ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ"

Transcript

1 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα Προκλητά Δυναμικά Αν. Καθ. Γ. Ματσόπουλος Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 1

2 Εγκέφαλος Ίσως το πλέον πολύπλοκο δημιούργημα της φύσης. Εξαιρετικά πολυσύνθετο δίκτυο κυττάρων, με λειτουργίες υπεύθυνες για τη δημιουργία σκέψεων, μνήμης, έλεγχο δραστηριοτήτων σώματος και συναισθημάτων. Περίπου νευρώνες οι οποίοι συναντιούνται μεταξύ τους σε ως σημεία. Η μελέτη των μηχανισμών λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου επικεντρώνεται στη μελέτη των ηλεκτρικών φαινομένων που εμφανίζονται κατά τη λειτουργία των νευρικών κυττάρων. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 2

3 Εγκέφαλος 1791: ο Galvani δημοσίευσε ότι τα «νεύρα» περιέχουν μία εγγενή μορφή ηλεκτρισμού. 1848: ο Du Bois - Reymond ανακάλυψε ότι η δραστηριότητα των περιφερειακών νεύρων συνοδευόταν από μετρήσιμες μεταβολές του ηλεκτρικού δυναμικού. Ώθηση σε έρευνα μεταβολών ηλεκτρικής δραστηριότητας που οφείλονται στο νευρικό σύστημα και είναι ενδεικτικές της λειτουργίας του. 1877: ο R.Catton έδειξε ότι υπάρχει σχέση μεταξύ εξωτερικών ερεθισμάτων και ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο κουνελιών και πιθήκων. 1929: ο Hans Berger έκανε την 1 η εμπεριστατωμένη αναφορά για μέτρηση διαφορών δυναμικού από την εξωτερική επιφάνεια του ανθρώπινου κεφαλιού (οριοθέτηση έναρξης μελέτης λειτουργιών εγκεφάλου μέσω ΗΕΓ). Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 3

4 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 4

5 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Βασικά δομικά στοιχεία του εγκεφάλου: νευρικά κύτταρα - νευρώνες νευρογλοία - διατροφή και στήριξη νευρώνων Νευρώνας: αυτόνομος και αποτελείται από: κυρίως νευρικό κύτταρο (σώμα) αποφυάδες (νευρίτες) Κυρίως νευρικό κύτταρο: περικλείει:» πυρήνα» κυτταρικό σώμα Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 5

6 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Αποφυάδες (Νευρίτες) ΔΥΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1) Μοναδικός νευροάξονας (άξονας) κάθε νευρώνα: «Έξοδος» κυττάρου. Νηματοειδής προέκταση κυρίως νευρικού κυττάρου. - Κυκλοφορία νευρικών ώσεων (δυναμικά δράσης) κυτταρικού σώματος στον άξονα με κατεύθυνση προς την απόληξή του. - Κατάληξη αξόνων στην «προσυναπτική» μεμβράνη. (συμμετοχή στο σχηματισμό σύναψης - περιοχή ηλεκτροχημικής επαφής του νευρώνα με άλλους νευρώνες για τη μετάδοση σημάτων) Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 6

7 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Αποφυάδες (Νευρίτες) ΔΥΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 2) Δενδρίτες - διακλαδισμένες αποφύσεις νευρώνων: «Είσοδοι» κυττάρου. - Σε επαφή με τις απολήξεις διαφόρων αξόνων (προερχόμενοι από γειτονικούς ή απομακρυσμένους νευρώνες) μέσω συνάψεων. - Συλλογή μέσω «μετασυναπτικών» μεμβρανών των σημάτων που εκπέμπονται από τις αξονικές απολήξεις και μετάδοση αυτών στο κυτταρικό σώμα του νευρώνα στον οποίο ανήκουν. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 7

8 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Σύναψη: διάρθρωση της απόληξης του άξονα ενός νευρώνα με δενδρίτη άλλου νευρώνα. - Μεταβίβαση δράσης από την προσυναπτική μεμβράνη στη μετασυναπτική μέσω της πολύ λεπτής σχισμής που τις χωρίζει - συναπτικό χάσμα. - Η σύναψη μπορεί να βρίσκεται πολύ κοντά ή και πάνω στο σώμα ενός νευρώνα. - Σε μία σύναψη μπορεί να συμμετέχουν τρεις νευρώνες ταυτόχρονα, οπότε απολήξεις δύο αξόνων οδεύουν στο ίδιο σημείο του δενδρίτη. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 8

9 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 9

10 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Νευρική ώση: Ηλεκτρικό σήμα που παράγεται στο νευρικό κύτταρο και διαδίδεται στον άξονά του. Νευρομεταβιβαστές: Χημικές ουσίες που παράγονται στους νευρώνες και ελευθερώνονται στις απολήξεις των αξόνων. Μεταβίβαση νευρικού σήματος στο επίπεδο των συνάψεων που λειτουργούν με χημική διαδικασία. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 10

11 Στοιχεία Φυσιολογίας Εγκεφάλου Κυτταρική μεμβράνη: καλύπτει το νευρώνα με τον άξονα και τους δενδρίτες. Διπλό (διμοριακό) στρώμα από φωσφολιπίδια + διαφορετικά είδη πρωτεϊνών τοποθετημένα εγκαρσίως. Πάχος ~ 8-10 nm Φωσφολιπίδια: έχουν υδρόφιλη κεφαλή και υδρόφοβο τμήμα (ουρά) μορίου. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 11

12 Μεμβράνη Κυττάρων Οργάνωση φωσφολιπιδίων σε διπολικό στρώμα μέσα σε υδατικό μέσο: - Απομάκρυνση υδρόφοβων ουρών από υδατικό μέσο. - Τοποθέτηση υδρόφιλων κεφαλών μεταξύ ύδατος & ουρών. Διμοριακό στρώμα: αδιαπέραστο από τα περισσότερα βιολογικώς ενεργά μόρια (π.χ. αμινοξέα, ιόντα). ΟΜΩΣ η ύπαρξη των πρωτεϊνών κάνει τη μεμβράνη ημιπερατή για ορισμένες ουσίες. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 12

13 Μεμβράνη Κυττάρων Λειτουργία πρωτεϊνών ως δίοδοι ιόντων: 1) Δίοδοι ελεγχόμενοι από τάση: η λειτουργία τους εξαρτάται από την τάση που επιβάλλεται διαμεμβρανικά. 2) Χημικά ελεγχόμενοι δίοδοι: η λειτουργία τους εξαρτάται από την παρουσία κάποιων χημικών ουσιών και χημικών φαινομένων. 3) Μη ελεγχόμενες δίοδοι: η λειτουργία τους δεν ελέγχεται από εξωτερικές συνθήκες. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 13

14 Δυναμικό Ηρεμίας Δυναμικό Ηρεμίας κυττάρου: Διαφορά δυναμικού κατά μήκος της μεμβράνης: - Αρνητική στο εσωτερικό - Θετική στο εξωτερικό Δυναμικό ηρεμίας κυττάρου: είναι αρνητικό. Εύρος τιμών : -60 ως -100 mv. ~ -70 mv για νευρικά και μυϊκά κύτταρα Οφείλεται σε άνιση κατανομή ιόντων, η οποία διατηρείται από τη μεταβολική δραστηριότητα του κυττάρου, μέχρι κάποιο είδος αναταραχής να διαταράξει αυτή την ισορροπία. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 14

15 Είδη Διαμεμβρανικής Δύο είδη Δυναμικών: Ροής Ιόντων 1) Δυναμικό Δράσης (Action Potential) 2) Μετασυναπτικό Δυναμικό (Post Synaptic Potential - PSP) Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 15

16 Κυματομορφή Δυναμικού Δράσης Διαφορά δυναμικού εσωκυτταρικού - εξωκυτταρικού δυναμικού συναρτήσει του χρόνου σε ένα σημείο της μεμβράνης. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 16

17 Δυναμικό Δράσης Νεύρα και κύτταρα μυών : Γρήγορη επαναπόλωση Διάρκεια δυναμικού δράσης πολύ μικρή ~ 1msec Καρδιακός μυς : Πιο αργή επαναπόλωση Διάρκεια δυναμικού δράσης ~ msec Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 17

18 Μετασυναπτικό Δυναμικό Ενεργοποίηση προσυναπτικού νευρώνα μετάδοση ερεθισμού μέσω συναπτικού χάσματος Εμφάνιση δυναμικού στη μετασυναπτική μεμβράνη. Χαρακτηριστικά: πιο συνεχή μορφολογία περιορισμένο στο χώρο (περιοχή σύναψης) χαμηλότερη τιμή (η μετασυναπτική μεμβράνη αποπολώνεται ή υπερπολώνεται σε μικρότερο βαθμό από ότι το σώμα του νευρώνα, όπου αθροίζονται όλα τα σήματα τα προερχόμενα από τους δενδρίτες) Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 18

19 Μετασυναπτικό Δυναμικό 1) Μετασυναπτικό δυναμικό διέγερσης (excitatory PSP - EPSP): 2) Μετασυναπτικό δυναμικό καταστολής ή αναστολής (inhibitory PSP - IPSP) Σε μία σύναψη του εγκεφάλου μπορεί να εμφανισθεί: - μόνο EPSP σύναψη διέγερσης (excitatory synapse) - Αποπόλωση. - μόνο IPSP κατασταλτική ή ανασταλτική σύναψη (inhibitory synapse) καθώς διαδίδεται προς το σώμα και αθροίζεται με άλλες συνεισφορές από διαφορετικές συνάψεις δεν διευκολύνει ενδεχόμενη αποπόλωση του νευρώνα. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 19

20 Ηλεκτροεγκεφαλογραφία Εγκεφαλική Λειτουργία: Το σύνολο των ηλεκτροχημικών επιδράσεων από νευρώνα σε νευρώνα, αθροιζόμενο για όλες τις περιοχές του εγκεφάλου (μέσα από ένα δίκτυο ανεξερεύνητης ακόμη πολυπλοκότητας). Ηλεκτροεγκεφαλογραφία: Το εργαλείο για τη μελέτη των διαφόρων διαδικασιών. Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα: Διάγραμμα μεταβολής της ηλεκτρικής δραστηριότητας (τάσης/δυναμικό) του εγκεφάλου με το χρόνο. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 20

21 Λειτουργία Ηλεκτροεγκεφαλογράφου Καταγραφή διαφορών δυναμικού πάνω στην εξωτερική δερματική επιφάνεια του ανθρώπινου κρανίου. Τα δυναμικά οφείλονται σε ρεύματα ιόντων διαμέσου της κυτταρικής μεμβράνης των νευρώνων που συμμετέχουν στην εκάστοτε εγκεφαλική λειτουργία. Ασθενή ηλεκτρικά σήματα ~ 1μV ως 100μV. Μεγάλη ενίσχυση των υπό εξέταση σημάτων Πυκνότερη κάλυψη κεφαλιού με απαγωγά ηλεκτρόδια Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 21

22 Λειτουργία Ηλεκτροεγκεφαλογράφου Τα κύματα του ΗΕΓ χαρακτηρίζονται από: τη συχνότητά τους το δυναμικό ή πλάτος τη μορφή τους την περιοχή επιφάνειας του κρανίου από όπου συλλέγονται τις φυσιολογικές ή παθολογικές συνθήκες που τα συνοδεύουν Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 22

