ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΟΛΑΩΝ Α ΤΑΞΗ

Transcript

1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΟΛΑΩΝ Α ΤΑΞΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ»

2 Η τροφή σου να είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να είναι η τροφή σου Ιπποκράτης

3 ΓΙΑΤΙ ΤΡΩΜΕ Είναι φανερό πως πρέπει να τρώμε για να παίρνουμε την ενέργεια που μας είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του οργανισμού και για τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματός μας. Επίσης πρέπει να παίρνουμε θρεπτικές ουσίες για την αναπλήρωση των ιστών μας καθώς τα κύτταρα του σώματός μας φθείρονται και αντικαθίστανται συνεχώς με νέα. Κατά την παιδική και εφηβική ηλικία ο οργανισμός μας αναπτύσσεται και το σώμα μας χτίζεται με πρώτες ύλες τα συστατικά των τροφών μας.

4 ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΩΝ Υδατάνθρακες Τα φυτά, με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, παίρνουν νερό από το έδαφος, διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας, συνθέτουν υδατάνθρακες. Οι υδατάνθρακες αποτελούν τη βασική πηγή ενέργειας του ανθρώπινου οργανισμού και προφυλάσσουν τις πρωτεΐνες από την αποικοδόμηση. Τα περισσότερα τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες προέρχονται από φυτικές πηγές με εξαίρεση το γάλα. Είδη υδατανθράκων που συναντάμε στα τρόφιμα Γλυκόζη Βρίσκεται σε όλα τα φρούτα και τα λαχανικά. Είναι ο υδατάνθρακας που κυκλοφορεί στο αίμα και χρησιμοποιείται από τον ανθρώπινο οργανισμό για παραγωγή ενέργειας. Φρουκτόζη Βρίσκεται κυρίως στα φρούτα Σακχαρόζη (κοινή ζάχαρη) Βρίσκεται κυρίως στα ζαχαρότευτλα και στα ζαχαροκάλαμα. Λακτόζη Βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Άμυλο Βρίσκεται κυρίως στα δημητριακά, στα όσπρια και στις πατάτες. Αποτελείται από μόρια γλυκόζης. Κυτταρίνη Ο ανθρώπινος οργανισμός δε διαθέτει τα κατάλληλα ένζυμα για να τη διασπάσει αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

5 Οι υδατάνθρακες πρέπει να καλύπτουν το 50 55% των θερμίδων που καταναλώνει ένα άτομο την ημέρα. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στα τρόφιμα που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες δηλ. όσπρια, ψωμί ολικής άλεσης, ζυμαρικά, δημητριακά, πατάτες αλλά και στα φρούτα. Πρωτεΐνες Οι πρωτεΐνες είναι πολύπλοκες αζωτούχες χημικές ενώσεις που αποτελούνται από απλούστερες, τα αμινοξέα. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για την ύπαρξη της ζωής και την συντήρησή της γιατί είναι δομικά συστατικά των κυττάρων και των ιστών του σώματός μας και συνθέτουν ουσίες όπως οι ορμόνες και τα ένζυμα που ρυθμίζουν την καλή λειτουργία του οργανισμού Επίσης συνθέτουν αντισώματα, που ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού στις ασθένειες. Υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνες βρίσκονται στα ζωικά τρόφιμα (κρέας,αβγό,τυρί) και από τα φυτικά καλής ποιότητας πρωτεΐνες υπάρχουν στα όσπρια. Οι περισσότερες φυτικές πρωτεΐνες θεωρούνται χαμηλής βιολογικής αξίας. Όταν όμως σε ένα γεύμα συνδυάζονται διάφορα φυτικά τρόφιμα (όπως φασόλια και ψωμί ή φακές και ρύζι) οι πρωτεΐνες τους αλληλοσυμπληρώνονται και ο οργανισμός μας παίρνει πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας. Λίπη Τα λίπη είναι η κατεξοχήν αποθήκη ενέργειας στον οργανισμό μας (λιπώδης ιστός). Προστατεύουν τα διάφορα όργανα του σώματος. Βοηθούν στο να διατηρηθεί σταθερή η θερμοκρασία του σώματος.

