ΡΟΜΑ. Στοιχεία για το Αλιβέρι της Νέας Ιωνίας με επικέντρωση στο φύλο. Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Βόλου

Transcript

1 ΡΟΜΑ Στοιχεία για το Αλιβέρι της Νέας Ιωνίας με επικέντρωση στο φύλο Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Βόλου Τμήμα Προγραμματισμού Κέντρο Στήριξης Ρομά Αλιβερίου Παράρτημα Κέντρου Κοινότητας Δήμου Βόλου ΜΑΗΣ 2017

2 ΡΟΜΑ ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ Αλιβέρι - Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης Γυναίκες Ρομά - Η κατάσταση των γυναικών σήμερα Προτάσεις - Η κατάσταση των γυναικών σήμερα

3 Στοιχεία για το Αλιβέρι της Νέας Ιωνίας με επικέντρωση στο φύλο

4 Αλιβέρι Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης Στη περιοχή του Βόλου ζουν περίπου Ρομά με τους περισσότερους να διαβιούν στη περιοχή του Αλιβερίου στη Νέα Ιωνία του Βόλου. Στη περιοχή μας υπάρχουν 4 συμπαγείς ομάδες Ρομά: Στο Αλιβέρι (Νέα Ιωνία) Στα Προσφυγικά (Νέα Ιωνία) Στην Αγία Παρασκευή (Βόλος) Στη Νεάπολη (Βόλος) Το Αλιβέρι της Ν. Ιωνίας Βόλου Στον οικισμό του Αλιβερίου υπάρχει και η πιο μακρόχρονη κοινωνική παρέμβαση. Λειτουργεί το Κέντρο Στήριξης Ρομά Αλιβερίου που ανήκει στη κοινωφελή επιχείρηση ΚΕΚΠΑ-ΔΙΕΚ του δήμου Βόλου από το 1998 ενώ τα τελευταία χρόνια είναι σταθερή και η παρέμβαση τόσο του προγράμματος Εκπαίδευση Παιδιών Ρομά του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας όσο και της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος. Στοιχεία για τον πληθυσμό Το Νοέμβριο του 2010 από καταγραφή πόρτα-πόρτα του Κέντρου Στήριξης Ρομά Αλιβερίου καταγράφηκαν άτομα (η εκτίμησή μας είναι ότι στη περιοχή ζουν συνολικά περίπου 1500 άτομα-αν συμπεριλάβουμε και τους εποχικούς ταξιδευτές). Πρόκειται για ημιεγκατεστημένο πληθυσμό που μετακινείται για μεγάλα χρονικά διαστήματα κυρίως στις υπόλοιπες πόλεις της Θεσσαλίας, την Αθήνα και την Βόρεια Ελλάδα. Οι μετακινήσεις αυτές πραγματοποιούνται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου κυρίως όμως το καλοκαίρι και την περίοδο των γιορτών (Χριστούγεννα και Πάσχα). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται επίσης μετακίνηση οικογενειών στη Κύπρο αλλά και στη Γερμανία (περίπου 25 οικογένειες ζουν μόνιμα στη Κύπρο και 10 στη Γερμανία). Οι κάτοικοι του οικισμού είναι Ρομά αλλά υπάρχουν και αρκετοί «μπαλαμοί» για τους οποίους η επέκταση το Σχεδίου Πόλεως λειτούργησε μάλλον θετικά. Στο Αλιβέρι έκαναν την εμφάνισή τους στα τέλη του 50 2 με 3 οικογένειες. Στη δεκαετία του 60 εκτιμάται ότι εγκαταστάθηκε το 20-25% του σημερινού πληθυσμού, ενώ το μεγαλύτερο μέρος εγκαταστάθηκε τη δεκαετία του 70. Οι περισσότεροι είναι δημότες Βόλου. Παλιότερες έρευνες πόρτα-πόρτα,