23 Ηλεκτρόδια Αισθητήρες συστήματος, που μετατρέπουν το ρεύμα ιόντων μέσα στο ανθρώπινο σώμα σε ρεύμα ηλεκτρονίων μέσα στα καλώδια τα οποία οδηγούν το ρεύμα σε επόμενη επεξεργασία. Επαφή με το δέρμα μέσω κολλώδους ουσίας ή μέσω μικρού δαχτυλιδιού. Καλός καθαρισμός δέρματος με οινόπνευμα για χαμηλή αντίσταση επαφής (< 5 kω). Κίνηση ιόντων μέσω του «συνόρου» ηλεκτροδίου - ηλεκτρολύτη. Όταν μέσα στον εγκέφαλο υπάρξει σήμα, δηλ. ροή ιόντων, προκαλεί μεταβολή της ιοντικής συγκέντρωσης και ροή ηλεκτρονίων. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 23

24 Τυποποιημένες απαγωγές με το σύστημα Σύστημα 10-20: Διεθνές πρότυπο επιλογής θέσεων ηλεκτροδίου Απόσταση μεταξύ δύο οποιωνδήποτε ηλεκτροδίων: 20% απόστασης μεταξύ των δύο αυτιών Απόσταση από το αυτί στο κοντινότερο προς αυτό ηλεκτρόδιο: 10% απόστασης μεταξύ των δύο αυτιών Προσαρμογή θέσεων ηλεκτροδίων ανάλογα με τις διαστάσεις του εξεταζόμενου. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 24

25 Τυποποιημένες απαγωγές με το σύστημα Cz : κεντρικό σημείο εγκεφάλου Fpz, Fz, Cz, Pz : ηλεκτρόδια μέσης γραμμής Fx : ηλεκτρόδια στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου Αριστερό ημισφαίριο: μονοί αριθμοί στα ηλεκτρόδια Δεξί ημισφαίριο: ζυγοί αριθμοί στα ηλεκτρόδια Α1 και Α2 συνήθως ηλεκτρόδια αναφοράς (είτε ένα από αυτά, είτε ο συνδυασμός τους) Fpz : γείωση Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 25

26 Καταγραφή ΗΕΓ Διαφορά μεταξύ δυναμικών που παρουσιάζεται ανά πάσα στιγμή μεταξύ δύο ηλεκτροδίων Ενεργά σημεία: ηλεκτρόδια που βρίσκονται «πάνω» από εγκεφαλικές περιοχές που ενδεχομένως θα παρουσιάσουν δραστηριότητα. Ανενεργά σημεία: ηλεκτρόδια τοποθετημένα «πάνω» από περιοχές που θεωρείται ότι δεν έχουν σχέση με εγκεφαλική λειτουργία (π.χ. αυτί). Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 26

27 Διπολική Μέτρηση ΗΕΓ «Διπολική» Μέτρηση: όταν το μετρούμενο σήμα προκύπτει ως διαφορά δυναμικού δύο ηλεκτροδίων ενεργών περιοχών. Πλεονέκτημα: Απόρριψη κοινού θορύβου. Απορρίπτει τυχόν παράσιτα τα οποία είναι κοινά στα δύο ηλεκτρόδια. Κοινή μεθοδολογία σε κλινικές νευρολογικές εξετάσεις ΗΕΓ: διπολικές μετρήσεις για 15 ως 30 ηλεκτρόδια. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 27

28 Διπολική Μέτρηση ΗΕΓ Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 28

29 Μονοπολική Μέτρηση ΗΕΓ «Μονοπολική» Μέτρηση: όταν το μετρούμενο σήμα προκύπτει ως διαφορά δυναμικού ενός ηλεκτροδίου ενεργής περιοχής και ενός ηλεκτροδίου ανενεργής περιοχής. Ηλεκτρόδιο ανενεργής περιοχής: κοινό για όλες τις μετρήσεις, σημείο αναφοράς που δεν επηρεάζεται (κανονικά) από εγκεφαλικά ρεύματα. Χρησιμοποιείται στην περίπτωση της ψυχοφυσιολογικής έρευνας. Ολοκληρωμένη και ταυτόχρονη, από όλα τα ηλεκτρόδια ενεργών περιοχών, πληροφόρηση σχετικά με κάθε εγκεφαλικό ρεύμα ιόντων το οποίο φτάνει στην εξωτερική δερματική επιφάνεια του κεφαλιού. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 29

30 Ενίσχυση και Καταγραφή ΗΕΓ Συντελεστές ενίσχυσης της τάξης του Πρώτη βαθμίδα ενίσχυσης: προενισχυτές - ενισχυτές χαμηλού θορύβου (για σήμα 1μV, επίπεδο εσωτερικού θορύβου της τάξης εκατοντάδων nv). Διαφορικοί ενισχυτές με λόγο απόρριψης κοινού σήματος (CMRR) ~ 120 db. Σε συμβατικά συστήματα : καταγραφική συσκευή και αποτύπωση σε χαρτί. Στα σύγχρονα ψηφιακά συστήματα : δυνατότητα για ψηφιακή επεξεργασία και απεικόνιση σήματος on-line ή off-line. (Προηγείται A/D μετατροπή μέσω κατάλληλης κάρτας συλλογής δεδομένων). Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 30

31 Ψηφιακός ΗΕΓ Ν ηλεκτρόδια μέτρησης δυναμικού. Χώρος μετρήσεων προστατευόμενος από ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 31

32 Η μελέτη του ΗΕΓ βασίζεται: διάκριση Χαρακτηριστικά ΗΕΓ καταγραφές δυναμικού ως συνάρτηση χρόνου ύπαρξη ή μη συγκεκριμένων κυματομορφών - ρυθμών, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων είναι οι συχνότητες των αρμονικών από τις οποίες αποτελούνται (φασματικό περιεχόμενο) Κυριότεροι ρυθμοί, συχνότητες και συνήθη πλάτη: Ρυθμός Περιοχή Συχνοτήτων Πλάτος (σε μv) Δέλτα 0,5-3,5 έως 200 Θήτα 4-7,5 < 30 Άλφα Αργός Βήτα < 20 Ταχύς Βήτα < 20 Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 32

33 Ρυθμοί ΗΕΓ Ρυθμός α: - εμφανίζεται σε ~ 75% ενηλίκων - είναι ο πρώτος ρυθμός που μελετήθηκε - κλείσιμο (άνοιγμα) ματιών προκαλεί αύξηση (μείωση) ρυθμού α - αισθητηριακός ερεθισμός ή πνευματική δραστηριότητα προκαλούν μείωση ρυθμού α Ρυθμός β: - ο κυρίαρχος ρυθμός κατά τη φάση πλήρους εγρήγορσης φυσιολογικού ατόμου - είναι ο δεύτερος ρυθμός που μελετήθηκε Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 33

34 Ρυθμοί ΗΕΓ Ρυθμός δ: - συσχετίζεται με τον ύπνο στο φυσιολογικό άνθρωπο - κύριος ρυθμός στα νεογέννητα ως το δεύτερο έτος ηλικίας Ρυθμός θ: - συνδέεται με μηχανισμούς καταστολής: είτε στην είσοδο σε φάση χαλάρωσης είτε σε συνδυασμό με το β ρυθμό σε φάσεις αυξημένης προσοχής - εμφανίζεται και σε περιπτώσεις άγχους και ψυχικών διαταραχών Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 34

35 Ρυθμοί ΗΕΓ α β θ 8-12 Hz Hz 4-7,5 Hz δ 0,5-3,5 Hz Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 35

36 Παράσιτα στη μέτρηση ΗΕΓ Μη φυσιολογικής προέλευσης: Ηλεκτρόδια (π.χ. μετακίνηση) Παρεμβολές από το δίκτυο Φυσιολογικής προέλευσης: Ηλεκτρομυϊκή δραστηριότητα (π.χ. συστολή μυών του λαιμού) Κίνηση ματιών Ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς Επίδραση αναπνοής Ιδρώτας Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 36

37 Διαταραχές ΗΕΓ α) Κίνηση βλεφάρων β) Κίνηση οφθαλμών (+50Hz) γ) Ιδρώτας δ) Σφυγμός ε) ΗΚΓ στ) ΗΜΓ ζ) Ξηρό και κανονικό ηλεκτρόδιο η) Γέφυρα νερού και κανονικό ηλεκτρόδιο θ) Ελλατωματικό ηλεκτρόδιο Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 37

38 ΗΕΓ Δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του ύπνου Ριζική μεταβολή των ηλεκτρικών δραστηριοτήτων του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του ύπνου Στάδια ύπνου: 1ο στάδιο [Υπνηλία] : Καταλαμβάνει το 5% του συνολικού χρόνου Δραστηριότητα 2-7 Hz χαμηλού δυναμικού Αργή κίνηση οφθαλμών (Slow Eye Movement) 2ο στάδιο [Ελαφρύς Ύπνος] : Καταλαμβάνει το 50% του συνολικού χρόνου Κύματα θήτα διάρκειας μεγαλύτερης από 0.5sec Δεν παρατηρείται κίνηση οφθαλμών Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 38

39 ΗΕΓ Δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του ύπνου Στάδια ύπνου: 3ο στάδιο [Βαρύς Ύπνος] : Κύματα δέλτα συχνότητας μικρότερης ή ίσης 2Hz 4ο στάδιο [Πολύ Βαρύς Ύπνος] : Μαζί με το προηγούμενο στάδιο καταλαμβάνουν το 20% του συνολικού χρόνου Όμοια δραστηριότητα με το 3ο στάδιο Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 39

40 ΗΕΓ Δραστηριότητες κατά τη Στάδια ύπνου: διάρκεια του ύπνου 5ο στάδιο [REM - Rapid Eye Movement] : Ονειρική φάση ή φάση του παράδοξου ύπνου Σειρά αντιφατικών φαινομένων Μέγιστη σωματική χαλάρωση Αύξηση της αρτηριακής πίεσης - Σφίξιμο δοντιών Γρήγορη κίνηση βολβών οφθαλμών Διανοητική δραστηριότητα εντονότερη ακόμη και από ξύπνια άτομα που εκτελούν μαθηματικούς υπολογισμούς Καταλαμβάνει το 25% του συνολικού χρόνου Συνδέεται άμεσα με τα όνειρα Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 40

41 ΗΕΓ Δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του ύπνου Τα 5 στάδια του ύπνου αποτελούν ένα πλήρη κύκλο ύπνου. Ένας συνηθισμένος οκτάωρος ύπνος φυσιολογικού ατόμου μπορεί να περιλάβει 4 με 6 τέτοιους κύκλους. Όσο ο ύπνος προχωρεί τόσο συμπυκνώνονται χρονικά τα πρώτα στάδια και επιμηκύνεται το REM. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 41

42 ΗΕΓ δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του ύπνου α) Ηλεκτροοφθαλμόγραμμα ΗΟΓ β) Ηλεκτρομυογράφημα ΗΜΓ γ) Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα - ΗΕΓ Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 42

43 Χρήση ΗΕΓ στη Νευρολογία Εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για: σωστή εξέλιξη Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (KNS) από γέννηση ως ενηλικίωση βαρύτητα νόσου εγκεφαλοπαθειών (π.χ Alzheimer) και υποβοήθηση διάγνωσης και πρόβλεψης μελέτη επιληψίας: εμφάνιση «αιχμών» και «βραχέων κυμάτων» (spikes and short waves - SSW) υψηλής συχνότητας, με διάρκεια από 20-70msec και msec αντιστοίχως. Περιπτώσεις κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων ή κώματος Κύριο μέσο στη μελέτη του ύπνου Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 43