6 Αποτελούν δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών. Υπάρχουν 3 τύποι λιπαρών οξέων: Τα κορεσμένα (βρίσκονται κυρίως σε ζωικά τρόφιμα), τα μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) και τα πολυακόρεστα (σε διάφορα φυτικά τρόφιμα). Οι αναλογίες αυτών των ουσιών στο καθημερινό μας διαιτολόγιο έχουν αποτελέσει το αντικείμενο πολλών επιστημονικών ερευνών και έχει βρεθεί ότι όταν κανείς καταναλώνει μεγάλες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων από μικρή ηλικία, έχει μεγάλες πιθανότητες να αντιμετωπίσει αργότερα προβλήματα με τα αγγεία και την καρδιά του. Αντίθετα, η συχνή κατανάλωση ελαιολάδου δρα ευεργετικά στο καρδιαγγειακό μας σύστημα προστατεύοντας από παθήσεις όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Παρόμοιες ευεργετικές επιδράσεις αποδίδονται και στα ω 3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται κυρίως στα ψάρια και στα θαλασσινά, στα χόρτα και στους ξηρούς καρπούς. Βιταμίνες Είναι ουσίες απαραίτητες για την ανάπτυξη και την καλή λειτουργία του οργανισμού μας Ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τις συνθέσει μόνος του, επομένως χρειάζεται να τις πάρει έτοιμες από την τροφή του Υπάρχουν βιταμίνες που βρίσκονται μόνο σε φυτικά τρόφιμα (C) και άλλες μόνο σε ζωικά όπως η Β 12.. Η ποικιλία στη διατροφή μας εξασφαλίζει την πρόσληψη όλων των βιταμινών. Η έλλειψη των βιταμινών οδηγεί σε ασθένειες. Στον παρακάτω πίνακα σημειώνονται τα βασικά χαρακτηριστικά των διαφόρων βιταμινών :

7

8

9 Ανόργανα Στοιχεία Τα ανόργανα στοιχεία αποτελούν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, δηλαδή ο ανθρώπινος οργανισμός πρέπει να τα προμηθεύεται τακτικά από την τροφή του. Από τα ανόργανα στοιχεία, κάποια βρίσκονται στον ανθρώπινο οργανισμό σε ποσότητες μεγαλύτερες από 5 γραμμάρια όπως το ασβέστιο, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, το νάτριο κ.ά. Αντίθετα, άλλα απαντώνται σε μικρότερες ποσότητες, γι' αυτό ονομάζονται ιχνοστοιχεία, όπως ο σίδηρος, το ιώδιο, ο ψευδάργυρος, το φθόριο, το ιώδιο και το σελήνιο. Επίσης, ορισμένα βοηθούν στο να διατηρηθεί ο σωστός καταμερισμός των υγρών στα διάφορα μέρη του οργανισμού. Αυτά χαρακτηρίζονται ως ηλεκτρολύτες και είναι το νάτριο, το κάλιο και το χλώριο. Τα Ανόργανα στοιχεία είναι δομικά συστατικά των ιστών του οργανισμού μας, ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών στο σώμα μας και παίρνουν μέρος σε πολλές διεργασίες του μεταβολισμού. Ασβέστιο (Ca) Το 99% του ασβεστίου στον ανθρώπινο οργανισμό βρίσκεται στα οστά και στα δόντια, των οποίων και αποτελεί δομικό συστατικό. Πηγές : Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (τυρί, γιαούρτι), τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, καθώς και τα μικρά ψάρια (μαρίδα, αθερίνα, γαύρος) που τρώγονται ολόκληρα (με τα κόκαλα). Η καλή πρόσληψη ασβεστίου κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία (2 4 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα) αποτελεί προϋπόθεση για έναν γερό σκελετό και την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Φώσφορος (P) Περίπου το 85% του φωσφόρου στον ανθρώπινο οργανισμό είναι ενωμένο με το ασβέστιο και βρίσκεται στα οστά και τα δόντια. Πηγές : Το μοσχαρίσιο και το χοιρινό κρέας, τα ψάρια και το κοτόπουλο, το γάλα και το τυρί, τα αβγά, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια. Οι απαιτήσεις του οργανισμού σε φώσφορο είναι αντίστοιχες με αυτές του ασβεστίου.

