Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Transcript

1 ΑΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ: Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΟΥΔΡΑ ΣΕΣΙΛΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΟΝΤΑΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2013

2 Αφιερώνεται στους γονείς μου, στο Μίρι, στο γιο μου και στους ανθρώπους που με βοήθησαν σε αυτή μου την προσπάθεια 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ 5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ 5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ 5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 8 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ - WEB 2.0 ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ WEB ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΣΒΕΥΕΙ ΤΟ WEB Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ ΤΑ WEB 2.0. ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΔΙΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΙΝΗΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ CONTENT OR CATALOGUE MANAGEMENT ΚΙΝΗΤΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ M COMMERCE 31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ E-COMMERCE Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΔΙΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ 37 Ενσωμάτωση εφοδιαστικής αλυσίδας 37 Απόδοση ιστοσελίδας 37 Προμύθειες μέσω Διαδυκτίου 37 Ενσωμάτωση εφοδιαστικής αλυσίδας ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ 3 7 3

4 2.5 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ Ε- ECOMERCE ΠΟΙΑ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ε-ECOMERCE 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 43 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΛΑΤΗ 48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΓΟΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ Β2Β EUROPEAN 51 Υπάρχουν ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΛΑΔΟΙ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ MARKETPLACE ΤΗΣ BUSINESS EXCHANGES ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ 61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο -Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ 71 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 73 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 75 4

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Στατιστικά στοιχεία για κινητές επιχειρηματικές αγορές...26 Πίνακας 2: Στατιστικά στοιχεία στο βιομηχανικό κλάδο...28 Πίνακας 3: Στατιστικά στοιχεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση...29 ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφημα 1:Ο βαθμός που οι εταιρίες εμπλέκονται σε ηλεκτρονικές συναλλαγές...51 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1- Το Web2.0. λεξιλόγιο...9 Σχήμα 2 Οι χρονολογίες εμφάνισης των κυριότερων Social Network Sites...18 Σχήμα 3: Νοηματικό μοντέλο της λειτουργικότητας του ηλεκτρονικού εμπορίου 37 5

6 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργία του διαδικτύου είναι πέρα από κάθε αμφιβολία το γεγονός που έφερε τεράστια αναστάτωση στο χώρο της πληροφορικής στη δεκαετία του 90. Οι πραγματικές διαστάσεις της σημασίας του για την κοινωνία έχουν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται. (Γιακουμάκης et al, 2000) Τι είναι όμως το διαδίκτυο; Internet (διαδίκτυο) είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας, το πρωτόκολλο επικοινωνίας TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol). Το Internet είναι ιδιαίτερα πρόσφορο μέσο για επιχειρηματικές εφαρμογές όπως η διαφήμιση και η προώθηση προϊόντων και η επαφή με τους τελικούς καταναλωτές. Η απεριόριστη πρόσβαση στην πληροφορία σε συνδυασμό με τις δυνατότητες ανταλλαγής πληροφοριών και δεδομένων μεταξύ απεριόριστου αριθμού ατόμων επηρεάζουν τις σχέσεις μεταξύ όλων των πρωταγωνιστών μιας αγοράς. Σκοπός του συγκεκριμένου πονήματος είναι βάση εμπειρικών στοιχείων να εντοπίσει τους παράγοντες εκείνους που συμβάλλουν στην ποιότητα των ιστοχώρων από την άποψη του πελάτη ή του χρήστη. Με γνώμονα την τεράστια και συνεχή εξέλιξη του διαδικτύου και συγκεκριμένα των ιστοχώρων εξετάζονται οι αντιλήψεις των καταναλωτών σχετικά με την ποιότητα τους: Στο πρώτο κεφάλαιο αποσαφηνίζεται ο όρος του διαδικτύου, η εξέλιξη του στο πέρασμα του χρόνου, τα οφέλη του στις επιχειρήσεις καθώς και η μεγάλη ανάπτυξη των ιστοχώρων. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η χρηστικότητα των ιστοχώρων, οι διαστάσεις τους καθώς και η εμπιστοσύνη που θα πρέπει να παρέχουν στους χρήστες. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια εκτενής ανάλυση στην ποιότητα των υπηρεσιών με βάση το μοντέλο SERVQUAL καθώς και στο αίσθημα ικανοποίησης των πελατών. Το τέταρτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την περιγραφή του δείγματος, τη μέθοδο συλλογής στοιχείων, την περιγραφή του τρόπου μέτρησης των μεταβλητών το σκοπό της έρευνας καθώς και το προτεινόμενο μοντέλο και τις υποθέσεις της έρευνας, ενώ στο τελευταίο κεφάλαιο γίνονται οι κατάλληλες αναλύσεις με τη βοήθεια του προγράμματος SPSS σε ότι αφορά την παραγοντική ανάλυση και την ανάλυση παλινδρόμησης. 6

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το διαδίκτυο αποτελεί σήμερα μέρος της καθημερινότητας του σύγχρονου ανθρώπου. Ουσιαστικά αποτελεί ένα αυτόνομο πλέγμα από αλληλοσυνδεδεμένα δίκτυα υπολογιστών που ανταλλάσσουν πληροφορίες. Η βάση του διαδικτύου είναι η πληροφόρηση, η δυναμική του δηλαδή να διοχετεύει πληροφορίες σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας του ατόμου. Ουσιαστικά το διαδίκτυο χαρακτηρίζεται από σχετική αταξία, αφού δεν ελέγχεται από κανέναν με αποτέλεσμα να σχετίζεται με πολλές ανήθικες δράσεις, οι οποίες βασίζονται κυρίως στην αλόγιστη πληροφόρηση, η οποία μπορεί είτε να παραπλανήσει είτε να επηρεάσει αρνητικά το χρήστη. Όπως κάθε άλλο μέσο έτσι και το διαδίκτυο, μπορεί να καταστεί είτε βάση πληροφόρησης είτε ένα ανήθικο όργανο το οποίο μπορεί μέσα από την υπερπληροφόρηση να παραπλανήσει και να οδηγήσει τους χρήστες σε λανθασμένους δρόμους (Jacobson T.,2004). Παρόλα αυτά η χρησιμότητα του διαδικτύου στην επιστημονική έρευνα είναι πολλαπλή καθώς επιτρέπει την άνευ χρονικών και τοπικών περιορισμών επικοινωνία και αναζήτηση πληροφοριών(χαλκίδης Ά και λοιποί., 2005). 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ - WEB 2.0 ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για το τι είναι το Internet. Ως αρχικό σημείο αναφοράς μπορούμε να πούμε ότι το Internet δεν είναι μόνο μία νέα τεχνολογία, αλλά είναι και ένας οδηγός που ωθεί για την δημιουργία και ανάπτυξη νέων τεχνολογικών και πρακτικών που επηρεάζουν τις ζωές μας. Ο Markham J (2001), υποστηρίζει ότι το Internet άρχισε ως ένα κυβερνητικό και στρατιωτικό δίκτυο επικοινωνίας στις αρχές της δεκαετίας του 70, στις μέρες μας το Internet χρησιμοποιείται από πολλούς ανθρώπους ως μέσο επικοινωνίας, διασκέδασης, έρευνας και για αγορά προϊόντων και υπηρεσιών. "Σύμφωνα με τον Turban E (2002), λέει οτι : το Internet είναι ένα δίκτυο υπολογιστών που συνδέονται με διάφορους τρόπους και σε διάφορες ταχύτητες. Αυτό επιτρέπει στους χρήστες να ανταλλάζουν πληροφορίες με ανθρώπους που βρίσκονται σε άλλα σημεία." 8

9 1.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ WEB 2.0 Η εννοιολογική σημασία του «Web2.0.» χρησιμοποιήθηκε αρχικά σε ένα συνέδριο για την ανταλλαγή ιδεών μεταξύ του εκδοτικού οίκου O Reilly και του Medialive International. (O Reilly, 2010) ενώ το νέο Web αλλάζει επειδή αλλάζει η νοοτροπία των δημιουργών των ιστότοπων, των προγραμματιστών αλλά και των απλών χρηστών. Ο ρόλος των ισχυρών, παραδοσιακών δημιουργών και «εκδοτών» περιεχομένου αποδυναμώνεται. Η αλληλεπίδραση των χρηστών με το περιεχόμενο και άλλους χρήστες εντείνεται. Η νέα χρήση των ήδη υπαρχόντων τεχνολογιών και εργαλείων δίνει καινούριες διαστάσεις και προστιθέμενη αξία στο περιεχόμενο. Οι λέξεις «υλικό» και «λογισμικό» περνάνε σε δεύτερη μοίρα ενώ μια νέα, καθολική πλατφόρμα είναι αυτή που αναδεικνύεται (O Reilly, 2010) Σχήμα 1- Το Web2.0. λεξιλόγιο collaboration collective intelligence comm unity web as alatforn M CF ç^ J rss (^ T o n g taip ^ ) Ç^M ash-up^) podcast (/folksonom y^) journal v\ i k : X M LHttpRequest social software AJAX Πηγή: - Το παραπάνω σχήμα δείχνει με χρονική διάταξη μια σειρά από συνθηματικές λέξεις που αναδεικνύουν αυτό που το web2.0. αντιπροσωπεύει. 1.2 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Η ποικιλία και η προσαρμογή είναι το πρώτο χαρακτηριστικό του διαδικτύου και περιλαμβάνει όλα τα επίπεδα αλλαγής, διάδρασης και προσαρμοσμένου περιεχομένου που εντοπίζονται σε διαδικτυακές εφαρμογές, οι οποίες είναι παντού προσβάσιμες με τον ίδιο τρόπο και έχουν παρόμοια απεικόνιση (παγκόσμια πρόσβαση). Τα περισσότερα στοιχεία ή/και οι εφαρμογές του διαδικτύου είναι προσβάσιμα κάθε χρονική στιγμή. Επίσης, οι διαδικτυακές 9

