ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΘΕΜΑ: Ο ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ : ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΙΚΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΜΟΥΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΑΠΟΥΝΑΚΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το οικονοµικό - διαχειριστικό - λογιστικό σύστηµα των ήµων και των Κοινοτήτων, που ίσχυε τα τελευταία σαράντα χρόνια, µετά τις µεγάλες αλλαγές που µεσολάβησαν στη δοµή, τις αρµοδιότητες και τις λειτουργίες των πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α., δεν τους επέτρεπε να ασκήσουν αποτελεσµατικά τις αρµοδιότητες τους και να ανταποκριθούν στις αναπτυξιακές και κοινωνικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. εν αποτελούσε εργαλείο διοίκησης, προγραµµατισµού και παρακολούθησης των δραστηριοτήτων τους και δυσχέραινε σηµαντικά τις προγραµµατικές και ελεγκτικές αρµοδιότητες της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης. Σηµαντικό βή- µα προς την κατεύθυνση εκσυγχρονισµού των ΟΤΑ, αποτέλεσε ο νέος τύπος του προϋπολογισµού, βάσει του οποίου οι διαδικασίες κατάρτισης και έγκρισης έγιναν πιο ουσιαστικές και λειτουργικές. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι, η χρηµατοοικονοµική ανάλυση, στηριζόµενη στο νέο τύπο προϋπολογισµού και στην κατάρτιση κατάλληλων αριθµοδεικτων, σε επιλεγµένους πρωτοβάθµιους ΟΤΑ. 2

3 ABSTRACT Until 1990 the Greek local authorities had fairly limited areas of responsibilities related to elementary services. But as part of the democratic reforms implemented in the in the early nineties, there has been a decentralisation of competence and responsibility to local authorities. Since 1995, there has been an ongoing process of transferring powers and funds to local government. These conditions have created a new economic environment for local authorities. These days, local authorities focus their attention on how to interpret their financial statement in order to maintain and promote transparency and accountability. The starting point to interpret financial statements is indexes. The indexes offer the opportunity to start by a structural reading of a non profit organization financial statement and then to compare its values to the ones of others organizations of the sector or to its own values that refer to previous decades. In this way, every citizen can be informed on the activities and economic and financial performances of non profit organizations. The purpose of this project is to analyse and compare the annual report of two municipalities in order to obtain useful information about their financial statement and economic operations. 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ο ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ Ο.Τ.Α ΤΟ ΝΕΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ Ο.Τ.Α ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ Ο.Τ.Α ΈΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΟΜΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟ ΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΞΟ ΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΗ ΚΕΡ ΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΡ ΟΥΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΝΟΜΙΚΕΣ Ι ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ «ΠΕΛΑΤΩΝ» ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ ΈΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΙΚΤΩΝ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΧΑΡΑΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ - ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΕΣΟ ΩΝ ΕΙΚΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΚΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΚΤΗΣ ΕΙΣΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΚΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΕΣΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟ & ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΕΞΟ ΩΝ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ: ΕΙΚΤΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΕΣΟ ΩΝ - ΕΞΟ ΩΝ 37 4

5 4.3.5 ΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ: ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΜΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΗΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΟ ΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΩΝ ΕΣΟ ΩΝ ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ - ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: ΕΙΚΤEΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΚΤEΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΩΝ ΕΞΟ ΩΝ: ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ-ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: : ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΑΝΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΗΜΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΟ ΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΩΝ ΕΣΟ ΩΝ: ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ - ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΕΙΚΤΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ : ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΣΟ Α ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ : ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΕΣΟ Α ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΩΝ ΕΞΟ ΩΝ: ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ-ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΕΣΟ Α ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΕΞΟ Α ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 103 5

6 9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 106 6

7 KΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ α/α Τίτλος Σελίδα 1. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΣΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΈΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ & ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ 6. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ& ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. 7. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ- ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΈΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ & ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ 12. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ& ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. 13. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ- ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΈΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ & ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ 17. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ& ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. 18. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ- ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 49 7

8 20. ΕΙΚΤΕΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΚΤΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΣΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 31. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΈΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ & ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ 35. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ& ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. 36. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ- ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΈΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ & ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ 41. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ& ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. 42. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ- ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α 71 8

9 44. ΈΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ& ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ 46. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ& ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. 47. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ- ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΤΕΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΚΤΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΑΝΕΙΑ ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΣΟ Α- ΑΠΑΝΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΕΙΚΤΕΣ ΕΣΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟ&ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΕΙΚΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 93 9

10 70. ΤΕΛΗ-ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΕΝΤΑΛΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 99 ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ α/α Τίτλος Σελίδα 1 ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 62 2 ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 86 3 ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ 90 4 ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ 91 5 ΕΣΟ Α ΑΝΑ ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ 95 6 ΕΣΟ Α ΑΝΑ ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ 95 7 ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ-ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ 98 8 ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ- ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ 98 9 ΕΤΗΣΙΑ ΤΟΚΟΧΡΕΟΛΥΣΙΑ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α 99 10

11 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ΕΥΑ ΕΕΤΑΑ ΕΣΠΑ ΚΑΠ ΚΕ ΚΕ ΚΕΠ ΚΠΣ ΟΤΑ ΣΑΤΑ ηµοτική Επιχείρηση Ύδρευσης- Άρδευσης Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι Κεντρική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Κέντρα Εξυπηρέτησης Πελατών Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης Λέξεις κλειδιά : χρηµατοοικονοµική ανάλυση ΟΤΑ, προϋπολογισµός ΟΤΑ, οικονοµικά των ΟΤΑ 11

12 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η µεταφορά ολοένα και περισσότερων αρµοδιοτήτων στους Ο.Τ.Α., η υποχρεωτική σύνταξη ετήσιων επιχειρησιακών προγραµµάτων, η δυνατότητα συµπράξεων µε τον ιδιωτικό τοµέα, η δυνατότητα χρησιµοποίησης νέων τραπεζικών εργαλείων (leasing) δηµιούργησαν ένα νέο οικονοµικό περιβάλλον λειτουργίας για τους Ο.Τ.Α.. εδοµένου ότι, οι επιχορηγήσεις (εθνικές και ευρωπαϊκές) µειώνονταν σταδιακά, η τοπική αυτοδιοίκηση προσπάθησε να αναζητήσει νέους τρόπους αξιοποίησης των τοπικών πόρων, προκείµενου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του νέου οικονοµικού πλαισίου. Σύµµαχος στην προσπάθεια αυτή, υπήρξε η δηµιουργία ενός αποτελεσµατικού και αποδοτικού λογιστικού-διαχειριστικού συστήµατος. Το λογιστικό-διαχειριστικό σύστηµα των Ο.Τ.Α. που ίσχυε µέχρι την έκδοση του Π.. 315/99 δεν επαρκούσε για την κάλυψη των νέων οικονοµικών, κοινωνικών και διοικητικών αναγκών τους. Προκείµενου η τοπική αυτοδιοίκηση να ανταποκριθεί στις νέες αυτές απαιτήσεις προχώρησε σε µια σειρά θεσµικών µεταβολών. Η εισαγωγή της διπλογραφικής µεθόδου ( Π.. 315/99), ο νέος τύπος προϋπολογισµού (Κ.Υ.Α. 7028/2004) καθώς και ο νέος κώδικας των δήµων και των κοινοτήτων (ν.3463/2006) αποτέλεσαν την αρχή για τον εκσυγχρονισµό του λογιστικού συστήµατος των Ο.Τ.Α.. Το λογιστικό σύστηµα των Ο.Τ.Α. αποτελείται από δυο µέρη. Το διαχειριστικό που ουσιαστικά περικλείει την λειτουργία του προϋπολογισµού και το λογιστικό. Με την εισαγωγή της διπλογραφικής µεθόδου αντικαταστάθηκε η αντίστοιχη απλογραφική, ενώ µε την προσαρµογή του συστήµατος οικονοµικής διαχείρισης στον νέο τύπο προϋπολογισµού επιχειρήθηκε ουσιαστικά να αναµορφωθεί ο προϋπάρχων προϋπολογισµός. Αυτό συνέβη διότι, ο προϋπολογισµός δεδοµένου ότι αποτελεί εργαλείο ή µέσο µεσοπρόθεσµου σχεδιασµού και προγραµ- µατισµού είναι αδύνατο να απουσιάζει από οποιοδήποτε λογιστικό σύστηµα είτε δηµόσιου είτε ιδιωτικού οργανισµού. Στην πραγµατικότητα, ο προϋπολογισµός υποχρεώνει τον φορέα να ακολουθεί ορισµένες διαδικασίες για τη διαχείριση των οικονοµικών του (Καραγιλάνης,2005) ενώ µε την η λογιστική παρακολουθείται η λειτουργία του προϋπολογισµού, µέσω πλέον της διπλογραφικής µεθόδου. Εποµένως, καθίσταται σαφές όχι µόνο η διαφορά αλλά και η άρρηκτη σχέση µεταξύ τους. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, ο νέος τύπος προϋπολογισµού των Ο.Τ.Α. αποτελεί τον πυρήνα ανάπτυξης του κεντρικού θέµατος. Μέσω της χρησιµοποίησης αριθµοδεικτών, επιχειρείται η χρηµατοοικονοµική ανάλυση των δήµων Πειραιά και Περιστερίου. 12

13 Συγκεκριµένα, η εργασία αποτελείται από δυο βασικά µέρη. Το πρώτο µέρος περικλείει τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο, περιγράφεται το νέο οικονοµικό περιβάλλον, που δηµιούργησε την ανάγκη για την εφαρµογή ενός νέου τύπου προϋπολογισµού καθώς επίσης και το θεσµικό πλαίσιο λειτουργίας του. Στην επόµενη ενότητα, εντοπίζονται οι γενικότερες διαφορές µεταξύ κερδοσκοπικών και µη κερδοσκοπικών οργανισµών, προκειµένου να αντληθούν πληροφορίες για το διαφορετικό οικονοµικό και διοικητικό πλαίσιο που διαµορφώνεται για την λειτουργία του προϋπολογισµού. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζονται οι αριθµοδείκτες ως µέσα α- νάλυσης του προϋπολογισµού καθώς επίσης και τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα που παρουσιάζουν. Στην τέταρτη και τελευταία ενότητα, αναλύονται ορισµένοι αριθµοδείκτες που είναι δυνατό να διεξαχθούν από το υπάρχων διαχειριστικό-λογιστικό σύστηµα των Ο.Τ.Α. Στο δεύτερο µέρος, που αποτελείται από τέσσερα βασικά κεφάλαια, επιχειρείται η χρηµατοοικονοµική ανάλυση των απολογιστικών στοιχείων δυο δήµων. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η µεθοδολογία της χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης που πρόκειται να ακολουθηθεί, ενώ στο δεύτερο και τρίτο κεφάλαιο πραγµατοποιείται η επεξεργασία των οικονοµικών δεδοµένων του δήµου Πειραιά και Περιστερίου αντίστοιχα. Στο τέταρτο µέρος παρουσιάζονται τα βασικά συµπεράσµατα που προκύπτουν από την συγκριτική αξιολόγηση των δύο δήµων. 13

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Ο ΝΕΟΣ ΤΥΠΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ Ο.Τ.Α. 1.1 Το νέο οικονοµικό πλαίσιο των Ο.Τ.Α. Οι αλλαγές, που σηµειώθηκαν τα τελευταία χρόνια στη οργάνωση, στη δοµή και στο ρόλο της πρωτοβάθµιας τοπικής αυτοδιοίκησης επηρέασαν αναπόφευκτα και την οικονοµική της λειτουργία. Ο Καραγιλάνης, (2005) χαρακτηριστικά αναφέρει, «Οι σηµαντικές αλλαγές που συντελούνται εδώ και µερικά χρόνια στην ίδια την τοπική αυτοδιοίκηση, στο ρόλο της, στις αρ- µοδιότητες της αλλάζουν αντίστοιχα και προσαρµόζουν και την οικονοµική λειτουργία των ή- µων». Ποιες όµως ήταν αυτές οι χαρακτηριστικές αλλαγές, που έδωσαν ώθηση στην τοπική αυτοδιοίκηση και συνέβαλλαν στον εκσυγχρονισµό της ; 1. H µεταφορά αρµοδιοτήτων από την κεντρική διοίκηση: Στα πλαίσια της σταδιακής υποχώρησης του κεντρικού κράτους προς όφελος της περιφέρειας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι Ο.Τ.Α. αποκτούν ολοένα και περισσότερες αρµοδιότητες (βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθµοί, αθλητικά κέντρα, λιµάνια, ΚΕΠ, δηµοτική αστυνοµία κ.α.). Ωστόσο, η αποκέντρωση των αρµοδιοτήτων, που συνεχίζεται, δεν πραγµατοποιείται κάτω από την προϋπόθεση της αντίστοιχης µεταφοράς πόρων. Αυτό σηµαίνει ότι, οι Ο.Τ.Α. θα πρέπει να αναζητούν συνεχώς τρόπους αποτελεσµατικής αξιοποίησης και διαχείρισης των ιδίων πόρων τους. 2. Η εισαγωγή πληροφοριακών συστηµάτων : Οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας, καθώς και η εισαγωγή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στη τοπική αυτοδιοίκηση έθεσαν τις κατάλληλες βάσεις για την δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου λογιστικού και διαχειριστικού συστήµατος πληροφόρησης. Το σύστηµα αυτό αναµένεται ότι θα συλλέγει, θα ταξινοµεί, και θα καταγράφει, όλα τα δεδοµένα των οικονοµικών πράξεων που επηρεάζουν έ- ναν Οργανισµό Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 3. Η θέσπιση υποχρεωτικής σύνταξης επιχειρησιακών προγραµµάτων: Με τον νέο.κ.κ. (άρθρα , Ν.3463/2006) θεσµοθετείται η υποχρέωση εκπόνησης τετραετών επιχειρησιακών προγραµµάτων από τους δήµους, στα οποία περιλαµβάνονται η αξιολόγηση της οικονοµικής τους κατάστασης, ο οικονοµικός προγραµµατισµός όλων των δράσεων που αναλαµβάνουν και εκτίµηση των εσόδων τους σε βάθος τετραετίας. 4. Οι συµπράξεις µε τον ιδιωτικό τοµέα : Οι διατάξεις του Ν.3389/2005, δίνουν την δυνατότητα στους Ο.Τ.Α. να συµπράττουν µε τον ιδιωτικό τοµέα για την εκτέλεση έργων και την 14

15 παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες. Κατά αυτόν τον τρόπο, απελευθερώνονται οικονοµικοί πόροι οι οποίοι µπορούν να διατεθούν σε άλλους τοµείς, όπως για παράδειγµα στην κοινωνική πρόνοια, στον αθλητισµό, στην προστασία του περιβάλλοντος κ.α. 5. Η εισαγωγή του κλαδικού λογιστικού σχεδίου των πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α. (διπλογραφικό λογιστικό σύστηµα, Π..315/99): Με την εισαγωγή του νέου λογιστικού συστήµατος είναι δυνατή η παροχή οικονοµικών στοιχείων και πληροφοριών προς τα διοικητικά και πολιτικά όργανα, καθώς και η απλούστερη και αποτελεσµατική άσκηση κάθε είδος ελέγχου. Επιπλέον, καθίσταται δυνατή, όχι µόνο η πλήρης κοστολόγηση των υπηρεσιών, αλλά γενικότερα η διαφάνεια σε όλο το διαχειριστικό σύστηµα της πρωτοβάθµιας τοπικής αυτοδιοίκησης. Όλες οι παραπάνω µεταβολές δηµιούργησαν ένα νέο οικονοµικό πλαίσιο λειτουργίας για τους ήµους και τις Κοινότητες, αλλά δεν εξαντλούν τον αριθµό των θεσµικών αλλαγών της που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια. Η βαθύτερη εξέταση όµως των υπολοίπων, ξεφεύγει από τα πλαίσια της παρούσας εργασίας,. Χαρακτηριστικό είναι ότι πλέον είναι διάχυτη η αντίληψη για : Αποτελεσµατική διαχείριση των πόρων και βελτίωση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών. Αυστηρή παρακολούθηση των λειτουργικών εξόδων και ιδιαίτερα των ανταποδοτικών υπηρεσιών, το κόστος των οποίων επωµίζεται κυρίως ο πολίτης. Συστηµατική παρακολούθηση των δυνατοτήτων χρηµατοδότησης από ευρωπαϊκά και εθνικά προγράµµατα, καθώς και αξιοποίηση τους για να µεγιστοποιηθούν οι τοπικές επενδύσεις και οι κοινωνικές δράσεις. Καταγραφή και προστασία της ακίνητης περιουσίας του δήµου για την µέγιστη αξιοποίηση της. Άριστη γνώση της οικονοµικής κατάστασης κάθε οργανισµού ανά πάσα χρονική στιγµή. Είναι σαφές ότι, τα παραπάνω αιτήµατα της νέας εποχής για την τοπική αυτοδιοίκηση απαιτούν διαφορετική οικονοµική διοίκηση και συγκεκριµένα µια νέα µεθοδολογία παρακολούθησης και καταγραφής των οικονοµικών πράξεων ενός Ο.Τ.Α. (Καραγιλάνης, 2005). Ο νέος τύπος προϋπολογισµού, ως µέρος του γενικότερου οικονοµικού προγραµµατισµού των Ο.Τ.Α., επιχειρεί να αποτυπώσει µε µεγαλύτερη σαφήνεια τους στόχους καθώς επίσης και το βαθµό επίτευξης της υλοποίησης τους. 15

16 1.2 Το θεσµικό πλαίσιο του νέου προϋπολογισµού των Ο.Τ.Α. Με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Β / «περί οικονοµικής διοικήσεως και λογιστικού των ήµων και των Κοινοτήτων» καθώς και µε τις διατάξεις των άρθρων του νέου.κ.κ. (Ν.3463/2006) ρυθµίζονται όλα τα θέµατα σχετικά µε την κατάρτιση, την ψήφιση, την έγκριση και την εκτέλεση του προϋπολογισµού των ήµων και των Κοινοτήτων. Ωστόσο, µε τις διατάξεις του άρθρου 15β του Ν.3146/2003, όπως κωδικοποιήθηκαν µε την παρ. 2 του άρθρου 155 του νέου.κ.κ. ορίστηκε ότι «ο τύπος του προϋπολογισµού των Ο.Τ.Α. καθορίζεται µε κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονοµίας και Οικονοµικών». Το γεγονός ότι κάθε τροποποίηση του προϋπολογισµού θα γίνεται πλέον µε κοινή υπουργική απόφαση και όχι µε έκδοση προεδρικού διατάγµατος, όπως οριζόταν στους προηγούµενους κώδικες ήµων και Κοινοτήτων (Ν..2888/54, Ν.1060/80, Π..323/89, Π..410/95), αποτελεί σηµαντική καινοτοµία δεδοµένου ότι, το περιεχόµενο του προϋπολογισµού θα µπορεί χωρίς γραφειοκρατικές καθυστερήσεις να τροποποιείται και να συµβαδίζει µε την ισχύουσα εκάστοτε νοµοθεσία. Πράγµατι, σε εκτέλεση της διάταξης του άρθρου 15β του Ν.3146/2003 εκδόθηκε η ΚΥΑ 7028/2004 (ΦΕΚ 253/Β) σύµφωνα µε την οποία καθορίσθηκε ο νέος τύπος του προϋπολογισµού των πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α., που αντικαθιστά αυτόν που είχε καθορισθεί µε το Β.. 821/1970 (ΦΕΚ 287/Α), όπως αυτό τροποποιήθηκε από το Β.. 216/1971 (ΦΕΚ 62/Α). Αξιοσηµείωτη είναι η έµφαση που δίνεται στο ρόλο του προϋπολογισµού ως εργαλείου προγραµµατισµού και οικονοµικού σχεδιασµού. Συγκεκριµένα αναφέρεται ότι, οι Ο.Τ.Α. θα πρέπει να προσδώσουν ιδιαίτερη σηµασία στην κατάρτιση των προϋπολογισµών τους, ώστε οι προβλέψεις τους να συµβάλλουν όχι µόνο στην οµαλή και εύρυθµη λειτουργία των υπηρεσιών τους αλλά και στην αποτελεσµατική εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους. Ο νέος τύπος προϋπολογισµού ενσωµατώνει τις εκτεταµένες θεσµικές µεταβολές που σηµειώθηκαν στα έσοδα και στα έξοδα των Ο.Τ.Α. και παράλληλα προσαρµόζει το περιεχόµενο και την ταξινόµηση των προβλέψεων στις απαιτήσεις του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου των Ο.Τ.Α. Στόχος του είναι η θέσπιση ενός σύγχρονου λογιστικού-διαχειριστικού συστήµατος των Ο.Τ.Α., το οποίο θα διευκολύνει τη λειτουργία και ταυτόχρονα θα κατοχυρώνει την αποδοτικότητα, τη διαφάνεια και την ασφάλεια της διαχείρισης (εγκύκλιος ΥΠΕΣ Α Νο 47, 27/10/04, Α.Π ) Έκταση εφαρµογής Η ΚΥΑ 7028/2004 έχει εφαρµογή 16

17 α) Στους δήµους και στις κοινότητες. β) Στα δηµοτικά - κοινοτικά ιδρύµατα (άρθρα του νέου.κ.κ.) γ) Στα δηµοτικά - κοινοτικά νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου (άρθρα ) δ) Στους συνδέσµους των Ο.Τ.Α. (άρθρων ). Η ΚΥΑ δεν έχει υποχρεωτική εφαρµογή στα νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου της τοπικής αυτοδιοίκησης, δηλαδή στην Κεντρική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕ ΚΕ), στις Τοπικές Ενώσεις ήµων και Κοινοτήτων (ΤΕ Κ), στις Αστικές Εταιρείες (άρθρο 784 ΑΚ) και τα Κοινωφελή Ιδρύµατα (Ν. 2039/1939) των Ο.Τ.Α., καθώς και στις δηµοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις (άρθρα ) και στις.ε.υ.α. (Ν.1069/1980). Τα ανωτέρω νο- µικά πρόσωπα διέπονται, ως προς τον προϋπολογισµό τους, από τις ειδικές γι αυτά διατάξεις. 1.3 οµή του νέου προϋπολογισµού Ο προϋπολογισµός διαιρείται σε δυο βασικά µέρη. Το Μέρος I περιλαµβάνει τα έσοδα και το Μέρος II τις δαπάνες, περιλαµβανοµένου του αποθεµατικού. Ο προηγούµενος τύπος του προϋπολογισµού, περιείχε διαίρεση σε «Μέρη» µόνο στο σκέλος των εξόδων (Μέρος I : Γενικά Έξοδα, Μέρος II : Ειδικά έξοδα λειτουργίας επί µέρους υπηρεσιών κ.λπ.). Στο Μέρος I (Έσοδα) υπάρχουν δύο πίνακες ανακεφαλαίωσης των εσόδων. Στον πρώτο πίνακα µε τίτλο ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΕΣΟ ΩΝ (Ι), τα έσοδα ταξινοµούνται, όπως και προηγουµένως, µε κριτήριο την προέλευσή τους. Στο δεύτερο πίνακα µε τίτλο ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΕΣΟ ΩΝ (ΙΙ) περιλαµβάνονται µόνο τα έσοδα εκείνα, τα οποία προορίζονται από το νόµο να διατεθούν για επενδύσεις ή, αν και δεν υπάρχει τέτοια δέσ- µευση στο νόµο, αποφασίζεται να διατεθούν για επενδυτικούς σκοπούς. Κατά αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται όχι µόνο ο νόµιµος προορισµός των εσόδων, αλλά και η ακριβής α- πεικόνιση των επενδυτικών δραστηριοτήτων του προϋπολογισµού. Στο Μέρος II (στις απάνες) υπάρχουν δύο πίνακες ανακεφαλαίωσης των εξόδων. Στον πρώτο πίνακα οι δαπάνες ταξινοµούνται κατά είδος (οριζόντια διαίρεση), ενώ στον δεύτερο πίνακα οι δαπάνες κατατάσσονται κατά υπηρεσία (κάθετη διαίρεση). Με την προσθήκη στον δεύτερο πίνακα των πληρωµών από παρελθόντα οικονοµικά έτη (Π.Ο.Ε.) και του αποθεµατικού τα αθροίσµατα (σύνολα) των δύο πινάκων πρέπει να είναι ίσα. 17

18 Χρήσιµα συµπεράσµατα εξάγονται και από τους δύο πίνακες ανακεφαλαίωσης των δαπανών, όπως είναι όµως ευνόητο, η οικονοµική ευρωστία και η διαχειριστική αποτελεσµατικότητα κάθε οργανισµού συνάγονται από τα δεδοµένα του πρώτου πίνακα, όπου διακρίνονται ευχερώς οι δαπάνες για έργα, τίτλους παγίας επένδυσης, µελέτες, έρευνες, αγορά κτιρίων, κατασκευές τεχνικών έργων, προµήθειες αναλωσίµων, πληρωµές δηµόσιας πίστης, αµοιβές και έξοδα προσωπικού, αµοιβές αιρετών και τρίτων, πληρωµές για µεταβιβάσεις εισοδήµατος σε τρίτους, φόροι-τέλη, κ.λπ ιάκριση των εσόδων και των εξόδων Τα έσοδα του προϋπολογισµού διακρίνονται σε δυο βασικές οµάδες ανάλογα µε την περιοδικότητα της εµφάνισης τους: Τα τακτικά έσοδα (που χαρακτηρίζονται από σταθερότητα και κατανέµονται σύµφωνα µε θεσµοθετηµένα κριτήρια) και τα έκτακτα (τα οποία χαρακτηρίζονται από µη τακτικότητα στην εµφάνιση τους). Στην συνέχεια παρουσιάζεται η ταξινόµηση των εσόδων. Τα έσοδα διακρίνονται σε: - (0) Τακτικά Έσοδα, τα οποία αποτελούνται από: Τις προσόδους από ακίνητη περιούσια Τα έσοδα από κινητή περιουσία Τα έσοδα από ανταποδοτικά τέλη-δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών Τους φόρους και τις εισφορές Τα έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες Τα λοιπά τακτικά έσοδα - (1) Έκτακτα έσοδα, τα οποία περιλαµβάνουν: Τα έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιούσιας Τις έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών αναγκών Τις επιχορηγήσεις για επενδύσεις Τις δωρεές - κληρονοµιές - κληροδοσίες Τις προσαυξήσεις πρόστιµα - παράβολα Τα λοιπά έκτακτα έσοδα 18