10 Μαγνήσιο (Mg) Περίπου το μισό από το μαγνήσιο στον ανθρώπινο οργανισμό βρίσκεται στα οστά, ενώ το υπόλοιπο στους μύες, την καρδιά, το συκώτι και άλλους ιστούς. Πηγές : Οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά (ιδιαίτερα τα ολικής αλέσεως), διάφορα φρούτα και λαχανικά, τα όσπρια, τα θαλασσινά, τα ψάρια, τα κρέατα, το κακάο και η σοκολάτα. Η έλλειψη σε μαγνήσιο εμφανίζεται σπάνια και κυρίως σε υποσιτισμένα άτομα, σε αλκοολικούς και σε άτομα με διάρροια. Νάτριο (Na) Μαζί με το κάλιο, παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των υγρών που βρίσκονται μέσα και έξω από τα κύτταρα. Πηγές : Το νάτριο, με τη μορφή του χλωριούχου νατρίου, δηλαδή του αλατιού, προστίθεται σε πολλά τρόφιμα στο μαγείρεμα < στη βιομηχανική επεξεργασία τους. Η μεγάλη πρόσληψη αλατιού είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση της πίεσης του αίματος (υπέρταση). Κάλιο (K) Ως ηλεκτρολύτης, όπως και το νάτριο, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών που βρίσκονται μέσα και έξω από τα κύτταρα. Πηγές : Τα διάφορα είδη κρεάτων, το γάλα και τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά, ιδιαίτερα οι μπανάνες, οι πατάτες, τα εσπεριδοειδή, τα βερίκοκα, το πε πόνι και οι ντομάτες. Η αυξημένη πρόσληψη καλίου μπορεί να οδηγήσει στη μείωση της πίεσης του αίματος, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με μειωμένη πρόσληψη νατρίου. Σίδηρος (Fe) Αποτελεί συστατικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων που κυκλοφορούν στο αίμα. Τα παιδιά και οι έφηβοι, που βρίσκονται στην περίοδο της ανάπτυξης, έχουν αρκετά μεγάλες απαιτήσεις σε σίδηρο.

11 Πηγές : Τα εντόσθια, όπως το συκώτι, το κρέας, τα όσπρια, τα αβγά, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα ξηρά φρούτα (πχ. ξηρά σύκα). Ο σίδηρος δεν απορροφάται το ίδιο καλά από όλα τα τρόφιμα. Ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να χρησιμοποιήσει καλύτερα το σίδηρο που παίρνει από τα ζωικά τρόφιμα (κρέας) σε σχέση με το σίδηρο που παίρνει από τα φυτικά. Υπάρχουν ουσίες που βοηθούν στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου από τις φυτικές πηγές, όπως για παράδειγμα η βιταμίνη C. Ψευδάργυρος (Zn) Βρίσκεται σε όλους τους ιστούς. Είναι συστατικό πολλών ενζύμων και συμβάλλει στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών. Πηγές : Τα ζωικά τρόφιμα, όπως τα θαλασσινά (π.χ. μύδια) και τα διάφορα κρέατα (μοσχαρίσιο, χοιρινό), τα ολικής άλεσης δημητριακά, οι ξηροί καρποί. Σε πληθυσμούς που δεν τρώνε πολλά ζωικά προϊόντα εμφανίζεται συχνά έλλειψη ψευδαργύρου. Ιώδιο (I) Είναι απαραίτητο για τη σύνθεση μιας ορμόνης, της θυροξίνης, η οποία επηρεάζει το μεταβολισμό του ανθρώπου. Πηγές : Σε όλα τα θαλασσινά τρόφιμα. Στις περιοχές όπου το έδαφος είναι πλούσιο σε ιώδιο, τα προϊόντα είναι επίσης πλούσια σε ιώδιο. Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, γίνεται προσθήκη ιωδίου στο επιτραπέζιο αλάτι (ιωδιούχο αλάτι). Η έλλειψη ιωδίου προκαλεί βρογχοκήλη (διόγκωση του θυρεοειδή αδένα που βρίσκεται στο λαιμό) και κρετινισμό (διανοητική και σωματική καθυστέρηση).

12 ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Εδώ και αρκετές δεκαετίες γίνεται λόγος για την περίφημη Μεσογειακή Διατροφή και την υπεροχή της σε σχέση με άλλες διατροφικές συνήθειες. Η διατροφή των λαών της Μεσογείου, πλούσια σε λαχανικά, όσπρια, φρούτα, δημητριακά και με βασική πηγή λίπους το ελαιόλαδο, συντελεί στη διατήρηση της καλής υγείας και τη μακροζωία. Η πλειοψηφία των ιατρικών και διαιτολογικών ερευνών φέρουν την κρητική κουζίνα ως το πιο χαρακτηριστικό και ποιοτικά υψηλό παράδειγμα μεσογειακής διατροφής. Οι κάτοικοι της Κρήτης διαπιστώθηκε ότι έχουν τους χαμηλότερους δείκτες θνησιμότητας και τα πιο μικρά αναλογικά και σε παγκόσμια κλίμακα ποσοστά θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο.

