Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 18 Ιανουαρίου 2018 (OR. en)

Transcript

1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 18 Ιανουαρίου 2018 (OR. en) 5213/18 EF 4 ECOFIN 18 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: Για τον Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής 18 Ιανουαρίου 2018 κ. Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης COM(2018) 37 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ Πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2018) 37 final. συνημμ.: COM(2018) 37 final 5213/18 DGG 1B EL

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2018) 37 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη {SWD(2018) 33 final} EL EL

3 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη 1. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΤΟΝ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Ύστερα από τη χρηματοπιστωτική κρίση, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τις τράπεζες έχει αλλάξει σημαντικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν παγκοσμίως στο επίπεδο της G20 και στην Επιτροπή της Βασιλείας, με στόχο την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τη μείωση των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα, αποφεύγοντας παράλληλα το ενδεχόμενο να πρέπει να επωμιστούν οι φορολογούμενοι μέρος του κόστους των προβληματικών τραπεζών. Εκτός από τις σημαντικά αυστηρότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις και απαιτήσεις ρευστότητας για τις τράπεζες, καθώς και την υποχρέωση όλων των τραπεζών να διατηρούν επαρκή κεφάλαια που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για «διάσωση με ίδια μέσα», για τους σκοπούς της εξυγίανσης, οι θεσμικές ρυθμίσεις για την εποπτεία και την εξυγίανση των τραπεζών στην Ένωση, και ιδίως στη ζώνη του ευρώ, έχουν ενισχυθεί ριζικά, με τη δημιουργία της Τραπεζικής Ένωσης και δύο εκ των τριών πυλώνων της, του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού και του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης 1. Ως αποτέλεσμα αυτών των μέτρων, ο τραπεζικός τομέας της ΕΕ βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση απ ό,τι τα προηγούμενα έτη. Από το 2014, οι τράπεζες στη ζώνη του ευρώ έχουν αυξήσει το κεφάλαιό τους κατά 234 δισ. EUR και τα ρευστά τους περιουσιακά στοιχεία κατά 813 δισ. EUR. Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ μείωσαν κατά τα τελευταία έτη τα κρατικά χρεώγραφα που διακρατούν κατά 17 %, μεταξύ 2015 και 2017, περιορίζοντας, ως εκ τούτου, τον οικονομικό δεσμό τους με τα οικεία κράτη. Τον Νοέμβριο του 2016, η Επιτροπή πρότεινε περαιτέρω μέτρα μείωσης των κινδύνων, που περιλαμβάνουν αλλαγές στην οδηγία και τον κανονισμό περί κεφαλαιακών απαιτήσεων 2 και πρόταση σχετικά με 1 Ο τρίτος πυλώνας της Τραπεζικής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων, προτάθηκε από την Επιτροπή τον Νοέμβριο του Τον Οκτώβριο του 2017, η Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης [COM(2017) 592], έδωσε νέα ώθηση στις διαπραγματεύσεις για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων (ΕΣΑΚ). 