ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΤΟΥ ΜΠΑΣΑΡ ΑΛ-ΑΣΑΝΤ

Transcript

1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΤΟΥ ΜΠΑΣΑΡ ΑΛ-ΑΣΑΝΤ (Εικόνα 1) Πηγή: Εφηµερίδα το Βήµα Άρθρο του Ασµχου (Ε) Μιχαήλ Μαντικού* 13 Ιουλίου 2012 Από τις 22 Απριλίου 2011 η Συρία βρίσκεται σε κατάσταση εµφυλίου πολέµου. Το γεγονός αυτό έχει επηρεάσει έντονα τις ευαίσθητες, ούτως ή άλλως συνθήκες στη Μέση Ανατολή. Οι δυνάµεις 1 του σύρου πρόεδρου Μπασάρ αλ-ασαντ έχουν σκοτώσει περισσότερους από ανθρώπους από την ηµέρα που ξεκίνησε η εξέγερση εναντίον του καθεστώτος του. Επίσης 2, συγκέντρωση πολεµικών πλοίων µε απίστευτη δύναµη πυρός παρατηρείται στη Ανατολική Μεσόγειο, όπου σε απόσταση αναπνοής βρίσκονται για διαφορετικούς λόγους, πολεµικά σκάφη της Βρετανίας, της Τουρκίας, του Ισραήλ, της Ρωσίας και βεβαίως πολεµικά πλοία του 6ου αµερικανικού στόλου που µονίµως εδρεύει στη Μεσόγειο. Στο ιδιαίτερα, εκρηκτικό σκηνικό στην περιοχή, θα επιχειρήσουµε να προσδιορίσουµε τις στρατηγικές επιλογές του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-ασαντ µε τη µέθοδο SWOT 3. Τα στοιχεία έχουν αντληθεί κυρίως από τον ηµερήσιο τύπο και το διαδίκτυο. υνατά σηµεία (Strengths) SWOT ANALYSIS Συµµετοχή σε διεθνείς οργανισµούς Καλές σχέσεις µε Ιράν (σιίτες). Ύπαρξη συµφωνίας από το 2006 εναντίον της «κοινής απειλής» Ισραήλ Η.Π.Α Βελτιωµένες σχέσεις µε Λίβανο µετά την αποχώρηση των στρατευµάτων της από το έδαφός του, το 2005 Αρκετά ικανοποιητικό στρατό Πολύ καλές σχέσεις µε Ρωσία και Κίνα Υπάρχει στο έδαφός της η µοναδική στη Μεσόγειο στρατιωτική βάση της Ρωσίας στην Ταρσό Το 90% είναι άραβες και το 74% σουνίτες Πολύ καλή σχέση µε τη Χετζµπολάχ Το καθεστώς διατηρεί την υποστήριξη άνω του 50% - 55% του Συριακού λαού.