19 - (2) Έσοδα παρελθόντων οικονοµικών ετών (Π.Ο.Ε.) που βεβαιώνονται για πρώτη φορά - (3) Εισπράξεις δανείων και απαιτήσεων από Π.Ο.Ε. που έχουν βεβαιωθεί κατά το παρελθόν - (4) Εισπράξεις υπέρ του ηµοσίου ή τρίτων και επιστροφές χρηµάτων - (5) Χρηµατικό υπόλοιπο προηγούµενης χρήσης Οι δαπάνες του προϋπολογισµού διακρίνονται στις ακόλουθες οµάδες : - (6) Λειτουργικές δαπάνες χρήσης - (7) Επενδύσεις - (8) Πληρωµές Π.Ο.Ε., λοιπές αποδόσεις και προβλέψεις - (9) Αποθεµατικό Οι παραπάνω οµάδες στο κείµενο του προϋπολογισµού αναφέρονται ως «Κεφάλαια». Έτσι, στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α περιλαµβάνονται οι λειτουργικές δαπάνες, στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β οι επενδύσεις, στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ οι πληρωµές παρελθόντων οικονοµικών ετών, λοιπές α- ποδόσεις και προβλέψεις και στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ το αποθεµατικό. Όπως αναφέρθηκε, οι δαπάνες παρακολουθούνται τόσο κατά είδος όσο και κατά υπηρεσία. Για το λόγο αυτό, οι κωδικοί αριθµοί των Κεφαλαίων Α (Λειτουργικές απάνες) και Β (Επενδύσεις) επαναλαµβάνονται σε κάθε µία από τις Υπηρεσίες, οι οποίες κατονοµάζονται στον προϋπολογισµό. Ειδικά για τους δήµους και τις κοινότητες µε πληθυσµό κάτω από κατοίκους, η κατανοµή των επενδύσεων ανά υπηρεσία είναι προαιρετική και όχι υποχρεωτική. Στην περίπτωση αυτή, αν δεν γίνει κατανοµή, οι δαπάνες του Κεφαλαίου Β εντάσσονται στις Υπηρεσίες Τεχνικών Έργων (Κωδικός 30), ανεξαρτήτως αν ο δήµος ή η κοινότητα διαθέτει, ή όχι, δική του Τεχνική Υπηρεσία. Ενδεικτικά αναφέρονται ορισµένες βασικές καινοτοµίες που επιφέρει ο νέος προϋπολογισµός καθώς µια βαθύτερη ανάλυση θα υπερέβαινε τα όρια της παρούσας εργασίας. Οι καινοτοµίες αυτές, σύµφωνα µε τον Καραγιλάνη (2005), εντοπίζονται κυρίως: Στο σαφή διαχωρισµό µεταξύ λειτουργικών και επενδυτικών δαπανών Στην ανά υπηρεσία ταξινόµηση των λειτουργικών και επενδυτικών δαπανών Στην συγχώνευση και το διαχωρισµό ορισµένων κατηγόριων εσόδων. Για παράδειγµα οι εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων και οι επιστροφές χρηµάτων αποτελούν 19

20 νέα κατηγορία εσόδων. Επιπλέον οι επιχορηγήσεις διακρίνονται σε επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών αναγκών και σε επιχορηγήσεις για επενδύσεις. Στην εισαγωγή των προβλέψεων στο σκέλος των δαπανών Στο παράρτηµα παρουσιάζεται η γενική ανακεφαλαίωση των εσόδων ανά πηγή χρηµατοδότησης (δηλαδή µε βάση την προέλευση τους) και προορισµό (εµφανίζονται τα έσοδα, τα οποία προορίζονται από τον νόµο να διατεθούν για επενδύσεις ή αν δεν υπάρχει τέτοια δέσµευση από τον νόµο, αποφασίζεται να διατεθούν για επενδυτικούς σκοπούς) καθώς και οι δαπάνες ανά κατηγορία και υπηρεσία. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, η δοµή και οι λειτουργίες του προϋπολογισµού διαφοροποιούνται µεταξύ του δηµόσιου και του ιδιωτικού τοµέα. Οι διαφορές µε τον ιδιωτικό τοµέα αντανακλούν τις γενικότερες διαφορές µεταξύ κερδοσκοπικών και µη κερδοσκοπικών οικονοµικών µονάδων (Καραγιλάνης, 2005). Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο προϋπολογισµός ως εργαλείο προγραµµατισµού είναι απαραίτητος τόσο στο δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό τοµέα. Σε µια προσπάθεια εντοπισµού των χαρακτηριστικών εκείνων, που δηµιουργούν διαφορετικό πλαίσιο λειτουργίας για τους προϋπολογισµούς των κερδοσκοπικών και µη κερδοσκοπικών οργανισµών, στο επόµενο κεφάλαιο αναφέρονται οι µεταξύ τους διαφοροποιήσεις. 20

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ 2. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΗ ΚΕΡ ΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 2.1 Απουσία της έννοιας του κέρδους Παρόλο, που τα οφέλη των χρηµατοοικονοµικών πληροφοριών είναι εµφανή σ όλους τους οικονοµικούς τοµείς της κοινωνίας, η ερµηνεία τους διαφοροποιείται µεταξύ του ιδιωτικού και του δηµόσιου τοµέα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, στις ιδιωτικές επιχειρήσεις µέτρο απόδοσης του έργου τους αποτελεί το κέρδος, ενώ στους δηµόσιους οργανισµούς ή καλύτερα στους µη κερδοσκοπικούς οργανισµούς (στους οποίους συµπεριλαµβάνεται η τοπική αυτοδιοίκηση), τα έσοδα και τα έξοδα αποτελούν ατελή µέτρα απόδοσης του παραγόµενου έργου τους (Φίλιος Β., 1985). Εξ ορισµού οι µη κερδοσκοπικοί οργανισµοί δεν συνιστώνται µε σκοπό το κέρδος αλλά βασικά για να παράσχουν υπηρεσίες (υπηρεσίες υγείας από ένα νοσοκοµείο, υπηρεσίες εκπαίδευσης από ένα σχολείο, υπηρεσίες δηµόσιας ασφάλειας και ποικιλία υπηρεσιών σε ένα δήµο κ.λπ.). Η επιτυχία τους πρέπει να µετράται από την ποσότητα και ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν µε βάση τους διαθέσιµους πόρους τους. εν υπάρχει όµως τρόπος µέτρησης των παρεχόµενων υπηρεσιών στους περισσότερους µη κερδοσκοπικούς οργανισµούς. Για παράδειγµα, µπορούµε να µετρήσουµε τον αριθµό των αποφοίτων σε ένα σχολείο, όχι όµως και την ποσότητα της παρεχόµενης εκπαίδευσης. Μπορούµε να µετρήσουµε τον αριθµό των ηµερών παραµονής ενός ασθενούς στο νοσοκοµείο, δεν µπορούµε όµως να εκφράσουµε α- ριθµητικά την επάρκεια φροντίδας που χορηγήθηκε σε κάθε ασθενή. Μπορούµε να µετρήσουµε το πόσο που δαπανήθηκε για δηµόσια ασφάλεια, αλλά δεν υπάρχει τρόπος ακριβούς γνώσης αν το πόσο αυτό δαπανήθηκε σωστά. Σε µια επιχείρηση, η διάφορα µεταξύ των εσόδων και των εξόδων λειτουργίας της (λογαριασµός εκµετάλλευσης) δείχνει το βαθµό επιτυχίας όσον αφορά την πραγµατοποίηση των στόχων της. Σε ένα µη κερδοσκοπικό οργανισµό, η διάφορα αυτή δεν µπορεί να έχει την ίδια ση- µασία, αν και τα έξοδα και στις δυο περιπτώσεις αντιπροσωπεύουν τους χρησιµοποιηθέντες πόρους σε µια οικονοµική περίοδο, δηλαδή τα υλικά, τα εργατικά και τις λοιπές υπηρεσίες που καταναλώθηκαν στην περίοδο αυτή. 21

22 Μια επιχείρηση διατηρεί το κεφάλαιο της, αν τα έσοδα της για µια περίοδο υπερβαίνουν τα έξοδα της για την ίδια περίοδο κατά ένα πόσο, που παρέχει ικανοποιητική απόδοση στους µέτοχους. Σε ένα µη κερδοσκοπικό οργανισµό δεν υπάρχουν µέτοχοι και κατά συνέπεια δεν υπάρχει αντίστοιχη ανάγκη κάποιας απόδοσης επί των ίδιων κεφαλαίων του. Αντίθετα, ένας κερδοσκοπικός οργανισµός συσσωρεύει ίδια κεφάλαια για να χρηµατοδοτήσει το κεφαλαίο κίνησης του ή την επέκταση ή την αντικατάσταση στοιχείων του ενεργητικού του. Ένας µη κερδοσκοπικός οργανισµός, ωστόσο διατηρεί το κεφαλαίο του απλώς και µόνον αν ισοσκελίζονται τα έσοδα µε τα έξοδα του, µέσω των λειτουργιών του. Υπό την έννοια αυτή µια επιχείρηση και ένας µη κερδοσκοπικός οργανισµός µπορούν να µεταφέρουν στο λογαριασµό εκµετάλλευσης το ίδιο µήνυµα : το βαθµό στον οποίο έχουν διατηρήσει το κεφάλαιο τους µέσω των λειτουργιών που επιτέλεσαν. Για τις µη κερδοσκοπικές λειτουργίες (δραστηριότητες) η διατήρηση του κεφαλαίου είναι η πιο σπουδαία πληροφορία. Ο λογαριασµός εκµετάλλευσης ενός µη κερδοσκοπικού οργανισµού µπορεί επίσης να δώσει πρόσθετες πληροφορίες για το ύψος των δαπανών για διάφορες υπηρεσίες (διδασκαλία, ερευνά και αθλητισµός σε ένα πανεπιστήµιο, ύδρευση, αποχέτευση, δρόµοι, πάρκα και γενικότερη ευηµερία σε ένα δήµο). Τα ποσά που δαπανήθηκαν για κάθε πρόγραµµα χωριστά δεν αντιπροσωπεύουν την ποσότητα των υπηρεσιών που παρασχέθηκαν αλλά υποδεικνύουν τη σχετική έκταση των προσπαθειών (Φίλιος Β., 1985). Θα µπορούσε κάποιος να σκεφτεί ως µέτρο απόδοσης του έργου των µη κερδοσκοπικών οργανισµών το κοινωνικό όφελος, αλλά δυστυχώς η µέτρηση του δεν είναι πάντοτε εφικτή ενώ παράλληλα η απεικόνιση του στις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις είναι σχεδόν αδύνατη. Όπως αναφέρει ο Φίλιος, (1985) το έλλειµµα σε µια ιδιωτική επιχείρηση αποτελεί πράξη α- ποτυχίας των οικονοµικών υπηρεσιών, ενώ σ ένα µη κερδοσκοπικό οργανισµό το έλλειµµα µπορεί να σηµαίνει ότι έχουν γίνει επενδύσεις που θα ωφελήσουν τις µελλοντικές γενιές. Στόχος των µη κερδοσκοπικών οργανισµών είναι, η γενιά που δέχεται τα οφέλη να πληρώνει γι αυτά µέσω πληρωµών φόρων. 2.2 ιαφορετική φορολογική αντιµετώπιση Οι µη κερδοσκοπικοί οργανισµοί εξαιρούνται συνήθως της φορολογίας (εισοδήµατος, περιουσίας), ενώ παράλληλα οι δωρεές και συνεισφορές ιδιωτών και επιχειρήσεων προς αυτούς είναι συνήθως φορολογικά εκπιπτόµενες. 22

23 2.3 Νοµικές ιδιαιτερότητες Ενώ µια κερδοσκοπική επιχείρηση ανήκει στους µετόχους της, οι οποίοι αναµένουν µερίσµατα και αποδόσεις από την µεταβολή της τιµής των µετοχών ανάλογα µε το ποσοστό συµµετοχής τους, δεν ισχύει το ίδιο για τους µη κερδοσκοπικούς οργανισµούς. Στους µη κερδοσκοπικούς οργανισµούς δεν υπάρχουν µέτοχοι και τα κεφάλαια µε εξαίρεση τις δωρεές δεν προέρχονται από επενδυτές. Επιπλέον, το αποκτηθέν πλεόνασµα (διαφορά µεταξύ εσόδων και εξόδων) δεν διανέµεται, αλλά αντίθετα χρησιµοποιείται για την αύξηση των ιδίων κεφαλαίων µε στόχο την επέκταση, την αντικατάσταση του εξοπλισµού, την διατήρηση αποθεµατικών για την αντιµετώπιση µελλοντικών οικονοµικών δυσκολιών, κ.λπ. (Κοέν Σ., ) 2.4 Περιορισµοί στη στρατηγική και στους στόχους Οι περιορισµοί στη στρατηγική και στους ακολουθούµενους στόχους, αποτελούν µια ακόµα συνιστώσα διαφοροποίησης µεταξύ των µη κερδοσκοπικών οργανισµών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Οι δηµόσιοι οργανισµοί χαρακτηρίζονται συνήθως από γραφειοκρατικές διαδικασίες και τυπολατρία που µειώνουν την ευελιξία στην λήψη διοικητικών αποφάσεων. Αντιπροσωπευτικό παράδειγµα αποτελούν οι επιχορηγήσεις, οι οποίες δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν για διαφορετικό σκοπό από αυτόν που προβλέπεται ρητά από τον νόµο. (Κοέν Σ., ) 2.5 Οργανισµοί παροχής υπηρεσιών Όπως έχει αναφερθεί οι µη κερδοσκοπικοί οργανισµοί είναι οργανισµοί παροχής υπηρεσιών. Το βασικό όµως χαρακτηριστικό των υπηρεσιών είναι ότι δεν αποθηκεύονται. Επιπλέον, επειδή οι οργανισµοί αυτοί είναι εντάσεως εργασίας καθίσταται πολλές φορές δύσκολη η µέτρηση της ποσότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών, ενώ ταυτόχρονα η ποιότητα τους δεν µπορεί να ελεγχθεί εκ των προτέρων (Κοέν Σ., ). 2.6 Πηγές χρηµατοδότησης Οι πηγές χρηµατοδότησης συνιστούν ένα επιπλέον χαρακτηριστικό γνώρισµα των µη κερδοσκοπικών οργανισµών, αφού τα έσοδα τους προέρχονται κυρίως από την παροχή υπηρεσιών και πρωτίστως από τις κρατικές επιχορηγήσεις 23

24 2.7 Ο αριθµός των «πελατών» και ο ρόλος των οργάνων διοίκησης Ενδιαφέρον, ως προς τη διάκριση των µη κερδοσκοπικών οργανισµών από τους κερδοσκοπικούς παρουσιάζουν, σύµφωνα µε την Κοέν Σ. ( ), η επίδραση του αριθµού των «πελατών χρηστών» και ο ρόλος οργάνων διοίκησης. Στην πρώτη περίπτωση, σε µια ιδιωτική επιχείρηση όσο αυξάνεται ο αριθµός των πελατών αυξάνεται παράλληλα και το κέρδος, ενώ σ ένα δηµόσιο οργανισµό λόγω των περιορισµένων πόρων µια ανάλογη αύξηση µπορεί να δηµιουργήσει διοικητικές και οικονοµικές δυσκαµψίες. Στην δεύτερη περίπτωση, τα διοικητικά όργανα των δηµοσίων οργανισµών είναι συνήθως άτοµα που προέρχονται κυρίως από τον κλάδο του οργανισµού όπου υπηρετούν. Για παράδειγµα, ο πρύτανης ενός πανεπιστηµίου είναι καθηγητής, ενώ ο διευθυντής ενός νοσοκοµείου είναι ιατρός. Οι συγκεκριµένοι επαγγελµατίες έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και όχι τη µεγιστοποίηση του κέρδους. Η αύξηση του κέρδους αποτελεί πρωταρχικό µέληµα των µάνατζερ οι οποίοι απασχολούνται κυρίως στον ιδιωτικό τοµέα. 2.8 ιαφορές στη µεθοδολογία προγραµµατισµού Οι επιχειρήσεις προγραµµατίζουν τις δαπάνες τους µε βάση τα προβλεπόµενα έσοδα τους ενώ οι µη κερδοσκοπικοί οργανισµοί πρώτα προγραµµατίζουν τις δαπάνες τους και ύστερα φροντίζουν για την είσπραξη των εσόδων, που είναι αναγκαία για την κάλυψη των δαπανών αυτών. (Γεωργακόπουλος Θ.,1997) 2.9 Πολιτικές Επιδράσεις Μια από τις µεγαλύτερες παθογένειες της δηµόσιας διοίκησης, που ουσιαστικά εµφανίζεται σε µικρότερο βαθµό στον ιδιωτικό τοµέα, είναι οι πολιτικές επιδράσεις που ασκούνται κατά την εκτέλεση του έργου της. Πολλές φορές οι αιρετοί είτε µπροστά στον κίνδυνο µη επανεκλογής τους είτε λόγω της περιορισµένης εκλογικής θητείας, ενεργούν βεβιασµένα χωρίς µακροχρόνιο προγραµµατισµό ενώ παράλληλα υλοποιούν διάφορα αιτήµατα πολιτών, έστω και αν γνωρίζουν τις παρατυπίες των ενεργειών τους. Αλλά και οι ίδιες οι διοικητικές αρχές συχνά δέχονται παρεµβάσεις κατά την εκπόνηση των καθηκόντων τους προκείµενου να εναρµονιστούν είτε µε τις κατευθύνσεις της κεντρικής εξουσίας είτε µε υποκειµενικές αποφάσεις κοµµατικών στελεχών. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι, οι ενέργειες των διοικητικών οργάνων τίθενται συνεχώς σε δηµόσια έκθεση και έλεγχο µε αποτέλεσµα συχνά να διοχετεύονται 24

25 στους πολίτες άλλοτε ορθά και άλλοτε παραπλανητικά πληροφορίες σχετικά µε την κακοδιοίκηση των δηµοσίων οργανισµών.(κοέν Σ., ) Παρατηρείται λοιπόν ότι, οι διαφορετικές πηγές εσόδων, οι υποχρεωτικοί προορισµοί των δαπανών και το ιδιαίτερο νοµικό, διοικητικό και οικονοµικό πλαίσιο λειτουργίας διαµορφώνουν ένα διαφορετικό καθεστώς για την υλοποίηση του προϋπολογισµού ενός µη κερδοσκοπικού οργανισµού και ειδικότερα ενός Ο.Τ.Α. (Καραγιλάνης, 2005). Ωστόσο, για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της πορείας του προϋπολογισµού ενός Ο.Τ.Α., απαιτείται η άντληση και η ανάλυση των απαραίτητων χρηµατοοικονοµικών πληροφοριών. Για την διευκόλυνση της συστηµατικής µελέτης των χρηµατοοικονοµικών πληροφοριών, χρησιµοποιούνται διάφορα µέσα (εργαλεία), όπως είναι οι δείκτες (αριθµοδείκτες). Οι δείκτες, ουσιαστικά αποτυπώνουν την οικονοµική κατάσταση, τη λειτουργία και τις δραστηριότητες ενός Ο.Τ.Α. σε µια ορισµένη χρονική περίοδο. Προκείµενου όµως να γίνει πλήρως κατανοητή η λειτουργία των δεικτών, στο επόµενο κεφάλαιο παρουσιάζονται αναλυτικά τα πλεονεκτήµατα της χρησιµότητας τους καθώς και ορισµένα προβλήµατα που προκύπτουν κατά την κατάρτιση τους. 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ 3.1 Έννοια του αριθµοδείκτη Οι αριθµοδείκτες είναι µεταξύ των πλέον γνωστών και ευρέως χρησιµοποιούµενων µέσων στη χρηµατοοικονοµική ανάλυση µέσω των λογιστικών καταστάσεων (Kάντζος, 1994). Οι βασικές λογιστικές καταστάσεις των Ο.Τ.Α., από τις οποίες µπορούν να αντληθούν δεδοµένα για τον υπολογισµό των δεικτών είναι: Το Λογιστικό των Ο.Τ.Α. (προϋπολογισµοί, απολογισµοί ) Ο ισολογισµός και τα αποτελέσµατα χρήσης Οι λογαριασµοί Γενικής και Αναλυτικής λογιστικής Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σηµασία που δίνεται από την Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ), στην αξιοποίηση των δεικτών ως µέτρο προγραµ- µατισµού και αξιολόγησης των O.T.A. Σύµφωνα λοιπόν µε τους µελετητές της, η κατάρτιση των δεικτών και η εφαρµογή τους στη διαδικασία προγραµµατισµού και αξιολόγησης της λειτουργίας των Ο.Τ.Α., έχει ήδη από τη δεκαετία του 80 ενταθεί, σε διεθνές επίπεδο, λόγω των ποικίλων αναγκών που ικανοποιούν, τόσο τους ίδιους τους Ο.Τ.Α. (εσωτερική χρήση των δεικτών) όσο και πολιτών ή φορέων από το εξωτερικό περιβάλλον του Ο.Τ.Α. (εξωτερική χρήση των δεικτών). Οι δείκτες επειδή αποτελούν συνδυασµούς στοιχείων, σηµαντικών στο πλαίσιο λειτουργίας ενός Ο.Τ.Α., π.χ. εσόδων εξόδων ή εξυπηρετηθέντων πολιτών κατά τη διάρκεια µιας χρονικής περιόδου, κ.ο.κ αποτυπώνουν ή φωτογραφίζουν τη λειτουργία του Ο.Τ.Α. σε σχέση µε συγκεκριµένα ζητήµατα. Η εικόνα που δίνει η φωτογραφία αυτή σε περίπτωση µη ικανοποίησης της διοίκησης του Ο.Τ.Α., µπορεί να αποτελέσει αφορµή για την αναζήτηση των αιτιών. Η διαδικασία αυτή µπορεί να οδηγήσει σε χρήσιµες ερµηνείες και συµπεράσµατα. Εποµένως, οι δείκτες µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την επισήµανση αδύνατων σηµείων ή για την προειδοποίηση πιθανών κινδύνων στη λειτουργία ενός Ο.Τ.Α. Επισηµαίνουν προβληµατικές καταστάσεις που χρήζουν διερεύνησης και υποδεικνύουν περιοχές βελτίωσης. Α- ποτελούν δηλ. σηµεία έγκαιρης προειδοποίησης (σηµεία συναγερµού) για τη διοίκηση µιας 26

27 δηµοτικής υπηρεσίας. Από την άλλη µπορούν και επιβεβαιώνουν το ορθό των ασκουµένων πολιτικών εντοπίζοντας τα θετικά τους αποτελέσµατα. ίνεται στη συνέχεια ένα απλό παράδειγµα για να γίνει κατανοητός ο ρόλος αυτός των δεικτών, αλλά µε αφορµή το παράδειγµα αυτό µπορεί να γίνει φανερό ότι όταν συσχετισθούν στοιχεία της λειτουργίας ενός Ο.Τ.Α., τα οποία καταγράφονται συστηµατικά, τότε µπορούµε να αντλήσουµε ποιοτικά ανώτερες και πολύ πιο σηµαντικές πληροφορίες. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η σχέση µεταξύ των εσόδων και των δαπανών για ένα τυχαίο ήµο και για σειρά ετών. Στην συγκεκριµένη περίπτωση είναι πιθανόν να διαπιστώσουµε µία µη επιθυµητή εξέλιξη, δηλαδή αναλογικά πολύ µεγαλύτερη αύξηση των δαπανών από αυτή των εσόδων. Αναζητώντας τα αίτια της εξέλιξης αυτής µπορεί να διαπιστωθεί ή ότι ο ήµος δεν εισπράττει τα έσοδα που του αναλογούν, ή ότι ο ήµος δεν κάνει σωστή διαχείριση των δαπανών του ή ότι δεν αξιοποιεί όλες τις πηγές εσόδων ή ότι ο ήµος έχει επενδύσει σε δραστηριότητες που ωφελούν µελλοντικές γενιές Παρατηρείται δηλαδή ότι µέσω της απλής συσχέτισης δύο στοιχείων δηµιουργείται ένας δείκτης, που δίνει το βαθµό κάλυψης των δαπανών από τα έσοδα. Στην συνέχεια ο δείκτης αυτός αποκαλύπτει ένα ευρύ πεδίο αναζητήσεων, όπου θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή ως προς την ερµηνεία τους. 3.2 Χρήση και χρησιµότητα των δεικτών Όσον αφορά στο εσωτερικό περιβάλλον της λειτουργίας ενός Ο.Τ.Α., (εσωτερική χρήση), όπως επισηµαίνεται από την ΕΕΤΑΑ, οι δείκτες εξυπηρετούν πολύ σηµαντικές ανάγκες, ό- πως : ηµιουργία συγκριτικών προτύπων και συγκρίσιµων παραµέτρων Η βελτίωση της λειτουργίας ενός Ο.Τ.Α. επιτυγχάνεται τόσο µέσω των διαδικασιών του προγραµµατισµού, της παρακολούθησης, του ελέγχου και της αξιολόγησης των αποτελεσµάτων των λειτουργιών που ασκεί, (διαδικασιών δηλαδή που επιτελούνται στο εσωτερικό του περιβάλλον) όσο και µέσω της σύγκρισης των αποτελεσµάτων που επιτυγχάνει, σε σχέση µε κάποιον άλλο Ο.Τ.Α. Οι δείκτες που επιτυγχάνονται από ένα φορέα πρότυπο, αντικατοπτρίζουν στην ουσία την καλή οργάνωση και λειτουργία του φορέα ως προς τις λειτουργίες τις 27

