ROBERT KARJEL O Σουηδός μ υ θ ι σ τ ό ρ η μ α Μ ε τ ά φ ρ α σ η ΜΥΡΤΩ ΚΑΛΟΦΩΛΙΑ

Transcript

1

2

3 Ο ΣΟΥΗΔΟΣ

4

5 ROBERT KARJEL O Σουηδός μ υ θ ι σ τ ό ρ η μ α Μ ε τ ά φ ρ α σ η ΜΥΡΤΩ ΚΑΛΟΦΩΛΙΑ

6

7 Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Η Ξ Ε Ν Η Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Tο παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (N. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Aπαγορεύεται απολύτως άνευ γραπτής αδείας του εκδότη η κατά οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρο νικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου. Eκδόσεις Πατάκη Ξένη λογοτεχνία Σύγχρονη ξένη λογοτεχνία 334 Robert Karjel, Ο Σουηδός Τίτλος πρωτοτύπου: De redan döda Mετάφραση: Μυρτώ Καλοφωλιά Yπεύθυνος έκδοσης: Kώστας Γιαννόπουλος Eπιμέλεια, διορθώσεις: Σταύρος Παπακυρίτσης Σελιδοποίηση: ΦΑΣΜΑ ΑΦΟΙ Καπένη Κ. & Α. Ο.Ε. Φιλμ, μοντάζ: Κέντρο Γρήγορης Εκτύπωσης Copyright Robert Karjel, 2010 Published by arrangement with Partners in Stories Stockholm AB, Sweden Copyright για την ελληνική γλώσσα, Σ. Πατάκης A.E.E.Δ.E. (Eκδόσεις Πατάκη), 2013 Πρώτη έκδοση στην ελληνική γλώσσα από τις Eκδόσεις Πατάκη, Aθήνα, Οκτώβριος 2015 Κ.Ε.Τ Κ.Ε.Π. 581/15 ISBN ΠANAΓH TΣAΛΔAPH (ΠPΩHN ΠEIPAIΩΣ) 38, AΘHNA, THΛ.: , , KENTPIKH ΔIAΘEΣH: EMM. MΠENAKH 16, AΘHNA, THΛ.: YΠOK/MA: ΚΟΡΥΤΣΑΣ (ΤΕΡΜΑ ΠΟΝΤΟΥ ΠΕΡΙΟΧΗ Β ΚΤΕΟ), ΚΑΛΟΧΩΡΙ ΘEΣΣΑΛΟNIKHΣ, THΛ.: , , ΦAΞ: Web site: info@ patakis.gr, sales@ patakis.gr

8

9 i Νέα Υόρκη, 17 Μαΐου, 2008 Ο ΣΟΥΗΔΟΣ άρχισε να αναπνέει αργά. Ένιωσε την ταραχή να εγκαταλείπει το σώμα του. Ένιωσε την αδρεναλίνη να αδειάζει από το αίμα του όταν έσκυψε και ξέπλυνε τα χέρια του στο νερό. Τα χαλίκια έτριζαν κάτω από τις σόλες των παπουτσιών του. Το περισσότερο αίμα είχε λερώσει τα χέρια του, σαν να τα είχε βουτήξει σε αυτό. Μερικές κηλίδες είχαν πεταχτεί στο σακάκι του και στο πρόσωπό του. Έτριψε για πολλή ώρα το αίμα από τα χέρια του, το ξέπλυνε χωρίς βιασύνη. Όμως δεν είχε καθρέφτη για να δει το πρόσωπό του. Ήταν περίπου μισό μίλι μακριά από τη γέφυρα του Ουίλλιαμσμπεργκ και μπροστά του ξανοιγόταν το Ιστ Ρίβερ και ολόκληρο το Μανχάτταν. Μια νεκρή φύση από φως και σκοτάδι καμία κίνηση δεν μπορούσε να διακρίνει. Δεν άκουγε σειρήνες, μόνο τον αχό από την κίνηση του Μπρούκλυν, από τη νυχτερινή ζωή. Έσφιξε τα χείλη του ξανά, για να μη γεμίσει το στόμα του με τη βρόμα και το πετρέλαιο του νερού. Ύστερα στάθηκε όρθιος, ξεφύσηξε και τίναξε το νερό από τα χέρια του. Μπορούσε ακόμα να νιώσει τον άντρα να αγκομαχάει από κάτω του, σαν χέλι που το σφίγγουν μέχρι θανάτου. Χαμήλωσε το βλέμμα στα χέρια του, τέντωσε τα δάχτυλά του και κοίταξε τις παλάμες 9

10 R O B E R T K ARJ E L του. Ήταν χέρια που είχαν περάσει το όριο, δεν είχαν μόνο αμυνθεί. Ήταν καθαρά. Τράβηξε μια πλαστική τσάντα με ρούχα κρυμμένη σε ένα θάμνο του οικοπέδου. Έβγαλε αυτά που φόραγε, ακόμα και τα παπούτσια του, και τα έκανε κουβάρι. Δεν ένιωθε την ψύχρα της νύχτας. Ανάμεσα στα σκοτεινά κτίρια μπορούσε να δει το μεγάλο ρολόι του Μπρούκλυν. Άλλαξε ρούχα, έβαλε τα ματωμένα μέσα στην τσάντα, την έδεσε και τη γέμισε τρύπες με ένα σουγιά που είχε στην τσέπη του. Με μια επιδέξια βολή πέταξε τον σουγιά μέσα στο ποτάμι, ύστερα πέταξε την τσάντα. Τα είδε να βυθίζονται αργά μέσα στο ρεύμα. Έμεινε εκεί, καρφωμένος στο ίδιο σημείο, με τα πόδια ανοιχτά και τα χέρια στις τσέπες, μια μοναχική φιγούρα σε μια λουρίδα γης κοντά στον σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τότε μόνο ξεκίνησε να τρέμει, ολόκληρο το σώμα του ριγούσε από την εξάντληση, από την αδρεναλίνη που εγκατέλειπε το σύστημά του. Ο άντρας είχε παλέψει με όλη του τη δύναμη. Όμως ο Σουηδός είχε ακινητοποιήσει το κάθαρμα με τη σιδερένια λαβή του. Στο ιατρικό κέντρο του Ουάικοφ, σε μια αίθουσα της εντατικής, ένας άντρας ούρλιαζε. Ο οδηγός νταλίκας, ένας μικροαπατεώνας που είχε βγει από τη φυλακή με εγγύηση, είχε υποσχεθεί να καταθέσει. Μόνο που δεν ήξερε πού έμπλεκε. Ακόμη και κάποιες νοσοκόμες, που τα μάτια τους είχαν δει πολλά, δεν άντεξαν να κοιτάξουν και έστρεψαν το βλέμμα αλλού. Θα γλίτωνε τον θάνατο, αλλά οι κόγχες των ματιών του θα έμεναν άδειες. Ποτέ ξανά δεν θα μπορούσε να διαλέξει κάποιον ανάμεσα σε υπόπτους, ποτέ ξα- 10

11 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ νά δεν θα μπορούσε να αναγνωρίσει κανέναν, δεν θα μπορούσε να ξαναμιλήσει για κάποιον που είχε δει κάπου κάποτε. Ο Σουηδός στεκόταν δίπλα στο ποτάμι και η αναπνοή του έγινε πάλι φυσιολογική. 11

