«Η φυσιογνωμία της εντός των τειχών Λευκωσίας και

Transcript

1 Ε.Μ.Π. ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ - ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ Ακαδημαϊκό έτος «Η φυσιογνωμία της εντός των τειχών Λευκωσίας και ο ρόλος των παραδοσιακών επαγγελμάτων» Φοιτήτρια: Ξενοφώντος Μαρία Επιβλέπουσα: κα Σοφία Αυγερινού Κολώνια Αθήνα, Φεβρουάριος 2005

2 Η «πράσινη γραμμή» που διαπερνά το ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας από το 1974, διχοτομώντας την πρωτεύουσα οδηγεί στην υποβάθμιση της εντειχισμένης πόλης, ενώ ο ακρωτηριασμός του κέντρου εμπορικών δραστηριοτήτων του νοτίου τμήματος (οδοί Ερμού και Λήδρας), οδηγεί στη σταδιακή υποβάθμιση του και στην μεταφορά του οικονομικού ενδιαφέροντος σε νοτιότερες περιοχές εκτός των τειχών

3 ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Βάση της γενικότερης τάσης που επικρατεί στον ευρωπαϊκό χώρο, προωθείται τα τελευταία χρόνια αποκατάσταση, συντήρηση και ανάδειξη περιοχών ιδιαίτερου ιστορικού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα καθώς και μεμονωμένων αξιόλογων κτισμάτων στην εντός των τειχών πόλη Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και η προοπτική επανένωσης του νησιού φαίνεται να θέτουν τις κατάλληλες βάσεις και να προωθούν την αναζωογόνηση και την ανάπτυξη του ιστορικού πυρήνα της Λευκωσίας Επιχειρούμε να διερευνήσουμε εάν μέσω του αστικού σχεδιασμού μπορούμε να εμποδίσουμε την περαιτέρω υποβάθμιση της πόλης και να προωθήσουμε μέτρα και κίνητρα εξυγίανσης και αναζωογόνησης της, καθώς και εάν οι δυνατότητες και οι περιορισμοί που υπάρχουν μπορούν να οδηγήσουν σε μια ήπιας μορφής ανάπτυξη που να αναφέρεται στην πολιτιστική κληρονομιά της πόλης, όπως είναι τα κτίρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας, τα μνημεία, αλλά και τα παραδοσιακά επαγγέλματα.

4 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Μέσω έρευνας και βιβλιογραφίας διερευνούμε την ιστορική εξέλιξης της εντός των τειχών Λευκωσίας στο κατ εξοχήν οικονομικό και εμπορικό κέντρο της πόλης, καθώς και την σταδιακή υποβάθμιση και εγκατάλειψη της μετά τα δραματικά γεγονότα του 1974 Μέσα στα ίδια χρονικά πλαίσια διερευνούμε την εξέλιξη των διαφόρων παραδοσιακών επαγγελμάτων και τη σταδιακή παρακμή τους μετά την Βιομηχανική επανάσταση και το Β Παγκόσμιο Πόλεμο Μέσω επιτόπιας έρευνας και ερωτηματολογίων σε πολίτες, αντλούμε πληροφορίες για τις επιπτώσεις που επέφερε η διαίρεσης της πόλης, τα προβλήματα που υπάρχουν, τις τάσεις που εντοπίζονται και τις προοπτικές που διακρίνουν όσον αφορά στο μέλλον της πόλης Μέσω βιβλιογραφίας, επιτόπιας έρευνας και κατευθυνόμενων συνεντεύξεων προς τους αρμοδίους φορείς, ενημερωνόμαστε για την πολιτική που ακολουθείται καθώς και για τα προγράμματα που εφαρμόζονται για την εξυγίανση και αναζωογόνηση της Αντλώντας συμπεράσματα ως προς τους ευνοϊκούς και τους περιοριστικούς παράγοντες που αφορούν στην εξυγίανση και αναζωογόνηση της περιοχής, επιχειρούμε αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης ώστε να τεθούν οι στόχοι και οι κατευθυντήριες γραμμές για την επίτευξη της ανάπτυξη της.

