ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ A. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Transcript

1 ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ MIA ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΡΜΠΟΥΤΗΣ A. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ορισμός: Ανθρώπινα δικαιώματα/ δικαιώματα του ανθρώπου είναι τα βασικά και θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα (λ.χ. το δικαίωμα της προσωπικής ελευθερίας, η ισότητα ενώπιον του νόμου, η προστασία από την αυθαίρετη σύλληψη, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, της εργασίας, της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης, των συγκεντρώσεων, των συνελεύσεων κλπ.), τα οποία θεωρούνται απαραβίαστα και πρέπει να τυγχάνουν σεβασμού εκ μέρους της εκάστοτε κρατικής εξουσίας. Λεξικό Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γ. Μπαμπινιώτη, Αθήνα 2005 Δικαίωμα: (νομ.) η ελευθερία που αναγνωρίζεται από το νόμο σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο να ενεργεί για την ικανοποίηση των έννομων συμφερόντων του: (δικαίωμα) της ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης, της έκφρασης, της απεργίας. Ασκώ (δικαίωμα), αφαιρώ, διασφαλίζω, στερώ, προστατεύω, υπερασπίζω, διεκδικώ, παραχωρώ, αποκτώ. Εκλογικά (δικαιώματα), πολιτικά, συνταγματικά, κοινωνικά, ατομικά, εμπράγματα, κεκτημένα, κληρονομικά, κυριαρχικά. Αναφαίρετο (δικαίωμα), απαράγραπτο, αποκλειστικό, θεμελιώδες. Λεξικό Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γ. Μπαμπινιώτη, Αθήνα 2005 «Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι σε αξιοπρέπεια και δικαιώματα, είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση και έχουν την υποχρέωση να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης». Οικουμενική Διακήρυξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων του ΟΗΕ, 1948 Δικαίωμα: Συνώνυμο: ελευθερία, δυνατότητα. Αντώνυμο: υποχρέωση. Λεξικό Συνωνύμων Αντωνύμων της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γ. Μπαμπινιώτη, Αθήνα 2011 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Α. Αρχαία Αθήνα: Στην Αθήνα του 5 ου αιώνα π.χ. οι σοφιστές Αντιφών, Ιππίας, Αλκιδάμας και Λυκόφρων, αντίθετα προς το θετό δίκαιο της εποχής που διέκρινε τους ανθρώπους σε ελεύθερους και δούλους, διακήρυξαν ότι η ισότητα και η ελευθερία προέρχονται από τη φύση. Επεσήμαναν μάλιστα ότι ο νόμος αποτελεί προϊόν σύμβασης, συμφωνίας μεταξύ των ανθρώπων και δεν είναι κάτι δεδομένο εκ φύσεως. Ο σοφιστής Αντιφών διακήρυξε ότι η φύση μάς έκανε ομοίους από όλες τις

2 απόψεις, τόσο τους βαρβάρους όσο και τους Έλληνες. Την άποψή του αυτή υποστήριξε παρατηρώντας τις κοινές ανάγκες των ανθρώπων: φύσει πάντα πάντες ὁμοίως πεφύκαμεν καὶ βάρβαροι καὶ Ελληνες εἶναι [..] Οὔτε βάρβαρος ἀφώρισται ἡμῶν οὐδεὶς οὔτε Ελλην ἀναπνέομέν τε γὰρ εἰς τὸν ἀέρα ἅπαντες κατὰ τὸ στόμα καὶ κατὰ τὰς ῥῖνας (Fr.2, DK 44B). Β. Ευρώπη: Ατομικές ελευθερίες θεσπίστηκαν για πρώτη φορά με τη Magna Charta Libertatum (Μεγάλη Χάρτα των Ελευθεριών 1215) και το Bill of Rights (Διακήρυξη Δικαιωμάτων 1689). Σημαντικά ορόσημα αποτελούν η Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας (1776) και η Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (1789). Γ. Οι τρεις «γενιές» των δικαιωμάτων του ανθρώπου (βλέπε και βιβλίο ΟΕΔΒ σελ. 39): 1 η γενιά δικαιωμάτων: Η «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη», προϊόν του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης (1789), έθεσε τα θεμέλια γι αυτό που ονομάζουμε σήμερα 1 η γενιά δικαιωμάτων: τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Είναι τα δικαιώματα που έχουν στόχο την προστασία του ανθρώπου από το φόβο και αντικείμενο τον περιορισμό της εξουσίας των ισχυρών και του κράτους. 