12 iι Τρεις εβδομάδες νωρίτερα Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών, Πλατεία Ομοσπονδίας, Νέα Υόρκη ΕΠΑΙζΕ ΤΟ ΚΕΡΜΑ ανάμεσα στα δάχτυλά της ενώ με το άλλο χέρι ξεκαθάριζε μηχανικά τα έγγραφα που είχε μπροστά της. Περίμενε τηλεφώνημα και σκότωνε την ώρα κοιτάζοντας φακέλους, εφημερίδες και φωτογραφίες. Η Kansas City Star έγραφε στο πρωτοσέλιδο: «Οι δολοφόνοι της Τοπέκα θα εκτελεστούν τον επόμενο μήνα». Ξεδιάλεξε μια φωτογραφία ενός ταλαιπωρημένου υπέρβαρου άντρα με πορτοκαλί στολή φυλακής, την έβαλε στην άκρη. Το κέρμα αμφιταλαντεύτηκε ανάμεσα στον αντίχειρα και τον δείκτη της, ύστερα συνέχισε την πορεία του στα υπόλοιπα δάχτυλά της. Δίπλα στα αποκόμματα των εφημερίδων βρισκόταν μια στοίβα από καταθέσεις μαρτύρων. Πάνω έγραφαν: «Ληστεία μετά φόνου. Σέντραλ Παρκ. Παραμένει σε εκκρεμότητα». Και δίπλα στη στοίβα μια φωτοτυπημένη ασπρόμαυρη φωτογραφία μιας γυναίκας που πέθανε εδώ και αρκετά χρόνια, μερικά βιβλία τέχνης και μια απόδειξη από ένα μπαρ στο Τορόντο. Το τηλέφωνο χτύπησε. Σαν να περίμενε το κατάλληλο σύνθημα, το κέρμα κύλησε επιδέξια μέχρι το μικρό της δάχτυλο και πίσω. Το έσφιξε στην παλάμη της. Απάντησε στο τηλέφωνο, ύστερα έγνεψε καταφατικά όσο κάποιος άλλος μιλούσε. 12

13 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ «Οπότε τακτοποιήθηκε» είπε μετά από λίγο, και έγειρε πίσω στην καρέκλα της με τη φωτογραφία από ένα γλυπτό στα χέρια της. «Ποιο όνομα σου είπανε;» Έγνεψε καταφατικά. Το γλυπτό ήταν από λευκό μάρμαρο. Ήταν μια ανθρώπινη μορφή, αδιευκρίνιστο αν ήταν άντρας ή γυναίκα. Ένα τεντωμένο γυμνό σώμα που εξέφραζε μια ακόρεστη επιθυμία. «Γκριπ» επανέλαβε. «Ερνστ Γκριπ. Ωραία. Όχι, δεν χρειάζεται. Θα στείλω κάποιους να τον συναντήσουν στο αεροδρόμιο». 13

14 iιι Πτήση SK901 από το αεροδρόμιο Αρλάντα, Στοκχόλμη ΚΑΘΩΣ ΤΟ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ άρχισε να παίρνει ύψος, ο Ερνστ Γκριπ ατένιζε απαθής από το παράθυρο το βρόμικο γκρίζο τοπίο. Πάνω στα πόδια του είχε ακουμπήσει ένα τεύχος της Expressen, της βραδινής εφημερίδας με τα κοσμικά της Στοκχόλμης την έβαλε στη θήκη του καθίσματος μπροστά του. Προσπάθησε να βολευτεί πάντα στριμώχνονται τα γόνατά του, αυτό είναι το κακό με την οικονομική θέση και περίμενε να του φέρουν το πρώτο ποτό και κάτι να φάει. Περισσότερο ήθελε κάτι για να απασχολήσει τα χέρια του. Είχε οχτώ ώρες να σκοτώσει μέχρι τη Νέα Υόρκη. Ο Αμερικάνος που καθόταν δίπλα του ανέκρινε την αεροσυνοδό για την κάβα του αεροπλάνου. Ο Γκριπ είπε «Ουίσκι, ό,τι να ναι» και πήρε δυο μικρά φυαλίδια δίχως να πει λέξη. Τα κατέβασε μαζί με το σακουλάκι με τα λίγα φιστίκια που του πρόσφεραν. Ψητό κοτόπουλο με άγευστο κόκκινο κρασί παρόλο που έφυγε τελευταία στιγμή, κάποιος είχε καταφέρει να του βρει εισιτήριο οικονομικής θέσης. Αυτό το χρωστούσε στους άθλιους γραφειοκράτες της σουηδικής κυβέρνησης. Στον ηλεκτρονικό χάρτη της καμπίνας, το αεροπλάνο φαινόταν να διασχίζει την ακτή της Νορβηγίας. Ύστερα του πρόσφεραν καφέ, και μετά κάτι που σπάνια προσφέρουν 14

15 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ σε αεροπλάνο κονιάκ. Ένιωσε το αλκοόλ να διαχέεται γλυκά στο αίμα του. Ξεκίνησε να χαζεύει στην οθόνη του καθίσματος αλλάζοντας τη μια ταινία μετά την άλλη. Αποκοιμήθηκε. Ο Γκριπ ήταν μελαψός, με συνηθισμένη φυσιογνωμία και πρόσωπο οικείο, από αυτά που έχει κανείς την αίσθηση πως κάπου έχει ξαναδεί. Με κουστούμι έδειχνε μεγαλύτερος, χωρίς κουστούμι νεότερος. Σύμφωνα με το διαβατήριό του ήταν τριάντα εφτά ετών. Εάν χρειαζόταν, θα μπορούσε να φανεί ακόμη και μια δεκαετία μικρότερος, ή μεγαλύτερος. Το αθλητικό του ανάστημα τραβούσε την προσοχή των αεροσυνοδών, ανεξαρτήτως φύλου, που βραδυπορούσαν για να ανταλλάξουν μια δυο κουβέντες παραπάνω μαζί του όταν περνούσαν από τη θέση του. Την προηγούμενη μέρα το Αφεντικό τού είχε τηλεφωνήσει για να του ανακοινώσει ότι θα τον έστελνε στη Νέα Υόρκη. Κάπου κάπου, το παλιό του αφεντικό, ο αρχηγός του Τμήματος Ασφαλείας, του ανέθετε κάποια υπόθεση. Δεν μπορούσε να αποκοπεί από το παλιό του πόστο το νέο του αφεντικό ενημερωνόταν τηλεφωνικώς: «Ο Γκριπ δεν θα είναι διαθέσιμος». Ο ίδιος δεν είχε να ανησυχεί για τίποτα. Ο ρόλος του ήταν μόνο να εκτελεί εντολές. Όταν ο Γκριπ μπήκε στην αίθουσα του έδωσαν ένα αεροπορικό εισιτήριο και μια πιστωτική κάρτα. «Κάνε μόνο μια αναφορά με τα έξοδά σου» ήταν η μόνη οδηγία που του έδωσε το Αφεντικό. Ήταν τα λιγοστά λόγια ενός σκληρού αξιωματικού της Ασφάλειας, όχι ενός απλού γραφειοκράτη, αλλά ενός τετραπέρατου γερόλυκου που δεν έδινε λογαριασμό σε κανέναν. Ιδανική συνθήκη για όσους δεν ήθελαν να ξέρουν λεπτομέρειες. 15

16 R O B E R T K ARJ E L «Και ;» είπε ο Γκριπ, που δεν τον απασχολούσε μόνο πώς θα πλήρωνε το φαγητό και τη διαμονή του. Το Αφεντικό έγραψε κάτι στο σημειωματάριό του. «Θέλουν από το Υπουργείο Εξωτερικών να πας να δεις τους Αμερικάνους». «Ο λόγος;» «Δεν ξέρουν ακόμη. Οι Αμερικάνοι θέλουν να σου κάνουν μερικές ερωτήσεις». «Και τα τριακόσια εκατομμύρια;» Το Αφεντικό ξεφύσηξε. «Όχι, μόνο το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Θα σε συναντήσουν στο Νιούαρκ». «Και ζήτησαν εμένα συγκεκριμένα». «Φαντάζομαι είσαι φίρμα στο Υπουργείο. Ήσουν εκεί όταν παραδώσαμε τους Αιγύπτιους στη CIA, στο αεροδρόμιο Μπρόμμα. Τα είχαν κάνει θάλασσα, τους ξελασπώσαμε δεν το ξεχνούν αυτό, εγώ πού να ξέρω; Εσένα ζήτησαν και τους είπα ναι». «Γαμώ τις συνεννοήσεις». «Πάρε μαζί και ένα άνετο κουστούμι» το Αφεντικό χαμογέλασε, το πρόσωπό του ρυτίδωσε περισσότερο. «Θα απαντήσεις σε μερικές ερωτήσεις, θα φας μερικά γεύματα της προκοπής και θα γυρίσεις πίσω». «Δεν έχεις ιδέα περί τίνος πρόκειται;» Το Αφεντικό έσκισε μια σελίδα από το σημειωματάριό του και του την πάσαρε με τα δυο του δάχτυλα. Ο Γκριπ διάβασε δυνατά. «Τοπέκα». «Οι Αμερικάνοι θέλουν να μάθουν τι ξέρουμε για την Τοπέκα. Μια πόλη στη μέση του πουθενά». «Το Υπουργείο Εξωτερικών δεν έδωσε οδηγίες;» «Στείλε τον Γκριπ. Μόνο αυτό είπαν. Το μόνο που θέ- 16

