' ".,. Ασφάλεια & Υγεία. Δεκέμβριος 1994 ' Τεύχος 2

Transcript

1 ' ".,. " Ασφάλεια & Υγεία Δεκέμβριος 1994 ' Τεύχος 2

2 Δεκέμβριος 1994, Τεύχος 2 Ασφάλεια & Υγεία Εκδίδεται από το Σύνδεσμο Ασφάλειας και Υγείας Κύπρου ΣγΝΤΑΚΤιΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Μάριος Κουρτελλής Αναστάσιος Γιαννάκη Γιώργος Σπύρου Σταύρος Λάμπρου ΥΠΕγΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ & ΥΠΕγΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ το ΝΟΜΟ Μάριος Κουρτελλής ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γιώργος Σπύρου ΔIΟΙΚΗΤιΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Αχιλλέας Γ. Καλλίμαχος, Πρόεδρος Άθως Χαραλάμπους, Γραμματέας Χρίστος Αρσαλίδης, Ταμίας Αναστάοιος Γιαννάκη Αντώνης Θεοδότου Μάριος Κουρτελλής Γιάννος Σανταμάς ΔIΕγΘΥΝΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜογ Τ.Κ.7510, Λευκωσία Τηλ Η αναδημοσίευση επιτρέπεται με αυαφορά στην πηγη και εφόσον σταλούν δύο οντίγραφα του δημοσιεύματος στη Γραμματεία του Συνδέσμου. Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις των συγγραφέων τους. Οποιοσδήποτε επιθυμεί να στείλει συω νεργασία στο περιοδικό παρακαλείται όπως επικοινωνήσει με τη Συντακτική Επιτροπή ή με τη Γραμματεία του Συνδέαμου στη διεύθυνση του Συνδέσμου ,),Ι").:ι.ι:;; Jl' οι Ο 3d)... της Σύνταξης Λογοδοσία 3ης Γενικής Συνέλευσης Ασφάλεια και Υγεία για τους εργαζόμενους στις Κατασκευές Πολιτική και Πρακτική στην Κύπρο Ανελκυστήρες, Σχεδιάζοντας για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες Το Ευθυμογράφημα μας Το ''Ανθρώπινο Λάθος" και οι αιτίες των αιτιών... Σ.Α.Υ.Κ. 3 Χρόνια Ζωής Ξεκίν.ημα, Παρόν και Μέλλον Κατοικία & Αναψυχή Ειδήσεις Ασφάλεια και Αερομεταφορές Υγεία στις Εργασία Βάρδιας και Υγεία Ασφαλείς και Ανασφαλείς Αλήθειες Η εξέλιξη της εργασίας σε σχέση με την Ασφάλεια και Υγεία των εργαζομένων Οι δυνατότητες χρήσης της Μη Καταστροφικής Δοκιμής στην ανίχνευση ελαττωμάτων Οδηγός Ύλης στα Αγγλικά (English Section) Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994,

3 της Σύνταξης Το όνειρο πραγματοποιήθηκε! Το τεύχος 2 του Ασφάλεια & Υγεία είναι στα χέρια σας. Η δεύτερη έκδοση, πλουσιότερη σε περιεχόμενο, περιλαμβάνει άρθρα και μελέτες για ενδιαφέροντα θέματα τα. οποία πηγάζουν από τις ιδιαίτερες γνώσεις, τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα των συγγραφέων τους. Οι στήλες Ειδήσεις, Ασφαλείς και Ανασφαλείς Αλήθειες και Κατοικία & Αναψυχή φιλοδοξούν να είναι μαζί σας σε κάθε έκδοση του Ασφάλεια & Υγεία. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με το Ευθυμογράφημα αλλά θα πρέπει πρώτα να πείσουμε τον Τάσο γι' αυτό. Φιλοδοξούμε ν' ανοίξουμε και νέα μόνιμη στήλη με θέμα Επιστολές όπου ο καθένας σας θα μπορεί με μια απλή επιστολή να κρίνει ή διατυπώσει απόψεις ή σχολιάσει προηγούμενη εργασία που δημοσιεύεται στο Ασφάλεια & Υγεία ή και να κάνει τις δικές του εισηγήσεις για οποιοδήποτε θέμα που ανακινεί τα νερά της ασφάλειας και υγείας. Μας ενδιαφέρει ο διάλογος με τους αναγνώστες του Ασφάλεια & Υγεία και καλοσωρίζεται κάθε επιστολή προς την κατεύθυνση αυτή. Τον lούλιο του 1994 ο Σύνδεσμος συνδιοργάνωσε με το γπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Σεμινάριο με θέμα την Επαγγελματική Ασφάλεια και γγεία στις Οικοδομικές Εργασίες και τα Έργα Μηχανικών Κατασκευών. Στο τεύχος αυτό φιλοξενείται η εισήγηση του Διευθυντή Εργασίας κ. Σ. Σωτηρίου από μια διαφορετική σκοπιά του θέματος Πολιτική και Πρακτική στην Κύπρο ως επίλογο της προσπάθειας που έγινε για πληροφόρηση των επηρεαζομένων. Στις έγινε και η 3η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου στο ξενοδοχείο Κλεοπάτρα. Για δεύτερη συνεχή χρονιά η συνέλευση πλαισιώθηκε με σύντομες εισηγήσεις θεμάτων από μέλη του Συνδέσμου και τέλειωσε με το καθιερωμένο πια γεύμα! Για όσους δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν, τους διαβεβαιώνουμε για την άψογη διοργάνωση και την έντονη επιθυμία που όλοι εξέφρασαν για την επανάληψη στο σύντομο μέλλον τέτοιων ημερίδων. Στις επόμενες σελίδες έχετε την ευκαιρία να διαβάσετε τη Αογοδοσία του προέδρου του Συνδέσμου κ. Α.Γ. Καλλίμαχου για τα πεπραγμένα της χρονιάς που πέρασε. Το Ασφάλεια & Υγεία εκδόθηκε σε 500 αντίτυπα αυτή τη φορά και διανέμεται δωρεάν στα μέλη του Συνδέσμου καθώς και σε επιλεγμένα πρόσωπα, φορείς, οργανισμούς και εταιρείες σε μια προσπάθεια να φτάσει σε ακόμα μεγαλύτερο αναγνωστικό κοινό. Ήδη η Συντακτική Επιτροπή ξεκίνησε εργασία και σχέδια για την επόμενη έκδοση του Ασφάλεια & Υγεία που προγραμματίζεται να δημοσιευθεί τον lούνιο του Αναμένονται λοιπόν οι μελέτες και τα άρθρα σας καθώς και οι ειδήσεις, ανακοινώσεις και επιστολές σας ώστε το τεύχος να έίναι έγκαιρα έτοιμο. Με την ευκαιρία αυτή ευχαριστίες οφείλονται στο κ. Νίκο Χατζηίωάwου Κουρρά, φιλόλογο, για τη διόρθωση και φιλολογική επιμέλεια των κειμένων. Τέλος σε όλους εσάς ευχόμαστε η νέα χρονιά ν'! φέρει - τι άλλο; -... ασφάλεια & υγεία. Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 2

4 Λογοδοσία του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου στην 3η Τακτική Γενική Συνέλευση (Λευκωσία, Σάββατο 26/11/94) Του Α. Γ. Καλλίμαχου Με τη σημερινή 3η Τακτική Γενική Συνέλευση του, ο Σύνδεσμος μας συμπληρώνει τρία χρόνια ζωής, καταξιωμένος πια στα μάτια του ευρύτερου περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ενεργεί και ενδυναμωμένος από την ενεργό δράση του και τη σοβαρή δουλειά του στους τομείς του άμεσου ενδιαφέροντος των μελών του. Γι' αυτό καλωσορίζοντας σας στη Γενική μας Συνέλευση, με μεγάλη χαρά και ευχαρίστηση καταθέτω τώρα τα πεπραγμένα του χρόνου που πέρασε: Συνεδρίες Διοικητικού Συμβουλίου Για τη μελέτη και την προώθηση των διαφόρων θεμάτων που το απασχόλησαν στο χρόνο που πέρασε από την περυσινή Γ ενική Συνέλευση, (που όπως πολλοί θα θυμούνται πραγματοποιήθηκε στις 20111/ 93) το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου συνήλθε σε έξι τακτικές συνεδρίες και μια έκτακτη και μελέτησε διάφορα θέματα που αφορούν στους σκοπούς και τους στόχους του Συνδέσμου και ενδιαφέρουν τα μέλη του και φρόντισε για την προώθηση τους στα πλαίσια των δυνατοτήτων του. Νέα μέλη Στην περίοδο για την οποία γίνεται ο σημερινός απολογισμός, λήφθηκε και εξετάστηκε από το Συμβούλιο αριθμός αιτήσεων για εγγραφή νέων μελών. Με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 6 του Καταστατικού και των κατευθυντηρίων γραμμών που καθώρισε η πρώτη Γενική μας Συνέλευση, πέντε υποψήφιοι έγιναν δεκτοί ως Πλήρη Μέλη και έξι άλλοι ως Συνδεδεμένα Μέλη. Έτσι ο συνολικός αριθμός των μελών του Συνδέσμου σήμερα έχει αυξηθεί σε 45. είχε εξαγγελθεί κατά την προηγούμενη Γ ενική Συνέλευση, έγινε πραγματικότητα τον περασμένο lούνιο χάρις στις άοκνες προσπάθειες της Συντακτι- Ι κής Επιτροπής, τη σύσταση της οποίας είχα αναφέρει στην περυσινή μου λογοδοσία, και ιδιαίτερα του προέδρου της κ. Μάριου Κουρτελλή. Βέβαια καμμιά προσπάθεια δεν θα καρποφορούσε αν δεν υπήρχε η ανταπόκριση με συνεισφορές σε άρθρα και μελέτες, των συναδέλφων προς τους οποίους εκφράζω και πάλι πολλές ευχαριστίες. Σύντομα θα κυκλοφορήσει και το δεύτερο τεύχος που βρίσκεται στο στάδιο της προώθησης προς το τυπογραφείο. Παραμένει όμως πάντοτε η ανάγκη για δημοσιεύσιμο υλικό για μελλοντικές εκδόσεις του εντύπου μας. Γι' αυτό και θέλω να πιστεύω ότι τα μέλη θα βοηθήσουν στέλλοντας έγκαιρα συνεργασία τους στη Συντακτική Επιτροπή. Σεμινάριο Το Σεμινάριο για την Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία στις Οικοδομικές Εργασίες και Έργα Μηχανικών Κατασκευών, το οποίο επρόκειτο να οργανωθεί με τη συνεργασία του ΥπουΡΥείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του ΛειτουΡΥού της Ευρωπαϊκής Ένωσης κα Πάγκαλου, όπως είχα αναφέρει στην περυσινή Γενική Συνέλευση και αναβλήθηκε λόγω κωλύματος του κ. Πάγκαλου, πραγματοποιήθηκε στο χρόνο που πέρασε. Στο σεμινάριο αυτό που διοργανώθηκε την 1η lουλίου 1994 πήραν Οικονομική Κατάσταση Ελεγμένοι λογαριασμοί, στους οποίους φαίνεται η οικονομική κατάσταση του Σuνδέσμου, σος έχουν ήδη διανεμηθεί και ο ταμίας θα κάμει λεπτομερή ανάλυση αυτών αμέσως μετά τη λογοδοσία οπότε και θα ακολουθήσει συζήτηση και σε απορίες και ερωτήσεις, εάν υπάρχουν,.θα δοθούν διευκρινιστικές απαντήσεις. Πληροφοριακό έντυπο ~.... Το πληροφοριακοεντυπο, η ετοιμασια του οποιου μέρος 160 περίπου άτομα και η ΟΡΥανωτική και οικονομική του επιτυχία ήταν μεγάλη τα δε σχόλια από μέρους των συμμετασχόντων πολύ κολακευτικά. > Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 3

