ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ : 8-9 ΙΟΥΛΙΟΥ 2010 ΘΕΜΑ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Transcript

1 ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ : 8-9 ΙΟΥΛΙΟΥ 2010 ΘΕΜΑ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Σκοπός του σεμιναρίου που διεξήχθη στο κεντρικό κτίριο του Ε.Κ.Κ.Α., στις 8-9 Ιουλίου, ώρες 17:00-20:00, ήταν η πληροφόρηση για την Ελληνική και Ευρωπαϊκή πολιτική και νομοθεσία για τα δικαιώματα των μεταναστριών στην απασχόληση και την προώθηση της ισότητας. Επιπλέον, στο σεμινάριο παρουσιάστηκαν καλές πρακτικές επιχειρήσεων που αφορούν στην απασχόληση μεταναστών και αναδείχθηκαν τα οφέλη από την εφαρμογή της αρχής της διαφορετικότητας. Οι συμμετέχουσες είχαν την ευκαιρία να θέσουν ερωτήματα για εργασιακά και άλλα κοινωνικά θέματα που τις απασχολούν και να ενημερωθούν σχετικά. Εισηγητές των συναντήσεων ήταν εκπρόσωποι από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, το Συνήγορο του Πολίτη, το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, τον Ο.Α.Ε.Δ., το Εργατικό Κέντρο Αθηνών, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Μ.Κ.Ο. και τον ιδιωτικό τομέα. Συμμετέχουσες ήταν μετανάστριες, 19 την πρώτη ημέρα και 22 την δεύτερη. Προέρχονταν από διάφορες χώρες, όπως Αλβανία, Ρωσία, Γεωργία, Ουκρανία, Ρουμανία, Ιράν, Νιγηρία. Από αυτές άλλες ήταν άνεργες και άλλες εργαζόμενες σε ποικιλία επαγγελμάτων. Συμμετείχαν, επίσης, ο Πρόεδρος και Στελέχη του Ε.Κ.Κ.Α.. Καθώς και δημοσιογράφοι των μεταναστευτικών μέσων ενημέρωσης. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου οι συμμετέχουσες είχαν την ευκαιρία να θέσουν ερωτήματα για εργασιακά και άλλα κοινωνικά θέματα που τις απασχολούν και να ενημερωθούν σχετικά. Στο σεμινάριο διανεμήθηκε έντυπο και ψηφιακό ενημερωτικό υλικό, όπως φυλλάδια για τις μετανάστριες στην εργασία, για τις υπηρεσίες του Ε.Κ.Κ.Α., καθώς και Οδηγός Δικαιωμάτων Εργαζομένων Μεταναστριών. Την πρώτη ημέρα, ο Πρόεδρος του Ε.Κ.Κ.Α. καλωσόρισε τους παραβρισκόμενους και κήρυξε την έναρξη του σεμιναρίου. Το στέλεχος του Ε.Κ.Κ.Α. Νόνη Ζαμουρίδου ενημέρωσε για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Progress, για τους στόχους και το περιεχόμενο του

2 Σχεδίου δράσης του Ε.Κ.Κ.Α. καθώς και για τους στόχους και το περιεχόμενο του σεμιναρίου που θα ακολουθούσε με τίτλο: «Δικαιώματα των Μεταναστριών στην Απασχόληση». Στη συνέχεια, το στέλεχος της Δ/νσης Κοινωνικών Παρεμβάσεων του Ε.Κ.Κ.Α. Μαργαρίτα Μπαρμακέλλη προχώρησε σε συνοπτική παρουσίαση του έργου παροχής ψυχο-κοινωνικής στήριξης και των υπηρεσιών του Ε.Κ.Κ.Α.. Ακολούθησε. η εισήγηση του κυρίου Χρυσίνη Κωνσταντίνου, Προϊσταμένου του Τμήματος Απασχόλησης της Δ/νσης Απασχόλησης του Υπουργείου Εργασίας & & Κοινωνικής Ασφάλισης ο οποίος παρουσίασε το Νομικό πλαίσιο της μεταναστευτικής πολιτικής και ειδικότερα τη Νομοθεσία που αφορά στη δυνατότητα απασχόλησης των αλλοδαπών, τόσο των κοινοτικών υπηκόων όσο και των υπηκόων τρίτων χωρών. Έπειτα, η κ. Παπαδοπούλου Ανδριανή εκπρόσωπος του κύκλου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Συνηγόρου του Πολίτη παρουσίασε ζητήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή του Ν. 3386/2005 ειδικότερα για τις γυναίκες, καθώς και του Ν σχετικά με την απαγόρευση της διακριτικής μεταχείρισης. Μετά, ο κ. Σπυρόπουλος Δημήτρης, Νομικός Σύμβουλος του Σχεδίου Δράσης του Ε.Κ.Κ.Α. ανάλυσε τα δικαιώματα των μεταναστριών σύμφωνα με την ελληνική και ευρωπαϊκή Νομοθεσία για την ίση μεταχείριση, ιδιαιτέρως στη εργασία. Τέλος, η κ. Vania Nedelcheva από το Εργατικό Κέντρο Αθηνών έδωσε πληροφορίες σχετικά με την παροχή υπηρεσιών του Εργατικού Κέντρου Αθηνών προς τις μετανάστριες και ειδικότερα του Γραφείου Υποστήριξης Μεταναστών και προσφύγων, το οποίο συστάθηκε το Την δεύτερη ημέρα του σεμιναρίου, η κ. Γιαννουράκου Αντιγόνη από το Τμήμα Νομικής Υποστήριξης του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, έκανε εισήγηση η οποία αφορούσε στο Νομικό Πλαίσιο και στις αρμοδιότητες που δίνονται από τους Ν. 3304/2005 και 3488/2006 στον τομέα εφαρμογής της ίσης μεταχείρισης.