5 O ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΝΤΕΙΧΙΣΜΕΝΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΖΑΡΙΟΥ Εντειχισμένη πόλη: Οικιστικό και εμπορικό κέντρο μέχρι και την Αγγλοκρατία. Αστική Αρχιτεκτονική: Προσαρμόζεται στη μορφολογία που επιβάλλει η κυκλική δομή της πόλης και ο τρόπος ζωής που έφερναν οι εκάστοτε κατακτητές. Οι πλείστες οικοδομές είναι συνοθύλεμα όλων των ρυθμών και επιδράσεων, αλλά κυρίως του τέλους του 19ου και του 20ου αιώνα. Τα ίχνη των παλαιότερων οικοδομών χάνονται στην ιστορία καθώς μεσαιωνικά γοτθικά μέρη ενσωματώνονται σε μεταγενέστερες τοιχοποιίες, αρχοντικά διαιρούνται σε μικρότερες οικίες, κιόσκια τοποθετούνται και αργότερα με τη σειρά τους αφαιρούνται για να αντικατασταθούν από εξώστες, αρσέρες συνυπάρχουν με νεοκλασικά παράθυρα και μεσαιωνικά υπέρθυρα.

6 O ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΝΤΕΙΧΙΣΜΕΝΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΖΑΡΙΟΥ Το παζάρι: Η περιοχή της σημερινής Νεκρής Ζώνης αποτελούσε πάντα το οικονομικό, εμπορικό και κοινωνικό κέντρο της πρωτεύουσας. Μεσαίωνας (12ος - 15ος αιώνας): ο ποταμός Πεδιαίος περνά μέσα από την πόλη. Η μεσαιωνική αγορά της Λευκωσίας αναπτύσσεται κατά μήκος του και αποτελούσε κέντρο εμπορικών συναλλαγών Ευρώπης και Μέσης Ανατολής. Βενετοκρατία: τα μεσαιωνικά τείχη αντικαθίστανται με νέες οχυρώσεις, ο ποταμός εκτράπηκε έξω από τα τείχη, αλλά η μεσαιωνική αγορά, συνέχισε να χωροθετείται στο ίδιο πάντα μέρος. Αγγλοκρατία (16ος - 20ος αιώνας): το παζάρι συνέχισε να υπάρχει κατά μήκος του άξονα ανατολής - δύσης και περιμετρικά του ναού της Αγίας Σοφίας μέχρι σήμερα: η περιοχή υποφέρει από διαμάχες και έντονα πολιτικά γεγονότα, ενώ από το 1974 αποτελεί μέρος της Νεκρής Ζώνης.

7 ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ Βυζαντινοί χρόνοι: κέντρο υφαντουργίας, εισαγωγή από την Κωνσταντινούπολη της εκτροφής του μεταξοσκώληκα και την παραγωγή και επεξεργασία του μεταξιού. Φραγκοκρατία: κέντρο εργαστηριακής παραγωγής υφαντών υπερπολυτελείας, μεταξωτών και χρυσοΰφαντων. Μέσα 14ου αιώνα: καλλιέργεια βαμβακιού για θαυμάσιας ποιότητας και τέχνης υφαντά. Ενετοκρατία ( μ.χ.): ενίσχυση χρυσοχοΐα και αργυροχοΐα. Τουρκική κατοχή ( μ.χ.): πλήγμα στο λαμπερό χειροτεχνικό πολιτισμό. Τα εργαστήρια σίγησαν και το νησί έχασε τη θέση που είχε σαν χειροτεχνικό κέντρο. Τέλος Β Παγκοσμίου Πολέμου 1945: ανάπτυξη βιομηχανίας και εξέλιξη των αστικών κέντρων - Δεν εκτιμάται το μεγαλείο του λαϊκού πολιτισμού. Τουρκική εισβολή 1974: καταστροφή μεγάλου μέρους του λαϊκού πολιτισμού και εγκλωβισμός άλλου με άμεσο κίνδυνο τον αφανισμό του. Σήμερα: οι παραδοσιακές τέχνες ανήκουν σε μια άλλη εποχή όπου ήταν άγνωστα τα μαζικά μέσα παραγωγής, μεταφοράς και επικοινωνίας. Η επανάσταση στη βιομηχανία και η ανάπτυξη των αστικών κέντρων, άλλαξαν ριζικά τη θέση και το ρόλο της χειροτεχνίας, με αποτέλεσμα πολλά επαγγέλματα - τέχνες να εξαφανισθούν, ενώ άλλα να παραμένουν παραποιημένα, ντυμένα με τον μανδύα των «σύγχρονων» υλικών και μορφών δίνοντας μια λανθασμένη μαρτυρία της παράδοσης μας.

