ΣΑΒΒΑΣ ΧΙΟΝΙΔΗΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Transcript

1 ΣΑΒΒΑΣ ΧΙΟΝΙΔΗΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Στερεά απόβλητα είναι τα υλικά από τα οποία ο κάτοχος τους θέλει ή είναι υποχρεωμένος να απαλλαγεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Δύο είναι οι κατηγορίες των στερεών αποβλήτων σε σχέση με τα κτίρια Α) τα στερεά αστικά απόβλητα (οικιακά απορρίμματα και ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές και ογκώδη υλικά) Β) απόβλητα που παράγονται κατά την κατασκευή, ανακαίνιση ή κατεδάφιση κτιρίων ή του περιβάλλοντος αστικού χώρου, τα λεγόμενα κατασκευαστικά απόβλητα (contstruction and demolition waste) Α) ΣΤΕΡΕΑ ΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Η διαχείριση των στερεών αστικών αποβλήτων διαχρονικά αντιμετωπίζεται στη χώρα μας με την διάθεση τους σε χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ ΧΩΜΑΤΕΡΕΣ). Σήμερα γίνεται προσπάθεια αποκατάστασης των περισσοτέρων ΧΑΔΑ και δημιουργία χώρων υγειονομικής ταφής σε συνδιασμό με την ανακύκλωση μέρους των στερεών αποβλήτων. Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,

2 Η ανακύκλωση γίνεται κυρίως μέσα από τα κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ) ή στην πηγή. Βέβαια τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα της ανακύκλωσης σε επίπεδο χώρας δεν είναι ικανοποιητικά σε σχέση με το ποσοστό της ανακύκλωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου τα ποσοστά ανακύκλωσης είναι πολύ υψηλά και παράλληλα έχουν περάσει σε άλλες μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων χρησιμοποιώντας πλέον ΧΥΤΥ χώρους υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων, που προέρχονται από καύση, πυρόλυση, βιολογική επεξεργασία, ξήρανση και διαχωρισμό και από την νανοτεχνολογία. Αυτή είναι και η κρατούσα κατάσταση στην οποία η χώρα μας μέσα από τους ΟΤΑ θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα. Βέβαια στην Ελλάδα ακόμη και σήμερα είμαστε υπερήφανοι που έχουμε κλείσει μέρος των ΧΑΔΑ και με την δημιουργία κάποιων νέων ΧΥΤΑ. Ένα κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι ποια είναι τα κρίσιμα κριτήρια για την επιλογή της μεθόδου που θα πρέπει να ακολουθήσει κάθε περιοχή με τους νέους ΦΟΣΔΑ που δημιουργούνται σε όλη τη χώρα. Τα κρίσιμα κριτήρια είναι το μέγεθος και η δομή των πόλεων, αν είναι δηλαδή αστικά κέντρα, ανοικτές πόλεις, αγροτικές περιοχές κλπ, ποιο είναι το κόστος κατασκευής και λειτουργίας καθώς και ποιο είναι το περιβαλλοντικό κόστος. Συμπερασματικά θα πρέπει Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,

3 1. να μην αντιμετωπισθεί ομοιόμορφα η χώρα αλλά να γίνει ταξινόμηση κάθε περιοχής με τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν για την επιλογή της βέλτιστης μεθόδου. 2. Κρίσιμο κόστος σ όλα τα μοντέλα αποτελεί η διαχείριση του μεταφορικού έργου επομένως απαιτείται μελέτη και βελτιστοποίηση των διαδικασιών δημιουργίας σταθμών μεταφόρτωσης ΣΜΑ και η χρήση logistics 3. Χρήση της κομποστοποίησης σε ανοικτές πόλεις με αγροτική και δασική παραγωγή 4. Δημιουργία περισσοτέρων του ενός συστημάτων ανακύκλωσης από τα υφιστάμενα σήμερα μοναδικά σχήματα ανακύκλωσης (πχ ΕΕΑΑ) 5. Στόχευση στη διαλογή στην πηγή καθώς και κομποστοποίηση στο νοικοκυριό των οικιακών απορριμμάτων 6. Πάνω από όλα όμως είναι καθοριστική η εκπαίδευση των πολιτών στην ανακύκλωση και στην δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης. Οι καλές πρακτικές υφίστανται σ όλο τον εξελιγμένο κόσμο και αυτό που χρειάζεται είναι η εναρμόνιση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των περιοχών και της χώρας με τις κατάλληλες πρακτικές διαχείρισης μετά από μελέτη και συνεργασία του υπουργείου Περιβάλλοντος και των κεντρικών οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Β) απόβλητα που παράγονται κατά την κατασκευή, ανακαίνιση ή κατεδάφιση κτιρίων ή του περιβάλλοντος αστικού χώρου, τα λεγόμενα Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,