28 οποίες ασκεί. Με την έννοια αυτή, οι δείκτες υποδεικνύουν τρόπους οργάνωσης και λειτουργίας, δηλαδή προδιαγραφές Γρήγορη διάγνωση Οι δείκτες δεδοµένου ότι αποτελούν µια συνοπτική εικόνα της οικονοµικής κατάστασης ενός οργανισµού, δίνουν την δυνατότητα για µια γρήγορη επισκόπηση των ζωτικών σηµείων της οικονοµικής µονάδας αποφεύγοντας την χρονοτριβή µε λεπτοµέρειες. Βέβαια, το εµφανές µειονέκτηµα της έλλειψης λεπτοµερειών αντισταθµίζεται από την απλότητα και το χαµηλό κόστος εφαρµογής τους. Ωστόσο, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι οι δείκτες δεν αποτελούν απλώς µια εύκολη λύση στην σύµπτυξη του µεγάλου όγκου των στοιχείων που µεταφέρουν οι οικονοµικές καταστάσεις αλλά ουσιαστικά στοιχειοθετούν την λογική µεθοδολογία, που πρέπει να ακολουθηθεί στο πρώτο στάδιο της χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης ενός οργανισµού (Καντζος, 1994) Πληροφόρηση Οι δείκτες, εκτός των άλλων αναγκών, εξυπηρετούν και ανάγκες ενηµέρωσης των δηµοτών (χρηστών των υπηρεσιών των Ο.Τ.Α.), δεδοµένου ότι κάθε δείκτης αποτελεί στην ουσία συνοπτική και συγκεντρωτική πληροφορία και εποµένως συνεισφέρουν στο συστηµατικότερο απολογισµό της δράσης του Ο.Τ.Α. π.χ. για τον τρόπο χρήσης των δηµοτικών πόρων και τη δηµιουργία αποτελεσµάτων (εκροών και ωφελειών) χρήσιµων για τους δηµότες Υποστήριξη της χάραξης πολιτικών των κεντρικών φορέων Ένας σχετικά απλός τρόπος να εµφανιστούν οι ιδιαιτερότητες των χαρακτηριστικών των Ο.Τ.Α. είναι µέσω της κατάρτισης συστήµατος δεικτών, όπου µπορεί να συγκεντρώνεται ποικιλία πληροφορίας. Εποµένως, είναι δυνατή η εξαγωγή αρκετών συµπερασµάτων και µε τον τρόπο αυτό, η ταξινόµηση των Ο.Τ.Α. σε οµάδες οµοειδών χαρακτηριστικών µε χρήση στατιστικών τεχνικών. Οι χρήσεις τέτοιων συµπερασµάτων είναι φανερό ότι είναι σηµαντικές: π.χ. κατανοµή πόρων, άσκηση πολιτικής στις επιµέρους οµάδες οµοειδών Ο.Τ.Α. κ.λπ Πληροφόρηση των χρηµατοδοτών Οι πληροφορίες που προσφέρουν οι δείκτες είναι συνήθως ποσοτικές και, εφόσον ικανοποιούν κάποιες προϋποθέσεις (αντιπροσωπευτικοί, συγκρίσιµοι, µετρήσιµοι, µη παραπλανητικοί, µη κενοί περιεχοµένου), είναι αντικειµενικές και αξιόπιστες πληροφορίες. Μπορούν εποµένως, να χρησιµοποιηθούν στην τεκµηρίωση προτάσεων των Ο.Τ.Α. προκειµένου να τύχουν 28

29 χρηµατοδότησης από διάφορες πηγές και στη συνέχεια να υποστηρίξουν το συστηµατικότερο απολογισµό του τρόπου χρήσης των χρηµατοδοτήσεων. 3.3 Προβλήµατα στον υπολογισµό και τη χρήση των αριθµοδεικτών Συχνά εµφανίζονται διάφορα προβλήµατα κατά τον υπολογισµό και την χρήση των αριθµοδεικτών. Σύµφωνα µε τον Κάντζο (1994), τα προβλήµατα αυτά εστιάζονται: Στα πρότυπα: εδοµένου ότι η ανάλυση µε δείκτες παρέχει µόνο ενδείξεις για την οικονοµική κατάσταση και την αποτελεσµατικότητα ενός οργανισµού είναι προτιµότερο να αναλύονται σε συνδυασµό µε το γενικότερο περιβάλλον και το ρόλο του οργανισµού. ηλαδή από µόνοι τους οι δείκτες δεν εκφράζουν κάτι αν δεν συνεκτιµηθούν ή δεν συσχετισθούν στο χρόνο µε παρόµοιο, προς τον εξεταζόµενο φορέα, οργανισµό. Στην έλλειψη στοιχείων: Οι αριθµοδείκτες έχουν νόηµα µόνο αν προϋπάρχει σχέση µεταξύ του φαινοµένου που περιγράφει ο αριθµητής και του φαινοµένου που αντιπροσωπεύει ο παρανοµαστής. Προκειµένου, να διεξαχθούν συµπεράσµατα αναφορικά µε τη θεωρητική συσχέτιση των δύο δεδοµένων του λόγου, απαιτείται η εξεύρεση εκείνων των ποσοτικών στοιχείων που θα προσδιορίσουν ποσοτικά την προϋπάρχουσα σχέση. Εποµένως, η έλλειψη των ποσοτικών στοιχείων δυσχεραίνει την διεξαγωγή δεικτών. Στην επιλογή δεικτών: Πολλές φορές είναι δύσκολο να επιλεγούν οι κατάλληλοι αριθµοδείκτες λόγω της πληθώρας των οικονοµικών πληροφοριών. Συνήθως όµως επιλέγονται εκείνοι οι δείκτες που αντιπροσωπεύουν αποτελεσµατικά το βαθµό δραστηριοποίησης και λειτουργίας ενός Ο.Τ.Α. Στην αξιοπιστία των λογιστικών δεδοµένων: Οι λογιστικές καταστάσεις χαρακτηρίζονται από αδυναµίες, ή πολλές φορές και από λάθη, που δυστυχώς αλλοιώνουν τα αποτελέσµατα και τα συµπεράσµατα των αριθµοδεικτών. Εποµένως, τα λογιστικά στοιχεία θα πρέπει να ε- πιλέγονται µε ιδιαίτερη προσοχή, έτσι ώστε να αντιπροσωπεύουν όσον το δυνατόν καλύτερα την πραγµατική οικονοµική κατάσταση του οργανισµού. Στους αρνητικούς παρανοµαστές: Σε ορισµένες περιπτώσεις ο παρανοµαστής της αναλογίας είναι αρνητικός ή µηδενικός µε αποτέλεσµα η πράξη να µην έχει κανένα νόηµα. Στις περιπτώσεις αυτές προτείνεται, είτε η αναζήτηση των αιτιών που προκάλεσαν την αρνητική τι- µή της µεταβλητής µε στόχο την αντικατάσταση της µε άλλη παραπλήσια θετική, είτε την 29

30 αντικατάσταση της εν λόγω αναλογίας από άλλη, που θα αντιπροσωπεύει το ίδιο χαρακτηριστικό. Στην διαφάνεια των αριθµοδεικτών: εδοµένου ότι, πολλές φορές αµφισβητείται η ακρίβεια των στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων, οι αριθµοδείκτες που πηγάζουν απ αυτές εξετάζονται κατά πόσο αντανακλούν την πραγµατική οικονοµική κατάσταση του οργανισµού στον οποίο αναφέρονται. Οι µελετητές της ΕΕΤΑΑ καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι, οι δείκτες επίδοσης ενός οργανισµού, αποτυπώνουν διαχρονικά την εικόνα για διάφορα µεγέθη και πληροφορίες που χαρακτηρίζουν τη λειτουργία του. Μπορούν επίσης να αποτιµηθούν συγκριτικά σε σχέση µε προηγούµενη περίοδο για τον ίδιο φορέα ή συγκριτικά µε άλλο φορέα και να εξαχθούν χρήσιµα συµπεράσµατα. Χωρίς τη χρήση των δεικτών, η αποτίµηση των αποτελεσµάτων των ακολουθούµενων πολιτικών είναι ατεκµηρίωτη και εν πολλοίς βασισµένη σε περιπτωσιολογικές προσλαµβάνουσες αυτών που κρίνουν. Είναι δηλαδή οι δείκτες, χρήσιµο εργαλείο τεκ- µηρίωσης πολιτικών και λειτουργικών παρεµβάσεων. Τα επόµενα χρόνια οι δείκτες εισαχθούν µε πολύ έντονο τρόπο στη λειτουργία των Ο.Τ.Α. της χώρας ώστε να διευκολύνουν τον εντοπισµό πολλών προβληµάτων στην δηµοσιονοµική και λειτουργική απόδοση των ήµων, των Κοινοτήτων και των Νοµικών τους Προσώπων (βλέπε άρθρο 165 του νέου.κ.κ. Άρθρο 165 : Υποβολή στοιχείων 1. Οι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης υποβάλλουν στο Υπουργείο Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης στοιχεία για το προσωπικό τους, τακτικό και έκτακτο και για την οικονοµική τους κατάσταση και διαχείριση, καθώς και όµοια στοιχεία για τα νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου και τις κάθε είδους επιχειρήσεις τους, µε σκοπό τη δηµιουργία Βάσης εδο- µένων για το σύνολο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθµού. Τα ανωτέρω στοιχεία υποβάλλονται, µέσω της οικείας Περιφέρειας και µετά από σχετικό έλεγχό τους από αυτή, στο Υπουργείο Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης και κοινοποιούνται στην οικεία Τοπική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων και στην Κεντρική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδας. Η µη παροχή ή η καθυστέρηση παροχής των στοιχείων τιµωρείται µε πρόστιµο που επιβάλλεται µε απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης, σε βάρος του Οργανισµού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το οποίο ανέρχεται από πέντε τοις εκατό (5%) έως δεκαπέντε τοις εκατό (15%) των Κ.Α.Π., του άρθρου 25 του ν. 1828/1989 ανάλογα µε τη συχνότητα 30

31 και τη βαρύτητα της παράβασης και το οποίο παρακρατείται κατά την κατανοµή των Κ.Α.Π. του επόµενου έτους, στον οικείο Ο.Τ.Α.. Ο τύπος, το περιεχόµενο των στοιχείων, ο χρόνος και τρόπος υποβολής τους, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτοµέρεια καθορίζονται µε απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης. 2. Με όµοια απόφαση καθορίζονται δείκτες αξιολόγησης της οικονοµικής διαχείρισης των α- νωτέρω φορέων, οι οποίοι συνοδεύουν τον προϋπολογισµό, καθώς και τον απολογισµό ή και τον ισολογισµό αυτών. Στην ίδια απόφαση, ρυθµίζεται η διαδικασία και η εξειδίκευση του περιεχοµένου της αξιολόγησης, οι στόχοι, η συχνότητα, οι δείκτες και η διάρκεια της µέτρησης της αποδοτικότητας της δράσης των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτοµέρεια. 31

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ Στη βιβλιογραφία συναντώνται διάφορες κατηγορίες και είδη δεικτών. Ανάλογα µε τις πληροφορίες που αναζητούνται και τον χαρακτήρα του οργανισµού από τον οποίο αυτές αντλούνται, υπολογίζονται οι κατάλληλοι δείκτες. Ωστόσο, οι αριθµοδείκτες που µπορούν να εξαχθούν µε βάση το λογιστικό σύστηµα των Ο.Τ.Α. διακρίνονται στις εξής κατηγορίες. 4.1 Αριθµοδείκτες προϋπολογισµού - απολογισµού Ενταλθέντα έξοδα / Προϋπολογισθέντα έξοδα Πληρωθέντα έξοδα/ Ενταλθέντα έξοδα Βεβαιωθέντα έσοδα / Προϋπολογισθέντα έσοδα Εισπραχθέντα έσοδα / Βεβαιωθέντα έσοδα Τι δείχνουν: Την ικανότητα ενός Ο.Τ.Α. να συντάσσει τον οικονοµικό του προϋπολογισµό, µε όσον το δυνατόν µεγαλύτερη ακρίβεια και σαφήνεια. Στην ουσία, οι συγκεκριµένοι δείκτες αντανακλούν την ικανότητα εκτίµησης του δήµου σε θέµατα προγραµµατισµού και οικονοµικής διαχείρισης. Όσο αυξάνονται οι αποκλίσεις, µεταξύ των προβλεφθέντων ποσών και των πραγµατοποιούµενων, τόσο µειώνεται η ικανότητα ενός Ο.Τ.Α. να προσαρµόζει τις δυνατότητες του στην οικονοµική πραγµατικότητα που αντιµετωπίζει. Που χρησιµοποιούνται: Οι συγκεκριµένοι δείκτες χρησιµοποιούνται στην αξιολόγηση του βαθµού υλοποίησης του προϋπολογισµού ενός Ο.Τ.Α.. Αποτελούν δηλαδή ένδειξη της ικανότητας των οικονοµικών υπηρεσιών να καταρτίζουν και να υλοποιούν µε ακρίβεια και συνέπεια τα προβλεπόµενα έσοδα και έξοδα. 4.2 Αριθµοδείκτες εσόδων είκτης λειτουργικής αυτονοµίας Ίδια τακτικά έσοδα (εισπραχθέντα) / Σύνολο τακτικών εσόδων (εισπραχθέντα) Τι δείχνει: είχνει το ποσοστό συµµετοχής των ιδίων εσόδων στο σύνολο των τακτικών ε- σόδων. Στα ίδια τακτικά έσοδα συγκαταλέγονται οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία, τα έ- σοδα από κινητή περιουσία, τα έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα, τα έσοδα από 32

33 λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών, οι φόροι και οι εισφορές (εκτός από τον φόρο ζύθου που αποτελεί ουσιαστικά επιχορήγηση) και τα λοιπά τακτικά έσοδα. Που χρησιµοποιείται: Ο συγκεκριµένος δείκτης αντανακλά την ικανότητα ενός Ο.Τ.Α. να προγραµµατίζει τις οικονοµικές του υποχρεώσεις µε βάση τοπικές πηγές εσόδων. Εποµένως, όσο αυξάνεται η τιµή του δείκτη τόσο αποδυναµώνεται η εξάρτηση ενός Ο.Τ.Α. από τις τακτικές επιχορηγήσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό δεδοµένου ότι, στο άρθρο 102 του Συντάγµατος, η έννοια της οικονοµικής αυτοτέλειας των Ο.Τ.Α. ορίζεται, όχι µόνο ως υποχρέωση, αλλά και ως ανάγκη για την λειτουργία µιας αυτόνοµης τοπικής αυτοδιοίκησης είκτης αυτονοµίας Σύνολο τακτικών εσόδων (εισπραχθέντα) / Σύνολο εσόδων (εισπραχθέντα) Τι δείχνει: είχνει το ποσοστό συµµετοχής των τακτικών εσόδων στο σύνολο των εισπραχθέντων εσόδων. Που χρησιµοποιείται: Ο συγκεκριµένος δείκτης αποτελεί µέτρο της αυτοδυναµίας του δή- µου σε θέµατα προϋπολογισµού και οικονοµικής διαχείρισης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, τα τακτικά έσοδα ως προβλέψιµες πήγες εσόδων βοηθούν στον καλύτερο προγραµµατισ- µό και στην πληρέστερη οργάνωση των δραστηριοτήτων και των λειτουργιών ενός Ο.Τ.Α.. Αντίθετα, τα έκτακτα έσοδα επειδή δεν αποτελούν επαναλαµβανόµενες εισροές (εξαίρεση αποτελεί η ΣΑΤΑ που στην πραγµατικότητα λειτουργεί ως τακτική επιχορήγηση) δηµιουργούνται δυσκολίες κατά την διαδικασία κατανοµής τους στις δαπάνες του δήµου. Άρα, είναι εµφανές ότι, όσο αυξάνεται η τιµή του δείκτη τόσο ενισχύεται, η εν λόγω αυτονοµία. Ωστόσο, επικρατεί και η άποψη ότι η συρρίκνωση των εκτάκτων εσόδων αποτελεί ένδειξη µειωµένης επενδυτικής δραστηριοποίησης. Αυτό είναι λογικό δεδοµένου ότι, οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις συγκαταλέγονται στα έκτακτα έσοδα. Εποµένως, κατά την ερµηνεία του συγκεκριµένου δείκτη απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή. Ο καλύτερος προγραµµατισµός που επιτυγχάνεται µέσω των τακτικών εσόδων δεν αποτελεί αποκλειστικό κριτήριο για την αξιολόγηση της οικονοµικής διαχείρισης ενός Ο.Τ.Α.. Θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη και η άλλη πλευρά του «νοµίσµατος», που στην προκειµένη περίπτωση αποτελούν τα έκτακτα έσοδα από επενδύσεις. 33

34 4.2.3 είκτης εισπρακτικής αυτονοµίας Έσοδα που εισπράττονται µέσω.ε.η. / Σύνολο ίδιων τακτικών εσόδων Τι δείχνει: Το ποσοστό των ιδίων εσόδων που εισπράττονται µέσω της.ε.η. Που χρησιµοποιείται: Στην αξιολόγηση της αποτελεσµατικής λειτουργίας του εισπρακτικού µηχανισµού, όσον αφορά την άντληση των ιδίων εσόδων. Όσο µεγαλύτερη είναι η τιµή του δείκτη, τόσο µειώνεται η εισπρακτική αυτονοµία των Ο.Τ.Α.. Αυτό σηµαίνει όχι µόνο εξάρτηση από τρίτους φορείς, αλλά και αδυναµία στην λειτουργία των εσωτερικών οργάνων και µηχανισµών του δήµου. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, στα έσοδα που εισπράττονται µέσω της.ε.η. συγκαταλέγονται το τέλος καθαριότητας και φωτισµού, ο φόρος ηλεκτροδοτούµενων χώρων και το τέλος ακίνητης περιουσίας είκτης εξάρτησης Συνολικές επιχορηγήσεις / Σύνολο εσόδων (εισπραχθέντα) Τι δείχνει: Το ποσό συµµετοχής των συνολικών επιχορηγήσεων στο σύνολο των εισπραχθέντων εσόδων. Που χρησιµοποιείται: Στην εκτίµηση και στην αξιολόγηση του βαθµού εξάρτησης ενός Ο.Τ.Α. από εξωτερικές πηγές άντλησης εσόδων. Ωστόσο, ο δείκτης αυτός έχει διττή ερµηνεία (Τ. Σαπουνάκης). Από την µια πλευρά εκφράζει το προφανές, δηλαδή την οικονοµική δέσµευση του δήµου είτε από την κεντρική διοίκηση είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και από την άλλη αποτελεί µέτρο του βαθµού δραστηριοποίησης του δήµου σε θέµατα αναπτυξιακής πολιτικής και εξεύρεσης πόρων. Προκείµενου να διευκρινιστεί η ερµηνεία του εν λόγω δείκτη θα πρέπει να γίνουν ορισµένες παρατηρήσεις. Οι επιχορηγήσεις διακρίνονται σε δυο κατηγορίες: στις τακτικές και στις έκτακτες. Οι τακτικές επιχορηγήσεις κατανέµονται µε βάση θεσµοθετηµένα κριτήρια και προδιαγραφές (ΚΑΠ, ΣΑΤΑ, βρεφονηπιακοί σταθµοί κ.α.), ενώ οι έκτακτες προέρχονται κυρίως από προγραµµατικές συµβάσεις, υπουργεία, επιχειρησιακά προγράµµατα, καθώς και από εθνικά προγράµµατα όπως είναι το ΕΠΤΑ και ο «Θησέας» (Τ. Σαπουνάκης). Εποµένως, όσο µεγαλύτερη είναι η εξάρτηση του δήµου από τις έκτακτες επιχορηγήσεις τόσο αυξάνεται η αβεβαιότητα και η ασάφεια στην συνέχεια της επενδυτικής του δράσης. Από την άλλη πλευρά όσο µεγαλύτερη είναι η εξάρτηση του δήµου από τις τακτικές επιχορηγήσεις τόσο ενισχύεται το επίπεδο του προγραµµατισµού και των προβλέψεων του. 34

35 4.2.5 Αριθµοδείκτες εσόδων ανά κάτοικο & νοικοκυριό Συνολικά Έσοδα (εισπραχθέντα) / Πληθυσµός Ο.Τ.Α. ή σύνολο νοικοκυριών Ίδια Έσοδα (εισπραχθέντα) / Πληθυσµός Ο.Τ.Α. ή σύνολο νοικοκυριών Ανταποδοτικά Έσοδα / Πληθυσµός Ο.Τ.Α. ή σύνολο νοικοκυριών Τι δείχνουν: Ο πρώτος δείκτης προσδιορίζει το µέσο κατά κεφαλή έσοδο που αντιστοιχεί σε κάθε κάτοικο του Ο.Τ.Α., ο δεύτερος αποτελεί µία πρώτη προσέγγιση των πόρων που αντλούνται ή και αξιοποιούνται σε τοπικό επίπεδο και ο τρίτος αντανακλά το µέσο ποσό επιβάρυνσης (του κάθε πολίτη ή νοικοκυριού). Που χρησιµοποιούνται: Κυρίως χρησιµοποιούνται για συγκριτική αξιολόγηση των Ο.Τ.Α. σε θέµατα οικονοµικής πολιτικής, δηµοσιονοµικής διαχείρισης και αποτελεσµατικής λειτουργίας. 4.3 Αριθµοδείκτες εξόδων Αριθµοδείκτες ανθρωπίνων πόρων Συνολικό κόστος απασχόλησης / Συνολικά έξοδα (πληρωθέντα). Συνολικό κόστος απασχόλησης (πληρωθέντα) / σύνολο τακτικών εσόδων (εισπραχθέντα) Τι δείχνει: Ο πρώτος δείκτης, που ονοµάζεται και δείκτης κόστους ανθρώπινου δυναµικού, δείχνει το ποσοστό των συνολικών εξόδων που απορροφάται από τις αµοιβές και τα έξοδα όλων των απασχολούµενων προσώπων σε ένα Ο.Τ.Α. ιευκρινίζεται ότι στο κόστος του ανθρώπινου δυναµικού περικλείονται οι εξής υποκατηγορίες : α) αµοιβές και έξοδα προσωπικού, β) αµοιβές αιρετών και τρίτων (εκτός από τις αµοιβές τρίτων που δεν έχουν µόνιµη συνεργασία µε τον Ο.Τ.Α. π.χ. ορκωτός ελεγκτής), γ) τα αντίστοιχα Π.Ο.Ε. Ο δεύτερος δείκτης αποτυπώνει το ποσοστό των τακτικών εσόδων που προορίζονται για την κάλυψη του κόστους του προσωπικού. Που χρησιµοποιείται: Οι παραπάνω δείκτες είναι ιδιαίτερα σηµαντικοί γιατί οι δαπάνες για το προσωπικό αποτελούν το µεγαλύτερο ποσοστό του λειτουργικού κόστους. Πρόκειται ουσιαστικά για δαπάνες που δεν µπορούν να µειωθούν από τη µια χρονική στιγµή στην άλλη (ανελαστικές δαπάνες). Παρατηρείται ότι, όσο υψηλότερη είναι η τιµή του δεύτερου δείκτη, τόσο µεγαλύτερο ποσοστό των τακτικών εσόδων των Ο.Τ.Α. δεσµεύεται για την κάλυψη του κόστους του προσωπικού. Αυτό σηµαίνει ότι, µικρότερο ποσοστό των τακτικών εσόδων µπορεί να διατεθεί είτε για την πραγµατοποίηση επενδύσεων είτε για την υλοποίηση άλλων τοπι- 35

36 κών πολιτικών. Σύµφωνα µε το άρθρο 8 του Ν. 2307/95, η ανώτερη τιµή που µπορεί να εµφανίσει ο δείκτης είναι το 0,5 (50%). Αντίστοιχα, όσο υψηλότερη είναι η τιµή του πρώτου δείκτη τόσο µεγαλύτερο είναι το ποσοστό των συνολικών εξόδων που απορροφώνται από τις αµοιβές και τα έξοδα όλων των απασχολουµένων είκτης δανειακής επιβάρυνσης Τοκοχρεολύσια / Τακτικά έσοδα Τι δείχνει: Το ποσοστό των τακτικών εσόδων που προορίζεται για την κάλυψη των τοκοχρεολυτικών δόσεων. Τα τοκοχρεολύσια προέρχονται από δάνεια που έχουν συνάψει οι Ο.Τ.Α. µε πιστωτικά ιδρύµατα του εσωτερικού (κυρίως από το Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων) ή του εξωτερικού, προκείµενου να καλύπτονται επενδυτικές και λειτουργικές δαπάνες. Που χρησιµοποιείται: Χρησιµεύει στην αξιολόγηση της οικονοµικής δυνατότητας ενός Ο.Τ.Α., προκείµενου να αντεπεξέρχεται στις δανειακές του υποχρεώσεις. Όσο αυξάνεται η τιµή του δείκτη, τόσο αυξάνεται το ποσοστό των τακτικών εσόδων που καλύπτει τις τοκοχρεολυτικές δόσεις. Αυτό σηµαίνει ότι, µειώνεται το ποσοστό των τακτικών εσόδων που προορίζεται για την κάλυψη του λειτουργικού κόστους. Παράλληλα όµως ο συγκεκριµένος δείκτης αποτελεί χρήσιµο εργαλείο για τα πιστωτικά ιδρύµατα ώστε να προβαίνουν σε συγκριτική αξιόλογη των Ο.Τ.Α. αναφορικά µε την εκτίµηση της πιστοληπτικής τους ικανότητας. Έχει παρατηρηθεί ότι, όσο αυξάνεται η τιµή του δείκτη τόσο µειώνεται και η πιστοληπτική του ικανότητα του εκάστοτε Ο.Τ.Α Αριθµοδείκτες επενδύσεων: Συνολικές επενδύσεις / Συνολικά έσοδα Συνολικό κόστος επενδύσεων / Συνολικά έξοδα Τι δείχνουν: Το ποσοστό συµµετοχής των επενδύσεων στην διαµόρφωση των συνολικών ε- σόδων και εξόδων αντίστοιχα. Που χρησιµοποιούνται: Οι συγκεκριµένοι δείκτες είναι ιδιαίτερα σηµαντικοί γιατί ουσιαστικά αντανακλούν την αναπτυξιακή πολιτική και τον µακροπρόθεσµο προγραµµατισµό που εφαρµόζει ο κάθε Ο.Τ.Α., προκειµένου να επιτυγχάνεται η βιώσιµη λειτουργία του. Ο πρώτος δείκτης αντιπροσωπεύει το ποσοστό των εσόδων που διατίθεται για τον σχεδιασµό επενδυτικών έργων, ενώ ο δεύτερος αντικατοπτρίζει το ποσοστό των εξόδων που πρόκειται να απορροφηθούν για την υλοποίηση τους. Συνήθης τακτική των Ο.Τ.Α., προκείµενου να αυξάνονται 36

