Η εθνική άμυνα σε όλο τον κόσμο καλείται να αντιμετωπίσει ευρεία γκάμα απειλών και προκλήσεων

Transcript

1 Δελτίο Τύπου Ημερομηνία: 10 Νοεμβρίου 2015 Υπεύθυνη: Αλεξάνδρα Φιλιππάκη Τηλ: Σελίδες: 5 Η εθνική άμυνα σε όλο τον κόσμο καλείται να αντιμετωπίσει ευρεία γκάμα απειλών και προκλήσεων Στον νέο παγκόσμιο αμυντικό χάρτη που ετοίμασε η PwC, αποτυπώνονται οι προτεραιότητες και οι εκάστοτε τοποθετήσεις των κρατών Οι φορείς εθνικής άμυνας αντιμετωπίζουν σύνθετους και μεταβαλλόμενους κινδύνους ασφάλειας, από μοντέρνες τρομοκρατικές απειλές έως δραστικές περικοπές δαπανών. Οι ειδικοί σε θέματα εθνικής άμυνας του παγκόσμιου δικτύου της PwC έχουν αξιολογήσει τον αντίκτυπο αυτών των προκλήσεων σε 60 χώρες σε όλο τον κόσμο -συμπεριλαμβανομένων και των 50 κρατών με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες- και έχει αποτυπώσει τα αποτελέσματα διαγραμματικά. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι φορείς εθνικής άμυνας σε σχέση με την εθνική ασφάλεια είναι και σύνθετες και μεταβαλλόμενες. Οι χώρες σήμερα καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα εύρος απειλών που διαφέρουν σημαντικά τόσο σε αντικείμενο όσο και σε κλίμακα. Οι μόνιμες απειλές από γειτονικά έθνη, όπως είναι οι διαρκείς εντάσεις στη χερσόνησο της Κορέας και την ινδική υποήπειρο, είναι ο παραδοσιακός τύπος απειλής για την αντιμετώπιση της οποίας έχουν συγκροτηθεί τα περισσότερα συστήματα εθνικής άμυνας. Όμως, σύμφωνα με τον Tom Modly, επικεφαλής του Διεθνούς Δικτύου Άμυνας της PwC (Global Defense Network): «Σοβαρές τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως αυτή της 11 ης Σεπτεμβρίου 2011, και άλλες πιο πρόσφατες, όπως είναι η επίθεση εναντίων μαθητών στην Κένυα και σατιρικών δημοσιογράφων στο Παρίσι, είναι ενδεικτικές των πολλαπλών απειλών που προέρχονται από πιθανούς αντιπάλους. Οι ομάδες αυτές διαθέτουν την δυνατότητα πρόκλησης μεγάλων καταστροφών οι οποίες είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν και να εξουδετερωθούν χρησιμοποιώντας συμβατικά μέσα και ακολουθώντας συμβατικό τρόπο σκέψης». Η άλλη πρόκληση που επισημαίνεται στην έκθεση της PwC για το μέλλον της εθνικής άμυνας σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, η οποία έχει τίτλο Global Defense Perspectives: Mapping prioritisation and posture in a challenging world, είναι η πίεση για μείωση των αμυντικών δαπανών. Εν όψει των αυξανόμενων κρατικών δαπανών, της υποτονικής οικονομικής ανάπτυξης και της κούρασης που έχει επέλθει μετά μια δεκαετία επιχειρήσεων στον Αφγανιστάν και το Ιράκ, οι αμυντικοί προϋπολογισμοί πολλών μελών και συμμάχων του ΝΑΤΟ έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

