ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Transcript

1 ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΕΝΙΚΑ 3 ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΚΕΙΜΕΝΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ 4 ΣΚΟΠΟΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 5 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 5 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ 10 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΛΩΡΙΔΑΣ 13 Ι. Φυτά αναφερόμενα στο παράρτημα IΙ της 92/43/EEC 13 ΙΙ. Άλλα σημαντικά είδη φυτών 14 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ 14 Ι. Πτηνά αναφερόμενα στην Οδηγία 79/409/EEC 14 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΝΙΔΑΣ 127 Ι. Είδη πανίδας αναφερόμενα στο παράρτημα II της 92/43/EEC 127 ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ 128 ΕΡΠΕΤΑ 132 ΙΙ. Άλλα σημαντικά Είδη πανίδας 137 ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ της 79/409/EEC ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 143 ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ της 92/43/EEC ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 146 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 146 ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 147 COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 2

3 ΓΕΝΙΚΑ Η παρούσα ειδική οικολογική αξιολόγηση αφορά το έργο «ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ COSMOTE με την ονομασία «ΒΛΑΧΑΒΑ ΑΤ» και κωδικό Το έργο υφίσταται, σε θέση επί του υψώματος «Άγουρος», εντός των διοικητικών ορίων της Δημοτικής ενότητας Καλαμπάκας, του Δήμου Καλαμπάκας, Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων, Περιφέρειας Θεσσαλίας. Το έργο βρίσκεται εντός των ορίων περιοχών του δικτύου Συγκεκριμένα βρίσκεται στις παρακάτω περιοχές: NATURA. «ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ - ΜΕΤΕΩΡΑ» με κωδικό GR Περιοχή psci (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας) «ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΑ» με κωδικό GR Περιοχή SPA (Ζώνες Ειδικής προστασίας) ΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 3 ΘΕΣΗ COSMOTE

4 ΥΠΟΜΝΗΜΑ Περιοχές NATURA SCI (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας) Περιοχές NATURA SPA (Ζώνες Ειδικής Προστασίας) Καταφύγια Άγριας Ζωής Στο παραπάνω απόσπασμα χάρτη φαίνονται τα όρια των περιοχών Natura και η θέση του έργου. ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΚΕΙΜΕΝΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Η παρούσα έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, συντάχθηκε με βάση τις παρακάτω νομοθετικές διατάξεις: Ν. 1650/86 Για την προστασία του περιβάλλοντος (ΦΕΚ 160/Α/ ) Ν. 4014/ Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου περιβάλλοντος Ν. 3937/ Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις ΚΥΑ 8353/276/Ε103/2012 (ΦΕΚ 415/Β/ ) «Τροποποίηση και συµπλήρωση της υπ. αρ /1807/2010 Κ.Υ.Α. «Καθορισµός µέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτηµάτων της,..»(β 1495), σε συµµόρφωση µε τις διατάξεις οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, όπως κωδικοποιήθηκε µε την οδηγία 2009/147/ΕΚ». ΚΥΑ 37338/1807/Ε103/2010 Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, «Περί διατηρήσεως των άγριων πτηνών», του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ. Οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών Οδηγία 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979 περί της διατηρήσεως των άγριων πτηνών ΚΥΑ /1985 «Μέτρα διαχείρισης της άγριας πτηνοπανίδας» ΚΥΑ 14849/853/Ε103/2008 Τροποποίηση των υπ' αριθμ /3028/1998 κοινών υπουργικών αποφάσεων (Β 1289) και υπ' αριθμ /1510/2005 κοινών υπουργικών αποφάσεων (Β 992), σε COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 4

5 συμμόρφωση με διατάξεις της οδηγίας 2006/105 του Συμβουλίου της 20ης Νοεμβρίου 2006 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΚΥΑ 33318/1998 (φεκ 1289/β/ ) «καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων), της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας ΠΔ 67/1981 (ΦΕΚ 23 Α ) «Περί προστασίας της αυτοφυούς Χλωρίδος και Άγριας Πανίδος και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και Ελέγχου της Ερεύνης επ αυτών». ΣΚΟΠΟΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Σκοπός της παρούσας είναι η καταγραφή των στοιχείων του βιοτικού περιβάλλοντος της περιοχής του έργου, με έμφαση στα προστατευτέα είδη της περιοχής Natura στην οποία βρίσκεται το έργο. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α. Περιοχή psci (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας) Όνομα Περιοχής: ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ - ΜΕΤΕΩΡΑ Κωδικός Περιοχής: GR Longitude: Συντεταγμένες: Latitude: Έκταση: Ηa Minimum: 101 Υψόμετρα: Maximum: 1406 Mean: 593 Περιγραφή: Η περιοχή περιλαμβάνει το σύμπλεγμα των ορέων Αντιχάσια και την περιοχή νότια της Καλαμπάκας. Έχει δασώδεις λόφους και κοιλάδες που σχηματίζονται από τους ποταμούς Λιθαίο και Μουργκά. Το μητρικό πέτρωμα συνίσταται κυρίως από ασβεστόλιθο και φλύσχη. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από μωσαϊκότητα. Οι δασικοί οικότοποι, η δενδρώδης μακκία και η θαμνώδης βλάστηση κατανέμονται σε δασικές περιοχές έκτασης 200 ως ha περίπου, που η καθεμία βρίσκεται κάτω από διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Όσον αφορά στη βλάστηση, υπάρχουν ξηρά πυριτικά λιβάδια, πλατύφυλλα φυλλοβόλα δάση και πολύ υγρά παρόχθια δάση με Platanus orientalis, Salix alba, Alnus glutinosa και θάμνους. Το κυρίαρχο είδος δένδρου στο φυλλοβόλο δάσος είναι το Querqus frainetto, που συχνά αναμειγνύεται με Q. cerris ή με Q. pubescens ή και με Q. dalechampii. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε ένα μεγάλο μέρος της περιοχής, που στο παρελθόν καλυπτόταν με δάση βελανιδιάς, η βλάστηση είναι τώρα υποβαθμισμένη και η περιοχή καλύπτεται από ποώδη, ενώ κατά τόπους αποκαλύπτεται το μητρικό πέτρωμα. Για έναν COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 5

6 λεπτομερέστερο προσδιορισμό των τύπων βιοτόπων που υπάρχουν στην περιοχή απαιτείται περαιτέρω έρευνα. Τύποι Οικοτόπων: Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή, Δάση σκληρόφυλλων που χρησιμοποιούνται για βοσκή (dehesas) με Quercus ilex, Χασμοφυτική βλάστηση βραχωδών πρανών/ασβεστόφιλες υποδιαιρέσεις, Ευμεσογειακά ασβεστολιθικά απόκρημνα βράχια της Ελλάδας, Δάση με Quercus frainetto, Δάση πλάτανου της Ανατολής (Platanion orientalis), Δάση ορεινών κωνοφόρων με πευκοδάση Pinus nigra ssp. pallasiana. Είδη φυτών: Centaurea kalambakensis, Centaurea lactiflora. Είδη ζώων: Lutra lutra, Rupicarpa rupicarpa balcanica, Testudo hermanni, Testudo marginata, Testudo graeca, Elaphe situla. 'Aλλα σημαντικά είδη: -Χλωρίδα: 2B, 1D. -Πανίδα: 4A, 1B, 18C, 4D. Επιπτώσεις/Δράσεις: -Θετική: 160 (IN) -Ουδέτερη: 100, 170 (IN) / 100 (AR) -Αρνητική: 140, 230, 402, 440, 502, 606, 608, 690 (IN) 140, 170, 230, 401, 402, 440, 502, 606, 608, 690 (AR) Καθεστώς προστασίας: -Εθνικό και Περιφερειακό επίπεδο: -Διεθνές επίπεδο: διεθνής κληρονομιά. Σπουδαιότητα: Η περιοχή χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολύ καλά διατηρημένων δενδρωδών και δασικών οικοτόπων. Σημαντικό γνώρισμα της περιοχής, τόσο από οικολογική όσο και από επιστημονική άποψη, είναι η βιοποικιλότητά της. Ενδεικτικό της βιοποικιλότητας είναι ο μεγάλος αριθμός ενδημικών και απειλούμενων ειδών που προστατεύονται από τη διεθνή και την ελληνική νομοθεσία. Ειδικότερα χαρακτηρίζεται ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ). Εκτός του ότι φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό του γύπα Νeophron pecnopteros στην Ελλάδα, έχουν παρατηρηθεί και μεγάλοι πληθυσμοί άλλων ειδών αρπακτικών πουλιών. Σύμφωνα με το τυποποιημένο δελτίο του δικτύου Natura, στην περιοχή υπάρχουν τα παρακάτω είδη οικοτόπων: Habitat Classes % Cover Inland water bodies (Standing water, Running water) 0.10 Heath, Scrub, Maquis and Garrigue, Phygrana Dry grassland, Steppes Other arable land COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 6