37 οι εισροές τους από εξωτερικές πηγές χρηµατοδότησης (εθνικές και ευρωπαϊκές) είναι η διόγκωση των προβλεπόµενων εσόδων που κατανέµονται για επενδυτικούς σκοπούς είκτης συσχέτισης εσόδων - εξόδων είκτης συνολικών εσόδων (εισπραχθέντα) / Συνολικά έξοδα (πληρωθέντα) Τι δείχνει: Το ποσοστό κάλυψης των συνολικών εξόδων από τα αντίστοιχα έσοδα. Που χρησιµοποιείται: Χρησιµεύει στην αξιολόγηση της οικονοµικής πολιτικής και της λογιστικής διαχείρισης που ακολουθεί ο εκάστοτε Ο.Τ.Α., προκείµενου να επιτυγχάνεται η εύρυθµη και αποτελεσµατική λειτουργία του. Λαµβάνοντας υπόψη ότι οι µη κερδοσκοπικοί οργανισµοί όπως είναι οι Ο.Τ.Α. δεν επιδιώκουν την µεγιστοποίηση του κέρδους, αλλά την διάχυση του κοινωνικού οφέλους, η τιµή του εν λόγω δείκτη δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την µονάδα. ηλαδή σε κάθε περίπτωση ο προϋπολογισµός θα πρέπει να επιτυγχάνει είτε πλεόνασµα είτε ισοσκέλιση των εσόδων µε τις δαπάνες. Ωστόσο, εξαιτίας του γεγονότος ότι όλοι οι προϋπολογισµοί παρουσιάζονται ισοσκελισµένοι, στον υπολογισµό του εν λόγω δείκτη δεν θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη το αποθεµατικό και το χρηµατικό υπόλοιπο το οποία αποτελούν στην ουσία ποσά ισοσκέλισης. Μόνο κατά αυτό τον τρόπο, ο δείκτης µπορεί να προσφέρει αξιόπιστα συµπεράσµατα βασισµένα στις πραγµατικές οικονοµικές δυνατότητες του εξεταζόµενου Ο.Τ.Α είκτης κάλυψης λειτουργικού κόστους Συνολικό λειτουργικό κόστος / Σύνολο τακτικών εσόδων Τι δείχνει: Το ποσοστό κάλυψης του λειτουργικού κόστους από τα τακτικά έσοδα. Που χρησιµοποιείται: εδοµένου ότι το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών των δήµων απορροφάται από τις λειτουργικές δαπάνες, ο συγκεκριµένος δείκτης αποτελεί κριτήριο για την ορθολογική διαχείριση και κατανοµή των εσόδων. Όσο µεγαλύτερη είναι η τιµή του δείκτη τόσο µεγαλύτερο είναι το ποσοστό των τακτικών εσόδων που δεσµεύεται για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών και εποµένως τόσο µικρότερο είναι το ποσοστό που αποµένει, για την πραγµατοποίηση επενδύσεων που αναβαθµίζουν τις τοπικές υποδοµές. 37

38 4.3.6 είκτης κάλυψης κόστους ανταποδοτικών υπηρεσιών Κόστος ανταποδοτικών υπηρεσιών / Ανταποδοτικά έσοδα Τι δείχνει: Το ποσοστό των ανταποδοτικών εσόδων που καλύπτει τα έξοδα των ανταποδοτικών υπηρεσιών. Που χρησιµοποιείται: Χρησιµεύει στην αξιολόγηση της εφαρµογής κατάλληλων οικονοµικών πολιτικών εκ µέρους των Ο.Τ.Α., προκείµενου να επιτυγχάνεται η αποτελεσµατική διαχείριση των ανταποδοτικών τους υπηρεσιών. Στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των πρωτοβάθ- µιων Ο.Τ.Α. συγκαταλέγεται η υπηρεσία καθαριότητας και φωτισµού, η οποία αποδίδει και το µεγαλύτερο ποσοστό των ανταποδοτικών εσόδων. εδοµένου ότι τα έσοδα προερχόµενα από τις ανταποδοτικές υπηρεσίες πρέπει υποχρεωτικά να καλύπτουν όλες τις δαπάνες διεξαγωγής, λειτουργίας και βελτίωσης των εν λόγω υπηρεσιών, η τιµή του δείκτη δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τη µονάδα. 38

39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 5. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Στην συγκεκριµένο κεφάλαιο, περιγράφονται οι υποθέσεις, τα µέσα, η µεθοδολογία καθώς και η δοµή της χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης, που χρησιµοποιήθηκε προκειµένου διεξαχθούν χρήσιµα συµπεράσµατα, αναφορικά µε την οικονοµική τους διαχείριση των δήµων Πειραιά και Περιστερίου. Κρίνεται σκόπιµο να επισηµανθούν τα εξής ζητήµατα όσον αφορά: 5.1 Τά δεδοµένα της ανάλυσης: Η χρηµατοοικονοµική ανάλυση πραγµατοποιείται σε δυο από τους µεγαλύτερους πληθυσµιακά δήµους της χώρας, οι οποίοι λειτουργούν µέσα στο ίδιο θεσµικό, διοικητικό, οικονοµικό και πολεοδοµικό χωροταξικό πλαίσιο. Τα πληθυσµιακό µέγεθος και η έκταση του κάθε δήµου διαµορφώνονται σύµφωνα µε τον παρακάτω πίνακα ως εξής : Πληθυσµός Πληθυσµός Έκταση Μεταβολή Πυκνότητα Ονοµασία στρέµµατα πληθ. πληθ. Περιστερίου ,46% Πειραιώς ,82% Τα οικονοµικά δεδοµένα προέρχονται από του απολογιστικούς πίνακες των δυο δήµων για τα έτη 2005 και Ωστόσο, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι, στο δήµο Περιστερίου στην δοµή των εσόδων δεν περιλαµβάνονται τα αρχικώς προϋπολογισθέντα έσοδα, αλλά µόνο αυτά που διαµορφώθηκαν µετά από αναµορφώσεις τροποποιήσεις κ.α. Οι σχετικές οικονοµικές καταστάσεις (σε ανάλυση έως και δευτεροβάθµιου κωδικού) παρατίθενται στο παράρτηµα. 5.2 Τα µέσα της ανάλυσης Οι δείκτες που αναλύονται, αναφέρονται σε οικονοµικά δεδοµένα, που προέρχονται από τον νέο τύπο προϋπολογισµού των Ο.Τ.Α. Κατά τον υπολογισµό του δείκτη έσοδα ανά κάτοικο και νοικοκυριό, λαµβάνεται υπόψη ο µόνιµος πληθυσµός των δήµων. Προκείµενου να διευκρινιστούν οι διαφορές µεταξύ νοι- 39

40 κοκυριού, µόνιµου, πραγµατικού και νόµιµου πληθυσµού, παρατίθενται οι παρακάτω ο- ρισµοί: Μόνιµος πληθυσµός είναι ο αριθµός των ατόµων που έχουν τη συνήθη διαµονή τους σε κάθε περιφέρεια, νοµό, δήµο / κοινότητα, δηµοτικό / κοινοτικό διαµέρισµα και αυτοτελή οικισµό. Πραγµατικός πληθυσµός είναι ο αριθµός των ατόµων που βρέθηκαν παρόντα κατά την ηµέρα της απογραφής, σε κάθε περιφέρεια, νοµό, δήµο / κοινότητα, δηµοτικό / κοινοτικό διαµέρισµα και αυτοτελή οικισµό. Νόµιµος πληθυσµός είναι το σύνολο των ατόµων, κάθε ηλικίας και φύλου, που είναι καταχωρηµένοι στα δηµοτολόγια ήµου ή Κοινότητας, ανεξάρτητα από το αν κατοικούν ή βρίσκονται στον συγκεκριµένο Ο.Τ.Α. το βράδυ της απογραφής. Το νοικοκυριό το απαρτίζουν άτοµα, που µένουν µαζί, φροντίζουν από κοινού για τη συντήρησή τους και τρώνε κατά κανόνα µαζί ή άτοµα που ζούνε µόνα τους. Την οικογένεια, όµως, την απαρτίζουν άτοµα που συνδέονται µεταξύ τους µόνο µε συγγένεια. 5.3 Μεθοδολογία και δοµή της ανάλυσης Η ανάλυση εσόδων περικλείει: Την ποσοστιαία ανάλυση των εισπραχθέντων εσόδων σε πρωτοβάθµιο και δευτεροβάθµιο κωδικό. Ουσιαστικά, η ανάλυση αυτή επιτρέπει τη διεξαγωγή συµπερασµάτων για την πραγµατική οικονοµική κατάσταση του δήµου, δεδοµένου ότι τα εισπραχθέντα έσοδα δείχνουν τι πραγµατικά εισέπραξε ο δήµος κατά τη διάρκεια του οικονοµικού έτους. ηλαδή τα εισπραχθέντα έσοδα είναι αυτά τα οποία δείχνουν την ικανότητα του δή- µου να προβαίνει όχι µόνο στην κάλυψη των βασικών του αναγκών αλλά και στην υλοποίηση του οικονοµικού του προγράµµατος. Την ανάλυση και ερµηνεία των χρηµατοοικονοµικών αριθµοδεικτών. Οι δείκτες που χρησιµοποιούνται είναι: 1. είκτες διαχείρισης - επίδοσης είκτες υλοποίησης του προϋπολογισµού: Βεβαιωθέντα προς διαµορφωθέντα είκτες αποτελεσµατικότητας: Εισπραχθέντα προς βεβαιωθέντα 2. είκτες αυτονοµίας 3. είκτες εξάρτησης 40

41 Η ανάλυση εξόδων περιλαµβάνει: Την ποσοστιαία σύνθεση των πληρωθέντων εξόδων. Προκειµένου να εξεταστούν οι δραστηριότητες των δύο δήµων κατά την διάρκεια του 2005 και 2006, αναλύονται οι κατηγόριες και οι υποκατηγορίες των δαπανών βάσει των πληρωθέντων εξόδων. Η ανάλυση που ακολουθεί, βασίζεται στο γεγονός ότι τα πληρωθέντα έξοδα αντανακλούν τις προτεραιότητες και τις ανάγκες των πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α. Την ανάλυση και ερµηνεία των χρηµατοοικονοµικών αριθµοδεικτών. Οι δείκτες που χρησιµοποιούνται είναι: 1. είκτες διαχείρισης- επίδοσης είκτες υλοποίησης του προϋπολογισµού: Ενταλθέντα προς διαµορφωθέντα είκτες αποτελεσµατικότητας: Ενταλθέντα προς πληρωθέντα 2. είκτης δανειακής - επιβάρυνσης: Τοκοχρεολύσια προς τακτικά έσοδα 3. είκτες κόστους ανθρώπινου δυναµικού: Κόστος απασχόλησης προς τακτικά έσοδα Η χρηµατοοικονοµική ανάλυση ολοκληρώνεται µε την ανάλυση των δαπανών ανά υπηρεσία, όπου δίνεται ιδιαίτερη έµφαση στην αξιολόγηση της πορείας των ανταποδοτικών υπηρεσιών. 41

42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ 6. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΗΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ 6.1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΟ ΩΝ Η οικονοµική κατάσταση των εσόδων και των εξόδων του δήµου Πειραιά, για τα έτη 2005 και 2006, αποτυπώνεται συνοπτικά στους παρακάτω πίνακες : ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΣΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Τακτικά Έσοδα , ,78 Έκτακτα Έσοδα , ,57 Έσοδα Π.Ο.Ε. που βεβαιώνονται και εισπράττονται για πρώτη φορά , ,22 Εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις από Π.Ο.Ε , ,87 Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων - επιστροφές χρηµάτων , ,01 Χρηµατικό υπόλοιπο , ,98 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ , ,43 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΕΣΟ ΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Έξοδα Χρήσης , ,43 Επενδύσεις , ,79 Πληρωµές Π.Ο.Ε., αποδόσεις, προβλέψεις , ,28 Αποθεµατικό 0,00 0,00 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ , ,50 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΝΤΑΛΘΕΝΤΑ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΑ , , , , ,43 42

43 6.1.1 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΩΝ ΕΣΟ ΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α 1 ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛH ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % Πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία ,38% ,31% -9,% Έσοδα από κινητή περιουσία ,03% ,23% 815% Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα % ,5% 2,8% Έσοδα από λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών ,3% ,5% 1,1% Φόροι και εισφορές ,7% ,2% -7,6% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες ,4% ,9% 19,2% Λοιπά τακτικά έσοδα ,3% ,6% 128% ΣΥΝΟΛΟ ,1% ,3% 9,6% Παρατηρείται ότι, κατά τη διάρκεια της διετίας τα τακτικά έσοδα αποτελούν την κύρια πηγή εσόδων του δήµου. Ειδικότερα, το µεγαλύτερο µέρος των τακτικών εσόδων προέρχεται κυρίως από δυο υποκατηγορίες : τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα µε ποσοστό 29,01% το 2005 και 26,46% το 2006 και τις επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες µε ποσοστό 26,40% το 2005 και 27,93% το Ακολουθούν, τα έσοδα από λοιπά τέλη-δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών µε ποσοστό 7,29% το 2005 και 6,54% το 2006 και οι φόροι-εισφορές µε ποσοστό 2,69% το 2005 και 2,21% το Οι πρόσοδοι από ακίνητη και κινητή περιουσία καθώς και τα λοιπά τακτικά έσοδα παρουσιάζουν ελάχιστα ποσοστά συµµετοχής. Αξιοσηµείωτο είναι το µικρό, απόλυτο και σχετικό, ύ- ψος των εσόδων από ακίνητη περιουσία, ένδειξη κυρίως του µικρού µεγέθους της, αλλά και της ελλειµµατικής αξιοποίησης της υπάρχουσας Όσον αφορά τις ποσοστιαίες µεταβολές µέσα στην διετία παρατηρείται ότι : 1. Οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία και οι φόροι και εισφορές παρουσιάζουν µείωση κατά 9,02% και 7,64% αντίστοιχα. 2. Οι επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 19,25%, τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα κατά 2,8%, και τα λοιπά τέλη-δικαιώµατα κατά 1,1%. Τα έσοδα από κινητή περιουσία, επειδή αυξήθηκαν τα µερίσµατα των δηµοτικών επιχειρήσεων, εµφανίζουν σηµαντική άνοδο της τάξεως του 814,28%. Τα λοιπά τακτικά έσοδα εµφανίζουν αύ- 1 Στα ποσά ορισµένων πινάκων έχουν γίνει στρογγυλοποιήσεις. Ωστόσο στην ανάλυση τα ποσά αναφέρονται λεπτοµερώς. 43

44 ξηση µεγέθους 143%, αύξηση που οφείλεται στα έσοδα από παράβολα αδειών παραµονής αλλοδαπών (νέος νόµος για την νοµιµοποίηση των µεταναστών-ν.3386/2005). Το γεγονός ότι, οι επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες αποτελούν το 27% κατά µέσον όρο των συνολικών εσόδων, αντανακλά την σχετική οικονοµική εξάρτηση του δήµου από την κεντρική διοίκηση. Παράλληλα, το γεγονός ότι, το µεγαλύτερο τµήµα των ανταποδοτικών τελών και δικαιωµάτων αντιστοιχεί στο τέλος καθαριότητας και φωτισµού, αντικατοπτρίζει την αναποτελεσµατική λειτουργία του εισπρακτικού του µηχανισµού δεδοµένου ότι, το συγκεκριµένο τέλος εισπράττεται µέσω της ΕΗ. ΠΙΝΑΚΑΣ 4 : ΈΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΜΕΤΑΒΟΛH Έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας 0 0% % Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών % ,8 44 Επιχορηγήσεις για επενδύσεις , ,8% 42,7% ωρεές-κληρονοµιές-κληροδοσίες ,1% ,1% 10% Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα , ,2-29,5% Λοιπά έκτακτα έσοδα , ,2 38% ΣΥΝΟΛΟ % % 29% Στα έκτακτα έσοδα παρατηρείται ότι, κατά την διάρκεια της διετίας η κατηγορία µε το µεγαλύτερο ποσοστό συµµετοχής στα συνολικά έσοδα είναι οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις (11,69% το 2005 και 14,8% το 2006), ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες συγκεντρώνουν µικρά ποσοστά. Συγκεκριµένα, οι εν λόγω επιχορηγήσεις, που αποτελούνται κυρίως από τη ΣΑΤΑ και λιγότερο από τις λοιπές επιχορηγήσεις του ΥΠΕΣ Α (σχολεία, ΕΠΤΑ, ΘΗΣΕΑΣ) αυξήθηκαν κατά 42,70%. Ίσως το γεγονός αυτό από µόνο του να µην δηµιουργούσε αµφισβητήσεις αναφορικά µε την οικονοµική αυτοτέλεια του δήµου, αλλά θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι, παρόλο που η ΣΑΤΑ αναγράφεται ως έκτακτο έσοδο, στην πραγµατικότητα αποτελεί τακτική επιχορήγηση. Οι έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών αναγκών µε πολύ µικρότερο ποσοστό συµµετοχής (2,21% το 2005 και 2,82% το 2006) σηµείωσαν επίσης ανάλογη αύξηση (43,88%). Ωστόσο, οι προσαυξήσεις, τα παράβολα και τα πρόστιµα µειώθηκαν από 3,46% το 2005 σε 2,16% το 2006 (ποσοστό µεταβολής 30% περίπου). 44

45 Αξίζει να σηµειωθεί ότι τα έσοδα από δωρεές-κληρονοµιές-κληροδοτήµατα δεν σηµείωσαν καµία µεταβολή κατά την διάρκεια των δυο ετών, αφού όπως φαίνεται από τον πίνακα το ποσοστό τους παρέµεινε σταθερό στο 0,06%. Αντίστοιχη, σταθερή πορεία εµφανίζουν τα έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας, τα οποία και τις δυο χρονιές υπήρξαν µηδα- µινά. ΠΙΝΑΚΑΣ 5 : ΈΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ Π.Ο.Ε % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΜΕΤΑΒΟΛH Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά ,5% ,4% -35,6% Έσοδα Π.Ο.Ε. έκτακτα ,6% ,34% -37,6% ΣΥΝΟΛΟ ,1% ,75% -36% Η εν λόγω κατηγορία αποτελείται από τα τακτικά Π.Ο.Ε., που ανέρχονται στο ποσοστό του 2,46% το 2005 και στο 1,41% το 2006, και τα έκτακτα Π.Ο.Ε. που αγγίζουν το ποσοστό του 0,62% το 2005 και το 0,34% το Η ποσοστιαία αναλογία της συγκεκριµένης κατηγορίας στα συνολικά έσοδα του δήµου σηµείωσε µείωση από 3,08% το 2005 σε 0,34% Αξιοσηµείωτα είναι, τα χαµηλά έως και ανύπαρκτα, έσοδα (τακτικά και έκτακτα) από την κινητή και ακίνητη περιουσία. Το γεγονός αυτό, αντικατοπτρίζει τις περιορισµένες ικανότητες του δήµου να λειτουργεί µε γνώµονα την αποτελεσµατική και αποδοτική αξιοποίηση των ιδίων εσόδων του. ΠΙΝΑΚΑΣ 6 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε & ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΜΕΤΑΒΟΛH Εισπράξεις από δάνεια 0 0% 0 0% Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη % ,8% 40,5% ΣΥΝΟΛΟ % ,8% 40,5% 45

46 Παρατηρείται ότι, κατά την διάρκεια της διετίας, οι εισπράξεις από δάνεια εµφανίζουν µηδα- µινή συµµετοχή στα συνολικά έσοδα του δήµου. Η έλλειψη όµως επενδυτικών δανείων συνεπάγεται για τον εκάστοτε δήµο, έλλειψη προγραµµατισµού, οργάνωσης και οράµατος. Επιπρόσθετα, τα εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη ση- µειώνουν αύξηση από 7,04% το 2005 σε 8,78% το Το συνολικό ποσοστό συµµετοχής, της εν λόγω κατηγορίας, στα συνολικά έσοδα του δήµου ανέρχεται στο 7,04% το 2005 και στο 8,78% το Το µικρό αυτό ποσοστό δείχνει ότι, ο δήµος δεν κινεί ή δεν διαθέτει τους κατάλληλους µηχανισµούς για την είσπραξη εσόδων από παρελθόντα οικονοµικά έτη. ΠΙΝΑΚΑΣ 7 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΜΕΤΑΒΟΛH Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων ,69 0,11% ,07 0,12% 31,59% Επιστροφές χρηµάτων ,49 0,10% ,94 0,13% 47,69% ΣΥΝΟΛΟ ,18 0,21% ,01 0,25% 39,48% Οι εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων σηµειώνουν µικρή αύξηση από 0,11% το 2005 σε 0,12% το Αντίστοιχη µεταβολή παρατηρείται και στις επιστροφές χρηµάτων, όπου οι περικοπές στις αποδοχές των υπαλλήλων λόγω απεργιών το 2006 οδήγησαν σε µικρή αύξηση (από 0,10% το 2005 σε 0,13% το 2006). ΠΙΝΑΚΑΣ 8 : ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ % ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ,22% ,9% -15,05% Το χρηµατικό υπόλοιπο το 2005 αποτελεί το 5,22% των συνολικών εσόδων ενώ το 2006 το 3,93%. 46

47 6.1.2 ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ - ΕΠΙ ΟΣΗΣ Α. ΕΙΚΤΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: Βεβαιωθέντα προς διαµορφωθέντα έσοδα 2 ΠΙΝΑΚΑΣ 9: ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ / ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία 57,19% 59,32% Έσοδα από κινητή περιουσία 25,03% 228,98% Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα 63,00% 61,38% Έσοδα από λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών 87,75% 87,69% Φόροι και εισφορές 114,17% 99,69% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες 97,94% 101,86% Λοιπά τακτικά έσοδα 95,06% 98,65% ΣΥΝΟΛΟ 77,90% 78,75% Από τον πίνακα παρατηρείται ότι, το 2005 ο δήµος βεβαίωσε το 77,90% των διαµορφωθέντων εσόδων, ενώ το ποσοστό αυτό το 2006 αυξήθηκε στο 78,75%. Πιο αναλυτικά, το 2005 οι φόροι και οι εισφορές µε ποσοστό 114,17% βρίσκονται στην πρώτη κατά σειρά θέση συµµετοχής στα διαµορφωθέντα έσοδα, γεγονός που υποδεικνύει ότι βεβαιώθηκαν περισσότερα έσοδα από όσα είχαν προβλεφθεί στην αρχή του έτους. Ακολουθούν, τα έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες µε ποσοστό 97,94%, τα λοιπά τακτικά έσοδα µε ποσοστό 95,06%, τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα µε ποσοστό 63%, οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία µε ποσοστό 57,19% και τα έσοδα από κινητή περιουσία µε ποσοστό 25,03%. Το 2006, παρατηρείται ότι στην πρώτη κατά σειρά θέση συµµετοχής στα προϋπολογισθέντα έσοδα βρίσκονται τα έσοδα από κινητή περιουσία µε ποσοστό 228,98%. Ακολουθούν, τα έ- σοδα για λειτουργικές δαπάνες µε ποσοστό 101,86%, οι φόροι και οι εισφορές µε ποσοστό 99,69%, τα λοιπά τακτικά έσοδα µε ποσοστό 98,65%, τα έσοδα από λοιπά τέλη-δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών µε ποσοστό 87,69%, τα έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα µε ποσοστό 61,38% και τέλος οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία µε ποσοστό 59,32%. 2 Τα διαµορφωθέντα έσοδα αντιστοιχούν στον αρχικό προϋπολογισµό συν / πλην όλες του τις ανα- µορφώσεις που µεσολάβησαν κατά τη διάρκεια του οικονοµικού έτους. 47