2 Πολλές από αυτές τις χώρες εξακολουθούν να προσπαθούν να εκσυγχρονίσουν απαρχαιωμένα συστήματα και να διατηρήσουν την ετοιμότητά τους, καθώς το περιβάλλον ασφάλειας που αντιμετωπίζουν τα υπουργεία άμυνας είναι αβέβαιο και όλο και πιο σύνθετο. Η προσέγγιση της PwC ως προς τη διαμόρφωση των εκτιμήσεων της για το παγκόσμιο μέλλον της άμυνας, λαμβάνει υπόψη τις πρόσφατες τάσεις όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες και τις μεγαλύτερες επενδυτικές, θεσμικές, δομικές και στρατηγικές προκλήσεις που επηρεάζουν αυτά τα κράτη. Αξιοποιώντας τις πληροφορίες και τη μοναδική προσέγγιση του Παγκόσμιου Δικτύου Άμυνας της, η PwC μέτρησε και παρουσίασε διαγραμματικά αυτά τα 60 υπό μελέτη κράτη βάσει δύο παραμέτρων: του τρόπου με τον οποίο ιεραρχούν τις αμυντικές τους δαπάνες και της θέσης που καταλαμβάνουν ή το πώς τοποθετούνται τα ίδια όσον αφορά το παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας. Τα έξι τμήματα του Χάρτη σκιαγραφούν τα προφίλ των χωρών, και αντανακλούν τα αντίστοιχα επίπεδα ιεράρχησης των αμυντικών δαπανών σε αυτές τις χώρες και της τοποθέτησής τους όσον αφορά την ασφάλεια. Κράτη με ισχυρή παγκόσμια παρουσία: ΗΠΑ και Ρωσία. Τα δύο αυτά κράτη δαπανούν περισσότερο από το 3% του ΑΕΠ τους για την εθνική άμυνα και δραστηριοποιούνται σημαντικά σε όλο τον κόσμο. Προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την στρατιωτική τους ισχύ και τη θέση τους όσον 2 από 5

3 αφορά την ασφάλεια για να επηρεάσουν τα παγκόσμια θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια. Οι αμυντικές τους δομές είναι πολύ ισχυρές και ώριμες. Χωρίς να είναι απαραίτητα ευέλικτες, έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν επιχειρήσεις, να διαχειρίζονται μεγάλης κλίμακας και σύνθετο στρατιωτικό εφοδιασμό και, τουλάχιστον στην περίπτωση των ΗΠΑ, να διεξάγουν επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας σε όλο τον κόσμο. Κράτη με επιλεκτική παγκόσμια παρουσία: Αυστραλία, Κίνα, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο. Τα τέσσερα αυτά κράτη δαπανούν μεταξύ 1,5% και 3% του ΑΕΠ τους για την εθνική άμυνα και δραστηριοποιούνται σημαντικά σε όλο τον κόσμο. Τα εν λόγω κράτη συγκαταλέγονται μεταξύ των κρατών με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες παγκοσμίως και τα οποία έχουν ως προτεραιότητα τις εξελιγμένες αμυντικές δεξιότητες και διαθέτουν στρατό που μπορεί να επιχειρήσει ή να ασκήσει την επιρροή του στις περισσότερες περιοχές του κόσμου. Μπορούν επιλεκτικά να επιχειρήσουν σε κρίσιμες περιοχές σε όλο τον κόσμο, να κατασκευάσουν και να ενσωματώσουν σύνθετα οπλικά συστήματα, όμως, με εξαίρεση την Κίνα, αναζητούν ενεργά τρόπους να μειώσουν τα κόστη και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα δεδομένης της μεγάλης δημοσιονομικής συμπίεσης. Κράτη-σύμμαχοι: Καναδάς, Γερμανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Ισπανία και Σουηδία. Τα έξι αυτά κράτη δαπανούν λιγότερο από το 1,5% του ΑΕΠ τους για την εθνική άμυνα, όμως έχουν έντονη παρουσία σε όλο τον κόσμο. Παρά τους μετριοπαθείς προϋπολογισμούς, τα κράτη αυτά συμβάλλουν ενεργά στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών και σε επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο που διεξάγονται από κοινού με άλλες