10 εμπειρίες του χρήστη είναι αποτέλεσμα των δικών του επιλογών πλοήγησης και αναζήτησης και βασίζονται στη διαδραστικότητα και την πολυμεσικότητα. Στο διαδίκτυο συνδυάζονται όλες οι μορφές επικοινωνίας, λόγω του πολυμεσικού του χαρακτήρα, όπως η ηλεκτρονική συνομιλία (chat), οι εφαρμογές τηλεδιάσκεψης, τηλεκπαίδευσης, τηλεϊατρικής κλπ., καθώς επίσης και οι ασύγχρονες εφαρμογές, όπως είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ), η μεταφορά αρχείων κλπ. Το διαδίκτυο χαρακτηρίζεται ως ένα μέσο προσωπικής και μαζικής επικοινωνίας( 1.3 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΙΝΤΕΡΝΕΤ Οι χρήστες του Διαδικτύου έχουν τη δυνατότητα να πλοηγηθούν στις σελίδες του Παγκόσμιου Ιστού ή να αποστείλουν ηλεκτρονικά μηνύματα τα οποία θα φτάσουν στον παραλήπτη τους σε ελάχισ0το χρόνο. Οι πιο διαδεδομένες λοιπόν υπηρεσίες του Internet είναι οι παρακάτω: Το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο ( ) Με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ή απλά , οι χρήστες μπορούν να επικοινωνούν με μηνύματα στον υπολογιστή στα οποία επισυνάπτουν αρχεία όπως κείμενα, εικόνες και ηχητικά μηνύματα. Το είναι άμεσο και γρήγορο δίνοντας τη δυνατότητα της σχεδόν στιγμιαίας επικοινωνίας με αλληλογραφία μεταξύ πολλών χρηστών. Ο Παγκόσμιος Ιστός (www) Είναι το σύνολο των ιστοσελίδων που είναι διαθέσιμες στο Internet. Οι ιστοσελίδες είναι αρχεία τα οποία περιέχουν κείμενα, εικόνες, ήχος και video καθώς και υπερσυνδέσεις προς άλλες θέσεις του ιστού. Τα κείμενα που περιέχουν υπερσυνδέσεις λέγονται υπερκείμενα ενώ τα μέσα που τις χρησιμοποιούν λέγονται υπερμέσα. Οι ιστοσελίδες είναι συνήθως οργανωμένες σε δικτυακούς τόπους. Για την εύρεση πληροφοριών μέσα στον Παγκόσμιο Ιστό υπάρχουν ειδικές τοποθεσίες που λειτουργούν σαν ευρετήρια και ονομάζονται μηχανές αναζήτησης. Οι μηχανές αναζήτησης είναι βάσεις δεδομένων, όπου είναι καταχωρημένος ένας τεράστιος αριθμός πληροφοριών για τις υπάρχουσες ιστοσελίδες στους δικτυακούς τόπους (sites) του Internet και η όλη αναζήτηση κρατάει μερικά μόνο δευτερόλεπτα. 10

11 Ομάδες Συζητήσεων (newsgroups) Οι ομάδες συζητήσεων (newsgroups) είναι πίνακες ανακοινώσεων, όπου οι χρήστες μπορούν να δημοσιεύσουν απόψεις για κάποιο θέμα. Οι συζητήσεις είναι κατηγοριοποιημένες κατά θέμα. Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα επίσης να απαντήσουν μέσω του πίνακα σε κάποιες δημοσιευμένες απόψεις. Συνομιλία μέσω του Internet (Chat Rooms) Με προγράμματα όπως το IRC (Internet Relay Chat) οι χρήστες μπορούν να στέλνουν γραπτά μηνύματα σε πραγματικό χρόνο όπως θα γινόταν σε μια συνομιλία και με κάρτα ήχου, ηχεία και μικρόφωνο, μπορούν να συνομιλούν με ελάχιστο κόστος με άτομα απ όλο τον κόσμο. Τelnet Με την υπηρεσία Telnet του Internet ένας χρήστης μπορεί να συνδεθεί μ έναν απομακρυσμένο υπολογιστή και να μετατρέψει τον υπολογιστή του σε τερματικό έτσι ώστε να μπορεί να ελέγχει τις εφαρμογές και να έχει πρόσβαση σε δεδομένα και προγράμματα του απομακρυσμένου υπολογιστή. Ένας εξυπηρετητής Telnet μπορεί να είναι προσβάσιμος από όλους τους χρήστες ή μπορεί να απαιτεί τη χρήση ειδικού ονόματος χρήστη και κωδικού πρόσβασης. Κάθε σύνοδος Telnet μεταξύ του εξυπηρετητή και του υπολογιστή πελάτη είναι διαφορετική και έχει τους δικούς της κανόνες και εξαρτάται από τον τύπο του συστήματος που έχει εγκατασταθεί στον άλλον υπολογιστή. Η ταχύτητα της υπηρεσίας Telnet εξαρτάται από το πόσο μεγάλη κίνηση υπάρχει προς τον υπολογιστή-εξυπηρετητή και στον αριθμό των χρηστών που είναι συνδεδεμένοι εκείνη τη στιγμή. Μεταφορά Αρχείων FTP (File Transfer Protocol) Το πρωτόκολλο FTP χρησιμοποιείται για την μεταφορά των αρχείων από υπολογιστή σε υπολογιστή. Τα αρχεία που μεταφέρονται μπορεί να είναι είτε εκτελέσιμα αρχεία ή αρχεία δεδομένων. Τα αρχεία στέλνονται στον υπολογιστή παραλήπτη από έναν ftp server που ανήκει συνήθως σε μεγάλες εταιρείες ή οργανισμούς που παρέχουν υπηρεσίες στους χρήστες του Internet. 11

12 Μετάδοση Βίντεο και Ήχου μέσω του Internet Πρόκειται για υπηρεσίες που επιτρέπουν τη μετάδοση εικόνας video και ήχου μέσω του Internet είτε σε πραγματικό χρόνο, ή σχεδόν σε πραγματικό ή με τη μορφή κατεβάσματος και αποθήκευσης αρχείου. (COMER,2000) 1.4.ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΣΒΕΥΕΙ ΤΟ WEB 2.0 Το Web2.0. υποστηρίζει κάποιες βασικές αρχές στις οποίες στηρίζονται οι παραγόμενες εφαρμογές και υπηρεσίες. Ο νέος Παγκόσμιος Ιστός αντιμετωπίζεται πλέον ως πλατφόρμα, η οποία έρχεται να αντικαταστήσει την ύπαρξη μιας μεμονωμένης εφαρμογής. Το λογισμικό δεν ανταποκρίνεται πια σε μια απλή συσκευή, αφού σύνθετες εφαρμογές που σχεδιάζονται στα πλαίσια του νέου Ιστού απαρτίζονται από υπηρεσίες που παρέχονται από διάφορους υπολογιστές. Παράλληλα, οι εφαρμογές δεν είναι πια στατικές αλλά δυναμικές, ενώ η εξουσία δεν ανήκει αποκλειστικά στον σχεδιαστή, αφού η νοημοσύνη και η προσφορά του χρήστη αξιοποιείται και συνεισφέρει στη συνολική υλοποίηση μιας υπηρεσίας. (Clarke, T and Pitelis, C.,1995) Ο έλεγχος των δεδομένων μπορεί να αποτελέσει την κύρια πηγή ανταγωνιστικής υπεροχής και επομένως η διαχείριση της βάσης δεδομένων είναι η βασική ικανότητα των Web2.0. εταιρειών. Τέλος, στο Web2.0. λογισμικό δεν υπάρχουν πλέον εκδόσεις. Ο χρήστης δε χρειάζεται να ασχολείται με το αν έχει την τελευταία έκδοση του λογισμικού που χρησιμοποιεί, αφού οι αναβαθμίσεις είτε του προωθούνται αυτόματα είτε γίνονται «αόρατα», στο πλαίσιο του εκάστοτε application server ( Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Ο βασικότερος ρόλος διάδοσης του διαδικτύου υπήρξε αναμφίβολα η μετάβαση του από τη φάση της αποκλειστικής του χρήσης ως «μηχανής αναζήτησης» 12

