ΠΡΟΠΛΗΡΩΜΕΣ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΙΣΜΟΥ άρθρα Ν. 4270/2014 Π.Δ 136/1998 και 97/2011 1

Transcript

1 ΠΡΟΠΛΗΡΩΜΕΣ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΙΣΜΟΥ άρθρα Ν. 4270/2014 Π.Δ 136/1998 και 97/ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΝΤΑΛΜΑ ΠΡΟΠΛΗΡΩΜΗΣ (Χ.Ε.Π) είναι το χρηματικό ένταλμα με το οποίο προκαταβάλλεται χρηματικό ποσό σε οριζόμενο υπόλογο, ο οποίος αποδίδει λογαριασμό σε τακτή προθεσμία με την υποβολή των νόμιμων δικαιολογητικών. (παρ. 1 άρθρου 100 Ν. 4270/2014). ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΥΠΟΛΟΓΟΣ είναι όποιος διαχειρίζεται, έστω και χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση, χρήματα, αξίες ή υλικό που ανήκουν στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ., καθώς και οποιοσδήποτε άλλος θεωρείται από το νόμο δημόσιος υπόλογος (παρ. 1 άρθρου 150 Ν. 4270/2014) Ειδικότερα οι δημόσιοι υπόλογοι διακρίνονται σε: α) υπολόγους χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής και προσωρινών.(άρθρο 150, παρ. 1 περ. α). 2 Σχετικά με τα χρηματικά εντάλματα προπληρωμής σημειώνονται τα εξής: Για την έκδοση Χ.Ε.Π δε συντάσσεται πράξη εκκαθάρισης. Η εκκαθάριση γίνεται στα δικαιολογητικά απόδοσης λογαριασμού για την τακτοποίηση του υπολόγου. Επιτρέπεται η έκδοση Χ.Ε.Π., μετά από αιτιολογημένη απόφαση, για πραγματοποίηση δαπανών, που λόγω της φύσεώς τους ή λόγω επείγουσας υπηρεσιακής ανάγκης, είναι δυσχερής η τήρηση των διατυπώσεων που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις για τη δικαιολόγησή τους. Επίσης επιτρέπεται η έκδοση Χ.Ε.Π για την πραγματοποίηση μικροδαπανών, χωρίς αιτιολόγηση, μέχρι του ύψους των επτά χιλιάδων (7.000) ευρώ κατά Κ.Α.Ε., ετησίως. Το ποσό αυτό δύναται να αναπροσαρμόζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. (παρ. 2 άρθρου 100 Ν. 4270/2014) Τα Χ.Ε.Π. εκδίδονται στο όνομα μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων και υπαλλήλων που υπηρετούν στο Δημόσιο με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, υπαλλήλων Ο.Τ.Α. Β βαθμού, αξιωματικών, μονάδων ή υπηρεσιών των Ενόπλων Δυνάμεων και των αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής που έχουν χρηματική διαχείριση, καθώς και στο όνομα της Τράπεζας της Ελλάδος. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ορίζεται δεύτερος υπόλογος μόνιμος δημόσιος υπάλληλος, μονάδα ή υπηρεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος. (παρ. 3 άρθρου 100 Ν. 4270/2014) Τα ΧΕΠ εκδίδονται, με απόφαση του αρμόδιου διατάκτη, μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου κάθε έτους. Κατ εξαίρεση, μπορεί να εκδίδονται ΧΕΠ μέχρι και τη λήξη του οικονομικού έτους για την αντιμετώπιση των δαπανών 1 παρ 2 άρθρου 177 Ν. 4270/2014 «Οι κανονιστικές πράξεις που έχουν εκδοθεί βάσει διατάξεων που καταργούνται δυνάμει της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος άρθρου, εφόσον δεν αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος νόμου, διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση των κανονιστικών πράξεων κατ εξουσιοδότηση των διατάξεων του παρόντος νόμου» 2 παρ. 3 άρθρου 65 Ν. 4270/2014 «Τα καθήκοντα του διατάκτη είναι ασυμβίβαστα με τα καθήκοντα του δημόσιου υπόλογου. Αν ο διατάκτης αναμιχθεί στα καθήκοντα του τελευταίου, ευθύνεται ως δημόσιος υπόλογος. 1

