Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Διεύθυνση Γ Σχέσεις με τους πολίτες Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώμης Βρυξέλλες, 14 Οκτωβρίου 2010

Transcript

1 Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Διεύθυνση Γ Σχέσεις με τους πολίτες Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώμης Βρυξέλλες, 14 Οκτωβρίου 2010 Οι Ευρωπαίοι και η κρίση Ευρωβαρόμετρο: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Parlemètre ΕΒ 74,1) ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάλυψη: ΕΕ 27 ( ερωτηθέντες) Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω. Μεθοδολογία: Πρόσωπο με πρόσωπο (CAPI Προσωπική συνέντευξη με βοήθεια Η/Υ) Περίοδος δειγματοληψίας: 26 Αυγούστου -16 Σεπτεμβρίου 2010 TNS opinion I. Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ 8 Α. Αντίκτυπος στην κατάσταση της οικονομίας 8 Β. Αντίκτυπος στην κατάσταση της απασχόλησης 10 II. Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ 15 Α. Πώς αντέδρασαν τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους Ευρωπαίους; 15 Β. Πώς πρέπει να αντιδράσουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους Ευρωπαίους; 18 Γ. Ποιοι φορείς είναι οι πλέον ικανοί να καταπολεμήσουν την κρίση; 20 III. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕ ΚΑΙΡΟΥΣ ΚΡΙΣΗΣ 22 Α. Οικονομική αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών σε καιρούς κρίσης 22 Β. Γιατί είναι επιθυμητή η οικονομική αλληλεγγύη; 25 Γ. Γιατί δεν είναι επιθυμητή η οικονομική αλληλεγγύη; 26 IV. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 27 V. ΜΕΤΡΑ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ 30 Α. Πρώτα πρέπει να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες ή να τονωθεί η οικονομία; 30 Β. Πώς μπορούν να προληφθούν και να αποφευχθούν μελλοντικές κρίσεις; 34 Γ. Ποιος πρέπει να καταβάλει τη μεγαλύτερη προσπάθεια αναφορικά με τα μέτρα λιτότητας; 36 VI. Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ ΠΟΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ Η ΕΕ ΜΕΤΑ ΤΟ Α. Κατά πόσον επανερχόμαστε σε πορεία ανάπτυξης; 39 Β. Με προοπτική το 2020: μέτρα βιώσιμης εξόδου από την κρίση 41 VII. ΣΗΜΕΡΑ: ΠΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΚ; 44

2 Ευρωβαρόμετρα που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση τάσεων: EB 74 Περίοδος δειγματοληψίας: 26 Αυγούστου - 16 Σεπτεμβρίου 2010 Κάλυψη: ερωτηθέντες, πρόσωπο με πρόσωπο Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω «TNS opinion» για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο EB 72 Περίοδος δειγματοληψίας: Οκτώβριος-Νοέμβριος 2009 Κάλυψη: ερωτηθέντες, πρόσωπο με πρόσωπο Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω «TNS opinion» για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο EB 71 Περίοδος δειγματοληψίας: 16 Ιανουαρίου - 22 Φεβρουαρίου 2009 Κάλυψη: ερωτηθέντες, πρόσωπο με πρόσωπο Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω «TNS opinion» για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ΣΗΜ.: Υπενθυμίζεται στους αναγνώστες ότι τα αποτελέσματα των ερευνών είναι εκτιμήσεις, η ακρίβεια των οποίων, εφόσον οι άλλες παράμετροι μείνουν σταθερές, βασίζεται στο μέγεθος του δείγματος και στο παρατηρούμενο ποσοστό. Με δείγματα περίπου συνεντεύξεων, το πραγματικό ποσοστό, αν δηλαδή είχε ερωτηθεί το σύνολο του πληθυσμού, κυμαίνεται μεταξύ των παρακάτω ορίων εμπιστοσύνης: Παρατηρούμενα ποσοστά ή 90% 20% ή 80% 30% ή 70% 40% ή 60% 50% Περιθώριο σφάλματος +/-1,9 μονάδες +/-2,5 μονάδες +/-2,7 μονάδες +/-3,0 μονάδες +/- 3,1 μονάδες 2

3 Εισαγωγή Η παρούσα έρευνα σχετικά με τους Ευρωπαίους και την κρίση είναι η δεύτερη που πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η πρώτη διεξήχθη τον Ιανουάριο / Φεβρουάριο του 2009, πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου του Έκτοτε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει παρόμοιες ερωτήσεις σχετικά με την κρίση μέσω διαφόρων ερευνών του Ευρωβαρομέτρου. Στην παρούσα ανάλυση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα αυτής της δεύτερης έρευνας (η οποία διεξήχθη τον Αύγουστο / Σεπτέμβριο του 2010) τα οποία αντιπαραβάλλονται με τις προηγούμενες έρευνες. Μεταξύ των δύο ερευνών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέλαβε διάφορες πρωτοβουλίες με σκοπό την καταπολέμηση της κρίσης: κανονισμούς, ένα ευρωπαϊκό νομισματικό ταμείο, οικονομική διακυβέρνηση, στρατηγική 2020, κλπ. Το Κοινοβούλιο έχει λάβει ή επίκειται να λάβει θέση επί ορισμένων από τις πρωτοβουλίες αυτές μέσω διαφόρων συγκεντρωτικών εκθέσεων. Κατά τη διάρκεια της προσεχούς συνόδου του Στρασβούργου (18-21 Οκτωβρίου 2010), θα ληφθεί απόφαση σχετικά με δύο εκθέσεις: η μία αφορά τη «χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική κρίση» και η άλλη την οικονομική διακυβέρνηση και τη σταθερότητα της ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στην ευρωζώνη. Ταυτόχρονα, τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν δρομολογήσει ριζικές δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τη μείωση των δημοσίων ελλειμμάτων. Στο πλαίσιο αυτό οι Ευρωπαίοι ερωτήθηκαν σχετικά με τις ανησυχίες τους για την κρίση: Πώς αντιλαμβάνονται τις αντιδράσεις της ΕΕ και των κρατών μελών; Τι πιστεύουν για την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών; Ποιοι φορείς είναι οι πλέον ικανοί να καταπολεμήσουν την κρίση; Ποιες πολιτικές πρέπει να αποφασιστούν κατά προτεραιότητα σήμερα σε επίπεδο ΕΕ; Τι έπεται για την ΕΕ μετά το 2020; κ.ο.κ. H TNS Opinion πραγματοποίησε προσωπικές συνεντεύξεις με πολίτες. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τις μεγάλες ανησυχίες των Ευρωπαίων απέναντι στην κρίση ανησυχίες που ήταν ήδη εμφανείς στο προηγούμενο Ευρωβαρόμετρο. Τα κυριότερα ευρήματα είναι τα ακόλουθα: - Οι Ευρωπαίοι επιθυμούν σαφώς η ΕΕ και τα κράτη μέλη της να ενεργούν με πιο συντονισμένο τρόπο, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του Επιθυμούν σαφώς τα κράτη μέλη να είναι πιο ενεργά στην αντιμετώπιση της κρίσης. - Υπό το φως μιας διάχυτης αίσθησης ότι η φτώχεια αυξάνεται, οι ευρωπαίοι πολίτες επιθυμούν οι πολιτικές της ΕΕ να αναπτυχθούν με έμφαση στην άμεση προστασία τους: αντιμετώπιση της φτώχειας και του αποκλεισμού, βελτίωση της προστασίας των καταναλωτών κλπ. Είναι πιο θετικοί απέναντι σε αυτές τις ανθρωποκεντρικές πολιτικές παρά στα παγκόσμια ζητήματα, όπως η αλλαγή του κλίματος. - Οι γνώμες διχάζονται όσον αφορά το είδος των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για τον τερματισμό της κρίσης: λιτότητα ή μέτρα τόνωσης της οικονομίας; - Οι ερωτηθέντες εξέφρασαν μαζική στήριξη για οικονομικές ρυθμίσεις και μέτρα προκειμένου να ελέγχεται το τραπεζικό σύστημα. - Εξέφρασαν σαφή στήριξη για οικονομική αλληλεγγύη με τα κράτη μέλη της ΕΕ που είναι σε δυσχερή οικονομική κατάσταση. - Οι ερωτηθέντες υποστηρίζουν τη σύγκλιση των οικονομικών, δημοσιονομικών και χρηματοπιστωτικών πολιτικών όλων των κρατών μελών. 3

