Η Λειτουργική ωριµότητα των κέντρων των νέων περιφερειακών κοινοτήτων σαν µοχλός για την Οικολογική Συµπεριφορά του Λεκανοπεδίου.

Transcript

1 Η Λειτουργική ωριµότητα των κέντρων των νέων περιφερειακών κοινοτήτων σαν µοχλός για την Οικολογική Συµπεριφορά του Λεκανοπεδίου.. Εισαγωγή. Η περιγραφική παρουσίαση των οικονοµικών δραστηριοτήτων µέσω του αριθµού των απασχολουµένων. 3.Η λειτουργική δοµή στο δήµο Αθηναίων. 4.Η λειτουργική δοµή στο δήµο Πειραιώς. 5.Η λειτουργική δοµή στους 54 περιφερειακούς δήµους. 6. Η Χωροθέτηση των Λειτουργικών Κέντρων. 7. Η Λειτουργική ωριµότητα των κέντρων των νέων περιφερειακών κοινοτήτων σε σχέση µε την αντίστοιχη των δύο µεγάλων δήµων.

2 . Εισαγωγή H Αθήνα οικονοµική πολιτική και διοικητική πρωτεύουσα της Ελλάδος από το 833 αναπτύχθηκε πάνω σε αρχαιότατους οικισµούς 000 ετών και πλέον, χωρίς ρυθµιστικό σχέδιο και αρχές. Στη χωροθέτηση των οικονοµικών δραστηριοτήτων όµως επικράτησε ένα laiser faire, κάτω από την επιρροή συνεχών πολιτικών πιέσεων. Έτσι η Αγορά διαµόρφωσε, µε επάλληλες διαδοχικές αλλαγές, «καταστάσεις ισορροπίας» των λειτουργιών τόσο στο Θεµατικό επίπεδο όσο και στην χωρική κατανοµή τους. Η σηµασία των πραγµατοποιηµένων δραστηριοτήτων µέσα στο Αστικό Ιστό είναι καθοριστική για την ίδια την φύση της πόλης και διαµορφώνει τον λειτουργικό χαρακτήρα της. Η κατανοµή των χρήσεων της, µέσα στο σώµα της πόλης και οι σχετικές τους θέσεις αποτελούν το κλειδί για - την ορθή λειτουργία - το κυκλοφοριακό - το περιβάλλον, και - την κοινωνική υποδοµή του. Η συσσώρευση πληθυσµού και οι αυξανόµενες απαιτήσεις, οδήγησαν στην «επέκταση της πόλης» και στη δηµιουργία νέων περιοχών κατοικίας που όµως δεν συµβάδισε µε τη δηµιουργία αντίστοιχων κέντρων που να εξυπηρετούν τις καθηµερινές ή εβδοµαδιαίες ανάγκες τους σε υπηρεσίες και προµήθεια αγαθών. Έτσι είτε δεν υπάρχουν λειτουργικά κέντρα, είτε αυτά υπολειτουργούν µε αποτέλεσµα ο πληθυσµός που διαµένει στους πιο αποµακρυσµένους δήµους να αναγκάζεται να διανύει µεγάλες διαδροµές για να εξυπηρετηθεί στα µεγάλα κέντρα που έχουν ιζηµατογενώς διαµορφωθεί, µε αποτέλεσµα µεγάλη απώλεια χρόνου, επιδείνωση του ήδη βεβαρηµένου κυκλοφοριακού δικτύου και περαιτέρω µόλυνση του περιβάλλοντος. Εµπειρικά διαπιστώνεται η λειτουργική υπό-εξυπηρέτηση των κατοίκων των περιµετρικών δήµων από τα υπάρχοντα λειτουργικά κέντρα τους. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε αύξηση των καθηµερινών ταξιδιών προς τα κέντρα των κεντρικών δήµων διογκώνοντας την αστική κινητικότητα και λόγω της χαµηλής αστικής προσβασιµότητας (εξαιτίας του ανεπαρκούς δικτύου) και πολύπλοκης αστικής προσπελασιµότητας (λόγω µη ορθολογικής κατανοµής των χρήσεων) αυξάνουν τη µόλυνση λόγω των εκπεµπόµενων ρύπων από τους έτσι δηµιουργούµενους αυξανόµενους φόρτους κυκλοφορίας. Η πρόκληση συνίσταται στην διαπίστωση των λειτουργικών Οικιστικών Συνιστωσών ( οµών) και στον εµπλουτισµό των δραστηριοτήτων των περιµετρικών κέντρων ώστε να εξυπηρετούνται οι κάτοικοι και να αποτρέπονται οι ηµερήσιες και εβδοµαδιαίες µετακινήσεις. Στόχος µας είναι η διαπίστωση της κλαδικής σύνθεσης των κέντρων των περιφερειακών δήµων. Η ωριµότητα των κέντρων θα προκύψει από τη συγκριτική εξέταση της Αστικής Συγκέντρωσης των κεντρικών Λειτουργικών Συνιστωσών της δοµής των περιµετρικών δήµων µε αυτή των κεντρικών δήµων του Λεκανοπεδίου Αττικής. Η τελική λειτουργική σύνθεση των συνιστωσών θα προκύψει από τη σύνθεση των αρχικών συνιστωσών σε δεύτερο επίπεδο ταξινόµησης (µέσω των πρωτογενών factor Scores των). Για το λόγο αυτό επιλέγουµε να εξετάσουµε τους δήµους εκείνους που βρίσκονται στα όρια του λεκανοπεδίου και απέχουν µεγάλη απόσταση από το δίπολο που σχηµατίζει το µητροπολιτικό κέντρο της Αθήνας µε το µεγαλύτερο λιµάνι της χώρας, τον Πειραιά τις δραστηριότητες των οποίων αφαιρούµε στις αναλύσεις µας.. Η περιγραφική παρουσίαση των οικονοµικών δραστηριοτήτων µέσω του αριθµού των απασχολουµένων. Η απογραφή των οικονοµικών δραστηριοτήτων που υπήρχαν το 978 και το 988 στους 56 συνολικά δήµους του λεκανοπεδίου Αττικής φαίνεται στον πίνακα. Οι δύο δήµοι συγκεντρώνουν το 54% του συνόλου των απασχολουµένων και οι υπόλοιποι 54 το 46% σύµφωνα µε την απογραφή του 978 ενώ µετά από µια δεκαετία οι δύο µεγάλοι δήµοι συγκεντρώνουν ποσοστό 34% επί του συνόλου και οι υπόλοιποι 54 το 66% επί του συνόλου γεγονός που δείχνει την τάση επέκτασης της πόλης και τη δηµιουργία νέων κέντρων.