17 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ λουν είναι να φύγει από τα χέρια τους, ό,τι κι αν είναι αυτό». «Δηλαδή έγινα το παιδί για τα θελήματα του Υπουργείου Εξωτερικών». «Αφού μόνο μ εμένα μιλάς». Ο γερόλυκος έκανε ακόμα κουμάντο στην περιοχή, από τη θέση του παρακολουθούσε τα πάντα. «Το πολύ μια βδομάδα» προσπάθησε να διαπραγματευθεί ο Γκριπ. «Όσο χρειαστεί». «Και με βίζα τι γίνεται;» «Δεν χρειάζεται. Θα πας σαν τουρίστας». Ο Γκριπ ξύπνησε όταν ο συνεπιβάτης του άρχισε να ψαχουλεύει κάτι κάτω από το κάθισμά του. ζήτησε συγγνώμη και συνέχισε να ψάχνει του ήταν πλέον αδύνατο να τον ξαναπάρει ο ύπνος. Ύστερα ο διπλανός του έβαλε στο χέρι του μια αλοιφή από ένα σωληνάριο και την άπλωσε στα ρουθούνια του. «Βαζελίνη» είπε ο Αμερικάνος «για τον ξηρό αέρα. Θες λίγη;» Ο Γκριπ έγνεψε αρνητικά, ο άντρας δίπλα του συνέχισε να μιλάει. Είχε πάει να επισκεφτεί την κόρη του που είχε παντρευτεί πρόσφατα. Είχε γνωρίσει ένα Σουηδό στις διακοπές. Τώρα ζούσαν στο Σουντμπιμπέι, ένα προάστιο της Στοκχόλμης. Ο άντρας γέλασε καθώς προσπαθούσε να το προφέρει σωστά «Σουντ-μπάι-μπέι» και ξεκίνησε να περιγράφει λεπτομερώς το πάρκο δίπλα στο σπίτι τους. Λες και ήταν ένα εξωτικό μέρος που ο Γκριπ δεν θα μπορούσε ποτέ του να φανταστεί. Όχι πως δεν του άρεσαν οι σημύδες, αλλά ανησυχούσε για τον κόσμο που θα μεγάλωναν τα εγγόνια του. 17

18 R O B E R T K ARJ E L «Καταλαβαίνεις» είπε «δεδομένης της κατάστασης που επικρατεί τώρα». Ακόμα ήταν τσαντισμένος που έπρεπε να παραδώσει ένα γεμάτο αφρό ξυρίσματος και το ψαλιδάκι για τα νύχια στο αεροδρόμιο. «Τι να κάνουμε; Πρέπει να το υποστούμε κι αυτό». Ο άντρας ζούσε στο κάτω Μανχάτταν. Το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 στάθηκε στο μπαλκόνι του και είδε τους δίδυμους πύργους να καταρρέουν. Είδε τα σύννεφα σκόνης και όλους τους σαστισμένους ανθρώπους να τρέχουν να σωθούν. «Και μετά αυτό» είπε και χτύπησε με την παλάμη του το πρωτοσέλιδο των New York Times. Έγραφε κάτι για το Ιράκ, στη φωτογραφία έδειχνε ένα αποτεφρωμένο αυτοκίνητο και ανθρώπους να τρέχουν. «Είναι παντού, είναι φριχτό». Κοίταξε τον Γκριπ με αβέβαιο βλέμμα, ήξερε πως, όπως με όλους τους Αμερικάνους, οι ισορροπίες ήταν λεπτές είχε αυτό το ύφος που έχουν όλοι στο πρόσωπό τους όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό, σαν να έχουν γραμμένο στο κούτελο: «Σε παρακαλώ, μη με μισήσεις προσωπικά». «Τόσοι νεκροί, δεν ξέρω τι να πω. Το θέμα είναι πολύπλοκο». «Ψήφισες Μπους;» ρώτησε ο Γκριπ. «Εγώ;» Έκανε διστακτικά ένα αρνητικό νεύμα. «Όχι τη δεύτερη φορά». Η αεροσυνοδός πέρασε κρατώντας έναν κατάλογο, ανακοινώνοντας μονότονα: «Duty free duty free». «Ο γείτονάς μου έχασε τον εγγονό του» είπε ο άντρας καθώς περνούσε η αεροσυνοδός. «Στο Ιράκ. Ήταν ένας απλός οδηγός στον στρατό. Φρίκη». Ο Γκριπ δεν απάντησε. 18

19 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ «Τι να πεις; Όλοι έχουν ένα ρόλο» συνέχισε ο άντρας. «Ο γέρος μου πολέμησε τους Γερμανούς στη μάχη των Αρδεννών. Είχε ψοφόκρυο αυτό μόνο είχε να πει για τον πόλεμο Ψοφόκρυο». Ο άντρας κοίταξε μπροστά του και γέλασε ανέκφραστα, όπως πριν που είχε πει: «Σουντμπιμπέι». Έμεινε σιωπηλός. Ίσως και για ένα ολόκληρο λεπτό. «Αυτός ο πόλεμος όμως ήταν διαφορετικός» συμπλήρωσε. «Είστε Αμερικανός υπήκοος;» ρώτησε η αεροσυνοδός. Ο Γκριπ έγνεψε αρνητικά. Στα χαρτιά που του έδωσε να συμπληρώσει έγραψε τόσες φορές τον αριθμό του διαβατηρίου του που στο τέλος τον είχε μάθει απέξω. Σε όλες τις ερωτήσεις σημείωσε το κουτάκι του «όχι», διαβεβαίωσε εγγράφως πως δεν πήγαινε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιδοθεί σε πορνεία ή σε τρομοκρατικές ενέργειες, και πως δεν είχε εμπλακεί στην εξόντωση των Εβραίων κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Τέλος, δήλωσε πως ήταν τουρίστας και σαν διεύθυνση παραμονής έδωσε τη διεύθυνση του Hilton κοντά στο Σέντραλ Παρκ. Το ξενοδοχείο το είχε δει σε μια διαφήμιση στο περιοδικό της αεροπορικής εταιρείας. Ψάχνοντας το πορτοφόλι του βρήκε το χαρτάκι που του είχε δώσει το Αφεντικό. «Τοπέκα» είπε στον διπλανό του. «Σε ποια πολιτεία βρίσκεται;» «Στο Κάνσας» απάντησε ο άντρας. «Εκεί πας;» «Όχι». Είχε ήδη τσαλακώσει το χαρτί και το είχε βάλει στη θήκη του καθίσματος μπροστά του. 19

