Οριακή Τιμή Ελληνικού Συστήματος

Transcript

1 Οριακή Τιμή Ελληνικού Συστήματος σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Διαχείρισης Συστήματος & Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας Αναστάσιος Γ. Μπακιρτζής Καθηγητής Α.Π.Θ. Εργαστήριο Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ημερίδα «Δίκτυα, Διασυνδέσεις και Προμήθεια Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ελλάδα» Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009 Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο Πανεπιστημίου Πατρών 1

2 Περίληψη Εισήγησης Οργάνωση Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού Χρηματιστήριο / Κοινοπραξία (Pool) Η.Ε.Π. ως Χρηματιστήριο Ενέργειας Δημιουργία καμπύλης προσφοράς και καμπύλης ζήτησης Προσδιορισμός Οριακής Τιμής Συστήματος και Όγκου Συναλλαγών Η.Ε.Π. ως Κοινοπραξία Επίδραση Περιορισμών στην Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) Η.Ε.Π. στην Ελληνική Χονδρεμπορική Αγορά Η.Ε. Ιστορικό τρόπου υπολογισμού ΟΤΣ Στατιστικά στοιχεία ΟΤΣ Μια ματιά στο μέλλον 2

3 Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός (ΗΕΠ) Αγορά Επόμενης Μέρας (Day-Ahead Market) Προθεσμιακή Αγορά Ενέργειας για φυσική παράδοση την Επόμενη Μέρα «Ημέρα Κατανομής» (σε συγκεκριμένη ώρα -«ώρα κατανομής») Οργάνωση ΗΕΠ Χρηματιστήριο Αποκεντρωμένη Κοινοπραξία Κεντρικά οργανωμένη 3

4 Οργάνωση ΗΕΠ Χρηματιστήριο Ενέργειας Απλές προσφορές Ποσότητας Τιμής: Q [MWh] π [ /MWh] Απλότητα Διαφάνεια Προαιρετική συμμετοχή Κοινοπραξία (Pool) Σύνθετες Προσφορές (Κόστος εκκίνησης, περιορισμοί,.) Πολύπλοκη διαδικασία υπολογισμού τιμής Πρόγραμμα Ένταξης Μονάδων Σύγχρονη εκκαθάριση αγορών ενέργειας και εφεδρειών Περιορισμοί Μονάδων και Συστήματος Μεταφοράς Προβλέπονται αποζημιώσεις για τις μονάδες παραγωγής που λειτουργούν με ζημιά στον ΗΕΠ λόγω περιορισμών Υποχρεωτική Συμμετοχή 4

5 ΗΕΠ Χρηματιστήριο Ενέργειας Για κάθε ώρα της ημέρας κατανομής (χωριστά): Υποβολή Προσφορών Έγχυσης & Δηλώσεων φορτίου Ταξινόμηση Προσφορών Έγχυσης κατά αύξουσα σειρά (καμπ. Προσφοράς) Ταξινόμηση Δηλώσεων Φορτίου κατά φθίνουσα σειρά (καμπύλη Ζήτησης) Προσδιορισμός ΟΤΣ από τομή καμπυλών Προσφοράς και Ζήτησης ΟΤΣ [ /ΜWh] Αύξηση της βέλτιστης δαπάνης του ΗΕΠ που προκύπτει από μοναδιαία αύξηση του φορτίου του Συστήματος 5

6 Δημιουργία Καμπύλης Προσφοράς π 1 [ /MWh] π 2 [ /MWh] Μονάδα 1 Μονάδα A1 A2 A B1 B2 B Q 1 [MW] Q 2 [MW] π [ /MWh] Καμπύλη Προσφοράς Q τοτ [MW] 6

7 π 3 [ /MWh] 3000 Δημιουργία Καμπύλης Ζήτησης Εκπρόσωπος Φορτίου 1 π 4 [ /MWh] 3000 Εκπρόσωπος Φορτίου A1 A2 A B1 B2 B2 B3 π [ /MWh] Q 3 [MW] Καμπύλη Ζήτησης Q 4 [MW] Q τοτ [MW] 7

8 Προσδιορισμός ΟΤΣ (Μη Τιμολογούμενο Φορτίο) Τιμή [ /MWh] 3000 Καμπύλη Ζήτησης Καμπύλη προσφοράς 120 ΟΤΣ Όγκος Συναλλαγών [MWh] Ποσότητα [MW 8 1h]