3 Πίνακας (πηγή Ε.Σ.Υ.Ε.) Στοιχεία Απογραφής 978 Στοιχεία Απογραφής ΗΜΟΙ ΑΘΗΝΑ- ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ 54 ΗΜΟΙ /ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΑΘΗΝΑ- ΠΕΙΡΑΙΑΣ/Ε ΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ 54 ΗΜΟΙ ΑΘΗΝΑ- ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΘΗΝΑ- 54 ΗΜΟΙ ΠΕΙΡΑΙΑΣ/Ε /ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ Οικονοµικές ραστηριότητες Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών ,54 0, ,70 0,30 Βιοµηχανία ποτών ,76 0, ,9 0,09 Καπνοβιοµηχανία ,06 0, ,4 0,86 Υφαντικές βιοµηχανίες ,69 0, ,78 0, Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος ,49 0, ,6 0,39 Βιοµηχανίες ξύλου και φελλού εκτός τις επιπλοποιίες ,76 0, ,80 0,0 Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως ,65 0, ,73 0,7 Βιοµηχανίες χάρτου ,5 0, ,39 0,6 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες ,38 0, ,45 0,55 Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών ενδύσεως και υποδήσεως ,45 0, ,55 0,45 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής ύλης ,74 0, ,8 0,9 Χηµικές βιοµηχανίες ,58 0, ,67 0,33 Βιοµηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα ,58 0, ,44 0,56 Βιοµηχανίες προϊόντων εκ µη µεταλλικών ορυκτών, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακος ,73 0, ,8 0,8 Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες ,46 0, ,53 0,47 Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ µετάλλου, εκτός µηχανών και µεταφορικού υλικού ,69 0, ,80 0,0 Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς ,45 0, ,60 0,40 Κατασκευή ηλεκτρικών µηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών ,70 0, ,7 0,9 Κατασκευή µεταφορικών µέσων ,3 0, ,66 0,34 Λοιπές βιοµηχανίες ,3 0, ,4 0,59 Χονδρικό εµπόριο ,6 0, ,47 0,53 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων ,49 0, ,56 0,44 Μεσίτες και αντιπρόσωποι , 0, ,44 0,56 Λιανικό εµπόριο ,46 0, ,53 0,47 Εστιατόρια και ξενοδοχεία ,44 0, ,48 0,5 Μεταφορές ,45 0, ,36 0,64 Αποθηκεύσεις ,56 0, ,58 0,4 Επικοινωνίες ,5 0, ,48 0,5 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα ,9 0, ,7 0,73 Ασφάλειες ,0 0, ,33 0,67 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων ,3 0, ,33 0,67 Ενοικιάσεις κινητών ,7 0, ,65 0,35 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων ,6 0, ,96 0,04 Πρόνοια ,73 0,7 Ιατρικές και υγειονοµικές υπηρεσίες ,00, ,7 0,73 Παιδεία ,79 0, Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού ,4 0, ,69 0,3 Προσωπικές υπηρεσίες ,47 0, ,73 0,7 Σύνολο ,46 0, ,66 0,34