5 Το Στέκι Γυναικών Ρομά στο Αλιβέρι, στήθηκε μετά από αιτήματα των ίδιων των γυναικών που επιθυμούσαν ένα χώρο χαλάρωσης, εκπαίδευσης και πληροφόρησης για την απασχόληση. Ηλικιακή κατανομή Η κατανομή ηλικιών δείχνει αρκετά νεανικό πληθυσμό και μικρό σχετικά αριθμό ατόμων σε ηλικίες πάνω από 65. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΑΡ. ΑΤΟΜΩΝ

6 Στη καταγραφή του 2010 η κατανομή ανά φύλο ήταν: 641 γυναίκες και 584 άντρες με τύπους καταλυμάτων: 110 σπίτια, 80 παράγκες και 50 λυόμενες κατοικίες (παραχωρημένες από τον δήμο). Φαίνεται ότι η χρήση των τσιγγάνικων δανείων αύξησε σημαντικά τη παρουσία σπιτιών στη περιοχή. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους (περίπου 80%) οι κάτοικοι στο Αλιβέρι είναι αναλφάβητοι, με τις γυναίκες να κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό στη δυσκολία πρόσβασης στην εκπαίδευση (αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στη κατεύθυνση αυτή). Σημαντικά επίσης βήματα έχουν γίνει και στην εκπαίδευση των παιδιών Ρομά : σε σύνολο 343 μαθητών που είναι εγγεγραμμένοι στο 10ο δημοτικό σχολείο στο Αλιβέρι τα 228 είναι παιδιά Ρομά. Επίσης, κάθε χρόνο υπάρχει αύξηση στα παιδιά Ρομά που παρακολουθούν το νηπιαγωγείο (φέτος έχουν γραφτεί 19 νήπια και 2 προνήπια) Η ίδια αύξηση παρουσιάζεται και στη φοίτηση των παιδιών στο γυμνάσιο και στο λύκειο και μάλιστα παρατηρείται αυξητική τάση στη φοίτηση των κοριτσιών στο γυμνάσιο (φέτος έχουν εγγραφεί 19 παιδιά στο γυμνάσιο - 3 είναι κορίτσια - και 4 παιδιά στο λύκειο) Το 98% των κατοίκων είναι τακτοποιημένο αστικοδημοτικά (έχουν ταυτότητα, είναι εγγεγραμμένοι σε ληξιαρχεία & δημοτολόγια). Επίσης, σχεδόν όλοι έχουν ΑΦΜ μιας και η πλειοψηφία λαμβάνει επιδόματα αναπηρίας και στήριξης τέκνων και πάνω από το 80% ασχολείται με το εμπόριο με τη πλειοψηφία να μην έχει άδεια. Σημαντική είναι τα τελευταία χρόνια και η στροφή σε θέσεις μισθωτής εργασίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα (κάτι που εξηγεί και το μεγάλο ποσοστό εγγεγραμμένων ανέργων στο Αλιβέρι δεδομένου ότι η κάρτα ανεργίας απαιτείται ως κριτήριο μοριοδότησης). Οι περισσότεροι κάτοικοι καλύπτονται ιατροφαρμακευτικά από τη Πρόνοια ενώ η πλειοψηφία των νέων ανθρώπων έχει ΙΚΑ λόγω καρτών ανεργίας και όσοι είναι πάνω από 65 (περίπου 36 άτομα) έχουν ΟΓΑ. Σε ότι αφορά στις βασικές υποδομές του οικισμού το 44% του οικισμού έχει αποχετευτικό δίκτυο (το τμήμα που βρίσκεται εντός σχεδίου). Σε όλα τα σπίτια και τα λυόμενα υπάρχει τουαλέτα και λουτρό. Επίσης, υπάρχουν κάδοι απορριμμάτων και η αποκομιδή γίνεται κανονικά. Στο εντός σχεδίου τμήμα του οικισμού υπάρχει και δίκτυο ύδρευσης και ηλεκτροδότησης καθώς και δημόσιος φωτισμός. Μέσα στον οικισμό δεν υπάρχουν υποδομές εκπαίδευσης αλλά αυτές βρίσκονται πολύ κοντά στις κατοικίες των Ρομά. Οι Ρομά χρησιμοποιούν κυρίως το Νοσοκομείο για την κάλυψη των ιατρικών τους αναγκών, το ΠΕΔΥ και τις υπηρεσίες του Κέντρου Στήριξης Ρομά στο κομμάτι της διαμεσολάβησης και των ραντεβού. Με τη διαμεσολάβηση του Κέντρου, οι γυναίκες χρησιμοποιούν επίσης τον Οικογενειακό Προγραμματισμό του