13 σε ένα νέο και πρωτοποριακό μέσο επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης παγκόσμιας εμβέλειας. Το πρώτο επαναστατικό βήμα έγινε τον Μάρτιο του 1972 από τον Ray Tomlinson, ο οποίος δημιούργησε το πρώτο πρόγραμμα παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (electronic mail, ) για λογαριασμό του APRANET (Norman J.M.,2005). Τη συγκεκριμένη χρονιά καθορίστηκε για πρώτη φορά και το το οποίο παραπέμπει στο βασικό συστατικό μιας ηλεκτρονικής διεύθυνσης. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, ο Lawrence Roberts, δημιουργεί το πρώτο πρόγραμμα διαχείρισης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το RD, το οποίο θα επιτρέπει στους χρήστες να συγκεντρώνουν τα εισερχόμενα s, να τα προωθούν, να τα ταξινομούν ενώ παρέχει και τη δυνατότητα απάντησης σε αυτά. Παρόλα αυτά, για τα επόμενα χρόνια, η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου υπήρξε αρκετά περιορισμένη, χωρίς να είναι ακόμα εφικτή η πρόσβαση σε αυτό σε ένα ευρύτερο ^ ^ (M o rin P.,2006). Η αρχή για την περαιτέρω διάδοση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, έγινε ήδη το 1978, με το πρόγραμμα UUCP (Unix-to-Unix Copy) της AT&T, το οποίο επέτρεπε στους χρήστες να αντιγράφουν αρχεία από τον ένα υπολογιστή στον άλλον. Το πρόγραμμα αυτό έγινε αμέσως ιδιαίτερα δημοφιλές στις κατά τόπους πανεπιστημιακές κοινότητες και πολύ σύντομα οι χρήστες, βασιζόμενοι σε αυτή την τεχνολογία, δημιούργησαν την πρώτη -άτυπη- μορφή της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας. Βασιζόμενοι στο ίδιο λειτουργικό, δύο φοιτητές του Duke University, δημιούργησαν το 1979 τα θεμέλια ενός συστήματος για την αποστολή ηλεκτρονικών επιστολών (newsletters), προς το Πανεπιστήμιο της North Carolina. Το νέο σύστημα διαδόθηκε σχεδόν ακαριαία και στις υπόλοιπες πανεπιστημιακές κοινότητες που επιθυμούσαν κι εκείνες να γίνουν μέρος αυτής της ανταλλαγής νέων και πληροφοριών, με αποτέλεσμα τη σύσταση ενός νέου δικτύου, του USENET. Η λειτουργία του στηρίχθηκε στη δημιουργία διαφόρων ομάδων δημόσιας συζήτησης (forums) τα οποία ονομάστηκαν «newsgroups» και αυτό που τα 13

14 χαρακτήριζε ήταν ότι το καθένα πραγματευόταν και διέδιδε στους χρήστες του μια ποικιλία διαφόρων θεμάτων. Κάθε εγγεγραμμένος χρήστης ενός newsgroup, είχε τη δυνατότητα να στέλνει μηνύματα με άξονα τη θεματολογία του συγκεκριμένου newsgroup, τα οποία λάμβαναν όλοι οι υπόλοιποι εγγεγραμμένοι χρήστες, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο μια «δημόσια» συζήτηση που βρισκόταν σε διαρκή εξέλιξη. Αρχικά, τα newsgroups είχαν κατά κύριο λόγο αφιερωμένη τη θεματολογία τους σε πρακτικά θέματα -όπως η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών- σύντομα όμως με την είσοδο νέων ομάδων με περισσότερο «κοινωνικό» προσανατολισμό, η θεματολογία τους διευρύνθηκε και σε άλλα πεδία ενδιαφερόντων όπως, η μουσική, ο κινηματογράφος, τα ταξίδια, η μαγειρική, οι ανθρώπινες σχέσεις κτλ. Το πιο σημαντικό στοιχείο όμως στην περίπτωση του USENET ήταν ο διαδραστικός χαρακτήρας της λειτουργίας του, ο οποίος ουσιαστικά αποτελούσε τον συνεκτικό δεσμό ομάδων κοινών ενδιαφερόντων (communities of interest), των οποίων τα μέλη είχαν τη δυνατότητα όχι μόνο να συμμετέχουν ενεργά, ανεξάρτητα από το γεωγραφικό σημείο στο οποίο βρίσκονταν, αλλά επιπλέον να το κάνουν και διατηρώντας την ανωνυμία τους, εφόσον το επιθυμούσαν (Abbate J.,2000) Κατά το ίδιο διάστημα, μια αντίστοιχα σημαντική υπηρεσία εφαρμόστηκε από την IBM, η οποία ονομάστηκε RJP (Remote Job entry Protocol) και ουσιαστικά παρείχε τη δυνατότητα να εκτελούνται εργασίες σε έναν υπολογιστή, η πρόσβαση του οποίου μπορούσε να γίνει από κάποιο απομακρυσμένο σημείο. Καθώς ο αρχικός σχεδιασμός περιλάμβανε τη μεταφορά αρχείων προγραμματισμού από έναν απομακρυσμένο υπολογιστή σε έναν άλλο, πραγματοποιώντας μικρές διαφοροποιήσεις στις λειτουργίες του προγράμματος, δόθηκε η δυνατότητα ανταλλαγής και άλλων μορφών αρχείων, όπως η ηλεκτρονική επιστολή ( ). Έτσι πέρα από το USENET, μερικά ακόμα δίκτυα όπως το Bitnet,TO FidoNet και το JuNet άρχισαν να προσφέρουν την υπηρεσία ανταλλαγής , βοηθώντας με αυτό τον τρόπο στην διάδοση της «διαδικτυακής τεχνολογίας» ανάμεσα και σε άλλες κοινωνικές ομάδες, που θεωρούνταν ως τότε λιγότερο προνομιούχες. Παρόλα αυτά, η πρώτη ιδιωτική επιχείρηση που πρόσφερε την υπηρεσία του προσωπικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε χρήστες που θα επιθυμούσαν να 14

15 εγγραφτούν, ανεξαρτήτως δικτύου ήταν η εταιρεία CompuServe το 1979, ενώ ένα χρόνο αργότερα, ανέτρεψε για μια ακόμη φορά τα δεδομένα, προσφέροντας την υπηρεσία της ηλεκτρονικής συζήτησης (chat) σε πραγματικό χρόνο. Έτσι, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, στον χώρο της παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικής αλληλογραφίας εισέρχεται δυναμικά ο ιδιωτικός παράγοντας, κυρίως από επιχειρήσεις του κλάδου των τηλεπικοινωνιών ή της τεχνολογίας ηλεκτρονικών υπολογιστών (MCI Mail, AT&T Mail, Telenet s Tel , DEC s Easy Link, κ.τ.λ) παρέχοντας στους χρήστες τη δυνατότητα να ανταλλάζουν ηλεκτρονικές επιστολές με ιδιαίτερη πλέον ευκολία. Επιπλέον, κάποιες μεγάλες εταιρείες, όπως η IBM και η DEC, δημιούργησαν κάποια κλειστά, ιδιωτικά δίκτυα, προκειμένου να επικοινωνούν μεταξύ τους οι εργαζόμενοι σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα δίκτυα αυτά, αν και δεν ήταν προσβάσιμα στο ευρύ κοινό αλλά αντίθετα περιορίζονταν ανάμεσα στους υπαλλήλους ενός συγκεκριμένου επιχειρηματικού κολοσσού, εντούτοις βοήθησαν σημαντικά στην επέκταση της χρήσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, εκπαιδεύοντας με αυτό τον τρόπο τους χρήστες τους, οι οποίοι στη συνέχεια θα είχαν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν μέλη σε άλλα ευρύτερα δίκτυα και να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν πιο γενικευμένα πλέον τις υπηρεσίες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Την ίδια περίοδο, ιδιαίτερα δημοφιλή ως φορείς επικοινωνίας μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών, υπήρξαν τα συστήματα συνδιασκέψεων, γνωστά με την ονομασία «online services». Ένα σύστημα συνδιάσκεψης δεν είχε τη μορφή δικτύου, αλλά έμοιαζε περισσότερο με μια ηλεκτρονική σελίδα στην οποία ο εγγεγραμμένος χρήστης είχε τη δυνατότητα να αναρτά μηνύματα, να «κατεβάζει» (download) αρχεία, να ανταλλάσσει ηλεκτρονικές επιστολές και να συμμετέχει σε συζητήσεις σε πραγματικό χρόνο. Στην αρχική τους μορφή, τα συστήματα συνδιασκέψεων δεν περιλάμβαναν στο πακέτο των παροχών τους και πρόσβαση στο διαδίκτυο, το οποίο σε εκείνη τη φάση ήταν ακόμη περιορισμένης προσβασιμότητας, αλλά παρείχαν δωρεάν λειτουργικά προγράμματα, online αγορές καθώς επίσης και τη δυνατότητα να επικοινωνούν και να συζητούν (chat) με τους υπόλοιπους εγγεγραμμένους χρήστες. Ο συγκεκριμένος μη δικτυακός τρόπος επικοινωνίας, που σήμερα έχει σχεδόν ξεχαστεί εντελώς, ουσιαστικά αποτέλεσε ένα ακόμη σημαντικό μέσο για τη διάδοση 15