48 ΠΙΝΑΚΑΣ 10 : ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ / ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας 0% 3,79% Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 37,02% 57,93% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 16,87% 23% ωρεές-κληρονοµιές-κληροδοσίες 24,94% 30% Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα 48,29% 55% Λοιπά έκτακτα έσοδα 9,78% 19,40% ΣΥΝΟΛΟ 20,12% 26,38% Παρατηρείται ότι, κατά την διάρκεια της διετίας, ο εν λόγω δείκτης κυµαίνεται σε χαµηλότερα επίπεδα σε σχέση µε τα αντίστοιχα των τακτικών εσόδων (20,12% το 2005 και 26,38% το 2006). Συγκεκριµένα, το 2005 µόνο οι προσαυξήσεις - πρόστιµα - παράβολα καταφέρνουν να προσεγγίσουν το 50% των διαµορφωθέντων εσόδων, ενώ στην δεύτερη θέση βρίσκονται οι έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών αναγκών µε ποσοστό 37,02% το 2005 και 57,93% το Την τρίτη και τέταρτη θέση καταλαµβάνουν, οι δωρεές-κληρονοµιέςκληροδοσίες και οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις µε ποσοστά 24,94% και 16,87% αντίστοιχα. Τα λοιπά έκτακτα έσοδα εµφανίζουν το χαµηλότερο ποσοστό (9,78% το 2005), ενώ τα έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας αναδεικνύουν την αδυναµία των αρµόδιων αρχών να προβαίνουν σε αποτελεσµατική βεβαίωση διαµορφωθέντων εσόδων τους δεδοµένου ότι, η αναλογία τους εµφανίζεται µηδενική. Αυτό δικαιολογείται εν µέρει, λόγω του έκτακτου χαρακτήρα της συγκεκριµένης κατηγορίας εσόδων αλλά στην ουσία, είτε γίνονται εκτιµήσεις που δεν έχουν σχέση µε την πραγµατικότητα, είτε επικρατεί η λογική του πλασµατικού προϋπολογισµού. Ιδιαίτερη εντύπωση, προκαλεί η χαµηλή αναλογία των επιχορηγήσεων για επενδύσεις (16,87% το 2005 και 23% το 2006) σε σχέση µε τις βελτιωµένες επιδόσεις των επιχορηγήσεων για λειτουργικές δαπάνες. Το 2006, αν και το ποσοστό βεβαίωσης των εσόδων από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας αυξάνεται (3,79%), παραµένει σε ιδιαίτερα χαµηλά επίπεδα. Στην πρώτη θέση βρίσ- 48

49 κονται οι έκτακτες επιχορηγήσεις µε ποσοστό 57,93%, ενώ ακολουθούν οι προσαυξήσειςπρόστιµα-παράβολα µε ποσοστό 54,93%, οι δωρεές-κληρονοµιές-κληροδοσίες µε ποσοστό 30,31%, οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις µε ποσοστό 22,89% και τα λοιπά έκτακτα έσοδα µε ποσοστό 19,40%. ΠΙΝΑΚΑΣ 11 : ΈΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά 78,09% 210,43% Έσοδα Π.Ο.Ε. έκτακτα 65,96% 51,43% ΣΥΝΟΛΟ 69,18% 74,78% Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι, ο δήµος καταφέρνει να βεβαιώσει περίπου το 70% των εσόδων από Π.Ο.Ε. Πιο αναλυτικά, τα έσοδα από τακτικά Π.Ο.Ε. εµφανίζουν µεγάλη αύξηση της τάξεως του 132%,ενώ τα έκτακτα µειώνονται από 65,96% το 2005 σε 51,43% το ΠΙΝΑΚΑΣ 12 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ / ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Εισπράξεις από δάνεια 0% 0% Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη 64,68% 93,81% ΣΥΝΟΛΟ 64,68% 93,81% Η τιµή του δείκτη στις εισπράξεις των δανείων εµφανίζεται µηδενική και στα δυο έτη, ενώ ο δείκτης αναφορικά µε τα εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα κατά τα παρελθόντα έτη παρουσιάζει αύξηση, από 64,68% το 2005 σε 93,81% το

50 ΠΙΝΑΚΑΣ 13 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ / ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων 25,95% 32,18% Επιστροφές χρηµάτων 41,51% 58,58% ΣΥΝΟΛΟ 27,87% 36,31% Η τιµή του δείκτη για την συγκεκριµένη υποκατηγορία εσόδων παρουσιάζει ικανοποιητική αύξηση από 27,87% το 2005 σε 36,31% το Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, οι εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων αυξήθηκαν, από 25,95% το 2005 σε 32,18% το 2006, ενώ οι επιστροφές χρηµάτων, από 41,51% το 2005 σε 58,58% το ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 14 : ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία 51,73% 46,47% Έσοδα από κινητή περιουσία 100% 100% Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα 100% 99,16% Έσοδα από λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών 92,97% 95,41% Φόροι και εισφορές 100% 100% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες 100% 100% Λοιπά τακτικά έσοδα 100% 100% ΣΥΝΟΛΟ 98,64% 98,63% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι, το σύνολο των τακτικών εσόδων εισπράττεται σε πολύ µεγάλο ποσοστό και συγκεκριµένα κατά 98,64% το 2005 και 98,63% το Ειδικότερα, τα έσοδα από λοιπά τέλη-δικαιώµατα το 2006 παρουσιάζουν µικρή αύξηση (από 92,97% το 2005 σε 95,41% το 2006). Χαµηλό ποσοστό είσπραξης βεβαιωθέντων εσόδων, εµφανίζεται µόνο στην κατηγορία πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία, γεγονός που αναδεικνύει την αδυναµία και την περιορισµένη ικανότητα του δήµου στην είσπραξη των εσόδων αυτών. Οι υπόλοιπες υποκατηγορίες των τακτικών εσόδων, κατά την διάρκεια της διετίας εισπράττονται στο µέγιστο βαθµό τους, δηλαδή κατά 100%. 50

51 ΠΙΝΑΚΑΣ 15 : ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας 100% Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 100,00% 100% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 100,00% 100% ωρεές-κληρονοµιές-κληροδοσίες 100,00% 100% Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα 83,07% 93,66% Λοιπά έκτακτα έσοδα 85,62% 88,32% ΣΥΝΟΛΟ 95,50% 98,59% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι, ο δήµος καταφέρνει να εισπράξει πάνω από το 95% των εκτάκτων βεβαιωθέντων εσόδων του. Συγκεκριµένα, από τις προσαυξήσειςπρόστιµα παράβολα ο δήµος καταφέρνει να εισπράξει το 2005 το 83,07% των βεβαιωθέντων εσόδων του, ενώ το 2006 το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 93,66%. Τα λοιπά έκτακτα έ- σοδα το 2005 εισπράττονται σε ποσοστό 85,62% ενώ το 2006 σε 88,32%. Οι υπόλοιπες υποκατηγορίες των εκτάκτων εσόδων κατά την διάρκεια των δυο ετών εισπράττονται σε ποσοστό 100%. ΠΙΝΑΚΑΣ 16 : ΈΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ Π.Ο.Ε ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά 95,72% 46,73% Έσοδα Π.Ο.Ε. έκτακτα 10,35% 8,07% ΣΥΝΟΛΟ 35,92% 24,04% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι, στην συγκεκριµένη κατηγορία η είσπραξη των βεβαιωθέντων εσόδων κυµαίνεται σε ιδιαίτερα χαµηλά επίπεδα ( 35,92% το 2005 και 24,04% το 2006). Ειδικότερα, τα τακτικά έσοδα Π.Ο.Ε. εισπράττονται σε ποσοστό 95,72% το 2005 και 46,73% το 2006, ενώ τα έκτακτα έσοδα Π.Ο.Ε. εισπράττονται σε ποσοστό 10,35% το 2005 και 8,07% το Η περιορισµένη ικανότητα του δήµου για είσπραξη εσόδων από Π.Ο.Ε. αντικατοπτρίζει την αναποτελεσµατική λειτουργία του εισπρακτικού του µηχανισµού που ενδεχοµένως να οφείλεται, είτε την έλλειψη εξειδικευµένου προσωπικού, είτε στην έλλειψη συντονισµού και οργάνωσης των εισπρακτικών διαδικασιών. 51

52 ΠΙΝΑΚΑΣ 17 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ & ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Π.Ο.Ε Εισπράξεις από δάνεια 0 0 Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη 16,96% 20,06% ΣΥΝΟΛΟ 16,96% 20,06% Από τον παραπάνω πίνακα είναι σαφές ότι, ο εισπρακτικός µηχανισµός του δήµου υπολειτουργεί. Συγκεκριµένα, παρατηρείται ότι το 2005 εισπράττεται µόνο το 16,96% των εισπρακτέων υπόλοιπων, που προέρχονται από βεβαιωθέντα έσοδα προηγούµενων ετών, ενώ το 2006 το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 20,06%. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, στην κατηγόρια εισπράξεις από δάνεια δεν καταγράφεται κάποια δραστηριότητα του δήµου, δεδοµένου ότι η σύναψη δανείων είναι ανύπαρκτη κατά την διάρκεια της διετίας. ΠΙΝΑΚΑΣ 18: ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΗΜΟΣΙΟΥ&ΤΡΙΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων 23,34% 31,24% Επιστροφές χρηµάτων 100% 100% ΣΥΝΟΛΟ 37,39% 48,57% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι, ενώ οι επιστροφές χρηµάτων εισπράττονται στο µέγιστο βαθµό τους (100%), οι εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων, παρουσιάζουν χα- µηλά επίπεδα είσπραξης. Ωστόσο, είναι ενθαρρυντική η αύξηση που σηµειώνουν κατά την διάρκεια της διετίας ( από 37,39% το 2005 σε 48,57% το 2006). 52

53 6.1.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Για την διευκόλυνση της διεξαγωγής των συµπερασµάτων της προαναφερθείσας ανάλυσης παρατίθεται ο παρακάτω συγκεντρωτικός πίνακας. ΤΙΤΛΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 19: ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΊΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤ ΩΝ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤ Α/ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤ Α ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕ ΝΤΑ Τακτικά Έσοδα 66,09% 64,27% 98,64% 98,63% 77,90% 78,75% Έκτακτα 'Έσοδα 18,37% 21,01% 95,50% 98,59% 20,12% 26,38% Έσοδα Π.Ο.Ε. που βεβαιώνονται και εισπράττονται για πρώτη φορά 3,08% 1,75% 35,92% 24,04% 69,18% 74,78% Εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις από Π.Ο.Ε. 7,04% 8,78% 16,96% 20,06% 64,68% 93,81% Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων - επιστροφές χρηµάτων 0,21% 0,25% 37,39% 48,57% 27,87% 36,31% Χρηµατικό υπόλοιπο 5,22% 3,93% 100% 100% 100% 100% ΣΥΝΟΛΟ 100% 100% 70,38% 70,43% 53,54% 63,02% Τα συµπεράσµατα που προκύπτουν είναι τα εξής: Όσον αφορά την ποσοστιαία σύνθεση των εισπραχθέντων εσόδων: Παρατηρείται ότι, στο δήµο Πειραιά το µεγαλύτερο µέρος των εσόδων προέρχεται από τα τακτικά έσοδα, γεγονός που ενισχύει τον ακριβή σχεδιασµό της προγραµµατικής του δράσης. Ωστόσο, τα ίδια έσοδα του δήµου παραµένουν σε χαµηλά επίπεδα, µ αποτέλεσµα να περιορίζεται η οικονοµική του αυτονοµία. Αυτό γίνεται ακόµα πιο έντονο µε την µεγάλη συµµετοχή των επιχορηγήσεων για επενδυτικές δαπάνες στην διαµόρφωση των εκτάκτων εσόδων. Όσον αφορά τα βεβαιωθέντα προς διαµορφωθέντα έσοδα: Παρατηρείται ότι, οι τι- µές του συγκεκριµένου δείκτη κυµαίνονται από 20% έως 78% στις περισσότερες κατηγορίες εσόδων. Εξαίρεση, αποτελούν τα εισπρακτέα υπόλοιπα, τα οποία το 2006 εµφανίζουν ποσοστό βεβαίωσης 93,81%. Ιδιαίτερα χαµηλά ποσοστά παρουσιάζονται στα έκτακτα έσοδα, όπου η υποκατηγορία έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας σηµειώνει την µεγαλύτερη απόκλιση. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, η εισπρακτική προβλεπτική ικανότητα και ο οικονοµικός προγραµµατισµός του δήµου είναι ανεπαρκείς και απαιτούν περαιτέρω βελτίωση. 53

54 Όσον αφορά τα εισπραχθέντα προς βεβαιωθέντα έσοδα: Παρατηρείται ότι, ο δήµος καταφέρνει να εισπράξει το µεγαλύτερο µέρος των βεβαιωθέντων εσόδων του. Αυτό σηµαίνει ότι, ο εισπρακτικός µηχανισµός του για τις περισσότερες κατηγορίες εσόδων λειτουργεί αποτελεσµατικά, γεγονός που του επιτρέπει να ανταποκρίνεται µε συνέπεια στις υποχρεώσεις του. Ωστόσο, στα έκτακτα Π.Ο.Ε., στα εισπρακτέα υπόλοιπα (στις υποκατηγορίες λοιπά έσοδα και έκτακτα γενικά έσοδα) και στις εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων (στην υποκατηγορία αποδιδόµενα έσοδα στην ΕΥ ΑΠ), ό- που παρουσιάζονται τα χαµηλότερα ποσοστά είσπραξης των βεβαιωθέντων εσόδων, αναδεικνύεται η αναποτελεσµατική λειτουργία του εισπρακτικού µηχανισµού του δή- µου. Γενικά το πρόβληµα εντοπίζεται περισσότερο στα βεβαιωθέντα και λιγότερο στα ε- ισπραχθέντα έσοδα. Συγκεκριµένα παρατηρείται ότι, ο δήµος δυσκολεύεται πολύ να βεβαιώσει τα ίδια έσοδα του και ορισµένες επιχορηγήσεις, ενώ αφότου τα βεβαιώσει εισπράττει τα περισσότερα σε ικανοποιητικό βαθµό ΕΙΚΤEΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 20: ΕΙΚΤEΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΣΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ,21% 74,18% 52,49% 48,69% 83,94% 82,90% Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτουν τα εξης συµπεράσµατα: Σύµφωνα µε τον δείκτη αυτονοµίας, τα τακτικά έσοδα που αποτελούν προβλέψιµες πηγές εσόδων, συνεισφέρουν σε µεγάλο ποσοστό στην διαµόρφωση των συνολικών εισπραχθέντων εσόδων. Εποµένως, ο δήµος χαρακτηρίζεται από ικανοποιητικο βαθµό αυτονοµίας σε θέµατα οικονοµικής διαχείρισης και προϋπολογισµού, που του επιτρέπει να προγραµµατίζει και να σχεδιάζει τις επιµέρους πολιτικές του µε συνέπεια και ακρίβεια. Σύµφωνα µε τον δείκτη λειτουργικής αυτονοµίας, τα ίδια έσοδα του δήµου αποτελούν περίπου το ½ των τακτικών εισπραχθέντων εσόδων του. Η χαµηλή τιµή του δείκτη, σηµαίνει ότι, ο δήµος εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από τις κρατικές επιχορηγήσεις, γεγονός που αντανακλά την περιορισµένη φορολογική του δυνατότητα. 54

55 Σύµφωνα µε τον δείκτη εισπρακτικής αυτονοµίας, µεγάλο ποσοστό των ιδίων εσόδων του δήµου εισπράττονται µέσω της ΕΗ. Το γεγονός αυτό αντανακλά την περιορισµένη εισπρακτική ικανότητα των εσωτερικών µηχανισµών του δήµου ΕΙΚΤEΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 21: ΕΙΚΤEΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΣΥΝ. ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ / ΓΕΝ. ΣΥΝ. ΕΣΟ ΩΝ ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ / ΓΕΝ. ΣΥΝ. ΕΣΟ ΩΝ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ / ΓΕΝ. ΣΥΝ. ΕΣΟ ΩΝ ,51% 45,77% 31,10% 31,88% 9,40% 13,90% Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτουν τα εξης συµπεράσµατα: Οι επιχορηγήσεις συνεισφέρουν σε σηµαντικό ποσοστό στην διαµόρφωση των συνολικών εσόδων, γεγονός που αντικατοπτρίζει την οικονοµική εξάρτηση του δήµου από την κεντρική διοίκηση. Ειδικότερα, οι τακτικές επιχορηγήσεις που αποτελούν προβλέψιµες πηγές εσόδων συµµετέχουν µε ποσοστό 31% στην διαµόρφωση των εισπραχθέντων εσόδων, ενώ οι έκτακτες που χαρακτηρίζονται ως µη αναµενόµενες εισροές µε ποσοστό περίπου 10%. Το γεγονός ότι, οι τακτικές επιχορηγήσεις υπερτερούν έναντι των εκτάκτων είναι θετικό διότι συνεπάγεται προγραµµατισµό, έλεγχο και οργάνωση στις λειτουργίες του δήµου. Ωστόσο θα πρέπει να σηµειωθεί ότι, στο βαθµό που οι έκτακτες επιχορηγήσεις αντανακλούν την ε- πενδυτική δραστηριοποίηση ενός ΟΤΑ, ο δήµος Πειραιά δεν αντλεί αρκετά κεφάλαια για την πραγµατοποίηση επενδύσεων 55

56 6.2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΟ ΩΝ Ποσοστιαία σύνθεση πληρωθέντων εξόδων: ΕΞΟ Α ΠΙΝΑΚΑΣ 22: ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΊΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΩΝ Αµοιβές και έξοδα προσωπικού 58,86% 54,90% 6,87% ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ Αµοιβές αιρετών και τρίτων 1,85% 1,14% -29,30% Παροχές τρίτων 4,33% 3,78% 0,01% Φόροι - τέλη 0,05% 0,09% 124,39% Λοιπά Γενικά έξοδα 0,36% 0,36% 13,42% Πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµοσίας πίστης 0,47% 2,91% 606,72% απάνες προµήθειας αναλωσίµων 2,44% 1,87% -11,93% Πληρωµές - Μεταβιβάσεις σε τρίτους 14,28% 14,14% 13,41% Λοιπά έξοδα 0,06% ΣΥΝΟΛΟ 82,64% 79,25% 9,87% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι, οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος των λειτουργικών δαπανών του δήµου. Ακολουθούν, οι πληρω- µές-µεταβιβάσεις σε τρίτους, οι οποίες κυµαίνονται σχεδόν στα ίδια επίπεδα και οι πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµόσιας πίστης, οι οποίες εµφανίζουν την µεγαλύτερη αύξηση (606%). Είναι αξιοσηµείωτο ότι, η αύξηση στις πληρωµές για την εξυπηρέτηση της δηµόσιας πίστης προήλθε από την µεγάλη αύξηση στα χρεολύσια δανείων για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών του δήµου. Μικρότερη συµµετοχή στα συνολικά έξοδα παρατηρείται στις αµοιβές αιρετών και τρίτων µε ποσοστά 1,85% το 2005 και 1,14% το Η υποκατηγορία παροχές τρίτων συµµετέχει κατά 4,33% στα συνολικά έξοδα το 2005 και κατά 3,78% το 2006 ενώ οι φόροι-τέλη κατά 0,05% το 2005 και 0,09% το Η ποσοστιαία συµµετοχή των λοιπών γενικών εξόδων στα συνολικά έξοδα παραµένει σταθερή κατά την διάρκεια των υπό εξέταση ετών και συγκεκρι- µένα στο 0,36%. Οι πληρωµές προµήθειας αναλωσίµων αποτελούν το 2,44% των συνολικών εξόδων το 2005, ενώ το 2006 το ποσοστό αυτό διαµορφώνεται στο 1,87% (µείωση κατά 11,93%). 56

57 Αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων, προµήθειες παγίων ΠΙΝΑΚΑΣ 23: ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΩΝ % ΜΕΤΑΒΟΛΉ ,28% 0,20% -18,59% Έργα 5,87% 8,52% 66,34% Μελέτες, έρευνες, ειδικές δαπάνες 0,26% 0,05% -78,84% Τίτλοι πάγιας επένδυσης 0,07% 0,04% -33,33% ΣΥΝΟΛΟ 6,48% 8,81% 55,67% Σύµφωνα µε τον παραπάνω πίνακα, οι επενδύσεις αν και αυξάνονται κατά 55,67%, απορροφούν ένα µικρό ποσοστό των δαπανών του δήµου (6,48% το 2005 και 8,81% το 2006). Πιο αναλυτικά, τα έργα απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών του δήµου, τα οποία ό- µως κυµαίνονται σε πολύ χαµηλά επίπεδα (5,87% το 2005 και 8,52% το 2006). Οι δαπάνες στην κατηγορία αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων, προµήθειες παγίων, που συνιστούν το 0,28% των συνολικών εξόδων το 2005 και το 0,20% το 2006, περιορίζονται µόνο στη αγορά υλικού για την διευκόλυνση κυρίως της λειτουργίας των ΚΕΠ, των δηµοτικών µουσείων και της βιβλιοθήκης. Τέλος, µείωση κατά 33,33% σηµειώνουν και οι τίτλοι πάγιας επένδυσης (από 0,07% το 2005 σε 0,04% το 2006). 57

58 6.2.2 ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ-ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 24: ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΕΙΚΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ : ΕΝΤΑΛΘΈΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚ ΟΤΗΤΑΣ : ΠΛΗΡΩΘΈΝΤΑ/ ΕΝΤΑΛΘΈΝΤΑ Αµοιβές και έξοδα προσωπικού 68,80% 73,39% 100% 99,67% Αµοιβές αιρετών και τρίτων 47,97% 40,08% 100% 99,76% Παροχές τρίτων 38,49% 42,97% 99,68% 99,99% Φόροι - τέλη 42,11% 55,15% 100% 100% Λοιπά Γενικά έξοδα 6,18% 19,32% 99,60% 98,89% Πληρωµές για την εξυπηρέτηση δη- µοσίας πίστης 4,63% 71,37% 100% 100% απάνες προµήθειας αναλωσίµων 24,97% 29,21% 100% 100% Πληρωµές - µεταβιβάσεις σε τρίτους 65,41% 66,80% 100% 99,99% Λοιπά έξοδα 28,04% 100% Έξοδα Χρήσης 55,68% 65,87% 99,98% 99,76% Από την σχέση ενταλθέντα προς διαµορφωθέντα, όπως παρουσιάζεται στον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι, ο δήµος εµφανίζει αδυναµίες αναφορικά µε την κατάρτιση και την υλοποίηση του προϋπολογισµού του. Το συµπέρασµα αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι, το 2005 µόνο για το 55,67% των συνολικών διαµορφωθέντων εξόδων έχουν εκδοθεί εντάλµατα πληρωµής. Ωστόσο, το 2006 το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 65,87% αλλά συνεχίζει να παραµένει σε χαµηλά επίπεδα. Ιδιαίτερο πρόβληµα εµφανίζουν οι πληρωµές για την εξυπηρέτηση της δηµόσιας πίστης και τα λοιπά έξοδα, τα οποία το 2005 παρουσιάζουν χαµηλά µονοψήφια ποσοστά (6,18% και 4,63% αντίστοιχα). Το 2006 παρατηρείται ότι, ο δήµος καταβάλλει µεγαλύτερες προσπάθειες για την ακριβή κατάρτιση του προϋπολογισµού του. Οι κατηγορίες στις οποίες ο δήµος παρουσιάζει καλύτερη προβλεπτική ικανότητα είναι οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού (µε ποσοστό 68,80% το 2005 και 73,39% το 2006) και οι πληρωµές-µεταβιβάσεις σε τρίτους (µε ποσοστό 65,41% το 2005 και 66,80% το 2006). Οι υπόλοιπες κατηγορίες εξόδων µε ποσοστό κατά µέσο όρο κάτω από 50%, αναδεικνύουν την περιορισµένη ικανότητα του δήµου, όσον αφορά τον προγραµµατισµό των υποχρεώσεων του. 58

59 ΠΙΝΑΚΑΣ 25: ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΕΙΚΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΤΑΛΘΈΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΠΛΗΡΩΘΈΝΤΑ/ΕΝΤΑΛΘΈΝΤΑ Αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων, προµήθειες παγίων 1,31% 0,94% 100% 100% Έργα 8,70% 15,12% 100% 99,81% Μελέτες, έρευνες, ειδικές δαπάνες 13,55% 2,86% 100% 100% Τίτλοι πάγιας επένδυσης 43,43% 55,70% 100% 73,16% ΣΥΝΟΛΟ 7,14% 11,13% 100% 99,65% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται η µεγάλη απόκλιση που σηµειώνεται µεταξύ ενταλθέντων διαµορφωθέντων εξόδων. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι, στην περίπτωση των επενδύσεων ο δήµος εµφανίζει αδυναµίες στον προγραµµατισµό της δράσης του, σύµφωνα µε τις πραγµατικές οικονοµικές του δυνατότητες. Αντίθετα, είναι θετική η εικόνα που εµφανίζουν τα πληρωθέντα προς ενταλθέντα έξοδα, όπου ουσιαστικά αναδεικνύουν την αποτελεσµατική και ενεργή λειτουργία του εσωτερικού του µηχανισµού του δήµου ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Όσον αφορά την ποσοστιαία σύνθεση των πληρωθέντων εξόδων: Παρατηρείται ότι, οι λειτουργικές δαπάνες και συγκεκριµένα οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών του δήµου.. Το γεγονός αυτό, αντανακλά είτε την µη ορθολογική κατανοµή των εσόδων είτε τις περιορισµένες ικανότητες του δήµου για την πραγµατοποίηση επενδύσεων. Όσον αφορά την σχέση ενταλθέντα προς διαµορφωθέντα: Παρατηρείται ότι, στις περισσότερες κατηγορίες δαπανών η προβλεπτική ικανότητα του δήµου είναι περιορισµένη. Οι µεγάλες αποκλίσεις από τις προγραµµατισµένες δαπάνες αναδεικνύουν κυρίως την διάσταση της πλασµατικότητας του προϋπολογισµού. Όσον αφορά την σχέση πληρωθέντα προς ενταλθέντα: Σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες δαπανών παρατηρείται ελάχιστη απόκλιση µεταξύ πληρωθέντων και ενταλθέντων εξόδων, γεγονός που αντανακλά την αποτελεσµατικότητα του εσωτερικού µηχανισ- µού του δήµου : ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 59