7 Broad-leaved deciduous woodland Artificial forest monoculture (e.g. Plantations of poplar or Exotic trees) 0.18 TOTAL HABITAT COVER 100 % Β. Περιοχή SPA (Ζώνες Ειδικής προστασίας) Όνομα Περιοχής: ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΑ Κωδικός Περιοχής: GR Longitude: Συντεταγμένες: Latitude: Έκταση: Ηa Η περιοχή περιλαμβάνει τα Αντιχάσια όρη εντός των ορίων του νομού Τρικάλων, τα βράχια των Μετεώρων, την κοιλάδα του ποταμού Ίωνα, την πεδιάδα του ποταμού Ληθαίου, τον κάμπο και την κοίτη του ποταμού Πηνειού με τον σκουπιδότοπο της Καλαμπάκας, και το βορειοδυτικό τμήμα του όρους Κερκέτιο (Κόζιακα) απέναντι της Καλαμπάκας. Η περιοχή έχει ενιαίο οικολογικό χαρακτήρα και περιλαμβάνει τους βράχους των Μετεώρων που εκτείνονται σε όλο το δυτικό τμήμα της περιοχής, τα δάση και δασικές εκτάσεις του ορεινού όγκου των Αντιχασίων, τα παραποτάμια δάση των ποταμών Ίωνα, Πηνειού και Νεοχωρίτη, τις ξηρές βραχώδεις εκτάσεις στο νότιο τμήμα της περιοχής και το βόρειο άκρο του όρους Κερκέτιου (Κόζιακα). Η περιοχή χαρακτηρίζεται από δασωμένους λόφους με δάση φυλλοβόλων πλατύφυλλων, που εναλλάσσονται εκτατικές καλλιέργειες, λιβάδια, θαμνώνες στα χαμηλότερα υψόμετρα, καλλιέργειες και παραποτάμιες συστάδες στις κοιλάδες των ποταμών. Στο βορειοδυτικό τμήμα των Αντιχασίων στα μεγαλύτερα υψόμετρα υπάρχει δάσος οξυάς. Η περιοχή είναι γνωστή κυρίως για τους εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς των Μετεώρων πάνω από την Καλαμπάκα και το Καστράκι. Αντίστοιχα βράχια υπάρχουν σε όλο το βορειοδυτικό τμήμα της περιοχής. Στους παρακάτω πίνακες, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης που εκπονήθηκε για την περιοχή, φαίνονται τα είδη χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της περιοχής: COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 7

8 COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 8

9 COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 9

10 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ Φυσικοί οικότοποι (ενδιαιτήματα) ονομάζονται οι χερσαίες περιοχές ή οι υγρότοποι που διακρίνονται χάριν στα βιοτικά και αβιοτικά χαρακτηριστικά τους. Οι περιοχές αυτές μπορεί να είναι είτε εξ ολοκλήρου φυσικές, είτε ημιφυσικές. Ο ορατός κίνδυνος εξαφάνισης πολλών ειδών οργανισμών και αλλοίωσης της σύνθεσης και υποβάθμισης πολλών οικοσυστημάτων, με αποτέλεσμα τη μείωση της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, οδήγησαν στη διακήρυξη της Διάσκεψης του Ρίο το 1992 και στην έκδοση της Οδηγίας 92/43 από μέρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Σκοπός της έκδοσης αυτής της Οδηγίας είναι τόσο η διατήρηση της βιοποικιλότητας στα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω της προστασίας ορισμένων φυσικών τύπων οικοτόπων (habitats) κοινοτικού ενδιαφέροντος, όσο και ορισμένων ειδών φυτών και ζώων, επίσης κοινοτικού ενδιαφέροντος. Ο οικότοπος που επικρατεί στην θέση του έργου είναι «Θερμόφιλα δρυοδάση της Αν. Μεσογείου και της Βαλκανικής» με κωδικό 924A. Πρόκειται για τα διάφορα είδη δρυοδασών της Ελλάδας. Στη σύνθεση του οικοτόπου μπορούν να συμμετέχουν από ένα έως περισσότερα είδη του γένους Quercus, συχνά σε μίξη με άλλα πλατύφυλλα. Διακρίνονται διάφοροι υπότυποι, με βάση το κυριάρχο ή τα κυριάρχα είδη και την περιοχή εξάπλωσης. Κυριάρχα είδη του οικοτόπου είναι τα Quercus pubescens και Quercus frainetto, ενώ συχνά συμμετέχουν πλατύφυλλα και φυλλοβόλα είδη με χαρακτηριστικότερα τα Castanea sativa, Carpinus orientalis, Ostrya carpinifolia και Fraxinus ornus. Κατά τόπους, κοινά είδη είναι τα Phillyrea latifolia, Phlomis fruticosa, Digitalis laevigata subsp. graeca, Silene vulgaris, Pyrus spinosa, Sarcopoterium spinosum, Coridothymus capitatus, Acer sempervirens, Pistacia terebinthus, Spartium junceum, Cercis siliquastrum, Quercus coccifera, Ruscus aculeatus, Erica arborea, Lathyrus laxiflorus, Veronica chamaedrys subsp. chamaedrys, Rosa spp., Campanula spp., Symphytum bulbosum, Lamium amplexicaule, Cyclamen spp. κ.ά. Σημαντικότητα Σπανιότητα: Η εξάπλωση του οικοτόπου 924Α στις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 είναι ευρεία. Ο βαθμός ευθύνης για τη διατήρησή του από την Ελλάδα χαρακτηρίζεται με τους κωδικούς L και C. Αυτό συνεπάγεται ότι απαντώνται οι πιο εκτεταμένες και αντιπροσωπευτικές συστάδες και μάλιστα στο κέντρο της γεωγραφικής εξάπλωσης του ευρέως αυτού εξαπλωμένου οικοτόπου. Πρόκειται για ελληνικό τύπο οικοτόπου, που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλότητα ως προς τη σύνθεσή του. Σημαντικό ρόλο ασκούν στις χαμηλότερες υψομετρικές θέσεις είτε αυτές φέρουν φυσική βλάστηση είτε είναι καλλιέργειες, καθώς COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 10

11 συμβάλλουν στη διατήρηση της ισορροπίας των οικοσυστημάτων μέσω του ελέγχου των υδατικών πόρων και της συγκράτησης του εδάφους. Κατάσταση διατήρησης Απειλές: Οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζει ο οικότοπος είναι οι εκχερσώσεις για εγκατάσταση καλλιεργειών και οι αλλαγές στη δομή του λόγω δασοκομικών χειρισμών (υλοτομίες, αναδασώσεις με αυτοφυή ή ξενικά είδη) ή εγκατάλειψης της παραδοσιακής δασικής χρήσης. Επιπλέον, οι φυτείες μη αυτοφυών ειδών, η επιλεκτική υλοτομία δέντρων με συγκεκριμένη λειτουργία, η εντατική βόσκηση από υπερβολικό αριθμό ζώων και η εξάντληση δασικών πόρων μπορούν να φέρουν επιπτώσεις στη χλωριδική σύσταση του οικοσυστήματος. Στο παραπάνω απόσπασμα χάρτη φαίνονται οι οικότοποι της περιοχής και η θέση του έργου. ΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 11

12 ΥΠΟΜΝΗΜΑ COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 12

13 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΛΩΡΙΔΑΣ Στα τυποποιημένα δελτία του δικτύου Natura για τις περιοχές, αναφέρονται τα παρακάτω είδη χλωρίδας: Ι. Φυτά αναφερόμενα στο παράρτημα IΙ της 92/43/EEC GR Code Scientific Name 1778 Centaurea lactiflora 1897 Carex acuta 1776 Centaurea kalambakensis GR Code Scientific Name 1778 Centaurea lactiflora 1776 Centaurea kalambakensis Carex acuta Centaurea kalambakensis COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 13

14 Centaurea lactiflora ΙΙ. Άλλα σημαντικά είδη φυτών GR Anthemis cretica ssp. cretica GR Anthemis cretica ssp. cretica ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ Σύμφωνα με τα τυποποιημένα δελτία του δικτύου Natura, στην περιοχή απαντώνται τα παρακάτω είδη πτηνών: GR Ι. Πτηνά αναφερόμενα στην Οδηγία 79/409/EEC Species Population in the site Code Scientific Name T Size Unit Min Max A274 Phoenicurus phoenicurus r A246 Lullula arborea p p A086 Accipiter nisus c A230 Merops apiaster r 1 10 p A319 Muscicapa striata r A101 Falco biarmicus c A233 Jynx torquilla c A072 Pernis apivorus r p A251 Hirundo rustica r A271 Luscinia megarhynchos r COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 14