4 3.Η λειτουργική δοµή στο δήµο Αθηναίων. Για τη διερεύνηση της λειτουργικής δοµής των κέντρων του δήµου Αθηναίων πραγµατοποιούµε Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών του αριθµού των απασχολουµένων στους 36 οικονοµικούς κλάδους που έχουν καταγραφεί το 978 και το 988. Μ αυτόν τον τρόπο γίνεται µια προσπάθεια να εξετασθεί η «λειτουργική ωριµότητα» των κέντρων του µεγαλύτερου δήµου του λεκανοπεδίου κατά τη διάρκεια µιας δεκαετίας όπως διαµορφώθηκε από πολιτικούς και οικονοµικούς παράγοντες και από τις δυνάµεις της Αγοράς. Από την Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών που πραγµατοποιείται στα 604 οικοδοµικά τετράγωνα του δήµου µε στοιχεία του 978 εξάγονται 6 παράγοντες που αποτελούν τις συνιστώσες της λειτουργικής δοµής του ήµου (πίνακας ). Ο πρώτος παράγοντας οµαδοποιεί οικονοµικές δραστηριότητες (µε εξηγούµενη διακύµανση 0,3) του τριτογενούς τοµέα που αποτελούν δραστηριότητες «κέντρου». Οι υπόλοιποι παράγοντες που εξάγονται οµαδοποιούν βιοµηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες οι οποίες δεν συνιστούν «κεντρικές» λειτουργίες. Από την Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών που πραγµατοποιείται στους απασχολούµενους που έχουν καταγραφεί στην απογραφή του 988, προκύπτουν 6 παράγοντες από τους οποίους ο τέταρτος συγκεντρώνει τις δραστηριότητες «κέντρου», ενώ οι υπόλοιποι οµαδοποιούν βιοµηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες (πίνακας 3). Αναλυτικότερα οι παράγοντες των κέντρων όπως προκύπτουν από τις απογραφές του 978 και του 988 αντίστοιχα είναι: ήµος Αθηναίων Απογραφή 978 Απογραφή 988 Κωδικοί Κωδικοί ιαβροχές Οικονοµικές ραστηριότητες ΕΣΥΕ Οικονοµικές ραστηριότητες ΕΣΥΕ ιαβροχές ιεκπεραιώσεις υποθέσεων d_83 0,705 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού d97 0,578 Προσωπικές υπηρεσίες d_98 0,597 Ιατρικές και υγειονοµικές υπηρεσίες d95 0,490 Μεσίτες και αντιπρόσωποι d_63 0,553 Λιανικό εµπόριο * d ,455 Εστιατόρια και ξενοδοχεία d_66 0,40 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων d83 0,45 Υπηρεσίες αναψυχής και Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά 0,378 πολιτισµού d_97 ιδρύµατα * d8 0,40 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς 0,3 0,360 δραστηριότητες* d_8 Προσωπικές υπηρεσίες d98 Αποθηκεύσεις d_7 0,30 Εστιατόρια και ξενοδοχεία d66 0,33 Ιατρικές και υγειονοµικές 4 0,66 0,8 υπηρεσίες d_95 Επικοινωνίες d73 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός 0,47 Μεταφορές* d_7 ποτών * d0 0,67 Υπηρεσίες υγιεινής και 0, Επικοινωνίες d_73 νεκροταφείων d9 0,40 Υπηρεσίες υγιεινής και 0,050 νεκροταφείων d_9 Παιδεία* d93 0,35 * ραστηριότητες που αποµακρύνονται Πρόνοια * d96 0,06 * Νέες ραστηριότητες Σε πρώτη φάση παρατηρούµε ότι ενώ το 978 οι κεντρικές λειτουργίες αποτελούν πρώτο παράγοντα µε εξηγούµενη διακύµανση 0,3, το 988 η εξηγούµενη διακύµανση είναι µόλις 3,78, γεγονός που δείχνει την αποδυνάµωση των κέντρων αφού δεν αποτελούν πλέον την πρώτη εξαγόµενη συνιστώσα. Επίσης παρατηρείται εµπλουτισµός των κέντρων µε τριτογενείς υπηρεσίες καθώς στη θέση των αποθηκεύσεων, των µεταφορών και των εκτυπώσεων και των εκδόσεων εγκαθίστανται το λιανικό εµπόριο, η παιδεία και η πρόνοια και οι τράπεζες.

5 Πίνακας ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΜΗΣ ΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ 978 Rotated Component Matrix Παράγο ντες Οικονοµικές ραστηριότητες Κωδικοί ΕΣΥΕ ιαβροχές Cumulative % ιεκπεραιώσεις υποθέσεων d_83 0,705 Προσωπικές υπηρεσίες d_98 0,597 Μεσίτες και αντιπρόσωποι d_63 0,553 Εστιατόρια και ξενοδοχεία d_66 0,40 Λειτουργικά Κέντρα Βιοµηχανίες Καταναλωτικών Προϊόντων 3 Εµπόριο Βιοµηχανίες ιαρκών Αγαθών Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού d_97 0,378 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες d_8 0,3 Αποθηκεύσεις d_7 0,30 Ιατρικές και υγειονοµικές υπηρεσίες d_95 0,66 Μεταφορές d_7 0,47 Επικοινωνίες d_73 0, Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων d_9 0,050 Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος d_4 0,786 Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών ενδύσεως και υποδήσεως d_9 0,739 Χονδρικό εµπόριο d_6 0,78 Λοιπές βιοµηχανίες d_39 0,4 Βιοµηχανίες χάρτου d_7 0,84 Ασφάλειες d_8 0,777 Βιοµηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα d_3 0,744 Ενοικιάσεις κινητών d_84 0,49 Λιανικό εµπόριο d_ ,403 Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες d_34 0,697 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών d_0 0,608 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής ύλης d_30 0,57 Βιοµηχανίες προϊόντων εκ µη µεταλλικών ορυκτών, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακος d_33 0,437 Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ µετάλλου, εκτός µηχανών και µεταφορικού υλικού d_35 0,53 Χηµικές βιοµηχανίες d_3 0, Καπνοβιοµηχανία d_ 0,030 Βιοµηχανία ποτών d_ 0,670 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων d_6 0,645 Χονδρικό Εµπόριο Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα d_8 0,66 Βιοµηχανίες Ενδιαµέσων Προϊόντων Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.. Rotation converged in 8 iterations. Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως d_6 0,563 Υφαντικές βιοµηχανίες d_3 0,56 Βιοµηχανίες ξύλου και φελλού εκτός τις επιπλοποιίες d_5 0,430 Κατασκευή ηλεκτρικών µηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών d_37 0,34 Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς d_36 0,38 Κατασκευή µεταφορικών µέσων d_38 0,94 0,3 5,47 0,0 3,83 7,54 3,06