2 η γενιά δικαιωμάτων: Οι αγώνες των θυμάτων της εκμετάλλευσης στις βιομηχανικές κοινωνίες του 19 ου αιώνα με αποκορύφωμα τη Ρωσική Επανάσταση (1917) έθεσαν τα θεμέλια γι αυτό που ονομάζουμε 2 η γενιά δικαιωμάτων: τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Είναι τα δικαιώματα που έχουν στόχο την προστασία του ανθρώπου από τη στέρηση και αντικείμενο την επιβολή αντίστοιχων θετικών υποχρεώσεων των ισχυρών και του κράτους απέναντι στους πολίτες. Με νωπές τις μνήμες του Ολοκαυτώματος και των καταστροφών του Παγκόσμιου Πολέμου, η Γενική Συνέλευση του νεοσύστατου τότε Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) ψήφισε (10/12/1948), την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου, συνθέτοντας στα 30 άρθρα της τις δύο γενιές των δικαιωμάτων. Η πράξη αυτή αποτελεί τομή στην ιστορία της ανθρωπότητας, επειδή για πρώτη φορά τα ανθρώπινα δικαιώματα αναγορεύονται σε παγκόσμια αξία, αφού όλες οι χώρες-μέλη του ΟΗΕ έχουν προσυπογράψει την Οικουμενική Διακήρυξη. 3 η γενιά δικαιωμάτων: Ο ΟΗΕ υποχρεώθηκε να οργανώσει Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για τη λεγόμενη 3 η γενιά δικαιωμάτων: τα δικαιώματα στο ανθρώπινο περιβάλλον. Ιδιαίτερα η επίδραση της Γαλλικής Διακήρυξης υπήρξε αποφασιστική. Όλα τα Συντάγματα του 19 ου και του 20 ου αιώνα περιέλαβαν στο κείμενό τους τις ατομικές ελευθερίες που περιείχε η Διακήρυξη. Ομοίως και οι διεθνείς συμβάσεις που υπεγράφησαν:

3 Ι. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου (Παρίσι ). ΙΙ. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών της Ρώμης ( ) ίδρυσε και όργανα: α) την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, β) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. ΙΙΙ. Ο κοινωνικός χάρτης της Ευρώπης ( ) ΙV. Το σύμφωνο του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα ( ). V. Η Τελική Πράξη της συνθήκης του Ελσίνκι ( ). Ι. ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 1. Ατομικά: ζωή, προσωπική ελευθερία και ασφάλεια, περιουσία, ανεξιθρησκία, ελευθερία σκέψης και έκφρασης, ιδιωτικότητα (οικογενειακό άσυλο, απόρρητο επικοινωνιών, προσωπικά δεδομένα). 2. Αστικά: ορίζονται από το αστικό ή το ιδιωτικό δίκαιο και αφορούν τις οικονομικές συναλλαγές, τις οικογενειακές σχέσεις, τα ζητήματα κληρονομιάς κλπ. 3. Κοινωνικά: εργασία, μόρφωση, ψυχαγωγία, κοινωνική ζωή, υγείαιατροφαρμακευτική περίθαλψη, κοινωνική μέριμνα, ποιότητα ζωής, ισότητα. 4. Πολιτικά: «εκλέγειν», «εκλέγεσθαι», «συνέρχεσθαι», «συνεταιρίζεσθαι», ενημέρωση, ισονομία κ.λπ. 5. Οικονομικά-επαγγελματικά: ελεύθερη εκλογή επαγγέλματος, ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας, προστασία από την ανεργία. ΙΙ. ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 1. Τα άτομα ζουν, δραστηριοποιούνται και ευημερούν σε περιβάλλον ελευθερίας και ασφάλειας. 