8 Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ο Ι Τ Ε Χ Ν Ι Τ Ε Σ

9 Χρήσεις Γης στην εντός των τειχών Λευκωσία

10 ΔΗΜΟΣΙΑ ΓΝΩΜΗ - ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Μέσω επιτόπιας έρευνας και ερωτηματολογίων σε πολίτες, αντλούμε πληροφορίες για τις επιπτώσεις που επέφερε η διαίρεσης της πόλης, τα προβλήματα που υπάρχουν, τις τάσεις που εντοπίζονται και τις προοπτικές που διακρίνουν όσον αφορά στο μέλλον της πόλης Τα ερωτηματολόγια απευθύνονταν σε δύο κατηγορίες πολιτών: Σε κατοίκους της περιοχής κατά μήκος της Νεκρής Ζώνης στην εντός των τειχών Λευκωσία, που αφορούσαν τις συνθήκες διαβίωσης και τη δεκτικότητα τους στα προγράμματα αναζωογόνησης Σε ιδιοκτήτες και υπαλλήλους καταστημάτων στην εντός των τειχών πόλη, που αφορούσαν στις εμπορικές δραστηριότητες της περιοχής Επίσης πραγματοποιήθηκαν κατευθυνόμενες συνεντεύξεις σε ιδιοκτήτες βιοτεχνιών και εργαστηρίων που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στην περιοχή

11 Διατύπωση προβλημάτων, αναγκών και προοπτικών της εντειχισμένης πόλης Μετά την τουρκική εισβολή η παλιά πόλη δεν μπόρεσε να ικανοποιήσει τις νέες ανάγκες που δημιουργήθηκαν και να συμβαδίσει με την υπόλοιπη πόλη, με αποτέλεσμα να πέσει σε ένα φαύλο κύκλό σταδιακής εγκατάλειψης και φυσικής φθοράς. Οι δραστηριότητες που άλλοτε έσφυζαν στην πόλη μεταφέρονται τώρα έξω από τα τείχη και ενώ τα εσωτερικά της προβλήματα συνεχώς οξύνονται, οδηγείται σε σταδιακό μαρασμό. Η περιοχή της εντός των τειχών πόλης που γειτνιάζει άμεσα με τη πράσινη γραμμή παρουσιάζει φυσική και κοινωνική φθορά, καθώς μετά την τουρκική εισβολή ο φόβος και η ανασφάλεια οδήγησαν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Η στενότητα των λαβυρινθοειδών δρόμων, η ιδιαίτερα πυκνή δόμηση και η έλλειψη ελεύθερων χώρων για εκτόνωση της κατοικίας αποτελούν τα σημαντικότερα προβλήματα της οικιστικής περιοχής. Παρατηρείται επίσης έλλειψη υποδομών και εξυπηρετήσεων των κατοίκων της περιοχής. Οι ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν λόγω της ανάμειξης ασύμβατων χρήσεων (κατοικία, βιοτεχνία, εμπόριο), το οξύ κυκλοφοριακό πρόβλημα και η εγκατάσταση στην περιοχή αλλοδαπών επιδρούν αρνητικά στην ανάπτυξη της.