60 ΠΙΝΑΚΑΣ 26 : ΑΝΕΙΑΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΤΟΚΟΧΡΕΟΛΥΣΙΑ ΑΝΕΙΩΝ / ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) ,60% 3,83% εδοµένου ότι, τα τοκοχρεολύσια στο δήµο Πειραιά αφορούν αποκλειστικά δάνεια λειτουργικών δαπανών και στα δυο έτη, προκύπτει ότι, το ποσοστό των τακτικών εσόδων που προορίζεται για την εξυπηρέτηση των δανείων κατά την διάρκεια του 2005 είναι ιδιαίτερα χαµηλό (0,60%). Ωστόσο, το 2006 οι αυξηµένες δανειακές ανάγκες του δήµου για κάλυψη λειτουργικών δαπανών οδηγούν αφενός σε µεγάλη άνοδο του δείκτη (3,83%), αφετέρου το ποσοστό αυτό εξακολουθεί να κυµαίνεται σε χαµηλά επίπεδα. Αυτό µπορεί να οφείλεται, είτε στην περιορισµένη δανειοληπτική δυνατότητα του δήµου λόγω των µικρών ιδίων εσόδων του, είτε στην περιορισµένη ικανότητα του να αντεπεξέρχεται στις τοκοχρεολυτικές υποχρεώσεις του. 6.3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΑΝΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζεται η ποσοστιαία σύνθεση των λειτουργικών και επενδυτικών δαπανών, σε κάθε υπηρεσία του δήµου: 60

61 ΠΙΝΑΚΑΣ 27: ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ (2005) ΓΕΝΙΚΕΣ 16,01% 10,21% 3,30% 1,01% 3,01% 66,01% 0,46% ΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ&ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ 96,30% 0,16% 0,95% 0,10% 1,25% 1,24% ΠΟΛ/ΣΜΟΥ,ΑΘΛ/ΣΜΟΥ&ΚΟΙΝ. 84,40% 3,91% 6,73% 3,06% 0,95% 0,95% ΠΟΛ. ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ&ΦΩΤΙΣΜΟΥ 73,76% 8,45% 0,15% 0,03% 5,51% 12,03% 0,07% ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ 43,65% 0,82% 1,75% 0,09% 51,37% 2,32% ΠΡΑΣΙΝΟΥ 85,96% 7,59% 4,68% 1,65% 0,03% 0,10% ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ 99,55% 0,12% 0,33% ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΩΝ 96,57% 2,45% 0,98% ΗΜΟΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 96,30% 3,39% 0,23% 0,09% ΠΙΝΑΚΑΣ 28 : ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ (2006) ΓΕΝΙΚΕΣ 13,68% 4,59% 2,56% 0,24% 1,02% 16,63% 60,72% 0,32% 0,24% ΙΟΙΚ/ΚΕΣ&ΟΙΚ/ΚΕΣ 95,63% 0,35% 1,94% 0% 1,67% 0,41% ΠΟΛ/ΣΜΟΥ,ΑΘΛ/ΣΜΟΥ&ΚΟΙΝ 82,67% 4,83% 6,63% 2,93% 1,01% 1,92% 0,01%.ΠΟΛ. ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ&ΦΩΤΙΣΜΟΥ 74,88% 7,98% 0,18% 0,01% 4,68% 12,23% 0,03% ΤΕΧ/ΚΩΝ ΕΡΓΩΝ 34,18% 1,59% 1,20% 0,06% 62,62% 0,36% ΠΡΑΣΙΝΟΥ 91,16% 3,32% 2,95% 2,01% 0,06% 0,50% ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ 100% ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΩΝ 94,71% 1,89% 0,58% 2,61% 0,21% ΗΜΟΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 97,72% 1,99% 0,13% 0,00% 0,15% Από την ανάλυση των παραπάνω πινάκων προκύπτουν τα εξής: Όσον αφορά τις γενικές υπηρεσίες: Το µεγαλύτερο ποσοστό των εξόδων της συγκεκριµένης κατηγορίας προορίζεται για µεταβιβάσεις εισοδήµατος σε τρίτους (66,01% το 2005 και 60,72% το 2006). Αυτό δείχνει την προτεραιότητα που δίνουν οι εν λόγω υπηρεσίες στην εκπαίδευση, στην κοινωνική πρόνοια και πολιτική, στον πολιτισµό και στο περιβάλλον. Οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού απορροφούν ένα σηµαντικό µέρος των δαπανών (16,01% το 2005 και 13,68% το 2006) ενώ αξιοση- µείωτες είναι οι µεταβολές που παρατηρούνται στις πληρωµές για την εξυπηρέτηση 3 60= Αµοιβές και έξοδα προσωπικού 66= απάνες προµήθειας αναλωσίµων 61= Αµοιβές αιρετών και τρίτων 67= Πληρωµές για µεταβιβάσεις εισοδήµατος σε τρίτους 62= Παροχές τρίτων 68= Λοιπά έξοδα 63= Φόροι Τέλη 71= Αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων και προµήθειες παγίων 64= Λοιπά γενικά έξοδα 73 = Έργα 65= Πληρωµές για την εξυπηρέτηση 74= Μελέτες - Έρευνες δηµοσίας πίστη 75= Τίτλοι πάγιας επένδυσης 61

62 της δηµόσιας πίστης (αύξηση από 3,01% το 2005 σε 16,63% το 2006) καθώς και στις αµοιβές αιρετών και τρίτων (µείωση από 10,21% το 2005 σε 4,59% το 2006). Αντίθετα, στις επενδύσεις οι υπηρεσίες δεν σηµειώνουν καµία δραστηριοποίηση. Μόνο στους τίτλους πάγιας επένδυσης, που αφορούν την αύξηση µετοχικού κεφαλαίου σε δηµοτική επιχείρηση εµφανίζονται µικρά ποσοστά απορρόφησης εξόδων (0,46% το 2005 και 0,24% το 2006). Όσον αφορά τις διοικητικές&οικονοµικές υπηρεσίες: Παρατηρείται ότι, οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος των εξόδων τους (96,30% το 2005 και 95,63% το 2006). Οι αµοιβές αιρετών και τρίτων σηµειώνουν αύξηση (από 0,16% το 2005 σε 0,35% το 2006), που οφείλεται κυρίως στην αµοιβή ανάδοχου για την εφαρµογή του διπλογραφικού συστήµατος στο δήµο. Μικρό ποσοστό των εξόδων απορροφούν οι παροχές τρίτων (συγκεκριµένα οι υποκατηγορίες συντήρηση και επισκευή αγαθών διαρκούς χρήσης ) και οι δαπάνες προµήθειας αναλωσί- µων (1,25% το 2005 και 1,67% το 2006). Οι επενδύσεις, οι οποίες περιορίζονται µόνο στις προµήθειες παγίων, κυµαίνονται σε χαµηλά επίπεδα και τα δυο έτη µε ποσοστά 1,24% το 2005 και 0,41% το Όσον αφορά την υπηρεσία πολιτισµού, αθλητισµού&κοινωνικής πολιτικής: Οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος των εξόδων των συγκεκριµένων υπηρεσιών (84,40% το 2005 και 82,67% το 2006). Το υπόλοιπο ποσοστό κατανέµεται κατά σειρά προτεραιότητας στις παροχές τρίτων (6,73% το 2005 και 6,63% το 2006), στις δαπάνες αιρετών (3,91% το 2005 και 4,83% το 2006), στα λοιπά έξοδα (3,06% το 2005 και 2,93% το 2006) και στις δαπάνες αναλωσίµων (0,95% το 2005 και 1,01% το 2006) Στον τοµέα των επενδύσεων τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα χαµηλά. Η µοναδική επενδυτική δραστηριότητα αφορά την αγορά παγίων, όπως µηχανήµατα και ηλεκτρονικός εξοπλισµός, τα οποία το 2005 απορρόφησαν το 0,95% των εξόδων ενώ το 2006 και το 1,92%. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι δαπάνες των συγκεκριµένων υπηρεσιών για την ανάδειξη του αθλητισµού, της κοινωνικής πολιτικής και του πολιτισµού είναι περιορισµένες. Όσον αφορά την υπηρεσία καθαριότητας&ηλεκτροφωτισµού:τα έξοδα των εν λόγω υπηρεσιών κατανέµονται κατά σειρά προτεραιότητας ως εξής: αµοιβές και έξοδα προσωπικού (73,76% το 2005 και 74,88% το 2006), πληρωµές για µεταβιβάσεις 62

63 εισοδηµάτων σε τρίτους (12,03% το 2005 και 12,23% το 2006) όπου το µεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών σηµειώνεται στις υποχρεωτικές εισφορές, παροχές τρίτων (8,45% το 2005 και 7,98% το 2006),δαπάνες προµήθειας αναλωσίµων (5,51% το 2005 και 4,68% το 2006), φόροι-τέλη (0,15% το 2005 και 0,18% το 2006) λοιπά γενικά έ- ξοδα (0,03% το 2005 και 0,01% το 2006). Στις επενδύσεις τα µόνα έξοδα που παρατηρούνται είναι στις προµήθειες παγίων µε ποσοστά 0,07% το 2005 και 0,03% το Όσον αφορά την υπηρεσία τεχνικών έργων: Στην υπηρεσία τεχνικών έργων παρατηρείται ότι, οι αµοιβές και έξοδα προσωπικού απορροφούν το µικρότερο ποσοστό των δαπανών τους σε σχέση µε τις υπόλοιπες υπηρεσίες (43,65% το 2005 και 34,18% το 2006). Στις υπόλοιπες κατηγορίες λειτουργικών εξόδων και συγκεκριµένα στις παροχές τρίτων, στις πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµόσιας πίστης και στις δαπάνες προµήθειας αναλωσίµων το ποσοστό των δαπανών κυµαίνεται κάτω του 2%. Στις επενδύσεις, όπως είναι αναµενόµενο, το µεγαλύτερο µέρος των εξόδων κατανέ- µεται στα έργα ( 51,37% το 2005 και 66,62% το 2006). Στην κατηγορία µελέτες και έρευνες, τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα χαµηλά (2,32% το 2005 και 0,36% το 2006), ενώ στις προµήθειες παγίων το ποσοστό κυµαίνεται κάτω από 1%. Όσον αφορά την υπηρεσία πρασίνου: Παρατηρείται ότι, οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού αποτελούν την κατηγορία µε το µεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης των δαπανών (85,96% το 2005 και 91,16% το 2006). Οι παροχές σε τρίτους και συγκεκρι- µένα οι δαπάνες ενοικίων και η συντήρηση µηχανηµάτων απορροφούν το 7,59% των εξόδων του 2005 και το 3,32% των εξόδων του Τα ποσοστά των εξόδων για προµήθεια αναλωσίµων υλικών που προορίζονται για την συντήρηση των κτιρίων κυ- µαίνονται για το 2005 στο 4,68%, ενώ για το 2006 στο 2,95%. Οι υποχρεωτικές εισφορές της κατηγορίας πληρωµές για µεταβιβάσεις εισοδήµατος σε τρίτους κυµαίνονται κάτω του 3%. Στον τοµέα των επενδύσεων τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα χαµηλά ( κάτω του 1%) και αφορούν κυρίως την αγορά παγίων υλικών και την κατασκευή παγίων εγκαταστάσεων κοινής χρήσεως. Όσον αφορά την υπηρεσία πολεοδοµίας: Παρατηρείται ότι, οι δαπάνες προορίζονται αποκλειστικά για την κάλυψη των αµοιβών και εξόδων του προσωπικού (100% 63

64 απορρόφηση και στα δυο έτη), λόγω περιορισµένων αρµοδιοτήτων της εν λόγω υπηρεσίας στις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών. Όσον αφορά την υπηρεσία νεκροταφείων: Το µεγαλύτερο µέρος των εξόδων, α- πορροφάται από τις αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού (άνω του 90%), ενώ στις υπόλοιπες υποκατηγορίες των εξόδων χρήσης τα ποσοστά κυµαίνονται κάτω του 3%. Όσον αφορά την υπηρεσία δηµοτική αστυνοµία: Προκύπτει ότι, οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού απορροφούν πάνω από το 96% των εξόδων. Το υπόλοιπο ποσοστό κατανέµεται στις αµοιβές αιρετών και τρίτων (3,39% το 2005), στις παροχές τρίτων (1,99% το 2006) και στις δαπάνες προµήθειας αναλωσίµων (0,23% το 2005 και 0,13% το 2006). Στις επενδύσεις, τα έξοδα περιορίζονται µόνο στην αγορά παγίων αναλωσίµων, µε ποσοστό 0,09% το 2005 και 0,15% το Συµπερασµατικά, ο δήµος δαπανά το µεγαλύτερο µέρος των εσόδων του για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών και λιγότερο για την υλοποίηση επενδυτικών έργων. ΠΙΝΑΚΑΣ 29 : ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 4 Υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού ΕΣΟ Α Τέλος καθαριότητας και φωτισµού Λοιπά έσοδα των υπηρεσιών καθαριότητας&φωτισµού Π.Ο.Ε(τακτικα) Π.Ο.Ε(έκτακτα) ΕΞΟ Α ΣΥΝΟΛΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 4 εν συµπεριλαµβάνεται η υπηρεσία ύδρευσης - άρδευσης-αποχέτευσης διότι η ποσοστιαία συµµετοχή της στα συνολικά εισπραχθέντα έσοδα είναι αµελητέα. 64

65 , , , , , , ,00 0, ΕΣΟ Α ΈΞΟ Α Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι, η υπηρεσία καθαριότητας και φωτισµού εµφανίζει πλεόνασµα κατά την διάρκεια και των δυο ετών. Συγκεκριµένα, η διαφορά εσόδων και εξόδων (πλεόνασµα) εµφανίζεται µεγαλύτερη το 2006, όπου τα ανταποδοτικά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση. Το συµπέρασµα που προκύπτει είναι ότι κατά την διάρκεια της διετίας η διαχείριση της υπηρεσίας καθαριότητας και φωτισµού υπήρξε πλεονασµατική. Ωστόσο, αυτό µπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι, είσπραξη του τέλους καθαριότητας και φωτισµού πραγµατοποιείται µέσω της ΕΗ. 65

66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 7. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΗΜΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ 7.1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΟ ΩΝ Η οικονοµική κατάσταση των εσόδων και των εξόδων του δήµου Περιστερίου, όπως αυτή προέκυψε από την οικονοµική του διαχείριση, κατά την διάρκεια των ετών 2005 και 2006, παρουσιάζεται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα. ΠΙΝΑΚΑΣ 30: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΣΟ ΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΩΝ ΚΩ ΙΚΩΝ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α , ,72 ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α , ,44 Έσοδα Π.Ο.Ε. που βεβαιώνονται και εισπράττονται για πρώτη φορά 0,00 0,00 Εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις από Π.Ο.Ε , ,80 Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων - επιστροφές χρηµάτων , ,44 Χρηµατικό υπόλοιπο , ,35 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ , ,75 ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΕΣΟ ΩΝ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ , , , , , ,75 ΠΙΝΑΚΑΣ 31: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΟ ΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΩΝ ΚΩ ΙΚΩΝ Έξοδα Χρήσης , ,28 Επενδύσεις , ,01 Πληρωµές Π.Ο.Ε., αποδόσεις, προβλέψεις , ,14 Αποθεµατικό 0,00 0,00 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ , ,43 ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΕΞΟ ΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΝΤΑΛΘΕΝΤΑ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΑ , , , , ,43 66

67 7.1.1 Ποσοστιαία σύνθεση εισπραχθέντων εσόδων: ΠΙΝΑΚΑΣ 32 : ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % % ΜΕΤΑΒΟΛΉ Πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία ,42% ,26 0,24% -40,59% Έσοδα από κινητή περιουσία ,15% ,86 0,1% -33,64% Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα % ,92% 1,08% Έσοδα από λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών % ,50% -4,02% Φόροι και εισφορές ,37% ,39% 11,71% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες ,% ,31% 10,95% Λοιπά τακτικά έσοδα ,23% % 296 % ΣΥΝΟΛΟ % ,33% 6,42% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι, τα τακτικά έσοδα µε ποσοστό 55,67% το 2005, και 57,33% το 2006 αποτελούν την βασική πηγή εσόδων του δήµου. Πιο συγκεκριµένα, το µεγαλύτερο µέρος των τακτικών εσόδων, προέρχεται από δυο υποκατηγορίες: τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα µε ποσοστό 20,36% το 2005 και 19,92% το 2006 και τις επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες µε ποσοστό 28,23% το 2005 και 30,31% το Στην τρίτη θέση κατά σειρά συµµετοχής στην διαµόρφωση των τακτικών εσόδων, βρίσκονται τα έσοδα από λοιπά τέλη-δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών µε ποσοστό 5,92% το 2005 και 5,50% το Οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία το 2005 βρίσκονται στη τέταρτη θέση µε ποσοστό 0,42% ενώ την αντίστοιχη θέση το 2006 καταλαµβάνουν τα λοιπά τακτικά έσοδα µε ποσοστό 0,88%. Ακολουθούν οι φόροι και οι εισφορές µε ποσοστό 0,37% το 2005 και 0,39% το Την έκτη θέση το 2005 µε ποσοστό 0,23% καταλαµβάνουν τα λοιπά τακτικά έσοδα, ενώ το 2006 στην συγκεκριµένη θέση βρίσκονται οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία. Η ποσοστιαία σύνθεση των τακτικών εσόδων συµπληρώνεται από την ελάχιστη συµµετοχή των εσόδων από κινητή περιουσία µε ποσοστό 0,15% το 2005 και 0,09% το Όσον αφορά τις ποσοστιαίες µεταβολές µέσα στην διετία παρατηρείται ότι : 1. Αισθητή µείωση παρουσιάζουν οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία καθώς και τα έσοδα από κινητή περιουσία (προφανώς λόγω µείωσης των µερισµάτων των δηµοτικών επιχειρήσε- 67

68 ων) κατά 40,59% και 33,64% αντίστοιχα. Μείωση κατά 4,02% σηµειώνουν και τα έσοδα από λοιπά τέλη δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών. 2. Ενδιαφέρον, παρουσιάζει η µεγάλη αύξηση που σηµειώνεται στα λοιπά τακτικά έσοδα (295,97%) και η οποία προήλθε κυρίως από την αύξηση των εσόδων από τα παράβολα α- δειών παραµονής των αλλοδαπών, λόγω του νέου νόµου για τη νοµιµοποίηση των οικονοµικών µεταναστών (ν.3386/2005). Οι επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 10,95%, ενώ τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα σηµείωσαν την µικρότερη αύξηση (κατά 1,08%). Συµπερασµατικά, η ποσοστιαία σύνθεση των τακτικών εσόδων του δήµου Περιστερίου παρουσιάζει την ίδια διάρθρωση µε την αντίστοιχη του δήµου Πειραιά. Συγκεκριµένα, και στο δήµο Περιστερίου παρατηρείται ότι, οι επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες αποτελούν το µεγαλύτερο µέρος των συνολικών εσόδων (28% κατά µέσον όρο) γεγονός που αντανακλά την σχετική οικονοµική εξάρτηση του δήµου από την κεντρική διοίκηση. Αντίστοιχα, το γεγονός ότι, το µεγαλύτερο τµήµα των ανταποδοτικών τελών και δικαιωµάτων αντιστοιχεί στο τέλος καθαριότητας και φωτισµού, αντικατοπτρίζει για άλλη µια φορά, την αναποτελεσµατική λειτουργία του εισπρακτικού του µηχανισµού, δεδοµένου ότι το συγκεκριµένο τέλος εισπράττεται µέσω της ΕΗ. ΠΙΝΑΚΑΣ 33 : ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) Έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών Επιχορηγήσεις για επενδύσεις ωρεές-κληρονοµιέςκληροδοσίες Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα % ΜΕΤΑΒΟΛ ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % Ή ,04% ,10% 137% ,88% ,90% 713% % ,60% 18% 0 0% ,02% ,30% ,34% -58% Λοιπά έκτακτα έσοδα ,28% ,21% -23% ΣΥΝΟΛΟ ,46 % ,17% 39% 68

69 Παρατηρείται ότι, τα έκτακτα έσοδα αποτελούν το 16,46% των συνολικών εσόδων για το 2005, ενώ το 2006 το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 22,17%. Το µεγαλύτερο ποσοστό στην διαµόρφωση των εκτάκτων εσόδων αντιστοιχεί στην κατηγορία επιχορηγήσεις για επενδύσεις (11,95% το 2005 και 13,60% το 2006). Το ποσοστό αυτό δείχνει, είτε την οικονοµική εξάρτηση του δήµου από το κεντρικό κράτος, δεδοµένου ότι τα επενδυτικά κεφαλαία προέρχονται κυρίως από την ΣΑΤΑ (η οποία όπως εχει σηµειωθεί στο προηγούµενο κεφάλαιο αποτελεί στην πραγµατικότητα τακτική επιχορήγηση) είτε την ενεργή επενδυτική δραστηριότητα του δήµου. Ακολουθεί η κατηγορία προσαυξήσεις - πρόστιµα - παράβολα, µε ποσοστό 3,30% το 2005 και 1,34% το Αξίζει να σηµειωθεί ότι, όπως και στην περίπτωση του δήµου Πειραιά, τα πρόστιµα του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, τα οποία εισπράττονται µέσω των ταχυδροµείων, εµφανίζουν το µεγαλύτερο ποσοστό συµµετοχής στην εν λόγω κατηγορία γεγονός, που αναδεικνύει την αναποτελεσµατικότητα του εισπρακτικού µηχανισµού των δήµων. Τα λοιπά έκτακτα έσοδα συµµετέχουν µε ποσοστό 0,28% το 2005 και 0,21% το 2006, ενώ οι έκτακτες επιχορηγήσεις για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών µε ποσοστό 0,88% και 6,90% αντίστοιχα. Ελάχιστα ποσοστά συµµετοχής εµφανίζουν τα έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας (0,04% το 2005 και 0,10% το 2006), γεγονός που αντανακλά την αδυναµίες του δή- µου για αποδοτική αξιοποίηση των ιδίων πόρων του. Μηδαµινά ποσοστά συµµετοχής σηµειώνει η κατηγορία δωρεές- κληρονοµιές- κληροδοσίες. ΠΙΝΑΚΑΣ 34 : ΈΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ Π.Ο.Ε ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά Έσοδα Π.Ο.Ε. έκτακτα ΣΥΝΟΛΟ Όσον αφορά, τα έσοδα από παρελθόντα οικονοµικά έτη που εισπράττονται και βεβαιώνονται για πρώτη φορά, είναι φανερό από τον παραπάνω πίνακα ότι, ο δήµος παρουσιάζει αδυναµίες στον εισπρακτικό του µηχανισµό, δεδοµένου ότι, το 2005 το 0,64% των εν λόγω εσόδων βεβαιώθηκε αλλά δεν επιτεύχθηκε η είσπραξη του. Αντίθετα, το 2006 δεν υπήρξε καθόλου βεβαίωση εσόδων για την συγκεκριµένη κατηγορία. 69

70 ΠΙΝΑΚΑΣ 35 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % %ΜΕΤΑΒΟΛΗ Εισπράξεις από δάνεια ,00 16,43% ,00 7,55% -52,51% Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα ,93 0,30% ,80 0,35% 19,54% κατά τα παρελθόντα έτη ΣΥΝΟΛΟ ,93 16,73% ,80 7,90% -51,22% Οι εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις από Π.Ο.Ε. σηµειώνουν σηµαντική µείωση από 16,73% το 2005 σε 7,90% το Συγκεκριµένα, η µεταβολή αυτή οφείλεται κυρίως στην µείωση των εισπράξεων από δάνεια (από 16,43% το 2005 σε 7,55% το 2006) ειδικότερα της κατηγορίας των επενδυτικών δαπανών, γεγονός που φανερώνει την χαµηλή επενδυτική δραστηριοποίηση του δήµου κατά την διάρκεια του Από την άλλη πλευρά, τα χαµηλά ποσοστά συµµετοχής των εισπρακτέων υπόλοιπων στο σύνολο των εσόδων (0,30% το 2005 και 0,35% το 2006) επιβεβαιώνουν για ακόµη µια φορά την δυσκαµψία της λειτουργία του εισπρακτικού µηχανισµού του δήµου. ΠΙΝΑΚΑΣ 36 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % %ΜΕΤΑΒΟΛΗ Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και ,14 9,54% ,73 10,23% 10,86% τρίτων Επιστροφές χρη- µάτων ,45 0,18% ,71 0,18% 0,83% ΣΥΝΟΛΟ ,59 9,72% ,44 10,40% 10,67% Ενώ οι εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων παρουσιάζουν µικρή αύξηση (από 9,54% το 2005 και 10.86% το 2006), οι επιστροφές χρηµάτων δεν σηµειώνουν καµία µεταβολή. ΠΙΝΑΚΑΣ 37 : ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΧΡΗΜΑΤΙΚΌ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % %ΜΕΤΑΒΟΛΗ Χρηµατικό Υπόλοιπο ,68 1,43% ,35 2,20% 58,97% 70

71 Το χρηµατικό υπόλοιπο το 2005 αποτελεί το 1,43% των συνολικών εσόδων το δήµου ενώ το 2006 το 2,20% ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ - ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΕΙΚΤΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ : Βεβαιωθέντα προς διαµορφωθέντα έσοδα5 ΠΙΝΑΚΑΣ 38 : ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία 11,19% 6,24% Έσοδα από κινητή περιουσία 38,98% 25,86% Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα 94,68% 91,71% Έσοδα από λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών 28,43% 31,11% Φόροι και εισφορές 8,82% 9,21% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες 114,73% 109,53% Λοιπά τακτικά έσοδα 20,38% 65,80% ΣΥΝΟΛΟ 72,25% 72,81% Όπως παρατηρείται από τον παραπάνω πίνακα, ο δήµος όσον αφορά τα τακτικά έσοδα, δεν καταφέρνει να βεβαιώσει περίπου το 28% των διαµορφωθέντων εσόδων του, γεγονός που επισηµαίνει το πρόβληµα του δήµου αναφορικά µε την ικανότητα του να συντάσσει προϋπολογισµούς µε βάση τις πραγµατικές ταµιακές του δυνατότητες. Το υψηλό αυτό ποσοστό, οφείλεται κυρίως στην αδυναµία βεβαίωσης, πρώτον των φορών και εισφορών (8,82% το 2005 και 9,21% το 2006) και δεύτερον των προσόδων από ακίνητη περιουσία (11,19% το 2005 και 6,24% το 2006). Καλύτερη εικόνα εµφανίζει ο δήµος στην είσπραξη των εσόδων από κινητή περιουσία (39,98% το 2005 και 25,86% το 2006), από λοιπά τέλη και δικαιώµατα (28,43% το 2005 και 31,11% το 2006%) και λοιπά τακτικά έσοδα (20,38% το 2005 και 65,80% το 2006). Εν τούτοις η µεγάλη µεταβολή, που σηµειώνεται στα λοιπά τακτικά έσοδα οφείλεται στην αύξηση των βεβαιωθέντων εσόδων της υποκατηγορία έσοδα από την κατασκευή, επισκευή και συντήρηση οδών και πεζοδροµίων (ν.2696/99). 5 Τα διαµορφωθέντα έσοδα αντιστοιχούν στον αρχικό προϋπολογισµό συν / πλην όλες του τις αναµορφώσεις που µεσολάβησαν κατά τη διάρκεια του έτους. 71