4 - Σημαντικός αριθμός Ευρωπαίων δεν ήταν σε θέση να δώσουν συγκεκριμένη απάντηση στα οικονομικά ερωτήματα ευρείας κλίμακας (εθνικά, παγκόσμια κλπ.). - Τα αποτελέσματα κατέδειξαν επίσης εθνικές τάσεις ανάλογα με τις εσωτερικές καταστάσεις των κρατών μελών (που διαφέρουν σημαντικά). Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι ο μέσος όρος της ΕΕ σταθμίζεται σύμφωνα με δημογραφικά και πληθυσμιακά κριτήρια. - Τα αποτελέσματα κατέδειξαν επίσης αβεβαιότητα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του ευρώ για την καταπολέμηση της κρίσης. Γενικό πλαίσιο Για να γίνουν καλύτερα κατανοητά τα αποτελέσματα των δύο ερευνών, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη το γενικό πλαίσιο της περιόδου δειγματοληψίας. Κατά τη διάρκεια της πρώτης έρευνας, χρησιμοποιήθηκε συχνά η λέξη «κρίση», καθώς βρισκόταν διαρκώς στα διεθνή πρωτοσέλιδα. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης έρευνας η ατμόσφαιρα ήταν λιγότερο φορτισμένη συναισθηματικά. Την περίοδο Ιανουαρίου / Φεβρουαρίου 2009, βρισκόταν σε εξέλιξη μια παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση: χρεοκοπίες, ολέθριες επιπτώσεις λόγω της κρίσης των επισφαλών ενυπόθηκων δανείων, σκάνδαλο Madoff, νομισματική κατάρρευση κ.ο.κ. Η διεθνής κατάσταση απαιτούσε την αναζήτηση λύσεων από διεθνείς παράγοντες, κυρίως από την ΕΕ: προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τόνωση της οικονομίας, σχέδια υποστήριξης των ευρωπαϊκών τραπεζών, σχέδια αναθέρμανσης επενδύσεων στις ΗΠΑ, κλπ. Τα γεγονότα που ακολούθησαν καλύπτουν την περίοδο έως τον Ιούνιο του 2010: κρίση στην Ελλάδα συνακόλουθη συζήτηση σχετικά με την αλληλεγγύη στο εσωτερικό της Ευρώπης σχέδια διάσωσης των δημοσίων οικονομικών της δρομολόγηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού δημοσιονομικής σταθερότητας νομοθετικά σχέδια σχετικά με τις αμοιβές των διευθυντικών στελεχών των τραπεζών μέτρα ρύθμισης στρατηγική ΕΕ 2020 κ.ο.κ. Καθ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ειδησεογραφία των μέσων ενημέρωσης εστιαζόταν, όπως είναι λογικό, περισσότερο σε θέματα που σχετίζονται με τις συνέπειες και τους κινδύνους της κρίσης, παρά στην αντίδραση ή τις προσπάθειες αντίδρασης της ΕΕ και/ή των κρατών μελών της. Η περίοδος δειγματοληψίας αυτής της έρευνας ήταν τα τέλη του καλοκαιριού του Αυτό μπορεί να εξηγεί εν μέρει γιατί ενδεχομένως οι ερωτηθέντες δεν μπορούσαν να θυμηθούν ποια ακριβώς μέτρα ελήφθησαν σε επίπεδο ΕΕ. Επίμονες ανησυχίες απέναντι στην κρίση Εξακολουθούν να παρατηρούνται οι βασικές τάσεις που καταγράφηκαν τον Ιανουάριο του 2009: οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η κρίση είχε σημαντικότερη επίπτωση σε οικονομικό παρά σε ατομικό επίπεδο. Επίπτωση σε οικονομικό επίπεδο: Ως προς την ερώτηση σχετικά με την επίπτωση της κρίσης, παρατηρείται παρόμοιο επίπεδο ανησυχίας και στις δύο έρευνες. Όπως και στην προηγούμενη έρευνα, το 90% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η επίπτωση είναι «πολύ» ή «αρκετά σημαντική» σε όλα τα επίπεδα της οικονομίας: παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, εθνικό. 4

5 Επίπτωση σε ατομικό επίπεδο: Οι Ευρωπαίοι ήταν λιγότερο απαισιόδοξοι όταν ερωτήθηκαν σχετικά με την προσωπική τους κατάσταση. Την περίοδο Ιανουαρίου / Φεβρουαρίου 2009, σε ποσοστό 5 θεωρούσαν ότι η κρίση είχε «πολύ» ή «αρκετά σημαντική» επίπτωση στην προσωπική τους κατάσταση. Τον Σεπτέμβριο του 2010, την ίδια άποψη είχε ποσοστό 5 (μείωση 6 ποσοστιαίων μονάδων), ενώ αντίθετη άποψη είχε ποσοστό 4. Σε ποσοστό 1 θεωρούσαν ότι είχαν χάσει τη δουλειά τους ως άμεση συνέπεια της κρίσης. Σε ποσοστό 40% θεωρούσαν ότι κάποιος γνωστός τους, ο οποίος δεν είναι ούτε συγγενής ούτε συνάδελφός τους, είχε χάσει τη δουλειά του ως άμεση συνέπεια της κρίσης. Οι ερωτηθέντες είχαν την αίσθηση ότι η κρίση είχε σημαντικότερο αντίκτυπο για ανθρώπους εκτός του άμεσου κύκλου γνωριμιών τους. Μειωμένη προβολή της δράσης της ΕΕ και αυξημένες προσδοκίες από τις εθνικές κυβερνήσεις. Όταν ερωτήθηκαν σχετικά με το πώς αντιλαμβάνονται τη δράση των κρατών μελών απέναντι στην κρίση, το 44% απάντησε και πάλι ότι «τείνουν να δρουν μεμονωμένα» (ποσοστό σταθερό σε σύγκριση με την περίοδο Ιανουαρίου / Φεβρουαρίου 2009), έναντι ποσοστού 3 (μείωση 1 ποσοστιαίας μονάδας) που απάντησε ότι «τείνουν να δρουν συντονισμένα». Ως προς το ερώτημα αυτό, παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών, οι οποίες κυμαίνονται από 2 έως 6. Στην ερώτηση σχετικά με το κατά πόσον θα αισθάνονταν καλύτερα προστατευμένοι αν το κράτος μέλος τους δρούσε «συντονισμένα με τις άλλες χώρες της ΕΕ», σε ποσοστό 5 απάντησαν καταφατικά (μείωση 9 ποσοστιαίων μονάδων). Οι εθνικές διαφοροποιήσεις κυμαίνονταν από 30% έως 7. Ένας στους τρεις ερωτηθέντες (, +7) δήλωσε ότι θα αισθανόταν καλύτερα προστατευμένος αν η χώρα του υιοθετούσε μέτρα και τα εφάρμοζε μεμονωμένα (+7). Όσοι εκφράζουν σαφή προτίμηση υπέρ της λήψης πιο συντονισμένων μέτρων εξακολουθούν να αποτελούν την πλειονότητα, αν και το ποσοστό τους μειώνεται σε σύγκριση με την περίοδο Ιανουαρίου / Φεβρουαρίου Όσον αφορά την ικανότητα των πολιτικών φορέων να καταπολεμήσουν την κρίση, οι ερωτηθέντες φάνηκε να υποστηρίζουν λιγότερο τους διεθνείς φορείς, τασσόμενοι περισσότερο υπέρ της ΕΕ και των κρατών μελών της. Στο ερώτημα σχετικά με το ποιοι φορείς είναι πιο ικανοί να καταπολεμήσουν την κρίση, τον Ιούνιο του 2009 (Ευρωβαρόμετρο: ΕΚ), το 1 των ερωτηθέντων ανέφερε την Ευρωπαϊκή Ένωση και το τα κράτη μέλη της. Και οι δύο συγκεντρώνουν τώρα ποσοστό προτίμησης 2, ενώ η εμπιστοσύνη στους άλλους προτεινόμενους φορείς έχει μειωθεί. Η πλειονότητα των Ευρωπαίων τάσσεται υπέρ της οικονομικής αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών σε καιρούς κρίσης Ενόψει της κρίσης, ιδίως αναφορικά με την κατάσταση στην Ελλάδα, ήταν σημαντικό να τεθεί το ζήτημα της αλληλεγγύης και της προθυμίας να δοθεί οικονομική βοήθεια σε άλλα κράτη μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι ο ευρωπαϊκός μηχανισμός οικονομικής αλληλεγγύης, ο οποίος είναι καταρχήν αποδεκτός από το 6 των Ευρωπαίων ως αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης και αποφυγής μελλοντικών κρίσεων, συμφωνήθηκε μετά από πολύ έντονες συζητήσεις. 5