2 μετακίνησης των ελεγκτικών οργάνων που διενεργούν ελέγχους σε εκτέλεση εισαγγελικής παραγγελίας ή κατόπιν εντολής του Υπουργού Οικονομικών. (παρ. 4 άρθρου 100 Ν. 4270/2014) Με την απόφαση έκδοσης ΧΕΠ ορίζεται το ποσό του εντάλματος, το είδος της δαπάνης, ο υπόλογος και η προθεσμία απόδοσης λογαριασμού.(παρ. 5 άρθρου 100 Ν. 4270/2014) Με όμοιες αποφάσεις επιτρέπεται να παρατείνεται η προθεσμία απόδοσης λογαριασμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 103 του Ν. 4270/2014. Το προϊόν των Χ.Ε.Π για δαπάνες της Κεντρικής Διοίκησης κατατίθεται σε ιδιαίτερο λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος που ανοίγεται για τον σκοπό αυτό. Απαγορεύεται η έκδοση Χ.Ε.Π σε λογαριασμούς εμπορικών τραπεζών. (παρ. 6 της αρ. οικ.2/82198/δλδ/ απόφασης Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ 2866Β)) 2

3 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΚΔΟΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΛΗΡΩΜΗΣ Δεν επιτρέπεται η έκδοση Χ.Ε.Π. στο όνομα υπαλλήλων που υπηρετούν σε Δ.Ο.Υ και στις Γενικές Διευθύνσεις Οικονομικών Υπηρεσιών και στις Διευθύνσεις Οικονομικών Υπηρεσιών που από ασκούν τις αρμοδιότητες των τ. Υ.Δ.Ε, εκτός αν πρόκειται για δαπάνες μετακινήσεως αυτών και για έξοδα διακινήσεως του μηχανογραφικού υλικού εισπράξεων και πληρωμών (αναλογική εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 101 Ν. 4270/2014). Επιτρέπεται η έκδοση Χ.Ε.Π. σε υπαλλήλους του Δημοσίου με οποιαδήποτε σχέση, σε όργανα της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος, καθώς και σε άλλα πρόσωπα για δαπάνες μετακίνησής τους με εντολή του Δημοσίου. Για δαπάνες μετακίνησης περισσότερων του ενός προσώπων, επιτρέπεται η έκδοση ενός μόνο Χ.Ε.Π., με υπόλογο μόνιμο δημόσιο υπάλληλο ή υπάλληλο με σχέση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, που προκαταβάλλει τα απαιτούμενα ποσά στους μετακινουμένους. Οι λαμβάνοντες τις προκαταβολές υπέχουν αυτοτελώς τις ευθύνες υπολόγου Χ.Ε.Π. και αποδίδουν λογαριασμό δια του υπολόγου του Χ.Ε.Π.. Ο υπόλογος του εντάλματος, που ευθύνεται μόνο για τη νομιμότητα των προκαταβολών που διενήργησε, συγκεντρώνει τα δικαιολογητικά απόδοσης λογαριασμού των μετακινηθέντων και τα υποβάλλει αρμοδίως μαζί με τις αποδείξεις πληρωμής των προκαταβληθέντων ποσών. (παρ. 2 άρθρου 101 Ν. 4270/2014) Προκειμένου για δαπάνες νοσηλείας στο εξωτερικό των εν ενεργεία υπαλλήλων και των μελών των οικογενειών αυτών, καθώς και ιδιωτών που νοσηλεύονται στο εξωτερικό με δαπάνη του Δημοσίου, τα οικεία Χ.Ε.Π. εκδίδονται στο όνομα της Τράπεζας της Ελλάδος, με δεύτερο υπόλογο τον Πρόξενο της χώρας μεταβάσεως. Για δαπάνες μετακινήσεως στο εξωτερικό προσώπων του προηγούμενου εδαφίου και των τυχόν συνοδών αυτών, τα οικεία Χ.Ε.Π. εκδίδονται στο όνομα των ενδιαφερόμενων υπαλλήλων ή ιδιωτών. Προκειμένου για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο εσωτερικό προσώπων, των οποίων τις δαπάνες καλύπτει το Δημόσιο, επιτρέπεται η έκδοση Χ.Ε.Π. επ ονόματι μόνιμου δημοσίου υπαλλήλου ή υπαλλήλου με σχέση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.(οαρ, 3 άρθρου 101 Ν. 4270/2014) Δεν επιτρέπεται η έκδοση Χ.Ε.Π όταν ο υπόλογος που ορίζεται από τον αρμόδιο διατάκτη δεν έχει υποβάλλει τα σχετικά δικαιολογητικά απόδοσης λογαριασμού για προηγούμενο Χ.Ε.Π., που εκδόθηκε στο όνομά του για την ίδια ή άλλη αιτία, ενώ έχει λήξει η προθεσμία υποβολής του (εδ. α παρ. 1 άρθρου 1 Π.Δ 136/1998). Δεν επιτρέπεται η έκδοση Χ.Ε.Π όταν για την ίδια αιτία εκδόθηκαν προηγουμένως και παραμένουν ατακτοποίητα μέχρι τρία Χ.Ε.Π. ή μέχρι πέντε, όταν πρόκειται για δαπάνες επιμισθίων του εκπαιδευτικού προσωπικού του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων στο εξωτερικό, ανεξάρτητα από τη λήξη της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού που ορίστηκε γι' αυτά και ανεξάρτητα αν εκδόθηκαν στο όνομα του ίδιου ή άλλου υπολόγου (εδ. β παρ. 1 άρθρου 1 Π.Δ 136/1998). Εξαιρούνται: 3