5 Γι' αυτό και αξίζει δίκαιος έπαινος στους διοργανωτές και ιδιαίτερα στον Γραμματέα του Συνδέσμου μας κ. Άθω Χαραλάμπους ο σποίος επωμίστηκε το μεγαλύτερο βάρος της διοργάνωσης, κοθώς και θερμές ευχαριστίες στα μέλη μας που παρουσίασαν θέματα. Με την ευκαιρία του Σεμιναρίου ετοιμάστηκε και κυκλοφόρησε ειδική έκδοση στη οποία περιέχονται όλες οι εισηγήσεις που έγιναν σ' αυτό. μάτων και άλλων σχετικών συμβάντων, ο Σύνδεσμος μας είχε συνεργασία με τον ΣΕΜ πάνω σε θέματα εγκαταστάσεων θερμολουτήρων. Παράλληλα επιδιώχθηκε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Καταναλωτών για την εξέταση διαφόρων θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος τα οποία αφορούν το κοινό, δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα δεν κατέστη δυνατό να οριστεί συνάvτηαη εκπροσώπων των δύο Συνδέσμων. Παγκύπριο Συμβούλιο Ασφαλείας Ο Σύνδεσμος μας αvτιπρoσωπεύτηkε, στο χρόνο που πέρασε, δια του Προέδρου του στο Παγκύπριο Συμβούλιο Ασφαλείας και η παρουσία του Συνδέσμου με συγκεκριμένες απόψεις υπήρξε αισθητή. Ιδιαίτερα εποικοδομητικές και χρήσιμες, πιστεύω, ήταν οι παρεμβάσεις του Συνδέσμου για τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου της Δήλωσης Εθνικής Πολιτικής για την Ασφάλεια και γγεία, που συμφωνήθηκε και αναμένεται να υπογραφεί από τους Κοινωνικούς Εταίρους και που ήταν και το πιο σημαντικό ίσως θέμα που συζητήθηκε στο Παγκύπριο Συμβούλιο Ασφαλείας το Ad-hoc επιτροπές Για τον χειρισμό ειδικών θεμάτων που απασχόλησαν τον Σύνδεσμο συστάθηκαν οι εξής επί μέρους επιτροπές: (α) Ασφάλεια στο σπίτι και ασφάλεια στους τόπους αναψυχής. (Συμπροεδρεύουν: Α. Γιαννάκη και Στ. Λάμπρου) (β) Ασφάλεια στο δρόμο. (Προεδρεύει: Αιμ. Θεοδοσίου) Ανακοινώσεις Με σκοπό την ορθή καθοδήγηση του κοινού και την αποφυγή παραπλανητικής ή εσφαλμένης ενημέρωσης που θα μπορούσε να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις και ανησυχίες στο κοινό, ο Σύνδεσμος εξέδωσε τον περασμένο Σεmέμβριο ανακοινώσεις σχετικά με δημοσιεύματα και τηλεοmικές ή άλλες ανταποκρίσεις που αφορούσαν θέματα όπως το ασκλαρέλ και τη διαρροή χλωρίου, θέματα που έγιναν, δυστυχώς, αντικείμενα κινδυνολογίας και παραπλανητικής εκμετάλλευσης από ορισμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Συνεργασία με άλλους Συνδέσμους Με αφορμή συγκεκριμένες περιπτώσεις ατυχη Θέματο που το Διοικητικό Συμβούλιο εισηγείται_να απασχολήσουν την Γενική Συνέλευση Με τις διάφορες δραστηριότητες του, ο Σύνδεσμος εξασφάλισε κάποια οικονομική ευρωοτία στην οποία θα αναφερθεί και ο Ταμίας στη συνέχεια. γπάρχουν ως εκ τούτου ορισμένα αποθέματα, η αξιοποίηση των οποίων γίνεται εισήγηση να απατελέσει αντικείμενο μελέτης από τη σημερινή Γενική Συνέλευση. Εξάλλου, οι διάφορες επαφές και συναντήσεις με Ελλαδίτες συναδέλφους κατέδειξαν ότι υπάρχει έδαφος για παραπέρα συνεργασία με την Ελλάδα σε θέματα που ενδιαφέρουν τον Σύνδεσμο μας. Γι' αυτό η Γενική Συνέλευση μας θα μπορούσε σήμερα να μελετήσει επίσης τη σκοπιμότητα και δυνατότητα διοργάνωσης στην Κύπρο ή στην Ελλάδα, Ελλαδο-Κυπριακαύ Συνεδρίου για την Ασφάλεια και γγεία. Εκλογές-Γενικά Εδώ συμπληρώνονται σε γενικές γραμμές τα πεπραγμένα του Συνδέσμου για τον χρόνο που πέρασε. Το παρόν Διοικητικό Συμβούλιο εξελέγει στην περυσινή Γενική Συνέλευση σύμφωνα με το καταστατικό για μια διετία, γι' αυτό και δεν υπάρχει θέμα εκλογών σήμερα. Θα ήθελα όμως με την ευκαιρία αυτή να ευχαριστήσω θερμά τους συναδέλφους-μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου για τη στενή και ειλικρινή συνεργασία και βοήθεια τους παυ υπήρξε καθοριστική στην επιτυχή προώθηση θεμάτων και στόχων που έθεσε το Συμβούλιο. Ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω το Γραμματέα του Συνδέσμου κ. Αθω Χαραλάμπους καθώς και τους προέδρους και τα μέλη των επιτροπών που έχουν καταρτισθεί για την όλη συμπαράσταση και βοήθεια τους.. Τέλος ευχαριστώ όλους εσάς για την παρουσία και συμμετοχή σας στη σημερινή Γενική μας Συνέλευση καθώς και για την υπομονή σας να ακούσετε όσα είχα να αναφέρω. Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 4

6 ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ''Επαγγελματική Ασφάλεια & Υγεία στις ΟικΟδομικές Εργασίες και τα 'Έργα Μηχανικών Κατασκευών" Πραγματοποιήθηκε την ]η Ιουλίου ]994 το Σεμινάριο "Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία στις Οικοδομικές Εργασίες και τα Έργα Μηχανικών Κατασκευών" που είναι το δεύτερο που ο Σύνδεσμος μας συνδιοργανώνει με τον Κλάδο Επιθεώρησης Εργοστασίων του Τμήματος Εργασίας του Υπουρ':είου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Το πρώτο Σεμινάριο με θέμα "Ασφάλεια και Υγεία στον τομέα των Υπηρεσιών - ο Δρόμος προς την Ευρώπη" πραγματοποιήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου ]992. Το Σεμινάριο που διάρκεισε 7 ώρες σημείωσε μεγάλη επιτυχία και το "αρακολούθησαν ] 60 περίπου άτομα. ~' ι' 'E'λ~_,.. '.\, ~' "" J.. ~ ".'. καθώς και άλλοι επίσημοι. Κύριος ομιλητής στο Σεμινάριο ήταν ο κ. Αναστάσιος Πάγκαλος, Πρώτος Λειτουργός στη Μονάδα Ασφάλειας της Επιτροπής της Ευρωπα'ίκής Ένωσης. Εισηγήσεις έκαμαν επίσης η κ. Αρετή Καφετζοπούλου, Γενική ΣEMlNAP!O ΠΑ ΤΗΝ EΠAπεί\MATIΚH ΚΑΙ ΥΙΈ1Α ΣΠΣ ΟIΚΟΔΟΜIΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑι ΕΡΓΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ί.1r;.d? ~ <,., / Την έναρξη των εργα- ~~!Ξ~~~~=ϊ~~~~; ~~~~~~~~~ Ξ~ σιών του Σεμιναρίου έκαμε ο Έντιμος Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Ανδρέας Μουσιούττας και το τίμησαν με την παρουσία τους, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εργασίας της Ελλάδας κ. Ευάγγελος Στά'ίκος, ο Γενικός Διευθυντής του Υ"ουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Γεώργιος Αναστασιάδης Διευθί,ντρια της Διεύθυνσης Συνθηκών Εργασίας, του Υπουργείου Εργασίας της Ελλάδας, ο κ. Ανδρέας Χαραλάμπους, Λειτουργός Ασφάλειας της εταιρείας CYBARCO και η κ. Ευαγγελίτσα Κακούτα Τσουλόφτα, Επιθεωρητής Μηχανικός του Κλάδου ΕπιθεώρησηςΕργοστασίων. Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 5

7 Ασφάλεια και ΥΥεία Υια τους ερυαζόμενους στις liατασκευές Πολιτική και Πρακτική στην Κύπρο Εισ'ίγηση το" Σωτήρη Σωτηρίο,' Λιεtlθtlντή Τμήματος Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων που έγινε στο Εθ,'ικό Σtινέδριο "Υγεία και Ασφάλεια στα Εργοτάξια" ΚέΡΚtlρα βρίοtl, Εισαγωγή Σεπτεμ Ο τομέας των Κατασκευών. (Οικοδομικές Εργασίες και Έργα Μηχανικών Κατασκευών). α)τοτελεί ένα από τους πλέον ζωτικοίις τομείς της Κυπριακής Οικονομίας και προσφέρει κάθε χρόνο περίπου 9% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, Π.χ. σε απόλυτου; αριθμούς για το ]993 Β22,300.0ΟΟ από σύνολο Β.223,6ΟΟ,00Ο. Ταυτόχρονα παρουσιάζει θετικούς ρυθμοί,ς ανάπτυξης με μέσον όρο για τα χρόνια % περίπου. Στην απασχόληση εργατικού δυναμικού οι Κατασκευές έχουν επίσης σημαντικό μερίδιο αφού σ' αυτές απασχολείται συνολικά το 9% του επικερδώς α"τασχολούμενου πληθυσμού, ή σε απόλυτου; αριθμούς 24,000 από σύνολο 266,000 περίπου. 2. ~τατιστικέςατυχημάτων Οι στατιστικές των ατυχημάτων που τηρούνται στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, έχουν ως βάση τα δηλωτέα ερό'ατικά ατυχήματα,που σύμφωνα με τον ορισμό του σχετικού Νόμου (περί Γνωστοποιήσεω; Α τυχημάτων και Επαγγελματικών Ασθενειών), είναι ατυχήματα που συμβαίνουν σε ερ':οδοτούμενα πρόσωπα, τα ωτοία έχουν ως αποτέλεσμα την πρόκληση ανικανότητας για διεξαγωγή της συνήθου; εργασίας για τρεις ή περισσότερες μέρες. Σύμφωνα με τις στατιστικές αυτές λοιπόν, ο τομέας των κατασκευών έχει πολί' μεγάλο σχετικά ποσοστό σε σί'γκριση με άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Όπως φαίνεται και από τον Πίνακα 1 τα 26% του συνόλου των εργατικών ατυχηματων συμβαίνουν στις κατασκευές ενώ το ποσοστό σε θανατηφόρα είναι ακόμη μεγαλίιτερο και ανέρχεται σε 44%. 3. Πολιτική νια τη,' Ασφάλεια, Υγεία και Ευημερία των Εογαζο μένων στις Οικοδομικές Εργασίες και τ.α Έργα Μη «νικών Κατασκευών Η πολιτική του κράτους για προστασία των εργαζομένων στον τομέα των Κατασκευών περιλαμβάνει την ισχύουσα Νομοθεσία που είναι οι περί Οικοδομών και Έργων Μηχανικών Κατασκευών (Ασφάλεια, Υγεία και Ευημερία) Κανονισμοί του 1973 και η περί Επιτροπών Ασφάλεια; στην Εργασία Νομοθεσία. καθώς και Συμφωνίες σε Εθνικό Επίπεδο που έχουν κάνει οι τρεις Κοινωνικοί Εταίροι στην Κύπρο (Κράτος, Εργοδοτικές και Συνδικαλιστικές Οργανώσεις). Οι Συμφωνίες αυτές που έχουν τη μορφή Κοινή; Δήλωσης ή Κοινής Διακήρυξης για την Επαγγελματική Ασφάλεια και ΥΊεία, καλύπτουν και τον τομέα των Κατασκευιον και ΠΕριέχουν τις αρχές, τους στόχου; και τα μέτρα που επιδιιί:ικονται και προωθούνται καθώς και τις υποχρεώσει; και τα καθήκοντα ποι' αναλαμβάνει το κάθε μέρος για επίτευξη των στόχων. Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά τόσο στη Νομοθεσία όσο και στις τριμερείς Συμφωνίες. 3.1 Οι περί Οικοδομών και Έργω" Μηχανικών Κατασκευών (Ασφάλεια. Υγεία και Ευημερία) Κανονισμοί Οι Κανονισμοί αυτοί εφαρμόζονται όταν συντρέχουν οι εξής προυποθέσεις: α) Υπάρχει απασχόληση προσώπων από τον εργολήπτη υπό τη μορφή εργοδότησης. β) ΟΙ εργασίες αναλαμβάνονται υπό μορφή επαγγέλματος ή επιχειρήσεως και Ό'ια σκοπούς κέρδους. Οι Κανονισμοί εφαρμόζονται επίσης έστω και αν δεν συντρέχουν οι πιο πάνω λόγοι, σε περίπτωση που οι εργασίες αναλαμβάνονται από ή εκ μέρου; τη; Κυβέρνηση; ή οποιασδήποτε Δημοτική; ή Δημόσιας Αρχής. Οι εργασίες που καλύπτουν οι Κανονισμοί περιλαμβάνουν: - Την κατασκευή, δομική μετασκευή, επισκευή ή συντήρηση κτιρίου ή έργου υποδομής (συμπεριλαμβανομένων της εξωτερικής ε.ίτισκευής, της επαναδιακόσμησης και του εξωτερικοί' καθαρισμοί' οικοδομή; ή έργου υποδομής) - Την κατεδάφιση οικοδομών ή έργων υποδομής - Τις προετοιμασίες ','ια την προτιθέμενη οικοδομή ή έργο υποδομής ή τη θεμελίωση της - Τα μηχανήματα και τι; μηχανολογικές εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται σε τέτοιε; εργαοίε;. >- Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 6