6 το 4 των ερωτηθέντων θεωρεί επιθυμητή την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών. Εξ αυτών, το 5 τάσσεται υπέρ «στο όνομα της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών», ενώ το 44% την υποστηρίζει επειδή «είναι προς το οικονομικό συμφέρον» της χώρας τους. Αντιθέτως, το 3 δεν επιθυμεί την οικονομική αλληλεγγύη αυτού του είδους. Εξ αυτών, το 6 πιστεύει ότι οι πολίτες «δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να πληρώνουν για τα οικονομικά προβλήματα των άλλων κρατών μελών της ΕΕ» και το 2 ότι «δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας τους». Τόνωση της οικονομίας και/ή μείωση του δημοσίου ελλείμματος για την έξοδο από την κρίση; Ανάμικτες απόψεις Απέναντι στα διαφορετικά μέτρα που λαμβάνονται ή προτείνονται, ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να αναφέρουν αν πιστεύουν ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε μέτρα που αποβλέπουν στην τόνωση της οικονομίας ή στη μείωση των δημοσίων ελλειμμάτων. Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι στην κοινή γνώμη εντός της ΕΕ επικρατούν πολύ διαφορετικές απόψεις: το 3 τάσσεται υπέρ της λήψης μέτρων τόνωσης της οικονομίας, ενώ το 3 επιθυμεί να δοθεί προτεραιότητα στη μείωση του δημοσίου ελλείμματος. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το 1 των ερωτηθέντων δήλωσε αυθόρμητα ότι και τα δύο μέτρα πρέπει να ληφθούν ταυτοχρόνως. Αυτό καταδεικνύει ότι οι ευρωπαίοι πολίτες βρίσκονται στην ίδια σύγχυση με τους εμπειρογνώμονες απέναντι στην πολυπλοκότητα των επιλογών που πρέπει να πραγματοποιηθούν. Με ποιους τρόπους πρέπει να ελεγχθεί και να ρυθμιστεί ο τραπεζικός τομέας; Ποια πρέπει να είναι η οικονομική συνεισφορά των τραπεζών; Η ΕΕ και τα κράτη μέλη επιθυμούν να αποτρέψουν την εμφάνιση μιας νέας συστημικής κρίσης στον τραπεζικό τομέα. Έχει δρομολογηθεί λοιπόν ευρύς διάλογος σχετικά με τη συνεισφορά των τραπεζών στην οικονομική ανάκαμψη. Οι Ευρωπαίοι υποστηρίζουν στη συντριπτική τους πλειονότητα (70%) τη λήψη μέτρων με στόχο την αναδιάρθρωση και την εποπτεία των παραγόντων των χρηματοπιστωτικών αγορών. Υπενθυμίζεται ότι η δέσμη μέτρων «ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού τομέα» υιοθετήθηκε από το ΕΚ κατά την περίοδο συνόδου του Σεπτεμβρίου του Λιγότερα άτομα υποστήριξαν τη θέσπιση τραπεζικού φόρου και φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών: Υπέρ τάχθηκε το 4 των ερωτηθέντων, κατά το 3, ενώ 2 δεν απάντησαν. Αυτό δεν προκαλεί οπωσδήποτε έκπληξη. Η συζήτηση μόλις ξεκίνησε και οι δύο ιδέες δέχονται αντικρουόμενες ερμηνείες όσον αφορά το ποσό και τη διάθεση των εσόδων που μπορεί αυτός να αποφέρει. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η σημασία της λέξης «φόρος». Ενδέχεται να έκανε τους ερωτηθέντες να πιστέψουν ότι μπορεί να εμπλέκονται άμεσα και οι ίδιοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ως φορολογούμενοι κατά τη διάρκεια των χρηματοπιστωτικών τους συναλλαγών. Επιπλέον, η λέξη έχει διαφορετικές συνδηλώσεις σε διαφορετικές γλώσσες. Ποιο περιεχόμενο πρέπει να δοθεί στην οικονομική διακυβέρνηση; Η συζήτηση μόλις ξεκίνησε και, παρότι είναι πολύ έντονη σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, εξακολουθεί να είναι μάλλον γενική ως προς το περιεχόμενό της. Θεωρήθηκε χρήσιμο να ερωτηθούν οι πολίτες σχετικά με τις απόψεις που έχει υποστηρίξει το Κοινοβούλιο επί του θέματος. 6

7 Ζητήθηκε λοιπόν από τους ερωτηθέντες να απαντήσουν σε ερώτημα σχετικά με την εφαρμογή της οικονομικής διακυβέρνησης με σκοπό τον συντονισμό των οικονομικών, δημοσιονομικών και χρηματοοικονομικών πολιτικών μεταξύ των κρατών μελών. το 6 των ερωτηθέντων θεώρησε ότι είναι «αποτελεσματική», το 1 θεώρησε ότι «δεν είναι αποτελεσματική» και το 1 δεν απάντησε. Ειδικότερα: - το 6 των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι «αποτελεσματικό» να ενθαρρύνονται ή να υπόκεινται σε οικονομικές κυρώσεις τα κράτη μέλη της ΕΕ για να πιεστούν να συμμορφωθούν με τους από κοινού καθορισμένους κανόνες της ΕΕ για το χρέος και τα δημόσια ελλείμματα. - το 5 πιστεύει ότι η παρουσίαση των εθνικών προϋπολογισμών των κρατών μελών της ΕΕ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αποτελεσματικό μέτρο για την πρόληψη και αποφυγή μελλοντικών κρίσεων. Με προοπτική το 2020: Μέτρα βιώσιμης εξόδου από την κρίση Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2010 επί της επονομαζόμενης στρατηγικής «ΕΕ 2020» την οποία πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκφράζοντας το μεσοπρόθεσμο όραμά του για το μέλλον της ΕΕ. Εξερχόμενη από την κρίση, η ΕΕ επιθυμεί να καταστεί μια «ανταγωνιστική, κοινωνική και βιώσιμη Ένωση» μέσα σε μία δεκαετία. Οι μετέχοντες στην έρευνα ερωτήθηκαν σχετικά με αυτόν τον στόχο και τα μέσα επίτευξής του (έως 4 απαντήσεις, από σύνολο 13 επιλογών). Οι πολιτικές που σχετίζονταν συνήθως με την καθημερινότητα των ερωτηθέντων επιλέχθηκαν πρώτες, κάτι που συνέβη και στις απαντήσείς τους στο ερώτημα σχετικά με τις πολιτικές στις οποίες πρέπει να δώσει προτεραιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ακολουθεί ανάλυση). Ως προς αυτόν τον μεσοπρόθεσμο στόχο αναδείχθηκαν με σαφήνεια δύο είδη μέτρων. Η πρώτη πολιτική αφορά την επένδυση στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την έρευνα, και επιλέχθηκε στο 4 των απαντήσεων. Η δεύτερη αφορά την υποστήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), και επιλέχθηκε στο 40% των απαντήσεων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η υποστήριξη μεγάλων επιχειρήσεων και βιομηχανιών επιλέχθηκε μόνον στο 1 των απαντήσεων. Σήμερα, προτεραιότητα δίνεται στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η έρευνα αυτή περιλάμβανε επίσης τις συνήθεις ερωτήσεις του Parlemètre που αφορούν ειδικότερα τις πολιτικές προτεραιότητες τις οποίες υποστηρίζει επί σειρά ετών το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι ερωτήσεις αυτές τέθηκαν για τελευταία φορά την περίοδο Ιανουαρίου / Φεβρουαρίου Η κρίση είναι αναμφίβολα καθοριστικός παράγοντας για την εμφανή αύξηση της προτεραιότητας που δίνεται στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (5, +6 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε 7 μήνες). Παραμένει με διαφορά η ύψιστη προτεραιότητα, υποσκελίζοντας την προστασία του καταναλωτή, την οποία επέλεξε το (-2 ποσοστιαίες μονάδες). Από την άλλη πλευρά, η υποστήριξη πολιτικών οι οποίες έχουν μικρότερο αντίκτυπο στην καθημερινότητα του πολίτη μειώνεται, σε σύγκριση με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από 7 μήνες. Η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος (2) έχασε 8 ποσοστιαίες μονάδες (υποχωρώντας από την τρίτη στην έκτη θέση), ενώ η πολιτική ασφάλειας και άμυνας έχασε 7 μονάδες, υποχωρώντας από το 30% στο 2. 7

8 Έκφραση αμφιβολιών σχετικά με το εάν το ευρώ έχει μετριάσει τις επιπτώσεις της κρίσης Θεωρούν οι ερωτηθέντες ότι το ευρώ έχει μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης; το 50% δήλωσε όχι (+5 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2009). το δήλωσε ναι (+8) το 1 απάντησε ότι δεν γνωρίζει (+3). Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι ο ρόλος του ευρώ στην κρίση αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένων συζητήσεων σε ορισμένα κράτη μέλη, μεταξύ εμπειρογνωμόνων και πολιτικών. Πρέπει το ευρώ να είναι ισχυρό ή αδύναμο; Είναι πλεονέκτημα ή μειονέκτημα; Ποια είναι η σχέση μεταξύ του ευρώ και των εξαγωγών, καθώς και μεταξύ του ευρώ και των εισαγωγών; Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι τρεις χώρες που τάσσονται πιο έντονα υπέρ του ρόλου του ευρώ στον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης είναι μέλη της ευρωζώνης, ενώ οι τρεις χώρες που υποστηρίζουν λιγότερα αυτόν τον ρόλο βρίσκονται εκτός της ευρωζώνης. 8