20 R O B E R T K ARJ E L «Οπότε, πού θα πας;» «Στη Νέα Υόρκη, μόνο για λίγες μέρες». «Πρώτη φορά έρχεσαι στις ΗΠΑ;» Ο Γκριπ σήκωσε αδιάφορα τους ώμους. «Θα ξετρελαθείς». Ο Ερνστ Γκριπ περίμενε να αδειάσει ο διάδρομος του αεροπλάνου, ύστερα έβαλε το ολοκαίνουριο τεύχος της Expressen στο σακίδιό του και κατέβηκε από το αεροπλάνο. Η επόμενη φορά που καθυστέρησε ήταν στην απέραντη ουρά μπροστά από τις αφίξεις εξωτερικού. Εκεί, επιβάτες που έρχονταν από μακριά περίμεναν με τα μάτια κατακόκκινα από την κούραση τα παιδιά τους, μισοκοιμισμένα, κάθονταν πάνω στις βαλίτσες τους ή στο πάτωμα. Μερικές γυναίκες επέβλεπαν τις δαιδαλώδεις ουρές και ανακοίνωναν δυνατά τα έγγραφα που όλοι οι ξένοι έπρεπε να έχουν εύκαιρα. Φορούσαν λιτές στολές, στο ένα χέρι κρατούσαν μια αρμαθιά κλειδιά και στο άλλο μια ογκώδη ασύρματη συσκευή επικοινωνίας. Το βήμα τους ήταν στιβαρό, η έκφρασή τους σκληρή. Ο Γκριπ τις είχε παρατηρήσει όλα αυτά τα χρόνια. Κάνανε μια δουλειά που ήταν ένα σκαλοπάτι πιο πάνω από το να σερβίρουν μπέργκερ στα Μακντόναλντς. Από τότε που πέσανε οι πύργοι, όμως, συμπεριφέρονταν σαν να είχαν πίσω τους μια ολόκληρη διμοιρία καταδρομέων. Ύψωναν τον τόνο της φωνής τους μόλις κάποιος έδειχνε απρόθυμος ή προς Θεού τολμούσε να αντιμιλήσει. Στην αρχή της ουράς, κοντά σε ένα από τα κουβούκλια ελέγχου διαβατηρίων, άκουσε να επικρατεί ένταση σε διάφορες γλώσσες. Ο Γκριπ δεν μπορούσε να δει τι συμβαίνει, σκέφτηκε 20

21 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ όμως πως κάποιον θα είχαν παραπέμψει για περαιτέρω εξακρίβωση. Όταν επιτέλους ήρθε η σειρά του, του έκαναν νόημα να πλησιάσει ένα κουβούκλιο. Πίσω από τον πάγκο, που του έφτανε ως στο στήθος, κάθονταν δύο άντρες με ξεθωριασμένα πουκάμισα και στρατιωτικό κούρεμα. Ο ένας έριξε μια ματιά στο έντυπο που είχε συμπληρώσει ο Γκριπ και ξεφύλλισε το διαβατήριό του. Στάθηκε με μια κενή έκφραση σε μια σελίδα. «Για ποιο λόγο ήσασταν στην Αίγυπτο πέρυσι;» ρώτησε. Ο άλλος άντρας παρατηρούσε τον Γκριπ. Εξέταζε την έκφρασή του. «Έκανα καταδύσεις στην Ερυθρά Θάλασσα» απάντησε ο Γκριπ. «Στο Σαρμ Ελ Σέιχ». Ο αστυνόμος γύρισε μερικά ακόμη φύλλα, βρήκε και άλλη μια σφραγίδα που είχε ενδιαφέρον. «Και στη Νότιο Αφρική;» «Ήθελα να δω χειμωνιάτικο ήλιο για μια εβδομάδα, στο Κέιπ Τάουν». Πάλι ψέματα. Ήξερε πια τι να απαντάει. Ύστερα πρόσθεσαν μερικά καινούρια γραμματόσημα σε μια σελίδα και ευχήθηκαν καλημέρα στον μελαψό αλλά με γαλάζια μάτια τριανταεφτάχρονο κύριο Γκριπ. Πήρε το διαβατήριό του και τους ευχαρίστησε. Στις αφίξεις, στο αεροδρόμιο του Νιούαρκ, δύο άντρες με κουστούμια κρατούσαν μια μικρή ταμπέλα, από το ύφος τους φαινόταν πως περισσότερο βαριούνταν παρά αδημονούσαν να συναντήσουν κάποιον. Η ταμπέλα έγραφε με καθαρά κόκκινα γράμματα Έρνεστ Γκριπ. Ακόμα και μέσα στο πλήθος των ανθρώπων που περίμεναν κάποιον κρατώ- 21

22 R O B E R T K ARJ E L ντας αναγνωριστικές ταμπέλες, οι άντρες αυτοί έμοιαζαν κατά περίεργο τρόπο ξεκάρφωτοι, σαν να αναρωτιόνταν και οι ίδιοι τι δουλειά είχαν εκεί πέρα. «Ερνστ Γκριπ» τους διόρθωσε. «Καλωσήρθες» είπε ο άντρας που κρατούσε την ταμπέλα. Δεν κατάλαβε τη διαφορά στο όνομα, έμοιαζε απλώς ανακουφισμένος που είχε βρει εκείνον που ζητούσε. Ο άλλος πήρε την τσάντα του Γκριπ. Ήταν και οι δυο καμένοι από τον ήλιο, με κοντό στρατιωτικό κούρεμα κλασικοί πράκτορες του FBI. Στο αυτοκίνητο του πρόσφεραν καφέ πέρα από αυτό δεν αντάλλαξαν άλλες κουβέντες. Ούτε και ο Γκριπ είχε λόγο να τους πει κάτι παραπάνω όση ώρα περνούσαν από τους πολύβουους αυτοκινητόδρομους και μπαίνανε μέσα σε φωτισμένα τούνελ που έβγαιναν στο κέντρο του Μανχάτταν. «Αυτό είναι το ξενοδοχείο;» ρώτησε ο Γκριπ όταν το αυτοκίνητο σταμάτησε σε ένα υπόγειο πάρκιγκ. «Όχι, τα γραφεία». «Πρέπει να πάρω κάτι από τη βαλίτσα μου». Ο οδηγός τού άνοιξε το πορτ μπαγκάζ. Ο Γκριπ πήρε το σακάκι του κουστουμιού του, κούμπωσε το πουκάμισό του μέχρι πάνω και έδεσε τη γραβάτα που είχε χώσει στην πλαϊνή θήκη της βαλίτσας. «Έχεις όπλο πάνω σου;» ρώτησε ο οδηγός. «Όπλο;» απόρησε ο Γκριπ. «Μόλις με μαζέψατε από το αεροδρόμιο». Ο άντρας ανασήκωσε αδιάφορα τους ώμους. Ανέβηκαν από τις κυλιόμενες σκάλες σε ένα μαρμάρινο αίθριο όπου νησίδες από ζαρντινιέρες ήταν γεμάτες μικρά φοινικοειδή. Τα βήματά τους αντήχησαν στην είσοδο καθώς 22