44 Χρήση ΗΕΓ στη Μελέτη Επιληψίας Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 44

45 Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ) Εγκεφάλου Βιωματικά Δυναμικά (ΒΔ Εvent Related Potentials ERP) Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ Evoked Potentials EP): εξωτερικό ερέθισμα Εκπεμπόμενα Δυναμικά (ΕΔ Emitted Potentials): συσχετίζονται με ψυχολογική διαδικασία Ορισμός Προκλητών Δυναμικών: Διαφορές δυναμικού που μετράμε, συνήθως στη δερματική επιφάνεια του κεφαλιού, οι οποίες προκαλούνται ως προετοιμασία ή ως απόκριση σε συγκεκριμένο γεγονός, το οποίο συμβαίνει στον εξωτερικό φυσικό κόσμο και αποτελεί το εκλυτικό γεγονός ή ερέθισμα. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 45

46 Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ) Εγκεφάλου Κατηγορίες ΠΔ ανάλογα με το είδος εξωτερικού ερεθίσματος που τα προκαλεί: 1) Οπτικά προκλητά δυναμικά (Visual Evoked Potentials - VEP): οπτικός ερεθισμός, π.χ. εμφάνιση συγκεκριμένης εικόνας, λάμψεις 2) Ακουστικά προκλητά δυναμικά (Auditory Evoked Potentials - AEP): ακουστικός ερεθισμός, π.χ. ήχοι, λέξεις, τόνοι διάφορων συχνοτήτων 3) Σωματοαισθητικά προκλητά δυναμικά (Somatosensory Evoked Potentials - SEP): ερεθισμός κάποιου νεύρου μέσω μικρής διάρκειας και έντασης ηλεκτρικό ρεύμα Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 46

47 Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ) Εγκεφάλου Κατηγορίες ΠΔ σε σχέση με το χρόνο εμφάνισής τους μετά το εκλυτικό γεγονός (λανθάνων χρόνος): - πρώιμα (early, fast) προκλητά δυναμικά 2-12msec από τη στιγμή του εξωτερικού ερεθίσματος - μέσα (middle) προκλητά δυναμικά 12-50msec από τη στιγμή του εξωτερικού ερεθίσματος - αργά ή ύστερα (late) προκλητά δυναμικά msec από τη στιγμή του εξωτερικού ερεθίσματος Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 47

48 Ταξινόμηση Προκλητών Δυναμικών (ΠΔ) Εγκεφάλου Τρόπος ταξινόμησης Είδος ΠΔ Χαρακτηριστικά Είδος ερεθίσματος Χρόνος εμφάνισης μετά το ερέθισμα Μέθοδοι ερεθισμού - σωματοαισθητικά - ηλεκτρικό ρεύμα, ΠΔ (SEP) αφή, θερμοκρασία - οπτικά ΠΔ (VEP) - λάμψη, διάχυση φωτός - ακουστικά ΠΔ (AEP) - ήχοι, λέξεις Διάστημα ερεθισμού αντίδρασης - πρώιμα - < 12 msec - μέσα msec - ύστερα msec Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 48

49 Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ) Εγκεφάλου ΠΔ που προκαλούνται από ηχητικούς ερεθισμούς: Μέσα δυναμικά Ύστερα δυναμικά Πρώιμα δυναμικά Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 49

50 Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ) Εγκεφάλου Λανθάνων χρόνος: ο χρόνος εμφάνισης των προκλητών δυναμικών μετά από το εκλυτικό γεγονός (ερέθισμα). Καθώς ο λανθάνων χρόνος: η συχνότητα κυματομορφών το πλάτος κυματομορφών Πρώιμα δυναμικά: πλάτος 0,1-1μV & συχνότητες Hz. Ύστερα δυναμικά: πλάτος 1-20μV και συχνότητες 0,1 (σχεδόν DC) - 5Hz. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 50

51 Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ) Εγκεφάλου Διαφορετικός τόπος έκλυσης αντίστοιχων δυναμικών: - Πρώιμα: διαβίβαση νευρωνικών ώσεων κατά μήκος του ακουστικού ή οπτικού νεύρου για ακουστικά (ΑEP) ή οπτικά (VEP) ερεθίσματα και κατά μήκος της σωματοαισθητικής οδού για SEP. - Ύστερα: αντανακλούν εγκεφαλική δραστηριότητα περιοχών φλοιού ως αντίδραση στην άφιξη εξωτερικής πληροφορίας. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 51

52 Προκλητά Δυναμικά (ΠΔ) Εγκεφάλου - Εξωγενή: σχετίζονται άμεσα με τη φύση του εκλυτικού ερεθίσματος, π.χ. ένταση, συχνότητα, ακεραιότητα αισθητικών οδών. - Ενδογενή: εξαρτώνται από τη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου και τα ψυχολογικά γνωρίσματα του ερεθίσματος, π.χ. αν το ερέθισμα είναι γνωστό ή άγνωστο, αν είναι δυσάρεστο ή ευχάριστο, αν είναι σημασιολογικά ορθό ή λάθος, ενδιαφέρον ή αδιάφορο κ.τ.λ. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 52

53 Σωματοαισθητικά Προκλητά Δυναμικά Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 53

54 Σωματοαισθητικά Προκλητά Δυναμικά Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 54

55 Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών Μικρό πλάτος δυναμικών (0,1-20 μv) - σε σχέση με πλάτος ΗΕΓ (μέσος όρος ~50μV) Η μέτρηση γίνεται με τη διάταξη μέτρησης ΗΕΓ. ΠΔ + γενικότερη λειτουργία εγκεφάλου το τμήμα της ΔV που δε σχετίζεται με το ερέθισμα είναι θόρυβος και αντιστοιχεί στο συμβατικό ΗΕΓ (αν δεν υπήρχε ερέθισμα) Συμβατικό ΗΕΓ πολύ ισχυρότερο του ΠΔ Πώς προκύπτει το ΠΔ??? Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 55

56 Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών 1) Μέτρηση σημάτων σε χώρο προστατευμένο από εξωτερικά ηλεκτρικά πεδία (π.χ. πεδία από κινητήρες, γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας). Μέτρηση σε ηλεκτρομαγνητικά θωρακισμένο δωμάτιο (κλωβός Faraday). Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 56

57 2) Εξαγωγή μέσου όρου: Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών Επανάληψη πειράματος (χορήγησης ερεθίσματος) r ( t) s ( t) n ( t) i i i i=1,, M Μ: αριθμός επαναλήψεων Συνολικό δυναμικό κατά την επανάληψη i θόρυβος - εξελισσόμενο «συμβατικό» ΗΕΓ επιθυμητό σήμα Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 57

58 Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 58 Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών )} ( ) ( { 1 )}/ ( { )) ( ( M i M i i M i i i i t n t s M M t r t r E Μέσος όρος καταγραφών Υποθέτουμε ότι κάθε φορά το ΠΔ αναπαράγεται πανομοιότυπα: ) ( ) ( ) ( t s t s t s j i για κάθε i, j 1,, M

59 Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 59 Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών ) ( 1 ) ( ) ( 1 )) ( ( 1 1 t Ms M t s M M t s M t r E M i i M i i i Ο θόρυβος δεν σχετίζεται με το ερέθισμα ασυσχέτιστη τυχαία διαδικασία από πείραμα σε πείραμα ) ( )) ( ( t s t r E i

60 Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών Υποθετικές καμπύλες για την επίδειξη προβλημάτων που προκύπτουν κατά τη διαδικασία της εξαγωγής μέσου όρου: Αριστερές Καμπύλες: υπερτιθέμενες απλών όμοιων πειραμάτων Καθαρά ΠΔ (όχι θόρυβος από ΗΕΓ) Δεξιές Καμπύλες: η προκύπτουσα μέση τιμή Το Τετράγωνο δείχνει χρονική διάρκεια ΠΔ Α) Μεταβολή από πείραμα σε πείραμα μόνο πλάτους Δεν προκύπτει πρόβλημα Β) Μεταβολή μόνο χρονικής απόκρισης κατά 1/3 της συνολικής διάρκειας του παλμού από πείραμα σε πείραμα Ανεκτή παραμόρφωση Γ) Έντονη χρονική μετατόπιση - σοβαρή παραμόρφωση Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 60

61 Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών Εξαγωγή μέσου όρου Η τελική καμπύλη δεξιά προκύπτει ως μέσος όρος 64 καταγραφών δυναμικού από την ίδια απαγωγή. Σε κάθε επίπεδο επεξεργασίας μεταβάλλεται η κλίμακα πλάτους δυναμικού. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 61

62 Ανάδειξη προκλητού δυναμικού με χρήση τεχνικής μέσου όρου Η επίδραση του ΗΕΓ μειώνεται σταδιακά και η μορφολογία του προκλητού δυναμικού γίνεται πιο αναγνωρίσιμη καθώς αυξάνει ο αριθμός των επαναλήψεων Ν Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 62

63 Μέτρηση Προκλητών Δυναμικών Περιορισμοί της μεθόδου: μεταβολές στο επίπεδο κόπωσης, προσαρμογής, εξοικείωσης, βαθμού ή κατεύθυνσης προσοχής εξεταζόμενου επηρεάζουν τα ΠΔ στην ένταση και στο χρόνο. περιορισμός στο μέγιστο αριθμό επαναλήψεων, έλεγχος κατάστασης εξεταζόμενου απαιτείται απεριοδικός χρονισμός αλλεπάλληλων πειραμάτων. Ύπαρξη ρυθμικού θορύβου το ανεπιθύμητο σήμα έχει φασματική κατανομή ισχύος γύρω από κάποιο περιορισμένο εύρος συχνοτήτων - κοντά στις συχνότητες του ΠΔ. Λόγω υψηλής συσχέτισης θορύβου μεταξύ πειραμάτων ενίσχυση θορύβου διαφορά ΠΔ χρονικά από πείραμα σε πείραμα τεχνικές προσέγγισης του διαστήματος που καταλαμβάνει το επιθυμητό σήμα και μετατόπισης Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 63

64 Προκλητά Δυναμικά στην Ψυχιατρική & Νευρολογία Συστατικά προκλητού κύματος δυναμικού : μερικές κυματομορφές του συνολικού σήματος, τα οποία καθορίζονται βάσει: κορυφώσεων (αρνητικών ή θετικών) του πλάτους δυναμικού χρονικής στιγμής στην οποία κατά προσέγγιση λαμβάνει χώρα η κορύφωση χρονικού εύρους που καταλαμβάνει η μερική κυματομορφή που περιέχει τη συγκεκριμένη κορύφωση Μέτρηση πλάτους συστατικού (component): με αναφορά στην ισοηλεκτρική γραμμή (μηδενικό δυναμικό) ή στο επίπεδο δυναμικού έναρξης της διαδικασίας μέτρησης ή κάποια άλλη προγενέστερη κορύφωση Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 64

65 Προκλητά Δυναμικά στην Ψυχιατρική & Νευρολογία Αναπαράσταση καθορισμού πλάτους, χρονικού σημείου κορύφωσης και «ενεργού» εμβαδού ενός συστατικού ΠΔ. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 65