9 I. Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Α. Αντίκτυπος στην κατάσταση της οικονομίας Q2. Σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι η παρούσα κρίση έχει ή δεν έχει επίπτωση σε κάθε ένα από τα παρακάτω; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Europeans and the cris is QC2 To what extent do you consider that the current crisis is or is not having an impact on each of the following? Very significant impact Fairly significant impact Not really any impact No impact at all DK The world economy EB 74 EB % 44% 40% 4% 4% The European economy EB 74 EB % 4 4% 4% The (NATIONALITY) economy EB 74 EB 71 50% 5 40% 3 4% Your personal situation EB 74 EB % 3 3 4% Η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων (90%) πιστεύει ότι η παρούσα κρίση είχε σημαντική επίπτωση («πολύ» και «αρκετά σημαντική») στην παγκόσμια, την ευρωπαϊκή και τις εθνικές οικονομίες. Λίγο πάνω από ένας στους δύο Ευρωπαίους (5) πιστεύει ότι η παρούσα κρίση είχε σημαντική επίπτωση στην προσωπική του κατάσταση. 9

10 2) Διαφορές και τάσεις μεταξύ των κρατών μελών Σύνολο: «Σημαντική επίπτωση» Την προσωπική σας κατάσταση EB 71 EB 74 Διαφ. EB 74 -EB 71 Σύνολο: «Χωρίς επίπτωση» EB 71 EB 74 Διαφ. EB 74 -EB 71 Δεν γνωρίζω EB 71 EB 74 Διαφ. EB 74 -EB 71 BG 64% RO DK 2 24% = -2 PT 6 70% % -9 FI % 70% = -1 CZ 54% % -2 NL % 70% = -1 CY 7 7 = 24% 24% = = LV ES % -1 HU = SI % +3 = IE 74% 70% SE 24% % 80% +6-1 EL = UK 60% 54% % +1 ΕΕ % -1 IT % -2 PL % 4 +8 = EE DE AT % BE = FR 6 50% = SK % LT MT LU 54% % «Σημαντική επίπτωση»: άθροισμα απαντήσεων «Πολύ σημαντική επίπτωση» και «Αρκετά σημαντική επίπτωση» «Χωρίς επίπτωση»: άθροισμα απαντήσεων «Όχι και τόση επίπτωση» και «Καμία επίπτωση» 10

11 Β. Αντίκτυπος στην κατάσταση της απασχόλησης Q3. Ακολουθούν μερικές καταστάσεις που θα μπορούσαν να έχουν προκύψει πρόσφατα στην επαγγελματική σας ζωή ή στην επαγγελματική ζωή των ανθρώπων γύρω σας. Για κάθε μία από αυτές, παρακαλώ πείτε μου αν έχει συμβεί ως άμεση συνέπεια της κρίσης, αν έχει συμβεί αλλά δεν ήταν άμεση συνέπεια της κρίσης, ή αν δεν έχει συμβεί καθόλου. 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Europeans and the crisis QC3 Here are some situations that could have arisen recently in your working life or in the working life of those around you. For each of them, please tell me if this has happened as a direct consequence of the crisis, if it has happened but was not a direct consequence of the crisis, or if it has not happened at all.. Yes, as a direct consequence of the crisis No, it has not happened at all DK Yes, but not as a direct consequence of the crisis Not applicable (SPONTANEOUS) Someone you know who is neither related to you nor a colleague has lost his/ her job 40% 40% 4% One of your colleagues has lost his/ her job 2 6 One of your relatives has lost his/ her job 20% 54% You have lost your job/ your partner (husband or wife, partner, etc.) has lost his/ her job 1 6 το 1 των Ευρωπαίων θεωρεί ότι έχασε τη δουλειά του ως άμεση συνέπεια της κρίσης, ενώ το 40% θεωρεί ότι κάποιος που γνωρίζουν, ο οποίος δεν είναι ούτε συγγενής ούτε συνάδελφός τους, έχασε τη δουλειά του για τον ίδιο λόγο. Ένας στους πέντε Ευρωπαίους (20%) θεωρεί ότι ένας από τους συναδέλφους του έχασε τη δουλειά του εξαιτίας της κρίσης, ενώ το 2 θεωρεί ότι το ίδιο έχει συμβεί και για κάποιον συγγενή τους. 11

12 Σε ατομικό επίπεδο: αντίκτυπος στην κατάσταση της απασχόλησης 1) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Europeans and the crisis You have lost your job/ your partner (husband or wife, partner, etc.) has lost his/ her job. QC3 Please tell me if this has happened as a direct consequence of the crisis, if it has happened but was not a direct consequence of the crisis, or if it has not happened at all. Yes, as a direct consequence of the crisis DK Not applicable (SPONTANEOUS) Yes, but not as a direct consequence of the crisis No, it has not happened at all LV 4 ES 24% 4% 6 LT 2 6 EE BG IE 1 4 SK 1 6 CZ 7 RO 3 HU 6 DK 70% PT 5 2 UK 1 7 EU EL 5 PL 7 CY 4 4 NL 7 BE 6 20% IT SI 70% 1 AT 6 2 DE 80% SE 74% FI 74% FR 6 1 LU 4% 7 1 MT 6 2 Πηγή: EB74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 12

13 2) Κοινωνικοδημογραφικές διαφορές Χάσατε τη δουλειά σας/ ο/η σύντροφός σας (σύζυγος, σύντροφος, κ.λπ.) έχασε τη δουλειά του/της Σύνολο «Ναι» Όχι, δεν έχει συμβεί καθόλου Δεν ισχύει (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) Δεν γνωρίζ ω ΕΕ Άνδρας 1 6 Φύλο Γυναίκα % 6 Ηλικία Περάτωση των σπουδών Σπουδάζουν ακόμη % Σύνθεση νοικοκυριού % Αυτοαπασχολούμεν ος 7 Διευθυντικά στελέχη 8 - Λοιποί υπάλληλοι 1 7 Κλίμακα επαγγέλματος Χειρώνακτες ερωτηθέντων εργαζόμενοι 1 7 Άτομα που ασχολούνται με τα οικιακά Άνεργοι 5 Συνταξιούχοι 64% 2 Σπουδαστές 5 2 Τις περισσότερες Δυσκολίες όσον αφορά φορές την πληρωμή Ενίοτε 24% 60% λογαριασμών Σχεδόν ποτέ 1 7 Η κρίση έχει επίπτωση Σημαντική 2 5 στην προσωπική επίπτωση κατάσταση Χωρίς επίπτωση 7-13

14 Σε οικογενειακό επίπεδο: αντίκτυπος στην κατάσταση της απασχόλησης 1) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Europeans and the crisis One of your relatives has lost his/ her job. QC3 Please tell me if this has happened as a direct consequence of the crisis, if it has happened but was not a direct consequence of the crisis, or if it has not happened at all. Yes, as a direct consequence of the crisis DK Not applicable (SPONTANEOUS) Yes, but not as a direct consequence of the crisis No, it has not happened at all LV 5 3 LT 50% 3 IE 50% 2 ES 4 5 0% EE 40% 4 4% HU 1 4 BG 3 1 SK 2 4 RO CZ % CY 3 4% 5 EL 2 54% IT EU UK 2 6 PT 20% 1 4% 60% SI 1 6 DK 1 6 FR 1 6 NL 1 7 SE 7 PL 1 7 DE 74% AT 6 MT 7 LU 7 FI BE 1 7 Πηγή: EB74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 14

15 2) Κοινωνικοδημογραφικές διαφορές Ένας από τους συγγενείς σας έχασε τη δουλειά του/της Σύνολο «Ναι» Όχι, δεν έχει συμβεί καθόλου Δεν ισχύει (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) Δεν γνωρίζω ΕΕ Άνδρας 3 6 4% Φύλο Γυναίκα 60% Ηλικία % 4% Περάτωση των σπουδών % Σπουδάζουν ακόμη 2 6 4% Σύνθεση νοικοκυριού % % Αυτοαπασχολούμε νος 2 6 4% Διευθυντικά στελέχη 2 7 Λοιποί υπάλληλοι 3 6 Χειρώνακτες Κλίμακα επαγγέλματος 3 6 εργαζόμενοι ερωτηθέντων Άτομα που ασχολούνται με τα 3 5 οικιακά Άνεργοι 4 4 Συνταξιούχοι 2 6 Σπουδαστές 2 6 4% Τις περισσότερες Δυσκολίες όσον αφορά 54% 3 φορές την πληρωμή Ενίοτε 4 50% λογαριασμών Σχεδόν ποτέ 24% 70% 4% Η κρίση έχει επίπτωση Σημαντική 4 50% στην προσωπική επίπτωση κατάσταση Χωρίς επίπτωση 2 74% 4% 15