4 α) Οι δαπάνες νοσηλείας στο εξωτερικό, β) οι απόρρητες δαπάνες του Υπουργείου Εξωτερικών, γ) Οι δαπάνες των δημοσίων έργων που εκτελούνται απ' ευθείας από τις Τεχνικές Υπηρεσίες των Υπουργείων, 3 δ) Τα Χ.Ε.Π. που εκδίδονται στο όνομα Τραπεζών. Δεν επιτρέπεται η κατάθεση στον ίδιο λογαριασμό χρηματικών ποσών που προέρχονται από άλλο ΧΕΠ, με εξαίρεση την περίπτωση κατά την οποία στο όνομα του αυτού υπόλογου, εκδίδονται περισσότερα του ενός χρηματικά εντάλματα για την ίδια αιτία. (παρ. 3 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998) 3 Ειδικά για τις δαπάνες δημοσίων έργων ισχύουν τα εξής: επιτρέπεται η έκδοση έως και τριών ΧΕΠ για το ίδιο έργο και στο όνομα του ίδιου υπολόγου, ανεξάρτητα αν έχουν τακτοποιηθεί το πρώτο και δεύτερο ΧΕΠ. Σε καμία όμως περίπτωση δεν επιτρέπεται να εκδοθούν, για το ίδιο έργο, πέραν των τριών Χ.Ε.Π., αν δεν τακτοποιηθούν τα προεκδοθέντα για το έργο αυτό, ανεξάρτητα αν έληξε ή όχι η προθεσμία απόδοσης λογαριασμού αυτών και αν εκδόθηκαν στο όνομα του ίδιου ή άλλου υπολόγου. Επίσης επιτρέπεται η έκδοση Χ. Ε. Π. για περισσότερα από ένα έργα, στο όνομα αυτού υπολόγου, με τον περιορισμό της προηγούμενης περίπτωσης. 4