8 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΟIΚΟΝΟΜIΚΗΣ ΟIΚΟΔΟΜIΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗ ΡΙΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΕΤΟΣ ΜΗ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΜΗ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΑΡ.. ΑΡ. ΑΡ. % ΑΡ. % ΣΥΝΟΛΟ ' Ευθύνες που απορρέουν από τους ΚαΥονΙ_<υ!.ούς Οι Κανονισμοί θέτουν ευθύνες κατά κύριο λόγο πάνω στους εργολήπτες. Οι κυριότερες από τις ευθί' νες αυτές είναι: - Η εξασq->άλιση ασφαλισμένων τόπων εργασίας, μέσων προσπέλασης και ε';όδων από και προς τον τοπο εργασίας (ικριώματα, δάπεδα εργασίας, δάπεδα διόδων! διαδρόμων. κιγκλιδώματα!θωράκια, κλίμακες). - Η παροχή, χρήση και διατήρηση κατάλληλου μηχανικοίl ε';οπλισμού (εγκατάσταση και χρήση μηχανημάτων, όπως ανυψωτικώ,' συσκευών, αλυσίδων, σχοινιών, αναρτήρων, ο χειρισμός, τα μέσα πρόσβασης, φορτία ασφαλείας, πιστοποιητικά καταλληλότητας κ.λπ.) - Η λήψη των αναγκαίων μέτρων προστασίας που απαιτούνται σε ερ Ό'ασίες κατεδαφίσεων, εκσκαφών λάκκων και υπογείων σηράγγων. κατασκευής φραγμάτων κ)~τ. - Η λήψη καταλλήλων μέτρων για την αποφυγή κινδύνων για την υγεία'(στις περιπτώσεις ανθυγιεινής ατμόσφαιρας, ύπαρξης σκόνης, χρήσης επικινδύνων ουοι(ί)υ. ύπαρζης θορύβου). - Η παροχή διευκολύνσεων για την υγιεινή και ευημερία των εργοδοτο).'μένων. όπως υγειονομικών διευκολύνσεων, διευκολύνσεων καθαρισμού. ιματιοφυλακίων, τραπεζαρίας και πόσιμου νερού. - Η προστασία από ηλεκτρικούς κινδύνους. Ευθύνη σύμφωνα με τους Κανονισμούς υπάρζει και για τα απασχολούμενα (εργοδοτούμενα) πρόσωπα και αναφέρεται: (α) Στη συνεργασία με τον εργοδότη για εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται α;ιό τους Κανονισμούς. (β) Στην εκτέλεση της εργασίας τους σύμφωνα με τους Κανονισμούς, (γ) Στην αναφορά οτον εργοδότη ή εργοδηγό ή τον επόπτη ασφάλειας χωρίς χρονοτριβή οποιουδήποτε ελαττώματο; οε ικρίωμα, μηχανική ΕΊχατάσταση ή συσκευή, (δ) Στη χρήση και αποφυγή καταστροφής των μέσων και μέτρων προστασίας που παρέχονται ή λαμβάνονται σύμφωνα με τους Κανονισμούς, >- Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 7

9 (ε) Στηγ αποφυγή πρα;εων ποι' μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τόσο τους ίδιους όσο και άλλους συναδέλφους τους ΠεοιεΥόιιενο των Κανονισμών Τα θέματα που καλύπτουν οι Κανονισμοί είναι: Ανέγερση και αποσυναρμολόγηση των ικριωμάτων (σκαλωσιών) Χρήση χιγκλιδωμάτων χαι παραπέττων στις σκαλωσιές, ανοίγματα χαι εναέριες δίοδοι Φορητές κλίμακες (σκάλες) Επικλινείς στέγες - Εργασίε;, π(iνω ή κοντά σε είιθραυστα υλικά Κατεδαφίσεις Ανυηκοτικά μηχανήματα και συσκευές Εκσχαφές Φράγματα Υπόγειες σήραγγες Ηλεκτρισμός Κίνδυνοι Ί'ια την υγεία Υγιεινή και Ευημερία Διάφοροι Κίνδυνοι, όπως επικίνδυνα μέρη μηχανημάτων. αχατασφσία, ανί'ψωση φορτίων με τα χέρια, πτώσεις υλικών. Ζ.Απ. 3.2 Νομοθεσία για Επιτροπές Δσωάλειας και ΛειτουΟΥ'ρύς Aσψ'~.: λειας Το ]988 ψηφίστηχε ο περί Ασφάλειας στους Τόπου; Εργασίας Νόμος και οι περί Μι τροπών Ασφάλειας στους Τόπου; Ερ,,'ασίας Κανονισμοί που προνοούν τη δημιουργία δομών και Οργάνωση; Ασφάλειας τόσο στο ΕθνιΧό ε-πίπεδο όσο χαι στο ι'.<-τ;"-τεδο της επιχείρησης. Στο Εθνικό επίπεδο προβλέ.."'tεται η δημιουργία του Πα,κύπριου Συμβουλίου Ασφάλειας χαι Υγείας που προεδρεύεται από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων με ευρεία συμμετοχή Οργανώσεων και Οργανισμών και με αρμοδιότητα να συμβουλεύει τον Υπουργό πάνω στην πολιτική. τους στόχους και τα μέτρα που πρέπει να προωθούνται για σκοπούς πρόληψης των rnαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών και γενικότερα βελτίωσης των συνθηχιί>ν και του περιβάλλοντσς εργασίας. Στο επ;"-τεδο της rnιχείρησης προβλέ..τεται η εκλογή Αντιπροσώπου ή Aντι.;τρoσώ,rω\' Ασφαλείας. (όπου εργοδοτοί,νται 5 ή περισσότερα πρόσωπα) και η δημιουργία και λειτουργία Επιτροπών Ασφάλειας (όπου εργοδοτοί,νται Ι Ο ή περισσότερα άτομα). οι οποίες αποτελοί, νται από τους Αντιπ.ροσώπους Ασφάλειας χαι τον εργοδότη ή ΕΚπρόσωπο του. που είναι και ο Πρόεδρος. Σε επιχειρήσεις στις οποίε; απασχολοί,νται 200 ή περισσότερα άτομα απαιτείται να διορίζεται Λειτουργός Ασφάλειας. ο οποίος μετέχει ι'.<τίσης στην Επιτροπή Ασφάλειας. Η πιο πάνω Νομοθεσία εφαρμόζεται σταδιακά σε διάφορου; τομείς Οικονομικής Δραστηριότητας ή σε Βιομηχανικούς Κλάδους, που καθορίζονται από τον Υπουργό Εργασία; με Διάταγμα. Ο τομέα; των Οικοδομών χαι Έργων Μηχανικών Κατασχευών είναι από του; πρώτου; που έχουν περιληφθεί σε Υπουργικό Διάταγμα (από το 1988) και έχτοτε άρχισε η διαδικασία της εχλογής Α ντι.,τροσώπων Ασφαλείας και δημιουργίας των Επιτροπών Ασφάλειας, σύμφωνα με τη Νομοθεσία. Παράλληλα μ.ε'ίάλες επιχειρήσει; που MaaXOAoil" περισσότερους απ.ό 200 εργοδοτούμενους έχουν διορίσει Λειτουργού; Ασφάλειας που έτυχαν της έ)"ι.ριση; του Υπουργού Εργασίας. 3.3 Πολιτική ~Q.~υμφων1)θεί από κοινού μετα~ύ ΚΡάτους, Εργοδοτικών και Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Η εργατική πολιτική στην Κύπρο διαμορφώνεται με τη συνεργασία, συνεννόηση και συζήτηση μεταξύ τω" τριών Κοινωνικών Εταίρων, (Κράτος. Εργοδότε;, Συνδικάτά), στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα που προεδρη)εται αιτό το' Υπουργό Εργασίας και Κσινωνικών Ασφαλίσεων. Για τα θέματα της Επαγγελματιχής Ασφάλειας και Υγείας όμως υπάρχει το Πα)"ι.ύπριο Συμβούλιο Ασφάλειας και Υγείας το οποίο συμβουλεύει τον Υπουργό πάνω σε όλα τα θέματα που εγείρονται από τα μέλη του Συμβουλίου και στη συνέχεια, παραπέμπονται στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σιί>μα τα μείζονα θέματα που aιpoqoij\' την εισαγωγή Νομοθεσίας. ή την υπογραφή τριμερών Συμφωνιών. Η πρώτη τριμερής Συμφωνία που έ-ιινε στην Κύπρο στα θέματα Ασφάλειας. γί'εία; και Ευημερία; των Εργαζομένωνπήρε τη μορφή Κοινή; Δήλωση; την οποία υπέγραψαν τα ενδιαφερόμενα μέρη το Μά'ίο του Η Κοινή αυτή Δήλωση περιέχει τις βασιχές αρχές και στόχους μιας Εθνικής Πολιτική; και τις υποχρεώσει; που αναλαμβάνουν τα μέρη για εφαρμογή της πολιτικής χαι επίτευξη των στόχων. Στην Κοινή αυτή Δήλωση δεν γίνεται ιδιαίτερη αναφορά για οποιονδήποτε συγκεκριμένο τομέα τη; οικονομίας μια και η Συμφωνία είναι δήλωσηαρχών. Σε μεταγενέστερο στάδιο. έχοντα; ως αφετηρία την KOl\'!] Δήλωση, τι; απαιτήσει; τη; Σύμβαση; περί Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγεία; αρ. '55 της Δ.σΕ. την. οποία η Κύπρο; έχει κυρώσει και η οποία ζητεί από τα κράτη την υιοθέτηση μιας σφαιρικής εθνιχής πολιτικής στον τομέα τη; Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων με τη σύμφωνη γνώμη και των άλλων Κοινωνικών Εταίρων, προχ,όρησε στην επεξεργασία νέου κειμένου πιο εκτεταμένου και λrnτομεροίjς. Το νέο κείμενο της Εθνικής Πολιτικής που έχει τον τίτλο Κοινή Διακήρυξη - Εθνική Πολιτική για την Επαπελματιχή Ασφάλεια και Υγεία έχει συζητηθεί και συμφω\'11θεί σε συνεδρία του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος που έγινε τον Ιούλιο του Αναμένεται ότι πριν το τέλος του 1994 θα γίνει η τελεη'ι υπογραφής τη; από τα τρία μέρη. > Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 8