16 II. Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ Α. Πώς αντέδρασαν τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους Ευρωπαίους; Q5. Θα λέγατε ότι μέχρι τώρα, για την αντιμετώπιση της κρίσης, τα διάφορα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος The Europeans and the crisis QC5 Would you say that up until now, to face the crisis, the various EU Member States have? Tended to act individually DK Tended to act in a coordinated way with the other EU countries EB 74 August - Sept % 1 3 EB 71 Jan. -Feb % 1 3 ΕΒ 71.1 ΕΒ 74.1 Διαφορά σε ποσοστιαίες μονάδες Τείνουν να δρουν μεμονωμένα 44% 44% = Τείνουν να δρουν συντονισμένα με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δεν γνωρίζω το 44% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντέδρασαν μάλλον μεμονωμένα στην κρίση ακριβώς το ίδιο ποσοστό που είχε καταγραφεί και την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου το 3 των Ευρωπαίων (μείωση 1 ποσοστιαίας μονάδας σε σύγκριση με την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2009) θεωρεί ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντέδρασαν με συντονισμένο τρόπο. 16

17 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Reactions to the crisis QC5 Would you say that up until now, to face the crisis, the various EU Member States have? Tended to act in a coordinated way with the other EU countries DK Tended to act individually FI 6 2 MT CZ 5 3 CY 5 3 EL 4 4% 4 HU 4 40% EE ES 4 1 IT 4 2 SI 44% 4 AT 44% 44% SK 4 5 BE 4 5 DE LU PL EU % SE PT BG 3 30% NL 5 LV 3 5 LT 2 4 IE 24% 4 FR 2 5 RO 2 3 DK UK Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 17

18 ΕΕ 27 3) Εθνικές τάσεις Τείνουν να δρουν μεμονωμένα ΕΒ 71 ΕΒ 74 Διαφ. EB 74 - EB 71 Τείνουν να δρουν συντονισμένα με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Διαφ. ΕΒ 71 ΕΒ 74 EB 74 - EB 71 Δεν γνωρίζω ΕΒ 71 ΕΒ 74 Διαφ. EB 74 - EB 71 FI MT % IE % -7 NL DK SE SK = -5 AT 3 44% % BE IT 40% CY SI 4 44% = RO EE % DE 40% HU 4 4 = 4 40% EL 4 4 = % +1 CZ = +1 ΕΕ % 44% = BG % % -11 LT ES UK PT % PL LU FR LV 50% Η σχετική σταθερότητα των αποτελεσμάτων σε επίπεδο ΕΕ αποκρύπτει τις σημαντικές εθνικές διαφορές μεταξύ των δύο ερευνών. Στη Λετονία, τη Βουλγαρία, την Πορτογαλία και τη Γαλλία, ο αριθμός των ερωτηθέντων που πιστεύουν ότι τα κράτη μέλη έδρασαν μεμονωμένα αυξήθηκε δραστικά: τα ποσοστά κυμαίνονται από +5 έως +35 ποσοστιαίες μονάδες. Σε λιγότερο βαθμό, οι ερωτηθέντες που θεωρούν ότι τα κράτη μέλη έδρασαν συντονισμένα αυξήθηκαν στη Λετονία, τη Φινλανδία, τη Μάλτα, την Ιρλανδία και τις Κάτω Χώρες, σε ποσοστά που κυμαίνονται από +9 έως +15 ποσοστιαίες μονάδες. 18

19 Β. Πώς πρέπει να αντιδράσουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους Ευρωπαίους; Q6. Ως πολίτης θα λέγατε ότι θα ήσασταν καλύτερα προστατευμένος/η μπροστά στην τρέχουσα κρίση εάν ; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Reactions to the crisis - EU 27 QC6 As a citizen would you say that you would be better protected in the face of the current crisis if? 70% EB 71 EB 74 60% 6 50% 5 (-9) 40% (+7) 30% 2 20% 0% (OUR COUNTRY) adopted measures and applied them in a coordinated way with the other EU countries (OUR COUNTRY) adopted measures and applied them individually Η χώρα μας υιοθετούσε μέτρα και τα εφάρμοζε συντονισμένα με τις άλλες χώρες της ΕΕ Η χώρα μας υιοθετούσε μέτρα και τα εφάρμοζε μεμονωμένα ΕΒ 71 ΕΒ 74 Διαφορά σε ποσοστιαίες μονάδες Δεν γνωρίζω

20 Στην ερώτηση σχετικά με το κατά πόσον θα αισθάνονταν καλύτερα προστατευμένοι αν το κράτος μέλος τους δρούσε «συντονισμένα με τις άλλες χώρες της ΕΕ», οι ερωτηθέντες, σε ποσοστό 5, απάντησαν καταφατικά (μείωση 9 ποσοστιαίων μονάδων). Οι εθνικές διαφοροποιήσεις κυμαίνονταν από 30% έως 7. Ένας στους τρεις ερωτηθέντες (, +7) δήλωσε ότι θα αισθανόταν καλύτερα προστατευμένος αν η χώρα του υιοθετούσε μέτρα και τα εφάρμοζε μεμονωμένα. Όσοι εκφράζουν σαφή προτίμηση υπέρ της λήψης πιο συντονισμένων μέτρων εξακολουθούν να αποτελούν την πλειονότητα, αν και το ποσοστό τους μειώνεται σε σύγκριση με την περίοδο Ιανουαρίου / Φεβρουαρίου

21 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Reactions to the crisis QC6 As a citizen would you say that you would be better protected in the face of the current crisis if? (OUR COUNTRY) adopted measures and applied them in a coordinated way with the other EU countries DK (OUR COUNTRY) adopted measures and applied them individually FI 7 2 EE ES 6 1 CY 6 2 HU 64% 2 LT BE 6 3 NL 60% 3 IT 60% 2 SK 5 3 SI EL 5 3 MT DK 5 3 FR 54% 1 3 DE 54% 1 30% PT CZ 5 EU LU 5 BG IE 50% 2 2 AT 4 4 PL 4 20% LV 4 44% SE RO 44% 2 UK 30% 1 5 Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 21

22 Γ. Ποιοι παράγοντες είναι πιο ικανοί να χειριστούν την κρίση; Q7. Κατά τη γνώμη σας, ποιος από τους ακόλουθους είναι περισσότερο ικανός να λάβει αποτελεσματικά μέτρα ενάντια στις επιπτώσεις της κρίσης; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Για έναν στους δύο Ευρωπαίους, περισσότερο ικανή να καταπολεμήσει την κρίση είναι είτε η ΕΕ (2) είτε η εθνική κυβέρνηση (2). Most capable actors QC7 In your opinion, which of the following is best able to take effective actions against the effects of the crisis? EB 71 Janv.-Febr.2009 EB 74 August - Sept The European Union 1 2 The (NATIONALITY) Government 2 The International M onetary Fund (IMF) The G20 (EB 74) The G8 (EB 71) 2 The United States 1 DK None (SPONTANEOUS) 4% Other (SPONTANEOUS) 0% 1 20% 2 30% ΕΒ 71 Ιαν-Φεβ ΕΒ 74 Σεπ 2010 Διαφορά σε ποσοστιαίες μονάδες Η Ευρωπαϊκή Ένωση Η εθνική κυβέρνηση Οι Ηνωμένες Πολιτείες 1-9 Οι G20 (ΕΒ 74) Οι G8 (ΕΒ 71) 2-12 Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) +3 Άλλος = Κανένας 4% -1 Δεν γνωρίζω =

23 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Σε γενικές γραμμές, οι εθνικοί μέσοι όροι εναρμονίζονται με τον μέσο όρο της ΕΕ, με δύο σημαντικές εξαιρέσεις: Στην Τσεχική Δημοκρατία, σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι G20 είναι ο περισσότερο ικανός παράγοντας για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης (40%). Ένας στους πέντε Βρετανούς (20%) δεν απαντά σε αυτή την ερώτηση. το 3 των ερωτηθέντων ανέφερε την εθνική κυβέρνηση και το την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Η (εθνικότητα) κυβέρνηση Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) Οι G8 Οι G20 Οι Ηνωμένες Πολιτείες ΔΓ Κανένας (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) ΕΒ 71 ΕΒ 74 Διαφ. ΕΒ 74 - ΕΒ 71 ΕΒ 71 ΕΒ 74 Διαφ. ΕΒ 74 - ΕΒ 71 ΕΒ 71 ΕΒ 74 Διαφ. ΕΒ 74 - ΕΒ 71 ΕΒ 71 IE % % MT 2 40% % -3 FI = IT 20% % ES 1 30% BE % = = ΕΒ 74 Διαφ. ΕΒ 74 - ΕΒ 71 PT 1 30% ΕΒ 71 ΕΒ % Διαφ. ΕΒ 74 - ΕΒ 71 ΕΒ 71 ΕΒ 74 Διαφ. ΕΒ 74 - ΕΒ 71 ΕΒ 71 ΕΒ 74 Δι αφ. Ε Β 74 - Ε Β FR % = LT = = NL % ΕΕ = 4% -1 LV SE = PL % 1-1 4% -1 SK % % 4% = AT DK % BG = % DE 1 24% = +2 CY 2 30% SI 24% % -8 = RO % = UK % +7 4% -2 EL 2 30% % = 1 HU % CZ % % 14 % 10 % % -2 EE % LU