23 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ πέρασαν κάτω από αψίδες ανίχνευσης μετάλλων. Οι συνοδοί του Γκριπ επέδειξαν την ταυτότητά τους, αποκάλυψαν τα όπλα τους και έδειξαν μια σημείωση σε ένα διάγραμμα που επέτρεπε την είσοδο στον Γκριπ. Στον εικοστό τρίτο όροφο, πέρασαν ανάμεσα από αλλεπάλληλες αίθουσες συνεδριάσεων γεμάτες άντρες με γυρισμένα τα μανίκια των πουκαμίσων τους, τσαλακωμένα παντελόνια και επιγραφές που απαγόρευαν τα πιο αλλόκοτα πράγματα. Παντού αραδιασμένα κουτιά από φαγητό σε πακέτο, λαδωμένα χαρτόνια και μισογεμάτα μπουκάλια λες και εκεί πέρα επικρατούσε ένα διαρκές φαγοπότι. Άνθρωποι τους χαιρετούσαν πίνοντας ή σκουπίζοντας τα χέρια τους σε χαρτοπετσέτες. Κάποιος πρόσφερε στον Γκριπ καφέ. Εκείνος αρνήθηκε. Πέρασαν μια τζαμένια πόρτα, προσπέρασαν τη γραμματέα που σήκωσε το βλέμμα και τους έκανε νόημα, και μπήκαν σε ένα μεγάλο γραφείο. «Εδώ είμαστε. Θα ασχοληθεί μαζί σου σε λίγα λεπτά» ψιθύρισε ο ένας από τους άντρες πίσω του, και ύστερα εξαφανίστηκαν. Ο Γκριπ έμεινε μόνος. Εκείνη καθόταν πίσω από ένα γραφείο με το πρόσωπο στραμμένο στο παράθυρο, μιλούσε στο τηλέφωνο ή μάλλον άκουγε κάποιον να της μιλάει. Αντιλήφθηκε την παρουσία του αλλά δεν γύρισε να τον κοιτάξει. Το δωμάτιο ήταν πολύ ήσυχο. Ο Γκριπ είδε το προφίλ του προσώπου της και αξιολόγησε το γεγονός πως ήταν γυναίκα. Κρίνοντας από την κυψέλη μικροσκοπικών γραφείων που είδε για να φτάσει μέχρι εκεί, την παρουσία γραμματέα και την παχιά μοκέτα που κάλυπτε όλο το πάτωμα, κατάλαβε πως εκείνη έκανε κουμάντο εκεί πέρα. 23

24 R O B E R T K ARJ E L Ωστόσο, ήταν δύσκολο να προσδιορίσει τον βαθμό της. Ώσπου να φτάσει εκεί είχε δει τόσους πράκτορες με διακριτικά του FBI και της Διοίκησης Ναρκωτικών Ουσιών ώστε είχε μια ιδέα. Ήταν περίπου στην ηλικία του, κάτι στη φυσιογνωμία της θύμιζε ασιατική καταγωγή ίσως τα μάτια της, η ανεπαίσθητη απόχρωση στο δέρμα της. Είχε λεία, σκούρα μαλλιά. Στον τοίχο δεν υπήρχαν πορτρέτα, ούτε διπλώματα ή φωτογραφίες από ένδοξες στιγμές. Μόνο ένα τεράστιο τροπικό τοπίο, ένα αντίγραφο ενός έργου, που κρεμόταν από πίσω της. Ήταν μια υδατογραφία με μερικές ξύλινες καλύβες ξεθωριασμένες από την αρμύρα της θάλασσας και μερικές φιγούρες ξαπλωμένες στη σκιά. Είπε κάτι που δεν άκουσε ξεκάθαρα, έκλεισε το ακουστικό και γύρισε προς το μέρος του. Ακούμπησε τα χέρια της στους βραχίονες της καρέκλας, τον κοίταξε με ενδιαφέρον, ανασήκωσε ελαφρά τα φρύδια της και είπε: «Ο Σουηδός, λοιπόν». «Ναι, ο Σουηδός» απάντησε ο Γκριπ. «Ή Ερνστ Γκριπ όπως ίσως θα διαβάσατε κάπου». Έριξε μια ματιά στο γραφείο της. «Βέβαια, ο Ερνστ» είπε καθώς σηκωνόταν, και του έδωσε το χέρι της. «Από το Υπουργείο Εξωτερικών;» «Από το Τμήμα Ασφαλείας». «Μάλιστα». Για λίγο έμεινε σιωπηλή. Ύστερα συνέχισε με μαλακή φωνή. «Έχετε παρευρεθεί ποτέ σε εκτέλεση;» Δίχως να περιμένει απάντηση πρόσθεσε: «Ξέχασα να συστηθώ, ονομάζομαι Σόνα. Σόνα Φρίντμαν». 24

25 iv Ταϊλάνδη, 26 Δεκέμβρη 2004 ΨΑΡΙΑ ΠΟΥ ΚΟΛΥΜΠΟΥΣΑΝ πλάι σε ένα αυτοκίνητο, αυτή ήταν η πρώτη του ανάμνηση. Στεκόταν μέσα σε νερό μέχρι τη μέση προτού το κύμα αρχίσει να υποχωρεί. Τα ψάρια και το λαμπερό τους χρώμα, αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που θυμήθηκε. Ο Ν. δεν ήξερε πού πήγαινε. Περιπλανήθηκε τριγύρω αργά όταν η θάλασσα υποχώρησε. Γύρω του δεν υπήρχαν πολλοί άνθρωποι, οι λίγοι που συνάντησε περιφέρονταν άσκοπα όπως κι εκείνος. Κάποια στιγμή άκουσε κραυγές, θα μπορούσε να είναι κάποιος παγιδευμένος άνθρωπος ή κάποιο ζώο. Ύστερα θυμήθηκε τη φαγούρα. Όχι ότι ήταν τόσο έντονη, αλλά την ένιωθε, και ένιωθε κατά κάποιο ασαφή τρόπο να τον ενοχλεί. Κούνησε τα χέρια και τα πόδια του για να διώξει τις μύγες που μαζεύονταν στις πληγές του. Το στόμα του ήταν στεγνό, όμως δεν κατάφερε να πιει από κάποιο από τα εκατοντάδες μπουκάλια νερού που είχαν χυθεί από τα κιβώτια στον χαμό που επικρατούσε έξω από ένα μαγαζί. Κάποιοι χωρικοί βρήκαν τον Ν., τον έβαλαν στην καρότσα ενός αγροτικού οχήματος και τον μετέφεραν μακριά από τη θάλασσα. Στοιβαγμένος μαζί με άλλους ανθρώπους, ένιωσε τον φόβο τους. Μέσα στην καρότσα οι άνθρωποι μι- 25

26 R O B E R T K ARJ E L λούσαν πολύ γρήγορα και δεν ηρέμησαν παρά μόνο όταν το φορτηγό ξεκίνησε να ανηφορίζει στους λόφους πάνω από το χωριό. Εκεί πάνω, δίπλα στα δέντρα, είχε μαζευτεί πολύς κόσμος. Κάποιος του έδωσε νερό, το ήπιε και επέστρεψε το μπουκάλι άδειο. Ένας άντρας είδε τις πληγές στα χέρια και τα πόδια του και τον οδήγησε σε ένα σημείο όπου πάνω σε στρωμένες πλάκες περιποιούνταν όσους είχαν τραυματιστεί. Οι περισσότεροι ήταν ξαπλωμένοι πάνω στο χώμα. Μια νοσοκόμα τον πλησίασε. Έδειξε να ανησυχεί για την κατάστασή του, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτε περισσότερο από το να του πλύνει τις πιο βαθιές πληγές με νερό. Απολογήθηκε πολλές φορές που δεν είχε φέρει περισσότερες προμήθειες από το ιατρείο στο χωριό. Τότε ο Ν. κάθισε κάτω. Κάποιος προσπάθησε να του πιάσει κουβέντα, αλλά εκείνος δεν αποκρίθηκε. Κάποιος άλλος του πρόσφερε μια κούπα ρύζι, δεν τη δέχτηκε. Το βράδυ ακούστηκε θόρυβος ελικοπτέρου. Ο κόσμος αναστατώθηκε και ξεκίνησε να φωνάζει, ο θόρυβος όμως απομακρύνθηκε. Το βραδινό αεράκι έκανε τα δέντρα να σαλεύουν, ώσπου το θρόισμά τους έπαψε. Η νύχτα έπεσε στο δάσος που έντυνε τα βουνά. Ο Ν. μετακινήθηκε από τις πλάκες προς το χώμα, που ήταν λιγότερο κρύο. Κουλουριάστηκε, σύντομα όμως ένιωσε πάλι να παγώνει, οι πληγές στα πόδια του άρχισαν να πονούν. Ήταν αδύνατο να βρει μια άνετη στάση, στο τέλος κάθισε και στήριξε την πλάτη του σε ένα δέντρο. Εκεί κατάφερε να αποκοιμηθεί μερικές φορές, όμως μισοκοιμισμένος ξεκίνησε πάλι να σκέφτεται τα ψάρια, τα ψάρια και τα λαμπερά τους χρώματα. Στο μυαλό του ανασύρθηκαν και άλλες εικόνες. Είδε τα μικρά κορίτσια, τα πρόσωπά τους, και μια 26