2. Είναι ακώλυτη (=ανεμπόδιστη) η διακίνηση των ιδεών και ελεύθερη η έκφραση των πολιτικών και των θρησκευτικών πεποιθήσεων. 3. Οι σχέσεις των πολιτών μεταξύ τους και προς το κράτος είναι αρμονικές. 4. Επικρατεί στην κοινωνία η ειλικρινής συνεργασία, η κατανόηση, η ομόνοια και τελικώς η δημοκρατία στην πράξη. Απουσιάζουν οι εντάσεις και οι συγκρούσεις. ΙΙΙ. ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 1. Περιφρονείται η αξία του ανθρώπου και εξευτελίζεται η προσωπικότητά του. 2. Χάνεται η ελευθερία και η αξιοπρέπεια του ατόμου. 3. Απουσιάζει η κατανόηση, η συνεργασία, η αλληλεγγύη. Επικρατεί δυσπιστία, καχυποψία και δημιουργούνται αισθήματα μισαλλοδοξίας.

4 4. Δημιουργείται άνιση κατανομή των αγαθών. 5. Δυναμιτίζεται η ατομική και η κοινωνική ζωή. Αναστέλλεται η πρόοδος και η κοινωνική ανάπτυξη. 6. Επικρατούν η εκμετάλλευση, οι εντάσεις και η βία. 7. Μειώνεται το κύρος της χώρας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. ΙV. ΜΟΡΦΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 1. Οι διώξεις πολιτών για τις πολιτικές, τις κοινωνικές και τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. 2. Οι παραβιάσεις του απορρήτου των επιστολών και της επικοινωνίας. 3. Οι παράνομες συλλήψεις και φυλακίσεις πολιτών χωρίς ένταλμα ή δίκη. 4. Η χρήση βίας κάθε μορφής (τεχνολογική, υλική ή ψυχολογική) και τα βασανιστήρια. 5. Οι φυλετικές διακρίσεις (ρατσισμός). 6. Η οικονομική εκμετάλλευση των αδύνατων κρατών από τα ισχυρότερα. 7. Η βία, η τρομοκρατία, η εγκληματικότητα, η θανατική ποινή, ο πόλεμος. 8. Η άνιση και άδικη κατανομή των αγαθών (υποσιτισμός, φτώχεια). 9. Η περιστολή, η παρεμπόδιση ή η απαγόρευση των δικαιωμάτων στη μόρφωση και στην πολιτική έκφραση. 10. Η καταπίεση της γυναίκας, κυρίως σε θεοκρατικές κοινωνίες, η οποία δικαιολογείται με πρόσχημα την προσήλωση στη θρησκεία και την παράδοση. 11. Η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας και η κακοποίηση των παιδιών. 12. Η απαγόρευση ή παρεμπόδιση των συνδικαλιστικών ελευθεριών. 13. Η επιβολή λογοκρισίας στον Τύπο και στα ΜΜΕ. V. ΑΙΤΙΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 1. Η αναπαραγωγή μορφών κοινωνικής εκμετάλλευσης και αδικίας, η επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, τα οποία αδυνατούν να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους από την οικονομική και πολιτική ισχύ των ανώτερων τάξεων. 2. Η ιδεολογική χειραγώγηση και ο ψυχολογικός εξανδραποδισμός του πολίτη από τα ΜΜΕ, τα οποία επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό, ακόμη και υποσυνείδητα, τις καταναλωτικές του συνήθειες και τον ιδεολογικοπολιτικό του προσανατολισμό. 3. Οι οικονομικές επιδιώξεις των ισχυρών κρατών, τα οποία αποβλέπουν στην εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου και του παραγωγικού δυναμικού των αναπτυσσόμενων ή υπανάπτυκτων χωρών. 4. Καθεστώτα αυταρχικά και δικτατορικά λυμαίνονται τον εθνικό πλούτο των αναπτυσσόμενων χωρών, χρησιμοποιώντας την εξουσία ως μέσο πλουτισμού και βυθίζοντας το λαό στη φτώχεια και τη δυστυχία. 5. Οι αναχρονιστικές παραδόσεις ορισμένων λαών (στην Αφρική, στην Ασία) σε συνδυασμό με την απαιδευσία του πληθυσμού ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την κακομεταχείριση γυναικών και παιδιών.