12 Όσον αφορά στη τουριστική δραστηριότητα, η Λευκωσία δεν έχει καταφέρει να ανακτήσει τη δυναμική της μετά τα γεγονότα του 1974 και το κλείσιμο του Διεθνή Αερολιμένα της. Ως προς την εμπορική δραστηριότητα, το νέο εμπορικό κέντρο της πόλης που αναπτύσσεται νότια της εντειχισμένης πόλης κατά μήκος της Λεωφόρου Μακαρίου, έχει προσελκύσει όλο το επενδυτικό ενδιαφέρον καθώς και όλο το αγοραστικό κοινό. Όσον αφορά στις βιοτεχνίες, αυτές είναι ως επί το πλείστον ξυλουργεία και σιδηρουργεία, σε ανάμνηση των παραδοσιακών εργαστηρίων, με τη διαφορά πως η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η χρήση των μηχανών για τη διευκόλυνση της παραγωγής, τα μετέτρεψε σε οχλούσα βιομηχανία, με αποτέλεσμα να προκαλούν σε σημαντικό βαθμό μόλυνση και ρύπανση του περιβάλλοντος. Σχετικά με τα παραδοσιακά επαγγέλματα δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής κάποια πρόταση, ούτε ακολουθείται κάποια πολιτική, για την αξιοποίηση και προώθηση τους, γι αυτό και σταδιακά εγκαταλείπονται.

13 Μεταφορά του κέντρου εμπορικών δραστηριοτήτων στην εκτός των τειχών Λευκωσία

14 ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Βασικό παράγοντα στο σχεδιασμό αποτελούν: α) το Θεσμικό Πλαίσιο: ως βασικός περιοριστικός παράγοντας όσον αφορά στην συμμόρφωση στους υφιστάμενους κανονισμούς και ευνοϊκός ως προς το ότι κάποια από τα κίνητρα - αντικίνητρα και μέτρα ελέγχου που επιβάλλει, αξιοποιούμενα κατάλληλα μπορούν να συμβάλουν στην αποδοτικότερη πολεοδομική στρατηγική και β) τα Αναπτυξιακά Προγράμματα - Έργα: πραγματοποιούμενα ή τρέχοντα, ως υφιστάμενη κατάσταση, η οποία μπορεί να δεχθεί επεμβάσεις, αναλόγως της χρησιμότητας και της ορθότητας της

15 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Α. Ενιαίο Ρυθμιστικό Σχέδιο Λευκωσίας Το ιστορικό κέντρο λόγω της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής του αξίας αναγνωρίστηκε ως ένα πολιτιστικό και οικονομικό κεφάλαιο το οποίο θα πρέπει να ενταχθεί στη ζωή της σύγχρονης κοινωνίας και έτσι αντιμετωπίστηκε. Ως εκ τούτου οι προτάσεις για την περιτειχισμένη πόλη της Λευκωσίας στοχεύουν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και του περιβάλλοντος γενικά, στην αξιοποίηση του υφιστάμενου αρχιτεκτονικού δυναμικού, στη προσέλκυση νέων οικογενειών για μόνιμη διαμονή, την προώθηση της ιδιοκατοίκησης, κλπ. Β. Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας (αποτελεί Σχέδιο Ανάπτυξης, εκπονείται σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, και έχει αφετηρία το Ε.Ρ.Σ.Λ.) Στην προσπάθεια των διαφόρων αρμοδίων φορέων να προωθήσουν την αναζωογόνηση της εντός των τειχών πόλης, πραγματοποιούνται προτάσεις με σκοπό να καταστήσουν την περιοχή αυτή ιδιαίτερα ανταγωνιστική σε σχέση με άλλες περιοχές κατοικίας και λοιπών δραστηριοτήτων.