δυνάμεις. Με εξαίρεση τη Σουηδία, όλα αυτά τα κράτη είναι μέλη του ΝΑΤΟ με συχνή συμμετοχή σε κοινές επιχειρήσεις. Πραγματοποιούν στρατιωτικές επιχειρήσεις σε τακτική βάση, όμως τα τελευταία χρόνια πασχίζουν να διατηρήσουν την ετοιμότητά τους καθώς οι αμυντικοί προϋπολογισμοί τους έχουν συρρικνωθεί. Κράτη με ισχυρή εθνική άμυνα: Ανγκόλα, Αλγερία, Μπαχρέιν, Κολομβία, Ιράκ, Ισραήλ, Κουβέιτ, Μαρόκο, Ομάν, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη, Συρία, Ουκρανία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Αυτά τα 15 κράτη δαπανούν πάνω από το 3% του ΑΕΠ τους στην άμυνα, όμως δραστηριοποιούνται κυρίως στην γεωγραφική περιοχή που τα αφορά άμεσα. Λόγω εσωτερικών ή άμεσων εξωτερικών απειλών, έχουν αναπτύξει στρατιωτικές δεξιότητες που επικεντρώνονται στην άμεση και επιθετική αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων. Σε γενικές γραμμές δεν συμμετέχουν σε επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών ή κοινές επιχειρήσεις με άλλα κράτη, εκτός εάν αυτές αφορούν θέματα ασφάλειας σε κοντινές περιοχές. Κράτη που επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες απειλές: Χιλή, Κροατία, Αίγυπτος, Εσθονία, Ελλάδα, Ινδία, Ιράν, Μαλαισία, Πορτογαλία, Πολωνία, Κατάρ, Νότια Κορέα, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Τουρκία και Βιετνάμ. Αυτά τα 16 κράτη δαπανούν πάνω μεταξύ 1,5% και 3% του ΑΕΠ τους στην άμυνα και δραστηριοποιούνται κυρίως στην γεωγραφική περιοχή που τα αφορά άμεσα. Πολλά από αυτά τα κράτη συμμετέχουν στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών ή σε από κοινού επιχειρήσεις με άλλες χώρες για να ενισχύσουν τις σχέσεις τους με συμμάχους και εταίρους, όμως εστιάζουν τις δαπάνες τους στην αντιμετώπιση συγκεκριμένης απειλής που προέρχεται από ένα συγκεκριμένο έθνος. Κράτη που υπερασπίζονται την ασφάλεια της γεωγραφικής περιοχής στην οποία ανήκουν: Αργεντινή, Αυστρία, Βέλγιο, Βραζιλία, Δανία, Φινλανδία, Ινδονησία, Ιαπωνία, Λετονία, Λιθουανία, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Φιλιππίνες, Νότια Αφρική, Ελβετία και Βενεζουέλα. Αυτά τα 17 κράτη δαπανούν λιγότερο από το 1,5% του ΑΕΠ τους στην άμυνα και δραστηριοποιούνται κυρίως στην γεωγραφική περιοχή που τα αφορά άμεσα. Τα εν λόγω κράτη πραγματοποιούν περιορισμένες αμυντικές δαπάνες, αλλά πολλά από αυτά συμμετέχουν σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών και από κοινού επιχειρήσεις με άλλα κράτη βάσει κάποιας τακτικής. Οι αναλυτές της PwC συμπεραίνουν ότι υπάρχει μια σειρά από μαθήματα που μπορούμε να πάρουμε κοιτάζοντας τον Αμυντικό Χάρτη: 3 από 5

