ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987)

Transcript

1 Διάγραμμα Περιεχομένων ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987) Εισαγωγικά...23 Ι. Θρησκευτική Ελευθερία...25 Α. Γενικά...25 Β. Ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης...26 Γ. Ελευθερία της λατρείας...30 ΙΙ. Σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας...33 Α. Γενικά...33 Β. Συνταγματική κατοχύρωση των ιερών κανόνων...34 Γ. Αυτοδιοίκηση της Εκκλησίας...37 Δ. Εποπτεία της Πολιτείας επί της Εκκλησίας Γενικά Ακυρωτικός έλεγχος των πράξεων των εκκλησιαστικών αρχών...39 ΙΙΙ. Οργάνωση και διοίκηση της Εκκλησίας...41 Α. Νομική προσωπικότητα της Εκκλησίας και των οργανωτικών της υποδιαιρέσεων...41 Β. Οργανισμός Διοικήσεως Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ)...41 Γ. Διοίκηση και διαχείριση της μοναστηριακής περιουσίας...42 Δ. Υπηρεσιακή κατάσταση εφημερίων...44 Ε. Υπηρεσιακή κατάσταση ιεροψαλτών...45 IV. Εκκλησιαστικό Ποινικό Δίκαιο...46 Α. H φύση των εκκλησιαστικών δικαστηρίων ως δικαιοδοτικών ή διοικητικών οργάνων. Η παλαιότερη νομολογία...46 Β. Η στροφή της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας και οι συνέπειές της...48 V. Επίμετρο...49 Η ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ: Θεσμική καθιέρωση και ζητήματα εφαρμογής Ι. Η κανονιστική αρμοδιότητα των εκκλησιαστικών διοικητικών οργάνων πριν

2 ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ι το Σύνταγμα του Α. Η αποφασιστική τομή με το Ν.Δ. 126/ Β. Τυπολογία εκκλησιαστικών κανονιστικών πράξεων μέχρι το Ν.Δ. 126/ Γ. Η εκκλησιαστική κανονιστική διάταξη υπό τα προϊσχύσαντα Συντάγματα...58 Δ. Το κύρος των νομοθετικών εξουσιοδοτήσεων της καταστατικής νομοθεσίας του Αγ. Όρους...68 ΙΙ. Η κανονιστική αρμοδιότητα των εκκλησιαστικών διοικητικών οργάνων μετά το Σύνταγμα του Α. Νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις του ισχύοντος Ν. 590/ Β. Συνταγματικά θεμέλια και κανόνες χρήσεως των νομοθετικών εξουσιοδοτήσεων προς τα εκκλησιαστικά διοικητικά όργανα Η νομοθετική εξουσιοδότηση κατά το ισχύον Σύνταγμα Κανόνες χρήσεως των νομοθετικών εξουσιοδοτήσεων Η φύση των κανόνων δικαίου που τίθενται από τις κανονιστικές πράξεις. Η απαίτηση του Συντάγματος και της αρχής του κράτους δικαίου να είναι ειδική και ορισμένη η νομοθετική εξουσιοδότηση προς τα εκκλησιαστικά διοικητικά όργανα...77 ΙΙΙ. Η κανονιστική αρμοδιότητα στην Εκκλησία της Κρήτης και στις Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου...81 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ Νομικό καθεστώς διοίκησης, αξιοποίησης και προστασίας στην Εκκλησία της Ελλάδος I. Διαμόρφωση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Ορολογικά και διακρίσεις...85 II. Τα εκκλησιαστικά πράγματα ως εκτός συναλλαγής...87 III. Αρχαιολογικός Νόμος και εκκλησιαστική περιουσία...90 IV. Περιουσία Μητροπόλεων...91 V. Περιουσία Ενοριακών Ναών...91 VI. Περιουσία Μονών...93 A. Εισαγωγικά...93 B. Η Σύμβαση απαλλοτριώσεως του Γ. ΟΔΕΠ και ΕΚΥΟ...95 Δ. Ν. 1700/ / Ε. Ι. Μονές κατά Ελληνικού Δημοσίου: ΣτΕ 5057/1987 ΕΔΔΑ 492/ ΣΤ. Τρόποι εκμετάλλευσης της μοναστηριακής περιουσίας Ζ. Η χρησικτησία ως τίτλος κτήσεως της μοναστηριακής περιουσίας VII. Χρησικτησία τρίτων επί των εκκλησιαστικών ακινήτων Α. Τακτική χρησικτησία

