Τεχνοοικονομική Μελέτη

Transcript

1 Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τεχνοοικονομική Μελέτη Ενότητα 2: Βασικοί Οικονομικοί Όροι Σκόδρας Γεώργιος, Αν. Καθηγητής Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ψηφιακά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοπός της ενότητας Συνέχεια ανάλυσης βασικών οικονομικών όρων όπως αποδοτικότητα, συνολική επένδυση, κόστος παραγωγής, ακαθάριστο κέρδος, απόσβεση, έξοδα φόρων και καθαρό κέρδος 4

5 Βασικοί οικονομικοί όροι(1) αποδικότητα(profitabil ity) = ετήσιοκέρδος επενδεδυμ ένοκεφάλαιο Επειδή τα διαθέσιμα κεφάλαια είναι περιορισμένα ένας επενδυτής για να επενδύσει τα χρήματά του μπορεί, με βάση την αποδοτικότητα μιας επένδυσης, να επιλέξει: ανάμεσα σε διαφορετικές παραγωγικές διεργασίες ανάμεσα σε μια παραγωγική διαδικασία ή κάτι άλλο 5

6 Βασικοί οικονομικοί όροι(2) Η συνολική επένδυση, Ι (total investment) αποτελείται από: την πάγια επένδυση, I F Το κεφάλαιο κίνησης, I W τη βοηθητική επένδυση, I A I = I F + I W + I A 6

7 Βασικοί οικονομικοί όροι(3) Το κόστος παραγωγής, C (manufacturing cost) εκφράζεται σε νομισματικές μονάδες (ΝΜ) ανά έτος και περιλαμβάνει έξοδα που σχετίζονται με: Tο επενδυμένο κεφάλαιο (C I ) Το ρυθμό παραγωγής (C Q ) Την ανθρώπινη εργασία (C L ) C= C I + C Q + C L => C = ai F + bq + cl 7

8 Βασικοί οικονομικοί όροι(4) Ακαθάριστο κέρδος Στα έσοδα, S, περιλαμβάνονται τα ετήσια τα έσοδα από τις πωλήσεις του προϊόντος και των πιθανών παραπροϊόντων ή/και της συμπαραγόμενης ενέργειας Τα έξοδα,c, είναι το ετήσιο κόστος παραγωγής. C = ai F + bq + cl Το ετήσιο ακαθάριστο κέρδος R [NM/έτος] δίνεται από τον τύπο: R = S - C 8

9 Βασικοί οικονομικοί όροι(5) Απόσβεση Η μείωση της αξίας περιουσιακών στοιχείων, η οποία επιβάλλει την απόσβεση, μπορεί να οφείλεται σε φυσικά ή/και λειτουργικά αίτια. Φυσικά: Λειτουργικά: Φθορά Η πρόοδος της τεχνολογίας που μπορεί να καθιστά τα Διάβρωση περιουσιακά στοιχεία(ιδίως μη μηχανήματα και συσκευές) Ζημιές απαρχαιωμένα χωρίς αυτά να έχουν υποστεί Ατυχήματα κανενός είδους φυσική φθορά. Η μείωση της δυναμικότητας (ή και το κλείσιμο) της εγκατάστασης όταν παύει να υπάρχει ενδιαφέρον για τα παραγόμενα προϊόντα Η επιβολή περιορισμών στις συνθήκες λειτουργίας απ την πολιτεία Μήπως μπορεί η απόσβεση να συμπεριληφθεί στο κόστος παραγωγής ; 9

10 Βασικοί οικονομικοί όροι(6) Ζωή των περιουσιακών στοιχείων Η ζωή της εγκατάστασης, δηλαδή ο χρόνος κατά την διάρκεια του οποίου μπορούν να προσφέρουν υπηρεσία τα περιουσιακά στοιχεία της εγκατάστασης, καθορίζεται με τα ίδια κριτήρια με τα οποία προσδιορίζεται η απόσβεση. Δηλαδή στον καθορισμό της διάρκειας ζωής συμβάλλουν η φυσική παλαίωση και τα λειτουργικά αίτια Ο αποδεκτός χρόνος ζωής διαφόρων περιουσιακών στοιχείων καθορίζεται επίσης από τις φορολογικές υπηρεσίες του κράτους 10