66 Ακουστικά Προκλητά Δυναμικά Χαρακτηρισμός των ακόλουθων μερικών κυματομορφών: α) Επτά διαδοχικές κορυφώσεις αριθμούμενες από I ως VII στα πρώιμα δυναμικά, 2-12msec από τη στιγμή που λαμβάνει χώρα το ακουστικό ερέθισμα. β) Συστατικά Ν ο, P o, N a, P a, και N b στα μέσου χρόνου δυναμικά (12-50msec) - Ν ο, P o λαμβάνουν χώρα πριν τα 20 msec - N a, P a, N b λαμβάνουν χώρα στα 20, 30, και 40 msec γ) Ν 100, P 200, N 200, P 300, N 400 στα ύστερα δυναμικά (50msec και πέρα) Ν: αρνητική κορύφωση P: θετική κορύφωση Δείκτης: λανθάνων χρόνος εμφάνισης (του μεγίστου) σε msec. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 66

67 Ακουστικά Προκλητά Δυναμικά Μέσα δυναμικά Ύστερα δυναμικά Πρώιμα δυναμικά Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 67

68 Πρώιμα δυναμικά Μέσα δυναμικά Ακουστικά Προκλητά Δυναμικά Ύστερα δυναμικά Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 68

69 Εφαρμογές Προκλητών Δυναμικών Συστατικά πριν από τα 100msec ανήκουν στα εξωγενή δυναμικά: Σχετίζονται με ακεραιότητα αισθητικών οδών κλινικές εφαρμογές στη Νευρολογία - διάγνωση νευρολογικών νόσων (απομυελινικές ασθένειες, εγκεφαλικοί όγκοι) - διάγνωση ασθενειών που σχετίζονται με τον οπίσθιο κρανιακό βόθρο (AEP) - διάγνωση σκλήρυνσης κατά πλάκας (VEP) - μη επεμβατική διάγνωση ελαττωμάτων ακοής από μη συνεργάσιμα άτομα (AEP) - έλεγχος αισθητικών οδών και εγκεφαλικές απολήξεις τους σε νευρολογικές επεμβάσεις (SEP) Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 69

70 Εφαρμογές Προκλητών Δυναμικών Συστατικά πέραν των 70msec ανήκουν στα ενδογενή δυναμικά: Σχετίζονται με διάφορα στάδια νοητικής επεξεργασίας των εξωτερικών ερεθισμάτων στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ). κλινικές εφαρμογές στην Ψυχιατρική γνώση των πολύπλοκων και δυσπρόσιτων γνωσιακών διαδικασιών του εγκεφάλου βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 70

71 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Επίπονη η «ανακάλυψη» του συστατικού (component): Συγκεκριμένες συνθήκες Καλά ελεγχόμενη πειραματική διαδικασία χορήγησης ερεθισμού Περιορισμένο χρονικό εύρος Επαναλήψιμη η παρατήρηση υπό αμετάβλητες συνθήκες Βασικά ζητήματα μεθοδολογίας: Ε: Πώς είμαστε βέβαιοι ότι δύο κορυφώσεις, που διαφέρουν χρονικά μεταξύ τους, ανήκουν στο ίδιο συστατικό? A: Με τη βοήθεια χαρτών κατανομής δυναμικών στην επιφάνεια του κεφαλιού Ε: Πότε παύει η δράση ενός συστατικού ή πότε αλληλοκαλύπτονται μερικώς δύο διαδοχικά συστατικά? Α: Χρήση προχωρημένων ψηφιακών τεχνικών μέτρησης Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 71

72 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Η «ανακάλυψη» του συστατικού έγινε. Και έπειτα τι? Καθορισμός λειτουργικής σημασίας συστατικού: Συλλογή πληροφοριών για παράγοντες που επηρεάζουν το πλάτος, χρόνο εμφάνισης, συνολικό χρονικό εύρος συστατικού Έλεγχος της διατυπωμένης θεώρησης ως προς τη συνέπειά της σε σχέση με νέες πειραματικές διαδικασίες. Καθορισμός συστατικών ΠΔ ως δείκτες συγκεκριμένων ψυχικών λειτουργιών. ΠΔ: σημαντικός παράγοντας προώθησης: ψυχιατρικής έρευνας κλινικής εφαρμογής διαγνωστικών διαδικασιών ψυχοφαρμακολογία Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 72

73 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Σημαντικά ενδογενή συστατικά των ΠΔ για τη Ψυχιατρική: Ν 100 : Αρνητική κορύφωση μετρούμενου δυναμικού msec μετά την παροχή του ερεθίσματος. Συνδέεται με τη λειτουργία προσοχής και επιλογής πληροφοριών. Άμεση εγρήγορση εκάστοτε ειδικού αισθητικού συστήματος (οπτικό, ακουστικό). Επηρεάζεται και από εξωγενείς παράγοντες (ένταση, διάρκεια, συχνότητα). Πολλαπλότητα συναφών μηχανισμών - στη χρονική περιοχή συνυπάρχουν 3 με 6 ταυτοχρόνως ενεργά συστατικά. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 73

74 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Σημαντικά ενδογενή συστατικά των ΠΔ για τη Ψυχιατρική: P 300 : Θετική κορύφωση μετρούμενου δυναμικού msec μετά την παροχή του ερεθίσματος. Αποτελείται από δύο υποσυστατικά: P 300a (P 3a ): εκούσια αντίδραση προσανατολισμού ατόμου στο ερέθισμα P 300b (P 3b ): μέτρο ελεγχόμενων, σκόπιμων, διαδικασιών επεξεργασίας ερεθισμάτων. Εμφανίζεται msec μετά το ερέθισμα. Κατηγοριοποίηση μεταβλητών που επηρεάζουν το πλάτος του P 300 σε 3 ομάδες παραγόντων Α, Β και Γ (ποιοτικό κριτήριο) έτσι ώστε: {πλάτος συστατικού P 300 } = Α x (Β + Γ) όπου Α: ποσότητα πληροφορίας που περιέχει ο ερεθισμός Β: υποκειμενική εκτίμηση απιθανότητας εμφάνισης ερεθισμού Γ: νόημα ερεθίσματος σχετικά με πολυπλοκότητα, αξία, δυσκολία αποστολής Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 74

75 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Σημαντικά ενδογενή συστατικά των ΠΔ για τη Ψυχιατρική: Ν 400 : Αρνητική κορύφωση μετρούμενου δυναμικού ~400 msec μετά την παροχή του ερεθίσματος. Εξέταση μηχανισμών που σχετίζονται με τη γλώσσα και το εννοιολογικό-συντακτικό της περιεχόμενο. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 75

76 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Καταγραφή ΠΔ Τ3: κορύφωση Ν 100 Τ6: κορύφωση P 300 Τ8: κορύφωση Ν 400 Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 76

77 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Καταγραφή ΠΔ. Η μέτρηση δυναμικού έχει αρχίσει 200msec πριν το ερέθισμα Τ5: αρχή Ν 100 Τ4: κορύφωση Ν 100 Τ8: κορύφωση P 200 Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 77

78 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Καταγραφή ΠΔ. Η μέτρηση δυναμικού έχει αρχίσει 200msec πριν το ερέθισμα Τ1: κορύφωση Ν 200 Τ2: κορύφωση P 3a Τ5: κορύφωση P 3b Τ6: κορύφωση Ν 400 Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 78

79 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Καθορισμός πλάτους και χρόνου ερεθίσματος-αντίδρασης Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 79

80 Μέθοδοι Επεξεργασίας Προκλητών Δυναμικών Η εξαγωγή πληροφορίας μπορεί να διακριθεί σε δύο επίπεδα: α) Τεχνικές με τις οποίες απλώς τα υπάρχοντα δεδομένα αναδιατάσσονται και συνδυάζονται ώστε να παρουσιαστούν με διαφορετικό από το συμβατικό τρόπο. Πιο γνωστή μέθοδος: η κατασκευή χαρτών της κατανομής δυναμικού στη δερματική επιφάνεια του εγκεφάλου (στην απλούστερη μορφή λαμβάνει τη μορφή ισοδυναμικών επιφανειών). Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 80

81 Μέθοδοι Επεξεργασίας Προκλητών Δυναμικών Εξαγωγή χαρτών Συγκεκριμένη χρονική στιγμή: 100ms Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 81

82 Μέθοδοι Επεξεργασίας Προκλητών Δυναμικών Εξαγωγή χαρτών Οι μετρήσεις - δυναμικά πάρθηκαν από ηλεκτρόδια (κουκίδες). Εφαρμογή μεθόδου παρεμβολής (γραμμική) για τον υπολογισμό του δυναμικού σε ενδιάμεσες των ηλεκτροδίων περιοχές. Χάραξη ισοϋψών (συνεχείς γραμμές για θετικό δυναμικό και διακεκομμένες για αρνητικό δυναμικό). Διακεκομμένη περιοχή - περιοχή τοποθέτησης διπόλων ρεύματος Δημιουργία χάρτη δυναμικού για συγκεκριμένη χρονική στιγμή Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 82

83 Μέθοδοι Επεξεργασίας Προκλητών Δυναμικών Έστω Ν μετρήσεις δυναμικού V i (t), I=1,,N σε ισάριθμα ηλεκτρόδια. Αν έχουμε «μονοπολικές» μετρήσεις, τότε Ν τιμές δυναμικού για κάθε χρονική στιγμή t k, της επιφάνειας στην οποία είναι κατανεμημένα τα ηλεκτρόδια. Άρα, προσέγγιση συνάρτησης δυναμικού σε όλη την ελεγχόμενη επιφάνεια και δυνατότητα παρατήρησης της μεταβολής της χωρικής συνάρτησης στο χρόνο. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 83

84 Μέθοδοι Επεξεργασίας Προκλητών Δυναμικών Η μελέτη των ΠΔ μέσω χαρτών απαιτεί την επιλογή παραμέτρων όπως: συντελεστές επιφανειακής κάλυψης δείκτες πλαγίωσης (δείκτες που δείχνουν κατά πόσο διαφέρει η εικόνα από το ένα ημισφαίριο στο άλλο) Η επιλογή μεθόδου παρεμβολής για τον υπολογισμό των αγνώστων τιμών δυναμικού (με βάση τις Ν γνωστές τιμές του χάρτη θέσεις απαγωγών) είναι κρίσιμη. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 84

85 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Τεχνικές ψηφιακής πρόσθεσης ή αφαίρεσης καμπυλών δυναμικού. Δύο στόχοι: 1) από τις αρχικές μονοπολικές μετρήσεις σε ένα πείραμα, είναι δυνατόν αφαιρώντας δύο κυματομορφές που αντιστοιχούν σε διαφορετικά ηλεκτρόδια να έχουμε διπολική μέτρηση ως διαφορά δυναμικού μεταξύ των αντίστοιχων ηλεκτροδίων. ΑΡΑ εξαγωγή δραστηριότητας που δεν είναι κοινή στα δύο ηλεκτρόδια. 2) αφαίρεση της Vi{a}(t) που αντιστοιχεί στο ηλεκτρόδιο i κατά την πειραματική συνθήκη a, με την Vi{b}(t) στο ίδιο ηλεκτρόδιο, όταν κάποια κρίσιμη παράμετρος της πειραματικής συνθήκης αλλάξει. Ανίχνευση επίδρασης αλλαγής στο μετρούμενο δυναμικό. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 85

