Η ΙΚΕΣΙΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΙΚΕΣΙΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ"

Κλεόπας Αλαβάνος
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Η ΙΚΕΣΙΑ Ιωάννης Μίαρης Κοιλάδης, Α2 Μάθημα: Α.Ε. Γραμματεία (Ιλιάδα Ομήρου) Σχολ. έτος: Υπεύθυνη καθ.: Ελένη Γκόνου

2 ΟΡΙΣΜΟΣ Ικεσία είναι η επίκληση ενός ανθρώπου προς άνθρωπο ή προς θεό να πραγματοποιήσει μια συγκεκριμένη επιθυμία. Ετυμολογία ικεσία < αρχαία ελληνική ἱκεσία Ουσιαστικό ικεσία θηλυκό θερμή παράκληση Συγγενικές λέξεις ικετεύω

3 Η ικεσία H ικεσία ήταν θεσμός της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας προστατευόμενος από τον Ικέσιο Δία, όπως η ξενία από τον Ξένιο Δία, και είχε καθιερωθεί γι' αυτήν, όπως και για τη φιλοξενία, μια ορισμένη εθιμοτυπία: ο ικέτης γονάτιζε μπροστά στον ικετευόμενο, με το ένα χέρι αγκάλιαζε τα γόνατά του, ενώ με το άλλο άγγιζε το πιγούνι ή το γένι του. Aν υπήρχε δυνατότητα, κατέφευγε στον βωμό, που υπήρχε στις αυλές των σπιτιών, ή στην εστία, που υπήρχε στο εσωτερικό του σπιτιού. Eξασφάλιζε έτσι άσυλο ο ικέτης, ως πρόσωπο ιερό, και γινόταν συνήθως δεκτός ως «ξένος»/φιλοξενούμενος.

Ομηρικές σκηνές ικεσίας Η ικεσία είναι ένα τυπικό θέμα στην Ιλιάδα: το έπος αρχίζει με την ικεσία του Χρύση και τελειώνει με την ικεσία του Πρίαμου.

4 Ομηρικές σκηνές ικεσίας Η ικεσία είναι ένα τυπικό θέμα στην Ιλιάδα: το έπος αρχίζει με την ικεσία του Χρύση και τελειώνει με την ικεσία του Πρίαμου. Α : Η Θέτιδα ικέτις στον Δία [ ] και η Θέτις το παράγγελμα δεν ξέχανε του υιού της και της θαλάσσης έσχισε τα κύματα κι εβγήκε και ανέβη τα χαράματα στ Ολύμπου τον αιθέρα. Εύρηκε τον βροντόφωνον Κρονίδην καθισμένον μόνον στην άκραν κορυφήν του πολυλόφου Ολύμπου, εμπρός του εκάθισε η θεά και με τ αριστερό της του έπιασε τα γόνατα, με τ άλλο το πηγούνι, κι έλεγεν ικετεύοντας στον ύψιστον Κρονίδην: «Δία πατέρ, αν κάποτε με λόγον ή με έργον σ έχω ωφελήσει, ευδόκησε σ αυτό να με εισακούσεις [...]. JosephWencker (1876). Ο Πρίαμος ικέτης στη σκηνή του Αχιλλέα

5 Στην Οδύσσεια στη θέση του ικέτη βρίσκεται ο Οδυσσέας όταν ζητά τη βοήθεια του ποταμού (που εδώ προσωποποιείται) μετά το ναυάγιο που θα τον οδηγήσει στις ακτές των Φαιάκων (ε /< >), και λίγο αργότερα, όταν συνέρχεται πια ως ναυαγός στη Σχερία και ζητά τη βοήθεια της Ναυσικάς (ζ /< >). Ας θυμηθούμε και μια ακόμα τριπλή σκηνή ικεσίας από την Οδύσσεια: κατά τη διάρκεια της μνηστηροφονίας παρακολουθούμε την ατελέσφορη ικεσία του Ληώδη (329/<310> κ.ε.), και τις σωτήριες του αοιδού Φήμιου και του Μέδοντα (350<330> κ.ε.). Ο ιθακήσιος αοιδός ταλαντεύεται: να προσφύγει στον αύλειο βωμό του Διός; να προσπέσει στα γόνατα του Οδυσσέα, γυρεύοντας να τον ελεήσει; Διαλέγει το δεύτερο.

Σκηνές ικεσίας στη δραματική ποίηση Ευριπίδης, Ελένη 894-900: Η Ελένη ικέτις στη μάντισσα Θεονόη Ικέτισσα, ω!

6 Σκηνές ικεσίας στη δραματική ποίηση Ευριπίδης, Ελένη : Η Ελένη ικέτις στη μάντισσα Θεονόη Ικέτισσα, ω! παρθένα, σου προσπέφτω και σε παρακαλώ απ' της δυστυχίας τη θέση αυτή, για μένα και για κείνον, να μην τον χάσω, τώρα που τον βρήκα. Στον αδελφό σου μην το μαρτυρήσεις πως ήρθε ο άντρας μου έλα, γλίτωσέ τον, σε ικετεύω [ ]. [πηγή: Δραματική Ποίηση, Ευριπίδη Ελένη, Γ Γυμνασίου, μτφ. Τάσος Ρούσσος, Αθήνα, ΟΕΔΒ 2010] Θεονόη Eλένη Mενέλαος (K. Παναγιώτου Ά. Συνοδινού Θ. Kωτσόπουλος, Eθνικό Θέατρο, 1962, σκην. T. Mουζενίδης)