2 Με τις προτάσεις της Επιτροπής θα απαιτηθεί από τις τράπεζες να δημιουργήσουν αποθέματα ασφαλείας υποχρεώσεων τα οποία, εφόσον χρειαστεί, θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάσωση με ίδια μέσα, μέσω της εφαρμογής του προτύπου συνολικής ικανότητας απορρόφησης ζημιών, του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, και της ενσωμάτωσής του στους υφιστάμενους κανόνες περί ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων καθώς και μέσω της παροχής εναρμονισμένων κανόνων όσον αφορά τη θέση των αποδεκτών χρεωγράφων, για την τήρηση των αποθεμάτων ασφαλείας της συνολικής ικανότητας απορρόφησης ζημιών / ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων, στην ιεράρχηση των πιστωτών τραπεζών. Οι προτάσεις της Επιτροπής προβλέπουν επίσης εναρμονισμένους κανόνες όσον αφορά την εφαρμογή των μέσων αναστολής που χρησιμοποιούνται από τις εποπτικές αρχές και τις αρχές εξυγίανσης για τη σταθεροποίηση των τραπεζών, οι οποίοι είναι εξίσου σημαντικοί με βάση την πρόσφατη εμπειρία. Τέλος, στη δέσμη μέτρων για τις τράπεζες προτείνεται η εφαρμογή μιας σειράς διεθνών προτύπων, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής δείκτη μόχλευσης και δείκτη καθαρής σταθερής χρηματοδότησης (NSFR). 1

4 την αφερεγγυότητα, την αναδιάρθρωση και τη δεύτερη ευκαιρία των επιχειρήσεων 3. Η Επιτροπή συνεχίζει επίσης τις εργασίες για την Ένωση Κεφαλαιαγορών (CMU) ως μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές της. Τα υψηλά αποθέματα μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), σε ορισμένες τράπεζες και ορισμένα κράτη μέλη, έχουν μειωθεί. Το μέσο ποσοστό ΜΕΔ μειώθηκε κατά ένα τρίτο από το 2014 και ακολουθεί σταθερή πτωτική τάση. Τα υψηλά αποθέματα ΜΕΔ μπορούν να επιβαρύνουν τις βραχυπρόθεσμες και πιο μακροπρόθεσμες επιδόσεις μιας τράπεζας μέσω δύο βασικών διαύλων. Πρώτον, για τα ΜΕΔ απαιτούνται υψηλότερα επίπεδα προβλέψεων. Οι προβλέψεις για τα δάνεια μειώνουν την κερδοφορία των τραπεζών και τα ρυθμιστικά κεφάλαια της τράπεζας. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις, η αναγκαία λογιστική καταχώριση των ΜΕΔ μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα μιας τράπεζας, με πιθανές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Δεύτερον, τα ΜΕΔ δεσμεύουν μεγάλο μέρος των πόρων της τράπεζας, τόσο ανθρώπινου δυναμικού όσο και οικονομικών πόρων. Το γεγονός αυτό μειώνει την ικανότητα της τράπεζας να χορηγεί δάνεια, μεταξύ άλλων προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες βασίζονται πολύ περισσότερο στον τραπεζικό δανεισμό από τις μεγαλύτερες εταιρείες, κάτι που επηρεάζει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή έχει επισημάνει εδώ και καιρό την επείγουσα ανάγκη να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με τα ΜΕΔ. Η αντιμετώπιση των υψηλών αποθεμάτων ΜΕΔ και της ενδεχόμενης μελλοντικής συσσώρευσής τους είναι κεφαλαιώδης για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, και η πλήρης ανάπτυξη δευτερογενών αγορών ΜΕΔ είναι ένα από τα δομικά στοιχεία για την εύρυθμη λειτουργία της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν βασική προτεραιότητα στο πλαίσιο του θεματολογίου της ΕΕ για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, όπως καθορίζεται στο έγγραφο προβληματισμού της Επιτροπής του Μαΐου Επιπλέον, ένα ολοκληρωμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης σε δυσμενείς κλυδωνισμούς, διευκολύνοντας τον ιδιωτικό επιμερισμό των κινδύνων σε διασυνοριακό επίπεδο και, ταυτόχρονα, μειώνοντας την ανάγκη δημόσιου επιμερισμού των κινδύνων. Στη δέσμη μέτρων της Επιτροπής για την ΟΝΕ, της 6ης Δεκεμβρίου 2017, παρουσιάστηκε ένας χάρτης