16 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Α. Δικοινοτικά Έργα Προτεραιότητας εντός των τειχών (Ε.Ρ.Σ.Λ.) Το οικιστικό έργο Χρυσαλινιώτισσας και Αγίου Κασσιανού Η πεζοδρόμηση της Εμπορικής Περιοχής του Ιστορικού Κέντρου Η συντήρηση του αρχαίου υδραγωγείου Το έργο αναζωογόνησης της περιοχής Φανερωμένης Β. Έργο «Λαϊκής Γειτονιάς» Δημιουργία μιας περιοχής με καταστήματα, εργαστήρια και εστιατόρια, που αποτελεί τον κυριότερο συνδετήριο κρίκο μεταξύ της παλιάς και της νέας πόλης. Η περιοχή αυτή αποτελεί μια μικρή όαση στο κέντρο της παλιάς πόλης, με στενούς γραφικούς δρόμους και αξιόλογα κτίρια με στοιχεία παραδοσιακής κυπριακής αρχιτεκτονικής.

17 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Γ. Έργο «Πολυεργαστηριακό Κέντρο Χρυσαλινιώτισσας» Ο Δήμος Λευκωσίας προχώρησε στην αγορά παλιών οικοδομών στην καρδιά της πόλης και μετά από συντήρηση τους δημιούργησε μικρό συγκρότημα εργαστηρίων και ενός καφενείου, τα οποία ενοικιάζει σε νεαρούς καλλιτέχνες, όπου μπορούν να εργάζονται και να πωλούν τα προϊόντα τους. Σκοπός του έργου αυτού, είναι η προώθηση και νέων καλλιτεχνών να έρθουν, με ιδιωτική πλέον πρωτοβουλία, στην περιοχή και να ανοίξουν τα εργαστήρια τους, ούτως ώστε να διευρυνθεί ο θεσμός και να δημιουργηθεί ένα μικρό εργαστήρι πλησίον της Νεκρής Ζώνης που θα δίνει ζωή στην πόλη, όλες τις ώρες της ημέρας. Δ. Πρόγραμμα Αναζωογόνησης Περιοχών Πράσινης Γραμμής ( ) Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κίνητρα που παραχωρούνται για την ανάπτυξη ιδιωτικών περιουσίων που ευρίσκονται στις περιοχές τω Δήμων Λευκωσίας και Αγίου Δομετίου και γειτνιάζουν με τη πράσινη γραμμή. Χρηματοδοτεί επίσης δημόσια έργα που υλοποιούνται στις ίδιες περιοχές.

18 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Ε. Νέο Πενταετές Πρόγραμμα Αναζωογόνησης Ακριτικών Περιοχών ( ) δημιουργία νέου Δημοτικού Μεγάρου αξιοποίηση εγκαταλειμμένων οικοδομών και κενών τεμαχίων γης εξωραϊσμό της Τάφρου με προβολή των Τειχών και κατάλληλη τοπιοτέχνηση συντήρηση και προβολή Μεσαιωνικού Λουτρού στη Δυτική πλευρά της πόλη διαμόρφωση της Πλατείας Ελευθερίας ΣΤ. Στρατηγικό Σχέδιο για τον Τουρισμό Βάσει του στρατηγικού σχεδίου για τον τουρισμό οι πόλοι έλξης επανατοποθετούνται και ιεραρχούνται με πρώτο και σημαντικότερο παράγοντα την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας, δεύτερο το φυσικό περιβάλλον, τρίτο τον παράγοντα «άνθρωπο» (φιλοξενία) και τέταρτο τις διάφορες δραστηριότητες. Αυτό βάζει την πόλη της Λευκωσίας πρώτη στις περιοχές που χρήζουν σημασίας λόγω της τεράστιας πυκνότητας πολιτισμού που κουβαλά.