86 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών β) Τεχνικές οι οποίες προβαίνουν σε επεξεργασία των δυναμικών ώστε να εξαχθούν επιπρόσθετες, όχι άμεσα προφανείς πληροφορίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Μετασχηματισμός Fourier (FFT) - Επιτρέπει λεπτομερειακό υπολογισμό της πυκνότητας του φάσματος ισχύος του αρχικού σήματος δυναμικού, ώστε να εξαχθούν οι συνιστώσες αρμονικές συχνότητες που συνθέτουν το σήμα. - Μπορεί να αφορά είτε όλο το χρονικό διάστημα του δεδομένου σήματος είτε ένα χρονικό του παράθυρο. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 86

87 Ηλεκτρόδιο: Τ5 Διάστημα : 3.2 sec Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Μετασχηματισμός Fourier Πυκνότητα φάσματος (Watt) για διαφορετικές συχνότητες (Hz) Εμβαδόν: ισχύς ρυθμών ανά ρυθμό Ανάλυση για όλα τα ηλεκτρόδια στο ίδιο χρονικό διάστημα Δημιουργία χάρτη κατανομής ρυθμού α (για το ίδιο χρονικό διάστημα) Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 87

88 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Χάρτες κατανομής συνολικής ισχύος ζωνών συχνοτήτων που αντιστοιχούν στους ρυθμούς α, β, θ, δ του ΗΕΓ για 7 ηλεκτρόδια. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 88

89 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Μελέτη μεταβολής χωρικής κατανομής συνάρτησης δυναμικού κατά τη διάρκεια του χρόνου: Υπολογισμός μέσω παρεμβολής πλήρης συνάρτησης V(r e,θ,φ,t k ) στην επιφάνεια σφαίρας ακτίνας r e από τις τιμές V i (t k ) για κάθε χρονική στιγμή t k. r, θ, φ σφαιρικές συντεταγμένες: το κεφάλι του εξεταζόμενου θεωρείται σφαίρα. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 89

90 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Υπολογισμός gradient συνάρτησης δυναμικού: V V r r V V Το gradient της βαθμωτής συνάρτησης είναι διάνυσμα. Η κατεύθυνσή του σε ένα συγκεκριμένο σημείο ταυτίζεται με την κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να κινηθούμε από το σημείο αυτό για πιο γοργή αύξηση στη συνάρτηση δυναμικού. Το μέτρο του διανύσματος δίνει το μέτρο αυτής της αύξησης. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 90

91 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Υπολογισμός Λαπλασιανής δυναμικού: 2 V 2 V 2 r 2 V 2 V 2 2 Λαπλασιανή του δυναμικού σε ένα σημείο = άθροισμα δευτέρων παραγώγων δυναμικού ως προς τις τρεις κατευθύνσεις r, θ και φ. Ουσιαστικά μεταβάλλονται μόνο οι επιφανειακές διαστάσεις θ και φ. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 91

92 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Υπολογισμός gradient δυναμικού τεχνική μετασχηματισμού επιφανειακών δυναμικών Προκύπτει νέα καμπύλη δυναμικού σε κάθε ηλεκτρόδιο. Αντικατοπτρίζει καλύτερα την εγκεφαλική δραστηριότητα (στη γειτονική περιοχή του ηλεκτροδίου) απορρίπτοντας συνεισφορές από απομακρυσμένες περιοχές. ΑΡΑ διέλευση αρχικού σήματος μέσω κατωδιαβατού χωρικού φίλτρου. Υπολογισμός επιφανειακής Λαπλασιανής δυναμικού μέθοδος χαρτογραφίας CSD (Current Source Density mapping) Σχηματισμός χαρτών με χωρική κατανομή ακτινικών ρευμάτων που φθάνουν στην επιφάνεια του κεφαλιού. Καλή διακριτικότητα, τόσο χωρικά όσο και χρονικά, σε σχέση με τις αρχικές καμπύλες δυναμικού. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 92

93 Μελέτη Προκλητών Δυναμικών Τοπογραφικοί χάρτες δυναμικού (άνω) & επιφανειακής Λαπλασιανής δυναμικού (μέσο). Συνεχείς γραμμές αντιστοιχούν σε θετικές τιμές και διακοπτόμενες σε αρνητικές. Κάτω φαίνονται τα σημεία τοποθέτησης των ηλεκτροδίων. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 93

94 Παράδειγμα-1 Προκλητών Δυναμικών Ακουστικό Πείραμα για την επιλεκτική προσοχή και την επίδειξη ενδογενών δυναμικών: Το υποκείμενο δεχόταν δύο παλμοσειρές των 50msec η κάθε μία. Η μια παλμοσειρά δινόταν στο αριστερό αυτή και η άλλη στο δεξί αυτί. Η μια παλμοσειρά περιείχε παλμούς με standard συχνότητα 500Hz και τυχαίους παλμούς «στόχους» των 475Hz. Η άλλη παλμοσειρά περιείχε παλμούς με standard συχνότητα 1.000Hz και τυχαίους παλμούς «στόχους» των 1.050Hz. Η οδηγία στον εξεταζόμενο ήταν κάθε φορά να προσέχει μόνο τα σήματα που διεγείρουν το ένα αυτί ώστε να ανιχνεύσει τους «στόχους» και να αγνοεί το άλλο αυτί. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 94

95 Παράδειγμα-1 Προκλητών Δυναμικών Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 95

96 Παράδειγμα-1 Προκλητών Δυναμικών Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το ΠΔ αλλάζει ως συνάρτηση του ποιού αυτιού προσέχει ο εξεταζόμενος το σήμα: Όταν είχε εντολή να προσέχει το αριστερό αυτί, οποιαδήποτε σήμα (standard ή «στόχο») ερέθιζε το αριστερό αυτί έδινε καμπύλη με έντονη αρνητική κορυφή στα 100msec (N 100 ) πολύ μεγαλύτερη αυτής που προέκυπτε όταν ερεθιζόταν το αριστερό αυτί αλλά υπήρχε εντολή έντονης προσοχής στο δεξί αυτί. Το ίδιο παρατηρήθηκε όταν ερεθιζόταν το δεξί αυτί με εντολή προσοχής το αριστερό αυτί. Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 96

97 Παράδειγμα-1 Προκλητών Δυναμικών Το Εξωγενές συστατικό (component) - N αποτελεί σημαντικό συστατικό για την αξιολόγηση εξωτερικού ακουστικού ερεθίσματος. Η καμπύλη των ΠΔ εμφανίζει σαφή θετικότητα όταν το σήμα ερεθίζει το αυτί στο οποίο είναι επικεντρωμένη η προσοχή του εξεταζόμενου και έχει χαρακτηριστική συχνότητα «στόχου». Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 97

98 Παράδειγμα-2 Προκλητών Δυναμικών Ακουστικό Πείραμα για την επιλεκτική προσοχή και την επίδειξη δυναμικών: Στο πείραμα αυτό οι εξεταζόμενοι ακούν τρεις προτάσεις. Κάθε πρόταση αποτελείται από 7 λέξεις. Στην πρώτη πρόταση, η τελευταία λέξη ταιριάζει με την ακολουθία της πρότασης (It was its first day at work). Στη δεύτερη πρόταση, η τελευταία λέξη ήταν αταίριαστη (He spread the warm bread with socks) Στην τρίτη πρόταση, η τελευταία λέξη ταιριάζει αρκετά με την προηγούμενη λέξη (She put on her high heeled shoes). Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 98

99 Παράδειγμα-2 Προκλητών Δυναμικών Α: Ένας εξεταζόμενος. Διαφοροποίηση στο Ν400 και Ρ560 της λάθος πρότασης. B,C,D: Μέσες τιμές ΠΔ από όλους τους εξεταζόμενους. Συνεχή γραμμή: απόκριση για φυσιολογικό έβδομη λέξη Διακεκομμένη γραμμή: απόκριση για αταίριαστη έβδομη λέξη Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 99

100 Παράδειγμα-3 Προκλητών Δυναμικών Ακουστικό Πείραμα για την επιλεκτική προσοχή και την επίδειξη δυναμικών: Στο πείραμα αυτό οι εξεταζόμενοι ακούν μια παλμοσειρά. Κάθε παλμοσειρά έχει διάρκεια 55msec και ακούγονται με ρυθμό 1 ανά 1,1 sec. 80% των παλμών είχαν συχνότητα 1.000Hz, 10% συχνότητα 1050Hz («δύσκολοι στόχοι») και 10% συχνότητα 1.500Hz («εύκολοι στόχοι»). Συλλέχθηκαν 5 κυματομορφές από πέντε διαφορετικά ηλεκτρόδια. Μέσος όρος από 12 εξεταζόμενους. Μελετήθηκαν οι κορυφές N2 και P3 στην απόκριση «δύσκολων» (συνεχής γραμμή) και «εύκολων» στόχων (διακεκομμένη γραμμή). Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 100

101 Παράδειγμα-3 Προκλητών Δυναμικών «Εύκολος στόχος»: γρήγορη απόκριση, ισχυρό P3 και ασθενές Ν2 «Δύσκολος στόχος»: αργότερη απόκριση και με ισχυρό Ν2 και ασθενές Ρ3 Εργαστήριο Βιοϊατρικής Τεχνολογίας 101

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) Γιάννης Τσούγκος ΓΕΝΙΚΑ:...πολλούς αιώνες πριν μελετηθεί επιστημονικά ο ηλεκτρισμός οι άνθρωποι γνώριζαν

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του μαθήματος είναι ο συνδυασμός των θεωρητικών και ποσοτικών τεχνικών με τις αντίστοιχες περιγραφικές. Κεφάλαιο 1: περιγράφονται οι βασικές

Σκοπός του μαθήματος είναι ο συνδυασμός των θεωρητικών και ποσοτικών τεχνικών με τις αντίστοιχες περιγραφικές. Κεφάλαιο 1: περιγράφονται οι βασικές Εισαγωγή Ασχολείται με τη μελέτη των ηλεκτρικών, η λ ε κ τ ρ ο μ α γ ν η τ ι κ ώ ν κ α ι μ α γ ν η τ ι κ ώ ν φαινομένων που εμφανίζονται στους βιολογικούς ιστούς. Το αντικείμενο του εμβιοηλεκτρομαγνητισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας Ρόλος του νευρικού συστήματος Το νευρικό σύστημα (Ν.Σ.) ελέγχει, ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του οργανισμού ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9. Νευρικό Σύστημα. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9. Νευρικό Σύστημα. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9 Νευρικό Σύστημα Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων Νευρικό Σύστημα Το νευρικό σύστημα μαζί με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων φροντίζουν να διατηρείται σταθερό το εσωτερικό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ 1.1. Εισαγωγή Ο ζωντανός οργανισµός έχει την ικανότητα να αντιδρά σε µεταβολές που συµβαίνουν στο περιβάλλον και στο εσωτερικό του. Οι µεταβολές αυτές ονοµάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη της Συνδεσιμότητας Περιοχών του Εγκεφάλου με εφαρμογή υπολογιστικών μεθόδων και δεδομένα ηλεκτροεγκεφαλογραφίας ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Μελέτη της Συνδεσιμότητας Περιοχών του Εγκεφάλου με εφαρμογή υπολογιστικών μεθόδων και δεδομένα ηλεκτροεγκεφαλογραφίας ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - 1 - ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ Μελέτη της Συνδεσιμότητας Περιοχών του Εγκεφάλου

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 6. ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ

ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 6. ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 6. ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΚΛΩΤΣΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ dimglo@uniwa.gr Τμήμα Μηχανικών Βιοϊατρικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Δεκέμβριος 2018 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Δυναμικά μεμβράνης 2. Δυναμικά στα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Όπως συμβαίνει με τη συναπτική διαβίβαση στη νευρομυϊκή σύναψη, σε πολλές μορφές επικοινωνίας μεταξύ νευρώνων στο κεντρικό νευρικό σύστημα παρεμβαίνουν άμεσα ελεγχόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική και μεθοδολογία της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής καταγραφής Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται για τη λήψη του ΗΕΓ ονομάζεται

Τεχνική και μεθοδολογία της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής καταγραφής Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται για τη λήψη του ΗΕΓ ονομάζεται ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΗΕΓ) Ιστορικά στοιχεία Οι πρώτοι ερευνητές που διαπίστωσαν με τη βοήθεια γαλβανόμετρου την ύπαρξη ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο κουνελιών ήταν ο Άγγλος βιολόγος Caton

Διαβάστε περισσότερα

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες.

