ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος VΙΙ Ι. Γενικό Μέρος Α. Βασικές έννοιες Θέματα ορολογίας Οι χρησιμοποιούμενοι όροι Οι βασικές έννοιες «Εγγυήσεις θεσμών» και «εγγυήσεις θεσμικές» Ιστορική εξέλιξη Θεωρητικό θεμέλιο Ατομικά κλπ. δικαιώματα και κανόνες δικαίου Γενικά Ως προς τα «ατομικά δικαιώματα» (status negativus) Ως προς τα πολιτικά δικαιώματα (status activus) Ως προς τα κοινωνικά δικαιώματα (status positivus) Συνδυασμός κατηγοριών (status mixtus)... 11

2 136 Περιεχόμενα Β. Φορείς των δικαιωμάτων Γενικά Ικανότητα δικαίου, γενική και ειδική Ικανότητα ασκήσεως Ο άνθρωπος ως φορέας Διάκριση σε δικαιώματα όλων, Ελλήνων, αλλοδαπών Ο άνθρωπος πρόσωπο Τα νομικά πρόσωπα Νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου Ενώσεις προσώπων Γ. Δεσμευόμενοι από τα ατομικά δικαιώματα Γενικά Το Κράτος και τα όργανά του Κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου Η Εκκλησία της Ελλάδος Δέσμευση ιδιώτη. Τριτενέργεια Γενικά Ορολογία Στην Ελλάδα Δ. Περιορισμοί των ατομικών δικαιωμάτων Γενικά Προσδιορισμοί και περιορισμοί Είδη περιορισμών Άμεσοι συνταγματικοί περιορισμοί... 25

3 Περιεχόμενα Επιφύλαξη νόμου / νομοθετικοί περιορισμοί Είδη επιφυλάξεως Τυπικός ή και ουσιαστικός νόμος Ο νομοθετικός περιορισμός του ατομικού δικαιώματος και η αρχή της αναλογικότητας Χαρακτηριστικά νομοθετικού περιορισμού «Έμμεση» επιφύλαξη νόμου Επιφύλαξη υπέρ διοικητικών ή δικαστικών αρχών Δημόσιο συμφέρον και ατομικά δικαιώματα «Χρέος κοινωνικής αλληλεγγύης» και ατομικά δικαιώματα Τα λεγόμενα «ανεπιφύλακτα» δικαιώματα Περιορισμοί διεθνούς δικαίου Κατάχρηση δικαιώματος Περιορισμός ή προσδιορισμός; Πεδίο εφαρμογής. Σχέση με ΑΚ Έννοια «καταχρήσεως» Ειδικά θέματα Συρροή ατομικών δικαιωμάτων Σύγκρουση ατομικών δικαιωμάτων Παραίτηση από ατομικό δικαίωμα Ε. Προστασία των ατομικών δικαιωμάτων Ανάγκη και μορφές προστασίας... 35

4 138 Περιεχόμενα ΙΙ. Ειδικό Μέρος 27. Οι επί μέρους ενότητες Α. Αξία του ανθρώπου Σεβασμός και προστασία της αξίας / α- ξιοπρέπειας του ανθρώπου Γενικά Στην Σ 2 1 προγραμματική διάταξη ή ατομικό δικαίωμα; Περιεχόμενο Φορείς Δικαίωμα ζωής («στη ζωή») Δικαίωμα υγείας, σωματικής και ψυχικής ακεραιότητας, γενετικής ταυτότητας Άλλα δικαιώματα Β. Ατομικές ελευθερίες και πρόσωπο Προσωπική ελευθερία (φυσική, σωματική) Γενικά Απαγόρευση δουλείας και ειλωτείας Ελευθερία κινήσεως και εγκαταστάσεως Προσωπική ασφάλεια Ο ποινικός κολασμός Γενικά Ο νόμος Δικαστικός κολασμός Μεταχείριση κρατουμένων Επέκταση αρχής εκτός του Ποινικού Δικαίου;... 51

5 Περιεχόμενα Αποζημίωση αδίκως καταδικασθέντων Ελευθερία αναπτύξεως της προσωπικότητας Δικαίωμα ιθαγένειας Απαραβίαστο ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής Γενικά Ιδιωτική και οικογενειακή ζωή - απαραβίαστο Πληροφοριακή αυτοδιάθεση Το άσυλο της κατοικίας Το απόρρητο της επικοινωνίας Γ. Πνευματική ελευθερία Γενικά Η θρησκευτική ελευθερία Γενικά, ορολογία Ελευθερία θρησκευτικής συνειδήσεως Η διάκριση «επικρατούσας και γνωστής» θρησκείας Κράτος και εκκλησία Ελευθερία ασκήσεως Φορείς προστασία Η ελευθερία της πληροφορίας Η ελευθερία της γνώμης Η ελευθερία του τύπου Γενικά Έννοια τύπου... 70