72 Άξιο λόγου, είναι το υψηλό ποσοστό που παρουσιάζουν τα έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα (94,68% το 2005 και 91,71% το 2006). Αυτό σηµαίνει ότι, ο δήµος βεβαιώνει σε µεγαλύτερο βαθµό τα έσοδα που είναι δεδοµένο ότι θα εισπράξει καθώς το µεγαλύτερο ποσοστό εισροών αυτής της κατηγορίας προέρχεται, από το τέλος καθαριότητας και φωτισµού που εισπράττεται µέσω της ΕΗ. ΠΙΝΑΚΑΣ 39 : ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας 5,84% 19,71% Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 26,62% 112,02% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 16,18% 29,38% ωρεές-κληρονοµιές-κληροδοσίες 0,00% 1,80% Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα 96,80% 38,61% Λοιπά έκτακτα έσοδα 13,90% 11,15% ΣΥΝΟΛΟ 19,47% 37,17% Στα έκτακτα έσοδα ο δήµος παρουσιάζει ιδιαίτερα χαµηλά ποσοστά στην βεβαίωση των δια- µορφωθέντων εσόδων του (19,47% το 2005 και 37,17% το 2006), γεγονός που αντανακλά είτε την περιορισµένη υλοποίηση του προϋπολογισµού είτε την πλασµατικότητα του προϋπολογισµού. Συγκεκριµένα, οι πιο σηµαντικές µεταβολές σηµειώνονται στην κατηγορία προσαυξήσειςπρόστιµα-παράβολα, που ενώ το 2005 εµφανίζει υψηλό ποσοστό βεβαίωσης (96,80%), το 2006 το ποσοστό αυτό µειώνεται στο 38,61%. Αντίθετα, στις επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες, ενώ το 2005 το ποσοστό τους κυµαινόταν στο 26,62%, το 2006 αυξήθηκε στο 112,02%. ηλαδή, ο δήµος προχώρησε σε βεβαίωση περισσότερων εσόδων από ότι είχε προβλέψει γεγονός, που αναδεικνύει, είτε την αδύναµη προβλεπτική του ικανότητα, είτε την απροσδόκητη αύξηση των λειτουργικών αναγκών, που εµφανίστηκαν κατά την διάρκεια του έτους. Στις υπόλοιπες κατηγορίες, παρατηρείται αύξηση στα έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας (από 5,84% το 2005 στο 19,71% το 2006), και στις επιχορηγήσεις για επενδύσεις (από 16,18% το 2005 σε 29,38% το 2006), ενώ στα τακτικά έσοδα παρατηρείται µείωση από 13,90% το 2005 σε 11,15% το Η κατηγορία δωρεες-κληρονοµιεςκληροδοσιες εµφανίζουν τα χαµηλότερα ποσοστά βεβαίωσης που οφείλονται, είτε στην αδύ- 72

73 ναµη προβλεπτική ικανότητα του δήµου, είτε στην πλασµατικότητα του προϋπολογισµού. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, το 2005 είχε προβλεφθεί είσπραξη από την εν λόγω κατηγορία ευρώ και ο δήµος δεν κατάφερε να βεβαιώσει κανένα ποσοστό τους, ενώ το 2006 από τα προβλεφθέντα ευρώ βεβαίωσε µόνο τα ΠΙΝΑΚΑΣ 40 : ΈΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Π.Ο.Ε Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά 50,19% Έσοδα Π.Ο.Ε. έκτακτα 0,00% ΣΥΝΟΛΟ 35,32% Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, ο δήµος σηµειώνει πολύ χαµηλά ποσοστά στην βεβαίωση των προγραµµατισθέντων εσόδων του (35,32%). Το 2006 δεν είχαν προβλεφθεί έσοδα από την εν λόγω κατηγορία και γι αυτό τον λόγο δεν υπάρχουν αντίστοιχα ποσά βεβαίωσης. Ωστόσο, θα πρέπει να επισηµανθεί ότι µόνο στα τακτικά Π.Ο.Ε, η αναλογία βεβαιωθέντα προς διαµορφωθέντα έσοδα, παρουσιάζει ένα σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο (50,19%), σε αντίθεση µε τα έκτακτα, όπου η αντίστοιχη αναλογία είναι µηδενική. ΠΙΝΑΚΑΣ 41 ; ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ&ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε. ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ / ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ&ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε Εισπράξεις από δάνεια 63,29% 18,25% Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη 93,26% 92,08% ΣΥΝΟΛΟ 72,43% 34,81% Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι, το 2005 ο δήµος καταφέρνει να βεβαιώσει πάνω από το 70% των διαµορφωθέντων εσόδων του. Όµως, το ποσοστό αυτό το 2006 µειώνεται σηµαντικά (34,81%), γεγονός που οφείλεται κυρίως σε υπεραισιόδοξες εκτιµήσεις για λήψη δανείων από το Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων. Η αδυναµία αυτή, εκτός από το πρόβληµα στην υλοποίηση του προϋπολογισµού του δήµου, φανερώνει την ασθενή δυνατότητα του για την πραγµατοποίηση επενδυτικών έργων. 73

74 ΠΙΝΑΚΑΣ 42 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΗΜΟΣΙΟΥ&ΤΡΙΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ / ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων 81,26% 91,09% Επιστροφές χρηµάτων 156,47% 136,50% ΣΥΝΟΛΟ 81,99% 91,60% Η τιµή του δείκτη για την συγκεκριµένη κατηγορία εσόδων παρουσιάζει αύξηση (από 81,99% το 2005 σε 91,60% το 2006). Συγκεκριµένα, οι εισπράξεις υπέρ του δηµοσίου και τρίτων αυξάνονται από 81,25% το 2005 σε 91,09% το 2006, ενώ οι επιστροφές χρηµάτων µειώνονται από 156,47% το 2005 σε 136,50% το ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ : Εισπραχθέντα προς βεβαιωθέντα έσοδα ΠΙΝΑΚΑΣ 43: ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία 85,88% 89,88% Έσοδα από κινητή περιουσία 100% 100% Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώµατα 98,87% 99,71% Έσοδα από λοιπά τέλη - δικαιώµατα και παροχή υπηρεσιών 99,67% 87,41% Φόροι και εισφορές 93,55% 100% Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες 100% 100% Λοιπά τακτικά έσοδα 100% 100% ΣΥΝΟΛΟ 99,38% 98,49% Όσον αφορά τα τακτικά έσοδα, το ποσοστό είσπραξης των βεβαιωθέντων εσόδων χαρακτηρίζεται υψηλό (99,38% για το 2005 και 98,49% για το 2006). Είναι χαρακτηριστικό ότι, τα έ- σοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες, τα λοιπά τακτικά έσοδα και τα έσοδα από κινητή περιουσία εισπράττονται στο µέγιστο βαθµό τους (100%) κατά την διάρκεια της διετίας. Οι φόροι και οι εισφορές παρουσιάζουν βελτίωση στην εισπρακτική τους δυνατότητα (από 93,55% το 2005 σε 100% το 2006), όπως και οι πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία, οι οποίοι όµως σηµειώνουν το χαµηλότερο ποσοστό είσπραξης (85,88% το 2005 και 89,88% το 2006). εδοµένου ότι, στις προσόδους από ακίνητη περιουσία συγκαταλέγονται, εκτός από την εκµετάλλευση των περιουσιακών στοιχείων του δήµου, και τα έσοδα του από επιχειρη- µατικές δραστηριότητες, το χαµηλό ποσοστό είσπραξης τους αναδεικνύει, είτε την αµέλεια 74

75 των ταµιακών υπηρεσιών να εισπράττουν τα αναµενόµενα, είτε την αδυναµία του δήµου να υλοποιεί αποτελεσµατικά επενδυτικά σχέδια. ΠΙΝΑΚΑΣ 44 : ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας 100% 70,25% Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη λειτουργικών δαπανών 100% 100% Επιχορηγήσεις για επενδύσεις 100% 100% ωρεές-κληρονοµιές-κληροδοσίες 100% Προσαυξήσεις πρόστιµα παράβολα 99,60% 100% Λοιπά έκτακτα έσοδα 100% 96,39% ΣΥΝΟΛΟ 99,92% 99,77% Παρατηρείται ότι, τα έκτακτα βεβαιωθέντα έσοδα εισπράττονται σε µεγάλο ποσοστό (κατά 99,92% το 2005 και κατά 99,77% το 2006), γεγονός που αναδεικνύει την αποτελεσµατική λειτουργία του εισπρακτικού µηχανισµού για την συγκεκριµένη κατηγορία εσόδων. Ωστόσο, είναι αξιοσηµείωτη η µείωση του εν λόγω ποσοστού κατά την διάρκεια του 2006 στα έσοδα από εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας. ΠΙΝΑΚΑΣ 45 : ΈΣΟ Α Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Π.Ο.Ε Έσοδα Π.Ο.Ε. τακτικά 0 Έσοδα Π.Ο.Ε. έκτακτα ΣΥΝΟΛΟ 0 Στην συγκεκριµένη κατηγορία, το ποσοστό είσπραξης των βεβαιωθέντων εσόδων είναι µηδενικό, γεγονός που αντανακλά την ανικανότητα του εισπρακτικού µηχανισµού του δήµου. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι µόνο το 2005 και συγκεκριµένα στην υποκατηγορία τακτικά Π.Ο.Ε. εµφανίζεται πόσο βεβαιωθέντων εσόδων. Εποµένως, ο δήµος δεν καταφέρνει ούτε να βεβαιώσει έσοδα που οφείλονται σε χρήσεις προηγούµενων οικονοµικών ετών. 75

76 ΠΙΝΑΚΑΣ 46 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΕΙΑ&ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Εισπράξεις από δάνεια 100% 100% Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη 2,83% 3,16% ΣΥΝΟΛΟ 61,86% 42,54% Από τον πίνακα παρατηρείται ότι, το ποσοστό είσπραξης των δανείων και των απαιτήσεων από προηγούµενα οικονοµικά έτη είναι χαµηλό και οφείλεται κυρίως στην αδυναµία είσπραξης των εισπρακτέων υπόλοιπων από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη, γεγονός αναµενόµενο, δεδοµένου ότι ο δήµος για τα Π.Ο.Ε. δεν εµφανίζει ικανοποιητικούς ρυθµούς είσπραξης. Τα δάνεια, από την πλευρά τους δεδοµένου ότι καλύπτουν λειτουργικές και επενδυτικές ανάγκες εισπράττονται απόλυτα κατά την διάρκεια και των δυο ετών. ΠΙΝΑΚΑΣ 47 : ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΗΜΟΣΙΟΥ&ΤΡΙΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ / ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων 100% 100% Επιστροφές χρηµάτων 100% 100% ΣΥΝΟΛΟ 100% 100% Στην κατηγορία αυτή ο δήµος εµφανίζει την µέγιστη αποτελεσµατικότητα του εισπρακτικού του µηχανισµού, αφού όπως παρατηρείται από τον πίνακα, τα βεβαιωθέντα έσοδα εισπράττονται 100%. 76

77 7.1.5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Για την διευκόλυνση της διεξαγωγής των συµπερασµάτων της προαναφερθείσας ανάλυσης παρατίθεται ο παρακάτω συγκεντρωτικός πίνακας. ΠΙΝΑΚΑΣ 48: ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΩΝ ΚΩ ΙΚΩΝ ΤΙΤΛΟΣ % ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΩΝ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ/ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ Τακτικά Έσοδα 55,67% 57,33% 99% 98% 72,25% 72,81% Έκτακτα 'Έσοδα 16,46% 22,17% 99,92% 99,77% 19,47% 37,17% Έσοδα Π.Ο.Ε.(βεβαιώνονται και εισπράττονται για πρώτη 0% 0% 0% 35,32% φορά) Εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις από Π.Ο.Ε. 16,73% 7,90% 61,86% 42,54% 72,43% 34,81% Εισπράξεις υπέρ δηµοσίου και τρίτων - επιστροφές 9,72% 10,40% 100% 100% 82% 91,6% χρηµάτων Χρηµατικό υπόλοιπο 1,43% 2,20% 100% 100% 38,10% 60,56% ΣΥΝΟΛΟ 100% 100% 89,8% 89,6% 51,3% 52,9% Τα συµπεράσµατα που προκύπτουν είναι τα εξής: Όσον αφορά την ποσοστιαία σύνθεση των εισπραχθέντων εσόδων: Τα τακτικά έ- σοδα, αποτελούν την βασική πηγή άντλησης εσόδων του δήµου, γεγονός που του ε- πιτρέπει να προγραµµατίζει και να οργανώνει σε ικανοποιητικό βαθµό τις δραστηριότητες του µε χρονική συνέπεια και σταθερότητα. Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι, τα έσοδα από κινητή και ακίνητη περιουσία (είτε πρόκειται για τακτικά είτε για έκτακτα έσοδα) εµφανίζουν πολύ χαµηλά ποσοστά συµµετοχής στην σύνθεση των συνολικών εσόδων. Αυτό δείχνει ότι ο δήµος δεν εκµεταλλεύεται αποδοτικά και αποτελεσµατικά τα ίδια έσοδα του. Η ποσοστιαία σύνθεση των εκτάκτων εσόδων αντανακλά την εξάρτηση του δήµου από τους πόρους της κεντρικής διοίκησης δεδοµένου ότι, οι επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες αποτελούν την κύρια πηγή πόρων. Όσον αφορά τα εισπραχθέντα προς βεβαιωθέντα έσοδα: Η αποτελεσµατικότητα του εισπρακτικού µηχανισµού κρίνεται θετική δεδοµένου ότι, ο δήµος δεν εισπράττει περίπου το 10% των συνολικών βεβαιωθέντων εσόδων. Πρόβληµα είσπραξης εµφανίζεται στην κατηγορία εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις από Π.Ο.Ε., που οφείλεται αποκλειστικά στα εισπρακτέα υπόλοιπα. Αυτό δείχνει ότι, ο δήµος δεν δραστηριο- 77

78 ποιείται αρκετά προκείµενου να αυξήσει τις χρηµατικές εισροές του από την συγκεκριµένη κατηγορία εσόδων. Όσον αφορά τα βεβαιωθέντα προς διαµορφωθέντα έσοδα: Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα, ο δήµος παρουσιάζει µέτρια αποτελέσµατα στην προσπάθεια του να συντάξει ακριβή και συνεπή προϋπολογισµό. Μεγάλη απόκλιση από τα διαµορφωθέντα παρατηρείται στα έκτακτα έσοδα, γεγονός που αναδεικνύει την περιορισµένη ικανότητα των οικονοµικών υπηρεσιών του δήµου, να σχεδιάζουν και να προγραµµατίζουν τις δραστηριότητες του δήµου βάσει των πραγµατικών οικονοµικών δυνατοτήτων του. Συµπερασµατικά, ο δήµος εµφανίζει αδυναµίες, όσον αφορά την βεβαίωση των διαµορφωθέντων εσόδων του, ενώ όσον αφορά την µετέπειτα είσπραξη τους οι αποδόσεις του, κρίνονται ιδιαίτερα ικανοποιητικές. ΠΙΝΑΚΑΣ 49 : ΕΙΚΤΕΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΣΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ,89% 57,58% 48,70% 46,49% 39,52% 37,59% Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι: Ο δήµος δεν διαθέτει µεγάλη αυτονοµία σε θέµατα προϋπολογισµού και οικονοµικής διαχείρισης, δεδοµένου ότι ο δείκτης αυτονοµίας είναι κάτω από 60%. Αυτό κατά ε- πέκταση σηµαίνει ότι, υπάρχει µια σχετικά µεγάλη εξάρτηση από τα έκτακτα έσοδα, και από τα Π.Ο.Ε., που δεν αποτελούν προβλέψιµη πηγή εσόδων. Ο δήµος, σύµφωνα µε τον δείκτη λειτουργικής αυτονοµίας, εµφανίζει µεγάλο επίπεδο εξάρτησης από τις τακτικές επιχορηγήσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Αυτό σηµαίνει ότι, οι οικονοµικές υπηρεσίες του δήµου δεν καταβάλλουν σηµαντικές προσπάθειες να για να ενισχύσουν την οικονοµική και δηµοσιονοµική τους αυτοτέλεια. Ο δήµος δεν διαθέτει µεγάλη εισπρακτική αυτονοµία, δεδοµένου ότι, σηµαντικό µέρος των συνολικών τακτικών εσόδων του εισπράττεται µέσω της ΕΗ. 78

79 ΠΙΝΑΚΑΣ 50: ΕΙΚΤΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΣΥΝ. ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ / ΓΕΝ. ΣΥΝ. ΕΣΟ ΩΝ ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ / ΓΕΝ. ΣΥΝ. ΕΣΟ ΩΝ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ / ΓΕΝ. ΣΥΝ. ΕΣΟ ΩΝ ,28% 51,05% 28,45% 30,56% 12,83% 20,50% Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρούνται τα εξής: Ο δήµος εξαρτάται σε ικανοποιητικό βαθµό από τις επιχορηγήσεις, οι οποίες αποτελούν µη ελεγχόµενες εισροές πόρων. Συγκεκριµένα, το 2005 το 41,28% των συνολικών εσόδων του δήµου καλύφθηκε από τις κρατικές επιχορηγήσεις, ενώ το 2006 το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 51,05%. Η αύξηση όµως της οικονοµικής εξάρτησης του δήµου από την κεντρική διοίκηση,δηµιουργεί προβλήµατα στον προγραµµατισµό και στην δυνατότητα τακτικής κάλυψης των αναγκών του. Ειδικότερα, οι τακτικές επιχορηγήσεις που προορίζονται για την κάλυψη λειτουργικών υποχρεώσεων κυµαίνονται σε µέτρια επίπεδα. Το γεγονός αυτό, δείχνει την αδυναµία του δήµου να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του λειτουργικού του κόστους, µέσω των ιδίων εσόδων του. Οι έκτακτες επιχορηγήσεις απορροφούν ένα σηµαντικό ποσοστό των συνολικών εσόδων, το 12,83% το 2005 και το 20,50% το 2006, αύξηση που οφείλεται κυρίως στην τεράστια άνοδο που σηµειώνουν οι επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες από εθνικούς σκοπούς. 7.2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΟ ΩΝ Ποσοστιαία σύνθεση πληρωθέντων εξόδων: ΠΙΝΑΚΑΣ 51 : ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΩΝ %ΜΕΤΑΒΟΛΗ Αµοιβές και έξοδα προσωπικού 29,79% 30,41% 6,06% Αµοιβές αιρετών και τρίτων 1,42% 3,46% 152,44% Παροχές τρίτων 2,20% 2,90% 37,00% Φόροι - τέλη 0,03% 0,05% 76,20% Λοιπά Γενικά έξοδα 0,57% 0,59% 6,80% Πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµοσίας πίστης 6,47% 4,45% -28,56% απάνες προµήθειας αναλωσίµων 1,28% 1,74% 41,47% Πληρωµές - Μεταβιβάσεις σε τρίτους 23,13% 28,25% 26,89% Λοιπά έξοδα 0,00% -100,00% ΣΥΝΟΛΟ 64,89% 71,84% 15,03% 79

80 Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι, το µεγαλύτερο µέρος των πληρωθέντων εξόδων προορίζεται για τις αµοιβές και τα έξοδα του προσωπικού (29,79% το 2005 και 6,06% το 2006). Μεγάλη αύξηση παρατηρείται στις αµοιβές αιρετών και τρίτων (152,44%), η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των αµοιβών τρίτων (συµβάσεις έργου). Η κατηγορία πληρω- µές-µεταβιβάσεις σε τρίτους απορροφούν ένα σχετικά µεγάλο ποσοστό των πληρωθέντων εξόδων (23,13% το 2005 και 28,25% το 2006). Οι αµοιβές για την εξυπηρέτηση δηµόσιας πίστης, οι οποίες εµφανίζουν αξιοσηµείωτη µείωση (28,56%), απορροφούν µικρό ποσοστό των συνολικών πληρωθέντων εξόδων. Ωστόσο, για την καλύτερη κατανόηση της εν λόγω κατηγορίας, παρατίθενται οι παρακάτω πίνακες: ΠΙΝΑΚΑΣ 52 : ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΩΝ %ΜΕΤΑΒΟΛΗ Αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων, προµήθειες παγίων 0,27% 1,48% 464,35% Έργα 12,89% 11,02% -11,16% Μελέτες, έρευνες, ειδικές δαπάνες 0,12% 0,03% -74,39% Τίτλοι Πάγιας Επένδυσης 3,07% -100,00% ΣΥΝΟΛΟ 16,35% 12,53% -20,39% ΠΙΝΑΚΑΣ 53 : ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΕΤΗΣΙΑ ΤΟΚΟΧΡΕΟΛΥΣΙΑ ΑΝΕΙΩΝ / ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) ,31% 7,59% Σύµφωνα µε τον δείκτη δανειακής επιβάρυνσης, το 2005 οι τοκοχρεολυτικές δόσεις των δανείων, απορρόφησαν ένα µεγάλο ποσοστό των συνολικών τακτικών εσόδων του δήµου. ιευκρινίζεται ότι, η υψηλή τιµή του δείκτη συνεπάγεται µείωση στο ποσοστό των τακτικών ε- σόδων, που προορίζεται για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών. Το 2006, παρατηρείται µείωση της δανειακής επιβάρυνσης, που οφείλεται κυρίως στην µείωση που σηµείωσαν τα δάνεια των λειτουργικών δαπανών. Ο πίνακας που ακολουθεί περιγράφει τις κατηγορίες των δανείων καθώς και την ποσοστιαία συµµετοχή τους στα τακτικά έσοδα. 6 Έχουν συµπεριληφθεί τα Π.Ο.Ε. 80

81 ΠΙΝΑΚΑΣ 54 : ΑΝΕΙΑ ΤΙΜΗ ΠΟΣΟΣΤΌ ΤΙΜΗ ΠΟΣΟΣΤΌ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΑΝΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ,00 5,04% ,00 29,39% ,00 8,07% ΤΑΚΤΙΚΑ+Π.Ο.Ε , ,46 Παρατηρείται ότι, το 2005 δεν καταγράφονται έσοδα του δήµου προερχόµενα από δάνεια για κάλυψη λειτουργικών αναγκών. Αντίθετα, στα επενδυτικά δάνεια, η τάση που καταγράφεται είναι πολύ διαφορετική. Αυτό γιατί, το ποσοστό των επενδυτικών δανείων είναι αρκετά υψηλό (29,39%). Ωστόσο, το υψηλό αυτό ποσοστό έρχεται σε αντίθεση µε την χαµηλή επενδυτική δραστηριότητα του δήµου (όπως φαίνεται στον επόµενο πίνακα). Η προαναφερθείσα διαπίστωση οδηγεί στο συµπέρασµα ότι, τα επενδυτικά δάνεια του δήµου δεν ανταποκρίνονται στο σκοπό τους, αλλά προορίζονται για κάλυψη δαπανών µη επενδυτικού χαρακτήρα. Το 2006, παρόλο που τα δάνεια για λειτουργικές δαπάνες αυξήθηκαν, παρέµειναν σε χαµηλά επίπεδα (5,04%). Από την άλλη πλευρά, τα επενδυτικά δάνεια µειώθηκαν αισθητά µ αποτέλεσµα να αποτελούν µόνο το 8,07% των τακτικών εσόδων. Η µείωση αυτή λειτούργησε ακό- µα πιο ανασταλτικά για την πραγµατοποίηση και το σχεδιασµό επενδυτικών έργων. 7 Ο συγκεκριµένος πίνακας δεν εχει υπολογιστεί για τον δήµο Πειραιά δεδοµένου ότι, το 2005 και το 2006, ο εν λόγω δήµος δεν εµφάνισε έσοδα προερχόµενα από δάνεια. 81

82 7.2.2 ΕΙΚΤΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ-ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 55 : ΕΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΕΙΚΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΝΤΑΛΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΑ/ΕΝΤΑΛΘΕΝΤΑ Αµοιβές και έξοδα προσωπικού 73,17% 77,36% 100% 100% Αµοιβές αιρετών και τρίτων 34,56% 48,89% 100% 100% Παροχές τρίτων 47,49% 47,09% 100% 100% Φόροι τέλη 91,30% 60,66% 100% 100% Λοιπά Γενικά έξοδα 46,25% 36,76% 100% 100% Πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµοσίας πίστης απάνες προµήθειας αναλωσίµων Πληρωµές - Μεταβιβάσεις σε τρίτους 94,80% 70,33% 100% 100% 31,70% 35,67% 100% 100% 83,24% 74,83% 100% 100% Λοιπά έξοδα 95,38% 100% 100% ΣΥΝΟΛΟ 72,61% 69,63% 100% 100% Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι: Ο δήµος παρουσιάζει αδυναµία αναφορικά µε την σύνταξη του προϋπολογισµού των δαπανών του. Πιο συγκεκριµένα, η σχέση ενταλθέντα προς διαµορφωθέντα εµφανίζει την µεγαλύτερη απόκλιση στις δαπάνες προµήθειας αναλωσίµων (31,70% το 2005 και 35,67% το 2006). Ακολουθούν, οι αµοιβές αιρετών και τρίτων ( 34,56% το 2005 και 48,89% το 2006),οι παροχές τρίτων (47,49% το 2005 και 47,09% το 2006) και τα λοιπά γενικά έξοδα (46,25% το 2005 και 36,76% το 2006). Καλύτερη προβλεπτική ικανότητα παρουσιάζει ο δήµος στις κατηγορίες: αµοιβές και έξοδα προσωπικού (73,17% το 2005 και 77, 36% το 2006), φόροι-τέλη (91,30% το 2005 και 60,66% το 2006), πληρωµές για την εξυπηρέτηση της δηµόσιας πίστης (94,80% το 2006 και 70,33% το 2006), λοιπά έξοδα (95,38% το 2005 ) και πληρωµές-µεταβιβάσεις σε τρίτους (83,24% το 2005 και 74,83% το 2006). Χαρακτηριστική είναι η ταύτιση που παρατηρείται, λόγω των ανύπαρκτων λογιστικών έγγραφων, µεταξύ των ενταλθέντων και πληρωθέντων εξόδων. 82