9 Προσδιορισμός ΟΤΣ (Τιμολογούμενο Φορτίο) Τιμή [ /MWh] 3000 Καμπύλη Ζήτησης Καμπύλη προσφοράς ΟΤΣ Πλεόνασμα Καταναλωτών Πλεόνασμα Παραγωγών Όγκος Συναλλαγών [MWh] Ποσότητα [MW 9 1h]

10 Επίδραση Αύξησης της Ζήτησης στην ΟΤΣ Τιμή [ /MWh] 3000 Καμπύλη Ζήτησης Καμπύλη προσφοράς 200 ΟΤΣ Όγκος Συναλλαγών [MWh] Ποσότητα [MW 10 1h]

11 ΗΕΠ / ΧΕ Μαθηματική Διατύπωση Σκοπός: Ελαχιστοποίηση της συνολικής δαπάνης για την εξυπηρέτηση του φορτίου ηλεκτρικής ενέργειας Ελαχιστοποίηση: Σ i π i (t) q i (t) Ενεργειακό Ισοζύγιο: Σ i q i (t) = Demand(t) : ΟΤΣ(t) Περιορισμοί μονάδων Δεδομένα Προσφορές ποσότητας τιμής: Q i (t) [MWh] π i (t) [ /MWh] 0 q i (t) Q i (t) αγνοούνται τα τεχνικά ελάχιστα Αποτελέσματα Ποσότητες εντασσόμενες στον ΗΕΠ: q i (t) [MWh] ΟΤΣ(t) [ /MWh] επίλυση χωριστά για κάθε ώρα (δεν υπάρχει χρονική σύζευξη) ΗΕΠ και ένταξη μονάδων δομή κόστους μονάδων και οικονομική αποτελεσματικότητα 11

12 ΗΕΠ - Κοινοπραξία Σκοπός: Ελαχιστοποίηση της συνολικής δαπάνης για την εξυπηρέτηση του φορτίου ηλεκτρικής ενέργειας υπό όρους καλής και ασφαλούς λειτουργίας του Συστήματος και διασφάλισης επαρκών εφεδρειών Στόχος: Ελαχιστοποίηση Σ i,t π i (t) q i (t) + κόστος εκκίνησης + κόστος εφεδρειών Με περιορισμούς: Ενεργειακό ισοζύγιο Απαιτούμενες εφεδρείες Τεχνικοί περιορισμοί Μονάδων (πχ. τεχν. ελάχιστα, ρυθμοί μεταβολής εξόδου) Περιορισμοί Συστήματος Μεταφοράς ενιαία επίλυση για όλο το 24-ωρο (λόγω διαχρονικών περιορισμών) ένταξη μονάδων κεντρικά από Διαχειριστή μείωση ΟΤΣ αποζημιώσεις 12

13 Τιμή [ /MWh] 3000 Επίδραση Τεχνικών Ελαχίστων στην ΟΤΣ Χωρίς περιορισμό τεχν. ελαχίστων ΟΤΣ 1 P min, Γ P min, B P min, A A1 A2 A3 B1 B2 B3 Γ1 Γ2 Γ3 Τιμή [ /MWh] 3000 ΟΤΣ 2 < ΟΤΣ 1 Όγκος Συναλλαγών [MWh] Αποζημίωση Ποσότητα [MW 1h] Με περιορισμό τεχν. ελαχίστων ΟΤΣ 2 P min, (A+B+Γ) Όγκος Συναλλαγών [MWh] Ποσότητα [MW 1h] 13

14 ΗΕΠ στην Ελληνική Χονδρεμπορική Αγορά Η.Ε. Κώδικας Διαχείρισης Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας ΦΕΚ Β 655/ τροποποιήσεις ( , , , , ) Ο ΗΕΠ οργανώνεται ως Κοινοπραξία Ταυτόχρονη βελτιστοποίηση Ενέργειας και Εφεδρειών για όλο το 24-ωρο Προσφορές Έγχυσης / Δηλώσεις Φορτίου Τιμολογούμενες: Ποσότητα Τιμή (μέχρι 10 βαθμίδες) Μη Τιμολογούμενες: Μόνο ποσότητα Προσφορές Εφεδρειών Εφεδρεία πρωτεύουσας ρύθμισης Εύρος δευτερεύουσας ρύθμισης Τεχνικοί περιορισμοί Μονάδων Διαζωνικοί περιορισμοί Συστήματος Μεταφοράς (ΟΤ Παραγωγής ανά Ζώνη) Υποχρεωτική συμμετοχή στον ΗΕΠ Αποζημιώσεις για μονάδες που λειτουργούν με ζημία στον ΗΕΠ 14