πορείας και συγκεκριμένες προτάσεις για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης, που αποτελεί μέρος μιας πιο ενωμένης, πιο ισχυρής και πιο δημοκρατικής Ένωσης 5. Η πρωταρχική ευθύνη για την αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών ΜΕΔ εξακολουθεί να βαρύνει τις εμπλεκόμενες τράπεζες και τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή έχει επισημάνει επανειλημμένως το ζήτημα αυτό, για τις ενδιαφερόμενες χώρες, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Ωστόσο, υπάρχει επίσης μια σαφής ενωσιακή διάσταση όσον αφορά τη μείωση των σημερινών ποσοστών ΜΕΔ, καθώς και την πρόληψη τυχόν συσσώρευσης ΜΕΔ δανείων στο μέλλον, δεδομένης της διασύνδεσης του τραπεζικού συστήματος της ΕΕ, και ιδίως στη ζώνη του ευρώ. Συγκεκριμένα, τα υψηλά ποσοστά ΜΕΔ σε ορισμένα κράτη μέλη έχουν σοβαρές δευτερογενείς επιπτώσεις για το σύνολο της 3 COM/2016/0723 final /0359 (COD). 4 COM(2017) COM(2017)

5 οικονομίας της ΕΕ, τόσο όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη όσο και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Λαμβάνοντας υπόψη αυτήν την ενωσιακή διάσταση και με βάση το υψηλό επίπεδο συμφωνίας ως προς την ανάγκη συνέχισης και επέκτασης των ενεργειών που ξεκίνησε ήδη η Επιτροπή, το Συμβούλιο ενέκρινε, τον Ιούλιο του 2017, «Σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη». Στο εν λόγω σχέδιο δράσης καλούνται τα διάφορα όργανα συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την περαιτέρω αντιμετώπιση των προκλήσεων λόγω των υψηλών ποσοστών ΜΕΔ στην Ευρώπη. Επιπλέον, το Συμβούλιο συμφώνησε στα συμπεράσματά του να επανέρχεται στο ζήτημα αυτό σε τακτική βάση, και με αφετηρία μετά από έξι μήνες, ούτως ώστε να καταγράφει την εξέλιξη των ΜΕΔ στην Ένωση με βάση έναν απολογισμό από την Επιτροπή. Η παρούσα ανακοίνωση, μαζί με το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, αποτελεί την πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης. Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής περιλαμβάνει συνεισφορές από άλλους ενδιαφερομένους της ΕΕ, οι οποίοι κλήθηκαν επίσης από το Συμβούλιο, από κοινού με την Επιτροπή, να αναλάβουν δράση για την υποστήριξη και την επιτάχυνση της εξυγίανσης των ΜΕΔ στην Ένωση. 2. ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ Όπως προαναφέρθηκε, η γενική βελτίωση των ποσοστών ΜΕΔ τα τελευταία χρόνια συνεχίστηκε και το Η ποιότητα των χαρτοφυλακίων δανείων των τραπεζών εξακολουθεί να βελτιώνεται. Τα τελευταία στοιχεία επιβεβαιώνουν την πτωτική τάση του ποσοστού ΜΕΔ, το οποίο μειώθηκε σε 4,6 % (δεύτερο τρίμηνο του 2017), παρουσιάζοντας μείωση κατά περίπου μία εκατοστιαία μονάδα ετησίως (βλ. γράφημα 1). Ως εκ τούτου, το ποσοστό έφθασε στο χαμηλότερο επίπεδό του από το τέταρτο τρίμηνο του Το ποσοστό προβλέψεων 6 επίσης ανέβηκε, φθάνοντας στο 50,8 % (δεύτερο τρίμηνο του 2017). 6 Πηγή: ΕΚΤ. Λόγω της έλλειψης δεδομένων προβλέψεων για δάνεια, το ποσοστό προβλέψεων για την ΕΕ υπολογίστηκε λαμβάνοντας υπόψη τις απομειώσεις και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια για όλα τα χρεωστικά μέσα (δάνεια και χρεώγραφα). 3