6 Πίνακας 3 ΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ 988 Rotated Component Matrix Παράγοντ ες Βιοµηχανίες Καταναλωτικών Αγαθών Βιοµηχανίες ιαρκών Αγαθών και Υπηρεσίες Βιοµηχανίες Εξοπλισµού Λειτουργικά Κέντρα Εκτυπώσεις Οικονοµικές ραστηριότητες ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΜΗΣ Κωδικοί ΕΣΥΕ Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος d4 0,765 Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών ενδύσεως και υποδήσεως d9 0,78 Λοιπές βιοµηχανίες d39 0,643 Χονδρικό εµπόριο d6 0,603 Μεσίτες και αντιπρόσωποι d63 0,335 Βιοµηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα d3 0,869 Ασφάλειες d8 0,84 Βιοµηχανίες προϊόντων εκ µη µεταλλικών ορυκτών, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακος d33 0,57 Ενοικιάσεις κινητών d84 0,30 Μεταφορές d7 0,097 Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως d6 0,704 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής ύλης d30 0,655 Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ µετάλλου, εκτός µηχανών και µεταφορικού υλικού d35 0,466 Κατασκευή µεταφορικών µέσων d38 0,43 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων d6 0,45 Βιοµηχανίες ξύλου και φελλού εκτός τις επιπλοποιίες d5 0,39 Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς d36 0,75 Κατασκευή ηλεκτρικών µηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών d37 0,90 Βιοµηχανίες χάρτου d7 0,48 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού d97 0,578 Ιατρικές και υγειονοµικές υπηρεσίες d95 0,490 Λιανικό εµπόριο d ,455 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων d83 0,45 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα d8 0,40 Προσωπικές υπηρεσίες d98 0,360 Εστιατόρια και ξενοδοχεία d66 0,33 Επικοινωνίες d73 0,8 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών d0 0,67 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων d9 0,40 Παιδεία d93 0,35 Πρόνοια d96 0,06 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες d8 0,83 Καπνοβιοµηχανία d 0,738 Αποθηκεύσεις Αποθηκεύσεις d7 0,55 Υφαντικές βιοµηχανίες d3 0,73 Βιοµηχανίες Χηµικές βιοµηχανίες d3 0,639 Ενδιαµέσων Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες d34 0,404 Προϊόντων Βιοµηχανία ποτών d 0,07 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization. a. Rotation converged in 7 iterations. ιαβροχές Cumulative % 9,7 4,6 9,8 3,06 6,57 9,9

7 4. Η λειτουργική δοµή στο δήµο Πειραιώς. Η ίδια διαδικασία (Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών του αριθµού των απασχολούµενων όπως καταγράφηκαν το 978 και το 988 αντίστοιχα ) πραγµατοποιείται για το δεύτερο µεγάλο δήµο του λεκανοπεδίου το δήµο Πειραιώς. Οι µήτρες των παραγόντων που προκύπτουν από τις αναλύσεις αυτές δίνουν τα εξής συµπεράσµατα (πίνακας 4, απογραφή 978, πίνακας 5 απογραφή 988): ήµος Πειραιώς Απογραφή 978 Απογραφή 988 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων 0,84 Λιανικό εµπόριο 0,779 Χονδρικό εµπόριο 0,68 Προσωπικές υπηρεσίες 0,635 Ασφάλειες* 0,64 Εστιατόρια και ξενοδοχεία 0,56 Λιανικό εµπόριο 0,63 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού 0,53 Μεσίτες και αντιπρόσωποι 0,56 Λοιπές βιοµηχανίες 0,483 Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος* 0,4 Παιδεία Ενοικιάσεις κινητών 0,36 Ενοικιάσεις κινητών 0,84 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες* 0, Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες* 0,9 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών 0,355 0,060 Καπνοβιοµηχανία -0,0 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων 0,09 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων 0,84 Αποθηκεύσεις 0,0 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα 0,766 Μεταφορές* 0,86 Χονδρικό εµπόριο 0,763 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού 0,78 Μεσίτες και αντιπρόσωποι 0,539 Εστιατόρια και ξενοδοχεία 0,55 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων 0,98 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα 0,38 Αποθηκεύσεις 0, Επικοινωνίες* 0,5 *.Νέες ραστηριότητες * ραστηριότητες που αποµακρύνονται Παρατηρείται ότι για την απογραφή του 978 εξάγονται οι δύο πρώτοι παράγοντες που οµαδοποιούν δραστηριότητες κέντρου, µε συνολική εξηγούµενη διακύµανση 6,47. Στις συνιστώσες αυτές είναι έντονη η ανάµειξη των δραστηριοτήτων κέντρου µε βιοµηχανικές δραστηριότητες που απασχολούν ένα µεγάλο ποσοστό των απασχολουµένων στο δήµο. Μπορούµε να θεωρήσουµε ότι στο δήµο Πειραιώς σε αντίθεση µε το δήµο Αθηναίων την ίδια χρονική περίοδο τα «λειτουργικά κέντρα» δεν είναι ξεκάθαρα. Αντίθετα από την απογραφή του 988 εξάγονται πάλι οι δυο πρώτες συνιστώσες που αποτελούν συνιστώσες «κέντρου» µε εξηγούµενη διακύµανση 6,5, όπου οµαδοποιούνται περισσότερες δραστηριότητες κέντρου µε τριτογενείς δραστηριότητες και λιγότερες βιοµηχανίες. Έτσι κατά τη διάρκεια µιας δεκαετίας στο δήµο Πειραιά τα λειτουργικά κέντρα γίνονται πιο ξεκάθαρα θεµατικά και ελκύουν περισσότερες δραστηριότητες κέντρου αποµακρύνοντας τις ασύµβατες βιοµηχανικές. 5.Η λειτουργική δοµή στους 54 περιφερειακούς δήµους. Από την Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών που πραγµατοποιείται στους απασχολούµενους των 54 υπόλοιπων δήµων του λεκανοπεδίου εξάγονται οι πίνακες 6 και 7. Η απογραφή του 978 δεν δίνει ξεκάθαρα λειτουργικά κέντρα καθώς οι δραστηριότητες κέντρου αναµειγνύονται µε τις βιοµηχανικές δραστηριότητες και από τις συνιστώσες που προκύπτουν µόνο ο παράγοντας 3 συγκεντρώνει κάποιες δραστηριότητες κέντρου χωρίς όµως να µπορούν να χαρακτηρισθούν ως λειτουργικά κέντρα. Αντίθετα τα στοιχεία της απογραφής του 988 δίνουν µια πιο ξεκάθαρη εικόνα. Ο πρώτος και ο έκτος παράγοντας αποτελούν συνιστώσες κέντρου. Πιο συγκεκριµένα ο πρώτος παράγοντας µε εξηγούµενη διακύµανση,9% οµαδοποιεί δραστηριότητες που απευθύνονται σε προσωπικό επίπεδο όπως πρόνοια, προσωπικές υπηρεσίες, υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού και παιδεία. Ο έκτος οµαδοποιεί εταιρικές δραστηριότητες κέντρου (λιανικό εµπόριο, εστιατόρια και ξενοδοχεία, τράπεζες, διεκπεραιώσεις υποθέσεων και µεσίτες). Οι δραστηριότητες κέντρου µειώνονται από 9 σε 3 δίνοντας πιο συµπαγή κέντρα όπου οµαδοποιούνται τριτογενείς δραστηριότητες εφόσον έχουν αποµακρυνθεί οι ασύµβατες βιοµηχανίες.