10 Στη νέα Συμφωνία περιέχονται όλες οι αρχές τη; Σύμβαση; αρ. 155 τη; Δ.Ο.Ε. καθώς και της Οδηγίας Πλαισίου αρ. 89/391/EEC τη; Ευρωπα'ίκή; Ένωσης, μια και υπάρχει ειλημμένη απόφαση από την Κυπριακή Κυβέρνηση, που υποστηρίζεται από τι; Εργοδοτικές και Συνδικαλιστικέ; Οργανώοει;. για εναρμόνιση τη; Κύπρου με το Ευρωπα'ίκό Κεκτημένο. Στη νέα Συμφωνία γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο\' τομέα των Κατασκευών ο οποίο; θεωρείται τομέας προτεραιότητας. ενώ, στα μέτρα για επίτευξη των στόχων, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εκπαίδευση και ;τληροφόρηση σε όλα τα επίπεδα, από το διευθυντικό και εποπτικό προσωπικό των επιχειρήσεων μέχρι τους τεχνίτες και εργάτες. Επιπρόσθετα δίνεται έμφαση στην ανάγκη δημιουργίας των προϋποθέσεων για την κατάρτιση Συμβούλων στον τομέα της Ασφάλειας και Υγείας των εργαζομένων. 4. Πρακτική που ακολουθεί,ται στην Κύπρο για Ασφάλεια και Υγεία στον Τομέα των Kατασκευ~ ών 4.1. Εφαρμογή της Νομοθεσίας Η εφαρμογή των μέτρων που προβλέπει η Νομοθεσία, ό;τως ήδη έχει αναφερθεί, αποτελεί ευθύνη του εργολήπτη του έργου ο οποίος είναι είτε φυσικό πρόσωπο είτε νομικό πρόσωπο (επιχείρηση εγγεγραμμένη ως εταιρεία περιορισμένης ευθύνης). Οι Κανονισμοί περί Οικοδομών είναι λεπτομερείς και πολύ επεξηγηματικοί και δεν αφήνουν στις πλείστες των περιπτώσεων αμφιβολίες για το τι αναμένεται από τον εργολήπτη. Αυτό αποτελεί πλεονέκτημα, αλλά μερικές φορέ; και αδυναμία των Κανονισμών αφού δεν αφήνει περιθώρια υπαλλακτικών προσεγγίσεων ή μέτρων που θα μπορούσαν να είναι εξίσου αν όχι περισσότερο αποτελεσματικά για μια συγκεκριμένη ;τερίπτωση. Επειδή σύμφωνα με τους Κ ανονισμούς οι υποχρεώσει; αρχίζουν με την έναρξη των εργασιιόν κατασκευής, και αφού έχουν συμπληρωθεί οι μελέτες και τα σχέδια του έργου, οι μελετητές δεν έχουν υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη τους και τη διάσταση τη; πρόληψη; των επαγγελματικών κινδιjvων που πιθανόν να δημιουργοί1νται ή να παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια της κατασκευής καθώς και μετέπειτα κατά τη χρήση και συντήρηση των έργων. Για την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπει η Νομοθεσία γίνεται έλεγχος από τις Υ πηρεσίε; Επιθεώρησης του Υπουργείου Εργασία; με επιθεωρήσει; που ','ίνονται από αρμόδιους Επιθεωρητέ; Ασφαλείας. Από τι; στατιστικέ; που τηρούνται αναφορικά με τις παραβάσεις που επισημαίνονται καθώς και από τα ατυχήματα που συμβαίνουν στα εργοτάξια φαίνεται ότι σημειιόνονται πιο συχνά παραβάσεις σε συγκεκριμένες απαιτήσεις των Κανονισμών που αναφέρανται σε: - Χρήση κιγκλιδωμάτων και θωρακίων στα: δάπεδα εργασίας μέσα προσπέλασης από και προς το χώρο εργασίας επικίνδυνα ανοίγματα - Παροχή και εξασφάλιση κατάλληλων δαπέδων εργασίας ικανοποιητικού πλάτους - Κατασκευή ασφαλών ικριωμάτων (στερέωση, στήριξη) Παροχή ικανοποιητικών υίειονομικών διευκολύνσεων - Ασφαλή χρήση ανυψωτήρων (αναβατορίων) περίφραξη κινητών μερών της μηχανής του ανυψωτήρα περίφραξη εξέδρας ανυψωτήρα περίφραξη του χώρου διαδρομή; του ανυψωτήρα - Π αροχή και χρήση μέσων προσωπικής προστασίας και ιδιαίτερα κράνους ασφαλείας - Ασφαλή μέσα προσπέλασης ακαταστασία άχρηστα υλικά στους διαδρόμους και κλιμακοστάσια. Ορισμένες από τις παραβάσεις αυτές οφείλονται σε άγνοια των προδιαγραφών που καθορίζονται στους Κανονισμοί>ς, άλλες σε μη ορθή εκτίμηση του κινδύνου (δηλαδή θεωρούν ότι ο κίνδυνος ατυχήματος είναι απομακρυσμένος) ~ ενιό σε άλλες περιπτώσεις υπάρχουν πραγματικές δυσκολίες, λόγω του τρόπου και της μεθόδου που ακολουθείται στην κατασκευή, και που θα μπορούσαν να προβλεφθούν κατά τη διάρκεια της μελέτης ή πριν την έναρξη των εργασιών κατασκευής. Π ρέπει να λεχθεί ακόμη ότι η παράλειψη συμμόρφωσης προς τη Νομοθεσία, οφείλεται και στην έλλειψη των απαραίτητων μέσων, ιδίως από μικρούς εργολήπτες, οι οποίοι δεν προβαίνουν στις ανα,'καίες επενδύσεις για τέτοια μέσα γιατί δεν τις θεωρούν ως παραγωγικές. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, εφόσον δεχθούμε ότι η διάγνωση είναι ορθή, η απάντηση είναι η εκπαίδευση και η σωστή πληροφόρηση, δεδομένου ότι ο έλεγχος από τους Επιθεωρητές Ασφάλειας και οι καταγγελίες παρανομούντων δεν θεωρούνται από μόνα τους ως επαρκή μέτρα για αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος. 4.2 Συμμετοχή, εκπαίδευση, πληροφόρηση και διαφώτιση των ερ~ ναζομένων Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η συμμετοχή των εργαζομένων έχει θεσμοθετηθεί με την ψήφιση του Νόμου και Κανονισμών για Επιτροπές Ασφαλείας στους χώρους εργασίας. Κύριος σκοπός της Νομοθεσίας αυτής είναι να δημιουργήσει τη βάση και να καθορίσει τα πλαίσια για ενεργό συνεργασία διεύθυνσης και εργαζομένων σε μιαν επιχείρηση, στην προσπάθεια επισήμανση; επαγγελματικών κινδύνων και προώθησης μέτρων πρόληψης και ελέγχου των κινδύνων αυτών. >- Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 9

11 Οι ιδιάζουσες συνθήκες στα οικοδομικά εργοτάξια όπου οι συνε Ζείς εναλλαγές των φάσεων δεν επιτρέπουν την παραμονή των ιδίων προσώπων σε ένα εργοτάξιο για μεγάλο χρονικό διάστημα. αποτελούν το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του θεσμού των Επιτροπών Ασφαλείας σ' αυτούς τοις χιijρους. Για ξεπέρασμα των δυσκολιών που δημιουργούνται ακολουθείται η πρακτική της λειτουργίας επιτροπής ασφάλειας και στο επίπεδο της επιχείρησης όπου συμμετέχουν εκλεγμένοι αντιπρόσωποι ασφάλειας. Παράλληλα oqitoνται ή εκλέγονται αντιπρόσωποι για κάλυψη κενών που δημιουργοί}νται όταν ένας αντιπρόσωπος ασφάλειας αποχωρεί από συγκεκριμένο εργοτάξιο. Έτσι υπάρχει μόνιμος μηχανισμός συνεργασία;! συμμετοχής στο επίπεδο της επιχείρησης. ενώ ταυτόχρονα λαμβάνονται υπόψη και οι ειδικές συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες στα συγκεκριμένα εργοτάξια της κάθε επιχείρησης. Για να μπορέσουν οι αντιπρόσωποι ασφάλειας να διαδραματίσουν αποτελεσματικά το ρόλο τους, χρειάζονται εκπαίδευση και συχνή πληροφόρηση στα θέματα που χειρίζονται. Εξάλλου, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, οι επιθεωρήσεις για έλεγχο και επιβολή κυρώσεων για παραβάσεις της νομοθεσίας, από μόνες τους δεν μπορούν να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Γι' αυτό το λόγο τα τελευταία χρόνια δίνεται έμφαση σε αυξημένο βαθμό στις δραστηριότητες διαφώτισης, πληροφόρησης και εκπαίδευσης, οι οποίες απευθύνονται είτε σε ευρύτερα στρώματα (διαφιijτιση, πληροφόρηση), είτε σε ομάδες προτεραιότητας (εκπαίδευση, επιμόρφωση) Κέντρο Εκπαίδευσης στην Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία Για την προώθηση πάνω σε συστηματική βάση της εκπαίδευσης των εργαζομένων στα θέματα πρόληψης και ελέγχου του κινδίινου στο εργασιακό περιβάλλσν το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ίδρυσε Κέντρο Εκπαίδευσης από το Το Κέντρο αυτό που δραστηριοποιήθηκε πλήρως το 1991 συνεργάζεται στενά με τους άμεσα ενδιαφερόμενους φορείς. (εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις), καθώς και με άλλους εμπλεκόμενους φορείς στο Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα. για την οργάνωση και εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων εκπαίδευσης. Ο τομέας των κατασκευών έτυχε ΠΡΟΤΕραιότητας με σειρές προγραμμάτων που κάλυψαν ομάδες όπως οι επιστάτες και επόπτες, οι αντιπρόσωποι και οι λειτουργοί ασφάλειας καθώς και οι επιβλέποντες ή εκτελεστικοί μηχανικοί των εργοληπτικών εταιρειών. Για τη διαψίjτιση και πληροφόρηση των εργαζομένων στις οικοδομές έχει επίσης εκδοθεί έντυπο υλικό και αφίσες, ενώ κάθε χρόνο αναλαμβάνεται ειδική εκστρατεία μέσω του τύπου και των άλλων μέσων μαζικής ενημέρωσης. Στην εκστρατεία αυτή που διοργανώνεται σε συνεργασία με το Παγκύπριο Συμβούλιο Ασφάλειας και Υγείας μετέχουν ενεργά όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς. Παράλληλα οι Συνδικαλιστικές και Εργοδοτικές Οργανώσεις με δικές τους δραστηριότητες και πρωτοβουλίες πληροφορούν και καθοδηγοί,ν τα στελέχη και μέλη τους πάνω στις υποχρεώσεις και απαιτήσεις που επιβάλλει η νομοθεσία και γενικότερα πάνω σε θέματα πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων και βελτίωσης των συνθηκών και του περιβάλλοντος εργασίας. 5. Μελλοντικοί Προσανατολισμοί Έχει επισημανθεί προηγουμένως ότι η υφιστάμενη Νομοθεσία δεν προβλέπει για την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων από το στάδιο της μελέτης και σχεδίασης ενός έργου. Επίσης έχει γίνει η διαπίστωση ότι ορισμένες παραβάσεις της Νομοθεσίας οφείλονται σε δυσκολίες να ληφθούν προληπτικά μέτρα λόό'ω του τρόπου ή της μεθόδου που ακολουθείται στην κατασκευή, δυσκολίες που θα μποροί,σαν να προβλεφθούν και υπερπηδηθούν στο στάδιο της μελέτης ή πριν την έναρξη των εργασιών. Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχοντας επισημάνει τις πιο πάνω αδυναμίες έχει αρχίσει τις διαδικασίες αναθεώρησης του νομοθετικού πλαισίου. Για το σκοπό αυτό, με βάση την απόφαση της Κυπριακής Κ υβέρνησης για εναρμόνιση της Κύπρου με το Ευρωπα'ίκό κεκτημένο. άρχισε η μελέτη της Οδηγία, αρ. 92/57/ΕΟΚ σχετικά με τις ελάχιστε, προδιαγραφές ασφάλειας και υγεία; που πρέπει να εφαρμόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια. με στόχο τη ριζική αναθεώρηση των Κανονισμών που ισχύουν σήμερα. Ένα μεγάλο βήμα για την εναρμόνιση Ίενικά τη, Κ υ πριακής Νομοθεσία, για επαγγελματική ασφάλεια και υγεία με την Οδηγία Πλαίσιο αρ. 89/391/ΕΟΚ της Ευρωπα'ίκής Ένωσης έχει ήδη γίνει με την ετοιμασία και προώθηση του Νόμου-Πλαισίου περί ΕπαγΊελματική, Ασφάλειας και ΥΊείας που αναμένεται σύντομα να κατατεθεί στη Βουλή των Αντι;τροσάιπων για ψήφιση. Ωστόσο. μέχρι να ψηφισθεί και τεθεί σε ισχύ τόσο η γενική. όσο και η ειδική Νομοθεσία. το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προωθεί παράλληλα τις δραστηριότητες εκπαίδευσης και πληροφόρησης, στοχείιοντας στη συνειδητοποίηση από μέρους των μελετητών και συμβούλων της ανάγκης να λαμβάνουν υπόψη τους κατά τη σχεδίαση και τη διάσταση της πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων. Με ειδικά σεμινάρια ενημερώνονται η οικογένεια των μηχανικών του τόπου καθώς και οι άλλοι φορείς πάνω στις προσείυίσεις και επιδιώξεις της νέας νομοθεσία, καθώς και στις ρυθμίσεις, ευθύνε, και υποχρεώσει, που θα υπάρχουν. Μέσα από το διάλσιο που γίνεται, βγαίνουν χρήσιμα συμπεράσματα '(ια τα πρακτικά μέτρα και διευθετήσεις που είναι αναίκαία, ώστε η μεταβατική περίοδος να είναι όσο το δυνατό συντομότερη και ταυτόχρονα να υπερπηδηθούν έγκαιρα τυχόν εμπόδια στην αποτελεσματική εφαρμοίή των νέων αρχών της νομοθεσίας και γενικότερα της πολιτικής που Οα διαμορφωθεια Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 10