2 Ευκαιρίες (Opportunities) Να αποδεχθεί τις αποφάσεις της ιεθνούς Οµάδας των Φίλων της Συρίας, η οποία έχει καταθέσει συγκεκριµένες προτάσεις (συµµετέχουν πάνω από 60 χώρες) Να διατηρήσει τη στήριξη του το καθεστώς Άσαντ από Ρωσία, Κίνα και Ιράν Να αξιοποιήσει την αποστολή παρατηρητών του ΟΗΕ καθώς και του Κόφι Άναν ως διαµεσολαβητή. Να αξιοποιήσει σχετική πρόταση αποκλιµάκωσης της έντασης Εφαρµογή του σχεδίου Ανάν, µετά την δήλωση αποδοχής του από τον Άσαντ και την Τεχεράνη. Ψήφιση νέου Συντάγµατος µε πολυκοµµατικό χαρακτήρα του πολιτικού συστήµατος. Να αρθεί η απαγόρευση κάθε επένδυσης στον πετρελαϊκό τοµέα, που έχει επιβληθεί από την ΕΕ Να αξιοποιήσει το κοινό µε την Τουρκία, Κουρδικό πρόβληµα, ώστε να βελτιωθούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Να ακολουθήσει την κοινή δήλωση των 15 µελών του ΣΑ του ΟΗΕ (µεταξύ των οποίων Κίνα και Ρωσία) ώστε να διακόψει την κίνηση στρατιωτικών µονάδων καθώς και τη χρήση βαρέων όπλων σε πληθυσµιακά κέντρα. Αδυναµίες (Weaknesses) Όχι πολύ καλές σχέσεις µε την µουσουλµανική αδελφότητα ενώ ο Αραβικός σύνδεσµος συντάχθηκε µε τους δυτικούς για αποµάκρυνση του Ασαντ. Από οι ΗΠΑ έχουν κλείσει την πρεσβεία τους στη αµασκό Προβληµατική σχέση µε το Ισραήλ Εξέγερση σε εξέλιξη, από τις 22 Απρ 2011 Αµφισβητείται η κυριαρχία του Ασαντ Λιποταξίες στενών συνεργατών Σηµαντικός αριθµός αµάχων έχει σκοτωθεί. Προβληµατική σχέση µε την Τουρκία, ειδικά µετά την κατάρριψη στις , αεροσκάφους RF-4 από την αεράµυνα της. Υπάρχουν θρησκευτικές και εθνικές µειονότητες Μεγάλος αριθµός προσφύγων έχει καταφύγει σε Τουρκία και Λίβανο Απελαύνονται διπλωµάτες. Η Γερµανία απέλασε τέσσερις. Τραυµατισµός 11 παρατηρητών. Αναστολή της Συρίας από µέλος του Αραβικού Συνδέσµου. Η οικογένεια Άσαντ ανήκει στους Αλεβίτες. Όχι καλές σχέσεις µε το Κουρδικό στοιχείο. Απειλές (Threats) Ανεξέλκτη κατάσταση υπέρ των εξεγερµένων Εµπλοκή του Ισραήλ, το οποίο ήδη κατέχει από το 1967 έδαφος της Συρίας στα υψίπεδα του Γκολάν ή άλλων Ευρωπαϊκών δυνάµεων µε στρατιωτική συµµετοχή Ενδεχόµενη επέµβαση των Τουρκικών ενόπλων δυνάµεων, δεδοµένης της σοβαρής κινητικότητας τους στα σύνορα της Συρίας ενώ έχει επικαλεστεί το άρθρο 4 του καταστατικού του Συµφώνου, που προβλέπει συλλογικές διαβουλεύσεις όταν απειλείται η ασφάλεια κράτους µέλους. Ταυτόχρονα φιλοξενεί στο έδαφός της την

3 ηγεσία του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA) Επιβολή των προτάσεων της ιεθνούς ιάσκεψης των Φίλων της Συρίας και ενίσχυση των αντικαθεστωτικών µε στρατιωτικό εξοπλισµό, πέραν του τηλεπικοινωνιακού υλικού που είδη χορηγείται. ραστικότερη εµπλοκή των αδελφών µουσουλµάνων ( σουνίτες), οι οποίοι αποτελούν και την κυρίαρχη συνιστώσα της εξέγερσης. ραστικότερη εµπλοκή της Σαουδικής Αραβίας (σουνίτες) η οποία προσφέρει χρήµατα και όπλα στους εξεγερµένους. Επιβολή κυρώσεων από τον ΟΗΕ. Άρση της στήριξης της Ρωσία και της Κίνα, λαµβανοµένου υπόψη ότι έχουν δεχθεί εκπροσώπους της αντιπολίτευσης και τον ηγέτη του Συριακού Εθνικού Συµβουλίου. Παραποµπή του Άσαντ στο ιεθνές ικαστήριο της Χάγης. Εµπλοκή µε τους Κούρδους του Ιράκ. Ενδεχόµενη αίτηση στρατιωτικής επέµβασης από το Συµβούλιο Συνεργασίας των Κρατών του Κόλπου (GCC). Συνδυάζοντας τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτουν οι ακόλουθες επιλογές: Επιλογές S-O (Αµυντικές) (Πίνακας συσχετισµού 1)