15 A379 Emberiza hortulana r p A260 Motacilla flava c A262 Motacilla alba p A253 Delichon urbica r A228 Apus melba r A227 Apus pallidus r A093 Hieraaetus fasciatus c A099 Falco subbuteo c A133 Burhinus oedicnemus r 1 10 p A100 Falco eleonorae c 1 50 A439 Hippolais olivetorum r A278 Oenanthe hispanica r A231 Coracias garrulus r 6 10 p A259 Anthus spinoletta c A250 Ptyonoprogne rupestris r A438 Hippolais pallida r A165 Tringa ochropus c A078 Gyps fulvus c A309 Sylvia communis r A077 Neophron percnopterus c A212 Cuculus canorus r A236 Dryocopus martius p 6 10 p A341 Lanius senator r A402 Accipiter brevipes r p A261 Motacilla cinerea p A311 Sylvia atricapilla r A095 Falco naumanni c A373 Coccothraustes coccothraustes r A028 Ardea cinerea c A092 Hieraaetus pennatus c A092 Hieraaetus pennatus r 1 5 i A313 Phylloscopus bonelli r A077 Neophron percnopterus r 1 10 p A338 Lanius collurio r p A056 Anas clypeata w A215 Bubo bubo p A030 Ciconia nigra r 1 3 p A359 Fringilla coelebs r COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 15

16 A429 Dendrocopos syriacus p p A314 Phylloscopus sibilatrix c A346 Pyrrhocorax pyrrhocorax p A136 Charadrius dubius c A229 Alcedo atthis r 6 10 p A447 Emberiza caesia r p A339 Lanius minor r p A277 Oenanthe oenanthe r A285 Turdus philomelos w A073 Milvus migrans r 4 8 p A337 Oriolus oriolus r A089 Aquila pomarina r 6 8 p A238 Dendrocopos medius p p A365 Carduelis spinus r A080 Circaetus gallicus r 7 10 p A214 Otus scops r A208 Columba palumbus p A252 Hirundo daurica r A382 Emberiza melanocephala r A087 Buteo buteo c A243 Calandrella brachydactyla r p A232 Upupa epops r A087 Buteo buteo r A442 Ficedula semitorquata r A166 Tringa glareola c A224 Caprimulgus europaeus r A403 Buteo rufinus c A304 Sylvia cantillans r A081 Circus aeruginosus c A091 Aquila chrysaetos p 1 1 p A210 Streptopelia turtur r A239 Dendrocopos leucotos p 5 20 p A031 Ciconia ciconia r 6 10 p A103 Falco peregrinus p 2 4 p Τύπος: p = μόνιμο, r = αναπαραγωγής, c = συγκέντρωση, w = διαχείμαση Μονάδα: i = άτομα, p = ζεύγη GR COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 16

17 Species Population in the site COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 17

18 Code Scientific Name T Size Unit Min Max A030 Ciconia nigra r 6 6 p A309 Sylvia communis r A081 Circus aeruginosus c A233 Jynx torquilla c A262 Motacilla alba r A429 Dendrocopos syriacus p p A304 Sylvia cantillans r A231 Coracias garrulus r p A101 Falco biarmicus p 2 2 p A403 Buteo rufinus r 4 4 p A027 Egretta alba c A097 Falco vespertinus c A382 Emberiza melanocephala r A230 Merops apiaster c A320 Ficedula parva c A337 Oriolus oriolus r A092 Hieraaetus pennatus c A252 Hirundo daurica r A079 Aegypius monachus c A023 Nycticorax nycticorax c A274 Phoenicurus phoenicurus r A083 Circus macrourus c A260 Motacilla flava c A247 Alauda arvensis c A072 Pernis apivorus r A232 Upupa epops r A095 Falco naumanni r 7 p A277 Oenanthe oenanthe r A208 Columba palumbus r A056 Anas clypeata w A439 Hippolais olivetorum r A251 Hirundo rustica r COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 18

19 A280 Monticola saxatilis r A402 Accipiter brevipes r p A438 Hippolais pallida r A207 Columba oenas w A031 Ciconia ciconia r 5 p A077 Neophron percnopterus c A261 Motacilla cinerea r A338 Lanius collurio r p A136 Charadrius dubius r A233 Jynx torquilla r A321 Ficedula albicollis c A227 Apus pallidus r A078 Gyps fulvus c A073 Milvus migrans r 5 5 p A168 Actitis hypoleucos c A077 Neophron percnopterus r 3 3 p A017 Phalacrocorax carbo w A278 Oenanthe hispanica r A404 Aquila heliaca c A004 Tachybaptus ruficollis r A442 Ficedula semitorquata r A255 Anthus campestris r A339 Lanius minor r A249 Riparia riparia c A243 Calandrella brachydactyla r A250 Ptyonoprogne rupestris r A089 Aquila pomarina r 3 3 p A210 Streptopelia turtur r A080 Circaetus gallicus r 7 7 p A215 Bubo bubo p A133 Burhinus oedicnemus r 1 1 p A166 Tringa glareola c A373 Coccothraustes coccothraustes r A017 Phalacrocorax carbo c A236 Dryocopus martius p 5 5 p A247 Alauda arvensis w COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 19

20 A026 Egretta garzetta r p A355 Passer hispaniolensis r A229 Alcedo atthis r A103 Falco peregrinus p 4 4 p A314 Phylloscopus sibilatrix c A100 Falco eleonorae c A359 Fringilla coelebs r A155 Scolopax rusticola w A238 Dendrocopos medius p p A028 Ardea cinerea r A319 Muscicapa striata r A365 Carduelis spinus r A082 Circus cyaneus c A163 Tringa stagnatilis c A113 Coturnix coturnix r A093 Hieraaetus fasciatus c A259 Anthus spinoletta c A087 Buteo buteo r A087 Buteo buteo c A212 Cuculus canorus r A214 Otus scops r A311 Sylvia atricapilla r A091 Aquila chrysaetos p 0 0 p A228 Apus melba r A165 Tringa ochropus c A230 Merops apiaster r A084 Circus pygargus c A164 Tringa nebularia c A226 Apus apus r A092 Hieraaetus pennatus r 2 2 p A341 Lanius senator r A447 Emberiza caesia r A465 Alectoris graeca graeca p A253 Delichon urbica r A306 Sylvia hortensis r A099 Falco subbuteo c COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 20

21 A028 Ardea cinerea w A379 Emberiza hortulana r i A242 Melanocorypha calandra p A313 Phylloscopus bonelli r A224 Caprimulgus europaeus r A285 Turdus philomelos w A086 Accipiter nisus c A026 Egretta garzetta c A028 Ardea cinerea c A246 Lullula arborea p A271 Luscinia megarhynchos r A239 Dendrocopos leucotos p 5 5 p A095 Falco naumanni c A136 Charadrius dubius c A346 Pyrrhocorax pyrrhocorax p 6 10 p A274 Phoenicurus phoenicurus c A379 Emberiza hortulana r Τύπος: p = μόνιμο, r = αναπαραγωγής, c = συγκέντρωση, w = διαχείμαση Μονάδα: i = άτομα, p = ζεύγη Accipiter brevipes Σαΐνι Οικολογία: Αναπαράγεται σε περιοχές χαμηλού ή μεσαίου υψομέτρου με δάση ή συστάδες δένδρων που γειτονεύουν με ανοιχτές περιοχές και συχνά σε παραποτάμια δάση. Παρατηρείται και σε οροπέδια μεγαλύτερου υψομέτρου με ώριμα δρυοδάση. Ευνοείται από την ανοικτή δασική δομή που ζουν στρουθιόμορφα και ερπετά. Φωλιάζει σε δένδρα και τρέφεται κυρίως με μικρά πουλιά, ερπετά και έντομα. Απειλές. Οι απαιτήσεις του είδους τόσο σε τροφή όσο και στο φώλιασμα επηρεάζονται αρνητικά από τις αλλαγές στην γεωργία, τις αποξηράνσεις μικρών υγροτοπικών περιοχών γύρω από τα ρέματα και την υλοτομία ώριμων δένδρων. Η εγκατάλειψη της βόσκησης επηρεάζει την διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα στην λεία του. Ενδεδειγμένα μέτρα διαχείρισης: Λήψη κατάλληλων μέτρων διαχείρισης ώστε να διασφαλίζονται τα κρίσιμα ενδιαιτήματα του είδους από υποβάθμιση, αλλοίωση και ανθρώπινη όχληση. Η διατήρηση των ώριμων παραποτάμιων πλατανεώνων, καθώς και ώριμων δένδρων ή ομάδων δένδρων, γειτονικών με αγροτικές εκτάσεις εκτατικής μορφής αποτελεί προτεραιότητα για τη διατήρηση του είδους στην περιοχή. COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 21