8 54 Περιφερειακοί δήµοι Απογραφή 978 Απογραφή 988 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής 0,55 ύλης Προσωπικές υπηρεσίες 0,98 Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως 0,46 Ιατρικές και υγειονοµικές υπηρεσίες 0,98 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων 0,44 Πρόνοια 0,97 Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των 0,39 ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού 0,86 Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και 0,38 διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος Παιδεία 0,84 Λοιπές βιοµηχανίες 0,33 Ενοικιάσεις κινητών 0,64 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων 0,4 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων 0,4 Βιοµηχανίες χάρτου 0, Μεσίτες και αντιπρόσωποι 0,68 Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών 0, 0,64 ενδύσεως και υποδήσεως ιεκπεραιώσεις υποθέσεων Επικοινωνίες 0,09 6 Λιανικό εµπόριο 0,5 Αποθηκεύσεις 0,08 Εστιατόρια και ξενοδοχεία 0,33 Εστιατόρια και ξενοδοχεία 0,08 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα 0,5 Μεσίτες και αντιπρόσωποι 0,07 Καπνοβιοµηχανία 0,05 Ασφάλειες 0,0* Νέες ραστηριότητες Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα 0,00 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες 0,7 Προσωπικές υπηρεσίες 0,7 Μεταφορές -0,04 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού 0,0 * ραστηριότητες που αποµακρύνονται 6. Η Χωροθέτηση των Λειτουργικών Κέντρων. Η χωρική κατανοµή των Λειτουργικών Κέντρων όπως διαµορφώνονται από τη χαρτογράφηση των τοπικών βαρών των παραγόντων για το δήµο Αθηναίων και για το δήµο Πειραιώς και 3 και 6 για τους 54 περιφερειακούς δήµους, από τα στοιχεία της απογραφής του 978 παρουσιάζεται στο χάρτη. Στο δήµο Αθηναίων τα λειτουργικά κέντρα αναπτύσσονται εκατέρωθεν κεντρικών οδικών αξόνων δηµιουργώντας πυρηνικές συγκεντρώσεις, αλλά και σε µεµονωµένα σηµεία πόλους του δήµου (πλατείες). Στο δήµο Πειραιώς τα κέντρα αναπτύσσονται κοντά στο λιµάνι και στο κέντρο του δήµου ενώ χαρακτηριστική είναι η σηµειακή χωροθέτηση κέντρων στους περιφερειακούς δήµους στα επιµέρους κέντρα των µεγάλων δήµων (Χαλάνδρι, Μαρούσι, Γλυφάδα, Περιστέρι) και σε µικρούς πόλους πάνω στους οδικούς άξονες που οδηγούν στις εξόδους του λεκανοπεδίου (προς Κόρινθο, προς Θεσσαλονίκη). Αντίθετα το 988 η χωρική κατανοµή των λειτουργικών κέντρων παρουσιάζει σηµαντικές διαφορές. Στο δήµο Αθηναίων τα λειτουργικά κέντρα χωροθετούνται εκατέρωθεν κεντρικών οδικών αξόνων µε χαρακτηριστική την έλλειψη των πυρηνικών συγκεντρώσεων που είχαν καταγραφεί το 978. Στο δήµο Πειραιώς τα λειτουργικά κέντρα που πλέον είναι και θεµατικά πιο ξεκάθαρα (έχουν αποµακρυνθεί οι βιοµηχανικές δραστηριότητες) χωροθετούνται σε κεντρικούς οδικούς άξονες του δήµου. Όσον αφορά τα κέντρα των περιφερειακών δήµων τα λειτουργικά κέντρα που χαρτογραφούνται είναι περισσότερα και χωροθετούνται µε πυρηνικές πυκνώσεις σε µεγάλους δήµους, πάνω σε µεγάλους οδικούς άξονες. Χαρακτηριστική ωστόσο είναι η εµφάνιση λειτουργικών κέντρων στα κέντρα µικρότερων δήµων και η πύκνωση των ήδη υπαρχόντων. 7.Η Λειτουργική ωριµότητα των κέντρων των νέων περιφερειακών κοινοτήτων σε σχέση µε την αντίστοιχη των δύο µεγάλων δήµων. Συγκρίνοντας τα κέντρα του δήµου Αθηναίων το 978 µε τα αντίστοιχα του Πειραιά και των 54 περιφερειακών δήµων παρατηρούµε ότι ενώ στο δήµο Αθηναίων είναι διαµορφωµένα τα λειτουργικά κέντρα ενώ στο δήµο Πειραιά οι δραστηριότητες κέντρου αναµειγνύονται µε βιοµηχανικές δραστηριότητες (µπορούµε να ισχυριστούµε ότι τα λειτουργικά κέντρα είναι υπό διαµόρφωση) ενώ στους 54 περιφερειακούς δήµους παρατηρείται έντονη ανάµειξη των οικονοµικών δραστηριοτήτων και δεν υπάρχουν ενδείξεις κέντρων. Το 988 η κατάσταση είναι διαφορετική. Στο δήµο Αθηναίων τα κέντρα δε µεταβάλλουν τη