4 Αναμενόμενη κινητικότητα: Παρατηρείται τεράστια ανάπτυξη στο κατώτερο τμήμα του Χάρτη, όπου 31 έθνη έχουν σημειώσει σημαντική ανάπτυξη που αναμένεται να συνεχιστεί και στα επόμενα πέντε χρόνια. Κράτη με παγκόσμια δύναμη που δέχονται δημοσιονομική πίεση: Η υπεροχή των χωρών που δραστηριοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο στον τομέα της ασφάλειας υπόκειται και αυτή σε δημοσιονομικές πιέσεις, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στα 10 από τα 12 κράτη που βρίσκονται στο άνω τμήμα του χάρτη οι δαπάνες έχουν μειωθεί ή παραμείνει ίδιες κατά την τελευταία πενταετία. Η περικοπή των δαπανών κυριαρχεί έναντι της στρατηγικής: Οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην περικοπή δαπανών αποτελούν βασικό στόχο των περισσότερων κρατών που έχουν παγκόσμια παρουσία στον τομέα της ασφάλειας. Τα κράτη με ισχυρή παγκόσμια παρουσία (όπως οι ΗΠΑ), τα κράτη με επιλεκτική παγκόσμια παρουσία (όπως το Ηνωμένο Βασίλειο) και τα κράτη-σύμμαχοι (όπως ο Καναδάς) αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες με στόχο την αύξηση της αποδοτικότητας και τη μείωση των γενικών εξόδων και των δαπανών προσωπικού. Έμφαση στις θεσμικές και εθνικές δυνατότητες: Επιπλέον, οι προσπάθειες θεσμικών μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στην αύξηση της ισχύος αποτελούν προτεραιότητα κυρίως των κρατών που βρίσκονται στο κάτω μέρος του Χάρτη. Τα κράτη με ισχυρή εθνική άμυνα (όπως είναι τα ΗΑΕ), τα κράτη που επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες απειλές (όπως η Ινδία) και τα κράτη που υπερασπίζονται την ασφάλεια της γεωγραφικής περιοχής στην οποία ανήκουν (όπως η Ιαπωνία) επικεντρώνονται λιγότερο σε θέματα αποδοτικότητας και περισσότερο στην ενίσχυση των θεσμικών δυνατοτήτων των υπουργείων άμυνας. Συνεργασία στον στρατιωτικό εφοδιασμό: Οι προσπάθειες συνεργασίας είναι ιδιαίτερα συνήθεις μεταξύ των κρατών που ιεραρχούν χαμηλότερα την άμυνα τους. Οι προσπάθειες συνεργασίας στον εφοδιασμό, για παράδειγμα, είναι πολύ πιο συνήθεις μεταξύ των κρατώνσυμμάχων και των κρατών που υπερασπίζονται την ασφάλεια της γεωγραφικής περιοχής στην οποία ανήκουν σε σχέση με τα κράτη με ισχυρή εθνική άμυνα. Οι ασύμμετρες απειλές και η κυβερνο-ανασφάλεια βρίσκονται στο επίκεντρο: Ανεξάρτητα από το που βρίσκονται τα κράτη αυτή τη στιγμή στον Χάρτη, η έκθεση σε ασύμμετρες απειλές, όπως είναι η τρομοκρατία και οι κυβερνοαπειλές, έχει ως αποτέλεσμα οι επενδύσεις να επικεντρώνονται σε νέες, μη παραδοσιακές αμυντικές και επιθετικές δεξιότητες. Αυτές οι επενδύσεις επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη φύση των μελλοντικών αμυντικών δυνάμεων όσον αφορά τη στρατολόγηση, την εκπαίδευση, την επαγγελματική σταδιοδρομία και τη διατήρηση. Ο Tom Modly συνοψίζει: «Το βάθος και το εύρος των σημερινών προκλήσεων όσον αφορά την ασφάλεια φέρνουν τους επικεφαλής των δομών εθνικής άμυνας αντιμέτωπους με δύσκολες επιλογές. Ποιες θεσμικές μεταρρυθμίσεις απαιτούνται για την προετοιμασία των υπουργείων τους για το μέλλον; Ποιες θα είναι οι προτεραιότητες όσον αφορά τον εφοδιασμό στα επόμενα χρόνια; Πώς μπορούν να αποκτήσουν την αναγκαία οργανωτική ευελιξία ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν μια ευρεία γκάμα απειλών συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, στρατηγικών, πυρηνικών, συμβατικών, τρομοκρατικών και κυβερνοαπειλών; Και πώς πρέπει να συνεργαστούν με εταίρους και συμμάχους σε όλο τον κόσμο; Σημειώσεις 1. Τα έθνη στα οποία επικεντρώνεται η έκθεση και η διαγραμματική απεικόνιση της PwC είναι: Αμερική: Αργεντινή, Βραζιλία, Καναδάς, Κολομβία, Χιλή, Μεξικό, ΗΠΑ, Βενεζουέλα. Ευρώπη: Αυστρία, Βέλγιο, Κροατία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρωσία, Ισπανία, 4 από 5