4 κατασκευαστικά απόβλητα (contstruction and demolition waste) Ένας κρίσιμος τομέας για τον οποίο δεν υπάρχει καμία μέριμνα μέχρι στιγμής στην χώρα αν εξαιρέσουμε κάποιες εγκυκλίους και στοχεύσεις σε κεντρικό επίπεδο και στα πλαίσια συμμόρφωσης στις οδηγίες της ευρωπαϊκής ένωσης. Η σημερινή εναπόθεση των κατασκευαστικών αποβλήτων γίνεται ανεξέλεγκτα οπουδήποτε χωρίς να υπάρχει καμία οργανωμένη αντιμετώπιση του κράτους της τοπικής αυτοδιοίκησης, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στο περιβάλλον. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι σε χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης υπάρχουν εταιρίες που χωρίς να έχουν δικά τους ορυχεία είναι από τους μεγαλύτερους προμηθευτές αδρανών υλικών, αντιλαμβάνεται κανείς τη χαώδη απόσταση μας από το δέον γενέσθαι Δύο είναι τα κρίσιμα ερωτήματα. 1) Είναι επιβεβλημένη και επιτακτική η άμεση διαχείριση αυτών των στερεών αποβλήτων? Η απάντηση είναι ΝΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ. 2) Είναι δυνατή σε σύντομο χρόνο η λειτουργία τέτοιων μονάδων ανακύκλωσης κατασκευαστικών αποβλήτων σε όλα τα κέντρα και στην περιφέρεια της Ελλάδος και μάλιστα με έλεγχο συμμόρφωσης όλων των εμπλεκομένων? Η απάντηση είναι ξεκάθαρα ΝΑΙ και αυτό γιατί είναι πολύ περιορισμένος σε Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,

5 σχέση με τα αστικά απορρίμματα ο αριθμός των ασχολουμένων και των υπόχρεων να τηρήσουν τη διαδικασία Οι στόχοι αυτής της διαχείρισης είναι 1. η ασφαλής διάθεση 2. η ολοκληρωμένη διαχείριση φυσικών πόρων 3. η ελαχιστοποίηση επιπτώσεων στο περιβάλλον σ όλα τα στάδια παραγωγής Για τις κατασκευαστικές δραστηριότητες αυτές σημαίνει ότι τα πρωτογενή υλικά πρέπει να παραμένουν στον παραγωγικό κύκλο όσο το δυνατόν περισσότερο και κατά προτίμηση τον ίδιο παραγωγικό κύκλο. Σημαντικό στοιχείο στον προγραμματισμό το οποίο βέβαια είναι και δύσκολο και απαιτεί και το ανάλογο νομικό πλαίσιο είναι ο τρόπος δόμησης, ο οποίος πρέπει να λαμβάνει υπόψη του την οικολογική παράμετρο. Ο τρόπος αυτός είναι 1. η ελαχιστοποίηση των αποβλήτων 2. η χρήση δομικών στοιχείων με μεγάλο χρόνο ζωής και με υψηλό περιεχόμενο σε ανακυκλωμένα υλικά 3. ο σχεδιασμός ευέλικτων κτιρίων κατάλληλων για πολλαπλές χρήσεις 4. η ανακύκλωση μετά την κατεδάφιση 5. η αποφυγή χρήσης περιττών υλικών 6. η αποδοτική χρήση υλικών 7. η χρήση υλικών από ανανεώσιμες πηγές δευτερογενών (ανακυκλωμένων) υλικών 8. η επιλογή των υλικών με τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις στο περιβάλλον Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,