3 Ακολούθησε, ομιλία της κ. Σουσουρογιάννη Αγγελικής εκπροσώπου της Δ/νσης Απασχόλησης του ΟΑΕΔ σχετικά με τα Προγράμματα, τις Δράσεις και τις παροχές του ΟΑΕΔ προς τους μετανάστες. Έπειτα οι κυρίες Γιαννίρη Αντωνία και Κορνάρου Παναγιώτα εκ μέρους της Μ.Κ.Ο. «Ένωση Μεταναστών Ελλάδας» περιέγραψαν τον αντίκτυπο στα εργασιακά δικαιώματα των μεταναστριών λόγω της οικονομικής κρίσης και της εισόδου της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και παρουσίασαν συνοπτικά το πρόγραμμα της Ε.Μ.Ε. «Προώθηση στην Απασχόληση». Στη συνέχεια, η ερευνήτρια του Ε.Κ.Κ.Ε. κ. Κονδύλη Δήμητρα αναφέρθηκε σε «Καλές πρακτικές στην Απασχόληση μεταναστριών» βασιζόμενη στα πορίσματα της ερευνητικής ομάδας του Ε.Κ.Κ.Ε. Οι κυρίες Λεκανίδη Λιάνα και Παξινού Σταυρούλα, Στελέχη της εταιρείας «Piscines Ideales» επικεντρώθηκαν στην πολιτική διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων της εταιρείας ενώ η κ. Λιανού Ευγενία Στέλεχος της εταιρείας Coco-mat αναφέρθηκε στις «Καλές πρακτικές και στην εταιρική κοινωνική ευθύνη» της εταιρείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι και τις δυο ημέρες του σεμιναρίου, μετά από τις εισηγήσεις ακολούθησε συζήτηση. Επιπλέον, οι μετανάστριες παρακινήθηκαν να διασφαλίζουν με κάθε τρόπο τα εργασιακά τους δικαιώματα, καθώς, εκτός από τη διασφάλιση της νομιμότητάς τους, μακροπρόθεσμα διασφαλίζουν το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα και μελλοντικά έχουν τη δυνατότητα της μεταφοράς των ενσήμων τους σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Τέλος, δόθηκαν κατευθύνσεις από το νομικό σύμβουλο για πρακτικά ζητήματα αντιμετώπισης της παραβίασης των δικαιωμάτων τους, ενώ οι παρευρισκόμενοι εκπρόσωποι φορέων, προέτρεψαν τις μετανάστριες να κάνουν χρήση του δικτύου που τους παρέχεται για την προστασία των εργασιακών τους δικαιωμάτων σε κάθε επίπεδο, σε κρατικό επίπεδο, σε επίπεδο συλλόγων εργαζομένων, της κοινωνίας των πολιτών, των Μ.Κ.Ο. και ανεξάρτητων αρχών. Συνοπτικά, τα κυριότερα προβλήματα που καταγράφηκαν ως εμπειρία από τους εμπλεκόμενους φορείς είναι τα παρακάτω:

4 Υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις στην εφαρμογή της Νομοθεσίας, με συνέπεια οι αιτούντες οικογενειακής επανένωσης να βρίσκονται σε ομηρία Υπάρχει σοβαρή έλλειψη στον μηχανισμό επαναφοράς στη νομιμότητα σε μετανάστριες που χάνουν προσωρινά το δικαίωμα νόμιμης παραμονής, είτε επειδή αλλάζουν καθεστώς (παραμονής), είτε επειδή δεν συμπληρώνουν επαρκή αριθμό ενσήμων, με αποτέλεσμα οι μετανάστριες να βρίσκονται σε νομοθετικό κενό Η άδεια παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, δεν μπορεί να μετατραπεί σε άδεια παραμονής για εργασία Ειδικότερα για θύματα trafficking, για να απολαμβάνουν νομοθετική προστασία, θα πρέπει πρώτα το θύμα να κάνει καταγγελία Το νομοθετικό πλαίσιο καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την αλλαγή του καθεστώτος εργασίας για τον μετανάστη, π.χ. η μετάβαση από την εξαρτημένη εργασία σε ελεύθερο επάγγελμα είναι εξαιρετικά δύσκολη, με αποτέλεσμα ο μετανάστης να μην μπορεί να εισαχθεί ομαλά στην οικονομική ζωή της χώρας Παρότι ο Νόμος παρέχει την απαραίτητη προστασία σε θέματα διακρίσεων, ελάχιστες είναι στην πράξη οι περιπτώσεις καταγγελιών για θέματα διακρίσεων που φτάνουν τελικά στους αρμόδιους φορείς Η σύνδεση της εργασίας (αριθμός ενσήμων) των μεταναστών με το καθεστώς νομιμότητάς τους, τους καθιστά ευάλωτους στις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Άνθρωποι που επί δεκαετίες εργάζονται νόμιμα στην Ελλάδα, κινδυνεύουν να βρεθούν σε κατάσταση μηνομιμότητας Οι προϋποθέσεις συμμετοχής των μεταναστριών σε προγράμματα κατάρτισης του ΟΑΕΔ προαπαιτούν την κάρτα ανεργίας. Αυτή η προϋπόθεση αποκλείει από την διαδικασία της κατάρτισης κατηγορίες νόμιμων μεταναστριών, όπως αυτές που βρίσκονται στη χώρα για λόγους οικογενειακής επανένωσης και περιορίζει σημαντικά την ένταξη τους στην αγορά εργασίας Ένα μεγάλο ποσοστό των μεταναστριών εργάζονται ως οικιακοί βοηθοί. Σε αυτή την περίπτωση, ο έλεγχος της τήρησης των εργασιακών τους δικαιωμάτων δεν μπορεί να γίνει από τους

5 αρμόδιους κρατικούς φορείς, καθώς ο χώρος της οικίας προστατεύεται από το οικογενειακό άσυλο. Οι προτάσεις των εμπλεκόμενων φορέων για την αντιμετώπιση μερικών από τα παραπάνω προβλήματα είναι συνοπτικά οι παρακάτω: Ειδικότερα για τα θύματα trafficking, θα πρέπει να υπάρχει απεμπλοκή της προστασίας του θύματος από την ποινική δίωξη του θύτη, ώστε να μπορούν να απολαύσουν την προστασία του Νόμου και να μπορέσουν να ενταχθούν σε προγράμματα και να ενσωματωθούν στην αγορά εργασίας και στην ευρύτερη κοινωνία Θα πρέπει να γίνει αποσύνδεση του κριτηρίου του αριθμού των ενσήμων που συγκεντρώνει η μετανάστρια εργαζόμενη από την διασφάλιση της νόμιμης παραμονής της στη χώρα. Γενικά θα πρέπει να γίνουν ρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της μόνιμης διασφάλισης του καθεστώτος παραμονής των μεταναστών Η νομοθεσία θα πρέπει να απλοποιηθεί και να προβλεφθεί μηχανισμός επαναφοράς στη νομιμότητα όσων μεταναστριών χάνουν προσωρινά το δικαίωμα της νόμιμης παραμονής, ώστε οι μετανάστριες να μην βρίσκονται σε νομοθετικό αδιέξοδο Θα πρέπει να επανεξεταστούν τα κριτήρια για την ένταξη των μεταναστριών σε προγράμματα κατάρτισης, ώστε να μην αποκλείονται κατηγορίες μεταναστριών από εκπαιδευτικά προγράμματα Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι έγινε μια εποικοδομητική συνάντηση μεταξύ των αρμόδιων φορέων και των μεταναστριών, όπου τους δόθηκε η δυνατότητα να εκθέσουν τα προβλήματα της καθημερινής πρακτικής τους, να προβάλλουν τους προβληματισμούς τους,να θέσουν ερωτήματα και να προτείνουν λύσεις. Το σεμινάριο αξιολογήθηκε θετικά τόσο προφορικά, όσο και μέσω ανωνύμων ερωτηματολογίων αξιολόγησης που συμπλήρωσαν οι συμμετέχουσες μετανάστριες. Οι συμμετέχουσες πιστεύουν ότι θα τις βοηθήσει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων στον εργασιακό τους χώρο, άλλες σε μεγαλύτερο κι άλλες σε μικρότερο βαθμό. Τέλος, το σεμινάριο κρίθηκε χρήσιμο, αλλά και απαραίτητο.

6