5 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΥΠΟΛΟΓΩΝ ΧΕΠ Ο υπόλογος μπορεί να πραγματοποιεί πληρωμές σε βάρος του προϊόντος Χ.Ε.Π. έως την ημερομηνία απόδοσης λογαριασμού και σε καμία περίπτωση πέραν της 31ης Δεκεμβρίου του έτους κατά το οποίο εκδόθηκε το Χ.Ε.Π. Ειδικά για τα Χ.Ε.Π. για τα οποία η προθεσμία απόδοσης λογαριασμού έχει παραταθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του Π.Δ 97/2011, επιτρέπεται, κατ' εξαίρεση, η διενέργεια πληρωμών από το προϊόν τους, μέχρι τη λήξη της παράτασης. (παρ. 1 άρθρου 102 Ν. 4270/2014 & άρθρο 2 του Π.Δ 97/2011) Τα χρηματικά ποσά που τίθεται στη διάθεση του υπολόγου, με την έκδοση του Χ.Ε.Π., πρέπει να χρησιμοποιούνται για το σκοπό που καθορίζεται με την απόφαση του διατάκτη και να αποδίδεται λογαριασμός για τη διαχείρισή τους μέσα στην ορισμένη προθεσμία. Το τυχόν ποσό των τόκων δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για πληρωμές δαπανών από τον Υπόλογο, αλλά εισάγεται στον Κρατικό Προϋπολογισμό, ως έσοδο, με γραμμάτιο είσπραξης της οικείας Δ.Ο.Υ. (παρ. 5 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998) Δεν επιτρέπεται η κατάθεση στον ίδιο λογαριασμό χρηματικών ποσών που προέρχονται από άλλο ένταλμα, με εξαίρεση την περίπτωση κατά την οποία στο όνομα του αυτού υπόλογου, εκδίδονται περισσότερα του ενός χρηματικά εντάλματα για την ίδια αιτία. (παρ. 3 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998) Κάθε υπόλογος οφείλει να τηρεί ημερολόγιο της διαχείρισης του ποσού που τέθηκε στη διάθεσή του, κατά τρόπο που να εξακριβώνεται ευχερώς το διαθέσιμο υπόλοιπο στα χέρια του, σε κάθε στιγμή (παρ. 6 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998). Αν ο υπόλογος δεν διαθέσει ολόκληρο το ποσό του εντάλματος, οφείλει να επιστρέψει το αδιάθετο υπόλοιπο το αργότερο μέχρι τη λήξη της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., με την έκδοση τριπλοτύπου είσπραξης, στο οποίο πρέπει να αναγράφεται ο αριθμός του Χ.Ε.Π. Το αντίτυπο για τον οφειλέτη του πιο πάνω τριπλοτύπου μαζί με αυτό της απόδοσης του τυχόν τόκων, επισυνάπτεται στα δικαιολογητικά τακτοποίησης του εντάλματος (παρ. 9 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998) Ο υπόλογος έχει την υποχρέωση, με τη λήξη της προθεσμίας για απόδοση λογαριασμού, να υποβάλλει στην υπηρεσία του διατάκτη που προκάλεσε την έκδοση του Χ.Ε.Π. τα σχετικά δικαιολογητικά. Τα δικαιολογητικά, ύστερα από τον προέλεγχο που ενεργεί η υπηρεσία του διατάκτη, διαβιβάζονται στην Οικονομική Υπηρεσία από την οποία εκδόθηκε το ΧΕΠ., η οποία προβαίνει στον έλεγχο και την εκκαθάριση της σχετικής δαπάνης και την στη συνέχεια αποστέλλει τα δικαιολογητικά στο Ελεγκτικό Συνέδριο για την απαλλαγή του υπολόγου. Παραστατικά στοιχεία δαπανών, που πραγματοποιήθηκαν μετά τη λήξη της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού του εντάλματος ή της τυχόν παράτασής της, δεν μπορεί να αποτελέσουν δικαιολογητικά για την τακτοποίηση του Χ.Ε.Π. (παρ. 7 άρθρου 2 ΠΔ 136/1998) Αν πριν από τη λήξη της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού δεν προβλέπεται να πραγματοποιηθεί άλλη πληρωμή, επειδή εκπληρώθηκε ή ματαιώθηκε ο σκοπός για τον οποίο εκδόθηκε το Χ.Ε.Π., ο υπόλογος έχει υποχρέωση να 5

6 επιστρέψει αμέσως στη Δ.Ο.Υ. το αδιάθετο ποσό του εντάλματος και να αποδώσει λογαριασμό της διαχείρισης του ποσού που τυχόν δαπανήθηκε, χωρίς να περιμένει να λήξει η προθεσμία απόδοσης. (παρ. 10 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998) 6