27 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ γυναίκα. Άκουσε τις φωνές τους. Μια γυναίκα και δυο παιδιά. Δεν ήταν καθόλου σίγουρος πως ήταν η δική του οικογένεια, ήξερε όμως πως ήταν πρωί και πως είχαν κάτσει να φάνε μαζί. Είχαν φάει όλοι μαζί Και ύστερα πάλι ήρθε η εικόνα των ψαριών. Κάποιος κούρνιασε δίπλα στον Ν., ένιωσε ένα χέρι να τον αγκαλιάζει. Δεν μπορούσε ο ίδιος να καταλάβει τους λυγμούς του. Ο ήλιος ανέτειλε και ύστερα έδυσε πάλι. Άλλη μια νύχτα που πέρασε στο βουνό. Το επόμενο πρωί τον έπιασε τέτοια δίψα που άρπαξε και άδειασε το μπουκάλι με το νερό που βρισκόταν δίπλα στο αγοράκι που είχε κοιμηθεί δίπλα του. Την τρίτη μέρα μια ομάδα στρατιωτών μέσα σε ένα τζιπ είπαν πως μπορούσαν όλοι να επιστρέψουν στο χωριό, ο κίνδυνος είχε περάσει. Οι πληγές του Ν. είχαν πρηστεί και είχαν γεμίσει πύον, η νοσοκόμα τις έπλυνε μια τελευταία φορά και είπε πως πρέπει να πάει σε κάποιο νοσοκομείο. Είπε πως είχε πυρετό και πως χρειαζόταν βοήθεια. Έτσι μπήκε κι εκείνος στη μακριά σειρά των ανθρώπων που επέστρεφαν σπίτι τους από το βουνό. Στην αρχή δεν μπορούσε να προσανατολιστεί στο χωριό, όλα ήταν κατεστραμμένα, παντού χαλάσματα. Ο ήλιος ήταν βασανιστικός. Τότε όμως αναγνώρισε το αυτοκίνητο, στεκόταν δίπλα του όταν είδε τα ψάρια, αναγνώρισε και τα μπουκάλια με νερό που είχαν σωριαστεί στον δρόμο έξω από το μαγαζί άνοιξε ένα και ήπιε. Από μακριά είδε το αέτωμα ενός σπιτιού, του φάνηκε πως το αναγνώρισε. Πλησίασε χωρίς να είναι σίγουρος. Λευκοί τοίχοι στέκονταν δίχως σκεπή, το μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου είχε καταρ- 27

28 R O B E R T K ARJ E L ρεύσει. Τίποτα δεν θύμιζε το μικρό ξενοδοχείο. Δεν είχε μείνει ίχνος από τη μικρή εσωτερική αυλή που θυμόταν, μόνο μπάζα μαδέρια, σωροί από γύψο, φοινικόφυλλα. Οι ξαπλώστρες της πισίνας κείτονταν πάνω στον σωρό σαν ναυαγισμένες βάρκες. Είχαν σιδερένιο σκελετό και σώμα από ασπρόμαυρα πλαστικά κομμάτια. Ο Ν. θυμήθηκε πως κολλούσαν πάντα στην πλάτη του όταν ξάπλωνε, θυμήθηκε πως δεν είχε περάσει καιρός που ο ίδιος καθόταν στις ξαπλώστρες αυτές. Ξαφνικά η καρδιά του άρχισε να χτυπά δυνατά, συνειδητοποίησε πως κάτι φριχτό θα ανακάλυπτε. Άρπαζε ό,τι έβρισκε μπροστά του, πέταγε στην άκρη τα σπασμένα μαδέρια. Η δύναμή του όμως τον εγκατέλειψε αμέσως και προσπάθησε αδέξια να προχωρήσει πάνω στον σωρό. Τα πόδια του τον πρόδωσαν, είδε όλα τα αιχμηρά ξύλα γύρω του και κάθισε κάτω. Ο ήλιος ήταν αμείλικτος, η καρδιά του σφυροκοπούσε. Το πήρε απόφαση. Έριξε μια ματιά γύρω του, σηκώθηκε με ένα βογκητό και ξαναπροσπάθησε. Αυτό που στην αρχή τού φάνηκε για κλαδί τελικά ήταν ένα μελανιασμένο χέρι που προεξείχε από τον σωρό. Ένα μεγάλο κομμάτι τοίχου σκέπαζε το σώμα, διέκρινε όμως ένα αλλοιωμένο πρόσωπο ήταν πολύ πρησμένο για να το αναγνωρίσει. Το σκέπασε απαλά με ένα κομμάτι αφρολέξ. Ύστερα κοίταξε καλύτερα, αυτή τη φορά με καθαρό βλέμμα, και συνειδητοποίησε πως περικυκλωνόταν από διάσπαρτα μέλη, που εξείχαν από τα χαλάσματα, και τουμπανιασμένα ημίγυμνα σώματα. Γονάτισε εξουθενωμένος και συντετριμμένος, έκλαιγε από απελπισία. Ο Ν. δεν ήταν σίγουρος για το πώς βρέθηκε εκεί, όμως στο 28

29 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ νοσοκομείο είχε το δικό του κρεβάτι. Όταν συνειδητοποίησε πού βρισκόταν, φλεγόταν από τον πυρετό, και για μερικές μέρες τις περισσότερες ώρες κοιμόταν. Το προσωπικό του νοσοκομείου ήταν πολύ φιλικό, τον αποκαλούσαν όμως με ένα όνομα που δεν αναγνώριζε και τον ρωτούσαν για πράγματα που δεν μπορούσε να θυμηθεί. Οι πληγές του ήταν πλυμένες, τα ράμματα είχαν αρχίσει να επουλώνονται. Πήρε μια βδομάδα για να πέσει ο πυρετός. Ένα πρωί, γυρνώντας από το μπάνιο, ο Ν. είδε μια τσάντα να κρέμεται στα κάγκελα του κρεβατιού του. Ήταν πράσινη, με τριμμένο λουρί, από αυτές τις στρατιωτικές που αγοράζουν οι τουρίστες. Την πήρε στα χέρια του και κοίταξε τριγύρω του. Οι τρεις άνθρωποι με τους οποίους μοιραζόταν το δωμάτιο δεν του έδωσαν σημασία προφανώς η τσάντα δεν ανήκε σε κανέναν από αυτούς. Άνοιξε το φερμουάρ και εξέτασε το περιεχόμενό της. Βρήκε μερικούς τουριστικούς οδηγούς, ένα ημερολόγιο καταδύσεων και διάφορες αποδείξεις από το ταξίδι. Σε μια εσωτερική τσέπη βρήκε έναν παχύ φάκελο με δολάρια, και σε μια εξωτερική τσέπη βρήκε ένα διαβατήριο. Εκεί βρήκαν οι νοσοκόμες το όνομα που τον φώναζαν. Σίγουρα είχε γίνει κάποιο μπέρδεμα. Ήταν δυνατόν; Δεν είχε ιδέα. Κοιτάζοντας τη φωτογραφία του διαβατηρίου, ο Ν. αντίκρισε μια γνώριμη φυσιογνωμία: η ίδια ασύμμετρη οστεοδομή που έβλεπε και στον καθρέφτη, η ίδια ρυτίδα ανάμεσα στη μύτη και στο μέτωπο. Και, περισσότερο απ όλα, το ίδιο βλέμμα. Αναποδογύρισε την τσάντα και είδε ένα αψιδωτό αποτύπωμα από αλάτι. Δεν μπορούσε να καταλάβει αν είχε γίνει επειδή η τσάντα είχε μείνει στη θάλασσα ή επειδή κάποιος την είχε φορέσει ιδρωμένος. Ξε- 29