9 Πίνακας 4 ΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗ 978 Rotated Component Matrix ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΜΗΣ Παράγοντες Οικονοµικές ραστηριότητες Κωδικοί ΕΣΥΕ ιαβροχές Cumulative % ιεκπεραιώσεις υποθέσεων d_83 0,84 Χονδρικό εµπόριο d_6 0,68 Ασφάλειες d_8 0,64 Λιανικό εµπόριο Α d_ ,63 Μεσίτες και αντιπρόσωποι d_63 0,56 Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος d_4 0,4 Ενοικιάσεις κινητών d_84 0,36 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες d_8 0, Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες d_34 0,9 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων d_9 0,09 Αποθηκεύσεις d_7 0,0 Μεταφορές d_7 0,86 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού d_97 0,78 Εστιατόρια και ξενοδοχεία d_66 0,55 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα d_8 0,38 Επικοινωνίες d_73 0,5 Λοιπές βιοµηχανίες d_39 0,90 Βιοµηχανίες χάρτου d_7 0,90 Χηµικές βιοµηχανίες d_3 0,90 Βιοµηχανία ποτών d_ 0,85 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής ύλης d_30 0,46 Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ µετάλλου, εκτός µηχανών και µεταφορικού υλικού d_35 0,57 Κατασκευή ηλεκτρικών µηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών d_37 0,53 Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως d_6 0,5 Προσωπικές υπηρεσίες d_98 0,48 Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς d_36 0,30 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων d_6 0,7 Βιοµηχανίες ξύλου και φελλού εκτός τις επιπλοποιίες d_5 0,7 Βιοµηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα d_3 0,5 Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών ενδύσεως και υποδήσεως d_9 0,0 Κατασκευή µεταφορικών µέσων d_38 0,08 Καπνοβιοµηχανία d_ 0,05 Βιοµηχανίες προϊόντων εκ µη µεταλλικών ορυκτών, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακος d_33 0,86 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών d_0 0,84 Υφαντικές βιοµηχανίες d_3 0,37 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization. a. Rotation converged in 6 iterations.,08 6,47,57 6, 30,40 34,6

10 Πίνακας 5 ΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗ 988 Rotated Component Matrix ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΜΗΣ Παράγοντες Οικονοµικές ραστηριότητες Κωδικοί ΕΣΥΕ ιαβροχές Cumulative % Λιανικό εµπόριο 88d ,779 Προσωπικές υπηρεσίες 88d98 0,635 Εστιατόρια και ξενοδοχεία 88d66 0,56 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού 88d97 0,53 0,7 Λοιπές βιοµηχανίες 88d39 0,483 Παιδεία 88d93 0,355 Ενοικιάσεις κινητών 88d84 0,84 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών 88d0 0,060 Καπνοβιοµηχανία 88d -0,0 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων 88d83 0,84 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα 88d8 0,766 Χονδρικό εµπόριο 88d6 0,763 Μεσίτες και αντιπρόσωποι 88d63 0,539 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων 88d9 0,98 Αποθηκεύσεις 88d7 0, Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς 88d36 0,638 Κατασκευή ηλεκτρικών µηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών 88d37 0,56 3 Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ µετάλλου, εκτός µηχανών και µεταφορικού υλικού 88d35 0,545 Κατασκευή µεταφορικών µέσων 88d38 0,476 Βιοµηχανία ποτών 88d 0,35 Βιοµηχανίες χάρτου 88d7 0,339 Βιοµηχανίες προϊόντων εκ µη µεταλλικών ορυκτών, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακος 88d33 0,078 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες 88d8 0,7 4 Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών ενδύσεως και υποδήσεως 88d9 0,60 Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος 88d4 0,480 Βιοµηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα 88d3 0,447 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής ύλης 88d30 0,8 Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως 88d6 0,665 5 Χηµικές βιοµηχανίες 88d3 0,499 Ασφάλειες 88d8 0,496 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων 88d6 0,438 Βιοµηχανίες ξύλου και φελλού εκτός τις επιπλοποιίες 88d5 0,35 Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες 88d34 0,69 Υφαντικές βιοµηχανίες 88d3 0,689 Μεταφορές 88d7-0,33 6 Πρόνοια 88d96-0,03 Επικοινωνίες 88d73-0,04 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization. a. Rotation converged in 8 iterations. 6,5 0,99 4,96 8,69 3,5