12 AνελKuστ~ρες,Σxεδιόζoντας για Άτομα με Ειδικές Ανόγκες(1) Μάριος Κουρτελλής Επιθεωρητής Μηχονικός Κλάδου Επιθεώρησης ΕΡΥοστασίων Μέλος Σ.Α.Υ.Κ. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κοινός στόχος των Κρατών Μελών της Ευρωπciίκής Ένωσης είναι η ισότιμη ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ) σε κάθε κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική δραστηριότητα. Στα ΑΜΕΑ, δηλαδή άτομα με κάθε μορφής αναπηρία, μόνιμη ή προσωρινή, και ακόμα στα άτομα της τρίτης ηλικίας, στα παιδιά, στις εγκύους γυναίκες και στα άτομα που οδηγούν καρότσια (παιδικά ή άλλης μορφής) και σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές σε ποσοστό 25% του πληθυσμού, μπαίνει μια πρόσθετη διάσταση στην έννοια της αυτόνομης διακίνησης: οι αρχιτεκτονικοί φραγμοί'" Στο άρθρο αυτό καθορίζονται οδηγίες αχεδιασμού για την αυτόνομη διαβίωση και διακίνηση των ΑΜΕΑ σε σχέση με τους ανελκυστήρες. Οι οδηγίες εφαρμόζονται τόσο στα δημόσια κτίρια όσο και σε ιδιωτικές κατοικίες. 2.0ΡΙΣΜΟΙ 2.1 ΑΜ ΕΑ είναι τα άτομα με μόνιμη ή παροδική λειτουργική ανικανότητα ή μειωμένη ικανότητα, που προέρχεται από φυσική, ψυχική ή νοητική ανεπάρκεια.r-, 2.2 Άτομα με μόνιμη ανικανότητα είναι οι κινητικά ανάπηροι, οι κωφοί, οι τυφλοί, όσοι έχουν δυσκολία στην αντίληψη, την επικοινωνία και την προσαρμογή και οι ασθενείς από αρτηριοσκλήρωση, επιληψία, ανεπάρκεια νεφρού, ρευματικές παθήσεις, καρδιοπάθεια, κ.τ.λ. 2.3 Άτομα με παροδική ανικανότητα μπορεί να είναι οι τραυματίες, όσοι χρησιμοποιούν εθιστικές ουσίες κ.τ.λ. 2.4 Άτομα με μειωμένες ικανότητες μπορεί να είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες, Κ.ά. 2.5 Δημόσια κτίρια εννοούνται τα κτίρια στα οποία κυκλοφορεί το κοινό, όπως για παράδειγμα τα κτίρια του δημοσίου, οι τράπεζες, τα πολυκαταστήματα, τα εστιατόρια, οι κινηματογράφοι, τα θέατρα, Κ.Τ.λ.'" 3. ΓΕΝΙΚΑ Όπου υπάρχουν πολυώροφα κτίρια το μόνο μέσο κατακόρυφης κίνησης για τα ΑΜΕΑ είναι ο ανελκυστήρας. Ο ορθός αχεδιασμός και η εγκατάσταση των ανελκυστήρων αποκτά ιδιαίτερη σημασία στα δημόσια κτίρια. Στην Κύπρο το θέμα των ανελκυστήρων διέπεται από τις σχετικές πρόνοιες του περί Εργοστασίων Νόμου, Κεφ. 134, νομοθεσία η οποία -~. εφαρμόζεται από τον Κλάδο Επιθεώρησης Εργοστασίων του Τμήματος Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Σχετικά πρόσφατα ο Κυπριακός Οργανισμός Προτύπων και Ελέγχου Ποιότητος του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού υιοθέτησε'" το πρότυπο ΕΝ 81 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τυποποίησης (CEN) αναφορικά με κανόνες ασφαλείας για την κατασκευή και εγκατάσταση ηλεκτροκίνητων και υδραυλικών ανελκυστήρωv<". Η νομοθεσία και το πρότυπο που αναφέρονται πιο πάνω δεν καλύπτουν την εξειδικευμένη χρήση των ανελκυστήρων από ΑΜΕΑ. Μοναδική προς το παρόν αναφορά γίνεται στη σχετική νομοθεσία που καλύπτει τα ξενοδοχεία και τα τουριστικά καταλύματα" ', όπου προβλέπεται η υποχρεωτική λήψη μέτρων από όλες τις επιχειρήσεις για την άνετη και ασφαλή διακίνηση, διαμονή και εξυπηρέτηση των αναπήρων προσώπων σε τέτοιες εγκαταστάσεις. 4. ΠΡΟΣΒΑΣΗ Η προσέγγιση σε μια τουλάχιστον είσοδο του 'κτιρίου, η οποία ευρίσκεται κοντά σε ανελκυστήρα κατάλληλο για άτομα σε τροχοκαθίσματα, από την τελική στάθμη του δρόμου ή του χώρου στάθμευσης των αυτοκινήτων, πρέπει να είναι οριζόντια ή κεκλιμένη με μέγιστη κλίση 6%. Για άλλα ΑΜΕΑ η προσέγγιση μπορεί να γίνεται και από κλίμακες καταλλήλων διαστάσεων εφοδιασμένες με χειρολισθήρες. ~ Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 1]

13 Η οποιαδήποτε προσφερόμενη διευκόλυνση για κατακόρυφη κυκλοφορία (vertical tran5portation) πρέπει να σημαίνεται'" κατάλληλα ώστε να επιτυγχάνονται τα πιο κάτω: 4.1 Ενημέρωση για τη δυνατότητα χρήσης, μετά από αίτηση, ανελκυστήρα προσωπικού ή εμπορευμάτων όπου η συνήθης κατακόρυφη κυκλοφορία γίνεται από απλές ή κυλιόμενες οκάλες. 4.2 Σήμανση διαθέσιμου ανελκυστήρα του οποίου η θέση δεν είναι αμέσως φανερή. 4.3 Όπου υπάρχει μεν ανελκυστήρας όμως είναι μικρός για τροχοκαθίσματα και υπάρχει κάπου αλλού μεγαλύτερος. 4.4 Ειδική σήμανση για κάθε ανελκυστήρα που εξυπηρετεί το κτίριο ώστε να ενημερώνονται όλοι για την ύπαρξη τους. 5. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΕΛκγΣΤΗΡΩΝ 'Onou η νoμoθεσία"'~ απαιτεί την εγκατάσταση ανελκυστήρα, αυτός πρέπει να έχει τις διαστάσεις που απαιτούνται για τη χρήση του από άτομα σε τροχοκαθίσματα. Σε κτίρια με περισσότερους από ένα ανελκυστήρα πρέπει ένας τουλάχιστον να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομο σε τροχοκάθισμα. Σε κτίρια τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά από ΑΜΕΑ και η κυκλοφορία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση ανελκυστήρα, πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον δύο από αυτούς για να καλύmονται οι περιπτώσεις βλάβης, ουντήρησης και επιθεώρησης. Στην περίmωση των ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτωυι'" προνοείται ένας.[j] ι:==:::::=ι r- ='==,~ _. =-,.= '-- ί i<--' ~..ι ί,, }Ι, i, ι---- _ ] '.. τέτοιος ανελκυστήρας σε κάθε εγκατάσταση που διαθέτει περισσότερους από δύο ορόφους εκτός του ισογείου. Αντίστοιχα σε εγκαταστάσεις πολυτελείας το όριο μειώνεται στους δύο ορόφους εκτός του ισογείου. 6.ΚΛΩΒΟIΑΝΕΛκγΣΤΗΡΩΝ 6.1 Διαστάσεις Οι ελάχιστες καθαρές εσωτερικές διαστάσεις κλωβού για τη χρήση του ανελκυστήρα από άτομα σε συμβατικά τροχοκαθίσματα είναι πλάτος 1,1 Om και βάθος 1,40m"7A'~. Η είσοδος γίνεται πάντοτε από τη μικρότερη πλευρά και με το πρόσθιο μέρος του τροχοκαθίσματος. Η έξοδος γίνεται αντίστοιχα με οπίσθια κίνηση. Δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση η στροφή του τροχοκαθίσματος κατά 180 μοίρες μέσα στον κλωβό, ώστε το ΑΜΕΑ να εισέρχεται και εξέρχεται με το πρόσθιο μέρος του τροχοκαθίσματος. Αν όμως ο ανελκυστήρας σχεδιάζεται με τέτοια απαίτηση, τότε οι ελάχιστες καθαρές εσωτερικές διαστάσεις του κλωβού για τη στροφή ενός συμβατικού τροχοκαθίσματος είναι 1,50m χ 1,50m. Και στις δύο πιο πάνω περιmώσεις οι διαστάσεις επιτρέπουν Ι.4."CI ~, ~ ο ~,.,, ι, ι.]. J_...: ~ στο ΑΜΕΑ να συνοδεύεται από ένα ακόμη άτομο. Όταν ανελκυστήρας ειδικές σχεδιάζεται για περιπτώσεις ΑΜΕΑ σε μεγάλα τροχοκαθίσματα εκτεταμένα με υποπόδια, οι διαστάσεις διαφοροποιούνται σε 1,00m χ 1,80m και στην περίπτωση που ο ανελκυστήρας χρησιμοποιείται από φορείο σε 1,00m χ 2,20m αντίστοιχα. 6.2 Πόρτες Οι πόρτες μπορεί να είναι αυτόματες, συρόμενες ή χειροκίνη τες με ελάχιστο καθαρό άνοιγμα 0,80m (O,90m<'~). Η ταχύτητα με την οποία κλείνει η αυτόματη πόρτα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα ασφαλείας των ΑΜΕΑ. Σε κτίρια που Ι "'\.So,Ι σχεδιάζονται ειδικά για ηλικιωμένα άτομα η ταχύτητα αυτή δεν πρέπει να ξεπερνά 0,30m/5. τα ρυθμίζεται στα 55 πριν οι πόρτες Ο νεκρός χρόνος ξεκινήσουν να κλείνουν μετά που θα ανοίξουν πλήρως. Η ύπαρξη ευαίσθητου συστήματος λειτουργεί που με φωτοκύταρο ή υπέρυθρες ακτίνες και το οποίο όταν ενεργοποιηθεί επανανοίγει τις αυτόματες πόρτες, διευκολύνει τη διακίνηση των ΑΜΕΑ. Στην περίmωση αυτή ο χρόνος καθυστέρησης στο κλείσιμο πρέπει να ρυθμίζεται τουλάχιστον στα 35"'. Επίοης η ύπαρξη ειδικών ακμών στις πόρτες, ώστε να σταματούν και να ξανανοίγουν τις πόρτες όταν παρεμβάλλεται κάποιο εμπόδιο, προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια. 6.3 Κουπαστές και τοlχώματαl1," Όταν υπάρχει συχνή χρήση του ανελκυστήρα από ΑΜΕΑ πρέπει να τοποθετούνται οριζόντιοι χειρολισθήρες και στις τρεις πλευρές του κλωβού σε απόσταση 40mm περίπου από τα τοιχώματα του κλωβού και σε ύψος από 0,90m έως 1,00m. Προτείνεται χειρολαβή κυκλικής διατομής διαμέτρου 30-35mm. Τα τοιχώματα πρέπει να είναι ανθεκτικά με ενισχυτική ταινία κοντά στο δάπεδο >- Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 12