11 Βασικοί οικονομικοί όροι(7) Μέθοδοι προσδιορισμού της απόσβεσης Διακρίνονται δύο κατηγορίες μεθόδων: μέθοδοι που δεν λαμβάνουν υπ όψη την απόδοση των κεφαλαίων μέθοδοι που λαμβάνουν υπ όψη την απόδοση των κεφαλαίων Γραμμική απόσβεση Μέθοδος σταθερού ποσοστού Μέθοδος αθροίσματος των ετών Απόσβεση με ανατοκισμό 11

12 Βασικοί οικονομικοί όροι(8) Γραμμική απόσβεση Θεωρείται ότι η μείωση της αξίας μιας βιομηχανικής εγκατάστασης είναι σταθερή σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Έτσι το ετήσιο ποσό D που αντιστοιχεί στην απόσβεση υπολογίζεται ως: D = ετήσια απόσβεση ΝΜ/χρόνο IF = αρχική επένδυση, ΝΜ Sα= έσοδα από εκποίηση, ΝΜ N = διάρκεια ζωής του περιουσιακού στοιχείου για το οποίο επενδύθηκαν IF κεφάλαια d = συντελεστής απόσβεσης Η αξία της επένδυσης μετά από n χρόνια θα είναι I F - nd(i F - S a ) H μέθοδος αυτή είναι απλή και ευρέως αποδεκτή, ιδιαίτερα από τους μηχανικούς D = I F N 1 d = N S a 12

13 Βασικοί οικονομικοί όροι(9) Κόστος παραγωγής απόσβεση Επειδή η αξία της πάγιας επένδυσης επιβαρύνει την τιμή πώλησης του προϊόντος στο κόστος παραγωγής C μπορεί να συμπεριληφθεί και η απόσβεση, οπότε ισχύει: C = C + d I F Τότε το κόστος παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος είναι Q = είναι ο ρυθμός παραγωγής (δυναμικότητα της εγκατάστασης) c = κόστος παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος (χωρίς απόσβεση) c' = c IF + d Q Μ αυτόν τον τρόπο συνυπολογίζεται στην κοστολόγηση (αυτόματα) και η ανάκτηση κεφαλαίων από τον οργανισμό Παραδοχή: Για απλούστευση των υπολογισμών δεχόμαστε ότι όλη η παραγωγή μπορεί να πωληθεί 13

14 Βασικοί οικονομικοί όροι(10) Ακαθάριστα κέρδη Όταν στο κόστος ΔΕΝ υπολογίζεται η απόσβεση R= S-C = sq cq Όταν στο κόστος υπολογίζεται και η απόσβεση R = S - C => R = S - (C + d I F ) = (S C) d I F => R = R - d I F Προσέξτε ποιόν τύπο θα χρησιμοποιήσετε 14

15 Βασικοί οικονομικοί όροι(11) Έξοδα φόρων Οι φόροι σύμφωνα με το νόμο υπολογίζονται ως ποσοστό των ακαθαρίστων εσόδων μείον την απόσβεση: φόρος = [(S-C) -d I F ]t όπου t ενιαίος φορολογικός συντελεστής φόρος = [R d I F ]t ή φόρος = [S (C + d I F ) ]t = (S-C )t = R t Προσέξτε ποιόν τύπο θα χρησιμοποιήσετε 15

16 Βασικοί οικονομικοί όροι(12) Καθαρό κέρδος Καθαρό κέρδος Ρ [NM/έτος] = ακαθάριστα έσοδα απόσβεση φόροι P = R e I F (R - d I F )t e = συντελεστής απόσβεσης για την επιχείρηση(συντελεστής ανάκτησης κεφαλαίου) d = συντελεστής απόσβεσης για φορολογικούς σκοπούς t = ενιαίος φορολογικός συντελεστής Για προκαταρκτικές μελέτες μπορούμε να θεωρήσουμε e = d, οπότε P = (R- d I F ) (1-t) => P = R (1-t) Δηλαδή καταλήγουμε στο ΙΔΙΟ κέρδος, αλλά προσέξτε ποιόν τύπο θα χρησιμοποιήσετε!! 16