5 6. Η ξενοφοβία, τα στερεότυπα και ο θρησκευτικός φανατισμός. 7. Το υλιστικό και τεχνοκρατικό πνεύμα της εποχής μας είναι μονομερώς προσανατολισμένο στην επιδίωξη μιας οικονομικής ανάπτυξης χωρίς όρια, η οποία τελικώς στρέφεται ενάντια στο περιβάλλον, στην ποιότητα ζωής και στον ίδιο τον άνθρωπο. 8. Από τους σημαντικότερους όμως παράγοντες, τουλάχιστον στις οικονομικά ανεπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης, οι οποίοι προλειαίνουν το έδαφος για την περιστολή των δικαιωμάτων, είναι η καλλιέργεια του ατομικισμού, το ωφελιμιστικό πνεύμα και η χρήση αθέμιτων μέσων για την προώθηση των προσωπικών συμφερόντων. Το αποτέλεσμα της νοοτροπίας αυτής δεν είναι άλλο από την κοινωνική και πολιτική αδρανοποίηση των πολιτών, που αποδυναμώνει τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και καθιστά ευχερέστερο τον περιορισμό των δικαιωμάτων από εκείνους που τα επιβουλεύονται. VI. ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ α. σε διεθνές επίπεδο. 1. Η ενίσχυση του ρόλου των διεθνών οργανισμών με σκοπό την απαρέγκλιτη τήρηση των αρχών του διεθνούς δικαίου. Ο ΟΗΕ εμφανίζεται αδύναμος και ασυνεπής σχετικά με την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αφού πολλές σημαντικές αποφάσεις του παραμένουν ανεφάρμοστες λόγω της αρνησικυρίας (βέτο) που έχουν προβάλει κατά καιρούς τα πέντε μόνιμα μέλη του. 2. Οι οργανώσεις που υπάγονται στον ΟΗΕ (Οργάνωση για τα Δικαιώματα των Παιδιών Unicef, η Unesco, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κ.ά. ) οφείλουν να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση της φτώχειας, του αναλφαβητισμού, του πολέμου, της αρρώστιας. 3. Τα κράτη που μετέχουν στον ΟΗΕ οφείλουν να τηρήσουν όλες τις διεθνείς διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 4. Διακρατική συνεργασία με στόχο τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο, την καταπολέμηση του υποσιτισμού και της φτώχειας. 5. Τα παγκόσμια ανθρωπιστικά κινήματα για την ειρήνη, τη φτώχεια, την ισότητα, μπορούν να ασκήσουν πιέσεις στις κυβερνήσεις, ώστε να αναθεωρήσουν το σύστημα διακυβέρνησής τους που βασίζεται αποκλειστικά στην «ευημερία» των οικονομικών δεικτών. β. σε επίπεδο κρατών. 1. Διασφάλιση της ισονομίας και της αξιοκρατίας από την Πολιτεία. Η διαφάνεια και η καταπολέμηση της διαφθοράς, η εξυγίανση της δημόσιας ζωής είναι βασικοί όροι για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. 2. Κάθε κράτος οφείλει να μεριμνά για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, ώστε τα ανθρώπινα δικαιώματα να αναγνωρίζονται στην πράξη. Η ζωή, η ελευθερία, η εργασία, η αξιοπρεπή διαβίωση, οι ίσες ευκαιρίες για όλους στη