7 Γυναίκες Ρομά Η κατάσταση των γυναικών σήμερα Όπως φαίνεται και από την έρευνα του 2010 οι γυναίκες είναι περισσότερες από τους άντρες (641 έναντι 584 των αντρών) Είναι επίσης περισσότερες σαν χρήστες των υπηρεσιών του κέντρου μας είτε επειδή μένουν περισσότερο στο σπίτι είτε επειδή είναι πιο ανοιχτές σε νέες ιδέες και νέα ερεθίσματα (Ενδεικτικά από τους απολογισμούς του κέντρου: τα 3 πρώτα τρίμηνα του 2015 το σύνολο των γυναικών που εξυπηρετήθηκαν από το κέντρο μας ήταν 697). Στο κέντρο επίσης γίνονται συναντήσεις με ομάδες γυναικών και εφήβων κοριτσιών. Στο Αλιβέρι εξακολουθεί να ισχύει ο γάμος σε μικρές ηλικίες με τις κοπέλες να παντρεύονται κατά μέσο όρο στα 15 με 16 τους και να κάνουν παιδιά πολύ νωρίς. Μένουν αρκετά στο σπίτι μιας και τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης έχουν περιοριστεί οι οικογενειακές μετακινήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για όλους τους παραπάνω λόγους το κέντρο μας από την αρχή σχεδόν της λειτουργίας του στόχευσε στις γυναίκες τόσο για να αλλάξει σταδιακά η κατάσταση στην εκπαίδευση των παιδιών τους όσο και στη δική τους ζωή. Η αρχή έγινε με τις ομάδες δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών οι οποίες ξεκίνησαν με ένα ανοιχτό και χαλαρό πλαίσιο χωρίς κανόνες και περιορισμούς και σιγά σιγά άρχισαν να διαμορφώνονται ομάδες, τα παιδιά να συνηθίζουν το εκπαιδευτικό πλαίσιο και έτσι σταδιακά να προωθούνται στη δημόσια εκπαίδευση. Παράλληλη δουλειά έπρεπε να γίνει και στις μητέρες και γιαγιάδες των παιδιών αυτών με το σκεπτικό ότι εάν οι ίδιες αντιληφθούν την έννοια και την αξία της εκπαίδευσης, πολύ πιο εύκολα θα την υποστηρίξουν και για τα παιδιά τους. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε παράλληλα με τις ομάδες δημιουργικής απασχόλησης το ΣΤΕΚΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ένας δικός τους χώρος όπου οι γυναίκες ξέφευγαν λίγο από τις δουλειές του σπιτιού και τη καθημερινότητα και μπορούσαν Το ΣΤΕΚΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ λειτουργεί από το Μετά από 11 χρόνια λειτουργίας παρατηρούμε: Λειτουργούν ομάδες γυναικών για εκμάθηση ελληνικών Λειτουργούν ομάδες εφήβων κοριτσιών δημιουργικής απασχόλησης 25 γυναίκες έχουν προετοιμαστεί και έχουν πάρει το απολυτήριο του δημοτικού 3 γυναίκες φοιτούν στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στο Βόλο 11 γυναίκες έχουν πάει μέρος σε επιδοτούμενο πρόγραμμα κατάρτισης ΤΟΠΕΚΟ 20 γυναίκες έχουν συμμετέχει σε επιδοτούμενο σεμινάριο για δημιουργία μικρομεσαίας επιχείρησης 16 γυναίκες έχουν εργαστεί ή εργάζονται αυτή τη στιγμή ως μισθωτές σε υπηρεσίες καθαριότητας του δημοσίου ή/και του ιδιωτικού τομέα 10 γυναίκες έχουν παρακολουθήσει εκπαιδευτικό πρόγραμμα και συμβουλευτική του ΚΕΘΙ Λειτουργεί ομάδα δημιουργικής απασχόλησης και ελεύθερου χρόνου για τις γυναίκες