22 Ενδεδειγμένα θεσμικά μέτρα: Θεσμοθέτηση ζωνών προστασίας, λήψη κατάλληλων μέτρων διαχείρισης (διατήρηση ώριμων παραποτάμιων συστάδων, ανοικτής δομής δάσους με ώριμα δέντρα, καιεκτατικών αγροτικών εκμεταλλεύσεων), ώστε να διασφαλίζονται τα κρίσιμα ενδιαιτήματα του είδους από υποβάθμιση, αλλοίωση οικοτόπων και ανθρώπινη όχληση. Προτεραιότητα: Υψηλή Accipiter nisus Ξεφτέρι, Τσιχλογέρακο Γενικά χαρακτηριστικά: Διμορφικό. Το αρσενικό είναι σκούρο γκρίζο στο πάνω μέρος και άσπρο με κοκκινόξανθες οριζόντιες ρίγες από κάτω. Το ίδιο χρώμα υπάρχει στο κάτω μέρος του λαιμού και στα μάγουλα. Το θηλυκό και τα νεαρά μοιάζουν πολύ με τα αντίστοιχα του Σαϊνιού. Το μάτι των ενηλίκων είναι κίτρινο ενώ το κήρωμα και τά πόδια σ' όλες τις ηλικίες είναι κίτρινο. Τα θηλυκά είναι πάντα μεγαλύτερα από τα αρσενικά, σχεδόν διπλάσια σε βάρος και μέγεθος. Είναι ένας μικρός αλλά πολύ γρήγορος και ευκίνητος άστούριος. Προτιμάει να κάθεται κρυμμένος στα φυλλώματα, άπ' οπου και εφορμάει αστραπιαία στην λεία του. Τα κοντά και στρογγυλωπά φτερά του τον βοηθάνε να αναπτύσσει μεγάλη ταχύτητα σε μικρές αποστάσεις. Κυνηγάει συνήθως μόνος. Οικότοπος: Συχνάζει σε δάση, Όχι όμως πολύ πυκνά. Πολύ συχνά και ειδικά τον χειμώνα, τον βρίσκουμε κοντά σε χωριά, σε μεγάλα πάρκα πόλεων ή' σε ανοιχτά μέρη πάντα όμως μέσα σε συστάδες δένδρων ή μεγάλων θάμνων. Βιολογία: Ή κύρια τροφή του αποτελείται από μικρά πουλιά το θηλυκό όμως μπορεί να σκοτώσει και πουλιά στο μέγεθος της Φάσσας Τα μεγάλα έντομα αποτελούν το 20% της λείας του, ενώ τα μικρά θηλαστικά το 6%. Χτίζει τη φωλιά του σε δάση, κατά προτίμηση κωνοφόρα και σε ύψος μ. πάνω από το έδαφος. Μόνο το θηλυκό κλωσάει για 35 περίπου ημέρες τα 3-7 αυγά, πού γεννιούνται αργά τον Απρίλη. Τα μικρά φεύγουν από την φωλιά μετά ήμερες και μετά 10 ήμερες ανεξαρτητοποιούνται τελείως. Κατάσταση στην Ελλάδα: Το Ξεφτέρι είναι ένα από τα πιο κοινά Ελληνικά αρπακτικά, κυρίως όμως τον χειμώνα, οπότε πολλά άτομα από την Β. Ευρώπη έρχονται εδώ για να ξεχειμωνιάσουν. Πολλά ζευγάρια φωλιάζουν ιδίως στην Κ. Ελλάδα, πουθενά όμως ό ενδημικός πληθυσμός δεν παρουσιάζει μεγάλη πυκνότητα. Σταθερό. Actitis hypoleucos - Ποταμότρυγγας Τον Ποταμότρυγγα (Actitis hypoleucos) συχνά τον συναντάμε σε πόλλά σημεία της χώρας κοντά σε νερά. COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 22

23 Παρυδάτιο πουλί στο μέγεθος (20εκ.) του Λασπότρυγγα με κοντύτερα όμως πόδια από αυτόν. Ξεχωρίζει από την έντονη αντίθεση που δημιουργεί ο καφετί λαιμός και το πάνω μέρος του στήθους με το κατάλευκο κάτω μέρος του στήθους και της κοιλιάς. Επίσης καφετί χρώμα έχουν η ράχη και τα φτερά του. Το ράμφος του είναι σκούρο και έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με του Λασπότρυγγα. Πολύ χαρακτηριστικές είναι οι νευρικές κινήσεις του - ανεβοκατεβάζει το κεφάλι και την ουρά κατά το βάδισμα - καθώς και οι χαμηλές του πτήσεις, παράλληλα και λίγο πάνω από την επιφάνεια του νερού. Βιότοπος εμφάνιση: Εμφανίζεται κυρίως την άνοιξη κατά τη μεταναστευτική περίοδο. Απαντάται μεμονωμένα στα υγρολίβαδα και στις όχθες των ρεμάτων. Ωστόσο, μπορεί να παρατηρηθεί, με μικρότερη συχνότητα, και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τροφή: Τρέφεται με έντομα, σκουλήκια και μαλάκια που βρίσκει στα υγρολίβαδα και στις όχθες των ρεμάτων. Aegypius monachus - Μαυρόγυπας Κατηγορία κινδύνου στην Ελλάδα: Kινδυνεύον EN [D] Κατηγορία κινδύνου διεθνής: Σχεδόν απειλούμενο NT Εξάπλωση, πληθυσμιακά στοιχεία και τάσεις: Ο μαυρόγυπας είναι σπάνιο και τοπικό επιδημητικό είδος στην Ελλάδα. Πολύ πιο διαδεδομένο και πολυάριθμο παλιότερα (ακόμη και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '50) τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στην Κρήτη, το είδος υπέστη δραματική συρρίκνωση του πληθυσμού και της κατανομής του (Handrinos & Akriotis 1997). Τη δεκαετία του 1980 αναπαραγόταν σε 2 μόνο περιοχές της Ελλάδας, στον Όλυμπο (2 ζευγ.) και στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς- Λευκίμης-Σουφλίου (εν συντομία Ε.Π. Δαδιάς), έκτοτε όμως ο μοναδικός αναπαραγόμενος πληθυσμός της βαλκανικής χερσονήσου παραμένει στο Ε.Π. Δαδιάς, αφού τα 1-2 ζευγ. που καταγράφηκαν να φωλιάζουν στη νότια Βουλγαρία ( ) δεν αναπαράχθηκαν επιτυχώς (Iankov et al. 2007). Ο σημερινός πληθυσμός του μαυρόγυπα στο Ε.Π. Δαδιάς ανέρχεται σε άτομα, εκ των οποίων ζευγ. φωλιάζουν τακτικά (Ποϊραζίδης και συν. 2006, Skartsi et al. In press, Vasilakis et al. 2008). Ο πληθυσμός παρουσιάζει σταθερότητα, τόσο στον αριθμό των ζευγαριών όσο και στο συνολικό αριθμό. Μαυρόγυπες από το Ε.Π. Δαδιάς συχνά μετακινούνται δυτικά έως τον Νομό Δράμας (Νευροκόπι) και βόρεια, σε κοιλάδες του Άρδα εντός της Βουλγαρίας (Vasilakis et al. 2008). Ποσοστό του πληθυσμού του είδους που βρίσκεται στην Ελλάδα: <1% του ευρωπαϊκού. Οικολογία: Είναι είδος που φωλιάζει μοναχικά και με εμφανή πιστότητα στους χώρους φωλιάσματος. Σε σύγκριση με το αγελαίο όρνιο, πραγματοποιεί κοντινές COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 23

24 μετακινήσεις, ιδιαίτερα στη μη αναπαραγωγική ηλικία. Συχνάζει σε δασώδεις ημιορεινές και ορεινές περιοχές και φωλιάζει σε ώριμα πεύκα που περιβάλλονται από μικρά ανοίγματα ή χαμηλή βλάστηση, σε πολύ απότομες πλαγιές. Οι περιοχές τροφοληψίας του χαρακτηρίζονται από πευκοδάση, δρυοδάση, δάση οξιάς με δασικά ξέφωτα, λιβάδια και μικρής έκτασης χωράφια. Τρέφεται με ψοφίμια θηλαστικών ζώων μικρού και μεσαίου μεγέθους, επιλέγοντας τα σκληρά μέρη του σώματος, όπως το δέρμα, τη σάρκα, ακόμη και μικρά κόκαλα που μπορεί να καταπιεί ολόκληρα. Στο Ε.Π. Δαδιάς συχνά παρατηρείται να κλέβει από το έδαφος τις χελώνες που αρπάζει και σπάζει ο χρυσαετός (Σκαρτσή & Ποϊραζίδης 2002). Η αναπαραγωγική περίοδος διαρκεί από τα μέσα Ιανουαρίου έως τα μέσα Μαρτίου, με την πλειονότητα των ωοτοκιών να λαμβάνει χώρα στα τέλη Μαρτίου. Γεννά ένα αβγό που το επωάζει για ημέρες, ενώ ο νεοσσός πτερώνεται μετά από 100 περίπου ημέρες. Η αναπαραγωγική επιτυχία του είδους την περίοδο κυμαινόταν, κατά μέσο όρο, σε 72% (πτερωμένοι νεοσσοί/επωάζοντα ζευγάρια). Απειλές: Η δευτερογενής δηλητηρίαση αποτελεί τη σοβαρότερη απειλή για το είδος (Goutner et al. in press), η δε χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε περιοχές αναζήτησης τροφής αποτελεί μια επιπλέον πηγή θνησιμότητας. Οι αλλαγές χρήσεων γης και ο ενσταβλισμός των ζώων υποβαθμίζουν το βιότοπο τροφοληψίας. Μέτρα διατήρησης που υπάρχουν: Προστατευόμενο είδος, ολόκληρος ο αναπαραγόμενος στην Ελλάδα πληθυσμός απαντάται στο Ε.Π. Δαδιάς, όπου οι περισσότερες φωλιές βρίσκονται εντός της Ζώνης Αυστηρής Προστασίας. Η μακρόχρονη συμπληρωματική τροφοδοσία που διενεργείται στο Ε.Π. Δαδιάς έχει συμβάλει πολύ θετικά στην επιβίωση του πληθυσμού, ιδιαίτερα των νεαρών ατόμων. Σημαντικό μέρος των χώρων τροφοληψίας εκτός του Ε.Π. Δαδιάς απαντάται επίσης σε περιοχές του δικτύου ΖΕΠ/Natura Μέτρα διατήρησης που απαιτούνται: Χρειάζεται αυστηρός έλεγχος της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, ενίσχυση της ελεύθερης βοσκής και βελτίωση των πληθυσμών των οπληφόρων εντός και εκτός των ορίων του Ε.Π. Δαδιάς. Η ορθή χωροθέτηση των αιολικών πάρκων στους χώρους τροφοληψίας εκτός Ε.Π. Δαδιάς μπορεί να μειώσει τα περιστατικά προσκρούσεων στις ανεμογεννήτριες και τα συνοδά έργα τους. Η συμπληρωματική τροφοδοσία πρέπει να συνεχιστεί εάν δεν αλλάξουν οι σημερινοί παράμετροι που διαμορφώνουν τα επίπεδα φυσικής τροφής και την ένταση των απειλών. Η μόνιμη παρακολούθηση των πληθυσμιακών παραμέτρων, των μετακινήσεων και των απειλών του είδους είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της εφαρμογής όποιων μέτρων διατήρησης προτείνονται. Alauda arvensis - Σταρήθρα, Kορυδαλλός ο αγροτικός COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 24