6 μόρφωση, η ανεξιθρησκία, η πρόνοια για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, η εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού είναι μερικά από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, των οποίων η αναγνώριση και η διασφάλιση από το κράτος συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή και στην εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. 3. Το σχολείο θα πρέπει να καλλιεργεί την ανθρωπιά και την ανεκτικότητα, το σεβασμό στη διαφορετικότητα και να συμβάλλει στη διαμόρφωση οικουμενικής και πολυπολιτισμικής συνείδησης. Απαραίτητη είναι λοιπόν η ανθρωπιστική παιδεία και η καλλιέργεια των ανθρωπιστικών αρχών (δικαιοσύνης, συνεργασίας, αλήθειας, αλληλεγγύης). Το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει επίσης να αναπτύσσει την κριτική ικανότητα του νέου, ώστε να τον καθιστά ανεπηρέαστο από το φανατισμό και τις προκαταλήψεις. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι όλα αυτά συνδέοντα άρρηκτα με την καλλιέργεια δημοκρατικού ήθους, το οποίο αποτελεί μια έννοια ευρεία και συμπεριλαμβάνει κάθε πτυχή της συμπεριφοράς μας προς τους άλλους. Η ανάπτυξη ηθικής και κοινωνικής συνείδησης, η ενεργητική συμμετοχή των πολιτών στα κοινά μέσω της ανάληψης μορφών συλλογικής δράσης αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για τη συνετή αξιοποίηση των δικαιωμάτων τους και την ευσυνείδητη εκτέλεση των υποχρεώσεών τους. 4. Τα ΜΜΕ οφείλουν να ενημερώνουν τους νέους για τα φαινόμενα παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και να στιγματίζουν τα φαινόμενα αυτά. Ο ρόλος τους είναι πολύτιμος στη διαφώτιση της κοινής γνώμης και στην αποφυγή της δημιουργίας προκαταλήψεων και ξενοφοβικών συμπεριφορών. γ. ο ρόλος της οικογένειας. Η οικογένεια μπορεί να μεταδώσει στους νέους ανθρωπιστικές αξίες και να τους ευαισθητοποιήσει στο θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. δ. ο ρόλος του ατόμου. 1. Κάθε άνθρωπος έχει ηθικό χρέος να αγωνίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και να απαιτεί την εφαρμογή τους για όλους τους συνανθρώπους του. 2. Το άτομο οφείλει να τηρεί κριτική στάση απέναντι σε πληροφορίες σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις οποίες δέχεται από το κοινωνικό περιβάλλον και τα ΜΜΕ. Β. ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ Ι. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ: Οι υποστηρικτές της θεωρούν ότι η ποινή αυτή:

7 1. Συνιστά δίκαιη τιμωρία για εγκλήματα ιδιαζόντως ειδεχθή (ιδιαζόντως ειδεχθή =ιδιαιτέρως απεχθή/ αποτροπιαστικά / φρικιαστικά). 2. Αποτελεί τη μοναδική επιλογή σε ορισμένα εγκλήματα, τα οποία είναι τόσο στυγερά, ώστε η μόνη αντιμετώπιση για τους δράστες τους είναι η ποινή του θανάτου. Επομένως, δεν επιβάλλεται σε οποιοδήποτε έγκλημα. 3. Δικαιώνει και ικανοποιεί τους οικείους του θύματος αποκαθιστώντας παράλληλα το κοινό περί δικαίου αίσθημα. 4. Λειτουργεί παραδειγματικά και αποτρεπτικά, γιατί αποθαρρύνει τη διάπραξη άλλων ειδεχθών εγκλημάτων. 5. Αναβαθμίζει το κύρος του θεσμού της Δικαιοσύνης και γενικότερα της πολιτείας, αφού αποδεικνύεται έμπρακτα ότι η προστασία των πολιτών είναι διασφαλισμένη. Ο πολίτης διδάσκεται, και με αυτόν τον τρόπο, το σεβασμό προς τους νόμους. 