13 ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΘΗΤΩΝ ΜΑΣ

14 1) ΠΑΙΡΝΕΤΕ ΠΡΩΙΝΟ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Ή ΠΡΟΤΙΜΑΤΕ ΚΑΤΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ Ή ΜΗΠΩΣ ΔΕΝ ΠΑΙΡΝΕΤΕ ΠΡΩΙΝΟ; ΚΑΘΟΛΟΥ ΠΡΩΪΝΟ 21% ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ 7% ΣΠΙΤΙΚΟ 72% Το πρωινό είναι το βασικότερο γεύμα της ημέρας καθώς βοηθά τους μαθητές να καλύψουν τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά και ενέργεια. Όσοι καταναλώνουν καθημερινά πρωινό παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευστροφία, μεγαλύτερη ικανότητα μάθησης και ελέγχουν καλύτερα το βάρος τους.

15 2) ΤΙ ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΣΥΝΗΘΩΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΛΙΚΕΙΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΑΣ; ΜΠΑΡΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ 1 ΤΙΠΟΤΑ 18% ΝΕΡΟ 17% ΚΡΟΥΑΣΑΝ ΣΟΚΟΦΡΕΤΑ 9% ΧΥΜΟΣ 11% ΤΥΡΟΠΙΤΑ ΤΣΟΥΡΕΚΙ ΚΟΥΛΟΥΡΙ 12% ΠΙΤΣΑ ΣΑΝΤΟΥΙΤΣ ΛΟΥΚΑΝΙΚΟΠΙΤΑ 33% Η παιδική και εφηβική ηλικία αποτελεί ιδανική περίοδο για παρέμβαση σε θέματα σχετικά με τη διατροφή καθώς οι διατροφικές συνήθειες που διαμορφώνονται στο διάστημα αυτό, δύσκολα αλλάζουν. Απόσπασμα από τη σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΔΙΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΥΛΙΚΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΩΝ. 1. Σάντουιτς τόστ τυποποιημένα. Με ψωμί ολικής αλέσεως ή λευκό. Συνιστάται ολικής αλέσεως. Με τυρί ή και γαλοπούλα. Από τα λαχανικά επιτρέπεται η προσθήκη ντομάτας. Χωρίς μαγιονέζα. Δεν συνιστάται η προσθήκη βουτύρου ή μαργαρίνης. Αν προστεθεί μαργαρίνη τότε η περιεκτικότητά της σε trans λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων. 2. Απλά αρτοσκευάσματα Όλα τα απλά αρτοσκευάσματα (άρθρο 113 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, Γενικό Χημείο του Κράτους, 1998) όπως :οι φρυγανιές, τα αρτίδια, τα φρατζολάκια, τα σησαμένια κουλούρια, τα παξιμάδια, τα κριτσίνια, (αν περιέχονται λιπαρές ουσίες