6 Βέβαια τα προαναφερθέντα ίσως ακούγονται ως υπερβολή όταν σήμερα αντιμετωπίζουμε άμεσα το ζήτημα της διαχείρισης των ήδη υφισταμένων κατασκευαστικών αποβλήτων κάθε μέρα το πρόβλημα μεγεθύνεται σ όλη τη χώρα. Σύμφωνα με την οδηγία 75/442/ΕΕ γίνεται η παρακάτω ταξινόμηση 1. σκυρόδεμα, τούβλα, πλακάκια, κεραμικά και υλικά με βάση το γύψο 2. ξύλο, γυαλί και πλαστικό 3. άσφαλτος, πίσσα και προϊόντα πίσσας 4. μέταλλα (και τα κράματα τους) 5. χώματα και μπάζα εκσκαφών 6. μονωτικά υλικά (εκτός από όσα περιέχουν αμίαντο) 7. απόβλητα μικτών κατασκευών και κατεδαφίσεων Η σειρά των υλικών σε ανακύκλωση είναι 1. μέταλλα 2. μπετόν 3.ασφαλτικά υλικά 4.ξύλο Τα χαρακτηριστικά των κατασκευαστικών αποβλήτων είναι Α. ογκώδη Β. βαριά Γ. αδρανή Δ. μη κατάλληλα για καύση Ε. μη κατάλληλα για επεξεργασία σε συνήθεις εγκαταστάσεις μηχανικής διαλογής και ανακύκλωσης υλικών Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,

7 Σχετικά με τους τρόπους διάθεσης των αποβλήτων έχουμε 1. την υγειονομική ταφή 2. απόθεση σε εγκεκριμένους χώρους 3. απόθεση σε μη εγκεκριμένους χώρους Στους ΧΥΤΑ είναι χρήσιμα υλικά για διαμόρφωση πρανών, κατασκευή εσωτερικών δρόμων και ημερήσια κάλυψη απορριμμάτων-αλλά συνήθως οι ποσότητες είναι μεγαλύτερες από τις αναγκαίες Το οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος για την μεταφορά και διάθεση αποβλήτων αποτελεί υπολογίσιμο μέρος τους συνολικού κόστους ενός οικοδομικού έργου, ιδιαίτερα για κατεδάφιση. Το κόστος αυτό αυξάνεται καθώς αυξάνεται το κατασκευαστικό και λειτουργικό κόστος των ΧΥΤΑ. Χρήσιμη θα ήταν η επιβολή φόρων υγειονομικής ταφής. Πέραν αυτών η παραγωγή αδρανών υλικών έχει το δικό της οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος. Όμως η ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση οικοδομικών αποβλήτων για την παραγωγή δευτερογενών αδρανών υλικών μπορεί να μειώσει την πίεση και στα δύο παραπάνω συστήματα. Συμπερασματικά φαίνεται ξεκάθαρα ότι είναι απαραίτητη η ορθολογική διαχείριση των κατασκευαστικών αποβλήτων με διαμόρφωση μονάδων επεξεργασίας σ όλη την επικράτεια, υπολογισμός στο κόστος κατασκευής κάθε έργου τέλους ανακύκλωσης των δομικών του υλικών το οποίο θα επιδοτεί την ολοκληρωμένη διαχείριση και Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,

8 τη μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης των κατασκευαστικών αποβλήτων. Είναι περισσότερο ζήτημα οργάνωσης, νομικού πλαισίου και δημιουργίας περιβαλλοντικής συνείδησης παρά θέμα κόστους. Είναι επιτακτική η ανάγκη να προχωρήσουμε συστηματικά αξιοποιώντας τις καλές πρακτικές που υφίστανται Η κοινωνία της ανακύκλωσης - Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα ΤΕΕ, Αθήνα, 25 Ιουνίου,