6 Γράφημα 1: Μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην ΕΕ Σύνολο ακαθάριστων μη εξυπηρετούμενων δανείων και προκαταβολών στην ΕΕ, ως % του συνόλου ακαθάριστων δανείων και προκαταβολών, τιμές τέλους τριμήνου Dec 14 Jun 15 Dec 15 Jun 16 Dec 16 Jun 17 Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Τα ποσοστά ΜΕΔ μειώνονται πρόσφατα σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη, παρόλο που η κατάσταση διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών. Αρκετά κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν υψηλά ποσοστά ΜΕΔ (9 κράτη μέλη είχαν ποσοστά άνω του 10 % στο τέλος του δεύτερου τριμήνου του 2017), ενώ άλλα έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά (10 κράτη μέλη έχουν ποσοστά κάτω από 3 %). Το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής αναφέρει λεπτομερώς την εξέλιξη των ΜΕΔ και τα μέτρα πολιτικής σε μια σειρά χωρών με υψηλά ποσοστά ΜΕΔ. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι έχει σημειωθεί ενθαρρυντική πρόοδος στη μείωση των ποσοστών ΜΕΔ στα εν λόγω κράτη μέλη, λόγω του συνδυασμού μέτρων πολιτικής και οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, τα ΜΕΔ εξακολουθούν να ενέχουν κινδύνους για την οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ο συνολικός όγκος των ΜΕΔ σε ολόκληρη την ΕΕ εξακολουθεί να βρίσκεται στο επίπεδο των 950 δισ. EUR, σαφώς υψηλότερα από τα επίπεδα προ κρίσης 7. Τα διαρθρωτικά εμπόδια εξακολουθούν να παρακωλύουν την ταχύτερη μείωση των αποθεμάτων ΜΕΔ. Μεταξύ άλλων παραγόντων, η δραστηριότητα στις δευτερογενείς αγορές των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν είναι ακόμη επαρκής ώστε να συμβάλει ουσιαστικά στις προσπάθειες μείωσης των ΜΕΔ, παρά το αυξημένο ενδιαφέρον από ορισμένες ομάδες επενδυτών και τον αυξανόμενο όγκο των συναλλαγών που σχετίζονται με τα ΜΕΔ. Επιπλέον, οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης χρέους, αφερεγγυότητας και είσπραξης οφειλών είναι ακόμη πολύ βραδείες και απρόβλεπτες σε ορισμένες περιπτώσεις. 3. ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΕΣΜΗ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ Η Επιτροπή έχει δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση του ζητήματος των ΜΕΔ από τότε που εκδηλώθηκε η χρηματοπιστωτική κρίση, το Για τις τράπεζες, των οποίων η βιωσιμότητα απειλούνταν από τα υψηλά ποσοστά ΜΕΔ, η Επιτροπή βοήθησε τα 7 Πηγή: ΕΚΤ. 4

7 κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα ad hoc που να καλύπτουν ολόκληρο το σύστημα, με σκοπό τη μείωση των αποθεμάτων ΜΕΔ (ενίοτε στο πλαίσιο ενός προγράμματος οικονομικής βοήθειας), προωθώντας λύσεις συμβατές με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, όπως ειδικά μέτρα για τα απομειωμένα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών, φορείς εκκαθάρισης ειδικού σκοπού και/ή δομές συμβατές με την αγορά, που είχαν ως αποτέλεσμα την ουσιαστική μείωση του υπάρχοντος αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων στον τραπεζικό τομέα. Κατ αυτόν τον τρόπο, δόθηκαν κίνητρα στις τράπεζες να διαχειριστούν και να μειώσουν τα ΜΕΔ μέσω μηχανισμών της αγοράς και, ως εκ τούτου, προστατεύθηκαν οι φορολογούμενοι από την ανάληψη του κόστους, μέσω του κατάλληλου επιμερισμού των βαρών και με ριζική αναδιάρθρωση. Η ανάγκη ανάληψης αποφασιστικής δράσης για την αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών ΜΕΔ υπογραμμίστηκε επίσης στις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου προς τα αντίστοιχα κράτη μέλη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπό την ιδιότητά της ως εποπτικής αρχής (Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός), οι αρμόδιες