4 ιαγραµµατική απεικόνιση της στρατηγικής S-O S-O STRATEGY O29 O30 O28 O27 O O2 O3 O4 O5 O26 3 O6 O25 2 O7 O24 O O8 O9 Series1 O22 O10 O21 O11 O20 O19 O18 O17 O16 O15 O13 O14 O12 ( ιάγραµµα 1) Σύµφωνα µε την ανωτέρω διαγραµµατική απεικόνιση (1) και λαµβάνοντας υπόψη τα δυνατά σηµεία, επιλέγεται η προσπάθεια υλοποίησης της ευκαιρίας Ο2: 2. Να διατηρήσει τη στήριξη του το καθεστώς Άσαντ από Ρωσία, Κίνα και Ιράν

5 Επιλογές W-O ( ιορθωτικές) (Πίνακας συσχετισµού 2) ιαγραµµατική απεικόνιση της στρατηγικής W-O W-O STRATEGY W25 W24 W23 W26 W27 W29 W30 W28 W W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Series1 W22 W10 W21 W11 W20 W12 W19 W18 W17 W16 W15 W13 W14 ( ιάγραµµα 2)

6 Σύµφωνα µε την ανωτέρω διαγραµµατική απεικόνιση (2) και λαµβάνοντας υπόψη τις ευκαιρίες που µπορεί να αξιοποιήσει το καθεστώς, επιλέγονται ως στρατηγικές επιλογές που θα βελτιώσουν τις κατωτέρω αδυναµίες: 4. Εξέγερση σε εξέλιξη, από τις 22 Απρ Αµφισβητείται η κυριαρχία του Ασαντ 10. Μεγάλος αριθµός προσφύγων σε Τουρκία και Λίβανο Επιλογές S-Τ (Βελτιωτικές) (Πίνακας συσχετισµού 3)

7 ιαγραµµατική απεικόνιση της στρατηγικής S-T S-T STRATEGY S28 S29 S30 S S2 S3 S4 S27 8 S5 S26 6 S6 S25 4 S7 S24 S S8 S9 Series1 S22 S10 S21 S11 S20 S12 S19 S18 S17 S16 S15 S14 S13 ( ιάγραµµα 3) Σύµφωνα µε την ανωτέρω διαγραµµατική απεικόνιση (3) και λαµβάνοντας υπόψη τις απειλές, επιλέγονται ως στρατηγικές επιλογές, η αξιοποίηση των κατωτέρω δυνατών σηµείων του καθεστώτος: 5. Πολύ καλές σχέσεις µε Ρωσία και Κίνα 6. Υπάρχει στο έδαφός της η µοναδική στη Μεσόγειο στρατιωτική βάση της Ρωσίας στην Ταρσό

8 Επιλογές W-T (Φιλόδοξες) (Πίνακας συσχετισµού 4)

9 ιαγραµµατική απεικόνιση της στρατηγικής W-T W-T STRATEGY W29 W30 W28 W W2 W3 W4 W27 8 W5 W26 6 W6 W25 4 W7 W24 W W8 W9 Series1 W22 W10 W21 W11 W20 W12 W19 W18 W17 W16 W15 W13 W14 ( ιάγραµµα 4) Σύµφωνα µε την ανωτέρω διαγραµµατική απεικόνιση (4) και λαµβάνοντας υπόψη τις απειλές, επιλέγεται ως στρατηγική επιλογή, η προσπάθεια εξάλειψης της κατωτέρω αδυναµίας, προκειµένου να µειωθούν οι πιθανότητες εκδήλωσης των απειλών του καθεστώτος: 4. Εξέγερση σε εξέλιξη, από τις 22 Απρ 2011 Συνδυασµός των Στρατηγικών επιλογών (Πίνακας συσχετισµού 5) Εξετάζοντας τα στοιχεία που παρουσιάζονται ανωτέρω, προκύπτουν οι κατωτέρω επιλογές:

10 1. Πρέπει να διατηρηθεί η στήριξη του καθεστώτος από τις χώρες Ρωσία, Κίνα και Ιράν, αξιοποιώντας τα δυνατά σηµεία S1,S2,S4,S5,S6,S9. 2. Θα πρέπει να σταµατήσει την εξέγερση προκειµένου να µπορέσει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες Ο1,Ο2,Ο3,Ο4,Ο5,Ο6,Ο7,Ο8,Ο9, ενώ παράλληλα θα περιορίσει τις πιθανόητες εκδήλωσης των απειλών Τ1,Τ2,Τ3,Τ4,Τ5,Τ6,Τ7,Τ8,Τ9,Τ10,Τ Θα πρέπει να εξαλείψει την όποια αµφισβήτηση του το καθεστώς, προκειµένου να µπορέσει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες Ο2,Ο3,Ο4,Ο5,Ο6,Ο7,Ο8,Ο9. 4. Θα πρέπει να σταµατήσει την δηµιουργία προσφύγων οι οποίοι καταφεύγουν στην Τουρκία και στο Λίβανο, προκυµένου να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες Ο1,Ο2,Ο3,Ο4,Ο5,Ο6,Ο7,Ο8,Ο9. 5. Το καθεστώς θα πρέπει να διατηρήσει τις πολύ καλές σχέσεις µε την Ρωσία και την Κίνα προκειµένου να µειώσει τις πιθανότητες εκδήλωσης των απειλών Τ1,Τ2,Τ3,Τ4,Τ5,Τ6,Τ7,Τ8,Τ9,Τ10,Τ Η αξιοποίηση του γεγονότος της ύπαρξης στο έδαφος της Συρίας της µοναδικής στην Μεσόγειο στρατιωτικής Ρωσικής Βάσης στην Ταρσό, δύναται να περιορίσει την πιθανότητα εκδήλωσης των απειλών Τ1,Τ2,Τ3,Τ4,Τ5,Τ6,Τ8,Τ10,Τ11. Φυσικά οι αντίθετες επιλογές των ανωτέρω µπορούν να λειτουργήσουν αρνητικά, προκειµένου α/ να µειώσουν την επίδραση των δυνατών σηµείων β/ να περιορίσουν εξαλείψουν τις ευκαιρίες γ/ να ενδυναµώσουν τις αδυναµίες και τέλος δ/ να κάνουν πράξεις τις απειλές. Υπό το πρίσµα αυτό θα έχουµε τις ακόλουθες επιλογές: 7. Πρέπει να εξαλειφθεί η στήριξη του καθεστώτος από τις χώρες Ρωσία, Κίνα και Ιράν, ώστε να µην µπορεί να αξιοποιήσει τα δυνατά του σηµεία S1,S2,S4,S5,S6,S9. 8. Πρέπει να ενισχυθεί η εξέγερση σε ένταση και έκταση προκειµένου το καθεστώς να µην µπορέσει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες Ο1,Ο2,Ο3,Ο4,Ο5,Ο6,Ο7,Ο8,Ο9, ενώ παράλληλα θα αυξηθούν οι πιθανότητες εκδήλωσης των απειλών Τ1,Τ2,Τ3,Τ4,Τ5,Τ6,Τ7,Τ8,Τ9,Τ10,Τ Θα πρέπει να ενισχυθεί ενταθεί η αµφισβήτηση του καθεστώτος, προκειµένου να µην µπορέσει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες Ο2,Ο3,Ο4,Ο5,Ο6,Ο7,Ο8,Ο Θα πρέπει να ενταθεί η κίνηση των προσφύγων που καταφεύγουν στην Τουρκία και στο Λίβανο, προκειµένου το καθεστώς να µην µπορέσει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες Ο1,Ο2,Ο3,Ο4,Ο5,Ο6,Ο7,Ο8,Ο Θα πρέπει να διαταραχθούν οι πολύ καλές σχέσεις µε την Ρωσία και την Κίνα προκειµένου να αυξηθούν οι πιθανότητες εκδήλωσης των απειλών Τ1,Τ2,Τ3,Τ4,Τ5,Τ6,Τ7,Τ8,Τ9,Τ10,Τ Θα πρέπει να δηµιουργηθούν προβλήµατα στην αξιοποίηση του γεγονότος της ύπαρξης στο έδαφος της Συρίας της µοναδικής στην Μεσόγειο στρατιωτικής Ρωσικής Βάσης στην Ταρσό, προκειµένου να αυξηθούν οι πιθανότητες εκδήλωσης των απειλών Τ1,Τ2,Τ3,Τ4,Τ5,Τ6,Τ8,Τ10,Τ11. Σαφώς τα ανωτέρω δεν είναι οι µόνες επιλογές, αλλά είναι δυνατό να αποτελέσουν στοιχεία, βάση των οποίων µπορούν να καθοριστούν στρατηγικές επιλογές, κατόπιν περαιτέρω ανάλυσής τους σε δράσεις, µε σκοπό την διακοπή του τραγικού τιµήµατος που πληρώνει ο λαός της Συρίας.