14 πλάτους 0,40m από κατάλληλο υλικό για προστασία από τυχόν κτυπήματα από τα τροχοκαθίσματα. 6.4 Διακόπτες και Φωτισμός μπορούν να στρίψουν και να εισέλθουν στον ανελκυστήρα με οπίσθια κίνηση'''. Στο ισόγειο ο ελεύθερος χώρος μπροστά από την πόρτα πρέπει να έχει βάθος 1,80m και σε κτίρια που εξυπηρετούν άτομα σε τροχοκαθίσματα το Ο Φωτισμός στον κλωβό r , , πρέπει να είναι δυνατός ώστε να είναι ευδιάκριτοι οι διακόmες χειρισμού του ανελκυστήρα. Η διάταξη των διακοπών χειριομού είναι προτιμότερο να είναι κατακόρυφη ώστε να χρησιμοποιούνταιευκολότερα από τυφλά και μειωμένης όρασης άτομα. Σε κτίρια γενικής χρήσης το μέγιστο ύψος δεν πρέπει να ξεπερνά το 1,60m. Όταν ο ανελκυστήρας χρησιμοποιείται και από άτομα σε τροχοκαθίσματα, τότε το μέγιστο ύψος των χειριστηρίων πρέπει να είναι 1,30m"" από το δάπεδο και να είναι εγκατεστημένα σε πλαϊνό τοίχο του κλωβού"'. Όταν η διάταξη των διακοπτών χειρισμού είναι οριζόντια, για τη διευκόλυνση ΑΜΕΑ σε τροχοκαθίσματα, το ύψος πρέπει να είναι 1,05'''' πάνω από το δάπεδο, εγκατεστημένοι σε πλαϊνό τοίχο του κλωβού και σε απόσταση τουλάχιστον 0,60m από την πόρτα του κλωβού. Οι διακόπτες κλήσης πρέπει να εξέχουν από το δάπεδο του τοιχώματος, να έχουν κοίλη ή επίπεδη επιφάνεια, διάμετρο όχι μικρότερη από 15mm, και ανάγλυφα ψηφία για την εξυπηρέτηση των τυφλών και των ατόμων με μειωμένη όραση. Για τα περισσότερα ΑΜΕΑ οι φωτεινοί διακόmες αφής είναι πιο εύχρηστοι από τους διακόmες πίεσης. ΡΩΝ 7. ΠΛΑτγΣΚΑΛΑ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗ Οι διαστάσεις του χώρου. μπροστά από την πόρτα του ανελκυστήρα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,50m χ 1,50m, ικανοποιητικός χώρος για ένα συμβατικό τροχοκάθισμα, ώστε οι χρήστες τροχοκαθισμάτων να L ι~ ιιι ~I'" βάθος αυτό γίνεται τουλάχιστον 2,10m, Το δάπεδο μπροστά από την πόρτα του ανελκυστήρα πρέπει να διαφέρει από αυτό του υπόλοιπου ορόφου, ώστε να γίνεται εύκολα αντιληmό από τυφλά άτομα, Επίσης πρέπει να χρησιμοποιούνται έντονα χρώματα και με αντίθεση προς τα χρώματα του περιβάλλοντα χώρου, το χρωματισμό της πόρτας ή του κασιώματος του ανελκυστήρα, για να γίνεται εύκολα αντιληmή η θέση του από άτομα με μειωμένη όραση, 8. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΗΣ Όταν γίνεται εγκατάσταση ανελκυστήρων σε δημόσια κτίρια και σε κτίρια για ΑΜΕΑ, πρέπει να προηγείται προσεκτική μελέτη των ενδείξεων που αφορούν τις κινήσεις και τις θέσεις του ανελκυστήρα και να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα: 8,1 Έξω από τον ανελκυστήρα πρέπει να υπάρχουν οι εξής ενδείξεις: - η κλήση έγινε δεκτή - ο ανελκυστήρας έρχεται - η κατεύθυνση κίνησης του ανελκυστήρα είναι ορατή - το ηχητικό σήμα για την άνοδο και την κάθοδο είναι διαφορετικό - ο αριθμός του ορόφου είναι ευδιάκριτα τοποθετημένος απέναντι από την πόρτα του ανελκυστήρα, 8.2 Μέσα στον κλωβό του ανελκυστήρα πρέπει να υπάρχουν οι εξής ενδείξεις: ~ - η φωτεινή σήμανση του ορόφου όπου βρίσκεται ή διέρχεται ο ανελκυστήρας - το ηχητικό σήμα διέλευσης από όροφο - η κατεύθυνση κίνησης του ανελκυστήρα - το σήμα κινδύνου 9. ΚΛΗΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ'" Το χειριστήριο κλήσης συναγερμού/ κινδύνου σε περίmωση έκτακτης ανάγκης πρέπει να συμπληρώνεται με κατάλληλη ορατή ένδειξη ότι ο κώδωνας κινδύνου έχει ηχήσει, προς εξυπηρέτηση των ατόμων που δεν μπορούν να το ακούσουν. Στις περιmώσεις ανελκυστήρων όπου υπάρχει εγκατεστημένο τηλέφωνο μέσα στον κλωβό και το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από εγκλωβισμένα άτομα, πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης ακουστικών για χρήση και από άτομα με μειωμένη ακοή. 10. ΔΙΑΦΥΓΗ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΥΡΚΑΓιΑΣ Είναι σημαντικό να υπάρχουν ικανοποιητικές διευθετήσεις για την ασφαλή απομάκρυνση όλων των προσώπων από το κτίριο. Σε αντίθεση με τους συνηθισμένους ανελκυστήρες, οι ανελκυστήρες οι οποίοι πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για τη διάσωση ή διαφυγή των ΑΜΕΑ από την περιοχή στην οποία εκδηλώθηκε πυρκαγιά, πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν με ικανοποιητικό βαθμό ασφάλειας. Αν και δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει ανελκυστήρας για τη διαφυγή των ΑΜΕΑ, οι ανελκυστήρες πυροσβεστών ~ Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 13

15 (firefighting IiftS), εκεί όπου υπάρχουν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό μέχρι την άφιξη της πυροσβεστικής η οποία και θα αναλάβει την απομάκρυνση των υπολοίπων ΑΜΕΑ. Για τους ανελκυστήρες πυροσβεστών ειδικές πρόνοιες ασφάλειας και λειτουργίας προνοούνται στο Ευρωπα'ικό πρότυπο ΕΝ 811'1, Επίσης, στο αγγλικό πρότυπο BS 5588, part 8(91 παρατίθενται κατευθυντήριες οδηγίες για την εγκατάσταση των ανελκυστήρων διαφυγής, Οι κυριότερες οδηγίες αναφέρονται στα ακόλουθα: 10.1 Ο ανελκυστήρας πρέπει να προστατεύεται από το ίδιο το πηγάδι και από τους προθαλάμους σε κάθε όροφο που εξυπηρετείται από αυτόν Πρέπει να υπάρχει προστατευόμενη δίοδος από τον ανελκυστήρα μέχρι την τελική έξοδο από το κτίριο Πρέπει να υπάρχει ευδιάκριτη σήμανση "Ανελκυστήρας Διαφυγής" και χειριστήριο κλήοης δίπλα από την πόρτα του ορόφου η οποία οδηγεί προς την τελική έξοδο του κτιρίου. Το χειριστήριο αυτό πρέπει να είναι προστατευόμενο από μη εξουσιοδοτημένη χρήση, πχ μέσα σε κουτί με πρόσοψη από γυαλί, να επαναφέρει τον ανελκυστήρα στον όροφο της τελικής εξόδου και να απομονώνει τα χειριστήρια εντός του κλωβού. Η περαιτέρω λειτουργία του μπορεί να γίνεται μόνο με τα χειριστήρια εντός του κλωβού και όχι από αυτά των υπολοίπων ορόφων Η κύρια ηλεκτρική παροχή του ανελκυστήρα πρέπει να είναι ανεξάρτητη από άλλο ηλεκτρικό κύκλωμα του κτιρίου. Πρέπει επίσης να υπάρχει εφεδρική ηλεκτρική παροχή Η ηλεκτρική εγκατάσταση πρέπει να προστατεύεται και να αντέχει στη φωτιά όσο και η υπόλοιπη κατασκευή του ανελκυστήρα Να υπάρχει αποτελεσματικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση του έργου της διαφυγής των ΑΜΕΑ από το κτίριο σε περίπτωση πυρκαγιάς. 11. ΚΙΝΗΣΗ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΩΝ Συστήνεται οι ανελκυστήρες να είναι εφοδιασμένοι με κινητήρες οι οποίοι λειτουργούν με τριφασικό ρεύμα. Οι κινητήρες αυτοί έχουν συνήθως ομαλή επιτάχυνση και επιβράδυνση. Πιο ομαλή κίνηση έχουν οι υδραυλικοί ανελκυστήρες καθώς και καλύ / τερη ακρίβεια στάσης στους ορόφους. Είναι όμως πιο αργοί σε σύγκριση με τους πρώτους. Συστήνονται για τα κτίρια που σχεδιάζονται ειδικά για την εξυπηρέτηση των ΑΜΕΑ. 12. ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ ΣΕ ΙΔΙΩ Τ1ΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ Υπάρχουν διάφοροι τύποι ατομικών ανεκλυστήρων που μπορούν να εξυπηρετήσουν δύο ή τρεις ορόφους για χρήση σε ιδιωτικές κατοικίες ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες των ατόμων ανάλογα με το είδος της αναπηρίας. Στην Κύπρο δεν συναντώνται συχνά και δεν υπάρχουν εξειδιkευμένες βιομηχανίες κατασκευής τους. Πιο κάτω παρουσιάζονται τύποι ατομικών ανελκυστήρων που χρησιμοποιούνται σε άλλες χώρες Ανελκυστήρες κλιμάκων: Είναι κατάλληλοι για προσαρμογή σε υφιστάμενες σκάλες που έχουν σταθερή γωνίο προς τις φέρουσες τροχιές. Μπορούν να εγκατασταθούν εκεί όπου η σκάλα είναι ευθεία Ανελκυστήρες κατακόρυφης κίνησης: Αυτοί είναι συνήθως τύπου πλατφόρμας και δεν απαιτείται πηγάδι ή μηχανοστάσιο. Η πλατφόρμα μπορεί να είναι επίπεδη, κατάλληλων διαστάσεων για να χωρεί τροχοκάθιομα ή φέρει μόνιμο κάθισμα ή είναι μικρού μεγέθους για ανύψωση όρθιου ατόμου, Οι μηχανισμοί του ανελκυστήρα είναι συνήθως εγκατεστημένοι πάνω ή κάτω από την πλατφόρμα ή στον τοίχο. Οι ανελκυστήρες σε -~-- ιδιωτικές κατοικίες μπορεί να είναι υδραυλικοί, ηλεκτρονικοί ή χειροκίνητοι. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα ανοίγματα που δημιουργούνται στα δάπεδα των ορόφων από όπου περνά ο ανελκυστήρας ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν είναι δυνατή η mώση προσώπου όταν ο ανελκυστήρας δεν ευρίσκεται εκεί αλλά είναι σε άλλο όροφο. 13. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Είναι φανερό πως στη χρήση του περιβάλλοντος από τα άτομα με ειδικές ανάγκες, και κατ' επέκταση απ' όλους, σημαντικός παράγοντας είναι η ασφάλεια που παρέχεται τόσο από το σχεδιασμό όσο και από τα υλικά που χρησιμοποιούνται, καθώς και από τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι κατασκευές. Εξίσου σημαντική είναι η διατήρηση του βαθμού ασφάλειας της αρχικής εγκατάστασης μέσω κατάλληλης συντήρησης του ανελκυστήρα και της διατήρησης του σε καλή λειτουργική κατάσταση. Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 14