8 Παρατηρούμε συνεπώς ότι η εικόνα αναφορικά με τις γυναίκες έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια: δουλεύουν μαζί με «μπαλαμούς», ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση των παιδιών τους και προσπαθούν και οι ίδιες να αποκτήσουν βασικά εφόδια, έχουν παρουσία στα κοινωνικά δρώμενα της πόλης (έχουν συνδιοργανώσει με άλλους φορείς της πόλης δράσεις για τη Παγκόσμια Ημέρα Ρομά και τη διαφορετικότητα, σε συνεργασία με κεντρικό εστιατόριο του Βόλου διοργάνωσαν τσιγγάνικη βραδιά με γεύσεις και φαγητά από τον οικισμό, έκαναν ζωντανή εκπομπή στην ΕΡΑ Βόλου μαζί με παιδιά για τα τσιγγάνικα παραμύθια και ιστορίες κτλ). Η εξωστρέφεια αυτή των γυναικών επεκτάθηκε και σε τομείς της υγείας: περισσότερες γυναίκες κάνουν τεστ Παπανικολάου και μαστογραφίες καθώς επίσης και αρκετές γυναίκες ενδιαφέρονται για την αντισύλληψης (στοιχεία για το 2015 μέχρι σήμερα: 55 γυναίκες προωθήθηκαν στους παραπάνω τομείς.) Επίσης στο Στέκι Γυναικών μαίες από τον Οικογενειακό Προγραμματισμό του νοσοκομείου Βόλου κάνουν συχνά ομάδες με σκοπό τη πρόληψη και ενημέρωση των γυναικών. Η ίδια λογική που διέπει τη λειτουργία της ομάδας γυναικών ισχύει και για τις έφηβες κοπέλες, μια ομάδα αρκετά δύσκολη μιας και έχει περισσότερους περιορισμούς: πρόκειται για κοπέλες από 12 μέχρι 17 χρονών περίπου που είτε δεν έχουν πάει ποτέ στο σχολείο είτε το εγκατέλειψαν νωρίς και προετοιμάζονται για τον έγγαμο βίο. Οι κοπέλες αυτές δεν μπορούν να παρακολουθήσουν κοινές ομάδες με αγόρια και νεαρούς άντρες και δεν μπορούν εύκολα να συμμετέχουν σε δραστηριότητες εκτός οικισμού. Όταν λογοδοθούν αποφασίζει η πεθερά αν θα μπορέσουν να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους στο κέντρο μας ή όχι. Στην ομάδα αυτή λοιπόν ασχολούμαστε με μαθήματα Ελληνικών και προσπαθούμε να προετοιμάσουμε τα κορίτσια για απόκτηση απολυτηρίου δημοτικού καθώς και για να μπορέσουν να αποκτήσουν κάποια ερεθίσματα που θα τις επιτρέψουν πιθανώς μελλοντικά να απασχοληθούν επαγγελματικά (για παράδειγμα έρχονται εθελόντριες για κατασκευή κοσμημάτων, για κομμωτική και μακιγιάζ, ραπτική κτλ).