25 Ένας ακούραστος και ασταμάτητος τραγουδιστής της Ελληνικής υπαίθρου που ανήκει στην οικογένεια των κορυδαλλών Alaydidae είναι η σταρήθρα. Πρόκειται για ένα μεσαίου μεγέθους στρουθιόμορφο πουλί, το μέγεθος του οποίου κυμαίνεται από εκατοστά. Το άνοιγμα της κάθε φτερούγας αγγίζει τα 11,5 εκατοστά. Ζυγίζει γύρω στα 40 γραμμάρια. Είναι επί το πλείστον εδαφόβιο πουλί και θα την δούμε συχνά να βαδίζει σκυφτή σε ανοιχτά χωράφια, σε μεγάλα λιβάδια και βοσκότοπους. Είναι επιδημητικό πουλί και την συναντάμε ευρέως σε μεγάλα σμήνη κυρίως στην Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα. Τον χειμώνα μεγάλα κοπάδια από όλη την Ευρώπη κατεβαίνουν σε πιο ζεστές γωνιές της πατρίδας μας για να αναζητήσουν τροφή. Έχει εντοπιστεί σε περιοχές όπως η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, ο Αξιός ποταμός, ο Θεσσαλικός κάμπος. Η σταρήθρα είναι ένα πουλί με καστανό φτέρωμα με γκριζοκαφετιές ραβδώσεις στην πλάτη, τα φτερά, και το στήθος, ενώ η κοιλιά είναι υπόλευκη - μπεζ χωρίς στίγματα. Έχει μακριά ουρά με λευκά τα εξωτερικά φτερά που γίνονται αντιληπτά μόνο κατά το πέταγμα. Οι φτερούγες της είναι μακριές και μυτερές με μια ασπριδερή ακμή στην άκρη των έξω πηδαλιωδών. Τα αρσενικά ξεχωρίζουν από τα θηλυκά από το χαρακτηριστικό κοντό και στρογγυλεμένο λοφίο στην κορώνα τους. Στα πόδια τους που είναι μακριά και λεπτά, ξεχωρίζει το μακρύ και ίσιο πίσω νύχι τους που χαρακτηρίζει όλα τα είδη της οικογένειας. Το ράμφος είναι μικρό και κωνικό για να σπάει τους σπόρους που αποτελούν την κύρια διατροφή τους. Το χρώμα το φτερώματός της είναι τέτοιο για να καμουφλάρεται άνετα και να μην γίνεται αντιληπτή από τους εχθρούς της. Προτιμάει να φτιάχνει την φωλιά της στο έδαφος, σε θυσάνους χόρτων. Κατά την αναπαραγωγική περίοδο γεννάει 2 φορές και σπάνια μέχρι 3 φορές, από 3-5 αυγά. Το θηλυκό αναλαμβάνει το κλώσσημα των αυγών και μετά από την επώαση που κρατάει μέχρι 12 μέρες, εκκολάπτονται οι νεοσσοί, την διατροφή των οποίων αναλαμβάνουν εξίσου και οι δύο γονείς. Μετά από 20 μέρες περίπου οι νεοσσοί επιχειρούν τα πρώτα τους πετάγματα και εγκαταλείπουν την φωλιά πριν μάθουν καλά καλά να πετούν. Θεωρούνται έξοχοι τραγουδιστές και εξαιρετικοί μίμοι. Καταφέρνουν να μιμηθούν με επιτυχία το κελάηδημα του χελιδονιού, του αηδονιού αλλά και άλλων πουλιών. Κελαηδούν ασταμάτητα από το χάραμα μέχρι την δύση του ήλιου. Αρχίζουν το κελάηδημα από το τέλος του χειμώνα και σταματούν κατά τα μέσα του καλοκαιριού. Αρχίζουν το τραγούδι είτε μία μία, είτε πολλές μαζί, άλλοτε περπατώντας στο έδαφος, άλλοτε καθισμένες σε φράχτες, αλλά τις περισσότερες φορές κελαηδούν εν πτήση. Κάθε τραγούδι διαρκεί 15 λεπτά και περιλαμβάνει κελαρυστούς ήχους από υψηλές, γρήγορες και σφυριχτές νότες. Με το τέλος του κάθε τραγουδιού προσγειώνεται στο έδαφος με διπλωμένα τα φτερά της. COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 25

26 Η διατροφή της αποτελείται από σπόρους αγρίων και καλλιεργημένων φυτών, φυλλαράκια, βλαστάρια, αλλά και από σκουλήκια, έντομα, αράχνες κα σαλιγκάρια. Το προσδόκιμο ζωής τους στο φυσικό τους περιβάλλον αγγίζει τα χρόνια. Καθεστώς παρουσίας Πληθυσμός: Σχεδόν Απειλούμενο Ο ελάχιστος εθνικός πληθυσμός φτάνει τα 2000 ζεύγη. Στη χώρα αναπαράγεται τοπικά και παραμένει όλο το χρόνο. Alcedo atthis Αλκυόνη Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Απαντάται όλο το χρόνο. Σε μεγάλο πλήθος κατά τη φθινοπωρινή περίοδο που μεταναστεύει νότια και μαζικά. Σε μικρότερο πλήθος το Χειμώνα και τέλος σε ακόμη μικρότερο κατά τη θερινή περίοδο το οποίο και φωλιάζει. Ο πληθυσμός της Αλκυόνης στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Οικολογία - απειλές. Η αλκυόνη απαντάται στις όχθες λιμνών, ποταμών και παράκτιων υγροτόπων. Φιάχνει τη φωλιά της σκάβοντας βαθειές τρύπες σε σχετικά μαλακό έδαφος σε απότομα πρανή των οχθών υδατορευμάτων ή λιμνών. Έχει λίγο πολύ σταθερές επικράτειες και συγκεκριμένα πλεονεκτικά σημεία (συνήθως προεξέχοντα κλαδιά δέντρων ή πασσάλους) απ όπου εφορμά για τροφή (μικρά ψάρια) που πιάνει με απότομες βουτιές. Δεν απειλείται ιδιαίτερα παρά μόνον από τους περιοδικούς «καθαρισμούς» των οχθών ποταμών και κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Alectoris graeca graeca - Πετροπέρδικα Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός: Ο Ελληνικός Πληθυσμός της Πετροπέρδικας εκτιμάται σε ζεύγη Οικολογία: Η Πετροπέρδικα είναι επιδημητικό είδος που δεν κάνει μεγάλες μετακινήσεις. Μόνο το χειμώνα μπορεί να κατεβεί σε πιο χαμηλά υψόμετρα λόγω χιονιού. Τυπικό πουλί των ανοιχτών βραχωδών πλαγιών και των βουνών, πάνω από τη ζώνη των δέντρων, αλλά και σε πιο χαμηλά υψόμετρα όπου δεν υπάρχει ενόχληση. Τυπικά συνδεόταν με τις ορεινές καλλιέργειες σιτηρών και γενικά συνυπάρχει καλά με παραδοσιακές ανθρώπινες δραστηριότητες. Τρέφεται με φυτική τροφή (σπόρους, νεαρά φύλλα,βλαστούς, κ.λπ.), ενώ το καλοκαίρι τρώει και έντομα, τα οποία αποτελούν και τη βασική τροφή των νεοσσών. Απειλές: Η Πετροπέρδικα είναι ένα από τα ελάχιστα απειλούμενα είδη του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας για τα Πουλιά που αποτελεί δημοφιλές θηρεύσιμο είδος (στην Ελλάδα αποτελεί τη μοναδική περίπτωση). Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι το είδος είναι το μόνο που επηρεάζεται άμεσα από το κυνήγι και όχι έμμεσα, λόγω COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 26