16 Ο κοθένας μας μπορεί να συμβάλει θετικά στην υλοποίηση της αρχής για ισότιμη ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική δραστηριότητα του τόπου μας τοποθετώντας το δικό του χαλικάκι στο οικοδόμημα και αρχίζοντας από τον ορθό σχεδιασμό των ανελκυστήρων. Βι6λΙΟΥραφία Ι Παραπομπές: (1) ''Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις", Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε., Τεύχος 1584, (2) "Οδηγίες σχεδιασμού για την αυτόνομη διακίνηση και διαβίωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες", Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε. Τεύχος 1572, (3) Κ.Δ.Π. 26/93, Ε.Ε. Παρ. 111 (Ι), Αρ. 2776, (4) ΕΝ 81 - Κανόνες ασφαλείας για την κατασκευή και εγκατάσταση ανελκυστήρων προσώπων, φορτίων ή μικρών φορτίων, Μέρος 1: Ηλεκτροκίνητοι ανελκυστήρες, Μέρος 2: Υδραυλικοί ανελκυστήρες. (5) "Σήμανση", Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε, Τεύχος 1592, (6) Ο περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμος και σχετικοί Κανονισμοί. (7) ''Access and facilities for disabled people", ΑΡΡΓονΘά Document ο! DOE, HMSO, 1992 edition. (8) "Designing for Accessibility - an introductory guide", Centre on Environment l0r the Handicapped by Tessa Palfreyman, Apri (9) BS 5588: Pari 8: 1988 "Fire Precautions in the design and construction ΟΙ ~ buildings, Code ΟΙ Practice lοr means ΟΙ escape for disabled people. (1 Ο) Ο περί Ξενοδοχείων και Τουριστικών Καταλυμάτων Νόμος και οι περί Ξενοδοχείων και Τουριστικών Καταλυμάτων του 1985 και 1993 (Κ.Δ.Π. 205/93). Γ Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣυνδέσμουΑσφάλειας και Υγείας Κύπρου και η Σύνταξη του Ασφάλεια& Υγεία ι σας ευχονται Χρόνια Πολλά και το 1995 ευτυχισμένο με Ασφάλεια & Υγεία Ειρήν11 & Ελευθερία Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, ]5

17 Η δουλειά, οι εργαζόμενοι Το Ευθυμογράφημα μας σ' αυτήν και οι άλλοι Αναστάσιος Γιαννάκη Επιθεωρητής Μηχανικός Κλάδου Επιθεώρησης Εργοστασίων Μέλος Σ.Λ.γ.κ Στα πρόθυρα της συνταξιοδότησης ο Χ. Πολυχρονιάδη;. για χρόνια τώρα. διαμένει σε μιά ήσυχη περιφερειακή συνοικία της ::ιρωτεύουσας. Πιστός στις συνήθειες 10Ι' αφήνει το σπίτι του το πρωι χάθε εργάσιμης μέρας χαι. ΠΕρνώντας: με τα αυτοκινητάκι 10Ι' απι) του; σκιεροί!; δρόμους της γειτονιάς που αντηχοί,ν από το κελάηδημα των πουλιών, σταματά στο ;ι:ερίπτερο της κυρα Φροσύνη; για να πάρει την πρωίνή του εφημερίδα. Η μετά~αoη του όμως στην Εργασία την πα'ι'ερή εκείνη μέρα του Δεκέμβρη έμελλε να είναι κάπως διαφορετική. Σταθμεύοντα; μπροστά στο περίπτερο ένοιωσε ένα δυνατό τράνταγμα που συνοδει-'τηκε α;ι::ό ένα υπόκωφο θόρυβο. Ανησυχώντας για το αγαπημένο του μηχανοκίνητο μεταφορικό μέσο ;τ:ετάχτηχε έξω για να δει τί είχε συμβεί. Αμέσως διαπίστωσε ότι ο ένας από τους ;rίοω τροχοιί; του αυτου'ι:ιήτου είχε βουλιάξει ο' ένα λάκκο που κρυβόταν κάτω από τα λιμνάζοντα νερά των τελευταίων βροχών. "Πώ; μπορεί να βρέθηκε ένας τέτοιο; λάκκος οτη μέοη Ίου οδοστριοματος:" πρo~ληματίστηκε ο κ. Πολυχρονιάδης. Ο Υ.. Ζήσιμος που ήταν επίσης ένας από τους τακτικοί,; πρω ΊΎΟ'ίι; πελάτες του περίπτερου έσπευσε κοντά του για βοήθεια και ΤΟ1.' Ιλυσε την ωτυσία. "Είδε; τί συμβαίνει, φίλτατε;" μουρμούρισε χαμογελώντας. "Τις προάλλες το συνερί'είο του εργολάβου που άρχισε την αποπεράτωση της πολυκατοικία; πάνω από το περίjττερo της κυρα~ Φροσίινης άνοιξε ένα χαντάκι για να περάσουν τις σωλήνες του αποχετευτικού. δεν το θυμάσαι: Το χαντάκι μέσα στο οποίο έπεσε η θεία μου η Πολύμνεια όταν έ~γαζε περίπατο το ιrι..υλάκι της γιατί δεν είχαν βάλει σίιτε σχοινιά, ούτε γ.άγκελα. ούτε βαρέλια, ούτε και φωτιστικά, παραμόνο είχαν μαζέψει όλο το χώμα στη μια πλευρά για. να θυμίζει τον προμαχώνα και άφησαν την άλλη ανοικτή και ακάλυπτη, όπως την τάφρο των τειχιί)ν!!" "Μα αφού το Χλείσανε το χαντάκι". ψέλλισε ο κος Πολυχρονιάδης. "Το χαντάκι το κλείσανε αλλά δεν έγινε από πάνω η ασφάλτωση", πρόσθεσε ο κος Ζήσιμος. Η συνομιλία τους διακόπηκε ξαφνικά από τα ουρλιακτά τη; κυρα-φροσύνης που θύμιζαν τον οδυρμό των γ11 καικών μετά από το βομβαρδισμό του χωρίου τους από τα εχθριχά αεροπλάνα. Φοβέριζε, φώναζε, κουνούσε τα χέρια και το κεφάλι της και διαμαρτl1ρότανε γιατί ο κτίστης που σουβάτιζε σκαρφαλωμένο; στη σκαλωσιά πάνω από το ΠΕρίπτερο της αντίναζε το σουβά όχι μόνο στον τοίχο της πολυκατοικία( αλλά "αι στο πεtοδρόμιο, μπροστά από το περίπτερο. "ΝΙα κοίταξε, κύριε, -τί αναισθησία είναι αυτή! Εγώ να φωνάζω και αυτό; συνεχίζει, λες και του μιλάω στα κινέζικα". φώναζε η κυρα-φροσι)νη. Από τις φωνές της όμως συγκινήθηκε κό.;τοιος άλλος οικοδόμος που πρό ~αλε το χεφάλι του από ένα παράθυρο και της φώναξε: "Τί θέλεις κυρά μου και φωνάζει;; Αράπης είναι ο άνθρωπος, πώς θέλεις να καταλάβει;" "Και αράπης να είναι, έπρεπε να είχε καταλάβει", του απάντησε η κυρα~φροσίjνη και συνέχισε "Πιο; θα δoυλέ~ ψω τώρα εγώ; Πού θα βάλω τις εφημερίδες. τα περιοδικά και την πραμά.τεια μου: Πιο; θα έρχονται να α'(οράζιη'ν πράματα οι πελάτες μου: Θέλετε όλοι να με xataotgf1jjfτε". "Εμείς τη δουλειά μα; κάνουμε και τα παράπονα σο1.1 στο μάστρο μας", α:;τάντησε ο οικοδόμος και εξαφανίστηκε. "Πυ)ς κατάντησε 11 γειτονιά μας, κύριε Πολυχρονιάδη μου". φώναξε η κυρα-φροσί,νη ΧαL πρόσθεσε: "Μέχρι τώρα δεν μας άφηναν να ησυχάσουμε oijtε λεπτό από το θόρυβο του αναβατορίου τους που δούλευε πρωι μεσημέρι και απόγευμα. Τιορα δεν μα; αφήνουν οί)τε να δουλέ ψουμε. Αυτοί θέλουν να κάνουν τη δουλειά τους αλλά όχι και να σκοnονουν τους ανθρώπου; ή να τους εμποδίζουν να δουλεί'ουν!!" Ο Χ. Πολυχρονιάδης επωφελούμενος από το διάλειμμα που έκαναν υποχρεωτικά οι οικοδόμοι για να σιλ:.ητήσουν με την κυρα-φροσύνη κατόρθωσε να εξασφαλίσει -την εφημερίδα του. Τέλος με τη ~oήθεια των περαστικών κατάφερε να βγάλει το αυτοκίνητο του από το λάκκο και να ξεκινήσει ~:ια το γραφείο του. Αλήθεια, σχέφθηκε. πώς μπορεί μια ήσυχη γει τ"νιά οαν τη δική μας να φ<..:ιάσει στα καλά καθούμενα σε τέτοια κατάντια; Γιατί άραγε αυτοί που δουλεί'ουν κάπου δεν σκέφτονται τους άλλους: Κάποτε έφθασε στο ο/ραφείο του και αφοί) άφησε το αυτοκίνητο του στο χ(ορο στάθμευσης κατευθύνθηκε με τα πόδια στο γραφείο του που ήταν στον τρίτο όροφο της διπλανής πολυκατοικίας. 'Έ. κίlqιε. ακίνητος!" ακο'ιίστηκε ξαφνικά μια ανδρική φωνή. ΠάΊ'ωσε ο κ. Πολυχρονιάδης, τί ναόυμβαίνει πάλι. συλλοίίστηκε. "Δεν βλέπεις. άνθρωπε μου;" του φώναξε ντυμένος με φόρμα ερί'ασίας ένας εργάτης, "Οι άλλοι στερε<ονουν την ;τινακίδα πό:νω από την είσοδο του κτιρίου. και εσύ θέλεις να περάσεις μέσα; Μήπως βαρέθηκες και θέλεις να ϊ.άσεις το κεφάλι σου;". Τουλάχιοτο αυτοί σε προειδοποιούν. σχέφθηχε ο Χ. Πολυχρονιάδης. Θα μπορσι)σαν όμως να έβρισκαν ένα καλί l τερο τρόπο προειδοποίησης, γιατί λίίο έλειψε να με στείλουν στον τάφο από καρδιακό επεισόδιο. Ο Υ.. Πολυχρονιάδης κατάφερε Ε...-τ.ιτέλους να μπει στο χτίριο και κατευθύνθηκε προς την καμπίνα του ανελκυσηίρο.. Ξαφνικά όμως βρέθηχε στο χενό. Η καμ.;ιίνα του ανελκυστήρα δεν ήταν στη θέση της αλλά σε κάποιο άλλο σημείο καθότι το συνεργείο εκτελούσε τη συνηθισμένη συντήρηση χωρίς να απαγορεύει την πρόσβαση κάποιων πιθανών χρηστών του ανελκυστήρα προς το πηγάδι. Το αποτέλεσμα ήταν ο κ. Πολυχρονιάδης να τη γλυτώσει σχετικά φθηνά με μερικοί'ς μώλωπες στα χέρια και το δεξί του πόδι οτο γύψο για [να μήνα. Έτσι για να θυμάται για καλά τη χειμωνιάτικη εκείνη μέρα και το τι μπορεί ένας να πάθει ωτό την αστόχαστη ει.πασία κάποιων άλλων. Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 16

18 Φόρμες προστασίας απο χημικά κατασκευασμένες από TYVEK, ολόσωμες ή σακκάκια μόνο! ~ Γάντια προστασίας απο χημικά κατασκευασμένα ειδικά για άνετη χρήση με εσσωτερική φόδρα! Μάσκες προστασίας απο οργανικές ή ανόργανες χημικές ουσίες και σκόνες Ι 'λες με εγκρίσεις απ~ διεθνείς οργανισμούς Ι Συστήματα Προστασίας Προσωπικού 'ί3 GIZEΤ και Περιβάλλοντος! G& Ζ Engineers Ltd. Τ.Κ Αεωφ.Α γ. Ομολογητών 99Β-Γ Αγιοι Ομολογητές - Αευκωσ(α Τηλ. (02) /2 Φαξ. (02) Φαρμακεία ειδικά διαρρυθμισμένα για Ι,,ι χωρους εργασιας που απασχολούνται από Ι 25 έως 100 άτομα Ι Ι Γ~~~~:-~ Ωτοασπίδες κατασκευασμένες σύμφωνα με τα τελευταία Ευρωπαϊκά πρότυπα, ' L-_~ ""=---_-'_Κ_α_ι_πe~διαΊραψ'~c:;-'_1 Κράνη κατασκευασμένα σύμφωνα με τελευταία τα Eυρωπαϊιcά πρότυπα -= =-_--'~αι_~ρoδια~~α~~~1 Ι Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 17

