Καταπολέμηση της Εμπορίας Γυναικών με σκοπό την Εργασιακή Εκμετάλλευση στην Οικιακή Εραγσία: STOP trafficking for domestic work

Transcript

1 Καταπολέμηση της Εμπορίας Γυναικών με σκοπό την Εργασιακή Εκμετάλλευση στην Οικιακή Εραγσία: STOP trafficking for domestic work Με τη στήριξη Prevention of and fight against Crime (ISEC) Programme of the European Commission. Josie Christodoulou Project Coordinator Anna Zobnina Research Analyst

2 Σκοπός και στόχοι του έργου Σκοπός: Απόκτηση γνώσης και η συλλογή δεδομένων σε εθνικό επίπεδο σε σχέση με την εμπορία γυναικών με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση στην οικιακή εργασία στην Κύπρο, Ελλάδα, Λιθουανία και Ισπανία. Στόχοι: Ανάλυση των νομοθεσιών, πολιτικών και διαδικασιών σε σχέση με την στρατολόγηση, την είσοδο και την εργοδότηση των μεταναστριών οικ. Εργαζομένων στις υπό εξέταση χώρες. Η διερεύνηση και η κατανόηση του εργασιακού περιβάλλοντος κάτω από το οποίο οι μετανάστριες οικιακές εργαζόμενες ζουν και εργάζονται και κατά πόσο αυτό το περιβάλλον περιλαμβάνει στοιχεία εμπορίας ανθρώπων Η κατανόηση των παραγόντων έλξης και ώθησης σε σχέση με την εμπορία γυναικών για εκμετάλλευση στην οικιακή εργασία και συγκεκριμένα για τη ζήτηση

3 Γιατί οι οικιακές εργαζόμενες - Μια από τις πιο ευάλωτες ομάδες - Προβληματικό μεταναστευτικό μοντέλο - Μεγάλη πλειοψηφία είναι θύματα εκμετάλλευσης Ερώτηση: μπορεί οι οικ. Εργαζόμενες να είναι πιο ευάλωτες στην εμπορία ανθρώπων για εργασιακή εκμετάλλευση;

4 Συμμετέχοντες στην έρευνα - Υπουργείο εσωτερικών - Τμήμα Εργασιακών σχέσεων - Γραφείο Καταπολεμήσης Εμπορίας Προσώπων της Αστυνομίας - Γραφείο Επιτρόπου Διοικησεως και Ανθρωπίνων Δικαιώματων - ΠΕΟ - ΚΙΣΑ - Caritas - Πληροφορίες από νομοθεσίες, πολιτικές, στρατηγικές και άλλες έρευνες

5 Ο μεγαλύτερος μεταναστευτικός πληθυσμός στην Κύπρο Οικιακές εργαζόμενες: - ΥΕΠΚΑ (2014): 37, ΤΑΠΜ (2013): 30,952 Χώρες καταγωγής: - Φιλιππίνες: Βιετνάμ: Σρι- Λάνκα: 8.774

6 Μισθοί οικιακών εργαζομένων - Ορίστηκε από το ΤΑΠΜ σε συνεργασία με την τότε επιτροπή υπουργείων το 1990 σε ευρώ χωρίς να αυξάνετε ο COLA και χωρίς ετήσιες αυξήσεις όπως όριζε τότε η σύμβαση στα 5% ετησίως. - Ο μισθός παρέμεινε ως τέτοιος μέχρι το 2010 όταν έγινε προσπάθεια αύξησης του μισθού κατά 10% - Σήμερα ο ελάχιστος μηνιαίος μισθός είναι 870 ευρώ. Για εργαζομένους που συμπλήρωσαν μια περίοδο 6 μηνών απασχόλησης ο μισθός είναι 924. (για επαγγέλματα παιδοκόμων, προσωπικής φροντίδας). Επαγγέλματα που η πλειοψηφία τους είναι μετανάστριες οικιακές εργαζόμενες. - Μισθός οικ. Εργαζομένων ( ): 460 ευρώ ακαθάριστος - 15% τρόφιμα - 10% διαμονή - 7.8% κοινωνικές ασφάλισης Καθαρός μισθός: 309 ευρώ

7 Καθεστώς οικιακών εργαζομένων Γενικά πλαισιώνεται γύρω από σύστημα των guest workers Δηλαδή η διαμονή τους και εργασία θα είναι σύντομου χρονικού διαστήματος και η άδεια διαμονή και εργασίας τους θα είναι συνδεδεμένη με ένα, συγκεκριμένο εργοδότη - Ορίζετε γύρω από το γενικό πλαίσιο του περί αλλοδαπών και μετανάστευσης ο οποίος ρυθμίζει την είσοδο, διαμονή και την απέλαση των μεταναστών - Το μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό θεωρείται βραχυπρόθεσμη υπόθεση - Τα θέματα που αφορούν τις οικιακές εργαζόμενες εμπίπτουν κάτω από το ΤΑΠΜ Αποτέλεσμα: οι οικιακές εργαζόμενες να είναι σε ευάλωτη θέση, η προστασία των βασικών δικαιωμάτων τους να είναι (σχεδόν) αδύνατη Με ευκολία το κράτος δεν επιχειρεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ένταξης αφού δεν μπορούν να συμμετέχουν ελεύθερα στην αγορά εργασία Αποκλείονται κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά

8 Ζήτηση για οικιακή εργασία - Πλέον οι κύπριες γυναίκες έχουν ενταχθεί στην αγορά εργασίας- και η απλήρωτη εργασία στο σπίτι αντικαταστάθηκε με χαμηλούς μισθούς από μετανάστριες οικιακές εργαζόμενες - Έλλειψη κράτους πρόνοιας (σε ποσότητα και ποιότητα) για παιδία, ηλικιωμένους και για άτομα με αναπηρίες - Symbolic capital: οικονομική υπερίσχυση

9 Εμπορία Γυναικών για εργασιακή εκμετάλλευση στην Οικιακή Εργασία Νέα νομοθεσία «πρόληψη, καταπολέμηση της εμπορίας και της εκμετάλλευσης προσώπων και την προστασία των θυμάτων»- σε εφάρμογή ένα χρόνο περίπου. Εθνικό σχέδιο Δράσης

10 Ορισμός νομοθεσίας «εμπορία προσώπων» σημαίνει τη στρατολόγηση, πρόσληψη, μεταφορά, διακίνηση, υπόθαλψη ή παραλαβή ή στέγαση ή υποδοχή προσώπων, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής ή μεταβίβασης του ελέγχου ή/και της εξουσίας επί των προσώπων αυτών, μέσω απειλών ή χρήσης βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, απαγωγής, δόλου, εξαπάτησης, παραπλάνησης, κατάχρησης εξουσίας ή ευάλωτης θέσης ή προσφοράς ή παροχής ή λήψης πληρωμών ή ωφελημάτων ή απολαβών για εξασφάλιση της συγκατάθεσης προσώπου κατέχοντος εξουσίας επί ενός άλλου, με σκοπό την εκμετάλλευση αυτού.

11 Ορισμός νομοθεσίας Όποιος εμπορεύεται πρόσωπο με σκοπό την εκμετάλλευση της εργασίας ή τις υπηρεσίες του, το υποβάλλει σε καταναγκαστική εργασία ή υπηρεσίες, ή σε οποιασδήποτε μορφής δουλείας ή παρόμοιας πρακτικής ή υποτέλειας, για λογαριασμό του ή λογαριασμό άλλου προσώπου και στην εργασία που επιτελείται υπάρχει φανερή διαφορά με τις συνθήκες εργασίας προσώπου που εκτελεί την ίδια ή παρόμοια εργασία μέσω (α) απειλών, ή/και (β) χρήσης βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, ή/και (γ) απαγωγής, ή/και (δ) δόλου ή απάτης ή παραπλάνησης, ή/και (ε) κατάχρησης εξουσίας ή ιδιότητας για εκμετάλλευση της ευάλωτης θέσης, ή/και (στ) παροχής ή λήψης πληρωμών ή ωφελημάτων για εξασφάλιση της συγκατάθεσης του προσώπου που ασκεί έλεγχο επί άλλου προσώπου, ή/και (ζ) εικονικού χρέους, είναι ένοχος κακουργήματος, και σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα έξι έτη και σε περίπτωση που το εν λόγω πρόσωπο είναι παιδί, σε φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα δέκα έτη.

12 Εθνικό Σχέδιο Δράσης Στόχος 1: Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την εμπορία προσώπων. Οι δράσεις που εμπίπτουν σε αυτό το στόχο είναι οι ακόλουθες: - Συστηματική ενημέρωση και σεμινάρια ευαισθητοποίησης προς τους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών γραφείων εξευρέσεως εργασίας για την εμπορία προσώπων. Στόχος 2: Ενημέρωση αλλοδαπών εργαζομένων και περιλαμβάνει τις ακόλουθες δράσεις: - Αναθεώρηση / ετοιμασία και διανομή ενημερωτικών εντύπων για τις ισχύουσες διαδικασίες έκδοσης αδειών εισόδου και αδειών προσωρινής παραμονής και απασχόλησης, που να απευθύνονται στους αλλοδαπούς εργαζομένους (γενική απασχόληση, οικιακές εργαζόμενες, πνευματικοί δημιουργοί / ερμηνευτές, κ.λ.π.). Ένα από τα έντυπα θα αφορά την εμπορία προσώπων. Τα έντυπα αυτά θα πρέπει να διατίθενται στις γλώσσες των χωρών, τουλάχιστον αυτών με την πιο μεγάλη προέλευση εργαζομένων - Συνέχιση της διανομής ενημερωτικού υλικού για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των αλλοδαπών εργαζομένων. Τα έντυπα αυτά είναι διαθέσιμα στις γλώσσες των χωρών με την πιο μεγάλη προέλευση εργαζομένων. Επέκταση και σε άλλες γλώσσες των μεταναστών (ειδικά Βιετναμέζικα και Τagalog). - Μετάφραση των συμβολαίων απασχόλησης στις γλώσσες των χωρών προέλευσης των εργαζομένων με μεγάλο κίνδυνο εκμετάλλευσης και αξιολόγηση του περιεχομένου ώστε να αποδυναμώνεται η δημιουργία εντύπωσης εξάρτησης του εργαζόμενου από τον εργοδότη. Παράρτημα του συμβολαίου απασχόλησης που να υπογράφει και ο εργοδότης και ο εργοδοτούμενος με ξεκάθαρη ενημέρωση για την εμπορία για σκοπούς ευαισθητοποίησης και πρόληψης.