27 εκούσιας ή ακούσιας λαθροθηρίας ή μείωσης των πηγών τροφής, που είναι η σχέση άλλωναπειλούμενων ειδών με το κυνήγι. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται ιδιαίτερη προσοχή στην εκτίμηση της σχέσης του κυνηγιού με την Πετροπέρδικα, η οποία απειλείται από το εντατικό κυνήγι, το οποίο δεν τελεί υπό διαχειριστικό καθεστώς πέρα από τις γενικές απαγορεύσεις που καθορίζονται με τις Ρυθμιστικές Αποφάσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι ρυθμίσεις αυτές, που από το 2009 είναι κάπως πιο αυστηρές, αφορούν την περίοδο (1η Οκτ. 15η Δεκ. - μειώθηκε κατά 15 ημέρες καθώς άρχιζε την 15η Σεπτ.), τον περιορισμό των ημερών της εβδομάδας κατά τις οποίες το είδος κυνηγιέται (επιτρέπεται, όπως και πριν, Τετάρτες και Σαββατοκύριακα, τις ημέρες όπου έτσι κι αλλιώς οι περισσότεροι κυνηγούν) και στον αριθμό πουλιών που επιτρέπεται να σκοτωθούν ανά κυνηγό (δύο, από τέσσερις που ήσαν μέχρι το 2008). Ακόμη όμως και με τις επιπλέον ρυθμίσεις του 2009, δεν υπάρχει θεσμοθετημένος τρόπος περιορισμού του αριθμού των πουλιών που πρόκειται να θηρευτούν κάθε χρονιά, αφού δεν προβλέπεται τρόπος περιορισμό του συνολικού αριθμού των κυνηγών που μπορούν να επισκεφθούν κάθε περιοχή. Έτσι, ακόμη κι αν μόλις χίλιοι κυνηγοί με γενική άδεια κάνουν χρήση του ενός τρίτου από τις ημέρες που επιτρέπεται το κυνήγι της Πετροπέρδικας σε κάθε περιοχή κάθε χρονιά, έχουμε πάνω από πέντε χιλιάδες κυνηγετικές εξορμήσεις ανά κυνηγετική περίοδο. Το παραπάνω σενάριο είναι απόλυτα ρεαλιστικό για τη Ζήρεια, που βρίσκεται κοντά σε αστικά κέντρα και ιδιαίτερα στην Αθήνα από όπου φθάνει κανείς στους κυνηγότοπους μέσα σε μόλις τρεις ώρες. Αν σε αυτά προσθέσουμε το πυκνό οδικό δίκτυο, που διευκολύνει την πρόσβαση (και συνεπώς την κυνηγετική επιτυχία) στα περισσότερα μέρη, γίνεται σαφές ότι ένα απειλούμενο είδος όπως η Πετροπέρδικα δεν μπορεί να συνεχίσει να τελεί υπό αυτό το (μη) διαχειριστικό καθεστώς. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η Πετροπέρδικα, ως αυστηρά επιδημητικό είδος, είναι επιρρεπής στην τοπική εξαφάνιση και, σε δεύτερο στάδιο, στην εξαφάνιση από ολόκληρες γεωγραφικές περιοχές καθώς έχει περιορισμένη ανατροφοδότηση ατόμων από περιοχή σε περιοχή και αντίστοιχα περιορισμένη δυνατότητα ενίσχυσης πληθυσμών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Σε αυτό έχει συμβάλει και ο περιορισμός του ενδιαιτήματος του είδους στα πιο ορεινά τμήματα, με αποτέλεσμα η κατανομή της στους ορεινούς όγκους, που κάποτε ήταν συνεχής, να κατακερματίζεται και ολοένα και περισσότερο οι πληθυσμοί της Πετροπέρδικας να επιβιώνουν σε αποκομμένα μεταξύ τους «νησιά». Συνεπακόλουθο του νόμιμου κυνηγιού είναι και το παράνομο κυνήγι, ιδιαίτερα όσον αφορά τον αριθμό των πουλιών που θηρεύονται. Λαθροθηρία όσον αφορά παραβιάσεις της νομοθεσίας για την περίοδο και τις μεθόδους κυνηγιού γίνεται κυρίως από ντόπιους. Άλλη απειλή που σχετίζεται με το κυνήγι αλλά και με τη ραγδαία αναπτυσσόμενη δραστηριότητα COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 27

28 των διαγωνισμών κυνηγετικών σκύλων είναι η εκγύμναση κυνηγετικών σκύλων η οποία μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις και, σε αντίθεση με το κυνήγι, δείχνει να αυξάνεται. Η εκγύμναση κυνηγετικών σκύλων μπορεί σημαντικά να επηρεάσει την αναπαραγωγική επιτυχία της Πετροπέρδικας. Μια ακόμη απειλή που σχετίζεται με το κυνήγι είναι η εισαγωγή της Νησιώτικης Πέρδικας Alectoris chuckar, η οποία εκτρέφεται πολύ πιο εύκολα από την Πετροπέρδικα και αποτελούσε επί δεκαετίες δημοφιλές είδος για απελευθερώσεις προτού αυτές απαγορευτούν πριν περίπου δέκα χρόνια. Ωστόσο, τέτοιες απελευθερώσεις εξακολουθούν να γίνονται παράνομα, κάτι που ενδεχομένως θα αυξηθεί μετά την πρόσφατη ρυθμιστική που διατηρεί για τη Νησιώτικη Πέρδικα την κάρπωση των τεσσάρων ατόμων ανά κυνηγό και την έναρξη από 15 Σεπτεμβρίου. Οι απελευθερώσεις οδηγούν σε ανταγωνισμό με την Πετροπέρδικα, υβριδισμό και μετάδοση ασθενειών. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και από τυχόν απελευθερώσεις Πετροπέρδικας από εκτροφεία, οι οποίες προέρχονται από άλλους πληθυσμούς και προκαλούν γενετική μόλυνση του αυτόχθονου πληθυσμού. Τέλος, συχνά αναφέρεται ότι η αρχική μείωση του πληθυσμού της Πετροπέρδικας πιθανότατα προήλθε από την εγκατάλειψη των μικρών ορεινών καλλιεργειών σταριού που αποτελούσαν καλό ενδιαίτημα διατροφής. Anas clypeata - Χουλιαρόπαπια Μετρίου μεγέθους πάπια (51εκ.) με χαρακτηριστικό μεγάλο ράμφος που μοιάζει με σπάτουλα. Παρουσιάζει φυλετικό διμορφισμό. Το αρσενικό έχει πράσινο μεταλλικό χρωματισμό στο κεφάλι, λευκό στήθος, καστανοκόκκινη κοιλιά και καστανοκόκκινα πλευρά. Το θηλυκό είναι καστανό με διάσπαρτες σκούρες καστανές κηλίδες. Στο αρσενικό επίσης παρατηρείται εποχικός διμορφισμός, την περίοδο του καλοκαιριού χάνεται το πράσινο χρώμα του κεφαλιού και γίνεται σκούρο καστανό. Και στα δύο φύλα παρατηρείται καθρέφτης με πράσινο χρωματισμό στις φτερούγες. Βιότοπος εμφάνιση: Εμφανίζεται στην Ελλάδα την άνοιξη σε πολύ μικρούς αριθμούς. Η παρουσία της στην Ελλάδα είναι πολύ σύντομη αφού αξιοποιεί τους ελληνικούς βιότοπους σαν ενδιάμεσο μεταναστευτικό σταθμό. Αναπαραγωγή: Δεν αναπαράγεται στην περιοχή. Φωλιάζει σε ρηχές λίμνες και έλη της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Τροφή: Τρέφεται με σπόρους και ασπόνδυλα που βρίσκει μέσα στο νερό. Καθεστώς προστασίας: Δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας για το είδος αυτό. Anthus campestris - Ωχροκελάδα COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 28