19 Το «Ανθρώπινο Λάθος» και οι αιτίες των αιτιών... Σταύρος Λάμπρου, Επιθεωρητής Ασφάλεισς 1ης Τάξης, Κλάδος Επιθεώρησης Εργοστασίων Μέλος Σ.Α.Υ.Κ. Μετά απά κάποιο σοβαρά ατύχημα ακούεται συχνά το επιχείρημα ότι αυτό οφειλάταν σε _ανθρώπινο λάθος-, όρος ο οποίος είναι όντως υπαρκτός. Όμως, ορισμένες φορές μπορεί να χρησιμο ποιηθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το «ανθρώπινο λάθος- ταυτίζεται με τον εργάτη ή τον χρήστη κάποιου εξοπλισμού ή οχήματος, δηλαδή αν το ατύχημα είναι εργατικό, τροχαίο, συνέβηκε στο σπίτι κ.λπ. Προφανής στόχος είναι να μειωθεί η σημασία της ευθύνης εργοδοτών, σχεδιαστών, κατασκευαστών κ.λπ. Αυτός ο τρόπος σκέψης οδηγεί προς τον μη παραγωγικά μονόδρομο της αναζήτησης μιας μόνο αιτίας ή μιας μάνο τάξης αιτιών οι οποίες οδήγησαν στο ατύχημα. Όπως όλα τα φαινόμενα έτσι και τα ατυχήματα έχουν πολλαπλές αιτίες, σε διάφορα επίπεδα και θα πρέπει να αναζητούμε όλες τις αιτίες ώστε να κάμνουμε τις σωστές προληmικές ενέργειες, εάν πρόκειται να τα μειώσουμε. Η αναλυτική μέθοδος που περιγράφεται στο πιο κάτω παράδειγμα από κάποιο χώρο εργασίας, μας βοηθά να κατανοήσουμε αυτές τις πολλαπλές αιτίες. Σε κάποιο εργοστάσιο στο οποίο διακινούνται περονοφόρα οχήματα, ο οδηγός ενός από αυτά παρασύρει συνάδελφο του και τον τραυματίζει ελαφρά. Ως αιτίες του ατυχήματος προβάλλονται η υπερβολική ταχύτητα από τον οδηγό του περονοφόρου και η απροσεξία του τραυματισθέντα. Η διεύθυνση συστήνει και στους δύο να είναι πιο προσεκτικοί στο μέλλον. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα κάποιος άλλος οδηγός παρασύρει συνάδελφο του και του προκαλεί θανατηφόρα τραύματα. Αυτή τη φορό η διερεύνηση είναι πιο συστηματική και η ανάλυση των γεγονότων αποκaλύmει τα εξής: Φανερές αιτίες (Άμεσες): (α) γπερβολική ταχύτητα από τον οδηγό του περονοφάρου. (β) Το ύψος του φορτίου στις περόνες εμπόδιζε το οmικό πεδίο του οδηγού του περονοφόρου. (γι Η σειρήνα του περονοφόρου δεν λειτουργούσε. (δ) Το θύμα προφανώς δεν άκουσε τον θόρυβο του επερχόμενου περονοφόρου. (ε) Το θύμα διασταύρωνε τον χώρο διακίνησης των περονοφόρων. (στ) Απουσία καθορισμένων ξεχωριστών διαδράμων διακίνησης για περονοφόρα και πεζούς. Περισσότερη ανάιλυση καταδεικνύει ότι κάθε μια από τις πιο πάνω αιτίες έχει τη δική της αιτία όπως φαίνεται πιο κάτω: Λιγότερο φανερές οιτίες (Βοσικές): (α) Ο οδηγός του περονοφόρου προβάλλει ως δικαιολογία για την υπερβολική ταχύτητα την πίεση που υφίστανται οι οδηγοί των περονοφόρων οχημάτων, από τον επιστάτη για περισσότερη παραγωγή. (β) Το ύψος του φορτίου στην παλέττα καθορίστηκε από τον υπεύθυνο της αποθήκης ως το ιδεώδες, γιατί επρόκειτο για φορτία τελικού προϊόντος και έπρεπε να γίνει πλήρης εκμετάλλευση του ύψους της αποθήκης. (γ) Ο οδηγός του περονοφόρου προσπάθησε να ενεργοποιήσει τη σειρήνα όμως αυτή δεν λειτούργησε, γεγονός το οποίο δεν είχε διαπιστωθεί έγκαιρα γιατί δεν υπήρχε σχέδιο προληmικής συντήρησης των περονοφόρων οχημάτων. (δ) Ήταν φανερό ότι ο θόρυβος των μηχανημάτων της παραγωγής επικάλυmε το θόρυβο της μηχανής του περονοφόρου και γι' αυτό το θύμα δεν άκουσε το επερχόμενο περονοφόρο. (ε) Το θύμα προσπάθησε να πάει από τη θέση εργασίας του στα αποδυτήρια για να σχολάσει γιατί άλλαξε η βάρδια. Διασταύρωσε τον χώρα διακίνησης των περανοφόρων γιατί δεν υπήρχε υπολ/ακτική πρόσβαση. (στ) Η διακίνηση των περονοφόρων οχημάτων γινόταν από διάφορα σημεία της παραγωγής προς τους χώρους αποθήκευσης. Επειδή η ανάmυξη του εργοστασίου ήταν σταδιακή, ο αρχικός αριθμάς των γραμμών παραγωγής και των αποθηκών είχε αυξηθεί χωρίς προγραμματισμό και σχεδιασμό με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολος ο καθορισμός ξεχωριστών διαδρόμων διακίνησης για πεζούς και περονοφόρα. Από την πιο πάνω ανάλυση διαφαίνονται, πιστεύω, κάποια «ανθρώπινα λάθη" της διεύθυνσης. Μερικά από αυτά είναι τα εξής: 1. Απουσία συνεργασίας μεταξύ διαφόρων τμημάτων του εργοστασίου, Π.χ. Παραγωγή, συντήρηση εξοπλισμού, αποθήκευση. 2. Απουσία στόχων για βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας και υγείας. 3. Απουσία προγραμματισμού, σχεδιασμού και επίβλεψης για υλοποίηση των στόχων αυτών. 4. Απουσία απόδοσης ίσης προτεραιότητας στα θέματα ασφάιλειας και υγείας, όσο στα θέματα παραγωγής. Στους χώρους εργασίας έχουμε δύο βασικούς παράγοντες, τη διεύθυνση και τους εργάτες. Δηλαδή αυτούς που δημιουργούν και ελέγχουν τους χώρους εργασίας, άρα και τους κινδύνους, και αυτούς που εργάζονται στους χώρους εργασίας. μέσα στους κινδύνους. «Ανθρώπινα λάθη» μπορούν να κάμουν οι άνθρωποι που αποτελούν τους εργάτες αλλά ΚΟΙ οι άνθρωποι που ΟΠΌτε λούν τη διεύθυνση, δηλαδή την ιεραρχία από το διοικητικό συμβούλιο ενός οργανισμού μέχρι τον τελευταίο επιστάτη. Το ζήτημα δεν είναι πιο.. ανθρώπινο λάθος.. είναι το σοβαρότερο, αλλά τι κάνουμε για να μειώσουμε τα λάθη. Το πρόβλημα όμως είναι ότι στην προσπάθεια για βελτίωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς η πρόοδος είναι αργή και δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές για τις λύσεις. Όμως η προώθηση της ασφάλειας και υγείας στην εργασία είναι μια αναγκαία συνάρτηση και ευθύνη της χρηστής διεύθυνσης. Εδώ δεν μιλάμε για τη νομική ευθύνη. Η διεύθυνση μιας εταιρείας ή ενάς οργανισμού εάν έχει την άναγκαία βούληση τότε έχει και τη δύναμη, την επιρροή και τα μέσα για να θέτει στόχους και να τους υλοποιεί. Είναι όμως πολύ σημαντικό, οι κίνδυνοι να εντοπίζονται συ στηματικά και αφού αξιολογηθούν τάτε να τίθενται οι στόχοι που θα υλοποιηθούν για αντιμετώπιση τους. Η διαδικασία αυτή πρoίjπoθέτει τη συστηματική και ειλικρινή αυνεργασία μεταξύ της διεύθυνσης και των εργατών όπως επίσης και μεταξύ των διαφόρων τμημάτων μιας εταιρείας. Ανοφορές: 1...Safely and Heallh al Work.., ΑθροΓ! οι Ihe Commiftee Chairman Lord Robens. HMSO, Lοπάοπ, υ.κ. 2. Seminar οπ..occupalional Safely and Heaith, and Industrial Pollution Conlroi.., Nicosia, Cyprus, Safety Managemenl, a lecιυre by Prof. R.T. Boolh. Ασφάλεια & Υγεία - ΔεκέμβΡίΟς 1994, 18

20 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥrΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 3 ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ Ξεκίνημα, Παρόν και Μέλλον Αθως Χαραλάμπους Ανώτερος Επιθεωρητής Ασφάλειας Γραμματέας Σ-Α.Υ.Κ Ήταν το 1989 όταν αε μια συγκέντρωση της ομάδας των Μελών του Institution of Occupationai Safety and Heaith(5-6 άτομα) ρίχτηκε η ιδέα για την ίδρυοη στον τόπο μας ενός Συνδέαμου για την Ααφάλεια και Υγεία με κύριο σκοπό "τη αυμβολή στις προσπάθειες για προστασία και προαγωγή της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων και για πρόληψη κινδύνων για το κοινό '{ενικότερα, που δημιουργοι,νται από βιομηχανικές και άλλες δραστηριότητες". Το Σεπτέμβριο του 1991 υλοποιήθηκε τελικά το όραμα για την ίδρυση του "Συνδέσμου Ασφάλειας και Υγεία; Κύπρου" με την πραγματοποίηση της Ιδρυτικής και Καταστατικής του Συνέλευσης. Στην πρώτη αυτή Συνέλευση παρέστησαν και ενέκριναν το Καταστατικό του Συνδέσμου 21 Ιδρυτικά Μέλη Ζ 35 ~ 30 ::; 25 w Ο 20 ::; ID 15 ~ 10 5 Ο E--_i! Ι i Γ t-- _Ι ι Γραφική Παράσταση ΑΥΞΗΣΗ ΜΕΛΩΝ Σ.Α.Υ.Κ =t==-._-- Γ- ι_.. ι ΕΤΟΣ 1994 Ποιά είναι όμως σήμερα η εικόνα που παρουσιάζει ο Σύνδεσμος, τρία χρόνια μετά την Ίδρυση του; Α. Μέλη Ο αριθμός των Μελών του έχει υπερδιπλασιαστεί και ανέρχεται στα 45 Μέλη. Η εικόνα της αύξησης των Μελών του Συνδέσμου παρουσιάζεται πιο ειjγλωττα, στον Πίνακα Ι και τη γραφική παράσταση που ακολουθοι,ν. ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΛΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ2 ΕΤΟΣ ΑΡ.ΜΕΛΟΝ Δ.γ. ΗΜ. ΙΔ. Τ. Λ. ΑΣ Δ.Υ. = Δημόσιοι Υπάλληλοι ΗΜ.= Ημικρατικοί ΙΔ.Τ. = Ιδιωτικός Τομέα; Λ.Α.Σ.: Λειτουργοί Ασφάλειας Γραφική Παράσταση ΠΛΗΡΗ ΣΥΝ/ΝΑ ΑΎΞΗΣΗ ΜΕΛΗ ΜΕΛΗ , Αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εξέταση των τομέων προέλευσης των Μελών του Συνδέσμου που φαίνονται στον Πίνακα 2 και στην αντίστοιχη γραφική παράσταση. κατάσταση μελών 45,----,----,- -" "/ 35 ""ι---t----1i'---~ 3Oj----j7"'--+- > i 25-1-/-7"'' ~ 120 j----j----j-7"'--j 1Ot---;;/'j----,j----j,-- ΑΡ. ΜΕΛΩΝ!-=>--Δ.Υ. ~HM. --ο---- ΙΔ. Τ. -'-Λ ΑΣ. ο <----" '5' ' Ασφάλεια & Υγεία - Δεκέμβριος 1994, 19