9 Ενδεικτικά το 2015 πραγματοποιήθηκαν: Συμμετοχή των γυναικών σε εκδήλωση του τοπικού δικτύου για την εκπαίδευση (με τη συμμετοχή του Κέντρου Στήριξης Ρομά, της Μητρόπολης και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας) με τίτλο «ΟΛΟ ΤΟ ΑΛΙΒΕΡΙ ΜΙΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑ». Οι γυναίκες ετοίμασαν φαγητά για τον κόσμο και χόρεψαν στο πανηγύρι που ακολούθησε Συμμετοχή των γυναικών σε εκδήλωση του Λυκείου Ελληνίδων που έγινε στο Αλιβέρι για τη διαφορετικότητα: παρουσιάστηκαν παραδοσιακοί χοροί από πολλές περιοχές της Ελλάδας και οι γυναίκες του οικισμού χόρεψαν τους παραδοσιακούς τους χορούς Οργάνωση Τσιγγάνικης Βραδιάς από τις γυναίκες σε εστιατόριο του Βόλου με τσιγγάνικα φαγητά και μουσική Κοινή εκδήλωση με παιδιά του οικισμού σε ζωντανή εκπομπή της ΕΡΑ με την αφήγηση τσιγγάνικων ιστοριών και παραμυθιών Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη Μακρινίτσα Πηλίου όπου οι γυναίκες ενημερώθηκαν για τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων της περιοχής Οι έφηβες κοπέλες του οικισμού το 2015 απασχολήθηκαν με πηλό, χειροτεχνίες, κατασκευή κοσμημάτων. Με τη συνοδεία στελεχών του κέντρου περπάτησαν στο κέντρο της πόλης, επισκέφτηκαν ένα κεντρικό εστιατόριο και είδαν πώς λειτουργεί η κουζίνα, αθλήθηκαν στο Βασδέκειο γήπεδο της Νέας Ιωνίας.

10 Προτάσεις Η κατάσταση των γυναικών σήμερα Η εμπειρία που αποκτήσαμε από τη μακρόχρονη δουλειά μας στο Αλιβέρι μας δείχνει ότι μπορεί να γίνει σοβαρή δουλειά ειδικά με τις γυναίκες στους οικισμούς αρκεί η δουλειά αυτή να έχει διάρκεια για να μπορέσουν από τη μια τα στελέχη να αντιληφθούν το κλίμα της αλλαγής και να το ενισχύσουν, και από την άλλη για να μπορέσουν τα αποτελέσματα να αρχίσουν να γίνονται ορατά. Οι γυναίκες δέχονται πιο εύκολα τις αλλαγές ειδικά εάν βλέπουν μπροστά τους απτά αποτελέσματα και για το λόγο αυτό η δουλειά με τις γυναίκες βασίζεται αρκετά στη λογική των «θετικών προτύπων»: κάποια γυναίκα που κατάφερε να πάρει απολυτήριο δημοτικού και να δουλέψει για παράδειγμα ως καθαρίστρια σε κάποιο παιδικό σταθμό, θα δημιουργήσει με το παράδειγμά της τις προϋποθέσεις κάποια άλλη γυναίκα να το ακολουθήσει αλλά και να πείσει και την οικογένειά της για τη σπουδαιότητά του. Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι οι γυναίκες και ειδικά οι νέες μητέρες είναι «το κλειδί» για να συντελεστούν σταδιακά αλλαγές τόσο στις ίδιες όσο και στα παιδιά τους. Η ταυτόχρονη παρέμβαση σε γυναίκες και παιδιά έχει αποτελέσματα σε βάθος χρόνου τόσο στην εκπαίδευση των παιδιών όσο και στην εκπαίδευση των ίδιων των γυναικών, στην απασχολισιμότητά τους και στη κοινωνική τους ζωή. Σημείο κλειδί είναι και η γνώση και ο σεβασμός των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των γυναικών Ρομά, οι κώδικες του οικισμού σε ό,τι τις αφορά, το τί θίγεται και τί όχι, για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις λόγω της διαφορετικής κουλτούρας. Για παράδειγμα, είναι δύσκολο για γυναίκες του οικισμού να συμμετέχουν σε ομάδες των προγραμμάτων Δια βίου Μάθησης όταν τα μαθήματα γίνονται στο κέντρο της πόλης και ειδικά βραδινές ώρες. Χρειάζεται σε συνέργεια με τον φορέα να ξεκινήσουν ομάδες στον οικισμό, να συνηθίσουν οι γυναίκες την ιδέα και όταν μαζευτούν αρκετές και συζητηθεί και με την οικογένειά τους, να ξεκινήσουν μαθήματα εκτός οικισμού (ακόμη καλύτερα θα μπορούσε στην αρχή τουλάχιστον να εξασφαλιστεί και η μεταφορά τους). Επιπλέον, μερικές φορές προκύπτουν δυσκολίες επειδή τα στελέχη που δουλεύουν με γυναίκες θεωρούν αυτονόητα πράγματα που όμως για εκείνες δεν είναι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν για μας η αρχική θέληση των γυναικών να εργαστούν σαν μισθωτές: αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε ότι προκύπτουν προβλήματα όπως η τήρηση ωραρίου, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων όχι επειδή οι γυναίκες δεν ήθελαν να δουλέψουν, αλλά επειδή η έννοια της μισθωτής εργασίας ήταν άγνωστη για τον τρόπο ζωής τους. Ξεκινήσαμε λοιπόν να λειτουργούμε ομάδα με τις εργαζόμενες γυναίκες όπου εκπαιδεύονται σε βασικές γνώσεις εργασιακών σχέσεων και κουλτούρας και