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες. Bιοηλεκτρισμός To νευρικό σύστημα Το νευρικό κύτταρο Ηλεκτρικά δυναμικά στον άξονα Δυναμικά δράσης Ο άξονας ως ηλεκτρικό καλώδιο Διάδοση των δυναμικών δράσης Δυναμικά δράσεις στους μύες Δυναμικά επιφανείας

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (II)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (II) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (II) Γιάννης Τσούγκος Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Γ.Τσούγκος Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Γ.Τσούγκος Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Η βαθμίδα του ηλεκτρικού πεδίου της μεμβράνης τείνει να συγκρατήσει τα θετικά φορτισμένα ιόντα.

Η βαθμίδα του ηλεκτρικού πεδίου της μεμβράνης τείνει να συγκρατήσει τα θετικά φορτισμένα ιόντα. Τα ιόντα χλωρίου βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερη πυκνότητα στο εξωτερικό παρά στο εσωτερικό του κυττάρου, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται παθητικό ρεύμα εισόδου τους στο κύτταρο. Τα αρνητικά φορτισμένα ιόντα

Διαβάστε περισσότερα

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics Recording and Processing Brain Signals Μαρία Σαγιαδινού Ο ανθρώπινος εγκέφαλος Πιο πολύπλοκο δημιούργημα της φύσης Προιόν βιολογικής εξέλιξης εκατομμυρίων ετών

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές...

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές... ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Εκφυλιστικές αλλοιώσεις Αγγειακές παθήσεις Παθολογίες των πνευμόνων Ουρο-γυναικολογικές διαταραχές Καρδιακές παθήσεις Παθολογίες σπονδυλικής στήλης Παθολογίες αρθρώσεων Παθολογίες συνδέσμων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΗ ΣΥΝΑΨΗ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΗ ΣΥΝΑΨΗ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΗ ΣΥΝΑΨΗ Η νευρομυϊκή σύναψη αποτελεί ιδιαίτερη μορφή σύναψης μεταξύ του κινητικού νευρώνα και της σκελετικής μυϊκής ίνας Είναι ορατή με το οπτικό μικροσκόπιο Στην

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας 2018 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός: Περιγραφή της συμπεριφοράς των νευρικών κυττάρων και ποσοτικά και ποιοτικά.

Σκοπός: Περιγραφή της συμπεριφοράς των νευρικών κυττάρων και ποσοτικά και ποιοτικά. Σκοπός: Περιγραφή της συμπεριφοράς των νευρικών κυττάρων και ποσοτικά και ποιοτικά. Τα νευρικά κύτταρα περιβάλλονται από μία πλασματική μεμβράνη της οποίας κύρια λειτουργία είναι να ελέγχει το πέρασμα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες

Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες Περιεχόμενα μαθήματος Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες - Laser Θερμοθεραπεία Υδροθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 2 ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ EΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Οργάνωση: Εργαστήριο Ηλεκτρομυογραφίας και Κλινικής Νευροφυσιολογίας Α Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Αθήνα, 23 26 Σεπτεμβρίου 2012

Διαβάστε περισσότερα

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα;

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη Πέτρος Ρούσσος Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Τι θα προτιμούσατε; Ή να αντιμετωπίσετε τον Γκάρι Κασπάροβ σε μια παρτίδα σκάκι; 1

Διαβάστε περισσότερα

Απεικόνιση των περιοχών του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από την παρατήρηση εικόνων με συναισθηματικό περιεχόμενο.

Απεικόνιση των περιοχών του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από την παρατήρηση εικόνων με συναισθηματικό περιεχόμενο. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Απεικόνιση των περιοχών του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από την παρατήρηση εικόνων με συναισθηματικό

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνητά Νευρωνικά Δίκτυα. Τσιριγώτης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης

Τεχνητά Νευρωνικά Δίκτυα. Τσιριγώτης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Τεχνητά Τσιριγώτης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Ο Βιολογικός Νευρώνας Δενδρίτες Συνάψεις Πυρήνας (Σώμα) Άξονας 2 Ο Βιολογικός Νευρώνας 3 Βασικά Χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι * ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι * ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι * ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υπεύθυνος: Κων/νος Παπαθεοδωρόπουλος, Αναπληρωτής καθηγητής ΑΣΚΗΣΗ 1. ΕΞΑΣΚΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει»

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» «Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» Γνωστική Νευροεπιστήμη Πώς γίνεται αντιληπτή η αισθητική πληροφορία; Πώς σχηματίζονται οι μνήμες; Πώς μετασχηματίζονται σε λόγο οι αντιλήψεις και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολογία A λυκείου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: 2013-2014 Ένα αισθητικό σύστημα στα σπονδυλωτά αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Τους αισθητικούς υποδοχείς,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ ΤΡΟΧΗΛΑΤΟΥ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ ΤΡΟΧΗΛΑΤΟΥ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ ΤΡΟΧΗΛΑΤΟΥ Σ.Β. Α/Α ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ % Α ΓΕΝΙΚΑ Σύστημα ηλεκτροεγκεφαλογράφου με ταυτόχρονη καταγραφή και παρακολούθηση ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος

Διαβάστε περισσότερα

Σύναψη µεταξύ της απόληξης του νευράξονα ενός νευρώνα και του δενδρίτη ενός άλλου νευρώνα.

Σύναψη µεταξύ της απόληξης του νευράξονα ενός νευρώνα και του δενδρίτη ενός άλλου νευρώνα. ΟΙ ΝΕΥΡΩΝΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΥΝΑΨΗΣ Άντα Μητσάκου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Πατρών Γνωρίζουµε ότι είµαστε ικανοί να εκτελούµε σύνθετες νοητικές διεργασίες εξαιτίας της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙΙ:

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙΙ: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙΙ: Εργαστήριο Φυσιολογίας Τµήµα Ιατρικής Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Λάρισα 2010 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ ΥΠΝΟΣ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ Ιστορικά στοιχεία Οι πρώτοι ερευνητές που διαπίστωσαν

Διαβάστε περισσότερα

+ - - εκπολώνεται. ΗΛΕΚΤΡΟMYΟΓΡΑΦΗΜΑ

+ - - εκπολώνεται. ΗΛΕΚΤΡΟMYΟΓΡΑΦΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟMYΟΓΡΑΦΗΜΑ Στόχοι Κατανόησης: -Να σας είναι ξεκάθαρες οι έννοιες πόλωση, εκπόλωση, υπερπόλωση, διεγερτικό ερέθισμα, ανασταλτικό ερέθισμα, κατώφλιο δυναμικό, υποκατώφλιες εκπολώσεις, υπερκατώφλιες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΙΝΤΕΟ-ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ 128 ΚΑΝΑΛΙΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΙΝΤΕΟ-ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ 128 ΚΑΝΑΛΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΙΝΤΕΟ-ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ 128 ΚΑΝΑΛΙΩΝ Σ.Β. Α/Α ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΙΝΤΕΟ-ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΥ % Α ΓΕΝΙΚΑ Σύστημα Βίντεο-ηλεκτροεγκεφαλογράφου με ταυτόχρονη καταγραφή και παρακολούθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΣΗΜΑΤΑ & ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

ΒΙΟΣΗΜΑΤΑ & ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΣΗΜΑΤΑ & ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΡ. Γ. ΜΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από πολλά συστήματα:

Διαβάστε περισσότερα

4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ FOURIER

4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ FOURIER 4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ FOURIER Σκοπός του κεφαλαίου είναι να παρουσιάσει μερικές εφαρμογές του Μετασχηματισμού Fourier (ΜF). Ειδικότερα στο κεφάλαιο αυτό θα περιγραφούν έμμεσοι τρόποι

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα φοιτητή/φοιτήτριας:

Όνομα φοιτητή/φοιτήτριας: ΠΡΟΟΔΟΣ 2: Δυναμικό Ενεργείας-Ηλεκτροφυσιολογικές Καταγραφές -Ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ) ΟΔΗΓΙΕΣ: Οι ερωτήσεις είναι του τύπου "σωστό ή λάθος". Κωδικοποιήστε τις απαντήσεις σας ως εξής: "1"= Σωστό, "0"=Λάθος

Διαβάστε περισσότερα

Α) Το σύστημα θα πρέπει να φέρεται σε εργοστασιακή τροχήλατη βάση για την. Β)Στην παράγραφο 9 και 10 του ενισχυτού ζητάμε την τροποποίηση του A/D

Α) Το σύστημα θα πρέπει να φέρεται σε εργοστασιακή τροχήλατη βάση για την. Β)Στην παράγραφο 9 και 10 του ενισχυτού ζητάμε την τροποποίηση του A/D ΠΡΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ Τμήμα Βιοιατρικής τεχνολογίας Υπ όψιν Κου Μπιρμπιλόπουλου Email:bioiatriki2002@yahoo.gr Θέμα:Διαβούλευση τεχνικών προδιαγραφών συστήματος Ηλεκτροεγκεφαλογράφου Αξιότιμοι

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ (συγκεντρωμένοι ή διάσπαρτοι) ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Ειδικά κύτταρα - υποδοχείς, ευαίσθητα στις αλλαγές αυτές, είναι τα κύρια μέσα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργία και Απόδοση του Πρότυπου Ανιχνευτή ΝΕΣΤΩΡ

Λειτουργία και Απόδοση του Πρότυπου Ανιχνευτή ΝΕΣΤΩΡ 12 Λειτουργία και Απόδοση του Πρότυπου Ανιχνευτή ΝΕΣΤΩΡ Εισαγωγή Στο παρόν Κεφάλαιο περιγράφεται η λειτουργία και απόδοση του πρότυπου ανιχνευτή ΝΕΣΤΩΡ κατά τη λειτουργία του στη βαθιά θάλασσα. Συγκεκριμένα

Διαβάστε περισσότερα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες O εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου του σώματος μας και ελέγχει όλες τις ακούσιες και εκούσιες δραστηριότητες που γίνονται μέσα σε αυτό. Αποτελεί το

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2018 Μηχανισµοί της ΣΔ à Βάση διεργασιών όπως η αντίληψη, µάθηση, εκούσια κίνηση. 10.000 à Μέσος νευρώνας à 1000 (1011 1014). 2 θεµελιώδεις µηχανισµοί ΣΔς:

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Εργασία στο μάθημα της Βιολογίας Εισηγητής: Μ. Αντώνιος Καθηγητής: Πιτσιλαδής Βασίλης Σχ. έτος: 2016-2017 ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ Η καρδιά είναι ένα μυώδες

Διαβάστε περισσότερα

MÝ ñïò I NEΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ. Ðå ñéå ü ìå íá

MÝ ñïò I NEΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ. Ðå ñéå ü ìå íá MÝ ñïò I NEΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ Ðå ñéå ü ìå íá 1. Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα 2. Ηλεκτρομυογράφημα, Μελέτη της Νευρικής Αγωγιμότητας και Προκλητά Δυναμικά 3. Νευροακτινολογία Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα ÊÅ ÖA ËÁÉÏ

Διαβάστε περισσότερα

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες 9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα μαζί με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων συμβάλλουν στη διατήρηση σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος (ομοιόσταση), ελέγχοντας και συντονίζοντας τις λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ. ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΣΥΣΠΑΣΗΣ

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ. ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΣΥΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΔΙΑΛΕΞΗ 3 - Η ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΜΥΪΚΗΣ ΣΥΣΠΑΣΗΣ Βιοχημεία των νευρομυϊκών

Διαβάστε περισσότερα

«Ηλεκτρικά ήματα από το ώμα»

«Ηλεκτρικά ήματα από το ώμα» «Ηλεκτρικά ήματα από το ώμα» Κωνσταντίνος Λουκάς Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ e-mail: cloukas@med.uoa.gr Περίγραμμα Παρουσίασης Νευρικός Παλμός ΗΜΓ ΗΚΓ ΗΑΓ, ΗΟΓ ΜΕΓ, Βιοανάδραση Σι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος στροφών κινητήρα DC με ελεγκτή PI, και αντιστάθμιση διαταραχής.