15 Συμμετοχή στον ΗΕΠ (1) Υποβολή Προσφορών Έγχυσης (Τιμολογούμενες (Τ) - Μη Τιμολογούμενες (ΜΤ) ) Παραγωγοί για Κατανεμόμενες Μονάδες (Τ) Προμηθευτές και Αυτοπρομηθευόμενοι Πελάτες για Εισαγωγές Ηλ. Ενέργειας (Τ) Διαχειριστής του Συστήματος (ΜΤ) για Υποχρεωτική Λειτουργία Υδροηλεκτρικών Μονάδων Έγχυση Μονάδων σε δοκιμαστική λειτουργία Μονάδες του άρθρου 35 του Ν.2773/99 (ΑΠΕ, ΣΗΘ) Προγράμματα διορθώσεων διαφορών ροών φορτίου στις διασυνδέσεις Υποβολή Δηλώσεων Φορτίου (Τιμολογούμενες (Τ) - Μη Τιμολογούμενες (ΜΤ) ) Εκπρόσωποι Φορτίου για πελάτες εντός της ελληνικής επικράτειας (Τ/ΜΤ) Παραγωγοί ή Προμηθευτές για Εξαγωγές ηλεκτρ. ενέργειας (Τ) Παραγωγοί για Αντλητικές μονάδες σε λειτουργία άντλησης και για τα Βοηθητικά και τα Γενικά Βοηθητικά των Μονάδων (ΜΤ) Ο Διαχειριστής για διόρθωση διαφορών ροών φορτίου στις διασυνδέσεις (ΜΤ) 15

16 Συμμετοχή στον ΗΕΠ (2) Υποβολή Δηλώσεων Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων Κάτοχοι Άδειας Παραγωγής Υδροηλεκτρικών Μονάδων Υποβολή Προσφορών Εφεδρειών Κάτοχοι Άδειας Παραγωγής για Κατανεμόμενες Μονάδες Διαχειριστής του Συστήματος για Συμβεβλημένες Μονάδες Επικουρικών Υπηρεσιών Υποβολή Δηλώσεων Ολικής ή Μερικής Μη Διαθεσιμότητας Κάτοχοι Άδειας Παραγωγής για Μονάδες Υποβολή Δηλώσεων Τεχνικοοικονομικών Στοιχείων Κάτοχοι Άδειας Παραγωγής για Μονάδες 16

17 Λογισμικό επίλυσης ΗΕΠ Εργαστηρίου ΣΗΕ ΑΠΘ 17

18 Περιορισμός Ελάχιστου Μεταβλητού Κόστους (ΕΜΚ) Η τιμή ενέργειας κάθε βαθμίδας της συνάρτησης Προσφοράς Έγχυσης ΘΜ δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη του Ελάχιστου Μεταβλητού Κόστους (ΕΜΚ) της Μονάδας Εξαιρείται η πρώτη βαθμίδα [30% P max ] Η σταθμισμένη με τις ποσότητες ενέργειας κάθε βαθμίδας μέση τιμή ενέργειαςτου συνόλου των βαθμίδων της συνάρτησης Προσφοράς Έγχυσης ΘΜ δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη του ΕΜΚ της Μονάδας Τιμή [ /MWh] 150 Καμπύλη Προσφοράς π 7 π 8 π 9 π 10 Σταθμισμένη μέση τιμή ενέργειας π 3 π 4 π 5 π 6 ΕΜΚ π 1 π 2 30%*P max P max Ποσότητα 18 (MWh)