29 Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Είναι μεταναστευτικό είδος που φωλιάζει σε ξηρά βραχώδη λιβάδια μεσαίου και μεγάλου υψομέτρου. Οικολογία. Χαρακτηριστικό είδος των βοσκοτόπων της ημιορεινής ζώνης με βασικές απαιτήσεις σε ενδιαίτημα την παρουσία λιβαδικών εκτάσεων μαζί με θαμνώνες και γυμνά απόβλάστηση τμήματα. Εμφανίζεται και σε φρυγανικά οικοσυστήματα. Τρέφεται κυρίως με ασπόνδυλα. Απειλές. Η σοβαρότερη άμεση απειλή για το είδος θεωρείται ότι είναι η υποβάθμιση και συρρίκνωση των ενδιαιτημάτων της που προέρχεται κυρίως από τις αλλαγές χρήσεων γης (εγκατάλειψη της εκτατικής και νομαδικής κτηνοτροφίας, μετατροπή βοσκοτόπων και εκτατικών καλλιεργειών σε εντατικές καλλιέργειες, αναδασώσεις βοσκοτόπων, εγκατάλειψη ορεινών καλλιεργειών με επακόλουθη δάσωση εγκατάσταση πυκνής θαμνώδους βλάστησης). Έμμεση αλλά σημαντική απειλή είναι η μείωση των πληθυσμών των ασπονδύλων που συνιστούν τη λεία του είδους εξαιτίας της χρήσης γεωργικών φαρμάκων και εντομοκτόνων στη σύγχρονη γεωργία. Οι πληθυσμοί της Χαμοκελάδας έχουν μειωθεί στην Ευρώπη κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Anthus spinoletta - Νεροκελάδα Έχει μέγεθος 17εκ. με σκουρόχρωμο μακρύ ράμφος και σκουρόχρωμα πόδια. Ανήκει στα είδη που παρουσιάζουν άλλο φτέρωμα το χειμώνα και άλλο την άνοιξη και το καλοκαίρι (εποχικός διμορφισμός). Συγκεκριμένα το χειμώνα το πάνω μέρος του φτερώματος είναι σκούρο καστανό ενώ το κάτω είναι υπόλευκο με σκούρες καστανές ραβδώσεις. Επίσης οι φτερούγες παρουσιάζουν δύο λεπτές άσπρες ρίγες. Την άνοιξη το πάνω μέρος του φτερώματος γίνεται σταχτοκάστανο, το κεφάλι παίρνει σταχτί χρώμα και εμφανίζεται λευκό φρύδι. Οι ραβδώσεις του στήθους χάνονται αποκτώντας μια ρόδινη απόχρωση. Apus apus Σταχτάρα, Πετροχελίδονο Το Πετροχελίδονο είναι σκούρο καφέ αλλά όταν πετά στον ουρανό φαίνεται μαύρο, η ίριδα είναι σκούρα καφέ. Το μικρό μαύρο ράμφος είναι ελαφρώς κυρτό προς τα κάτω. Έχει μακριά φτερά σε σχήμα δρεπανιού και κοντή διχαλωτή ουρά. Μπορεί κανείς να το περάσει για χελιδόνι αλλά τα Πετροχελίδονα δεν κάμπτουν τα φτερά τους όταν πετούν. Επίσης είναι αδύνατον να τα δει κανείς να προσγειώνονται οι φωλιές τους είναι καλά κρυμμένες κάτω από σκεπές και μπαινοβγαίνουν σε αυτές πετώντας πολύ γρήγορα. Παρατηρούνται πιο συχνά σε κατοικημένες περιοχές όπου φωλιάζουν σε ρωγμές, τρύπες εξαερισμού, σε απότομους βράχους, σε κτίρια πόλεων και πάνω σε COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 29

30 τοίχους. Είναι πολύ σύνηθες πουλί στις πόλεις ενώ δεν ζούνε συχνά σε γεωργικές περιοχές. Το Πετροχελίδονο είναι πιο μεγάλο από το Χελιδόνι. Έχει πιο μακριά φτερά σε σχήμα δρεπανιού και κοντή διχαλωτή ουρά. Τα Πετροχελιδόνια δεν κάμπτουν τα φτερά τους όταν πετούνε και έχουν κοντή διχαλωτή ουρά. Ο σχηματισμός της πτήσης τους είναι ένα μανιώδες χτύπημα των φτερών τους για περίπου ένα λεπτό και μετά ένα διαρκές γλύστρημα ή πλεύση. Όταν πετούν κόντρα στον άνεμο τα πουλιά αυτά φαίνονται ακίνητα. Αναπαραγωγή: Φωλιάζουν σε ρωγμές, τρύπες εξαερισμού και ορισμένες φορές σε ειδικά κουτιά-φωλιές που κατασκευάζουν οι άνθρωποι. Οι φωλιές τους είναι φτιαγμένες από φτερά, κομματάκια χόρτου και σπόρων, τα οποία έχουν όλα συλλεχθεί κατά τη διάρκεια της πτήσης τους. Φτιάχνουν τις φωλιές τους χρησιμοποιώντας το κολώδες σάλιο τους. Τα ζεύγη είναι μαζί για πολλά χρόνια και χρησιμοποιούν την ίδια φωλιά κάθε χρόνο. Το αρσενικό και το θηλυκό εκκολάπτουν τα αυγά για 20 μέρες και οι δύο γονείς ανατρέφουν τους νεοσσούς μέχρι να μπορούν να πετάξουν, όταν είναι πια ημερών. Τα νεαρά πουλιά μπορούν να αναπαραχθούν σε ηλικία 2-3 χρονών. Διανομή και ενδιαίτημα: Η Κοινή σταχτάρα είναι διακορπισμένη σε ολόκληρη την Ευρώπη (εκτός από την Ισλανδία) και τη Μέση Ανατολή κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Κατοικεί στο Ηνωμένο βασίλειο από τον Απρίλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Είναι κοινά πουλιά και ο πληθυσμός τους είναι αρκετά σταθερός στην Ευρώπη, παρόλο που έχει μειωθεί σε κάποιες χώρες τα τελευταία χρόνια. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οποιαδήποτε καταστροφή προκληθεί στο περιβάλλον τους και τον φυσικό τους περίγυρο μπορεί να τα εξαφανίσει από την ήπειρο μας. Επιστρέφουν στη νότιο Αφρική για τον χειμώνα. Κυριότερα ενδιαιτήματα που στηρίζουν το είδος 269 Υγρά λιβάδια 271 Μεσόφιλα λιβάδια 296 Καλλιεργούμενη γη 300 Άλλες αστικές και βιομηχανικές περιοχές 821 Εσωτερικοί κρημνοί 822 Λιθώνες και ογκόλιθοι Τα Πετροχελίδονα ζουν σε θερμά κλίματα προκειμένου να βρίσκουν ιπτάμενα έντομα για την τροφή τους, έτσι περνούν μόνο τρεις μήνες στη βόρειο Ευρώπη κάθε χρόνο. Καταφθάνουν από την κεντρική Αφρική στις αρχές Μαΐου (στις αρχές Μαρτίου στην Κύπρο). Στην Ελλάδα, η Σταχτάρα είναι ένα από τα πιο κοινά καλοκαιρινά πουλιά. Κατανέμεται στην ενδοχώρα αλλά και σε πολλά νησιά. COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 30

31 Πόλεις και χωριά έιναι το επιθυμητό περιβάλλον για αυτά τα πουλιά αφού οι παλιές σκεπές των σπιτιών παρέχουν τις ιδανικές συνθήκες για να χτίσουν τις φωλιές τους. Ξεκινούν το ταξίδι της επιστροφής στα μέσα Ιουλίου, πριν οι νύχτες γίνουν πολύ κρύες. Δεν μπορούν να κουρνιάσουν τις νύχτες κατά το ταξίδι όπως τα χελιδόνια κι έτσι ταξιδεύουν γρήγορα. Τα νεαρά τελικώς ανεξαρτητοποιούνται με το που εγκαταλείπουν την φωλιά και αμέσως ξεκινούν την μετανάστευση τους. Μέχρι τα μέσα Αυγούστου τα περισσότερα Πετροχελίδονα έχουν φτάσει στην κεντρική Αφρική σε χώρες όπως η Ταζμανία, η Κένυα και η Ζιμπάμπουε. Δεν περνούν όλο τον χειμώνα σε ένα σημείο αλλά ταξιδεύουν ανάλογα με την ύπαρξη τροφής και τις καιρικές συνθήκες. Διατροφή: Οι Lack και Owen (1955) γράφουν για το πως τα ομοιόπτερα και τα δίπτερα έιναι η κοινή τροφή της Σταχτάρας και επιπλέον κάποια έντομα όπως υμενόπτερα και κολεόπτερα τα οποία πιάνουν πετώντας με το ανοιχτό ράμφος τους. Απειλές: Οι κύριες απειλές του ειδους σχετίζονται με την υποβάθμιση/απώλεια των κρίσιμων ενδιαιτημάτων τους, ιδιαίτερα του ενδιαιτήματος φωλιάσματος. Καινούργιες μέθοδοι κατασκευής των σκεπών μειώνουν τη διαθεσιμότητα των καταλλήλων σχισμών που φωλιάζουν οι Σταχτάρες (Handrinos & Akriotis, 1997). Οι κύριες απειλές που υποβαθμίζουν το ενδιαίτημα τροφοληψίας του είδους είναι η αποξήρανση των υγροτόπων και των θέσεων με επιφανειακά νερά κοντά σε αστικά κέντρα, η εκτεταμένη χρήση αγροχημικών στις αγροτικές περιοχές, καθώς και η προώθηση της ενσταβλησμένης σε βάρος της εκτατικής κτηνοτροφίας (Tucker & Heath, 1994). Apus melba Βουνοσταχτάρα, Σκεπαρνάς Ο Σκεπαρνάς κατατάσεται στην οικογένεια Apodidae. Είναι δυνατό πουλί με σκούρα δρεπανωτά φτερά και κοντή σκουρόχρωμη και ψαλιδωτή ουρά. Έχει λευκή κοιλιά και σκούρο καφέ στήθος, το πάνω μέρος είναι ανοιχτό μπεζ ή γκριζοκαφέ. Τα μάγουλα και το σαγώνι του είναι επίσης λευκά. Το ράμφος είναι μαύρο και η ίριδα καφέ μαύρη. Έχει μέγεθος εκατοστά και το άνοιγμα των φτερών του είναι περίπου εκατοστά. Είναι ογκώδες πουλί, ζυγίζει 75 έως 125 γραμμάρια, το αρσενικό είναι κατά μέσο όρο περίπου 2% μεγαλύτερο από το θηλυκό. Με μεγάλη διαφορά το μεγαλύτερο είδος του γένους Apus στη δυτική Παλαιαρκτική. Ο Σκεπαρνάς, όπως και τα υπόλοιπα είδη του γένους Άπους (Apus), είναι εανέριο πουλί πετώντας τον περισσότερο χρόνο της ζωής του. Αυτού του είδους τα πουλιά κοιμούνται καθώς πετούν και ακόμα ζευγαρώνουν κατά την πτήση, κατεβαίνοντας στο έδαφος μόνο για να φτιάξουν φωλιά και να μεγαλώσουν τα μικρά τους. Δεν μπορούν να κουρνιάσουν γιατί έχουν πολύ κοντά πόδια που χρησιμοποιούν μόνο για COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 31