εθνικές αρχές και η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών έχουν επίσης διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της εποπτείας και αναφοράς των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνετέλεσε ουσιαστικά στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ένωση. Μελλοντικά, αυτή η συνολική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών ΜΕΔ πρέπει να διατηρηθεί και, όπως καθορίζεται στο σχέδιο δράσης του Συμβουλίου, θα πρέπει να επικεντρώνεται σε μια σύνθεση συμπληρωματικών δράσεων πολιτικής σε τέσσερις τομείς: i) εποπτικά μέτρα, ii) μεταρρύθμιση των πλαισίων αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και είσπραξης οφειλών, iii) ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για επισφαλή περιουσιακά στοιχεία και iv) ενίσχυση της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος. Οι δράσεις σε αυτούς τους τομείς θα πρέπει να αναλαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο και, όπου απαιτείται, σε επίπεδο Ένωσης. Από την πλευρά της, η Επιτροπή έχει δεσμευτεί για την επίτευξη των στοιχείων του σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ τα οποία εμπίπτουν στην άμεση αρμοδιότητά της. Η Επιτροπή προανήγγειλε, στην ανακοίνωσή της σχετικά με την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, τον Οκτώβριο του 2017, συνολική δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών ΜΕΔ έως την άνοιξη του Έχει ήδη σημειωθεί σημαντική πρόοδος και η δέσμη μέτρων συμπεριλαμβανομένων τριών νομοθετικών προτάσεων 9 βρίσκεται σε καλό δρόμο για την υποβολή της ως την άνοιξη του Η δέσμη θα αποτελείται από τα ακόλουθα μέτρα: Ένα σχέδιο στρατηγικής για τον τρόπο σύστασης των εθνικών εταιρειών διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (ΕΔΠΣ), σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες της ΕΕ για τις τράπεζες και τις κρατικές ενισχύσεις, βάσει των βέλτιστων πρακτικών που αποκομίστηκαν από προηγούμενες εμπειρίες στα κράτη μέλη. Εκτός από την κατάρτιση σχεδίου στρατηγικής για εθνικές ΕΔΠΣ, η Επιτροπή σκοπεύει, κατά περίπτωση, να εξακολουθήσει να αναλύει άλλα προτεινόμενα μέτρα αρωγής για απομειωμένα περιουσιακά στοιχεία, που αποτελούν εναλλακτικές λύσεις αντί των κεντρικών ΕΔΠΣ, με πλήρη τήρηση της οδηγίας για την ανάκαμψη και εξυγίανση των 8 COM(2017) Η Επιτροπή πραγματοποίησε διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τις τρεις πιθανές νομοθετικές πρωτοβουλίες. 5

8 πιστωτικών ιδρυμάτων (BRRD), του κανονισμού για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRMR) και των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μέτρα για την περαιτέρω ανάπτυξη δευτερογενών αγορών μη εξυπηρετούμενων δανείων, ιδίως προκειμένου να εξαλειφθούν τα αδικαιολόγητα εμπόδια στη διαχείριση δανείων από τρίτους και στη μεταβίβαση των δανείων. Μέτρα για την ενίσχυση της προστασίας των ενέγγυων πιστωτών, παρέχοντας πιο αποτελεσματικές μεθόδους ανάκτησης της αξίας από εξασφαλισμένα δάνεια, μέσω της ταχείας εξωδικαστικής αναγκαστικής εκτέλεσης εμπράγματων ασφαλειών (AECE). Πρόκειται για έναν ταχύ και αποτελεσματικό μηχανισμό εξωδικαστικής εκτέλεσης, που επιτρέπει στους ενέγγυους δανειστές να ανακτήσουν αξία από εξασφαλίσεις που χορηγούνται αποκλειστικά και μόνον από εταιρείες και επιχειρηματίες για την εξασφάλιση δανείων 10. Καθιέρωση υποχρεωτικών προληπτικών μηχανισμών ασφαλείας για την αποφυγή του κινδύνου ελλιπών προβλέψεων για μη εξυπηρετούμενα δάνεια Αυτοί οι μηχανισμοί ασφαλείας, για πρόσφατα χορηγηθέντα δάνεια που αργότερα εξελίσσονται σε μη εξυπηρετούμενα, θα ισοδυναμούν με ελάχιστα επίπεδα προβλέψεων και αφαίρεσης από τα ίδια κεφάλαια, που θα απαιτούνται από τις τράπεζες για να καλύψουν τις πραγματοποιηθείσες και τις αναμενόμενες ζημίες. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα εξετάσει επίσης την καθιέρωση ενός κοινού ορισμού των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPE), σύμφωνα με αυτόν που χρησιμοποιείται ήδη για σκοπούς εποπτικών αναφορών. Μελλοντική δράση για την ενίσχυση της διαφάνειας σχετικά με τα ΜΕΔ στην Ευρώπη, μέσω της βελτίωσης της διαθεσιμότητας και της συγκρισιμότητας των δεδομένων για τα ΜΕΔ και, ενδεχομένως, μέσω στήριξης για την ανάπτυξη, από συμμετέχοντες στην αγορά, ενημερωτικών πλατφορμών ή μητρώων πιστώσεων για τα ΜΕΔ 11. Εκτός από αυτή τη δέσμη μέτρων, όπως αναφέρεται παραπάνω, η Επιτροπή υπέβαλε, τον Νοέμβριο του 2016, στο πλαίσιο των εργασιών για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, πρόταση οδηγίας σχετικά με την αναδιάρθρωση, τη δεύτερη ευκαιρία και την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών αφερεγγυότητας 12. Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της πρότασης, ιδίως 10 Οι εργασίες στον εν λόγω τομέα θα καθοριστούν από την εκτίμηση επιπτώσεων και παραμένουν σύμφωνες και συμπληρωματικές της πρότασης οδηγίας της Επιτροπής, του Νοεμβρίου 2016, σχετικά με την αναδιάρθρωση, τη δεύτερη ευκαιρία και την αποτελεσματικότητα των πλαισίων αφερεγγυότητας και δεν θα απαιτηθεί εναρμόνιση με τις υπάρχουσες διατάξεις για την αφερεγγυότητα. 11 Επιπλέον, εφόσον η διαχείριση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων θα ωφεληθεί από τα αποτελεσματικότερα και πιο προβλέψιμα πλαίσια αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη δανείων και αφερεγγυότητας, η Επιτροπή αναλαμβάνει επίσης τη διενέργεια συγκριτικής αξιολόγησης των καθεστώτων αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη δανείων, προκειμένου να διαμορφώσει αξιόπιστη εικόνα των καθυστερήσεων και της ανάκτησης της αξίας που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες απέναντι σε αδυναμία πληρωμής των δανειοληπτών, και καλεί σε στενή συνεργασία τα κράτη μέλη και τις εποπτικές αρχές, προκειμένου να αναπτυχθεί ορθή και αξιόλογη μεθοδολογία συγκριτικής ανάλυσης. Στο πλαίσιο αυτό, η πρόταση οδηγίας της Επιτροπής σχετικά με την αφερεγγυότητα, την αναδιάρθρωση και τη δεύτερη ευκαιρία των επιχειρήσεων καθιερώνει για τα κράτη μέλη υποχρεώσεις να συλλέγουν συγκρίσιμα δεδομένα σχετικά με τις διαδικασίες αφερεγγυότητας και αναδιάρθρωσης και να τα διαβιβάζουν στην Επιτροπή, στοιχείο που θα έχει κομβική σημασία προκειμένου να αποδειχθεί στα κράτη μέλη η αποτελεσματικότητα του ρυθμιστικού πλαισίου όσον αφορά τους αφερέγγυους δανειολήπτες. 12 COM/2016/0723 final /0359 (COD). 6