17 Βασικοί οικονομικοί όροι(13) Καθαρό κέρδος 17

18 Βασικοί οικονομικοί όροι(14) Καθαρό κέρδος όσο πιο υψηλός είναι ο συντελεστής e, τόσο πιο γρήγορα μπορεί να ανακτηθεί το επενδεδυμένο κεφάλαιο οι ετήσιες χρηματορροές στην επιχείρηση θα είναι: M=P+e I F 18

19 Βασικοί οικονομικοί όροι(15) οι ετήσιες χρηματορροές στην επιχείρηση θα είναι: M=P+d I F 19

20 Βασικοί οικονομικοί όροι(16) Σχόλια Η τιμή πώλησης του προϊόντος s, πρέπει να είναι επαρκώς υψηλή, ώστε τα έσοδα από πωλήσεις να μπορούν: να καλύψουν την ανάκτηση του κεφαλαίου, να καλύψουν τους φόρους και να εξασφαλίσουν ικανοποιητικό κέρδος Για τον καθορισμό της ελάχιστης τιμής πώλησης (Ρ=0): υπολογίζεται η επένδυση Ι, υπολογίζεται κόστος του προϊόντος c, εκλέγεται μια λογική τιμή για τον συντελεστή e και υπολογίζεται το s 20

21 Βασικοί οικονομικοί όροι(17) Άσκηση Σε μια εγκατάσταση πρέπει να αποφασισθεί αν θα χρησιμοποιηθούν δύο αντιδραστήρες σε παράλληλη διάταξη ή μόνο ένας ίδιας συνολικής χωρητικότητας. H πάγια επένδυση είναι αντίστοιχα 2.2 x 106 και 1.5 x 106. Στην περίπτωση του ενός αντιδραστήρα η μονάδα πρέπει να μη λειτουργεί για μία εβδομάδα το χρόνο για να γίνει η προληπτική συντήρηση του αντιδραστήρα. Όταν υπάρχουν δύο αντιδραστήρες κατά την εβδομάδα συντήρησης του πρώτου ο δεύτερος μπορεί να εξυπηρετεί το 75% της κανονικής παραγωγής. Το ακαθάριστο κέρδος χωρίς να ληφθεί υπόψη το κόστος συντήρησης είναι A για κάθε μέρα που το εργοστάσιο λειτουργεί με πλήρη δυναμικότητα. Το κόστος συντήρησης των αντιδραστήρων είναι 3% της πάγιας επένδυσης. Να βρεθεί: Ποια από τις δύο εναλλακτικές λύσεις δίνει μεγαλύτερο ετήσιο κέρδος, όταν A= 30,000 Για ποια τιμή του A οι δύο λύσεις δίνουν το ίδιο κέρδος; Δίνεται: t = 50%, d=10% 21

22 Βασικοί οικονομικοί όροι(18) Συντήρηση Ακαθάριστο κέρδος C=0.03*I F R I = A * (365-14) + (0.75*A)*14-C R II =A * (365-7) - C Καθαρό κέρδος P=R-(R-0.1*I F ) * *I F Το κράτος ορίζει ΤΙ και ΠΩΣ μπορεί να αποσβεσθεί Οι ετήσιες χρηματορροές είναι το άθροισμα του καθαρού κέρδους και της απόσβεσης 22

23 Τέλος Ενότητας 23

24 Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Σκόδρας Γεώργιος. «Τεχνοοικονομική Μελέτη». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: eclass.uowm.gr/courses/mech245/ 24

25 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Όχι Παράγωγα Έργα Μη Εμπορική Χρήση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] h t t p ://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό 25

26 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 26