19 ΕΥΝΟΪΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Η τάση που ευνοείται σε ολόκληρη την Ευρώπη για διατήρηση και διαφύλαξη της φυσιογνωμίας μιας πόλης Η δυναμική που δημιουργείται από την ύπαρξη προγραμμάτων εξυγίανσης και αναζωογόνησης και η αποδοχή και ανταπόκριση του κοινού ως προς τα προγράμματα αυτά Οι επιχορηγήσεις των έργων από πληθώρα φορέων και ιδιαίτερα από την Ε.Ε. Η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της πόλης που είναι σε θέση, ευνοούμενη από τα διάφορα προγράμματα, να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής Το γεγονός ότι παρά τη φθίνουσα πορεία που ακολουθούν το εμπόριο, τα παραδοσιακά επαγγέλματα και η βιοτεχνία, συγκεκριμένοι επενδυτές, τεχνίτες και καλλιτέχνες εξακολουθούν να εκτιμούν τα πλεονεκτήματα της περιοχής και να παραμένουν στα όρια της Τα χαμηλά ενοίκια, η κεντροβαρική της θέση σε σχέση με την επαρχία Λευκωσίας και η επαφή της με το οικονομικό-πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης, γεγονός που διευκολύνει τις οικονομικές σχέσεις και συναλλαγές των επιχειρήσεων

20 ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Η ύπαρξη της «πράσινης γραμμής» που δημιουργεί ένα τεράστιο φραγμό στην εξυγίανση, αναζωογόνηση και ανάπτυξη της πόλης καθώς και πελώριο χάσμα μεταξύ των δύο επιμέρους τμημάτων της Παρά την ύπαρξη πολλών σχεδίων και προγραμμάτων, τα προγράμματα αυτά δεν είναι οργανωμένα με τρόπο ώστε να προωθείται μια ολοκληρωμένη και αποδοτική ανάπτυξη της εντειχισμένης πόλης Η αποψίλωση και η εγκατάλειψη της από το ντόπιο πληθυσμό, η συχνή πρόκληση προβλημάτων από τους αλλοδαπούς που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και η αδυναμία της αστυνομίας να τα αποτρέψει Η φθίνουσα πορεία που ακολουθούν τα παραδοσιακά επαγγέλματα λόγω της αδυναμίας των κρατικών και ιδιωτικών φορέων να παραχωρήσουν κίνητρα για την ανάδειξή τους Μέχρι στιγμής δεν έχει πραγματοποιηθεί κάποιο αναπτυξιακό πρόγραμμα που να προωθεί τα παραδοσιακά επαγγέλματα, ούτε έχουν τεθεί κατευθυντήριες γραμμές για την εξυγίανση και αναζωογόνηση της βιοτεχνίας στην περιοχή, με αποτέλεσμα ένα πολύτιμο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς να απειλείται με ολοκληρωτική εξαφάνιση

21 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Σύμφωνα με τα προγράμματα που προωθούνται στην περιοχή και τις τάσεις που αναπτύσσονται, κρίνεται πως ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί το μέλλον της εντός των τειχών πόλης, είναι η ενθάρρυνση της κατοικίας από ντόπιους κάτοικους, σε συνδυασμό με μια ήπια ανάπτυξη, σεβόμενη την ιστορία και την κλίμακα, την αρχιτεκτονική κληρονομιά και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της παλιάς Λευκωσίας. Η δημιουργία ενός οικιστικού κέντρου, σε συνδυασμό με παραδοσιακές λειτουργίες και πολιτιστικές και τουριστικές χρήσεις που θα αναδείξουν το κύρος της πρωτεύουσας και θα την καταστήσουν ισάξια των υπολοίπων Ευρωπαϊκών πόλεων, θεωρείται ο πρωταρχικός στόχος για την εξασφάλιση ενός υγιούς μέλλοντος για την εντειχισμένη πόλη.