11 Τα Κέντρα Ρομά στη νέα προγραμματική περίοδο Αν και δεν έχουν οριστικοποιηθεί οι δράσεις για τις νέες δομές που θα αντικαταστήσουν τα κέντρα Ρομά, εν τούτοις, φαίνεται ότι πολλές από τις υφιστάμενες δράσεις πρόκειται να σταματήσουν μετά από 15 έτη παρουσίας στον οικισμό. Τα επερχόμενα Κέντρα Κοινότητας δεν θα διαθέτουν το αντίστοιχο προσωπικό (υπολογίζεται σε 2-3 υπαλλήλους για τα θέματα Ρομά ανά κέντρο), ενώ η γενική μορφή που θα έχουν τα κέντρα κοινότητας θα αφήνει ελάχιστα περιθώρια για διακριτές πολιτικές αντίστοιχες με τις ιδιαίτερες ανάγκες ομάδων επωφελούμενων με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες. πέραν του συζύγου η αυτομόρφωση και η στήριξη των παιδιών τους στο σχολείο, συνιστούν στοιχεία ενδυνάμωσης και του ρόλου και του λόγου της γυναίκας Ρομά στο εσωτερικό της κοινότητάς της. Τα mainstream γενικά μέτρα για την προώθηση της ισότητας και για τις γυναίκες Ρομά ακυρώνονται στην πράξη έναντι των υπηρεσιών λόγω των πολλαπλών στερεοτύπων που υφίσταται και σήμερα η σχέση Ρομά μη-ρομά, από τη μη συμβατότητα των γενικών αρχών των πολιτικών ισότητας με την εθιμική διαχείριση της καθημερινότητας στους οικισμούς. Η θέση της γυναίκας στις κοινότητες Ρομά διαφέρει ανά την Ελλάδα και σίγουρα συνιστά ένα διακριτό τοπίο συγκριτικά με τη θέση των γυναικών σε άλλες ευπαθείς ομάδες όπως οι μετανάστες (γενικά), οι άποροι, οι άστεγοι, κτλ. Οι ιδιαίτερες αυτές ανάγκες του πληθυσμού απαιτούν διάρκεια και επιμονή των προσπαθειών μας χρονικά, όπως π.χ. ειδικές δράσεις και καμπάνιες ενάντια στους πρόωρους γάμους που οδηγούν την συντριπτική πλειοψηφία των κοριτσιών Ρομά εκτός σχολείου και διακόπτουν την όποια τάση κοινωνικής τους ένταξης, απεγκλωβισμός από τα παραδοσιακά επαγγέλματα του λιανοπωλητή και αξιοποίησης των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, στήριξης και ένταξης σε διαδικασίες εκπαίδευσης ενηλίκων, κτλ. Η διαπίστωσή μας είναι ότι οι εξειδικευμένες και στοχευμένες δράσεις για τις γυναίκες Ρομά μέσα από διαδικασίες ενθάρρυνσης της διατύπωσης άποψης, της ένταξης σε επαγγέλματα

12