Έλεγχος στροφών κινητήρα DC με ελεγκτή PI, και αντιστάθμιση διαταραχής. ΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ Τμήμα Μηχανικών Αυτοματισμού Τ.Ε. Έλεγχος στροφών κινητήρα DC με ελεγκτή PI, και αντιστάθμιση διαταραχής. Α) Σκοπός: Σκοπός της παρούσας άσκησης είναι να επιδειχθεί ο έλεγχος των στροφών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σημειώσεις Ανατομίας - Φυσιολογίας Ι Σκοπός της λειτουργίας του νευρικού συστήματος Προσαρμόζει τις λειτουργίες του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας 2310-999054 (προσωπικό) 2310-999185 (γραμματεία) anogian@auth.

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας 2310-999054 (προσωπικό) 2310-999185 (γραμματεία) anogian@auth. ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας 2310-999054 (προσωπικό) 2310-999185 (γραμματεία) anogian@auth.gr Σύνοψη των όσων εξετάσαμε για τους ιοντικούς διαύλους: 1. Διαπερνούν

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Διάλεξη 3: DSP for Audio Δρ. Θωµμάς Ζαρούχας Επιστηµμονικός Συνεργάτης Μεταπτυχιακό Πρόγραµμµμα: Τεχνολογίες και Συστήµματα Ευρυζωνικών Εφαρµμογών και Υπηρεσιών 1 Προεπισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

«ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Λειτουργία Νευρικού Συστήματος

«ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Λειτουργία Νευρικού Συστήματος ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Λειτουργία Νευρικού Συστήματος Κώστας Παπαθεοδωρόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής * Εργαστήριο Φυσιολογίας 2013 Ομοιόσταση Ορισμός: Το σύνολο των φυσιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

Αντικείμενο. Ερμηνεία της έννοιας της ηλεκτροπληξίας. Περιγραφή των παραμέτρων που επηρεάζουν ένα επεισόδιο ηλεκτροπληξίας.

Αντικείμενο. Ερμηνεία της έννοιας της ηλεκτροπληξίας. Περιγραφή των παραμέτρων που επηρεάζουν ένα επεισόδιο ηλεκτροπληξίας. Αντικείμενο Ερμηνεία της έννοιας της ηλεκτροπληξίας. Περιγραφή των παραμέτρων που επηρεάζουν ένα επεισόδιο ηλεκτροπληξίας. Θανατηφόρα ατυχήματα από ηλεκτροπληξία στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1980-1995

Διαβάστε περισσότερα

Β. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση αναγράφοντας στον πίνακα της ακόλουθης

Β. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση αναγράφοντας στον πίνακα της ακόλουθης Ονοματεπώνυμο:.. Βαθμός: Ωριαία γραπτή εξέταση Α Τετραμήνου στη Βιολογία [Κεφ. 9 ο, σελ. 153-158] Α. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις με το γράμμα Ο, εφόσον είναι ορθές, ή με το γράμμα Λ, αν είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΥΠΟΣΥΝΕΙ ΗΤΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΥΠΟΣΥΝΕΙ ΗΤΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2009

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2009 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Φυσική Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΓΡΑΠΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 009 Θέμα 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από

Διαβάστε περισσότερα

kg(χιλιόγραμμο) s(δευτερόλεπτο) Ένταση ηλεκτρικού πεδίου Α(Αμπέρ) Ένταση φωτεινής πηγής cd (καντέλα) Ποσότητα χημικής ουσίας mole(μόλ)

kg(χιλιόγραμμο) s(δευτερόλεπτο) Ένταση ηλεκτρικού πεδίου Α(Αμπέρ) Ένταση φωτεινής πηγής cd (καντέλα) Ποσότητα χημικής ουσίας mole(μόλ) ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Στα φυσικά φαινόμενα εμφανίζονται κάποιες ιδιότητες της ύλης. Για να περιγράψουμε αυτές τις ιδιότητες χρησιμοποιούμε τα φυσικά μεγέθη. Τέτοια είναι η μάζα, ο χρόνος, το ηλεκτρικό

Διαβάστε περισσότερα

Μελετά τα ηλεκτρικά σήματα που δημιουργούνται και διαδίδονται στο σώμα

Μελετά τα ηλεκτρικά σήματα που δημιουργούνται και διαδίδονται στο σώμα 9 Βιοηλεκτρισμός Πόλωση μεμβράνης Δυναμικό δράσης Διάδοση δυναμικού δράσης σε νευρώνα Ηλεκτρομυογράφημα Ηλεκτροκαρδιογράφημα Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα Μαρία Κατσικίνη katsiki@auth.gr users.auth.gr/~katsiki

Διαβάστε περισσότερα

14-Σεπτ-2009 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆ ΦΗΜΑ. Χαρακτηριστικά, εντολές εισόδου

14-Σεπτ-2009 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆ ΦΗΜΑ. Χαρακτηριστικά, εντολές εισόδου 3. 1 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆ ΦΗΜΑ Χαρακτηριστικά, εντολές εισόδου ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΕΓΚΕΦΆΛΟΥ (από www.aph.org/cvi/brain.html) (από www.emc.maricopa.edu) 2 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΆΦΗΜΑ (ΗΕΓ) Εικόνα από: www.deymed.com 3 ΜΗ-ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΉ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας (προσωπικό) (γραμματεία)

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας (προσωπικό) (γραμματεία) ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας 2310-999054 (προσωπικό) 2310-999185 (γραμματεία) anogian@auth.gr Αρχές της ηλεκτρικής διακυτταρικής επικοινωνίας Ή πως το νευρικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα

Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ο Ήχος ως Σήμα & η Ακουστική Οδός ως Σύστημα Βασικές Έννοιες Θάνος Μπίμπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear InsUtute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερμηνευτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Γενικές Αρχές Απεικόνισης 1 Κ. Χατζημιχαήλ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Καλώς ήλθατε..δεν ξεχνώ Ιατρική Απεικόνιση-Υπερηχογραφία Υπέρηχοι Για τη διάδοση απαιτείται

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Φυσική για Μηχανικούς Εικόνα: Μητέρα και κόρη απολαμβάνουν την επίδραση της ηλεκτρικής φόρτισης των σωμάτων τους. Κάθε μια ξεχωριστή τρίχα των μαλλιών τους φορτίζεται και προκύπτει μια απωθητική δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα διάλεξης ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ. Τρόποι µετάδοσης των νευρικών σηµάτων. υναµικό Ηρεµίας. Νευρώνας

Θέµατα διάλεξης ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ. Τρόποι µετάδοσης των νευρικών σηµάτων. υναµικό Ηρεµίας. Νευρώνας Θέµατα διάλεξης MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ Τρόποι µετάδοσης νευρικών σηµάτων Ρόλος και λειτουργία των νευροδιαβιβαστών

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 1. Δραστηριότητα 1. Χρόνος αντίδρασης Αφου παρακολουθείστε το video Εικόνα 1.

Φύλλο Εργασίας 1. Δραστηριότητα 1. Χρόνος αντίδρασης Αφου παρακολουθείστε το video Εικόνα 1. Φύλλο Εργασίας Φύλλο Εργασίας 1. Δραστηριότητα 1. Χρόνος αντίδρασης Αφου παρακολουθείστε το video Εικόνα 1. Επαναλάβετε την διαδικασία που είδατε με τον διπλανό σας στην ομάδα σας και προσπαθείστε να πιάσετε

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες. Δομή της παρουσίασης

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες. Δομή της παρουσίασης 6 Nv 6 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες Ανάπτυξη σε Σειρές Furier Αθανάσιος

Διαβάστε περισσότερα

Ιατρικά Ηλεκτρονικά. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι. ΙΑΤΡΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΔΙΑΛΕΞΗ 4α. Σημειώσεις μαθήματος: E mail:

Ιατρικά Ηλεκτρονικά. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι. ΙΑΤΡΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΔΙΑΛΕΞΗ 4α. Σημειώσεις μαθήματος: E mail: Ιατρικά Ηλεκτρονικά Δρ. Π. Ασβεστάς Τμήμα Μηχανικών Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Τ.Ε Χρήσιμοι Σύνδεσμοι Σημειώσεις μαθήματος: http://medisp.bme.teiath.gr/eclass/courses/tio27/ E mail: pasv@teiath.gr 2 Κυκλώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Page1 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μαθητές: Ρουμπάνης Γιάννης και Οικονομίδης Αριστείδης Τάξη: Γ γυμνασίου Κερατέας Τμήμα: Γ 4 Οκτώβριος 2013 Page2 ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα μαζί

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Διάλεξη 3: DSP for Audio Δρ. Θωµμάς Ζαρούχας Επιστηµμονικός Συνεργάτης Μεταπτυχιακό Πρόγραµμµμα: Τεχνολογίες και Συστήµματα Ευρυζωνικών Εφαρµμογών και Υπηρεσιών 1 Προεπισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Ιατρικά Ηλεκτρονικά. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι. ΙΑΤΡΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΔΙΑΛΕΞΗ 2η. Σημειώσεις μαθήματος: E mail:

Ιατρικά Ηλεκτρονικά. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι. ΙΑΤΡΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΔΙΑΛΕΞΗ 2η. Σημειώσεις μαθήματος: E mail: Ιατρικά Ηλεκτρονικά Δρ. Π. Ασβεστάς Τμήμα Μηχανικών Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Τ.Ε Χρήσιμοι Σύνδεσμοι Σημειώσεις μαθήματος: http://medisp.bme.teiath.gr/eclass/courses/tio127/ E mail: pasv@teiath.gr 2 1 Όπως

Διαβάστε περισσότερα

και Ac είναι οι απολαβές διαφορικού και κοινού τρόπου του ενισχυτή αντίστοιχα.