16 σε ένα αρκετά ευρύ κοινό, της διαδικασίας πρόσβασης σε απομακρυσμένη πληροφορία καθώς επίσης και της δυνατότητας διαδραστικής επικοινωνίας με άλλους χρήστες, χωρίς το εμπόδιο του γεωγραφικού περιορισμού. Ως τη δεκαετία του 1990, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είχε πλέον ενσωματωθεί στην καθημερινότητα της επικοινωνίας μεγάλου μέρους του πληθυσμού του ανεπτυγμένου κόσμου, ενώ έτος- σταθμός για την επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, στάθηκε το 1996, χρονιά κατά την οποία τα s ξεπέρασαν για πρώτη φορά σε αριθμό τις «παραδοσιακές» επιστολές γραμμένες σε χαρτί (Norman J.M.,2005) Φτάνοντας στη σημερινή εποχή, η επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου θεωρείται για την πλειοψηφία του δυτικού κόσμου, ως κάτι δεδομένο. Η ανταλλαγή προσωπικών ηλεκτρονικών επιστολών (one-to-one messaging), η αποστολή ενός σε περισσότερους του ενός παραλήπτες (one-to-many massaging) ή ακόμα και η αποστολή ενός σε μια μεγάλη λίστα παραληπτών (distributed massages databases), αποτελούν δυνατότητες τόσο αυτονόητες πλέον, όσο και η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος! Επιπλέον, καθώς η μεταφορά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και άλλου τύπου αρχείων, πέραν του απλού κειμένου - όπως εικόνες, αρχεία ήχου, βίντεο- θεωρείται εξίσου αυτονόητη, ο τρόπος αυτός επικοινωνίας τείνει να αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό και άλλους παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας, όπως είναι το τηλέφωνο. Νέες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, όπως αυτές που προσφέρει το Skype, παρέχουν πλέον τη δυνατότητα τηλεφωνικών συνδιαλέξεων ακόμα και τηλεδιασκέψεων μέσω διαδικτύου, εισάγοντας μάλιστα και την χρήση ειδικών μικροφώνων αλλά και καμερών (web cameras) δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για άμεση και πιο «προσωπική» επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο και μάλιστα εντελώς δωρεάν, ανεξαρτήτως γεωγραφικού σημείου των συνομιλητών. Η απήχηση αυτών των υπηρεσιών είναι πλέον τόσο ευρεία ώστε πολλοί από τους χρήστες να έχουν σε μεγάλο βαθμό πλέον αντικαταστήσει την επικοινωνία μέσω του «παραδοσιακού» τηλεφώνου με τις συνδιαλέξεις μέσω διαδικτύου. Κάτι τέτοιο ισχύει ακόμη περισσότερο για τις πολυεθνικές εταιρείες, με παραρτήματα και υποκαταστήματα σε πολλά και διαφορετικά μέρη του κόσμου, οι οποίες έχουν εδώ και πολλά χρόνια καθιερώσει τις συνδιασκέψεις μέσω διαδικτύου (video 16

17 teleconference). Αν και αυτή η τακτική χρησιμοποιούνταν και στο παρελθόν μέσω κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης (closed circuit television) -κάτι περίπου σαν την απευθείας μετάδοση των τηλεοπτικών ρεπορτάζ- το κόστος ήταν τόσο υπερβολικά υψηλό που καθιστούσε αυτού το είδους την επικοινωνία για επαγγελματικές και επιχειρησιακές συναντήσεις, εντελώς ασύμφορη. Με την εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας και τη βελτίωση της ταχύτητας στην μετάδοση των πακέτων πληροφορίας αλλά και της ποιότητας του μεταφερόμενου ήχου και εικόνας, οι βίντεο τηλεδιασκέψεις έγιναν κοινή επιχειρησιακή πρακτική, εξασφαλίζοντας έτσι στις εταιρείες εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος (Wolfe M.,2007) Τα υψηλόβαθμα στελέχη δεν είναι αναγκασμένα πλέον να πραγματοποιούν μεγάλα ταξίδια για μια επαγγελματική συνάντηση, ενώ ταυτόχρονα με τη χρήση της video teleconference επιτυγχάνεται η απαραίτητη αίσθηση της πιο «προσωποποιημένης» επικοινωνίας, καθώς έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν ο ένας τον άλλο, σα να βρίσκονται σε κατ ιδίαν συζήτηση, ακόμα και αν δεν έχουν στην πραγματικότητα συναντηθεί ποτέ από κοντά. Στα πλεονεκτήματα του video teleconferencing συγκαταλέχθηκε ακόμα η δυνατότητα εγγραφής της συνδιάσκεψης, ώστε και να τηρείται αρχείο των συζητήσεων αλλά και να έχουν τη δυνατότητα να την παρακολουθήσουν και τα άτομα που την ώρα της διαδικασίας δεν ήταν σε θέση να παραβρεθούν σε αυτή, ενώ επιπλέον λόγω ακριβώς του χαμηλού της κόστους και τις ευκολίας της διαδικασίας, παρέχει τη δυνατότητα για ακόμη πιο συχνές συζητήσεις μεταξύ των στελεχών που βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Η υπηρεσία αυτή βρίσκει εφαρμογή έστω και σε μικρότερο ακόμα βαθμό και σε άλλους τομείς δραστηριοτήτων εξ αποστάσεως, όπως η εκπαίδευση (distance education), η διαγνωστική ιατρική (telemedicine diagnosis), ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και ως εργαλείο των δημοσίων σχέσεων (press video conference) ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ Τα τελευταία χρόνια ένα νέο «φαινόμενο» επικοινωνίας αποτελούν οι διαδικτυακές τοποθεσίες που προσφέρουν υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης οι οποίες τείνουν να αποτελέσουν τον πιο δημοφιλή τρόπο επικοινωνίας μέσω διαδικτύου, μετά το . Από την αρχή ακόμα της δημιουργίας τους, οι σελίδες κοινωνικής 17

18 δικτύωσης έχουν καταφέρει να προσελκύσουν πολλά εκατομμύρια χρηστών, οι πλειοψηφία των οποίων τις έχει αναγάγει σε καθημερινή συνήθεια. Ενδεικτικό ως προς αυτό, είναι η κατακόρυφη αύξηση του αριθμού και της ποικιλίας νέων SNS που παρατηρείται ιδιαίτερα την τελευταία εξαετία και η οποία αποδεικνύει έμπρακτα το μεγάλο ενδιαφέρον που συγκεντρώνει η κοινωνικοποίηση μέσω διαδικτύου. Παρά τις αρκετές διαφοροποιήσεις που παρουσιάζουν μεταξύ τους τα SNS ως προς τις υπηρεσίες που προσφέρουν και την εν γένει πρακτική τους, υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία συνοψίζονται στα ακόλουθα: α) η δημιουργία εκ μέρους του χρήστη ενός προφίλ, ελεύθερα προσβάσιμου από τους υπόλοιπους χρήστες ή ημί-προσβάσιμου, στα πλαίσια του κλειστού συστήματος του συγκεκριμένου SNS, β) συμπλήρωση μιας λίστας με άλλους χρήστες του ίδιου SNS με τους οποίους συνδέεται ο καθένας, γ) δυνατότητα «περιήγησης» στις λίστες των προφίλ που διαθέτει ο καθένας από τους χρήστες με τους οποίους συνδέεται(boyd, D. M. & Ellison N. B., 2007). Σχήμα 2 Οι χρονολογίες εμφάνισης των κυριότερων Social Network Sites Πηγή: Boyd, D. M. & Ellison N. B., Social Network Sites: Definition, history and scholarship 18