30 R O B E R T K ARJ E L φύλλισε τις σφραγίδες του διαβατηρίου, ύστερα ξαναγύρισε να δει τη φωτογραφία. Έμεινε καθισμένος εκεί, στο κρεβάτι. Όταν ξαναπέρασαν, οι νοσοκόμες ξαναφώναξαν εκείνο το όνομα. «Ναι» είπε ο Ν. «Ο πυρετός έχει υποχωρήσει» είπε ένας βραχύσωμος γιατρός με σταγόνες ιδρώτα στο μέτωπο «και τα τραύματά σας έχουν επουλωθεί περίφημα». Έριξε μια ανήσυχη ματιά προς τον διάδρομο. «Μάλιστα» είπε ο Ν. Ο γιατρός απολογήθηκε: «Χρειαζόμαστε το κρεβάτι, συνέχεια έρχεται κόσμος». «Φυσικά». Κοίταξε την κοντή ιατρική ρόμπα που του είχαν δώσει να φορέσει. «Έπρεπε να πετάξουμε τα ρούχα σου» είπε η νοσοκόμα. «Πάρε αυτά». Του πρότεινε με το χέρι της μια πλαστική τσάντα. Ο Ν. είδε ένα ξεβαμμένο αλλά καθαρό τζιν, ένα κοντομάνικο και ένα ζευγάρι πέδιλα. «Πρέπει να βρεις κάποιον για να σου βγάλει τα ράμματα» είπε ο γιατρός «σε καμιά βδομάδα. Δεν φαντάζομαι να έχεις πρόβλημα». «Όχι». «Πού θα πας τώρα;» «Πρέπει να ψάξω κάποιον». Ο γιατρός του έκανε ένα νεύμα κατανόησης. Βγήκε από το δωμάτιο και συνέχισε τις επισκέψεις. Ο Ν. ντύθηκε, πέρασε την τσάντα στον ώμο του και έφυγε. 30

31 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ Άρχισαν να κινούνται ξανά τα λεωφορεία. Οι δρόμοι ήταν κλειστοί από φορτηγά, μπουλντόζες και ομάδες αντρών που φορούσαν όλων των ειδών τις στολές. Του πήρε χρόνο, αλλά κατάφερε να γυρίσει στο χωριό. Δίπλα στη θάλασσα, όλα τα παλιά σημάδια της καταστροφής ήταν ακόμη εκεί, μαζί με κάποια καινούρια. Σε όλο το χωριό υπήρχαν κακές φωτοτυπίες από φωτογραφίες αγνοούμενων, κολλημένες όπου υπήρχε λίγος χώρος. Στις κολόνες του ηλεκτρικού ανέμιζαν λευκά χαρτιά κολλημένα πρόχειρα μέχρι εκεί που έφτανε ανθρώπινο χέρι. Σε έναν άλλο κόσμο, θα νόμιζε κανείς πως ήταν προεκλογική εκστρατεία με εκατοντάδες υποψήφιους. Κοντά σε ένα ναό στα περίχωρα του χωριού, οι άνθρωποι φορούσαν χοντρά γάντια και μάσκες που κάλυπταν τη μύτη και το στόμα τους. Σε άλλα σημεία, οι αρχές είχαν στήσει μικρά γραφεία συχνά δεν ήταν παρά μόνο μια μεγάλη σκηνή όπου οι άνθρωποι φώναζαν ή μάλλον γαύγιζαν άσκοπα ο ένας στον άλλον. Τον ενοχλούσε συνέχεια κόσμος που ήθελε να μάθει εάν είχε δει κάποιον δικό του αγνοούμενο. Κατέφυγε σε μια γωνιά αηδιασμένος. Ένιωσε ένα αλλόκοτο αίσθημα αποξένωσης. Το χωριό που έβλεπε μπροστά στα μάτια του δεν ήταν το δικό του, ποτέ δεν ήταν δικό του. Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες δεν είχε την παραμικρή ιδέα γι αυτό. Είχε πάει εκεί ως επισκέπτης δεν ήταν παρά ένας τουρίστας που είχε κάνει μια τυχαία επιλογή. Θα μπορούσε να έχει βρεθεί σε οποιαδήποτε παραλία, οποιαδήποτε μέρα, σε οποιοδήποτε χωριό, οπουδήποτε στον κόσμο. Οπότε ήταν καθαρά θέμα τύχης. Συνέχισε τον δρόμο του, έπρεπε να φτάσει κάπου. Ύστερα πρόσεξε πως είχαν καθαρίσει το μαγαζί όπου είχαν 31

32 R O B E R T K ARJ E L σκορπιστεί στον δρόμο όλα εκείνα τα μπουκάλια. Τότε ο Ν. θυμήθηκε πάλι τα ψάρια. Και ύστερα το πρωινό. Θυμήθηκε πως είχαν φάει φρούτα και πως τα μικρά κορίτσια είχαν φορέσει τα καινούρια τους μαγιό και πως ο ήλιος τις τύφλωνε. Συμπέρανε πως τα κορίτσια αυτά έπρεπε να ήταν τα παιδιά του. Θυμήθηκε ακόμα πως αυτή η γυναίκα, που έπρεπε να ήταν η γυναίκα του, άλειψε τα μικρά τους χέρια με αντηλιακό όσο αυτά έτρωγαν θυμόταν αμυδρά πώς την άφησαν να το κάνει γκρινιάζοντας ενώ μασουλούσαν. Ύστερα κενό, καμία εικόνα. Πάλι ο Ν. εντόπισε το αέτωμα του ξενοδοχείου, όμως ο κήπος και ό,τι τον περιστοίχιζε δεν υπήρχε πια. Οι λίγοι τοίχοι που έστεκαν όρθιοι σχημάτιζαν ένα είδος σοβατισμένου μνημείου, όλα τα υπόλοιπα δεν ήταν παρά κοκκινωπή άμμος και χώμα. Οι μπουλντόζες δεν είχαν αφήσει κανένα ίχνος, ούτε καν ένα φυτό. Ο Ν. στάθηκε, κάθισε οκλαδόν και ένιωσε στην παλάμη του την υγρή γη. Απαλό χώμα και ερειπωμένοι λευκοί τοίχοι. Κανένα ίχνος. Ένιωσε πως έπρεπε να κλάψει, όμως δεν είχε δάκρυα. Σηκώθηκε όρθιος και απομακρύνθηκε. Πήρε από την τσάντα τον λευκό φάκελο με τα δολάρια, παρόλο που δεν ήταν σίγουρος πως τα χρήματα του ανήκαν, και πλήρωσε για να τον μεταφέρουν στην πόλη. Του είπαν πως έπρεπε να δηλώσει τα στοιχεία του, έπρεπε να παρουσιαστεί στο προξενείο. Ήθελε να έχει κάτι να κάνει, αυτός ήταν ο μόνος λόγος που έφυγε. Έφτασε μόλις είχε δύσει ο ήλιος, βρήκε ένα μονόκλινο για να περάσει τη νύχτα και βγήκε πάλι έξω. Ένιωσε περίεργα που αντίκρισε όλα αυτά 32