11 ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΜΗΣ 54 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΗΜΟΙ ΤΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ Απογραφή 978 Rotated Component Matrix(a) Παράγοντες Οικονοµικές ραστηριότητες Κωδικοί ΕΣΥΕ ιαβροχές Cumulative % Υφαντικές βιοµηχανίες d_3 0,78 Βιοµηχανίες ξύλου και φελλού εκτός τις επιπλοποιίες d_5 0,65 Λιανικό εµπόριο d_ ,40 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών d_0 0,38 4,59 Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες d_34 0,33 Κατασκευή µεταφορικών µέσων d_38 0,08 Ενοικιάσεις κινητών d_84 0,0 Βιοµηχανία ποτών d_ 0,83 Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ µετάλλου, εκτός µηχανών και µεταφορικού υλικού d_35 0,8 8,95 Χονδρικό εµπόριο d_6 0,35 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής ύλης d_30 0,55 Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως d_6 0,46 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων d_6 0,44 Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς d_36 0,39 Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος d_4 0,38 Λοιπές βιοµηχανίες d_39 0,33 3 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων d_83 0,4 Βιοµηχανίες χάρτου d_7 0, 3, Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών ενδύσεως και υποδήσεως d_9 0, Επικοινωνίες d_73 0,09 Αποθηκεύσεις d_7 0,08 Εστιατόρια και ξενοδοχεία d_66 0,08 Μεσίτες και αντιπρόσωποι d_63 0,07 Ασφάλειες d_8 0,0 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα d_8 0,00 4 Βιοµηχανίες προϊόντων εκ µη µεταλλικών ορυκτών, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακος d_33 0,80 Χηµικές βιοµηχανίες d_3 0,78 7,44 Βιοµηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα d_3 0,79 Κατασκευή ηλεκτρικών µηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών d_37 0,76 5 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων d_9 0,,9 Καπνοβιοµηχανία d_ 0,03 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες d_8 0,7 Προσωπικές υπηρεσίες d_98 0,7 6 Μεταφορές d_7-0,04 4,53 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού d_97 0,0 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization. a. Rotation converged in 6 iterations.

12 54 Περιφερειακοί ήµοι ΑΠΟΓΡΑΦΗ 988 Rotated Component Matrix ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΜΗΣ Παράγοντες Οικονοµικές ραστηριότητες Κωδικοί ΕΣΥΕ ιαβροχές Cumulative % Προσωπικές υπηρεσίες d98 0,98 Ιατρικές και υγειονοµικές υπηρεσίες d95 0,98 Πρόνοια d96 0,97 Υπηρεσίες αναψυχής και πολιτισµού d97 0,86 Παιδεία d93 0,84 Ενοικιάσεις κινητών d84 0,64 Υπηρεσίες υγιεινής και νεκροταφείων d9 0,4 Βιοµηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα d3 0,85 Ασφάλειες d8 0,8 Χονδρικό εµπόριο d6 0,6 Βιοµηχανίες προϊόντων εκ µη µεταλλικών ορυκτών, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακος d33 0,0 3 Χηµικές βιοµηχανίες d3 0,84 Χονδρικό εµπόριο απορριµµάτων και αποκοµµάτων d6 0,6 Βιοµηχανία ποτών d 0,59 Βιοµηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως d6 0,55 Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ µετάλλου, εκτός µηχανών και µεταφορικού υλικού d35 0,4 Κατασκευή µηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των µέσων µεταφοράς d36 0,39 Βιοµηχανίες ειδών υποδήσεως, ενδυµασίες και διαφόρων ειδών εξ υφάσµατος d4 0,37 Βιοµηχανίες ξύλου και φελλού εκτός τις επιπλοποιίες d5 0,37 Βιοµηχανίες προϊόντων εξ ελαστικού και πλαστικής ύλης d30 0,35 Υφαντικές βιοµηχανίες d3 0,9 4 Βιοµηχανίες χάρτου d7 0,6 Βιοµηχανίες δέρµατος και γουναρικών, εκτός των ειδών ενδύσεως και υποδήσεως d9 0,5 Βασικές µεταλλουργικές βιοµηχανίες d34 0,4 Λοιπές βιοµηχανίες d39 0,3 Αποθηκεύσεις d7 0, Κατασκευή ηλεκτρικών µηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών d37 0,4 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες d8 0,4 Μεταφορές d7 0,86 Κατασκευή µεταφορικών µέσων d38 0,7 5 Βιοµηχανία ειδών διατροφής εκτός ποτών d0 0,45 Επικοινωνίες d73 0,0 Μεσίτες και αντιπρόσωποι d63 0,68 ιεκπεραιώσεις υποθέσεων d83 0,64 Λιανικό εµπόριο d ,5 6 Εστιατόρια και ξενοδοχεία d66 0,33 Τράπεζες και λοιπά οικονοµικά ιδρύµατα d8 0,5 Καπνοβιοµηχανία d 0,05 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization. a. Rotation converged in 6 iterations.,9 8,38,94 6,9 30,65 33,96