19 Αν και η πλειοψηφία των SNS εμφανίζουν μια ποικιλομορφία ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά που διαθέτουν, ο βασικός κορμός τους αποτελείται - όπως αναφέρθηκε πιο πάνω- από τα ξεχωριστά προφίλ των χρηστών και τις λίστες των προφίλ των υπολοίπων χρηστών με τους οποίους συνδέεται ο καθένας, ή αλλιώς - όπως συνηθίζεται να αποκαλούνται- οι «φίλοι» (friends) του κάθε χρήστη. Ο όρος προφίλ (profile) αναφέρεται στη μοναδική σελίδα που δημιουργεί ο κάθε χρήστης στα πλαίσια του κλειστού συστήματος ενός SNS και η οποία αφορά στον ίδιο και τα ενδιαφέροντα του. Κατά την εγγραφή ενός χρήστη σε ένα SNS, συνήθως του ζητείται να συμπληρώσει κάποιες φόρμες με ερωτήσεις, οι οποίες αναφέρονται κυρίως σε προσωπικά του στοιχεία, όπως το φύλλο, η ηλικία, ο τόπος διαμονής του και φυσικά τα ενδιαφέροντα του και ουσιαστικά οι απαντήσεις που θα δώσει απαρτίζουν την σύσταση του προφίλ του. Πολλά από τα SNS ενθαρρύνουν τους χρήστες τους να συμπεριλάβουν και την φωτογραφία τους στο προφίλ που έχουν δημιουργήσει (profile picture), ενώ κάποια προσφέρουν επιπλέον τη δυνατότητα να εμπλουτίσει ο χρήστης τη σελίδα του προφίλ του και με δικές του εφαρμογές πολυμέσων, όπως προσωπικά video, συλλογές προσωπικών φωτογραφιών, μουσικά κομμάτια κα, τα οποία ουσιαστικά συνιστούν την διαφοροποίηση του κάθε προφίλ και το καθιστούν πραγματικά προσωπικό και μοναδικό. Το κατά πόσο ένα τέτοιο προφίλ είναι προσβάσιμο σε άλλους και υπό ποιες συνθήκες, αφορά τη φιλοσοφία και τους όρους λειτουργίας του κάθε SNS. Τα προφίλ που έχουν δημιουργηθεί στο Friendster και στο Tribe.net, εμφανίζονταν εξ ορισμού (by default) ακόμα και στα αποτελέσματα αναζήτησης των αντίστοιχων μηχανών, ενώ ήταν ελεύθερα και προσβάσιμα από τον καθένα, ανεξάρτητα αν ο ίδιος ήταν μέλος αυτών των SNS ή όχι. Αντίστοιχα, το LikedIn έλεγχε την προσβασιμότητα στα προφίλ του, ως προς το αν ο χρήστης που επιχειρούσε να έχει πρόσβαση σε αυτά είναι συνδρομητής της συγκεκριμένης σελίδας. Άλλα SNS, όπως το MySpace έδινε τη δυνατότητα στους χρήστες του να επιλέξουν αν το προφίλ τους θα είναι προσβάσιμο από όλους ή μόνο από αυτούς με τους οποίους συνδέονται (friends only), ενώ σήμερα το Facebook ακολουθεί την πολιτική σύμφωνα με την οποία τα άτομα του ίδιου «δικτύου» έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν το προφίλ των υπολοίπων, εκτός και αν ο χρήστης έχει επιλέξει το αντίθετο. Το θέμα της προσβασιμότητας στα προφίλ που δημιουργούνται 19

20 σε ένα SNS είναι πολύ σημαντικό, καθώς αποτελεί το πρωτεύον στοιχείο για την διαφοροποίηση τους. Από την άλλη, το βασικό χαρακτηριστικό που ενισχύει την διαφοροποίηση των SNS από τις υπόλοιπες διαδικτυακές εκδοχές της «κοινωνικής συνεύρεσης», είναι το γεγονός ότι αποτελούν σε ένα βαθμό ένα ακόμη εργαλείο απεικόνισης του κοινωνικού προφίλ του καθενός, καθώς ο κυριότερος λόγος ύπαρξης τους δεν είναι η δυνατότητα που προσφέρουν να έρθει σε επαφή κανείς με άτομα με τα οποία δεν γνωρίζεται -χωρίς βέβαια να αποκλείεται και αυτή η παράμετρος- αλλά ότι η επικοινωνία προορίζεται κατά κύριο λόγο μεταξύ ατόμων τα οποία γνωρίζονται και συνδέονται έτσι κι αλλιώς και στην εκτός διαδικτύου καθημερινότητα(haythornthwaite C.,2005). Έτσι αφού ο χρήστης συμπληρώσει τη λίστα των «φίλων» του, έχει τη δυνατότητα να επικοινωνεί μαζί τους είτε με σύντομα σχόλια που γίνονται στο message board που διαθέτει ο καθένας, είτε στέλνοντας προσωπικά μηνύματα, είτε ανταλλάσοντας διάφορες εφαρμογές πολυμέσων (πχ. videos). Επιπλέον, πολλά SNS έχουν αναπτύξει και υπηρεσίες blogging ακόμα και δυνατότητα ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο (instant messaging technology), ενώ κάποια έχουν τη βάση εφαρμογή τους στο κινητό τηλέφωνο (πχ Dodge ball) ή προσφέρουν υπηρεσίες και μέσω του κινητού τηλεφώνου (πχ. Facebook, MySpace, CyWorld) ΤΑ WEB 2.0. ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Στις εφαρμογές Web2.0. γίνονται εμφανή κάποια χαρακτηριστικά, καθώς και δυνατότητες και λειτουργίες που δεν συναντώνται στις εφαρμογές του Διαδικτύου της προηγούμενης γενιάς ^ ο Μ.0.). Κάποια τέτοια πρότυπα σχεδίασης ακολουθούν: 1. Εκμετάλλευση των μικρών ιστοτόπων που συλλεκτικά μπορούν να δημιουργήσουν τον όγκο του περιεχομένου του Διαδικτύου. 2. Οι εφαρμογές γίνονται ολοένα και περισσότερο κατευθυνόμενες από τα δεδομένα. Συνεπώς, αρκεί να δημιουργούνται μοναδικές βάσεις και πηγές με 20

21 δεδομένα που δύσκολα ξαναδημιουργούνται και τροποποιούνται. 3. Οι χρήστες προσθέτουν τα δικά τους δεδομένα. Επομένως δε θα πρέπει να περιορίζεται η άμεση ή έμμεση ανάμειξη του χρήστη στη σύνθεση του λογισμικού και η «αρχιτεκτονική της συμμετοχής» κατά τη διάρκεια ανάπτυξης των εφαρμογών. Δηλαδή, το περιεχόμενο των ιστοσελίδων (κείμενο, εικόνες, βίντεο, ήχος) υποβάλλεται από τους χρήστες-επισκέπτες και όχι από το διαχειριστή του τόπου. 4. Επειδή πιθανόν ένα μικρό ποσοστό χρηστών θα ενδιαφερθούν σχετικά με την προσθήκη δεδομένων σε κάποια εφαρμογή, μπορεί η τελευταία να συμπεριλαμβάνει σημεία όπου η προσθήκη των δεδομένων από το χρήστη να αποτελεί παρενέργεια της χρήσης της εφαρμογής. 5. Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας περιορίζει την επαναχρησιμοποίηση και εμποδίζει τον πειραματισμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, οι ωφέλειες προέρχονται από την αθροιστική επιψήφιση και όχι από τον ιδιωτικό περιορισμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει τουλάχιστον οι φραγμοί να είναι χαλαροί. Ποτέ δε πρέπει να παραβιάζονται τα υπάρχοντα πρότυπα και να χρησιμοποιούνται άδειες με όσο το δυνατό λιγότερους περιορισμούς. Ο ιδανικός σχεδιασμός θα πρέπει να επιτρέπει το «hacking» και την «ανάμειξη». 6. Όταν οι συσκευές και τα προγράμματα συνδέονται στο Διαδίκτυο οι εφαρμογές δεν αποτελούν πια λογισμικό αλλά υπηρεσίες. Επομένως, δεν έχει νόημα η προσθήκη νέων χαρακτηριστικών σε παλιότερες εκδόσεις αλλά στην εφαρμογή σε καθημερινή βάση ως ένα μέρος της φυσιολογικής εμπειρίας που ο χρήστης έχει με την εφαρμογή. Οι χρήστες θα πρέπει να θεωρούνται δοκιμαστές της υπηρεσίας, σε πραγματικό χρόνο. Απαραίτητη είναι και η μέτρηση και ο έλεγχος της υπηρεσίας για να γίνει γνωστό το πώς και κατά πόσο χρησιμοποιούνται από τους χρήστες τα νέα χαρακτηριστικά. 7. Οι Web2.0. εφαρμογές δημιουργούνται από ένα δίκτυο συνεργαζόμενων υπηρεσιών. Δηλαδή, απαραίτητα στοιχεία μιας εφαρμογής αποτελούν η «κοινοπραξία» των δεδομένων, η επαναχρησιμοποίηση ξένων υπηρεσιών 21