6. Το επιχείρημα για το ανεπανόρθωτο της ποινής αυτής που προβάλλουν οι πολέμιοι της ποινής αυτής ισχύει για όλες τις ποινές, εκτός από τη χρηματική. ΙΙ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ: Οι πολέμιοι της ποινής αυτής θεωρούν ότι: 1. Στερεί το δικαίωμα στη ζωή, το ύψιστο ανθρώπινο δικαίωμα, που προστατεύεται από το Σύνταγμα κάθε δημοκρατικής χώρας. Είναι, επομένως, τιμωρία αντισυνταγματική που παραβιάζει την κορωνίδα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, προσβάλλει τον πολιτισμό και υπονομεύει το δημοκρατικό πολίτευμα. 2. Αντίκειται στο σκοπό της έννοιας της ποινής, αφού δεν μπορεί να οδηγήσει στη μεταμέλεια και το σωφρονισμό, αλλά συνιστά μια πράξη τυφλά ανταποδοτική και εκδικητική. 3. Εκβαρβαρώνει εκείνους που συμμετέχουν στη διαδικασία της, νομιμοποιεί τη βία και δε συνάδει με τα ανθρωπιστικά ιδεώδη του πολιτισμού μας. 4. Η παραδειγματική και αποτρεπτική της λειτουργία δεν έχει αποδειχθεί, γιατί τα σοβαρά (ειδεχθή) εγκλήματα διαπράττονται συνήθως από άτομα που είναι διανοητικά ή ψυχικά ασθενή, βρίσκονται σε συναισθηματική υπερδιέγερση ή έχουν προμελετήσει και προσχεδιάσει την κακουργηματική πράξη τους θεωρώντας τη σύλληψή τους απίθανη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι οποίες αποτελούν σύνηθες φαινόμενο, η ποινή του θανάτου δεν μπορεί να λειτουργήσει παραδειγματικά. Γι αυτό, όπου εφαρμόζεται δεν έχει εκλείψει ή περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό η εγκληματικότητα.

8 5. Δε συνάδει με τις αρχές του δικαίου και της ηθικής που πρέπει να διέπουν μια σύγχρονη πολιτεία, γιατί αποτελεί κατάλοιπο παλαιών, αναχρονιστικών και πρωτόγονων κοινωνιών. Μια σύγχρονη κοινωνία έχει στη διάθεσή της πλήθος εναλλακτικών τρόπων για να επιτύχει την πρόληψη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας από την παιδεία και τις διαδικασίες κοινωνικοποίησης έως την αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος- χωρίς να καταφύγει στην εσχάτη των ποινών. Στον αντίποδα μιας δημοκρατικής και ευνομούμενης κοινωνίας βρίσκονται τα ολοκληρωτικά καθεστώτα που χρησιμοποιούν τη θανατική ποινή για να εξοντώσουν τους πολιτικούς αντιπάλους τους και να αποτρέψουν οποιαδήποτε αντίδραση του λαού εναντίον τους. 6. Δεν είναι επανορθώσιμη σε περίπτωση δικαστικής πλάνης. Οι υποστηρικτές της εσχάτης των ποινών αναγνωρίζοντας το μεγάλο αυτό μειονέκτημά της διατείνονται ότι τα δικαστήρια θα πρέπει να την επιβάλλουν, μόνο όταν έχουν στη διάθεσή τους αδιάσειστα στοιχεία για την ενοχή του κατηγορούμενου. Ωστόσο, όπως διαπιστώθηκε σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρξαν ενοχοποιητικά στοιχεία που, ενώ αρχικά εκτιμήθηκαν ως «αδιάσειστα», μετά την εκτέλεση της θανατικής αποδείχτηκαν ψευδή και κατασκευασμένα. ΙΙΙ. ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΠΟΨΗ 1. Η επιβολή της θανατικής ποινής συνιστά κατάφωρη παραβίαση του πολυτιμότερου ανθρώπινου δικαιώματος, που είναι το δικαίωμα στη ζωή, και αναπαράγει την πράξη που τιμωρεί. 2. Η πολιτεία οφείλει να στρέψει το ενδιαφέρον της σε δύο κατευθύνσεις: α) στην πρόληψη της εγκληματικότητας με τη διαμόρφωση των κατάλληλων κοινωνικών συνθηκών και β) στην αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος. Ας σημειωθεί εδώ ότι πέραν της εσχάτης των ποινών υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές ποινές, όπως είναι η χρηματική ποινή, η παροχή κοινωφελούς εργασίας, η φυλάκιση, η ισόβια κάθειρξη. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙΣΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ --Έκφραση- Έκθεση, για το Ενιαίο Λύκειο, τεύχος Α, Αθήνα, ΟΕΔΒ. --Έκφραση- Έκθεση, για το Ενιαίο Λύκειο, τεύχος Β, Αθήνα, ΟΕΔΒ. --Έκφραση- Έκθεση, για το Ενιαίο Λύκειο, τεύχος Γ, Αθήνα, ΟΕΔΒ. -- Έκφραση- Έκθεση, τεύχος Α, βιβλίο καθηγητή, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα, ΟΕΔΒ Έκφραση- Έκθεση, τεύχος Β, βιβλίο καθηγητή, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα, ΟΕΔΒ 2007.

9 --Έκφραση- Έκθεση, τεύχος Γ, βιβλίο καθηγητή, Υπουργείο Παιδείας, διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ». Αθήνα, ΟΕΔΒ. --Θεματικοί κύκλοι, Έκφραση- Έκθεση για το Ενιαίο Λύκειο, Αθήνα, ΟΕΔΒ. --Εμμανουήλ Λουκία- Πάστρα Κατερίνα, επιμέλ. έκδοσ. Μπασματζή Ειρήνη, Έκφραση- Έκθεση Γ Λυκείου, 124 Κριτήρια Αξιολόγησης, Σύγχρονης Θεματολογίας, εκδ. Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη Ζάννη Βασιλική, Έκφραση- Έκθεση, Γ Ενιαίου Λυκείου, Λόγος και Πειθώ, εκδ. Μιχάλη Σιδέρη, Αθήνα Κούτρας Σπυρίδων, Πειστικός Λόγος, τεύχη Α, Β, Γ, εκδ. Σαβάλλας, Αθήνα Κωστάλα Τάνια, Λόγου Σπουδή, Έκθεση-Έκφραση, Γ Λυκείου, τόμοι Α, Β, εκδ. Σαβάλλας, Αθήνα Μητσέλος Αλέξανδρος, Μητσέλος Σπύρος, Έκφραση- Έκθεση για την Γ Λυκείου, Ελληνοεκδοτική, Αθήνα Μπατζίνας Γ., Λούλος, Δ., Έκφραση- Έκθεση, Γ Ενιαίου Λυκείου, 30 κριτήρια αξιολόγησης, εκδ. Ζήτη, Θεσσαλονίκη Νταβαρίνος Παναγιώτης, Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων, Επικοινωνιακά Κείμενα, Σημειώσεις Διδακτικών Παραδειγμάτων για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας όλων των τάξεων του Γυμνασίου και του Λυκείου, Αθήνα Τσουρέας, Ευστράτιος, Θέματα Σύγχρονου Προβληματισμού, Δοκίμια, τόμοι Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ, εκδ. Ι. Παπαδήμα, Αθήνα Χατζηθωμάς Φωτ., Αλέφαντος Παντ., Λεξικό Αναπτυγμένων Εννοιών, τόμοι Α, Β, Γ, εκδ. «ΦΙΛΙΠΠΟΣ», Θεσσαλονίκη Χατζηθωμάς Φωτ., Μητρούση Ευδοξ., Έκφραση- Έκθεση 31 κριτήρια αξιολόγησης για τη Γ Λυκείου, εκδ. Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη Χατζημωυσιάδης Π., Αθανασίου Μ., Λόγος Αποδεικτικός, Έκφραση-Έκθεση για το Λύκειο και για τις Πανελλαδικές, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2010.