7 ΑΠΟΔΟΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΛΗΡΩΜΗΣ Η προθεσμία απόδοσης λογαριασμού δεν μπορεί να ορισθεί πέραν του ενός (1) μηνός από τη λήξη του οικονομικού έτους κατά το οποίο εκδόθηκε το Χ.Ε.Π. (α εδάφιο παρ. 1 άρθρου 103 Ν. 4270/2014 & παρ. 1 άρθρου 1 Π.Δ 97/2011) Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, που εκδίδεται μετά από πλήρως αιτιολογημένη πρόταση του οικείου Διατάκτη και εισήγηση της Οικονομικής Υπηρεσίας του Φορέα, επιτρέπεται κατ' εξαίρεση, να παρατείνεται η προθεσμία απόδοσης λογαριασμού για τις κατηγορίες Χ.Ε.Π που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 1 του Π.Δ 97/2011. Τα δικαιολογητικά για την τακτοποίηση του Χ.Ε.Π. διαβιβάζονται από την αρμόδια υπηρεσία του διατάκτη στην αρμόδια προς εκκαθάριση υπηρεσία εντός ενός (1) μηνός από τη λήξη της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού. Κατά τη διαβίβαση των δικαιολογητικών συντάσσεται ειδικό έντυπο για τη λογιστική καταγραφή. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται ο τύπος του ειδικού αυτού εντύπου και ρυθμίζεται κάθε σχετικό θέμα. 45 Σε περίπτωση αντικειμενικής αδυναμίας απόδοσης λογαριασμού, η οποία διαπιστώνεται μετά από έρευνα αρμόδιου κατά νόμο οργάνου που ορίζεται από τον Υπουργό Οικονομικών, ύστερα από πρόταση της Οικονομικής Υπηρεσίας του Φορέα, η πορισματική έκθεση δύναται να αποτελέσει παραστατικό δικαιολόγησης της δαπάνης εν όλω ή εν μέρει για την τακτοποίηση του οικείου Χ.Ε.Π. (παρ. 3 άρθρου 103 Ν. 4270/2014). 4 2/71583/0026/ Απόφαση Υπουργού Οικονομικών «Καθορισμός του τύπου του ειδικού εντύπου της παρ. 1 του άρθρου 41 του ν. 2362/995 (Α.247) και ρύθμιση σχετικών λεπτομερειών» (ΦΕΚ 1806Β,ΑΔΑ: 4ΙΦ2Η-2Τ) 5 παρ 2 άρθρου 177 Ν. 4270/2014 «Οι κανονιστικές πράξεις που έχουν εκδοθεί βάσει διατάξεων που καταργούνται δυνάμει της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος άρθρου, εφόσον δεν αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος νόμου, διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την έκδοση των κανονιστικών πράξεων κατ εξουσιοδότηση των διατάξεων του παρόντος νόμου» 7

8 ΕΥΘΥΝΕΣ ΥΠΟΛΟΓΩΝ ΧΕΠ Οι υπόλογοι Χ.Ε.Π. ευθύνονται για δόλο ή βαρεία αμέλεια κατά την πληρωμή μη νόμιμων δαπανών. Για την πληρωμή αυτή ευθύνεται εις ολόκληρο: α. Με τα υπηρεσιακά όργανα που από δόλο ή βαριά αμέλεια έχουν εκδώσει παράνομες διοικητικές πράξεις ή έχουν συμπράξει στη μη τήρηση των νομίμων διαδικασιών πραγματοποίησης της δαπάνης. β: Με τους λαβόντες, εφόσον υπέχουν ευθύνη για τη μη τήρηση των ανωτέρω διαδικασιών (παρ. 2 άρθρου 102 Ν. 4270/2014 & παρ. 1 άρθρου 3 Π.Δ 136/1998) Για τη νομιμότητα των αποδεικτικών πληρωμής και πληρότητα των δικαιολογητικών οι υπόλογοι ευθύνονται για αμέλεια. (παρ. 2 άρθρου 102 Ν. 4270/2014 & παρ. 2 άρθρου 3 Π.Δ 136/1998) Για κάθε χρηματικό ποσό που βρίσκεται στα χέρια του υπολόγου, προερχόμενο από Χ.Ε.Π., εκτός από την πειθαρχική ευθύνη, την οποία έχει ο υπόλογος, οφείλει και προσαύξηση λόγω εκπρόθεσμης καταβολής, επί του παρακρατούμενου ποσού. Η προσαύξηση αυτή υπολογίζεται επί του ποσού αυτού, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 5 και 6 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.), για κάθε μήνα καθυστέρησης απόδοσής του. (παρ. 11 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998) Ο υπόλογος έχει πειθαρχική ευθύνη και οφείλει προσαύξηση λόγω εκπρόθεσμης καταβολής, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε και στην περίπτωση που παρακρατεί αδικαιολόγητα στα χέρια του χρήματα, εφ' όσον αυτά δεν προορίζονται για άμεση ανάγκη πληρωμής σχετικών δαπανών ακόμα και όταν δεν έχει λήξει η προθεσμία απόδοσης του Χ.Ε.Π. (παρ. 12 άρθρου 2 Π.Δ 136/1998). 8