22 δεδομένων, ενώ ιδανικά είναι και τα μοντέλα «ελαφρού» προγραμματισμού που επιτρέπουν συστήματα χαλαρών ενώσεων. 1.8 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Το M-COMMERCE σαν μια γενική ιδέα καλύπτει όλες τις μορφές επιχειρηματικών συναλλαγών που διεξάγονται ηλεκτρονικά και χρησιμοποιούν τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. Συμπεριλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων και ο βασικός στόχος είναι φυσικά ο κύκλος των εμπορικών συναλλαγών. Δηλαδή το να "εμπορεύεσαι " ηλεκτρονικά φυσικά αγαθά και υπηρεσίες δεν είναι μόνο κινητό θέμα. (Robert C. Elsenpeter 2002). Το κινητό εμπόριο επιδρά σε διάφορους τομείς των επιχειρήσεων όπως: Μάρκετινγκ, πωλήσεις και προώθηση πωλήσεων προσφορές πριν την πώληση Χρηματοδότηση και ασφάλιση εμπορικές συναλλαγές: παραγγελία, μεταφορά και πληρωμή, σέρβις προϊόντος και συντήρηση-υποστήριξη ανάπτυξη προϊόντος, κατανεμημένη εργασία Χρήση δημοσίων και ιδιωτικών υπηρεσιών επιχείρηση-δημόσια διοίκηση (παραχωρήσεις, άδειες, φόροι, κτλ.) Μεταφορές και λογιστική προσωπικού και υλικών Προμήθειες δημοσίου αυτόματο εμπόριο ψηφιακών αγαθών λογιστικά Ειδικότερα, το εμπόριο κινητού υλικού (εικόνες, ήχος, κείμενο, video, software, games, multimedia works) αναπαριστά μια επαναστατική νέα μορφή εμπορίου, στην οποία ο κύκλος των εμπορικών συναλλαγών δεν κλείνει ποτέ, μια και βρίσκεται συνέχεια μέσα στο δίκτυο. Τα εμπορευόμενα "ηλεκτρονικά αγαθά" μπορούν να δημιουργήσουν ολοκληρωτικά καινούργιες αγορές, βασιζόμενα βέβαια σε επιτυχείς λύσεις, αλλά και να φέρουν επανάσταση σε μερικές βιομηχανίες (π.χ. εκδοτικούς οίκους). Αυτή καθαυτή η καινοτόμος μορφή εμπορίου αναμένεται να έχει μια σημαντική επίδραση στην ανταγωνιστικότητα και στη δημιουργία απασχόλησης (Frank J. Derfler 2001). Η ΙΒΜ ορίζει την κινητή αγορά ως εξής. Μια κινητή αγορά παρέχει μια 22

23 ομαδοποίηση προϊόντων και υπηρεσιών δίνοντας τη δυνατότητα στα μέλη της να συναλλάσσονται με τη χρήση διάφορων μηχανισμών οι οποίοι είναι διαθέσιμοι στην κινητή αγορά. Η κινητή αγορά υλοποιείται και συντηρείται από κάποιον ιδρυτή. Ο ιδρυτής αυτής της αγοράς καθώς επίσης και την ευθύνη της διαχείρισης της αγοράς καθώς επίσης και την ευθύνη της διατήρησης της με σκοπό να είναι ανοιχτή στην επιχειρηματικότητα. (ΙΒΜ Corporation, 2003) ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Στην αρχή υπήρξαν κάποιες εφαρμογές που αναπτύχθηκαν με το χρόνο και εξελίχθηκαν στο σημερινό κινητό εμπόριο. (Blattberg, et all 2004) Οι πρώιμες αυτές εφαρμογές ήταν: EDI. Σχεδιάστηκε ως ένα σύστημα το οποίο: α) θα παραλαμβάνει μεγάλο όγκο πληροφοριών, β) θα τις κατηγοριοποιεί και γ) θα τις προσφέρει στις εταιρίες υπό μορφή ομάδων. Αποτέλεσε την πρώτη κινητή εφαρμογή για την εξέλιξη της επιχειρηματικότητας. Το σύστημα ήταν σχεδιασμένο έτσι ώστε να δύναται να διαχειρίζεται μεγάλο όγκο πληροφοριών οι οποίες αφορούσαν συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων στις εσωτερικές τους διαδικασίες και συνεργασίες αλλά και στις συναλλαγές με τους πελάτες / προμηθευτές τους. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην εφαρμογή του συστήματος αυτού είναι το κόστος των αναγκαίων δικτύων επικοινωνίας καθώς και η ανάγκη της υιοθέτησης του από όλους τους συνεργάτες μίας επιχείρησης που ενσωμάτωνε στην επιχειρηματικότητα της (Δουκίδης Γ., και λοιποί 2003) Βασικό κινητό εμπόριο. Αφήνοντας πίσω την χρήση εξειδικευμένων δικτύων για την χρήση EDI εφαρμογών, άρχισε να εμφανίζεται η χρήση των ιστοσελίδων των επιχειρήσεων σαν μέσο για την συνεργασία μεταξύ προμηθευτών και αγοραστών χωρίς διαμεσολάβηση. Στη φάση αυτή αναπτύχθηκαν εφαρμογές ηλεκτρονικών και εδραιώθηκε η χρήση του διαδικτύου ως κανάλι πώλήσης των προϊόντων των επιχειρήσεων. Εμπορικές κοινότητες. Με την έμφαση που δόθηκε ως νέο μέσο για την 23

24 επιχειρηματικότητα με πολλούς αξιοποιήσιμους τομείς, άρχισαν να εμφανίζονται επιχειρήσεις οι οποίες ανέλαβαν να λειτουργήσουν επιχειρηματικές κοινότητες όπου μπορούσαν να έρθουν σε επαφή αγοραστές και πωλητές. Εμπορικές συνεργασίες. Στην εξελεγκτική πορεία που ακολούθησε η κινητή επιχειρηματικότητα έκαναν την εμφάνιση τους φορείς που συμμετείχαν στις εμπορικές κοινότητες ως υποστηρικτές παρέχοντας υπηρεσίες υποστήριξης των ενδιάμεσων διαδικασιών μεταξύ αγοραστών και προμηθευτών. (Νόνας Δ., Γεωργόπουλος Ν., 2001) Κινητές αγορές. Φθάνοντας στο παρόν, η εξέλιξη της κινητής επιχειρηματικότητας είναι η λειτουργία ολοκληρωμένων ηλεκτρονικών αγορών, εξειδικευμένων δικτυακών τόπων που διαφοροποιούνται κατά βιομηχανικό κλάδο. 1.9 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΔΙΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Οι κινητές επιχειρηματικές αγορές αποτελούν ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα που απορρέουν από την ανάπτυξη και τη γενικευμένη χρήση του δικτύου ως νέο μέσο για την επιχειρηματικότητα. Μια κινητή αγορά είναι ένας δικτυακός τόπος όπου πολλαπλοί αγοραστές και προμηθευτές πραγματοποιούν επιχειρηματικές συναλλαγές μεταξύ του δικτύου. Οι συναλλαγές μεταξύ εταιριών μέσω του δικτύου επιβάλουν την συνεργασία με εταιρίες πληροφορικής οι οποίες μπορούν να επεμβαίνουν σε στις διαδικασίες παραγγελιών των εταιριών και να σημειώνουν τις συναλλαγές. Οι κινητές αγορές βρίσκονται σε μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια λόγω της δυνατότητας πρόσβασης σε μεγαλύτερο αριθμό πελατών και της εξοικονόμησης χρημάτων για την προώθηση των προϊόντων. Στις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου οι εταιρίες αναπτύσσονται παρέχοντας τα προϊόντα τους μέσω του διαδικτύου. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των εταιριών βρίσκεται στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη ο μεγαλύτερος αριθμός τέτοιων εταιρειών βρίσκεται στην Μεγάλη Βρετανία. Στις άλλες χώρες οι εταιρίες είναι λίγες και συνήθως είναι υποκαταστήματα μεγαλύτερων εταιρειών.( Winter Ken.,1999) 24