και Ac είναι οι απολαβές διαφορικού και κοινού τρόπου του ενισχυτή αντίστοιχα. ΣΧΟΛΗ Ε.Μ.Φ.Ε. Ε.Μ.Π. - ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΙ 9 ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 1 Φεβρουαρίου 01 Διδάσκοντες: Θ. Αλεξόπουλος, Σ. Μαλτέζος, Γ. Τσιπολίτης Απαντάτε και

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 30/09/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Ιόντα Δυναμικό

Διαβάστε περισσότερα

6.3 Αποτελέσματα Δοκιμαστικής Λειτουργίας, Αξιολόγηση και Προτάσεις Βελτίωσης και Έρευνας

6.3 Αποτελέσματα Δοκιμαστικής Λειτουργίας, Αξιολόγηση και Προτάσεις Βελτίωσης και Έρευνας 25SMEs2009 ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 6: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 6.3 Αποτελέσματα Δοκιμαστικής Λειτουργίας, Αξιολόγηση και Προτάσεις Βελτίωσης και Έρευνας Σελίδα 1 REVISION HISTORY

Διαβάστε περισσότερα

Βιοϊατρική τεχνολογία

Βιοϊατρική τεχνολογία Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Βιοϊατρική τεχνολογία Ενότητα 3: Μεμβράνες - Ηλεκτρικά δυναμικά, Νευρικό & μυϊκό σύστημα Αν. καθηγητής Αγγελίδης Παντελής e-mail: paggelidis@uowm.gr ΕΕΔΙΠ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Ηλεκτροκαρδιογράφηµα Ι. ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ Η πίεση στην αορτή, στην αρτηρία του βραχίονα και σε άλλες µεγάλες αρτηρίες σ' ένα ενήλικο άτοµο µεταβάλλεται από 120 mmhg (συστολική

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο: 9 ο

Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο: 9 ο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Τομέας Τηλεπικοινωνιών και Διαστημικής Εργαστήριο Ηλεκτρομαγνητικής Θεωρίας Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΕ ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΕ ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΕ ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Α. Καραντώνης, Δ. Κουτσαύτης, Ν. Κουλουμπή Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 10: Μελέτη του Εγκεφάλου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 10: Μελέτη του Εγκεφάλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 10: Μελέτη του Εγκεφάλου Θεματική Ενότητα 10: Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις μεθόδους μελέτης του εγκεφάλου. Λέξεις κλειδιά:

Διαβάστε περισσότερα

«Επικοινωνίες δεδομένων»

«Επικοινωνίες δεδομένων» Εργασία στο μάθημα «Διδακτική της Πληροφορικής» με θέμα «Επικοινωνίες δεδομένων» Αθήνα, Φεβρουάριος 2011 Χρονολογική απεικόνιση της εξέλιξης των Τηλεπικοινωνιών Χρονολογική απεικόνιση της εξέλιξης των

Διαβάστε περισσότερα

Τελεστικοί Ενισχυτές. Σπύρος Νικολαΐδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τομέας Ηλεκτρονικής & ΗΥ Τμήμα Φυσικής

Τελεστικοί Ενισχυτές. Σπύρος Νικολαΐδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τομέας Ηλεκτρονικής & ΗΥ Τμήμα Φυσικής Τελεστικοί Ενισχυτές Σπύρος Νικολαΐδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τομέας Ηλεκτρονικής & ΗΥ Τμήμα Φυσικής Ο ιδανικός τελεστικός ενισχυτής Είσοδος αντιστροφής Ισοδύναμα Είσοδος μη αντιστροφής A( ) A d 2 1 2 1

Διαβάστε περισσότερα

επάρματα ισοηλεκτρική γραμμή.

επάρματα ισοηλεκτρική γραμμή. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) είναι μία διαγνωστική εξέταση που καταγράφει την εγκεφαλική δραστηριότητα η οποία δημιουργείται λόγω της αλλαγής της διαφοράς δυναμικού μεταξύ της εσωτερικής και της εξωτερικής

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 14 Μάθημα: ΦΥΣΙΚΗ 4ωρο Τ.Σ. Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Παρασκευή, 13 Ιουνίου 14 8:

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Φυσική για Μηχανικούς Κύματα Εικόνα: Ναυαγοσώστες στην Αυστραλία εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση μεγάλων κυμάτων. Τα κύματα που κινούνται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα παράδειγμα μηχανικών κυμάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Μεμβρανική Βιοφυσική

Μεμβρανική Βιοφυσική ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μεμβρανική Βιοφυσική Οι ηλεκτρικές ιδιότητες της κυτταρικής μεμβράνης Διδάσκων: Λεκ. Χαράλαμπος Λαμπρακάκης 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) για την υποστήριξη ιατρικών πράξεων σε νησιωτικές περιοχές στο Αιγαίο

Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) για την υποστήριξη ιατρικών πράξεων σε νησιωτικές περιοχές στο Αιγαίο Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) για την υποστήριξη ιατρικών πράξεων σε νησιωτικές περιοχές στο Αιγαίο Δρ. Η. Μαγκλογιάννης Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών

Διαβάστε περισσότερα

6 th lecture. Msc Bioinformatics and Neuroinformatics Brain signal recording and analysis

6 th lecture. Msc Bioinformatics and Neuroinformatics Brain signal recording and analysis 6 th lecture Msc Bioinformatics and Neuroinformatics Brain signal recording and analysis Προδιαγραφές EEG Κανάλια εισόδου και εξόδου Αντίσταση εισόδου A/D: Δυνατότητα μετατροπής Low pass φίλτρα High pass

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Η Αρχή της υπέρθεσης (ή της επαλληλίας)

3.1 Η Αρχή της υπέρθεσης (ή της επαλληλίας) ΚΕΦ. 3 Γενικές αρχές της κυματικής 3.1-1 3.1 Η Αρχή της υπέρθεσης (ή της επαλληλίας) 3.1.1 Γενική διατύπωση 3.1. Εύρος ισχύος της αρχής της υπέρθεσης 3.1.3 Μαθηματικές συνέπειες της αρχής της υπέρθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα Θ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

Ενότητα Θ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ Ενότητα Θ 47. Αρχίζουμε τον ηλεκτρισμό: Ηλέκτριση και ηλεκτρικό φορτίο 48. Μια πρώτη εξήγηση του ηλεκτρισμού Αγωγοί και μονωτές 49. Το ηλεκτρικό ρεύμα 50. Το νευρικό σύσυτημα ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ 50ό Μάθημα ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Γενικές Αρχές Φυσικής Κ. Χατζημιχαήλ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Καλώς ήλθατε Καλή αρχή Υπερηχογραφία Ανήκει στις τομογραφικές μεθόδους απεικόνισης Δεν έχει ιονίζουσα

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μελετάμε τις νοητικές λειτουργίες;

Πώς μελετάμε τις νοητικές λειτουργίες; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 2 Ερευνητικές μέθοδοι της Γνωστικής Ψυχολογίας Πέτρος Ρούσσος Πώς μελετάμε τις νοητικές λειτουργίες; Πειραματική γνωστική ψυχολογία Μελέτη των νοητικών λειτουργιών φυσιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Χωρικοί Περιορισμοί για την Ανάδειξη Ανεξάρτητων Συνιστωσών σε Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα Διπλωματική Εργασία

Διαβάστε περισσότερα

A4. Η δύναμη επαναφοράς που ασκείται σε ένα σώμα μάζας m που εκτελεί

A4. Η δύναμη επαναφοράς που ασκείται σε ένα σώμα μάζας m που εκτελεί ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 0 ΙΟΥΝΙΟΥ 04 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΘΟΡΥΒΟΣ Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΟΡΙΣΜΟΣ Θόρυβος είναι κάθε ανεπιθύμητος ήχος. Ήχος είναι το αίτιο που διεγείρει το αισθητήριο της ακοής. Δημιουργία θορύβου Οι ήχοι δημιουργούνται όταν ένα

Διαβάστε περισσότερα

«Ηλεκτρικά Σήματα από το Σώμα» MED809 (684 για Οδοντ/κη)

«Ηλεκτρικά Σήματα από το Σώμα» MED809 (684 για Οδοντ/κη) «Ηλεκτρικά Σήματα από το Σώμα» MED809 (684 για Οδοντ/κη) Κωνσταντίνος Λουκάς Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ e-mail: cloukas@med.uoa.gr Περίγραμμα Παρουσίασης Νευρικός Παλμός ΗΜΓ ΗΚΓ ΗΕΓ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΥΚΛΩΜΑ 2019Κ1-2

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΥΚΛΩΜΑ 2019Κ1-2 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 2019Κ1-1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΥΚΛΩΜΑ 2019Κ1-2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΥΚΛΩΜΑ 2019Κ1-3 Η ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΝΕΙ ΤΗ ΛΥΣΗ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ MAXWELL 2019Κ1-4 Η ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΝΕΙ ΤΗ ΛΥΣΗ ΑΛΛΑ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ MAXWELL??? 2019Κ1-5 ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ Από κάθε στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ: ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΠΗΣ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ: ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΠΗΣ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ: ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΜΕΛΕΤΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΠΕΔΙΩΝ

ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΜΕΛΕΤΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΠΕΔΙΩΝ 1 ο ΕΚΦΕ (Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ) Δ Δ/ΝΣΗΣ Δ. Ε. ΑΘΗΝΑΣ 1 ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΜΕΛΕΤΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΠΕΔΙΩΝ Α. ΣΤΟΧΟΙ Η επαφή και εξοικείωση του μαθητή με βασικά όργανα του ηλεκτρισμού και μετρήσεις. Η ικανότητα συναρμολόγησης απλών

Διαβάστε περισσότερα

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον; 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ένα ανοικτό ηλεκτρικό κύκλωμα μετατρέπεται σε κλειστό, οπότε διέρχεται από αυτό ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρει ενέργεια. Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι

Διαβάστε περισσότερα

17-Φεβ-2009 ΗΜΥ Ιδιότητες Συνέλιξης Συσχέτιση

17-Φεβ-2009 ΗΜΥ Ιδιότητες Συνέλιξης Συσχέτιση ΗΜΥ 429 7. Ιδιότητες Συνέλιξης Συσχέτιση 1 Μαθηματικές ιδιότητες Αντιμεταθετική: a [ * b[ = b[ * a[ παρόλο που μαθηματικά ισχύει, δεν έχει φυσικό νόημα. Προσεταιριστική: ( a [ * b[ )* c[ = a[ *( b[ * c[

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Περιοδική υπερκαλιαιμική παράλυση

ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Περιοδική υπερκαλιαιμική παράλυση ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Περιοδική υπερκαλιαιμική παράλυση ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Αγόρι 6 ετών μεταφέρεται στον οικογενειακό ιατρό από τους γονείς του λόγω εμφάνισης δυσκολίας στην κίνηση των άκρων (άνω και

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007 ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΩΤΕΡΑ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ Μάθημα: ΦΥΣΙΚΗ Ηµεροµηνία και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΙΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΙΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΜΑΘ.. 12 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΙΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ Οι μετατροπείς συνεχούς ρεύματος επιτελούν τη μετατροπή μιας τάσης συνεχούς μορφής, σε συνεχή τάση με ρυθμιζόμενο σταθερό πλάτος ή και πολικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΣΗΜΑΤΑ & ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

ΒΙΟΣΗΜΑΤΑ & ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΣΗΜΑΤΑ & ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Ρ. Γ. ΜΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από πολλά συστήματα:

Διαβάστε περισσότερα