Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 23 Δεκεμβρίου 2016 (OR. en)

Transcript

1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 23 Δεκεμβρίου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0413 (COD) 15819/16 ADD 3 UD 281 ΠΡΟΤΑΣΗ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: Για τον Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής 22 Δεκεμβρίου 2016 κ. Jeppe TRANHOLM-MIKKSEN, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης SWD(2016) 471 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους ελέγχους ρευστών διαθεσίμων που εισέρχονται ή εξέρχονται από την Ένωση και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1889/2005 Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - SWD(2016) 471 final. συνημμ.: SWD(2016) 471 final 15819/16 ADD 3 DG G 3 B

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, SWD(2016) 471 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους ελέγχους ρευστών διαθεσίμων που εισέρχονται ή εξέρχονται από την Ένωση και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1889/2005 {COM(2016) 825 final} {SWD(2016) 470 final}

3 Δελτίο συνοπτικής παρουσίασης Πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1889/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2005, σχετικά με τους ελέγχους ρευστών διαθεσίμων που εισέρχονται ή εξέρχονται από την Κοινότητα Α. Ανάγκη ανάληψης δράσης Γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζεται; Από την αξιολόγηση αυτού του κανονισμού προέκυψε η ανάγκη αναθεώρησης του εν λόγω μέσου, προκειμένου να ληφθούν υπόψη η εξέλιξη των διεθνών κανόνων, το ενωσιακό πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες/της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και οι προτεραιότητες της Επιτροπής που απαριθμούνται στο σχέδιο δράσης του 2016 σχετικά με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Κάθε χρόνο υποβάλλονται δηλώσεις ελέγχου ρευστών διαθεσίμων από πρόσωπα που μεταφέρουν EUR ή περισσότερα εντός ή εκτός της ΕΕ. Το συνολικό ποσό που δηλώνεται κυμαίνεται από 60 έως 70 δισ. EUR. Εντοπίστηκαν τέσσερα βασικά προβλήματα: 1. το λαθρεμπόριο ρευστών διαθεσίμων σε αποστολές ταχυδρομείου και εμπορευμάτων 2. ανεπάρκειες όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών 3. η χρήση ιδιαίτερα ρευστοποιήσιμων μέσων αποθήκευσης αξίας, όπως ο χρυσός, με στόχο την απαλλαγή από την υποχρέωση δήλωσης 4. η αδυναμία των αρμόδιων αρχών να λάβουν μέτρα στις περιπτώσεις κατά τις οποίες εντοπίζονται ποσά χαμηλότερα από EUR, αλλά υπάρχουν ενδείξεις εγκληματικής δραστηριότητας. Στην έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων εξετάζονται επίσης και αναλύονται τρία πρόσθετα, λιγότερο σημαντικά, προβλήματα. Η απουσία δράσης εκ μέρους της Ένωσης θα έχει ως αποτέλεσμα τη μη τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων. Τα ενδιαφερόμενα μέρη που επηρεάζονται περισσότερο είναι οι πολίτες, οι αρχές και οι επιχειρήσεις που θα πληγούν από την αυξημένη εκτροπή ρευστών διαθεσίμων η οποία συνδέεται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Τι αναμένεται να επιτευχθεί με την παρούσα πρωτοβουλία; Στόχος της πρότασης είναι η προαγωγή και η διατήρηση ασφαλούς, ισόρροπης και βιώσιμης ανάπτυξης των οικονομικών δραστηριοτήτων σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί: 1. με την επέκταση της κανονιστικής κάλυψης σε όλους τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να μεταφερθούν ρευστά διαθέσιμα, ώστε να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική παρακολούθηση των ρευστών διαθεσίμων που αποστέλλονται μέσω ταχυδρομείου και ως εμπορεύματα 2. με τη βελτίωση του πλαισίου για την ανταλλαγή πληροφοριών όσον αφορά τα δεδομένα σχετικά με τους ελέγχους ρευστών διαθεσίμων μεταξύ των αρμόδιων αρχών εντός της ΕΕ 3. με την ανάπτυξη αναλογικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση της συμπεριφοράς που αποσκοπεί στη φοροδιαφυγή με τη χρήση του χρυσού αντί των ρευστών διαθεσίμων 4. με την παροχή της δυνατότητας στις αρμόδιες αρχές να προβαίνουν σε ενέργειες στις περιπτώσεις ποσών κάτω από το ανώτατο όριο, όταν υπάρχουν ενδείξεις εγκληματικής δραστηριότητας. Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; Το πρόβλημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας μέσω του λαθρεμπορίου ρευστών διαθεσίμων είναι διακρατικό. Λαμβανομένων υπόψη των αρχών της εσωτερικής αγοράς και της συναφούς ελεύθερης κυκλοφορίας, η αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων πρέπει να εναρμονιστεί σε βαθμό που δεν μπορεί να επιτευχθεί με τη λήψη μέτρων σε εθνικό επίπεδο. Β. Λύσεις Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής εξετάσθηκαν; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί; Εξετάστηκε το ενδεχόμενο να διατηρηθεί η υφιστάμενη κατάσταση για όλες τις επιλογές, αλλά προκρίθηκε μόνο σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων. Τα προβλήματα που εντοπίστηκαν αντιμετωπίστηκαν με συνδυασμό νομοθετικών και μη νομοθετικών επιλογών (σε επίπεδο ΕΕ). Τα τέσσερα κύρια προβλήματα αντιμετωπίστηκαν με νομοθετική προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ, ενώ στην περίπτωση των τριών λοιπών προβλημάτων, τα προβλήματα αυτά αντιμετωπίστηκαν με συνδυασμό μέτρων μη δεσμευτικού χαρακτήρα και νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ. Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή; 2