13 σύσταση τους ενώ στο δήµο Πειραιώς κατά τη διάρκεια µιας δεκαετίας διαµορφώθηκαν τα κέντρα που ήταν υπό διαµόρφωση, δεδοµένου ότι ο δήµος του Πειραιά αποτελεί το µεγαλύτερο λιµάνι της χώρας και είναι περισσότερο βιοµηχανικός δήµος παρά µητροπολιτικός όπως ο δήµος Αθηναίων. Οι 54 περιφερειακοί δήµοι µεταβάλλονται περισσότερο καθώς διαµορφώνουν αµιγή λειτουργικά κέντρα, µε δραστηριότητες παρεµφερείς µε αυτές των κέντρων του δήµου Αθηναίων (0 από τις 3 συνολικά) µε τη διαφορά ότι κατανέµονται σε δύο παράγοντες. Όσον αφορά τη χωροθέτηση των κέντρων παρατηρείται πύκνωση τους στους κεντρικούς οδικούς άξονες αλλά και πύκνωση τους και δηµιουργία νέων κέντρων στους µικρότερους δήµους, τα οποία εξυπηρετούν τις τοπικές ανάγκες των κατοίκων των περιοχών αυτών, σε µια προσπάθεια αποφυγής των µετακινήσεων στα κέντρα των µεγάλων δήµων. Έτσι κατά τη διάρκεια µιας δεκαετίας το λεκανοπέδιο Αττικής εξελίσσεται δηµιουργώντας αµιγή λειτουργικά κέντρα που χωροθετούνται στα επιµέρους κέντρα των δήµων µεταβάλλοντας την µέχρι τώρα εικόνας της ύπαρξης κέντρων µόνο στους δύο µεγάλους δήµους (περισσότερο στο δήµο Αθηναίων και λιγότερο στο δήµο Πειραιώς) καθώς η πόλη επεκτείνεται και καλείται να εξυπηρετήσει τις αυξανόµενες απαιτήσεις των κατοίκων της.

14 ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ + 8 Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (Μοχλός για τυην Οικολογική Συµπεριφορά του Λεκανοπεδίου) ΝΕΑ ΕΚΑΛΗ ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΡΥΘΡΑΙΑ ΚΗΦΙΣΙΑ ΛΥΚΟΒΡΥΣΗ ΝΕΑ ΠΕΝΤΕΛΗ ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ ΜΕΛΙΣΣΙΑ ΦΙΛΑ ΕΛΦΕΙΑ ΠΕΝΤΕΛΗ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ ΝΕΑ ΛΙΟΣΙΑ Α.ΑΝ ΑΡΓΥΡΟΙ ΜΑΡΟΥΣΙ ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ Ν.ΧΑΛΚΗ ΟΝΑ ΓΑΛΑΤΣΙ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΦΙΛΟΘΕΗ ΧΑΛΑΝ ΡΙ ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΟ ΨΥΧΙΚΟ ΝΕΟ ΨΥΧΙΚΟ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΟΛΑΡΓΟΣ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΙΓΑΛΕΩ ΚΟΡΥ ΑΛΛΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ ΝΙΚΑΙΑ ΤΑΥΡΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. Ι.ΡΕΝΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ Π ΕΙΡ ΑΙΑΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ ΑΦΝΗ ΥΜΗΤΤΟΣ ΒΥΡΩΝΑΣ ΜΟΣΧΑΤΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΓ. ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΑΛΙΜΟΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΛΥΦΑ Α ΒΟΥΛΑ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΚΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ 0 0, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (Απογραφή 978)

15 ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ + 8 Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (Μοχλός για τυην Οικολογική Συµπεριφορά του Λεκανοπεδίου) ΝΕΑ ΕΚΑΛΗ ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΡΥΘΡΑΙΑ ΚΗΦΙΣΙΑ ΛΥΚΟΒΡΥΣΗ ΝΕΑ ΠΕΝΤΕΛΗ ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ ΜΕΛΙΣΣΙΑ ΦΙΛΑ ΕΛΦΕΙΑ ΠΕΝΤΕΛΗ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ ΝΕΑ ΛΙΟΣΙΑ Α.ΑΝ ΑΡΓΥΡΟΙ ΜΑΡΟΥΣΙ ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ Ν.ΧΑΛΚΗ ΟΝΑ ΓΑΛΑΤΣΙ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΦΙΛΟΘΕΗ ΧΑΛΑΝ ΡΙ ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΟ ΨΥΧΙΚΟ ΝΕΟ ΨΥΧΙΚΟ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΟΛΑΡΓΟΣ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΙΓΑΛΕΩ ΚΟΡΥ ΑΛΛΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ ΝΙΚΑΙΑ ΤΑΥΡΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. Ι.ΡΕΝΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ Π ΕΙΡΑΙΑΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ ΑΦΝΗ ΥΜΗΤΤΟΣ ΒΥΡΩΝΑΣ ΜΟΣΧΑΤΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΓ. ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΑΛΙΜΟΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΛΥΦΑ Α ΒΟΥΛΑ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΚΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ 0 0, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (Απογραφή 988)