16 τα trans λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 2% των ολικών λιπιδίων), σε ατομική συσκευασία (έως 50 g.). 3.Διάφορα αρτοσκευάσματα (άρθρο 114 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, Γενικό Χημείο του Κράτους, 1998). Από την κατηγορία αυτή επιτρέπονται μόνο τα παρακάτω. Α. Σταφιδόψωμο, σε ατομική συσκευασία (έως 60 g.). B. Μουστοκούλουρα, σε ατομική συσκευασία (έως 60 g.). Γ. Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60 g.) με τις παρακάτω προδιαγραφές: 1. Η περιεκτικότητά τους σε trans λιπαρά να μην υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων. 2. Ανά 100 γραμμάρια προϊόντος: (α) η ζάχαρη να μην υπερβαίνει τα 10 g., (β) τα ολικά λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 10 g., (γ) τα κορεσμένα λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 5 g. και (δ) το νάτριο να μην υπερβαίνει τα 0,5 g. Δ. Τυρόπιτα σπανακόπιτα, (βάρους έως 200 g.). Με τυρί φέτα ή κασέρι 4. Γιαούρτι «παντός τύπου», χωρίς συνθετικές γλυκαντικές ουσίες. Συνιστάται γιαούρτι χαμηλό σε λιπαρά. 5. Φρέσκα φρούτα καλά πλυμένα και σε ατομική συσκευασία 6. Ξηρά φρούτα (σύκα, δαμάσκηνα, βερίκοκα και σταφίδες ) σε ατομική συσκευασία (έως 50 g.). 7. Γάλα χαμηλό σε λιπαρά, γάλα πλήρες και γάλα με κακάο χωρίς συνθετικές γλυκαντικές ουσίες, σε ατομική συσκευασία (έως 250 ml για το γάλα με κακάο, έως 500 ml για το σκέτο γάλα). Συνιστάται γάλα χαμηλό σε λιπαρά 8. Ρυζόγαλο απλό, κρέμα απλή (χωρίς την προσθήκη άλλων συστατικών και έως 150ml). 9. Φυσικοί χυμοί φρούτων (100% χυμός), χωρίς πρόσθετη ζάχαρη, σε ατομική συσκευασία (έως 330 ml). 10. Ξηροί καρποί, ανάλατοι, σε ατομική συσκευασία (έως 50 g.). 11. Μέλι, σε ατομική συσκευασία.

17 12. Χαλβάς και παστέλι ( παντός τύπου ), σε ατομική συσκευασία (έως 50 g.) 13. Σοκολάτα υγείας και γάλακτος, χωρίς γέμιση, σε μικρή συσκευασία (έως 30 g.). 14. Εμφιαλωμένο νερό, του 0,5 λίτρου. 3) ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΦΡΕΣΚΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ; ΌΧΙ ΠΑΝΤΑ 47% ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ 50% ΔΕΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ 3% Η καθημερινή κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών θεωρείται απαραίτητη

18 4) ΠΡΟΤΙΜΑΤΕ ΤΑ ΑΝΑΨΥΚΥΙΚΑ 'Η ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΧΥΜΟΥΣ; ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ 6% ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ 53% ΦΥΣΙΚΟΙ ΧΥΜΟΙ 40% ΤΙΠΟΤΑ 1% Τα περισσότερα αναψυκτικά περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και συντηρητικών 5) ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΥΜΕ; ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ 41% ΓΝΩΡΙΖΩ 59%

19 6) ΕΠΗΡΕΑΖΕΣΤΕ Ή ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΣΑΣ ΣΤΑ ΕΙΔΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ; ΕΠΗΡΕΑΖΟΜΑΙ 24% ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΜΑΙ 76% 7) ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΤΟ ΨΩΜΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΣΑΣ; ΜΗ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ 40% ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ 60%

20 8) ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ ΨΩΜΙ ΟΛΙΚΗΣ ΑΛΕΣΕΩΣ Ή ΛΕΥΚΟ; ΟΛΙΚΗΣ ΑΛΕΣΕΩΣ 31% ΛΕΥΚΟ 69% Tο ψωμί είναι ένα από τα βασικότερα στοιχεία της διατροφής μας. Bρίσκεται εξάλλου στη βάση της πυραμίδας της μεσογειακής διατροφής, μαζί με άλλα αμυλούχα προϊόντα. Το ψωμί ολικής άλεσης προσφέρει περισσότερες φυσικές βιταμίνες και φυτικές ίνες και είναι χρήσιμο στην αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, όπως η δυσκοιλιότητα, οι καρδιαγγειακές δυσλειτουργίες και η υπερχοληστεριναιμία. O λόγος είναι κυρίως οι φυτικές ίνες που περιέχει. Σύμφωνα με έρευνες, το μαύρο ψωμί ίσως συμβάλλει στην προστασία του παχέος εντέρου από καρκίνο. Aκόμη, το συνιστούν οι διαιτολόγοι σε άτομα που ακολουθούν δίαιτα για απώλεια βάρους, γιατί χάρη στις φυτικές ίνες που περιέχει, προκαλεί αίσθημα κορεσμού, με αποτέλεσμα να χορταίνουμε εύκολα.