24 III. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕ ΚΑΙΡΟΥΣ ΚΡΙΣΗΣ Α. Οικονομική αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών σε καιρούς κρίσης Q10. Σε τι βαθμό συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την ακόλουθη δήλωση: σε καιρούς κρίσης, είναι επιθυμητό να δίνει η (ΧΩΡΑ ΜΑΣ) χρηματοπιστωτική βοήθεια σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές δυσκολίες. 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Σχεδόν ένας στους δύο Ευρωπαίους (4) πιστεύει ότι η οικονομική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών είναι επιθυμητή σε καιρούς κρίσης. Σχεδόν δύο στους πέντε Ευρωπαίους (3) διαφωνούν με αυτήν τη δήλωση. Financial solidarity between Member States in times of crisis QC10 To what extent you agree or disagree with the following statement: In times of crisis, it is desirable for (OUR COUNTRY) to give financial help to another EU Member State facing severe economic and financial difficulties. Total 'Disagree' Total 'Agree' 39 % 49 % 12 % DK Σύνολο «Συμφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Συμφωνώ απόλυτα» και «Τείνω να συμφωνώ» Σύνολο «Διαφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Τείνω να διαφωνώ» και «Διαφωνώ απόλυτα» Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 24

25 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Solidarity in times of crisis QC10 To what extent you agree or disagree with the following statement: In times of crisis, it is desirable for (OUR COUNTRY) to give financial help to another EU Member State facing severe economic and financial difficulties. Totally agree Tend to agree DK Tend to disagree Totally disagree CY DK SE BE 1 50% 2 LU FI 4 4% 2 PT NL 4 4% 2 EE 4 24% AT IE IT PL 44% 1 2 FR % ES UE EL 40% 2 1 MT DE 2 1 UK 3 24% 1 LT 2 2 LV 30% 2 2 SK % HU 4% 3 30% 2 CZ 30% 3 2 RO SI 24% 2 3 BG % Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 25

26 3) Οι λόγοι της οικονομικής αλληλεγγύης ή της απουσίας της Είναι επιθυμητή η οικονομική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών; Συμφωνώ απόλυτα Τείνω να συμφωνώ Τείνω να διαφωνώ Διαφωνώ απόλυτα Δεν γνωρίζ ω Η οικονομική αλληλεγγύη είναι επιθυμητή Για ποιον λόγο; Η οικονομική αλληλεγγύη δεν είναι επιθυμητή Για ποιον λόγο; Στο όνομα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών 5 Οι πολίτες της χώρας μου δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να πληρώνουν για τα οικονομικά προβλήματα των άλλων κρατών μελών της ΕΕ 6 Είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας μας να βοηθά ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ 44% Δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας μας να βοηθά ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ 2 Άλλο Άλλο Δεν γνωρίζω Δεν γνωρίζω 26

27 Β. Γιατί είναι επιθυμητή η οικονομική αλληλεγγύη; Το ερώτημα αυτό τέθηκε στο 4 των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι ήταν επιθυμητή η παροχή οικονομικής βοήθειας σε άλλο κράτος μέλος («Συμφωνώ απόλυτα» και «Τείνω να συμφωνώ»). Q11. Ποιος είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο πιστεύετε ότι είναι επιθυμητό να δίνει η χώρα μας χρηματοπιστωτική βοήθεια σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές δυσκολίες; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Financial solidarity between Member States in times of crisis QC11 What is the main reason why you think it is desirable that (OUR COUNTRY) gives financial help to another EU Member State facing severe economic and financial difficulties? In the name of European solidarity between Member States It is in the economic interests of (OUR COUNTRY) to help another EU Member State DK 12 % Total 'Disagree' Total 'Agree' 39 % 49 % It is desirable that (our country) gives financial help to another EU Member State 51 % 44 % Σύνολο «Συμφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Συμφωνώ απόλυτα» και «Τείνω να συμφωνώ» Σύνολο «Διαφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Τείνω να διαφωνώ» και «Διαφωνώ απόλυτα» Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο DK 3 % Other (Spontaneous) 2 % 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών α. Στο όνομα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών (5): - Αυτός είναι ο λόγος τον οποίο επικαλείται η πλειονότητα των ερωτηθέντων σε 22 χώρες. - Οι Λουξεμβουργιανοί, οι Έλληνες και οι Κύπριοι ερωτηθέντες (74% για τις τρεις χώρες) επικαλούνται σε μεγαλύτερα ποσοστά την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, ενώ ακολουθούν οι Βούλγαροι (6) και οι Σλοβένοι (6). β. Είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας (44%): - Μεταξύ των Ευρωπαίων που θεωρούν την αλληλεγγύη επιθυμητή (4 του συνόλου των ερωτηθέντων), οι πολίτες πέντε κρατών μελών δηλώνουν στην πλειονότητά τους ότι αυτή είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας τους: στο Ηνωμένο Βασίλειο (6), τη Γερμανία (5), την Ιρλανδία (5), τις Κάτω Χώρες (50%) και την Τσεχική Δημοκρατία (4). 27

28 Γ. Γιατί δεν είναι επιθυμητή η οικονομική αλληλεγγύη; Το ερώτημα αυτό τέθηκε στο 3 των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι δεν είναι επιθυμητή η παροχή οικονομικής βοήθειας σε άλλο κράτος μέλος («Τείνω να διαφωνώ» και «Διαφωνώ απόλυτα»). Q12. Ποιος είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο πιστεύετε ότι δεν είναι επιθυμητό να δίνει η χώρα μας χρηματοπιστωτική βοήθεια σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές δυσκολίες; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Financial solidarity between Member States in times of crisis QC12 What is the main reason why you think it is not desirable that (OUR COUNTRY) gives financial help to another EU Member State facing severe economic and financial difficulties? DK 12 % Citizens should not have to pay for the economic problems of the other EU Member States Total 'Agree Total 'Disagree' 49 % 39 % It is not desirable that (our country) gives financial help to another EU Member State 66 % 25 % It is not in the economic interest of (OUR COUNTRY) to help another EU Member State DK 3 % Other (Spontaneous) 6 % Σύνολο «Συμφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Συμφωνώ απόλυτα» και «Τείνω να συμφωνώ» Σύνολο «Διαφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Τείνω να διαφωνώ» και «Διαφωνώ απόλυτα» Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών α. Η χώρα μας δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να πληρώνει για τα οικονομικά προβλήματα των άλλων κρατών μελών της ΕΕ (6): - Η πλειονότητα των ερωτηθέντων σε 26 κράτη μέλη θεωρεί ότι η χώρα τους δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να πληρώνει για τα οικονομικά προβλήματα των άλλων κρατών μελών της ΕΕ. - Οι Σλοβένοι (8), οι Γερμανοί (8) και οι Σλοβάκοι (8) υποστηρίζουν σε μεγαλύτερα ποσοστά ότι η χώρα τους δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να πληρώνει για τα οικονομικά προβλήματα των άλλων κρατών μελών της ΕΕ. β. Δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας μας (2): - Μεταξύ των Ευρωπαίων οι οποίοι θεωρούν ότι η οικονομική αλληλεγγύη δεν είναι επιθυμητή (3 του συνόλου των ερωτηθέντων), μόνον οι Έλληνες θεωρούν κατά πλειονότητα ότι αυτή δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας τους. - Έπονται οι Βρετανοί (4) και οι Λετονοί (44%), ως οι πληθυσμοί που πιστεύουν σε μεγαλύτερα ποσοστά ότι αυτή δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας τους. 28