11 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική 1. Εφηµερίδα το Βήµα (ηµεροµηνίες έκδοσης): , , , , , Εφηµερίδα Ελευθεροτυπία (ηµεροµηνίες έκδοσης): , Εφηµερίδα Τα Νέα (ηµεροµηνίες έκδοσης): Σύµβουλος Χρηµατιστηρίου (ηµεροµηνίες έκδοσης): Αγγλική 5. ( ) 6. (2/3/2007) 7. (2/3/2007) 8. (2/3/2007) index.php?module=subjects &func=viewpage&pageid= 436 (2/3/2007) (2/3/2007) (2/3/2007) /12553/aronson.html?breadcrumb =%2Fregion% 2F414%2Fsyria (2/3/2007) (2/3/2007) /_default.asp? FileName = (3/3/2007) (3/3/2007) * Ο Μιχαήλ Μαντικός είναι απόφοιτος της Σχολής Ικάρων (1992) και έχει ολοκληρώσει µε άριστα και υποτροφία, διετή κύκλο µεταπτυχιακών σπουδών (MSc) του Πανεπιστηµίου Αιγαίου (2008) στις ιεθνείς Σχέσεις. 1 Εφηµερίδα το Βήµα στον ιστότοπο: ( ) 2 ο.π στον ιστότοπο: ( ) 3 SWOT analysis: «Η προσέγγιση SWOT είναι µια τεχνική προσωρινού προγραµµατισµού που αξιολογεί τις δυνατότητες, τις αδυναµίες, τις ευκαιρίες και τις απειλές µια εταιρείας, µε τη βοήθεια δεδοµένων που συλλέγονται από συνεντεύξεις µε επιλεγµένα στελέχη.», «Μανατζµεντ», Patrick J. Montana Bruce H. Charnov, εκδ. Κλειδάριθµος, Αθήνα 2003, σελ. 160 Στη συνέχεια συσχετίζονται µεταξύ τους τα προαναφερθέντα στοιχεία ώστε να προσδιοριστούν συγκεκριµένες στρατηγικές, ενώ η επιλογή τους γίνεται ανάλογα µε τον ποσοτικό βαθµό επηρεασµού των συγκρινόµενων στοιχείων. Είναι µια δυναµική µέθοδος και όχι στατική γεγονός που απαιτεί την συνεχή επαναξιολόγηση των δεδοµένων ανά τακτά χρονικά διαστήµατα που καθορίζονται κυρίως από την ταχύτητα αλλαγής των δεδοµένων. 3 Τα στοιχεία έχουν αντληθεί κυρίως από τον ηµερήσιο Αθηναϊκό τύπο, αναφορές Chaillot Paper του Institute For Security Studies (EU) κ.α