13 Εκμετάλλευση «εκμετάλλευση» περιλαμβάνει, την εκμετάλλευση της εκπόρνευσης άλλων ή άλλες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης περιλαμβανομένης της πορνογραφίας, την εκμετάλλευση της εργασίας ή των υπηρεσιών άλλων συμπεριλαμβανομένης της καταναγκαστικής εργασίας ή υπηρεσιών, της επαιτείας, της καταναγκαστικής πλανοδιοπώλησης και σε περίπτωση παιδιών, περιλαμβάνει επίσης τις χειρότερες μορφές εργασίας των παιδιών κατά την έννοια του περί της Σύμβασης για την Απαγόρευση των Χειρότερων Μορφών Εργασίας των Παιδιών και την Άμεση Δράση με Σκοπό την Εξάλειψή τους (Κυρωτικού) Νόμου του 2000, τη δουλεία ή άλλες πρακτικές παρεμφερείς προς τη δουλεία, την οικιακή δουλεία, την εκμετάλλευση εγκληματικών δραστηριοτήτων, την εκμετάλλευση προσώπου για πραγματοποίηση υιοθεσίας και την εκμετάλλευση προσώπου για αφαίρεση, αγοραπωλησία και διακίνηση ανθρωπίνων οργάνων ή αλλων βιολογικών ουσιών, ιστών ή εμβρύων

14 Εκμετάλλευση όπως την αντιλαμβανόμαστε «όταν η εργασία που παράγει ένα άτομο δεν πληρώνεται» «οι διατάξεις της σύμβασης... ορίζει μια σχέση δουλείας μεταξύ του εργοδότη και του εργαζομένου... και είναι σαφές ότι το κράτος δεν αναγνωρίζει την οικιακή εργασία ως μορφή απασχόλησης και αυτός είναι ο λόγος που δεν προστατεύονται» «... Για παράδειγμα, αν μια κοπέλα εργάζεται για 13,14,15 ώρες την ημέρα για 7 ημέρες την εβδομάδα εντός των 365 ημερών ανά έτος είναι η εκμετάλλευση!... Όταν μια κοπέλα έρχεται φροντίζει ένα ηλικιωμένο και ταυτόχρονα καθαρίζει το σπίτι των παιδιών του, ή τους γείτονές του, χωρίς καμία επιπλέον πληρωμή αυτό δεν επιτρέπεται κανονικά... ««Εκμετάλλευση μπορεί να γίνει με διαφορετικούς τρόπους... περισσότερες εργάσιμες ώρες χωρίς να πληρώνονται για αυτό, παρακράτηση των ιδιωτικών εγγράφων τους ( άδεια διαμονής, διαβατήριο κλπ, δεν τους επιτρέπεται να επικοινωνήσουν με τις οικογένειές τους ή έχουν το δικό τους κινητά τηλέφωνα, ή έχουν ελευθερία κινήσεων αμέσως μετά τις ώρες εργασίας ««ο μισθός από μόνος του είναι εκμετάλλυεση.αφού πληρώνονται κάτω από το κατώτατο μισθό»

15 Συμβόλαιο εργασίας Όλοι σχεδόν οι ερωτηθέντες συμφώνησαν ότι το συμβόλαιο εργασίας είναι απαρχαιωμένο και από μόνο του προωθεί την εκμετάλλευση των οικιακών εργαζόμενων. " Αντιμετωπίζει τον εργαζόμενο με υποτιμητικό τρόπο, πατερναλιστικά... και επιβάλλει μια απόλυτη σύνδεση μεταξύ της άδειας διαμονής και εργασίας με ένα συγκεκριμένο εργοδότη... και διατηρεί ένα καθεστώς φόβου και υποταγής». Σύμφωνα όμως με το ΥΠΕΣ «Η σύμβαση προβλέπει τις ελάχιστες προδιαγραφές των συνθηκών απασχόλησης και εξαρτάτε από τον εργοδότη και τον εργαζόμενο να (επαν ) διαπραγματεύονται τους όρους» Φάνηκε όμως πως και οι ελάχιστες προδιαγραφές προωθούν την εκμετάλλευση όπως την αντιλαμβανόμαστε και συμπροφερόμαστε στις οικιακές εργαζόμενες ως μη ίσα μέρη μιας σύμβασης την οποία υπογράφουν.

16 Συμπεράσματα - Οι περισσότερες οικιακές εργαζόμενες ζουν και εργάζονται υπο συνθήκες εκμετάλλευσης λόγο της σύμβασης απασχόλησης τους και της μη αναγνώρισης της εργασίας τους ως τέτοια. Όμως διακινούνται με σκοπό την εκμετάλλευση;

17 ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ! website: Τηλ: /36