32 την προσκόλληση σε κάθετες επιφάνειες. Η επιστημονική ονομασία του προέρχεται από την αρχαία ελληνική άπους, που σημαίνει χωρίς πόδια. Οι Σκεπαρνάδες είναι κοινωνικά, μονογαμικά πουλιά και φτιάχνουν αναπαραγωγικές κοινότητες με λίγα έως και εκατοντάδες ζεύγη. Μπορούν επίσης να φτιάξουν ανάμικτα σμήνη με πάνω από 500 πουλιά με Σταχτάρες (Apus apus) και Στακτοπετροχελίδονα (Apus pallidus). Κατά την αναπαραγωγική περίοδο, συλλέγουν τροφή πετώντας σε μεγάλες εκτάσεις, αρκετά μακριά από τις φωλιές τους. Συλλαμβάνουν την τροφή τους στον αέρα πετώντας με ανοιχτό το στόμα. Κατά την πτήση, τα φτερά τους είναι αλύγιστα και οι κινήσεις τους είναι πιο βαθιές και πιο αργές σε σχέση με τη Σταχτάρα (Apus apus). Διανομή και ενδιαίτημα: Οι Σκεπαρνάδες ζουν στην Ιβηρική χερσόνησο, στη νότια και αλπική Ευρώπη, στη Μεσόγειο, την Αφρική και σε τμήματα της Μέσης Ανατολής, της Μικράς Ασίας, της Ινδίας, της Σρι Λάνκα. Ο Σκεπαρνάς ζει σε διάφορες περιοχές κυρίως βραχώδη μέρη, σε απόκρημνα βράχια και βραχονησίδες, σε βαθιές χαράδρες, σε σπηλιές, σε δάση, μέχρι και μέσα σε πόλεις όπου φτιάχνουν τις φωλιές κυρίως στο εσωτερικό εγκαταλειμένων κτιρίων, σπανιότερα σε εξωτερικούς χώρους. Οι Σκεπαρνάδες φτάνουν στις αναπαραγωγικές περιοχές τους τον Απρίλιο και τον Σεπτέμβριο πετούν νότια στις χειμερινές περιοχές τους στην Αφρική. Αναπαραγωγή: Ο αρσενικός και ο θηλυκός Σκεπαρνάς φτιάχνουν ρηχές φωλιές από κλαδάκια και γρασίδι ενωμένα με σάλιο, πάνω σε κτίρια ή βράχους. Η αναπαραγωγική περίοδος είναι από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο, κατά τη διάρκεια της οποίας γεννούν μια φορά ως επί το πλείστον από 1 έως 3 άσπρα αυγά σπανίως 4. Το αρσενικό και το θηλυκό εκκολάπτουν τα αυγά για 20 μέρες, και οι δύο γονείς ανατρέφουν τα μικρά μέχρι να είναι έτοιμα να πετάξουν όταν είναι πια ημερών. Τα μικρά μπορούν να αναπαραχθούν από την ηλικία των 2-3 χρονών. Διατροφή: Η διατροφή του Σκεπαρνά αποτελείται κυρίως από διάφορα έντομα όπως υμενόπτερα, ακρίδες, πεταλούδες και αρθρόποδα που συλλαμβάνονται κατά την πτήση. Κυνηγούν σε υγρότοπους όπως ποτάμια και βάλτους και σε εποχιακά πλημμυρισμένα λιβάδια. Apus pallidus - Ωχροσταχτάρα, Στακτοπετροχελίδονο Το Στακτοπετροχελίδονο είναι παρόμοιο σε μέγεθος και σωματική διάπλαση με το Πετροχελίδονο ή Σταχτάρα (Apus apus). Έχει κοντή διχαλωτή ουρά και μακριά δρεπανοειδή φτερά. Φθάνει σε μήκος από 16 έως 18 εκατοστά. Οι φτερούγες έχουν μήκος από 16,5 έως 18 εκατοστά, το μήκος του ράμφους είναι περίπου 0.5 εκατοστά και το βάρος κυμαίνεται από 32 έως 44 γραμμάρια. COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 32

33 Επίσης από την άποψη του χρωματισμού είναι παρόμοιο με το Πετροχελίδονο. Ο καφέ χρωματισμός του έρχεται σε αντίθεση με ένα εμφανή άσπρο μπάλωμα στο λαιμό, το οποίο είναι συχνά ορατό από απόσταση. Εχουν πολύ κοντά πόδια που χρησιμοποιούν μόνο για την προσκόλληση σε κάθετες επιφάνειες. Η επιστημονική ονομασία του προέρχεται από την αρχαία ελληνική απους, apous, που σημαίνει "χωρίς πόδια". Διανομή και ενδιαίτημα: Το Στακτοπετροχελίδονο ζεί κυρίως στη μεσογειακή ζώνη της δυτικής Παλαιαρκτικής, από την Μαδέιρα και τα Κανάρια Νησιά τη νότια Ευρώπη και τη βόρεια Αφρική, την Τουρκία, το Ισραήλ το Λίβανο το Ιράν και φθάνει μέχρι το δυτικό Πακιστάν. Στην κεντρική Ευρώπη το είδος παρατηρήται πολύ σπάνια, άν και σίγουρα οφείλεται και στην πολύ δύσκολη διάκριση από το Πετροχελίδονο κάτω υπό πραγματικές συνθήκες. Το Στακτοπετροχελίδονο είναι αποδημητικό είδος τον Σεπτέμβριο μεταναστεύει στη νότια Αφρική και τον Απρίλιο επιστρέφει στη νότια Ευρώπη για να αναπαραχθεί. Ο τρόπος με τον οποίο κυνηγά τα μικρά έντομα και τα αρθρόποδα είναι παρόμοιος με το Πετροχελίδονο. Περνά σχεδόν ολόκληρη τη ζωή του πετώντας. Προσγειώνεται μόνο για να αναπαραχθεί πετά ακόμα και όταν κοιμάται! Αναπαραγωγή: Φωλιάζουν σε ρωγμές και σε κοιλότητες βράχων αλλά και σε κτίρια συχνά μαζί με Πετροχελίδονα. Οι φωλιές τους είναι φτιαγμένες από φτερά, κομματάκια χόρτου και σπόρων, τα οποία έχουν όλα συλλεχθεί κατά τη διάρκεια της πτήσης τους. Συνήθως γεννούν δύο άσπρα αυγά τα οποία επωάζονται και από τα δύο φύλλα από 14 έως 20 ημέρες. Μετά από 44 έως 48 ημέρες οι νεοσσοί εγκαταλείπουν τη φωλιά. Μπορεί να γεννήσει μέχρι και δύο φορές σε μια αναπαραγωγική περίοδο. Aquila chrysaetos Χρυσαετός Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Χρυσαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε ζευγάρια (BirdLife International 2004). Οικολογία. Ο Χρυσαετός αναπαράγεται στις αδιατάρακτες ορεινές περιοχές. Χρησιμοποιεί συνήθως μικρά ζωνάρια σε ορθοπλαγιές για να φτιάξει τη φωλιά του, αλλά και μεγάλα δέντρα αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα βράχια. Ο Χρυσαετός χρησιμοποιεί ανοιχτές εκτάσεις ως ενδιαιτήματα τροφοληψίας, ανάμεσα σε φυσικές περιοχές με δάσος και θάμνους ή γυμνές ράχες και ανοιχτούς βοσκοτόπους. Απειλές. Η συστηματική καταδίωξη και φόνευση του Χρυσαετού είναι ο κυριότερος παράγοντας που έχει περιοριστεί η εξάπλωσή του σε πολλές χώρες. Η καταδίωξή τους οφείλεται είτε στους βοσκούς που θεωρούν ότι οι Χρυσαετοί σκοτώνουν μεγάλο αριθμό αρνιών, ή στους κυνηγούς που θεωρούν ότι αποτελεί απειλή για τα θηράματα COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. 33