9 η διαθεσιμότητα διαδικασιών αναδιάρθρωσης που επιτρέπουν σε βιώσιμες εταιρείες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες να αποφύγουν να καταστούν αφερέγγυες, καθώς και μέτρα που βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών αναδιάρθρωσης και αφερεγγυότητας, θα συμβάλουν στον περιορισμό των ΜΕΔ, καθώς και στην αποτροπή της συσσώρευσής τους στο μέλλον. Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να επισπεύσουν τις εργασίες σχετικά με την εν λόγω σημαντική πρόταση, ύστερα από τη λεπτομερή εξέταση από το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και την πρόσφατη ανταλλαγή απόψεων στο Συμβούλιο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Θεμάτων (Ecofin). Η Επιτροπή αποσαφήνισε επίσης, στην έκθεση επανεξέτασης του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, που συνοδεύει την ανακοίνωση του Οκτωβρίου 2017, την ερμηνεία των σχετικών άρθρων της οδηγίας για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΟΚΑ) και του κανονισμού για τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό. Η Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι οι εποπτικές εξουσίες που κατοχυρώνονται εκεί επιτρέπουν στις αρμόδιες αρχές να επηρεάσουν την πολιτική προβλέψεων μιας τράπεζας όσον αφορά τα ΜΕΔ, εντός των ορίων του ισχύοντος λογιστικού πλαισίου, και να εφαρμόσουν ειδικές αναπροσαρμογές, όπου απαιτείται για προληπτικούς σκοπούς 13. Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, που συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση, παρέχει λεπτομερή επισκόπηση των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε ως προς τη γενική εφαρμογή του συνολικού σχεδίου δράσης του Συμβουλίου. Περιλαμβάνει μέτρα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής και μέτρα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα άλλων θεσμικών οργάνων και οργανισμών. Σε γενικές γραμμές, η πρόοδος που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής σε όλα τα μέτωπα είναι ενθαρρυντική. Οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να διατηρηθούν από όλους τους παράγοντες, με σκοπό να ολοκληρωθούν όλα τα μέτρα που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης, προκειμένου να επιτευχθεί μια βιώσιμη λύση για τα ΜΕΔ σε ολόκληρη την Ένωση. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε συνάρτηση με την ουσιαστική πρόοδο που έχει σημειωθεί συνολικά ως προς τη μείωση των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα της ΕΕ, το ποσοστό των ΜΕΔ εξακολουθεί να μειώνεται στην Ένωση. Παρά τη θετική αυτή εξέλιξη, τα υψηλά ποσοστά ΜΕΔ παραμένουν σημαντική πρόκληση για πολλά κράτη μέλη και για την Ένωση ως σύνολο. Το σχέδιο δράσης, που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Ιούλιο του 2017, ήταν ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής. Αυτή η πρώτη αξιολόγηση δείχνει ότι σημειώνεται σημαντική πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πρόκληση των υψηλών ΜΕΔ, τόσο με τη μείωση των υφιστάμενων αποθεμάτων σε βιώσιμα επίπεδα όσο και με την πρόληψη τυχόν μελλοντικής συσσώρευσής τους, είναι αναγκαίο να διατηρηθεί ο υπάρχων ρυθμός προόδου στην εφαρμογή του σχεδίου δράσης, κατά τους προσεχείς μήνες και έτη. Ενώ οι εργασίες πρέπει να συνεχιστούν με σταθερό ρυθμό, σε επίπεδο μεμονωμένων τραπεζών και των ενδιαφερόμενων κρατών μελών, απαιτείται παράλληλα διαρκής και συντονισμένη δράση σε επίπεδο ΕΕ από την Επιτροπή και τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει ειδική δέσμη μέτρων 13 COM(2017)

10 την άνοιξη του 2018, καθώς και σειρά νομοθετικών προτάσεων για τη διευκόλυνση της διαχείρισης των ΜΕΔ από τις τράπεζες και για την αποφυγή της συσσώρευσης νέων ΜΕΔ στο μέλλον. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί το θέμα αυτό εκ του σύνεγγυς και θα υποβάλει εκ νέου έκθεση, το αργότερο έως τον Μάρτιο του