4 Διεξήχθη δημόσια διαβούλευση και ζητήθηκε ανατροφοδότηση μέσω διαφόρων ερωτηματολογίων που απευθύνονταν στις αρμόδιες αρχές και στους εθνικούς εμπειρογνώμονες της ομάδας εργασίας για τον έλεγχο των ρευστών διαθεσίμων. Επειδή οι απόψεις ήταν ετερόκλητες ανάλογα με το θέμα που τέθηκε, δεν είναι δυνατή η παροχή συνοπτικής και ορθής επισκόπησης, ωστόσο, οι απόψεις λήφθηκαν υπόψη κατά την πρόκριση των εναλλακτικών επιλογών. Γ. Επιπτώσεις της προτιμώμενης επιλογής Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών); Η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των ελέγχων ώστε να περιλαμβάνονται τα ρευστά διαθέσιμα που μεταφέρονται με αποστολές ταχυδρομείου και ως εμπορεύματα και η δυνατότητα δέσμευσης ποσών μικρότερων από το κατώτατο όριο, όταν υπάρχουν ενδείξεις εγκληματικής δραστηριότητας, θα διασφαλίσουν την πλήρη και ρητή συμμόρφωση με τους διεθνείς κανόνες και τα διεθνή πρότυπα βέλτιστων πρακτικών. Τούτο θα συμπληρωθεί με καλύτερες δυνατότητες για διενέργεια ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές, ενώ ταυτόχρονα ο πρόσθετος διοικητικός φόρτος για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις αρχές θα διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα. Η διεύρυνση του ορισμού των «ρευστών διαθεσίμων» ώστε να συμπεριλάβει τον χρυσό και ορισμένα προπληρωμένα μέσα πληρωμών και ο μηχανισμός που επιλέχθηκε, ο οποίος προβλέπει τη δυνατότητα να τροποποιούνται με ευέλικτο τρόποι τα συστατικά στοιχεία ανάλογα με τις εξελισσόμενες τάσεις και την τεχνολογία, λαμβάνουν υπόψη τις τελευταίες εξελίξεις που επισημάνθηκαν από τις αρμόδιες αρχές και αποδεικνύει τη δέσμευση της ΕΕ να αντιμετωπίσει τις οδούς διαφυγής που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά αξίας. Τα μέτρα αυτά μεταφράζονται και σε σημεία δράσης τα οποία απαριθμήθηκαν στο σχέδιο δράσης της Επιτροπής για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και ενισχύουν το πλαίσιο της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Συμβάλλουν στην αρμονική ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς και στην προστασία των πολιτών και των επιχειρήσεων. Με τις προτεινόμενες εναλλακτικές επιλογές όσον αφορά τις κυρώσεις για μη υποβολή δήλωσης, τα επίπεδα εφαρμογής μεταξύ των κρατών μελών και την παροχή πληροφοριών στα ενδιαφερόμενα μέρη επιδιώκεται να επιτευχθεί κοινή προσέγγιση, ενώ λαμβάνεται ταυτόχρονα υπόψη η αρχή της επικουρικότητας. Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών); Δεν αναμένεται σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος ως προς το κόστος συμμόρφωσης (οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής) για τα ενδιαφερόμενα μέρη (βλ. κατωτέρω το σημείο για τις επιχειρήσεις). Πώς θα επηρεαστούν οι μεγάλες, οι μικρομεσαίες και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις; Τα μέτρα που λαμβάνονται αφορούν τα ρευστά διαθέσιμα ύψους ίσου ή ανώτερου των EUR τα οποία μεταφέρονται μέσω των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ από πρόσωπα ή ως φορτίο/ταχυδρομείο. Οι επιχειρήσεις πολύ σπάνια χρησιμοποιούν αυτόν τον τρόπο μεταφοράς. Επί του παρόντος, το φυσικό πρόσωπο το οποίο συνοδεύει την αποστολή μετρητών προβαίνει υποχρεωτικά σε δήλωση ρευστών διαθεσίμων. Η πείρα δείχνει ότι οι επαγγελματίες μεταφορείς που συνοδεύουν τις αποστολές μετρητών έχουν απόλυτη επίγνωση των υποχρεώσεών τους και σε μεγάλο βαθμό τις τηρούν. Η νέα υποχρέωση γνωστοποίησης για αποστολές μετρητών που μεταφέρονται με ταχυδρομείο/φορτίο έχει σχεδιαστεί ώστε να δοθεί στις αρχές η δυνατότητα να διενεργούν ελέγχους και, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, να ζητούν έγγραφα τεκμηρίωσης. Δεν προβλέπεται υποχρέωση για συστηματική υποβολή δήλωσης και οι αρχές μπορούν να κάνουν χρήση της διακριτικής τους ευχέρειας (π.χ. στην περίπτωση αποστολών μεταξύ τραπεζών). Αναμένεται ότι ο τυχόν αντίκτυπος στους επαγγελματίες μεταφορείς θα είναι ελάχιστος λόγω της σχετικά σπάνιας χρήσης του εν λόγω τρόπου μεταφοράς και λόγω της προσέγγισης. Δεν αναμένονται συγκεκριμένες επιπτώσεις ειδικά για τις ΜΜΕ ή τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις εθνικές διοικητικές αρχές; Δεν αναμένεται σημαντικός αντίκτυπος στους εθνικούς προϋπολογισμούς και τις εθνικές διοικήσεις. Για ορισμένους από τους πρόσθετους ελέγχους θα απαιτηθεί η διάθεση ανθρώπινων πόρων, αλλά ο συνολικός αντίκτυπος σε σύγκριση με το βασικό σενάριο δεν αναμένεται να είναι σημαντικός. Το κόστος του συστήματος για τη μεταφορά πληροφοριών μεταξύ των αρχών θα εξαρτηθεί από την εναλλακτική επιλογή που θα προκριθεί και που πρόκειται να καθοριστεί, αλλά πιθανότατα δεν αναμένεται να είναι σημαντικό. Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις; Όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα και τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα πρέπει να σημειωθεί ότι θα συλλέγονται περισσότερες πληροφορίες από όσες συλλέγονται επί του παρόντος. Οι πληροφορίες αυτές θα κοινοποιούνται στις μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών που υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους όσον αφορά τη χρήση και τη διάδοση και θα ανταλλάσσονται μεταξύ των αρμόδιων αρχών. Τούτο εξισορροπείται από την αναγκαιότητα να συλλέγονται οι πληροφορίες με στόχο την προστασία της κοινωνίας και μπορεί να μετριαστεί από την τεχνολογία για την ανταλλαγή των εν λόγω δεδομένων μεταξύ των αρχών. 3

5 Δ. Παρακολούθηση Πότε θα επανεξεταστεί η πολιτική; Αρχική επανεξέταση πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος του νέου κανονισμού και στη συνέχεια ανά πενταετία. Η αξιολόγηση θα γίνει με τη μορφή έκθεσης της Επιτροπής προς το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. 4