83 ΠΙΝΑΚΑΣ 56 : ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΕΙΚΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΤΑΛΘΕΝΤΑ/ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΑ/ ΕΝΤΑΛΘΕΝΤΑ Αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων, προµήθειες παγίων 2,68% 7,77% 100% 100% Έργα 15,41% 18,53% 100% 100% Μελέτες, έρευνες, ειδικές δαπάνες 5,39% 3,66% 100% 100% Τίτλοι πάγιας επένδυσης 100% 100% 100% ΣΥΝΟΛΟ 16,51% 15,81% 100% 100% Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, οι επενδύσεις απορροφούν ένα µικρό ποσοστό των συνολικών δαπανών του δήµου. Ωστόσο, για την καλύτερη κατανόηση της οικονοµικής διαχείρισης του δήµου, κρίνεται αναγκαία η παρουσίαση του παρακάτω πίνακα: ΠΙΝΑΚΑΣ 57 : ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ , ,68 ΑΝΕΙΑ ΓΙΑ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ , ,99 ΣΥΝΟΛΟ , ,67 ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ , ,01 ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΓΙΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΕΣ (Π.Ο.Ε.) , ,92 ΣΥΝΟΛΟ , ,93 ΙΑΦΟΡΑ , ,26 Είναι εµφανές ότι, ο δήµος δεν ανταποκρίνεται στις επενδυτικές του υποχρεώσεις. Η µεγαλύτερη απόκλιση µεταξύ των δαπανών και των εσόδων για επενδύσεις, παρατηρείται το Αντίθετα το 2006, η διαφορά µειώνεται αισθητά, γεγονός που αποδίδεται στην αύξηση των επιχορηγήσεων. Ταυτόχρονα όµως, η αύξηση των επιχορηγήσεων συνεπάγεται και µεγαλύτερη οικονοµική εξάρτηση από το κεντρικό κράτος. Τα επενδυτικά δάνεια και οι επιχορηγήσεις φαίνεται να αποτελούν µονόδροµο για το δήµο, δεδοµένου ότι τα µικρά ίδια έσοδα του δεν επαρκούν για την κάλυψη των επενδυτικών δαπανών του. 8 Έσοδα για επενδύσεις 9 απάνες για επενδύσεις 10 Έσοδα για επενδύσεις - απάνες για επενδύσεις 83

84 7.2.3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Από την ανάλυση των εξόδων προέκυψαν τα εξής: Όσον αφορά την ποσοστιαία σύνθεση των πληρωθέντων εξόδων: Οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος των λειτουργικών δαπανών του δήµου. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα χαµηλά ποσοστά που σηµειώνονται στη σύναψη δανείων, που ουσιαστικά αντανακλούν την περιορισµένη δανειοληπτική του δυνατότητα. Από την άλλη πλευρά, τα υψηλά ποσοστά στις πληρωµές-µεταβιβάσεις σε τρίτους, δείχνουν την προτεραιότητα που θέτει ο δήµος για κοινωνική πρόνοια, πολιτισµό, αθλητισµό, υγεία και εκπαίδευση. Όσον αφορά τη σχέση ενταλθέντα προς διαµορφωθέντα έξοδα: Ο δήµος εµφανίζει περιορισµένη δυνατότητα αναφορικά µε την υλοποίηση του προϋπολογισµού. εν καταφέρνει δηλαδή να ανταποκριθεί στις προβλέψεις των δαπανών του, είτε γιατί στερείται δυνατοτήτων (όπως είναι για παράδειγµα η έλλειψη εξειδικευµένου ανθρώπινου δυναµικού), είτε γιατί οι προβλέψεις αυτές είναι αποτέλεσµα λογιστικών τεχνασµάτων για την αύξηση των εισροών του. 84

85 7.3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 58 : ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ (2005) Γενικές υπηρεσίες 5,76% 3,98% 1,30% 0,23% 88,74% 0% Οικονοµικές διοικητικές υπηρεσίες 28,23% 2,14% 2,62% 0,04% 2,72% 43,35% 0,17% 0,004% 0,15% 20,57% Υπηρεσίες πολιτισµού- αθλητισµού- κοινωνικής 97,30% 0,00% 0,00% 2,70% πολιτικής Υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού 84,23% 8,99% 0,14% 6,46% 0,17% Υπηρεσίες ύδρευσηςάρδευσηςαποχέτευσης 100% Υπηρεσία τεχνικών έργων 22,51% 0,39% 0,21% 0,02% 0,27% 0,29% 0,01% 75,83% 0,48% Υπηρεσίες πρασίνου 93,61% 0,03% 0,04% 3,67% 0,34% 2,32% Υπηρεσία Πολεοδοµίας 75,35% 0,08% 5,11% 16,59% 2,86% Υπηρεσίες νεκροταφείων 100% ηµοτική Αστυνοµία 99,86% 0,14% ΠΙΝΑΚΑΣ 59 : ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ (2006) Γενικές υπηρεσίες 5,76% 3,52% 0,83% 0,10% 89,79% Οικονοµικές διοικητικές υπηρεσίες 47,94% 4,60% 3,10% 0,01% 4,25% 38,80% 1,01% 0,23% 0,06% Υπηρεσίες πολιτισ- µού- αθλητισµού- 100% κοινωνικής πολιτικής Υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού 74,47% 5,97% 12,80% 0,32% 0,01% 6,30% 0,13% Υπηρεσίες ύδρευσηςάρδευσηςαποχεύτευσης 100% Υπηρεσία τεχνικών έργων 23,14% 0,70% 0,32% 1,53% 0,38% 73,73% 0,19% Υπηρεσίες πρασίνου 80,18% 12,33% 1,12% 0,02% 6,35% Υπηρεσία Πολεοδο- µίας 41,08% 6,69% 0,94% 51,28% Υπηρεσίες νεκροταφείων 63,03% 35,26% 1,71% ηµοτική Αστυνοµία 99,85% 0,15% 11 60= Αµοιβές και έξοδα προσωπικού 66= απάνες προµήθειας αναλωσίµων 61= Αµοιβές αιρετών και τρίτων 67= Πληρωµές για µεταβιβάσεις εισοδήµατος σε τρίτους 62= Παροχές τρίτων 68= Λοιπά έξοδα 63= Φόροι Τέλη 71= Αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων και προµήθειες παγίων 64= Λοιπά γενικά έξοδα 73 = Έργα 65= Πληρωµές για την εξυπηρέτηση 74= Μελέτες - Έρευνες δηµοσίας πίστη 75= Τίτλοι πάγιας επένδυσης 85

86 Από τους παραπάνω πίνακες παρατηρούνται τα εξής Όσον αφορά τις γενικές υπηρεσίες: Το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών των εν λόγω υπηρεσιών προορίζεται για την κατηγορία πληρωµές- µεταβιβάσεις σε τρίτους (88,74% το 2005 και 89,7% το 2006), γεγονός που δείχνει την προτεραιότητα που δίνεται για κοινωνική πρόνοια, εκπαίδευση, πολιτισµό και υγεία. Οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού, τα οποία παραµένουν σταθερά κατά την διάρκεια των ετών 2005 και 2006, απορροφούν ένα σχετικά µικρό ποσοστό των εξόδων (5,76%), όπως και οι αµοιβές αιρετών και τρίτων (3,98% το 2005 και 3,12% το 2006). Χαµηλά ποσοστά απορρόφησης των δαπανών, παρατηρούνται και στην κατηγορία παροχές τρίτων (1,30% το 2005 και 0,83% το 2006), που αντανακλούν τις δαπάνες αναφορικά µε την εσωτερική και εξωτερική επικοινωνία του δήµου. Όσον αφορά τις διοικητικές και οικονοµικές υπηρεσίες: Οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού (µε ποσοστό 28,23% το 2005 και 47,94% το 2006) απορροφούν τα µεγαλύτερα ποσοστά των δαπανών τους. Στις εν λόγω υπηρεσίες, σηµειώνονται και οι πληρωµές για την εξυπηρέτηση δηµόσιας πίστης, όπου το 2005 άγγιξαν το 43,35% Το 2006 το ποσοστό αυτό µειώθηκε στο 38,80%. Αξιοσηµείωτο είναι το ποσοστό των δαπανών στους τίτλους πάγιας επένδυσης (20,57%) που παρατηρείται κατά την διάρκεια του Πρόκειται ουσιαστικά για δαπάνες που προορίζονται για αύξηση µετοχικού κεφαλαίου σε δηµοτικές επιχειρήσεις. Η κατηγορία οι αµοιβές αιρετών και τρίτων, απορροφούν µικρό ποσοστό των δαπανών (2,14% το 2005 και 3,52% το 2006) που αφορούν κυρίως τις αµοιβές τρίτων (συµβάσεις έργου). Χαρακτηριστικό είναι ότι, οι πληρωµές-µεταβιβάσεις σε τρίτους, µε ποσοστό 0,23%, παρατηρούνται µόνο το Η αύξηση αυτή ενδεχοµένως να οφείλεται στο γεγονός ότι τη συγκεκριµένη χρονική περίοδο διεξήχθησαν δηµοτικές εκλογές. Όσον αφορά τις υπηρεσίες πολιτισµού-αθλητισµού-κοινωνικής πολιτικής: Το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών προορίζεται για αµοιβές και έξοδα προσωπικού (100% το 2005 και 97,30% το 2006). Αξίζει να σηµειωθεί ότι, δεν παρατηρείται δραστηριοποίηση σε «οριζόντιες δαπάνες» (δαπάνες για κοινωνική πρόνοια, πολιτιστικές εκδηλώσεις, παιδεία, αθλητισµό). Μόνο το 2005, παρατηρούνται αγορές για την προµήθεια αναλωσίµων, σε ποσοστό 2,70%, που ουσιαστικά αφορούν την αγορά υλικών φαρ- µακείου (πρόγραµµα «βοήθεια στο σπίτι»). 86

87 Όσον αφορά τις υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού: Οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού, απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών των εν λόγω υπηρεσιών (84,23% το 2005 και 74,47% το 2006). Σηµαντικό ποσοστό των δαπανών προορίζεται, για τις παροχές τρίτων (8,99% το 2005 και 12,80% το 2006) και την προµήθεια αναλωσίµων (6,46% το 2005 και 6,30% το 2006). Όσον αφορά τις υπηρεσίες ύδρευσης άρδευσης - αποχέτευσης: Οι µόνες δαπάνες που παρατηρούνται αφορούν αποκλειστικά τις αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού (σε ποσοστό 100%). Χαρακτηριστικό των εν λόγω ανταποδοτικών υπηρεσιών είναι ότι, απορροφούν ένα ελάχιστο ποσοστό των συνολικών εξόδων του δήµου. Όσον αφορά την υπηρεσία τεχνικών έργων: Όπως αναµενόταν, το µεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών της, προορίζεται για την πραγµατοποίηση επενδύσεων και συγκεκριµένα για την κατασκευή έργων ( 75,83% το 2005 και 73,73% το 2006). Ωστόσο, οι δαπάνες για µελέτες και έρευνες είναι ιδιαίτερα χαµηλές (0,48% το 2005 και 0,19% το 2006). Οι αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού, είναι η δεύτερη µεγαλύτερη κατηγορία απορρόφησης των δαπανών, µε ποσοστό 22,51% το 2005 και 23,14% το Οι παροχές τρίτων, τα λοιπά έξοδα και οι προµήθειες αναλωσίµων που συνεισφέρουν στην λειτουργία της υπηρεσίας, αποτελούν µικρό ποσοστό των δαπανών, εν τούτοις το 2006 παρουσιάζουν αύξηση, µε χαρακτηριστική ανοδική µεταβολή των προµηθειών αναλωσίµων (από 0,29% το 2005 σε 1,53% το 2006). Όσον αφορά την υπηρεσία πρασίνου: Το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών προορίζεται για αµοιβές και έξοδα προσωπικού ( 93,61% το 2005 και 80,18% το 2006). Ση- µαντική αύξηση, παρατηρείται στις αµοιβές αιρετών και τρίτων το 2006 (από 0% το 2005 σε 12,33% το 2006), που οφείλεται σε αύξηση των αµοιβών τρίτων (συµβάσεις έργου). Οι παροχές τρίτων και τα λοιπά έξοδα απορροφούν µικρό ποσοστό των δαπανών, ενώ οι προµήθειες αναλωσίµων αποτελούν την δεύτερη µεγαλύτερη κατηγορία απορρόφησης των εξόδων. Οι επενδυτικές δαπάνες, που παρατηρούνται µόνο το 2005, αφορούν την αγορά (2,32%) και την επισκευή-συντήρηση παγίων (0,34%). Όσον αφορά την υπηρεσία πολεοδοµίας: Το 2005 το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών προορίζεται για αµοιβές και έξοδα προσωπικού σε ποσοστό 75,35%. Ωστόσο, το 2006, η κατηγορία µε το µεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης των δαπανών, είναι οι αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων και προµήθειες παγίων (51,28%). Αξιοσηµείωτη αύξηση παρατηρείται στις αµοιβές αιρετών και τρίτων (από 0,08% το 2005 σε 6,69% το 87

88 2006), που οφείλεται στις συµβάσεις έργου. Στις επενδύσεις, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές οι δαπάνες που πραγµατοποιούνται το 2005, για την εκπόνηση ερευνών και µελετών(2,56%). Όσον αφορά την υπηρεσία νεκροταφείων: Το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών της συγκεκριµένης κατηγορίας προορίζεται για αµοιβές και έξοδα προσωπικού (100% το 2005 και 63,03% το 2006). Το 2006 είναι αξιοσηµείωτες οι δαπάνες που σηµειώνονται στις αγορές κτιρίων, τεχνικών έργων και προµήθειες παγίων (σε ποσοστό 35,26%). Επιπλέον, ένα χαµηλό ποσοστό των εξόδων απορροφάται από την κατασκευή έργων (1,71%). Όσον αφορά την δηµοτική αστυνοµία: Στην δηµοτική αστυνοµία, οι µόνες δαπάνες που καταγράφονται αφορούν τις αµοιβές και τα έξοδα προσωπικού (99,86% το 2005 και 99,85% το 2006) καθώς και τις δαπάνες προµήθειας αναλωσίµων (0,14% το 2005 και 0,15% το 2006). Συµπερασµατικά, το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών του δήµου προορίζεται για την κάλυψη του λειτουργικού κόστους ενώ ελάχιστες δαπάνες προωθούνται για την πραγµατοποίηση επενδύσεων. Υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού ΠΙΝΑΚΑΣ 60 : ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΣΟ Α ΕΞΟ Α Τέλος καθαριότητας και φωτισµού , ,45 Λοιπά έσοδα των υπηρεσιών καθαριότητας&φωτισµού , ,91 Π.Ο.Ε(τακτικα) Π.Ο.Ε(έκτακτα) , ,55 ΣΥΝΟΛΟ , , , ,99 88

89 ΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 : ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ , , , , , , , ,00 0, ΕΣΟ Α ΕΞΟ Α Σύµφωνα µε το παραπάνω πίνακα, τα έσοδα του δήµου από τις υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού δεν παρουσιάζουν αισθητή µεταβολή κατά την διάρκεια των ετών 2005 και Σηµαντικό σηµείο, αναφορικά µε την διαχείριση των εν λόγω υπηρεσιών είναι το πλεόνασµα, που προκύπτει και στις δυο οικονοµικές χρήσεις. Η συγκεκριµένη διαπίστωση επιβεβαιώνεται από µελέτη της ΚΕ ΚΕ (2005) σύµφωνα µε την οποία, σε µεγάλους πληθυσ- µιακά ΟΤΑ η διαχείριση των ανταποδοτικών υπηρεσιών είναι πλεονασµατική. Ωστόσο, το πλεόνασµα που προκύπτει δεν απορροφάται από επενδυτικά έργα. Το συµπέρασ- µα αυτό, συνεπάγεται την πιθανή απορρόφηση του πλεονάσµατος από άλλες δαπάνες µη ανταποδοτικού χαρακτήρα. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι, δεν παρατηρείται µεγάλη απόκλιση µεταξύ των προβλεφθέντων και εισπραχθέντων εσόδων στο τέλος καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού. Αντίθετα, στα λοιπά έσοδα των υπηρεσιών καθαριότητας και η- λεκτροφωτισµού καθώς και στα Π.Ο.Ε., είναι εµφανής η δυσλειτουργία του εισπρακτικού µηχανισµού του δήµου. 89

90 KEΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 8.1 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Στην συγκεκριµένη υποενότητα επιχειρείται µια συγκριτική αξιολόγηση της οικονοµικής διαχείρισης των δήµων Περιστερίου και Πειραιά, όπως αυτή προκύπτει από τους απολογιστικούς πίνακες και την χρηµατοοικονοµική ανάλυση, που πραγµατοποιήθηκε στα προηγούµενα κεφάλαια. Η περιγραφή δεικτών, όπως είναι τα έσοδα ανά κάτοικο και νοικοκυριό, το κόστος απασχόλησης και τα έσοδα ανά πηγή χρηµατοδότησης, που δεν περικλείονται στην χρηµατοοικονοµική ανάλυση του εκάστοτε δήµου, κρίνεται ότι αποτελούν πιο αποτελεσµατικό εργαλείο διεξαγωγής συµπερασµάτων, σε συγκριτικό επίπεδο. Εποµένως τα στοιχεία που συνθέτουν την συγκριτική προσέγγιση των δυο δήµων είναι: Όσον αφορά τα έσοδα Επιχειρησιακά προγράµµατα Κατά την διάρκεια των ετών 2005 και 2006 οι δήµοι δεν εµφανίζουν εισροές από επιχειρησιακά προγράµµατα του Γ Κ.Π.Σ. και γενικότερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το γεγονός αυτό, αποτυπώνει όχι µόνο την δυσχέρεια των δήµων να απορροφήσουν πόρους αλλά και την αδυναµία τους για σύνταξη και υποβολή προτάσεων προκειµένου να προσελκύσουν πόρους. Αδιαµφισβήτητα, κατά την διάρκεια των προηγούµενων κοινοτικών πλαισίων στήριξης οι Ο.Τ.Α. απέκτησαν σηµαντική εµπειρία και γνώση, αναφορικά µε την διαχείριση και την υλοποίηση έργων. Ωστόσο, οι ελλείψεις σε έµπειρο και εξειδικευµένο προσωπικό, σε συνδυασµό µε την µειωµένη ικανότητα ανταπόκρισης στις αυξηµένες πλέον απαιτήσεις των Κ.Π.Σ., δη- µιουργούν προβληµατισµό και ωθούν στην αναζήτηση νέων λύσεων ενόψει του ΕΣΠΑ. Επιχορηγήσεις Ο δήµος Περιστερίου παρουσιάζει αισθητή αδυναµία στην απορρόφηση των επιχορηγήσεων για επενδύσεις (ΣΑΤΑ, Θησέας, προγραµµατικές συµβάσεις). Όπως προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα, ο εν λόγω δήµος σηµείωσε µεν πλεόνασµα στην διαχείριση των επενδυτικών του πόρων, κατά την διάρκεια και των δυο ετών, ωστόσο αυτό οφείλεται στην λήψη επενδυτικού δανείου. Ο δήµος Πειραιά εµφανίζει διαφορετική εικόνα στην διαχείριση των επενδυτικών του πόρων. Κατά την διάρκεια και των δυο ετών, κατάφερε να ανταποκριθεί στις επενδυτικές του υποχρεώσεις, χωρίς να χρειαστεί να καταφύγει στη σύναψη δανείων. 90

91 ΠΙΝΑΚΑΣ 61 : ΕΣΟ Α - ΑΠΑΝΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΑΝΕΙΑ ΓΙΑ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ 2 ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ (πληρωθέντα) Π. Ο. Ε. (επενδυτικές δαπάνες) ΣΥΝΟΛΟ ΙΑΦΟΡΑ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο παρακάτω πίνακας, από τον οποίο, σε συνδυασµό µε τον προηγούµενο προκύπτουν τα εξής : ΠΙΝΑΚΑΣ 62 : ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΑΝΕΣ ΑΝΕΙΑ ΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΑΝΕΣ ΈΞΟ Α ΧΡΗΣΗΣ ΙΑΦΟΡΑ Η εµφανής αδυναµία των δήµων για κάλυψη των λειτουργικών δαπανών µέσω των τακτικών τους εσόδων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του δήµου Περιστερίου, ο οποίος το 2006 προέβη σε σύναψη δανείου για την κάλυψη των λειτουργικών του υποχρεώσεων. 2. Ο δήµος Περιστερίου δεν καλύπτει τις λειτουργικές του δαπάνες, ούτε µε την συµβολή των εκτάκτων επιχορηγήσεων και γι αυτό το λόγο µέρος των επενδυτικών του δανείων προορίζεται γι αυτό το σκοπό. 3. Στο δήµο Πειραιά δεδοµένου ότι, οι έκτακτες επιχορηγήσεις δεν επαρκούν για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών, οι τελευταίες απορροφούν το πλεόνασµα που εµφανίζεται στους επενδυτικούς πόρους. 12 Συν τα Π.Ο.Ε. 13 Συν τα Π.Ο.Ε. για λειτουργικές δαπάνες 91

92 Μέση κατά κεφαλήν επιβάρυνση ανά κάτοικο και νοικοκυριό ΠΙΝΑΚΑΣ 63 : ΕΙΚΤΕΣ ΕΣΟ ΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟ & ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟ ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) / ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΤΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) / ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΤΑ Ι ΙΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) / ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΤΑ ΑΝΤΑΠΟ ΟΤΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) / ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) / ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ Ι ΙΑ ΕΣΟ Α (ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ) / ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΠΕΙΡΑΙΑΣ Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτουν τα εξής: 1. Τα ανταποδοτικά έσοδα εµφανίζουν δύο φορές περίπου µεγαλύτερη επιβάρυνση ανά κάτοικο και νοικοκυριό στο δήµο Πειραιά. Το γεγονός ότι, το κόστος των ανταποδοτικών υπηρεσιών είναι υψηλότερο στο δήµο Πειραιά αντανακλά την πολιτική, που ακολουθεί ο δήµος για είσπραξη εσόδων όχι µέσω αξιοποίησης τοπικών πόρων, αλλά µέσω της επιβάρυνσης των πολιτών (σηµειώνεται ότι το τέλος καθαριότητας και ηλεκτροφωτισµού πληρώνεται από τους πολίτες µέσω του λογαριασµού της ΕΗ). Βέβαια, δεν µπορεί να αξιολογηθεί από τα υπάρχουσα οικονοµικά δεδοµένα εάν το υψηλό κόστος των ανταποδοτικών υπηρεσιών του δήµου αντανακλούν και την αντίστοιχη ποιότητα της παρεχόµενης υπηρεσίας. 2. Στα συνολικά και κυρίως στα ίδια έσοδα παρατηρείται ότι, η µέση επιβάρυνση ανά κάτοικο και νοικοκυριό είναι µεγαλύτερη στο δήµο Πειραιά. 92

93 Σχέση βεβαιωθέντων προς διαµορφωθέντα ΠΙΝΑΚΑΣ 64 : ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ / ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟ Α (1) 72,25% 72,81% 77,90% 78,75% ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟ Α (2) 19,47% 37,17% 69,18% 74,78% Π.Ο.Ε. (3) 35,32% - 64,68% 93,81% ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ&ΤΡΙΤΩΝ (4) 72,43% 34,81% 27,87% 36,31% ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΌ ΑΝΕΙΑ& ΑΠΑΤΗΣΕΙΣ ΑΠΌ Π.Ο.Ε. (5) 81,99% 91,60% 100,00% 100,00% ΣΥΝΟΛΟ 51,31% 60,56% 53,54% 63,02% ΙΑΓΡΑΜΜΑ 3: ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ ΠΡΟΣ ΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ,25% 19,47% 35,32% 72,43% 81,99% 51,31% ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ,81% 37,17% 34,81% 91,60% 60,56% ΠΕΙΡΑΙΑΣ ,90% 69,18% 64,68% 27,87% 100,00% 53,54% ΠΕΙΡΑΙΑΣ ,75% 74,78% 93,81% 36,31% 100,00% 63,02% Ο δήµος Πειραιά, όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, εµφανίζει καλύτερη προβλεπτική και διαχειριστική ικανότητα στην κατάρτιση και υλοποίηση του προϋπολογισµού του. Ωστόσο, το ποσοστό των βεβαιωθέντων εσόδων παραµένει σε χαµηλά επίπεδα και στους δυο δήµους, γεγονός που αντανακλά τόσο οργανωτικές αδυναµίες στην οικονοµική τους υπηρεσία όσο και έλλειψη πολιτικής βούλησης των αιρετών οργάνων. Είναι φανερό ότι, υπάρχει µία υπερεκτίµηση των προβλεποµένων εσόδων χωρίς να αιτιολογείται πειστικά. Σκοπός είναι να ισοσκελιστεί ένας υπέρ-αισιόδοξος προϋπολογισµός εξόδων µακριά από τις οικονοµικές δυνατότητες των ήµων. 93