19 Ιστορικό επίλυσης ΗΕΠ στην Ελλάδα (1) έως 12 Ιανουαρίου 2006: περιορισμοί τεχνικών ελαχίστων των μονάδων στον ΗΕΠ μία προσφορά ανά μονάδα για όλη την Ημέρα Κατανομής επίλυση ΗΕΠ ανά Περίοδο Κατανομής (ώρα - ώρα) από 13 Ιανουαρίου 2006: κατάργηση περιορισμών τεχνικών ελαχίστων στον ΗΕΠ μία προσφορά ανά μονάδα για όλη την Ημέρα Κατανομής επίλυση ΗΕΠ ανά Περίοδο Κατανομής (ώρα - ώρα) Αύξηση ΟΤΣ από 1 Απριλίου 2007: χωρίς περιορισμούς τεχνικών ελαχίστων στον ΗΕΠ ωριαίες προσφορές έγχυσης μονάδων παραγωγής Αύξηση ΟΤΣ δυνατότητα υποβολής προσφορών κάτω του μεταβλητού κόστους για το 30% της διαθέσιμης ισχύος Μείωση ΟΤΣ επίλυση ΗΕΠ ανά Περίοδο Κατανομής (ώρα - ώρα) 19

20 Ιστορικό επίλυσης ΗΕΠ στην Ελλάδα (2) από 1 Ιανουαρίου 2009 (Τέταρτη Ημέρα Αναφοράς): 24ωρη βελτιστοποίηση ενέργειας και εφεδρειών επίλυση προγράμματος ένταξης μονάδων (unit commitment) προσφορές πρωτεύουσας και δευτερεύουσας εφεδρείας χρήση τεχνικών στοιχείων μονάδων (Τεχνικά Ελάχιστα, ρυθμοί,..) πληρωμή εφεδρειών με χρήση της «κλείδας επιμερισμού» από Πέμπτη Ημέρα Αναφοράς (1 Μαΐου 2009): επίλυση ΗΕΠ όπως και κατά την Τέταρτη Ημέρα Αναφοράς εκκαθάριση ΗΕΠ για την ενέργεια εκκαθάριση εφεδρειών με βάση τις τιμές του ΗΕΠ και τις ποσότητες εφεδρειών που προσφέρθηκαν σε πραγματικό χρόνο μεθοδολογία υπολογισμού ΟΤΑ εκκαθάριση αποκλίσεων για την ενέργεια ελεύθερη διαπραγμάτευση ΑΔΙ 20

21 Ημερήσια Μεταβολή Οριακής Τιμής Συστήματος Φορτίο Συστήματος (MW) Οριακή Τιμή Συστήματος (Euro/MWh) Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ 09/01/ Περίοδος Κατανομής Ζήτηση Φορτίου Οριακή Τιμή Συστήματος 0 21

22 Μέση Μηνιαία Οριακή Τιμή Συστήματος (2) Ιαν-05 Μαρ-05 Μαϊ-05 Ιουλ-05 Σεπ-05 Νοε-05 Ιαν-06 Μαρ-06 Μαϊ-06 Ιουλ-06 Σεπ-06 Νοε-06 Ιαν-07 Μαρ-07 Μαϊ-07 Ιουλ-07 Σεπ-07 Νοε-07 Ιαν-08 Μαρ-08 Μαϊ-08 Ιουλ-08 Σεπ-08 Νοε-08 Ιαν-09 Οριακή Τιμή Συστήματος [ /MWh] Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ 22

23 Φορτίο ΟΤΣ Ιανουάριος Οριακή Τιμή Συστήματος [ /MWh] Φορτίο Συστήματος [MW] Ιαν 2008 Iαν

24 Φορτίο ΟΤΣ Νοέμβριος Οριακή Τιμή Συστήματος [ /MWh] Φορτίο Συστήματος [MW] Νοε 2007 Νοε-08 24

25 Φορτίο ΟΤΣ Δεκέμβριος Οριακή Τιμή Συστήματος [ /MWh] Φορτίο Συστήματος [MW] Δεκ 2007 Δεκ-08 25

26 Μια ματιά στο μέλλον ΣημαντικήΜείωσηΟΤΣτο2009 σε σχέση με το 2008, λόγω: πρόσθετων εγχύσεων από μονάδες (συνήθως ΥΗΣ) που κατανέμονται στο τεχνικό τους ελάχιστο για παροχή εφεδρειών (δεν ορίζουν την ΟΤΣ) μείωσης του φορτίου λόγω ύφεσης αύξησης της καθαρής ικανότητας μεταφοράς (NTC) για εισαγωγές από τις διασυνδέσεις μείωσης διεθνών τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου Αύξηση ΟΤΣ (σε ειδικές συνθήκες) λόγω: συνυπολογισμού των εφεδρειών στον ΗΕΠ, ο οποίος μπορεί να ωθήσει τις τιμές προς τα πάνω σε συνθήκες εξαιρετικά μειωμένου παραγωγικού δυναμικού. 26

27 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 27