29 IV. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Q4. Μπορείτε να μου πείτε σε ποιο βαθμό συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την ακόλουθη δήλωση: συνολικά το ευρώ έχει μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις από την παρούσα κρίση. 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Euro - EU 27 QC4 Could you tell me to what extent you agree or disagree with the following statement: Overall the euro has mitigated the negative effects of the current crisis. 60% 50% Total 'Agree' Total 'Disagree' DK 44% 4 50% 40% % 20% 1 1 0% EB 71 January - February 2009 EB 72 October - November 2009 EB 74 September - October 2010 Σύνολο «Συμφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Συμφωνώ απόλυτα» και «Τείνω να συμφωνώ» Σύνολο «Διαφωνώ»: άθροισμα απαντήσεων «Τείνω να διαφωνώ» και «Διαφωνώ απόλυτα» ΕΕ 27 ΕΒ 71 Ιαν-Φεβ 2009 ΕΒ 72 1 Οκτ-Νοέ 2009 ΕΒ 74 Σεπ-Οκτ 2010 Διαφορά ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ ΕΒ71/ΕΒ74 Σύνολο «Συμφωνώ» Σύνολο «Διαφωνώ» % 4 50% +6 Δεν γνωρίζω ΕΒ72/Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Οκτ-Νοέ 2009): QC5 «Πείτε μου εάν συμφωνείτε απόλυτα, τείνετε να συμφωνείτε, τείνετε να διαφωνείτε ή διαφωνείτε απόλυτα με την ακόλουθη δήλωση: συνολικά το ευρώ έχει μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις από την παρούσα χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση. 29

30 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Euro - EU 27 QC4 Could you tell me to what extent you agree or disagree with the following statement: Overall the euro has mitigated the negative effects of the current crisis. Totally agree DK Total 'Disagree' SK 5 FI 50% IT 4 4 EL 4 4 AT 4 4 BE 4 50% LU 44% 4 ES 4 4 PT % IE CY 5 NL 3 5 RO 3 2 DK 1 4 MT 1 4 HU 1 4 EU27 EU % DE FR SI 2 6 EE CZ 2 6 LT LV PL 2 30% 4 SE 20% 24% 5 BG 20% 4 3 UK Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 30

31 3) Τάσεις μεταξύ των κρατών μελών Ευρώ ΕΒ 72 Οκτ- Νοέ 2009 Σύνολο «Διαφωνώ» Δεν γνωρίζω ΔΓ ΕΒ 72 ΕΒ 72 ΕΒ 74 Διαφ. ΕΒ 74 Διαφ. Οκτ- Οκτ- Σεπ-Οκτ ΕΒ 74 - Σεπ-Οκτ ΕΒ 74 - Νοέ Νοέ 2010 ΕΒ ΕΒ ΕΒ 74 Σεπ-Οκτ 2010 Διαφ. ΕΒ 74 - ΕΒ 72 ES = +2 RO IT = DK DE BG 2 20% ΕΕ % AT FI 60% 50% IE % LT PL % +7 SK EL BE % 50% +10 4% +1 CZ UK % LU 5 44% % % +9 SE 3 20% % +11 LV NL % CY = FR PT % EE MT 54% HU 54% SI 50% Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τρεις χώρες (Σλοβακία, Φινλανδία και Ιταλία) στις οποίες η πλειονότητα των ερωτηθέντων απάντησε ότι το ευρώ έχει μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης είναι μέλη της ευρωζώνης. Οι τρεις χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία και Βουλγαρία) στις οποίες οι ερωτηθέντες δήλωσαν το αντίθετο σε μεγαλύτερα ποσοστά βρίσκονται εκτός της ευρωζώνης. Σημείωση: Τα μέλη της ευρωζώνης σημειώνονται με γκρίζα σκίαση. 31

32 V. ΜΕΤΡΑ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ Α. Πρώτα πρέπει να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες ή να τονωθεί η οικονομία; Q8. Προσωπικά, θα λέγατε ότι για να βγουν ταχέως από την κρίση, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έπρεπε πρώτα να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες τους ή θα έπρεπε πρώτα να επενδύσουν σε μέτρα για την τόνωση της οικονομίας; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Reactions to the crisis QC8 Personally, would you say that to emerge from the crisis rapidly, EU Member States should first reduce their public spending or should they first invest in measures to boost the economy? Both equally (Spontaneous) NSP First invest in measures to boost the economy 19 % 38 % First reduce their public spending 35 % Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Πρέπει να σημειωθεί ότι σχεδόν ένας στους πέντε ερωτηθέντες (1) δήλωσε αυθόρμητα ότι πρέπει να δοθεί ίση προτεραιότητα στην τόνωση της οικονομίας και στη μείωση των δημοσίων δαπανών. 32

33 PT DE SK SI ES LU AT EL EE CY EU27 FR IT HU UK CZ MT BE PL BG IE LV RO NL SE FI LT DK 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Reactions to the crisis QC8 Personally, would you say that to emerge from the crisis rapidly, EU Member States should first reduce their public spending or should they first invest in measures to boost the economy? 4% 4% 4% 4% % % % % 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο First invest in measures to boost the economy First reduce their public spending Both equally (SPONTANEOUS) DK %

34 α) Πρώτα πρέπει να τονωθεί η οικονομία (3): Η απάντηση την οποία δίνει η πλειονότητα των ερωτηθέντων σε 18 κράτη μέλη είναι ότι πρέπει να τονωθεί πρώτα η οικονομία. Στη Δανία (6), τη Λιθουανία (6) και τη Φινλανδία (5), την πλειονότητα αποτελούν οι ερωτηθέντες οι οποίοι θεωρούν ότι τα μέτρα που αποβλέπουν στην τόνωση της οικονομίας προσφέρουν ταχεία διέξοδο από την κρίση. Στην Πορτογαλία (2), τη Γερμανία (2), την Ισπανία και την Αυστρία (και στις δύο το αντίστοιχο ποσοστό είναι 3) καταγράφονται τα μικρότερα ποσοστά ερωτηθέντων που δίνουν αυτήν την απάντηση. β) Πρώτα πρέπει να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες (3): Προτεραιότητα στη μείωση των δημοσίων δαπανών δίνει η πλειονότητα των ερωτηθέντων σε 4 από τα 27 κράτη μέλη: στην Εσθονία (4 έναντι 3, που τάσσονται υπέρ της τόνωσης της οικονομίας), τη Γαλλία (4 έναντι 3), τη Σλοβενία ( έναντι ) και τη Σλοβακία (50% έναντι ). Στην Ισπανία (2), τη Λιθουανία (2) και τη Βουλγαρία (2) καταγράφονται τα μικρότερα ποσοστά ερωτηθέντων που απαντούν κατ αυτόν τον τρόπο. 3) Κοινωνικοδημογραφικές διαφορές Τα μέτρα για την τόνωση της οικονομίας προκρίνονται από ερωτηθέντες οι οποίοι: - είναι νέοι, - έχουν σπουδάσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, - είναι ως επί το πλείστον διευθυντικά στελέχη, - τοποθετούν τους εαυτούς τους στην Αριστερά, - αναμένουν από τη χώρα τους να λάβει μέτρα κατά τρόπο συντονισμένο με τα υπόλοιπα κράτη μέλη, με σκοπό την έξοδο από την κρίση. Πρέπει να σημειωθεί ότι όσοι δηλώνουν ότι έχουν επηρεαστεί προσωπικά από την κρίση δίνουν σε μεγαλύτερα ποσοστά προτεραιότητα στα μέτρα με σκοπό την τόνωση της οικονομίας (4 έναντι 3, που τάσσονται υπέρ της μείωσης των δημοσίων δαπανών). Το ίδιο μπορεί να λεχθεί για τα άτομα που πιστεύουν ότι το ευρώ έχει μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης: το 4 δίνει προτεραιότητα στην τόνωση της οικονομίας, ενώ το επιλέγει τη μείωση των δημοσίων δαπανών. Αντιστρόφως, τα μέτρα μείωσης των δημοσίων δαπανών είναι η απάντηση την οποία δίνουν συχνότερα ερωτηθέντες οι οποίοι: - είναι μεγαλύτερης ηλικίας, - έχουν σπουδάσει για μικρότερο χρονικό διάστημα, - είναι είτε αυτοαπασχολούμενοι, είτε χειρώνακτες είτε συνταξιούχοι, - τοποθετούν τους εαυτούς τους στη Δεξιά, - αναμένουν από τη χώρα τους να λάβει μέτρα μεμονωμένα, με σκοπό την έξοδο από την κρίση. Οι ερωτηθέντες οι οποίοι τοποθετούν τους εαυτούς τους στο κέντρο της κλίμακας Αριστερά- Δεξιά παρουσιάζουν ίσα αποτελέσματα, προκρίνοντας με μικρή διαφορά τα μέτρα για την τόνωση της οικονομίας (3) σε σύγκριση με αυτά που αποβλέπουν στη μείωση των δημοσίων δαπανών (3). 34