21 9) ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ; 4 ΦΟΡΕΣ 9% 5 ΦΟΡΕΣ 6% 1 ΦΟΡΑ 32% 3 ΦΟΡΕΣ 18% 2 ΦΟΡΕΣ 35% Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, σχετίζεται σταθερά με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, με τη στεφανιαία νόσο και το έμφραγμα. 10) ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ ΨΑΡΙ; 5 ΦΟΡΕΣ 3% ΚΑΜΙΑ 10% 3 ΦΟΡΕΣ 23% 1 ΦΟΡΑ 57% 2 ΦΟΡΕΣ 7% Τα ψάρια είναι μία εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών. Δεν περιέχουν κεκορεσμένα λιπαρά αλλά πολυακόρεστα λίπη, τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, που είναι ευεργετικά για την καρδιά.

22 11) ΣΥΝΗΘΙΖΕΤΕ ΝΑ ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΓΛΥΚΑ ; ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ 31% ΑΓΟΡΑΖΩ 51% ΔΕΝ ΑΓΟΡΑΖΩ 18% Τα γλυκά περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και πολλά κορεσμένα λιπίδια. Προκαλούν απότομη αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, συμβάλλουν στην παχυσαρκία,στην εμφάνιση τερηδόνας στα δόντια και πρόσφατα μελετάται ο ρόλος τους σε ασθένειες όπως ο καρκίνος του παγκρέατος Προτείνεται να καταναλώνονται με μέτρο.

23 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ Στις φωτογραφίες που ακολουθούν απεικονίζονται οικογένειες από διάφορες περιοχές του πλανήτη μας έχοντας μπροστά τους τα τρόφιμα που συνήθως καταναλώνουν κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας.

24 1) ΓΕΡΜΑΝΙΑ Στις δυτικές χώρες σήμερα καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες τροφής. Τίποτα δεν λείπει από το τραπέζι μιας σύγχρονης οικογένειας στη Γερμανία. ΥΠΕΡΒΑΡΟΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΙ Άνδρες 63,7% Άνδρες 19,7% ( Άνω των 20 ετών ) Γυναίκες 53,6% Γυναίκες 19,2% 4,1%

25 Τα στοιχεία που ακολουθούν είναι για τις ΗΠΑ ΥΠΕΡΒΑΡΟΙ Άνδρες 72,2% Γυναίκες 69,8% ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΙ Άνδρες 32,0% Γυναίκες 37,8% ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΙ ( Άνω των 20 ετών ) 8,8% 2) ΗΠΑ Η οικονομική κατάσταση μιας χώρας επηρεάζει άμεσα την διατροφική κατάσταση του λαού της. Όσο πιο πλούσιος είναι κάποιος λαός τόσο πιο πολλές πρωτείνες ζωικής προέλευσης (κρέας) καταναλώνει. Οι πολίτες των αναπτυγμένων χωρών υποφέρουν από τις ασθένειες «Δυτικού τύπου», όπως καρδιοπάθειες, παχυσαρκία, διαβήτη κ.α Οι παχύσαρκοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθούν από καρκίνο, γι αυτό πρέπει να αποφεύγουμε τις πολλές θερμίδες και τα λίπη και να φροντίσουμε να ασκούμαστε.

26 Παρατηρούμε τη μεγάλη ποσότητα τυποποιημένων τροφίμων στα οποία υπάρχουν πολλά χημικά πρόσθετα. Κάποια απ αυτά είναι επικίνδυνα για την υγεία μας και συχνά οι αρμόδιες υπηρεσίες υγείας απαγορεύουν τη χρήση ορισμένων προσθέτων γιατί διαπιστώνεται ότι είναι ύποπτα στομαχικών διαταραχών,αλλεργιών, ορμονικών διαταραχών, καρκινογενέσεων κ.α. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ χρωστικές (Ε100 Ε180), προσδίδουν χρώμα στα τρόφιμα συντηρητικά (Ε200 Ε297), αναστέλλουν την ανάπτυξη των μικροοργανισμών αντιοξειδωτικά (Ε300 Ε321), καθυστερούν την οξείδωση των τροφών βελτιωτικά (Ε322 Ε495), βελτιώνουν την εμφάνιση των τροφών. αρωματικές και γλυκαντικές ύλες (Ε620 Ε637), προσθέτουν άρωμα και βελτιώνουν τη γεύση.

27 3) ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ Οι κάτοικοι της Γροιλανδίας αλλά και οι Εσκιμώοι, παρόλο ότι η τροφή τους είναι πλούσια σε λιπαρά, προστατεύονται από τα καρδιακά εμφράγματα και τα εγκεφαλικά επεισόδια γιατί τρώνε μεγάλες ποσότητες ψαριών, που είναι πλούσια σε ω 3 λιπαρά οξέα.