25 1.10 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Οι αγορές, όπως δίνονται από την ΙΒΜ, κατηγοριοποιούνται σε 4 διαφορετικές κατηγορίες και φαίνονται παρακάτω (ΙΒΜ Corporation, 2000) : o Αγοραστές καθοδηγούμενες από αγοραστές (buyer-driven),όπου η κινητή αγορά δημιουργείται από ένα συνεταιρισμό αγοραστών o Αγορές καθοδηγούμενες από προμηθευτές (seller-driven), όπου η κινητή αγορά δημιουργείται από ένα συνεταιρισμό προμηθευτών ή πωλητών, οι οποίοι πωλούν προϊόντα και υπηρεσίες μέσω του δικτύου. o Ανεξάρτητες αγορές (independent),όπου η κινητή αγορά δημιουργείται με σκοπό να προσελκύσει και αγοραστές και προμηθευτές, να τους φέρει σε επαφή ώστε να γίνουν εμπορικές συναλλαγές μεταξύ τους o Αγορές καθοδηγούμενες από παροχές τεχνολογικών εφαρμογών (technology providers), όπου το m-marketplace δημιουργείται από κάποιο παροχέα τεχνολογικών εφαρμογών για την υλοποίηση και την λειτουργία ηλεκτρονικών αγορών, με σκοπό να παρέχει τις σχετικές υπηρεσίες σε αγοραστές και προμηθευτές αγαθών. Η πιο δημοφιλής αγορά είναι αυτή των ανεξαρτήτων κινητών αγορών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελεί δομή που παρέχει ευελιξία και στους αγοραστές και του πωλητές, οι οποίοι δεν έχουν το επιχειρηματικό ρίσκο της υλοποίησης δικών τους ηλεκτρονικών αγορών, δεν είναι αναγκαίο να επενδύσουν σε δική τους κινητή αγορά, δεν υφίστανται το κόστος λειτουργίας και συντήρησης κλπ. Η αγορά που καθοδηγείται από αγοραστές, έχει περισσότερο ξεκάθαρους στόχους και αντικείμενο. Οι δημιουργοί κάθε κινητής αγοράς προσβλέπουν σε άμεσα οικονομικά οφέλη από τη λειτουργία της, που προέρχονται από οικονομίες κλίμακας λόγω των ηλεκτρονικών συναλλαγών, οικονομία από την πτώση των τιμών λόγω ανταγωνισμού των προμηθευτών και ακόμη έσοδα από την «πώληση υπηρεσιών σε τρίτους αγοραστές-χρήστες τις αγοράς. Η κατηγορία που καθοδηγείται από παροχής τεχνολογικών εφαρμογών, έχει χαμηλότερο ενδιαφέρον για τη δημιουργία αγορών της κατηγορίας αυτής. Όσο αφορά τη κατηγορία που 25

26 αφορά αγορές καθοδηγούμενες από προμηθευτές, ενέχει σημαντικό ρίσκο επένδυσης σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες, δεδομένου ότι ένα σύνολο παραγόντων που διαμορφώνουν την πώληση, δεν είναι εύκολα προβλέψιμο. ( Winter Ken.,1999) ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σύμφωνα με τα πρόσφατα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία που προκύπτουν από την παγκόσμια αγορά για τις κινητές επιχειρηματικές αγορές που λειτουργούν ανά κλάδο δραστηριοποίησης, ο αριθμός των αγορών κατά κλάδο, παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. ( Winter Ken.,1999) Πίνακας 1: Στατιστικά στοιχεία για κινητές επιχειρηματικές αγορές ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΣΚΛΑΔΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙ ΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩ Ν ΑΓΟΡΩΝ Οριζόντιες Αγορές 141 Ενέργεια 29 Βιομηχανικός εξοπλισμός υπηρεσίες και 133 Επιστήμη 28 Μεταφορές αγαθών 110 Αεροπορία 26 Ποτό-Φαγητό 89 ΜΜΕ 24 Ηλεκτρονικά 74 Εξοπλισμός 24 Γεωργία 72 Δασοκομία 24 Οικοδομές 71 Γεωγραφικού Περιεχομένου 22 26

27 ΙΤ Προιόντα 61 Ναυτιλιακά 22 Ιατρικά 60 Κυβέρνηση 20 Υπηρεσίες 58 Περιβάλλον 18 Οικονομικά - Ασφαλιστικά Προιόντα 52 Χαρτί και Πολτός Χαρτιού 17 Χημικά 51 Φιλοξενία και Διασκέδαση 17 Μέταλλα 39 Συσκευασία 13 Καταναλωτικά Αγαθά 38 Εκπαίδευση και Επιμόρφωση 12 Τηλεπικοινωνίες 36 Εργοστάσια 11 Πηγή: Winter Ken.,(1999), Mylibrary can help your library, American Libraries, August, pp

28 Πίνακας 2: Στατιστικά στοιχεία στο βιομηχανικό κλάδο ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚ ΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩ ΝΑΓΟΡΩΝ Υφάσματα και 35 Κτηματομεσιτικές 10 δέρματα Υπηρεσίες Απογραφή και 35 Τέχνες και 6 Ανταλλαγή Ψυχαγωγία Αυτοκίνηση 33 Προϊόντα από «δεύτερο χέρι» 5 Εκτυπώσεις 31 Άμυνα 3 Πλαστικά και 30 Άλλοι κλάδοι 61 Ελαστικά ΣΥΝΟΛΟ 1641 Πηγή: Winter Ken.,(1999), Mylibrary can help your library, American Libraries, August, pp ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΥΧΝΑ ΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΑ Μ-MARKETPLACES ΑΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΛΑAΟ( 28

29 Πίνακας 3: Στατιστικά στοιχεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Οριζόντιες Αγορές 89 7,9% Μεταφορές αγαθών 87 7,8% Βιομηχανικός εξοπλισμός και υπηρεσίες 86 7,7% Ποτό-Φαγητό 80 7,2% Γ εωργία 64 5,7% Οικοδομές Κατασκευές και 60 5,4% Χημικά 47 4,2% Υπηρεσίες 42 3,8% ΙΤ Προϊόντα και Υπηρεσίες 40 3,6% Πλαστικά και Ελαστικά 40 3,6% Πηγή: 29

30 1.11 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΙΝΗΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Η δυναμική του κινητού εμπορίου βρίσκεται αρκετά μακριά από λύσεις point to point οι οποίες τυπικά έχουν πολύ υψηλά κόστηθα μπορούσε να κανείς να διακρίνει τρεις κατηγορίες κινητού εμπορίου οι οποίες είναι οι ακόλουθες (Πανδή Ε, 2002): Buy side: Ένας αγοραστής πολλοί προμηθευτές. Αυτή η μορφή μειώνει τα κόστη διαδικασίας, αυξάνει όμως τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών Sell side: Ένας προμηθευτής, πολλοί αγοραστές. Ο προμηθευτής σε αυτήν την περίπτωση απευθύνεται σε μεγαλύτερο αγοραστικό κοινό από το συνηθισμένο και μειώνει τις τιμές πώλησης των προϊόντων. Net Markets: Πολλοί αγοραστές και πολλοί προμηθευτές έρχονται σε επαφή και πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές μεσω ενός τρίτου φορέα μεσω ενός υποτιθέμενου εμπορικού χώρου που ονομάζεται Net Market ή πιο γνωστά Marketplace. Τα θετικά αποτελέσματα είναι ο αυξημένος αριθμός πελατών που μπορούν να προσεγγίσουν οι προμηθευτές, η μείωση του λειτουργικού κόστους για αγοραστές και προμηθευτές καθώς και η μείωση του χρόνου διεκπεραίωσης CONTENT OR CATALOGUE MANAGEMENT Η εμφάνιση ενός καταλόγου προϊόντων προς πώληση, είναι μια βασική απαίτηση χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει μια κινητή αγορά. Από την άλλη, ένα ευρετήριο προμηθευτών παρέχει διαφάνεια για την αναζήτηση εναλλακτικών πηγών εφοδιασμού για τις επιχειρήσεις-αγοραστές ενώ ένας κατάλογος προϊόντων προσφέρει διαφάνεια σε επίπεδο προϊόντων, τιμών και πολλές φορές διαθεσιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Έτσι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την δημιουργία μιας δυναμικής αγοράς. ( Winter Ken.,1999) 30

31 ΚΙΝΗΤΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Μπορούμε να προσδιορίσουμε τέσσερις διαφορετικούς τύπους χρηματοοικονομικών συναλλαγών σήμερα στα πλαίσια των Β2Β εφαρμογών O ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ (BUYER MANAGED) o ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ (SUPPLIER MANAGED) o ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ ΑΓΟΡΑΣ (MARKET MAKERS) o ΤΡΟΠΟ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (CONTENT AGGREGATORS) 1.12 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ M COMMERCE Αν και υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για την θέση που καταλαμβάνει κάθε επιχείρηση όσον αφορά την υιοθέτηση του κινητού εμπορίου, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αναφέρονται στον βαθμό υιοθέτησης. o Ανταγωνισμός από επιχειρήσεις που ξεκινούν (start-ups). Τέτοιου είδους επιχειρήσεις μπορούν να παρακινήσουν καθιερωμένες εταιρίες να αναλάβουν δράση, ειδικά αν το διαδίκτυο γίνει ένα σημαντικό κανάλι πωλήσεων για τον συγκεκριμένο κλάδο της βιομηχανίας. o Ευκολία προσαρμογής στις δυνατότητες του διαδικτυακού εμπορίου. Ειδικοί αναλυτές από την πλευρά των καταναλωτών στο διαδίκτυο έχουν επισημάνει ότι ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες πωλούνται ευκολότερα μέσω του διαδικτύου από κάποια άλλα. 31