35 Φύλο Ηλικία Περάτωση των σπουδών Κλίμακα επαγγέλματος ερωτηθέντων Προσωπική τοποθέτηση στην κλίμακα Αριστεράς- Δεξιάς Πρώτα να επενδύσουν σε μέτρα για την τόνωση της οικονομίας Πρώτα να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες τους Και τα δύο εξίσου (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) Δεν γνωρίζω EE Άνδρας 40% 3 1 Γυναίκα % % % Σπουδάζουν ακόμη 44% 3 1 Αυτοαπασχολούμενος 3 2 4% Διευθυντικά στελέχη 44% 1 4% Λοιποί υπάλληλοι 4 20% Χειρώνακτες εργαζόμενοι Άτομα που ασχολούνται με τα οικιακά 3 20% 1 Άνεργοι 40% 30% 1 Συνταξιούχοι 3 20% Σπουδαστές 44% 3 1 Αριστερά % Κέντρο Δεξιά % Τι προσδοκούν προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη προστασία; (Q6) Η κρίση έχει επίπτωση στην προσωπική κατάσταση (Q2) Ρόλος του ευρώ κατά τη διάρκεια της κρίσης (Q4) Προσδοκούν το κράτος να υιοθετήσει μέτρα και να τα εφαρμόσει μεμονωμένα Προσδοκούν το κράτος να υιοθετήσει μέτρα και να τα εφαρμόσει συντονισμένα με τις άλλες χώρες της ΕΕ 3 44% % Σημαντική επίπτωση Χωρίς επίπτωση Μετρίασε τις αρνητικές επιπτώσεις Δεν μετρίασε τις αρνητικές επιπτώσεις Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 4 2 4%

36 Β. Πώς μπορούν να προληφθούν και να αποφευχθούν μελλοντικές κρίσεις; Q14. Ορισμένα μέτρα που στοχεύουν στην πρόληψη και αποφυγή μελλοντικών κρίσεων συζητούνται τώρα εντός των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Για κάθε ένα από αυτά τα μέτρα, παρακαλώ πείτε μου αν πιστεύετε ότι θα ήταν αποτελεσματικό ή όχι για την πρόληψη και αποφυγή μελλοντικών κρίσεων. 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Reactions facing the crisis QC14 Certain measures aimed at preventing and avoiding future crises are currently being discussed within the European institutions. For each of these measures, please tell me whether you think it would be effective or not in preventing and avoiding future crises. Total "very effective and "fairly effective" Stricter regulation and supervision of financial market players (for example, regulating traders bonuses) 70% The creation of a European monetary fund which would intervene if an EU Member State faced severe economic and financial difficulties 6 Encourage or financially penalise EU Member States to force them to comply with jointly defined EU rules on debt and public deficits 6 Improve consultation between EU Member States when drafting their national budgets 64% Establishing European economic governance, ensuring the coordination of the economic, budgetary and financial policies of all EU M ember States 6 Present EU Member States national budgets to the European Commission 5 Introducing a banking tax and a tax on financial transactions 4 0% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Οι Ευρωπαίοι υποστηρίζουν στη συντριπτική τους πλειονότητα (70%) τη λήψη μέτρων με στόχο την αναδιάρθρωση και την εποπτεία των παραγόντων των χρηματοπιστωτικών αγορών. Υπενθυμίζεται ότι η δέσμη μέτρων «ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού τομέα» υιοθετήθηκε από το ΕΚ κατά την περίοδο συνόδου του Σεπτεμβρίου του Λιγότερα άτομα υποστήριξαν τη θέσπιση τραπεζικού φόρου και φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών: Υπέρ τάχθηκε το 4 των ερωτηθέντων, κατά το 3, ενώ 2 δεν απάντησαν. Αυτό δεν προκαλεί οπωσδήποτε έκπληξη. Η συζήτηση μόλις ξεκίνησε και οι δύο ιδέες δέχονται αντικρουόμενες ερμηνείες όσον αφορά το ποσό και τη διάθεση των εσόδων που μπορεί αυτός να αποφέρει. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η σημασία της λέξης «φόρος». Ενδέχεται να έκανε τους ερωτηθέντες να πιστέψουν ότι μπορεί να εμπλέκονται άμεσα και οι ίδιοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ως φορολογούμενοι κατά τη διάρκεια των χρηματοπιστωτικών τους συναλλαγών. Επιπλέον, η λέξη έχει διαφορετικές συνδηλώσεις σε διαφορετικές γλώσσες. 36

37 EE 27 Σύνολο «Αποτελεσ ματικό» Σύνολο «Όχι αποτελεσ ματικό» Δεν γνωρί ζω Αυστηρότεροι κανονισμοί και επίβλεψη των παραγόντων των χρηματαγορών (για παράδειγμα, ρύθμιση των πριμ των επενδυτών χρηματιστηρίου) Δημιουργία ενός ευρωπαϊκού νομισματικού ταμείου που θα επενέβαινε εάν ένα κράτος μέλος της ΕΕ αντιμετώπιζε μεγάλες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές δυσκολίες Ενθάρρυνση ή οικονομική κύρωση των κρατών μελών της ΕΕ για να πιεστούν να συμμορφωθούν με τους από κοινού καθορισμένους κανόνες της ΕΕ για το χρέος και τα δημόσια ελλείμματα Βελτίωση της διαβούλευσης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ όταν καταρτίζουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς τους Καθιέρωση ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης, που διασφαλίζει τον συντονισμό των οικονομικών, δημοσιονομικών και χρηματοπιστωτικών πολιτικών όλων των κρατών μελών της ΕΕ Παρουσίαση των εθνικών προϋπολογισμών των κρατών μελών της ΕΕ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Εισαγωγή ενός τραπεζικού φόρου και ενός φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές 70% % %

38 Γ. Ποιος πρέπει να καταβάλει τη μεγαλύτερη προσπάθεια αναφορικά με τα μέτρα λιτότητας; Q9. Κατά τη γνώμη σας, στη (ΧΩΡΑ ΜΑΣ), ποιοι από τους ακόλουθους θα έπρεπε να καταβάλουν τη μεγαλύτερη προσπάθεια αναφορικά με τα μέτρα λιτότητας; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Reactions to the crisis QC9 In your opinion in (OUR COUNTRY), which of the following should make the biggest effort in terms of austerity measures? Yourself/ European citizens NSP Leaders of big companies and industry Small and medium sized businesses (SMEs) 7 % 6 % 34 % 21 % Public services 24 % All at the same time (SPONTANEOUS) Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 38

39 2) Διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών Reactions to the crisis QC9 In your opinion in (OUR COUNTRY), which of the following should make the biggest effort in terms of austerity measures? Leaders of big companies and industry Public services Small and medium sized businesses (SMEs) Yourself/ European citizens All at the same time (SPONTANEOUS) DK FR 5 2 4% SK 4 20% 1 UK 44% 2 NL BE LU CZ 3 24% 1 HU % 2 4% EL 3 3 4% 24% FI 24% 1 4% LT EU % RO 3 4% 30% 1 SE ES 30% 1 IT 2 4% 3 DE 2 2 4% 3 IE DK 2 30% 1 1 4% PT 2 24% 3 PL 24% 20% 2 AT EE SI 20% 3 3 MT 20% 3 24% CY 1 2 BG 1 3 4% 30% LV 60% Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 39

40 Ηγέτες μεγάλων εταιρειών και της βιομηχανίας EE 27 Όλοι ταυτόχρονα 24% Δημόσιες υπηρεσίες 2 Δεν γνωρίζω Μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) Εσείς ο ίδιος/η ίδια / Ευρωπαίοι πολίτες Ανώτερα ποσοστά FR 5 SK 4 UK 44% DE 3 MT 3 CY LV 60% BG 3 SI, EL 3 MT 24% IE 1 LT 1 AT 1 IT PL, PT NL 1 DK 1 CY Κατώτερα ποσοστά LV BG 1 CY 1 FR, LT NL, UK LV MT ES, IT LU, HU, NL 1 EL, CY SI BE, SK CY LU MT, SE, UK DE, PT MT, BG, EL HU, IT, RO 4% 40

41 VI. Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ ΠΟΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ Η ΕΕ ΜΕΤΑ ΤΟ 2020 Α. Κατά πόσον επανερχόμαστε σε πορεία ανάπτυξης; Q15. Σε ό,τι αφορά στην επιστροφή της ανάπτυξης στη χώρα σας, ποια από τις ακόλουθες απόψεις είναι πιο κοντά στη δική σας; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος A return to growth QC15 When it comes to a return to growth in (OUR COUNTRY), which one of the following opinions is closest to your own? We are already returning to growth 13 % NSP 7 % A return to growth will start in the coming years 37 % A return to growth will start in the coming months 17 % 26 % The crisis is going to last for many years Πηγή: ΕΒ74/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 41