28 4) ΙΤΑΛΙΑ Η διατροφή των λαών της Μεσογείου, πλούσια σε λαχανικά, όσπρια, φρούτα, δημητριακά και με βασική πηγή λίπους το ελαιόλαδο, συντελεί στη διατήρηση της καλής υγείας και τη μακροζωία.

29 5) ΕΚΟΥΑΔΟΡ Το μικρό εισόδημα των κατοίκων οδηγεί σε κατανάλωση τοπικά παραγόμενων προϊόντων, κυρίως λαχανικών και δημητριακών.

30 6) ΙΑΠΩΝΙΑ Η μεγάλη κατανάλωση δημητριακών, λαχανικών, ψαριών και η σχεδόν μηδενική κατανάλωση κόκκινου κρέατος συμβάλλει στην μεγάλη μακροζωία των κατοίκων της (το προσδόκιμο ζωής ξεπερνά τα 83 χρόνια) και τα χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας. ΥΠΕΡΒΑΡΟΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΙ Άνδρες 25,3% Άνδρες 1,5% ( Άνω των 20 ετών ) Γυναίκες 18,6% Γυναίκες 1,5% 6,7%

31 7) ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ Δυτικού τύπου ανεπτυγμένη χώρα, μεγάλη κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών και κορεσμένων λιπών με τη μορφή κρέατος και αυγών.

32 8) ΤΣΑΝΤ Οι κάτοικοι στις αναπτυσσόμενες (φτωχές) χώρες συχνά υποφέρουν από υποσιτισμό, έλλειψη πρωτεϊνών, αβιταμίνωση.

33 Στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθούμε μια Δυτικού τύπου διατροφή έχοντας εγκαταλείψει την παραδοσιακή Μεσογειακή δίαιτα που ωφελεί την υγεία μας. Συμπερασματικά λοιπόν προτείνονται: 1) Να τρώτε αρκετά δημητριακά όπως ψωμί ολικής αλέσεως, λαχανικά, χόρτα,φρούτα και όσπρια. 2) Περιορίστε το κόκκινο κρέας και προτιμήστε το ψάρι και το κοτόπουλο. 3) Να χρησιμοποιείτε στο μαγείρεμα ελαιόλαδο και σπάνια βούτυρο. Αποφύγετε τα υδρογονωμένα φυτικά έλαια και τις μαργαρίνες. 4) Αποφύγετε την κατανάλωση οινοπνεύματος. 5) Περιορίστε τη χρήση ζάχαρης και αλατιού. 6) Μην φεύγετε απ' το σπίτι χωρίς να έχετε καταναλώσει ένα πλούσιο πρωϊνό. 7) Φτιάξτε μόνοι σας ένα υγιεινό κολατσιό για το σχολείο. ΚΑΙ 8) Προτιμάτε το μαγειρεμένο στο σπίτι φαγητό από το τυποποιημένο.

34 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΑΛΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ», ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΝΕΛΛΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, «ΥΓΕΙΑ & ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ», ΚΕΔΡΟΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ, «Η ΝΕΑ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ ORAC», ΒΗΤΑ Ιατρικές εκδόσεις ΜΕNZEL PETER and D ALUISIO FAITH, «HUNGRY PLANET WHAT THE WORLD EATS», ΜΑTERIAL WORLD BOOKS KUSHI MICHIO, «THE CANCER PREVENTION DIET», ST. MARTINS PRESS «ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ», ΟΕΔΒ «ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ», ΟΕΔΒ «ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ», ΟΕΔΒ

35 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΑΛΕΙΦΕΡΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΣΤΑΚΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΟΥ ΖΑΦΕΙΡΙΑ ΜΑΝΩΛΑΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΝΤΟΥΜΑΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΞΑΣΤΕΡΟΥΛΗ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΟΥΛΑΚΗ ΑΔΑΜΑΝΤΙΑ ΣΚΟΥΡΤΑΪ ΝΤΕΝΙΣΑ ΑΝΝΑ ΣΠΥΡΙΔΑΚΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΤΑΘΑΚΗΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΣΤΑΘΟΓΙΑΝΝΑΚΟΥ ΜΑΤΙΝΑ ΤΡΑΪΦΟΡΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