6 140 Περιεχόμενα Περιεχόμενο, γενικά Ελευθερία εκδόσεως Ελευθερία συντάξεως Ελευθερία εκτυπώσεως Ελευθερία κυκλοφορίας Επαγγελματική ελευθερία, περιορισμοί Περιορισμοί Ελευθερία κινηματογράφου και φωνογραφίας Ειδικότερα η ραδιοτηλεόραση Γενικά Ο κρατικός έλεγχος Το πρόγραμμα «Ουδετερότητα» Ελευθερία της τέχνης Ελευθερία της παιδείας Γενικά Ελευθερία παιδείας, γενικά Επαγγελματική ή άλλη ειδική εκπαίδευση Η ανώτατη εκπαίδευση Αθλητισμός Ελευθερία επιστήμης, έρευνας, διδασκαλίας Δ. Οικονομική Ελευθερία Γενικά Ιδιοκτησία, προσδιορισμοί και περιορισμοί... 86

7 Περιεχόμενα Προστασία ιδιοκτησίας Έννοια ιδιοκτησίας Περιεχόμενο της ιδιοκτησίας «Προσδιορισμοί» της ιδιοκτησίας Περιορισμοί της ιδιοκτησίας Αναγκαστική απαλλοτρίωση, γενικά Έννοια, χρησιμότητα Ρύθμιση, χαρακτηριστικά Αντικείμενο De facto αναγκαστική απαλλοτρίωση Το κριτήριο της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως Προϋποθέσεις αναγκαστικής απαλλοτριώσεως Γενικά Δημόσια ωφέλεια Νομοθετική πρόβλεψη Αποζημίωση Διαδικασία απαλλοτριώσεως Γενικά Απόφαση της Διοικήσεως Αναγνώριση δικαιούχων Κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτριώσεως Καθορισμός αποζημιώσεως Συντέλεση αναγκαστικής απαλλοτριώσεως Ειδικές περιπτώσεις απαλλοτριώσεως, συγγενείς θεσμοί... 99

8 142 Περιεχόμενα Ειδικές περιπτώσεις αναγκαστικής απαλλοτριώσεως Συγγενείς θεσμοί Ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία Γενικά Ελευθερία συμβάσεων Ελευθερία ανταγωνισμού Ελευθερία διαφημίσεως Ελευθερία ιδρύσεως εμπορικών επιχειρήσεων Φορείς Περιορισμοί Ελευθερία εργασίας, επαγγελματική ε- λευθερία Γενικά, έννοιες Οι προστατευτικοί κανόνες Περιεχόμενο Φορείς Περιορισμοί Προστασία εργασίας, προγραμματικές διακηρύξεις, νομικές υποχρεώσεις Ε. Συλλογικές ελευθερίες Γενικά Ελευθερία συναθροίσεως Έννοια συναθροίσεως Χαρακτηριστικά συναθροίσεως Περιεχόμενο Φορείς Περιορισμοί

9 Περιεχόμενα Ελευθερία ενώσεως Αντικείμενο προστασίας Περιεχόμενο Περιορισμοί Φορείς Γεωργικοί και αστικοί συνεταιρισμοί Αναγκαστικοί συνεταιρισμοί Συνδικαλιστική ελευθερία Γενικά Φορείς Περιεχόμενο Απεργία Ανταπεργία Συλλογική αυτονομία Συλλογικές συμβάσεων δημόσιων υπαλλήλων και υπαλλήλων ΟΤΑ. 119 ΙΙΙ. Αρχή της ισότητας 60. Γενικά Ισότητα και άνθρωπος Περιεχόμενο Γενικά Περιορισμοί, διαφοροποιήσεις Φορείς Ειδικότερα η ισότητα των φύλων Ειδικότερα η ισότητα αμοιβών Ειδικότερα η φορολογική ισότητα Ειδικότερα η στρατολογική ισότητα Ειδικότερα η πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες / λειτουργίες

10 144 Περιεχόμενα IV. Κοινωνικά δικαιώματα 69. Γενικά Προστασία της οικογένειας και του γάμου Προστασία μητρότητας και παιδικής ηλικίας Προστασία υγείας Προστασία αδυνάτων (κοινωνική πρόνοια) Προστασία κατοικίας Εργασία και κοινωνική ασφάλιση Προστασία του περιβάλλοντος Γενικά Η υποχρέωση του Κράτους Το ατομικό δικαίωμα