουδή (1909) στην Ελλάδα, και η ανάδειξη του Ελευθερίου Βενιζέλου σε κεντρικό πρόσωπο της πολιτικής σκηνής, ως πρωθυπουργού. Η περίοδος της Κρητικής αυτονοµίας, κλείνει µε την κήρυξη των Βαλκανικών Πολέµων, το Στο τελευταίο µουσικό διάλειµµα, ακούστηκε ένα ταµπαχανιώτικο τραγούδι «Τα βάσανα µε θρέφουνε», ίσως ενδεικτικό των τελευταίων ετών της συνύπαρξης του χριστιανικού µε τον µουσουλµανικό πληθυσµό στην Κρήτη. Μετά ο Ειδ. Γραµµατέας διάβασε το µέρος του έργου του Θ. Πολάκη, που αναφερόταν στην Ένωση της Κρήτης µε την Ελλαδα, από το 1913 και έπειτα, η οποία έµεινε να εορτάζεται µε επίσηµη ηµεροµηνία την Χαρακτηριστική είναι και η µαρµάρινη πλάκα που τοποθετήθηκε στο Φρούριο του Φιρκά των Χανίων, εκείνη την ηµέρα της ύψωσης της γαλανόλευκης σηµαίας, που διαβάζει: «Τουρκοκρατία εν Κρήτη, , ήτοι 267 έτη, 7 µήνες και 7 ηµέρες αγωνίας». Αυτές είναι και οι κινητήριες δυνάµεις της κρητικής ιστορίας, ήτοι: η άρνηση της ξένης εξουσίας, η απόρριψη της βίας και της αυθαιρεσίας, η δικαιοσύνη απέναντι στην αδικία, η πρόοδος απέναντι στη στασιµότητα ή την οπισθοδρόµηση. Μετά το τέλος της ιστορικής αφήγησης, η οποία αξίζει να σηµειωθεί ότι, σε όλη την διάρκειά της συνοδευόταν από την αδιάκοπη προβολή Το µέλος του. Σ. της Ένωσης Μ. Παπαδογιάννη, διάβασε επιστολές και ψηφίσµατα της εποχής. σχετικών ιστορικών εικόνων (πάνω από 75 τον αριθµό) στην µεγάλη οθόνη της αίθουσας, οι οποίες συνόδευαν το κείµενο, έτσι ώστε να είναι πιο εύληπτο και να κρατά αµείωτο το ενδιαφέρον των ακροατών, ο Αντιπρόεδρος της Ένωσης, Β. Γουµενάκης ανέγνωσε τα συµπεράσµατα του συγγραφέα Θ. Πολάκη, τόσο για την πορεία και το αποτέλεσµα των ενωτικών επαναστάσεων, αλλά και για τις πολιτικές, οικονοµικές και κοινωνικές συνθήκες που επικράτησαν στην Κρήτη όλη αυτή την µεγάλη ιστορική περίοδο. Μετά την ανάγνωση του σύντοµου και επιστηµονικά τεκµηριω- µένου ιστορικού δοκιµίου του συγγραφέα Θανάση Πολάκη, ο οποίος φάνταζε να είναι παρών σε όλη την διάρκεια της εκδήλωσης, ακόµη και αν στην πραγµατικότητα βρισκόταν στο Ρέθυµνο, όπου κατοικεί µόνιµα, ακούστηκε πάλι η διαχρονική και στεντόρεια φωνή Ο Αντιπρόεδρος της Ένωσης, Β. Γουµενάκης, ανέγνωσε τα συµπεράσµατα του συγγραφέα Θαν. Πολάκη, για τις αιτίες και τα συµφέροντα που κράτησαν δεκαετίες υπόδουλη την Κρήτη, παρά το αίµα και τις αµέτρητες θυσίες του κρητικού λαού. του µεγάλου πολιτικού και ευεργέτη, Γεωργίου Ξενουδάκη, ο οποίος εδώ και 130 χρόνια, είχε προειδοποιήσει για την διφορούµενη και υπονοµευτική πολιτική των µεγάλων υνάµεων Η σηµαντική αυτή εκδήλωση, κράτησε αµείωτο το ενδιαφέρον των παρισταµένων για πάνω από 2 ώρες. Την εκδήλωση έκλεισε ο Ειδ. Γραµ- µατέας Ανδρέας Κούνδουρος, ο οποίος συνόψισε τα συµπεράσµατα και τους προβληµατισµούς ολόκληρης της τριλογίας εκδηλώσεων της Ένωσης µας µε τίτλο «Η Πορεία προς την Ένωση, στα ελληνικά πράγµατα, σε όλο το ιστορικό γίγνεσθαι της Ελλάδας, από την απελευθέρωση του 1830 έως και σήµερα. Φωνή, η οποία δεν στα- µατά να είναι απελπιστικά επίκαιρη και στις µέρες µας. Μετά, τα φώτα της αίθουσας χαµήλωσαν, και ακούστηκε η φωνή ενός ακόµη µέγιστου Κρητικού, του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος στην τελευταία συνέντευξή του πριν πεθάνει το 1953, στο γαλλικό ραδιόφωνο, τόνισε τις ίδιες προειδοποιήσεις του Γ. Ξενουδάκη, ως παραίνεση στους Έλληνες της εποχής, για να µην επαναλάβουν τα λάθη του παρελθόντος. υστυχώς όµως, ούτε και αυτός βρήκε «ευήκοα ώτα» Την εκδήλωση, η οποία κράτησε αµείωτο το ενδιαφέρον των παρισταµένων για πάνω από 2 ώρες, ανέλαβε να κλείσει ο Ειδ. Γραµ- µατέας Ανδρέας Κούνδουρος, ο οποίος κατάφερε να συνοψίσει σε λίγα λεπτά της ώρας τα συµπεράσµατα και τους προβληµατισµούς ολόκληρης της τριλογίας εκδηλώσεων της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών, µε τίτλο «Η Πορεία προς την Ένωση, », καταχειροκροτούµενος από τους ακροατές. Μετά το τέλος της εκδήλωσης και κατά τη διάρκεια του καθιερω- µένου σφακιανού κεράσµατος που επακολούθησε, πολλοί παρευρισκόµενοι έδωσαν συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές και εξέφρασαν την άποψη ότι, αυτή η παρουσίαση, µαζί µε την µουσική της επένδυση, επιβάλλεται αφενός µεν να προβληθεί σε µεγαλύτερες διαστάσεις και σε πιο ευρύ κοινό, αλλά και αφετέρου να βρει µιµητές από φορείς και σωµατεία της κρητικής παροικίας στην Αττική, αλλά και στην Κρήτη.