33 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ τα φώτα, που οι άνθρωποι περπατούσαν ανέμελα, ακόμα και που γελούσαν. Η μυρωδιά από φαγητό τον συνεπήρε. Δεν έπρεπε πια να υπομένει τη σιωπή του παραθαλάσσιου χωριού, με όλα αυτά τα χάρτινα πρόσωπα να τον κοιτάζουν επίμονα από τους τοίχους και τις κολόνες. Εδώ δεν υπήρχαν απελπισμένοι περαστικοί που προσπαθούσαν να γαντζωθούν από καλάμια. Για λίγο σταμάτησε να τον βασανίζει η σκέψη πως ο ίδιος είχε επιβιώσει. Αγόρασε μικρά σουβλάκια με κομμάτια κοτόπουλο και μάνγκο, και αργότερα μέσα στη μέρα κατευθύνθηκε προς το προξενείο (κάποιος είχε πει πως πλέον ήταν συνέχεια ανοιχτό). Βρήκε τον δρόμο με τη βοήθεια του τουριστικού οδηγού που είχε στην τσάντα. Σύμφωνα με τον χάρτη, όλα τα προξενεία βρίσκονταν στη σειρά λίγο έξω από το κέντρο της πόλης. Το πλήθος αραίωσε γύρω του, το ίδιο και τα φώτα. Έπρεπε να σταθεί κάτω από τη λάμπα του δρόμου για να διαβάσει τον χάρτη. Σε ένα στενό δρόμο, πέντε έξι αστυνομικοί βάδιζαν προς το μέρος του. Περπατούσαν αργά, κάπνιζαν και μιλούσαν μεταξύ τους. Όλοι τους φορούσαν κράνη με φακό και κρατούσαν μακριά ξύλα που τα κουνούσαν πέρα δώθε. Τα ξύλα τράβηξαν το βλέμμα του, οι άκρες τους ήταν φθαρμένες, φαίνεται πως σε κάποιον τα είχαν δοκιμάσει. Οι αστυνομικοί τον προσπέρασαν δίχως να τον προσέξουν. Έφτασε στο πάρκο στην άλλη άκρη του οποίου υποτίθεται πως θα έβρισκε τα προξενεία. Η άσφαλτος ήταν υγρή, στις νερολακκούβες επέπλεαν φυλλάδια. Συνέχισε να περπατάει. «Γουρούνια!» φώναξε κάποιος από μακριά. Η ηχώ της κραυγής του έσβησε στους τοίχους των σπιτιών. Ψυχή δεν 33

34 R O B E R T K ARJ E L υπήρχε γύρω του. Το πάρκο δίπλα του ήταν σκοτεινό και αφιλόξενο. Παρέμεινε στο πεζοδρόμιο, αλλά πλησίαζε όλο και περισσότερο τον δρόμο και τα φωτισμένα παράθυρα στην άλλη πλευρά του πάρκου. Ένα τετράγωνο πιο κάτω προσπέρασε ένα ζευγάρι που έμοιαζαν Αμερικάνοι. Περπατούσαν γοργά. «Είναι δυνατόν να εύχονται να είχαν πεθάνει περισσότεροι;» είπε η γυναίκα αγανακτισμένη καθώς πέρασε δίπλα του. «Είναι ηλίθιοι» απάντησε ο άντρας. Άκουσε τα βήματά τους να χάνονται. Ο Ν. άκουσε κάποιον να φωνάζει: «Θάνατος στους Αμερικάνους!». Ακουγόταν από την κατεύθυνση που ήθελε να πάει. Στάθηκε για μια στιγμή, ένιωθε πως κάποιος τον παρακολουθούσε. Στο πάρκο επικρατούσε σιωπή. Μόλις άκουσε ένα αυτοκίνητο, άρχισε πάλι να περπατά προσπαθώντας να καταλάβει τι γινόταν στην άλλη άκρη του δρόμου. Είδε φώτα και διέκρινε μια ομάδα ανθρώπων που κινούνταν όλοι μαζί. Οι δυνατές φωνές έρχονταν από μια διαδήλωση που είχε τελειώσει πια έξω από τα προξενεία. Έφερε στον νου του τους αστυνομικούς που είχε προσπεράσει, τους φαντάστηκε εν δράσει, τότε ένα αυτοκίνητο ανέβηκε τον δρόμο. Καθώς άνοιγε ταχύτητα κάποιος κατέβασε το παράθυρο. Κάποιος έτεινε ένα χέρι έξω από το παράθυρο και, καθώς το αυτοκίνητο προσπερνούσε τον Ν., πέταξε ένα μάτσο φυλλάδια. Το αυτοκίνητο σπινιάρισε στο βρεγμένο πεζοδρόμιο και εξαφανίστηκε σε έναν παράδρομο. Ένα φυλλάδιο έπεφτε στον αέρα δίπλα του, και ο Ν. ένιωσε γι αυτό κάτι αόριστα οικείο. Έκανε μερικά βήματα προς αυτό. Το 34

35 Ο Σ Ο Υ Η Δ Ο Σ πήρε στα χέρια του καθώς έπεσε ανάποδα σε μια λακκούβα με νερό. Τίναξε τις σταγόνες κρατώντας το από τη μία γωνία και ύστερα το γύρισε. Ήταν μια φωτογραφία ενός νεκρού άντρα που είχε ξαναδεί, δίχως να δώσει σημασία. Τώρα την πρόσεξε. Ήταν ένα πτώμα μέσα σε χώματα και γρασίδι, το στόμα του έχασκε και τα μάτια του ήταν ρουφηγμένα μέσα στις κόγχες τους. Τα χέρια ήταν γυρισμένα αφύσικα σε σχέση με το σώμα. Υπήρχαν αρκετές παρόμοιες φωτογραφίες στο κάτω μέρος του χαρτιού. «Δόξα τω Θεώ!» διάβασε. Το κείμενο που ακολούθησε έμοιαζε με δελτίο τύπου. Κοντοστάθηκε για να δει περί τίνος πρόκειται, διάβασε μερικές γραμμές και κατάλαβε. Το φυλλάδιο ήταν μια αμερικανική ανάρτηση στο διαδίκτυο που την είχαν τυπώσει διαδηλωτές. Μια ομάδα από φανατικούς χριστιανούς στην Αμερική είχε υποδεχτεί με ενθουσιασμό τα γεγονότα, βλέποντας την τιμωρία του Θεού στην οργή της θάλασσας. Είδαν θεία δίκη στο γεγονός ότι χιλιάδες άνθρωποι σάπιζαν μέσα σε ανώνυμους τάφους. Περιέγραφαν με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες πώς όλοι οι αγνοούμενοι θα περιπλανιόνταν με τις κοιλιές πρησμένες και πως δεν θα τους έβρισκαν ποτέ. Τα παραθέματα από τη Βίβλο ήταν επιλεγμένα με προσοχή. Σε μια φωτογραφία ο πάστορας που αποκαλούσαν «Αγαπητό Πατέρα» χαμογελούσε στον Ν. Τα νεκρά παιδιά πρέπει να τον χαροποίησαν ιδιαίτερα. Ο Θεός ξεβρόμιζε τη γη, τιμωρώντας όλους τους αμαρτωλούς. Ο Ν. σήκωσε πάλι τα μάτια στον δρόμο, προς τα φώτα, προς τις φιγούρες. Το βλέμμα του επέστρεψε στο φυλλάδιο, τα λόγια του πάστορα φανέρωναν τον κόσμο του: σοδομίτες, κακούργοι και βιαστές. Όλοι αυτοί που συνουσιάζονται 35

36 R O B E R T K ARJ E L όπως ο διάβολος. Ο κόσμος κατακλύστηκε από αμαρτωλούς. Το μόνο που έμεινε στη μνήμη του Ν. ήταν τα δυο του κορίτσια. Ήταν η μόνη εικόνα που θα ερχόταν μπροστά του, ακόμα και αν κάποιος τον σημάδευε με πιστόλι στον κρόταφο. Τα κορίτσια του ήταν νεκρά και υπήρχε κόσμος που πανηγύριζε; Ο Ν. κοίταζε κοκαλωμένος το χαμόγελο του πάστορα προσπαθώντας να διακρίνει κάτι περισσότερο στη φυσιογνωμία του από χείλια και δόντια. Ύστερα τσαλάκωσε αργά το φυλλάδιο, σαν να είχε χάσει κάθε αίσθηση αφής. Ύστερα μια κραυγή τον κυρίευσε και βγήκε από το στόμα του με ορμή. Ένιωσε το πρώτο έντονο συναίσθημα από τότε που χτύπησε το τσουνάμι ένα φλογερό μίσος. 36