5 Σουηδία, Ελβετία, Τουρκία, Ουκρανία, Ηνωμένο Βασίλειο. Μέση Ανατολή και Αφρική: Αλγερία, Ανγκόλα, Μπαχρέιν, Αίγυπτος, Ιράν, Ιράκ, Ισραήλ, Κουβέιτ, Μαρόκο, Ομάν, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Νότια Αφρική, Συρία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ασία-Ειρηνικός: Αυστραλία, Κίνα, Ινδία, Ινδονησία, Ιαπωνία, Μαλαισία, Νέα Ζηλανδία, Πακιστάν, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Νότια Κορέα, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ. Επιπρόσθετα των παραπάνω, λόγω της σημασίας τους σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, έχουν επιλεγεί και οι ακόλουθες χώρες: Ουκρανία, Χώρες Βαλτικής, Μπαχρέιν, Φιλιππίνες, Κατάρ και Βιετνάμ. 2. Μεθοδολογία: Η PwC ανέπτυξε ένα υπόδειγμα για την ανάλυση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών των αμυντικών δαπανών. Το υπόδειγμα αυτό αποτελείται από δύο βασικές ενότητες που επικεντρώθηκαν: Στις πρόσφατες, τρέχουσες και αναμενόμενες μελλοντικές τάσεις όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες και στις κυριότερες επενδυτικές, θεσμικές και στρατηγικές προτεραιότητες και προκλήσεις που επηρεάζουν αυτά τα έθνη. Χρησιμοποιήσαμε στοιχεία από το Παγκόσμιο Δίκτυο Άμυνας της PwC καθώς και δημόσιες πηγές για να δημιουργήσουμε τα υποδείγματα και να διαπιστώσουμε κατά πόσο οι δομές εθνικής άμυνας υπό εξέταση ανταποκρίνονται στις αντίστοιχες προκλήσεις. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας αυτές τις πληροφορίες, εξετάσαμε αυτά τα έθνη με βάση τις εξής δύο παραμέτρους: 1) Ιεράρχηση - με ποιο τρόπο ιεραρχούν τις αμυντικές δαπάνες και 2) Στάση - τι στάση επιλέγουν να υιοθετήσουν στο παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας. 3. Η έκθεση Global Defense Perspectives: Mapping prioritisation and posture in a challenging world υπάρχει εδώ. 4. Στην PwC, στόχος μας είναι η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης στην κοινωνία και η επίλυση σημαντικών προβλημάτων. Είμαστε ένα δίκτυο εταιρειών σε 157 χώρες με περισσότερα από στελέχη που δεσμεύονται να παραδίδουν ποιοτικό έργο στις ελεγκτικές, φορολογικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες που αναλαμβάνουν. Πείτε μας τι έχει αξία για σας και μάθετε ακόμα περισσότερα στην ιστοσελίδα μας Η επωνυμία PwC αναφέρεται στο δίκτυο των εταιρειών μελών και/ή σε μία ή περισσότερες από τις εταιρείες μέλη, κάθε μία από τις οποίες αποτελεί μια ξεχωριστή νομική οντότητα. Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε επισκεφθείτε το PwC. Με επιφύλαξη όλων των νόμιμων δικαιωμάτων 5 από 5