32 ο Παρουσία πρόδρομων εφαρμογών. Οι κορυφαίοι κλάδοι στην υιοθέτηση εφαρμογών της κινητής διεπιχειρηματικότητας έχουν ήδη κάνει ορισμένες επενδύσεις σε προ-δικτυακές εφαρμογές πληροφορικής. Στην συνέχεια παρουσιάζονται τα επιμέρους στοιχεία και αναλύσεις για την θέση που καταλαμβάνει κάθε κλάδος στην κλίμακα υιοθέτησης του κινητού εμπορίου (Πανδή Ε, 2002) Τουρισμός - ταξίδια. Κανένας άλλος κλάδος δεν υποβάλλεται σε τέτοια αλλαγή όπως ο κλάδος των ταξιδιών. Επενδύσεις. Το κινητό εμπόριο αποτελεί έναν ζωτικό παράγοντα για τον κλάδο των επενδύσεων εδώ και κάποια χρόνια. Λιανική πώληση. Αν και ένας αριθμός κατηγοριών λιανικής πώλησης έχουν μεταφερθεί ηλεκτρονικά (ως επί το πλείστον λογισμικά, βιβλία, και μουσική), αρκετές κατηγορίες είναι ακόμα εκτός διαδικτύου. Κατασκευές. Αυτός ο κλάδος είναι σε υψηλότερο σημείο στην κλίμακα απ' ότι ο κλάδος της μεταποίησης λόγω των δυναμικών προσπαθειών των κατασκευαστών ηλεκτρονικών υπολογιστών και ηλεκτρονικών να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά στο διαδίκτυο. Χονδρική πώληση. Τοποθετημένος στην μέση της εφοδιαστικής αλυσίδας, ο κλάδος της διανομής προϊόντων μέσω της χονδρικής πώλησης απειλείται από τις κινητές διεπιχειρηματικές αγορές και τις προσπάθειες από τους παραγωγούς να πουλήσουν άμεσα μέσω των διαδικτυακών εφαρμογών. Μεταφορές. 32

33 Ο κλάδος των μεταφορών δεν είναι πολύ απομακρυσμένος από τον κλάδο των κατασκευών στην παραπάνω κλίμακα και είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο με τον κλάδο της χονδρικής πώλησης. Μεταποίηση. Υπάρχουν αρκετά κοινά σημεία μεταξύ της μεταποίησης και του κλάδου των κατασκευών όσον αφορά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν από την κινητή επιχειρηματικότητα. Κτηματομεσιτικά. Όπως και άλλες επιχειρήσεις που ασχολούνται με οικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, ο κλάδος αυτός ταιριάζει αρκετά στο τρόπο που διεξάγεται η επιχειρηματικότητα στο διαδίκτυο. Ασφάλειες. Όπως και ο προηγούμενος κλάδος, οι αγορές ασφαλιστικών προϊόντων διακρίνονται από κάποια πολυπλοκότητα και δεν έχουν σταθερή συχνότητα. Υγεία. Ο μεγάλος κλάδος της υγείας διαθέτει πολλές ευκαιρίες για να εφαρμόσει διαδικτυακές εμπορικές λύσεις για την μείωση του κόστους και την βελτίωση της ποιότητας της φροντίδας. Κοινής ωφελείας (Ενέργεια). Αυτός ο κλάδος της βιομηχανίας είναι μάλλον συντηρητικός όσον αφορά τον βαθμό υιοθέτησης των τεχνολογιών πληροφορικής παρά την μακρόχρονη τάση προς την εφαρμογή διοικητικών διαδικασιών από την πλευρά της ζήτησης Εκπαίδευση. Υπάρχει μια πολύ καλή προοπτική για διαδικτυακές εμπορικές εφαρμογές στο χώρο της εκπαίδευσης αλλά υπάρχουν επίσης και πολλά εμπόδια 33

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ E-COMMERCE Το Ε-ECOMERCE σαν μια γενική ιδέα καλύπτει όλες τις μορφές επιχειρηματικών συναλλαγών που διεξάγονται ηλεκτρονικά και χρησιμοποιούν τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. Συμπεριλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων και ο βασικός στόχος είναι φυσικά ο κύκλος των εμπορικών συναλλαγών. Δηλαδή το να "εμπορεύεσαι " ηλεκτρονικά φυσικά αγαθά και υπηρεσίες δεν είναι μόνο ηλεκτρονικό θέμα. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στη διαφήμιση και στην προώθηση του προϊόντος, στις διευκολύνσεις που παρέχονται μεταξύ των εμπόρων, στην προμήθεια και στους όρους αγοράς. Ακόμα στην υποστήριξη πριν αλλά και μετά την πώληση καθώς επίσης και στην υποστήριξη για διαμοιραζόμενες επιχειρηματικές εργασίες Δεν είναι ξεκάθαρο το τι είναι ηλεκτρονική αγορά και τι δεν είναι. Επίσης δεν είναι ξεκάθαρος ο διαχωρισμός μιας ηλεκτρονικής αγοράς από μια δικτυακή πύλη (portal) και από μία ιστοσελίδα εταιρικής παρουσίασης στο διαδίκτυο. (Robert C. Elsenpeter 2002). Το ηλεκτρονικό εμπόριο επιδρά σε διάφορους τομείς των επιχειρήσεων όπως: Μάρκετινγκ, πωλήσεις και προώθηση πωλήσεων προσφορές πριν την πώληση Χρηματοδότηση και ασφάλιση εμπορικές συναλλαγές: παραγγελία, μεταφορά και πληρωμή, σέρβις προϊόντος και συντήρηση-υποστήριξη ανάπτυξη προϊόντος, κατανεμημένη εργασία Χρήση δημοσίων και ιδιωτικών υπηρεσιών επιχείρηση-δημόσια διοίκηση (παραχωρήσεις, άδειες, φόροι, κτλ.) Μεταφορές και λογιστική προσωπικού και υλικών Προμήθειες δημοσίου αυτόματο εμπόριο ψηφιακών αγαθών λογιστικά Η όλη εμπορική συναλλαγή μπορεί να υποστηριχθεί ηλεκτρονικά, συμπεριλαμβανομένων της μεταφοράς και της πληρωμής. Θεωρητικά ακόμα υπάρχει και η δυνατότητα να γίνεται η συνδιαλλαγή με τις δημόσιες υπηρεσίες ηλεκτρονικά, δηλαδή για πληρωμή δασμών και φόρων. Παρόλα αυτά όμως ένας αριθμός ζητημάτων όπως η προστασία και η ασφάλεια, η νομική κάλυψη δεν έχουν διευθετηθεί ακόμα ώστε να αποτελέσουν αναπόσπαστο κομμάτι του κεφαλαίου 34

35 αυτού που λέγεται Ε-ECOMERCE. (Robert C. Elsenpeter 2002). Θα πρέπει να γίνεται ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ της ηλεκτρονικής μεταφοράς φυσικών αγαθών και υπηρεσιών και ανάμεσα στην ηλεκτρονική μεταφορά περιεχομένων βασισμένα αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή (εικόνες, ήχος, κείμενο, software ( Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. 2.1 Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΔΙΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Οι ηλεκτρονικές αγορές βρίσκονται σε μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια λόγω της δυνατότητας πρόσβασης σε μεγαλύτερο αριθμό πελατών και της εξοικονόμησης χρημάτων για την προώθηση των προϊόντων. Στις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου οι εταιρίες αναπτύσσονται παρέχοντας τα προϊόντα τους μέσω του διαδικτύου. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των εταιριών βρίσκεται στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη ο μεγαλύτερος αριθμός τέτοιων εταιρειών βρίσκεται στην Μεγάλη Βρετανία. Στις άλλες χώρες οι εταιρίες είναι λίγες και συνήθως είναι υποκαταστήματα μεγαλύτερων εταιρειών. (Robert C. Elsenpeter 2002). 2.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Οι αγορές, όπως δίνονται από την ΙΒΜ, κατηγοριοποιούνται σε 4 διαφορετικές κατηγορίες και φαίνονται παρακάτω: o Αγοραστές καθοδηγούμενες από αγοραστές (buyer-driven),όπου η Ί r r ^ r r r r r ηλεκτρονική αγορα δημιουργειται απο ενα συνεταιρισμό αγοραστών, συνήθως προερχόμενων από τον ίδιο επιχειρηματικό κλάδο, οι οποίοι προμηθεύονται προϊόντα και υπηρεσίες μέσω διαδικτύου. o Αγορές καθοδηγούμενες από προμηθευτές (seller-driven), όπου η ηλεκτρονική αγορά δημιουργείται από ένα συνεταιρισμό προμηθευτών ή πωλητών, οι οποίοι πωλούν προϊόντα και υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου. 35