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Β. Έκτακτη χρησικτησία Μοναστηριακά ακίνητα Το εύρος εφαρμογής του άρθ. 21 Ν.Δ. της 22.4/ Ακίνητα των υπόλοιπων εκκλησιαστικών νομικών προσώπων ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ: ΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ I. Η διαμόρφωση του μοναχισμού: ιστορική αναδρομή II. Προϋποθέσεις και διαδικασία κτήσεως της μοναχικής ιδιότητας: ισχύον δίκαιο III. Απομάκρυνση από τη μονή. Απώλεια της ιδιότητας του μοναχού IV. Νομικές συνέπειες της μοναχικής ιδιότητας Α. Οικογενειακό δίκαιο Β. Περιουσιακό δίκαιο Εισαγωγικά Νομική τύχη της περιουσίας που αποκτήθηκε μέχρι την κουρά Νομική τύχη της περιουσίας που αποκτήθηκε μετά την κουρά Νομική τύχη της περιουσίας του μοναχού μετά το θάνατό του Περιουσιακό καθεστώς των ιερομονάχων Περιουσιακό καθεστώς των ρασοφόρων αγάμων κληρικών Περιουσιακό καθεστώς των μοναχών της Θράκης, της Σάμου και των πρεσβυγενών πατριαρχείων Περιουσιακό καθεστώς των μοναχών των ησυχαστηρίων Κριτικές παρατηρήσεις Ζητήματα συνταγματικότητας Φορολογική μεταχείριση της κληρονομιαίας περιουσίας των μοναχών ΚΩΔΙΚΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ: Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 5/1978 Ι. Γενικά Οι εξουσιοδοτικές διατάξεις του Ν. 590/ ΙΙ. Περίγραμμα του περιεχομένου και εύρος εφαρμογής των διατάξεων του Καν. 5/ Α. Έννοια εκκλησιαστικού υπαλλήλου. Σκοποί και όργανα εφαρμογής του Κ.Ε.Υ. - Θεματική κατάταξη του περιεχομένου του Β. Η επέκταση των διατάξεων του Ν. 2190/1994 (Α.Σ.Ε.Π.) και στην επιλογή των εκκλησιαστικών υπαλλήλων ΙΙΙ. Ζητήματα από την εφαρμογή του Καν. 5/ Α. Η αντισυνταγματικότητα της εξουσιοδοτικής διάταξης του ά του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος (Ν. 590/1977)

4 ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ι Β. Περιορισμοί των ατομικών ελευθεριών των εκκλησιαστικών υπαλλήλων. Ο δικαστικός έλεγχος των περιορισμών των δημόσιων υπαλλήλων από το ΕΔΔΑ και η αρχή της αναλογικότητας Περιορισμοί προβλεπόμενοι από τον Καν. 5/ Δικαστικός έλεγχος των περιορισμών των δημόσιων υπαλλήλων από το ΕΔΔΑ Οι περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης. Το καθήκον εχεμύθειας Η υποχρέωση υπακοής Η πολιτική ουδετερότητα Γ. Δικαστικός έλεγχος της πειθαρχικής διαδικασίας: πλημμέλειες της κλήσεως σε απολογία εκκλησιαστικού υπαλλήλου (ΣτΕ 1557/2005) Το πραγματικό και νομικό μέρος της υπόθεσης Παρατηρήσεις Δ. Η υπαγωγή των ιεροκηρύκων στο καθεστώς των εκκλησιαστικών υπαλλήλων. Δικονομικές συνέπειες Ε. Το υπηρεσιακό καθεστώς των υπαλλήλων της Εκκλησίας της Κρήτης IV. Συμπεράσματα ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΩΝ Γνωμοδότηση Ο ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Ι. Βασικές έννοιες: όργανα, μορφές και διαδικασία δημοσιονομικού ελέγχου των εν γένει δημόσιων υπολόγων ΙΙ. Δημοσιονομικός έλεγχος των εκκλησιαστικών νομικών προσώπων. Η έννοια του εκκλησιαστικού δημόσιου υπολόγου III. Νομολογιακά πορίσματα από το δημοσιονομικό έλεγχο των εκκλησιαστικών δημόσιων υπολόγων IV. Ποινική μεταχείριση των εκκλησιαστικών δημόσιων υπολόγων σε περίπτωση διαχειριστικού ελλείμματος V. Η συνταγματική και κρατικοδικαιική απαίτηση για την υπαγωγή και των αγιορειτικών μοναστηριακών αρχών στις διατάξεις του δημόσιου λογιστικού (Ν. 2362/1995)

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ΜΟΝΩΝ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Γνωμοδότηση ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Η εναρμόνιση του Κανονισμού 55/1974 για τα εκκλησιαστικά έργα με την κοινοτική Οδηγία 2004/18/ΕΚ Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Έννοια και θεσμική λειτουργία της εκκλησιαστικής αυτοδιοικήσεως ΙΙΙ. Ο Κανονισμός 55/1974: δομή, περιεχόμενο και αποστολή ΙV. Τροποποιήσεις και όργανα εφαρμογής του Καν. 55/ V. Νομολογιακές εφαρμογές του Καν. 55/ Νομική φύση της σύμβασης εκκλησιαστικού έργου VΙ. Η αυτοτελούς χαρακτήρα κοινοτική έννοια των οργανισμών δημοσίου δικαίου. Προϋποθέσεις συνδρομής VΙΙ. Η φύση των εκκλησιαστικών νομικών προσώπων και το ζήτημα της υπαγωγής αυτών στους οργανισμούς δημοσίου δικαίου VΙΙΙ. Συμπερασματικές κρίσεις ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ BLOGGING (ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΩΝ) Εισήγηση σε Συνέδριο ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΣΤΕ 502/2011 [Νομική Προσωπικότητα Εκκλησιαστικών Οργανισμών και Μονών] ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΣΤΕ 686/2011 [Έννομο συμφέρον μονών για προσφυγή στο ΣτΕ Εκκλησιαστικά Δικαστήρια] Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ( ) Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Εκκλησία της Θεσσαλονίκης και Οικουμενικό Πατριαρχείο μέχρι την έναρξη της οθωμανικής περιόδου (1430) ΙΙΙ. Η Εκκλησία της Θεσσαλονίκης υπό τον οθωμανικό ζυγό ( )

6 ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ι A. Η λειτουργία της Επαρχιακής Συνόδου Β. Οι Κανονισμοί της Ορθόδοξης Χριστιανικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (1886, 1904) ΙV. Η κατάργηση της Επαρχιακής Συνόδου μετά την απελευθέρωση (1924). Η αντικανονική εκκλησιαστική υποβάθμιση της Θεσσαλονίκης Βασική βιβλιογραφία Ευρετήριο όρων