7 Αισχύλος, Ικέτιδες, στ Λοιπόν βιαστείτε και στ' αριστερά σας χέρια σεμνά κρατώντας τα κλαδιά της ικεσίας του Δία καμάρι ν' αποκρίνεστε στους ξένους ταπεινά και κλαυτά κι όπως το θέλ' η ανάγκη σαν πρόσφυγες οπού είμαστε, και να τους πείτε να μάθουν καθαρά πως καθαρός από αίμα είν' ο ερχομός μας και θυμάστε πρώτ' απ' όλα όχι πολύ ξεθαρρετή να 'ναι η φωνή σας, μα η όψη σεμνοπρόσωπη με ήσυχο βλέμμα την άδολή σας να μηνά την ειλικρίνεια κι ούτε να προτρέχει η γλώσσα σου κι ούτε του μάκρου να ξεσέρνεις τα λόγια σου, γιατί είναι, μάθε, πάρα πολύ του τόπου εδώ δύσκολοι οι ανθρώποι θύμα να υποχωρείς, αφού είσαι της ανάγκης, ξένη κι αποδιωγμένη και ποτέ δεν πρέπει να 'χουν οι πιο μικροί τη γλώσσα τους μεγάλη. (μτφρ. I. Γρυπάρης) Οι πενήντα κόρες του Δαναού συνοδευόμενες από τον πατέρα τους καταφεύγουν στο Άργος ως ικέτισσες για να αποφύγουν τον αιμομικτικό γάμο τους με τους ξαδέρφους τους, γιους του Αιγύπτου (Aπό το Oι τραγωδίες του Aισχύλου, Bιβλιοπωλείον της «Eστίας»)

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΚΕΣΙΑΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η Ικεσία ήταν θεσμός στην Αρχαία Ελλάδα και οι ικέτες προστατεύονταν από έναν άγραφο νόμο. Προστάτης των ικετών θεωρούνταν ο Ικέσιος Δίας.

8 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΚΕΣΙΑΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η Ικεσία ήταν θεσμός στην Αρχαία Ελλάδα και οι ικέτες προστατεύονταν από έναν άγραφο νόμο. Προστάτης των ικετών θεωρούνταν ο Ικέσιος Δίας. Ο ικέτης είχε διαπράξει συνήθως έγκλημα ή σοβαρό αδίκημα, είχε παραβιάσει πολιτικό ή ηθικό νόμο. Για ασυλία προσέτρεχε στον βωμό ενός ναού ή στην εστία της οικίας ενός ισχυρού άνδρα. Στο χέρι του κρατούσε σύμβολο της δυστυχής του θέσης, ένα κλαδί ελιάς περιτυλιγμένο με άσπρο μαλλί προβάτου, την Ικετηρία. Ο ικέτης τοποθετούσε την ικετηρία πάνω στον βωμό του ναού και παρέμενε εκεί όσο εκκρεμούσε η αίτηση για ικεσία. Όταν ο άρχων της πόλης αποδεχόταν την αίτηση, ο ικέτης έπαιρνε από το βωμό το κλαδί ελιάς και έφευγε περιμένοντας συνήθως να εκδικαστεί η υπόθεσή του από κάποιο δικαστήριο. Στην περίπτωση που προσέτρεχε για προστασία σε κάποια οικία, τοποθετούσε την ικετηρία στην εστία της οικίας και καθόταν εκεί μέχρι ο οικοδεσπότης να δεχτεί να του δώσει προστασία.

9 Τυπικό σχήμα της ικεσίας : α. σωματικές εκφράσεις γονάτισμα του ικέτη και άγγιγμα των γονάτων του ικετευόμενου και της γενειάδας του, αν πρόκειται για άνδρα, προσφορά δώρων και υπόσχεση μελλοντικών. β. λεκτικό σχήμα επίκληση χαρακτηριστικά επίθετα - αρμοδιότητες του θεού υπενθύμιση παλαιότερων προσφορών του θνητού αίτημα Το τυπικό αυτό σχήμα δεν τηρείται πάντοτε και η παράβασή του εξυπηρετεί κάθε φορά το σκοπό του ποιητή που ξέρει να ποικίλει για να αποφεύγει τη μονοτονία της επανάληψης. H ικεσία παρουσιάζεται θεοποιημένη στην Ιλιάδα: εκπροσωπείται από τις Παράκλησες (Λιταί») και η προσβολή τους (= η άρνηση του ικέτη) επιφέρει τιμωρία στον άνθρωπο που δε σέβεται τη θεϊκή τους υπόσταση.

10 Μερικές φορές ο ικετευόμενος δυσκολευόταν να κάνει δεκτή την αίτηση της ικεσίας και ο ικέτης αναγκαζόταν να γονατίσει μπροστά του και να τον ικετεύσει στο όνομα του πατέρα του, της μητέρας του και των παιδιών του, για να τον σώσει.

11 Τεκμηρίωση GYM- B108/208/1461,6747/extras/activities/index21/ index21_ikesia.html CE%B5%CF%83%CE%AF%CE%B1

Σχετικά έγγραφα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: "ΕΛΕΝΗ" ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: "ΕΛΕΝΗ" ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098 ΕΛΕΝΗ: Ικέτισσα, ω! παρθένα, σου προσπέφτω και σε παρακαλώ απ της δυστυχίας