Κλινικές Τεχνικές: Τρόποι αποτελεσματικής λεύκανσης των δοντιών

Transcript

1 Κλινικές Τεχνικές: Τρόποι αποτελεσματικής λεύκανσης των δοντιών απαίτηση των ασθενών για λευκότερα δόντια γίνεται όλο και εντονότερη. Τα ΜΜΕ και οι διαφημίσεις έχουν συμβάλει σημαντικά σε αυτό. Ως απάντηση σε όλα αυτά, οι οδοντίατροι έχουν έναν αριθμό επιλογών για τη δημιουργία λευκότερων και φωτεινότερων χαμόγελων. Οι λευκαντικές οδοντόπαστες, ταινίες gel λεύκανσης και δισκάρια λεύκανσης είναι μόνο μερικές από τις διαδικασίες λεύκανσης. Η επιτυχία κάθε λεύκανσης εξαρτάται από την επιλογή του κατάλληλου συστήματος λεύκανσης και την ενεργοποίηση συμμετοχή του ασθενούς. Ο δραστικός παράγοντας στα περισσότερα συστήματα λεύκανσης είναι το υπεροξείδιο του υδρογόνου. Μερικά από τα πιο δημοφιλή συστήματα χρησιμοποιούν το υπεροξείδιο του καρβαμιδίου, το οποίο διασπάται σε υπεροξείδιο του υδρογόνου και ουρία παρουσία νερού. Το υπεροξείδιο του υδρογόνου δρα ως ισχυρός οξειδωτικός παράγοντας στον σχηματισμό των ελευθέρων ριζών, των ενεργών μορίων οξυγόνου και των ιόντων υδρογόνου. Το υπεροξείδιο του υδρογόνου διαχέεται εύκολα στην αδαμαντίνη, εκπέμποντας αυτά τα ενεργά μόρια. Τα ενεργά μόρια επιδρούν στα μακράς χημικής αλυσίδας, σκουρόχρωμα χρωμοφόρα μόρια και τα διασπούνε σε μικρότερα, λιγότερο χρωματισμένα και περισσότερο διαλυτά μόρια. Αυτά τα μικρότερα μόρια μπορούν να διαχυθούν εύκολα έξω από την αδαμαντίνη, εξαλείφοντας τη δυσχρωμία. Το υπεροξείδιο του καρβαμιδίου, επίσης, διασπάται σε ουρία, παράγοντας αμμωνία και διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι, κατά την επιλογή του σωστού ασθενούς για λεύκανση, οι οδοντίατροι θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά την επιφάνεια της αδαμαντίνης και να κατανοήσουν τα αίτια της δυσχρωμίας. Η επιφάνεια της αδαμαντίνης θα πρέπει να εξεταστεί για την ακεραιότητα, το χρώμα, τον τύπο της ενσωματωμένης δυσχρωμίας, τα όρια της δυσχρωμίας και τα πιθανά αίτια αυτής, που καταγράφονται στον Πίνακα 1.

2 Αν η δυσχρωμία είναι ελαφρώς κίτρινη και η επιφάνεια της αδαμαντίνης είναι άθικτη χωρίς ρωγμές, τότε η λεύκανση θα είναι επιτυχημένη. Επίσης, αν ο ασθενής διατηρεί καλή στοματική υγιεινή και δεν καπνίζει ή πίνει χρωμοφόρα αναψυκτικά, η λεύκανση θα γίνει σύντομα. Η αδαμαντίνη είναι πιο δύσκολο να λευκανθεί, αν η δυσχρωμία προέρχεται από χρήση τετρακυκλίνης, ενώ η χρώση από αμάλγαμα είναι ακόμη πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Οι περισσότερες μπλε και γκρίζες δυσχρωμίες είναι βαθιά ενσωματωμένες στην οδοντίνη και είναι δύσκολο να αφαιρεθούν. Παράδειγμα περιστατικού Η ασθενής είναι μία νεαρή γυναίκα με άριστη στοματική υγιεινή, που επιθυμούσε λευκότερα δόντια. Το πρόβλημα ήταν πως το αρχικό χρώμα της αδαμαντίνης είναι ανοικτό και μπορεί να μην ήταν δυνατή μία ταχεία και δραματική αλλαγή. Στην αρχική συνεδρία, ο συγγραφέας του άρθρου εξέτασε προσεκτικά την αδαμαντίνη και τους μαλακούς ιστούς, αναζητώντας περιοχές ουλικής υφίζησης, αποκαταστάσεις και ρωγμές στην επιφάνεια της αδαμαντίνης (Εικ. 1). Εικ. 1 Αρχικό χαμόγελο. Η ασθενής ανέφερε τους λόγους για τους οποίους επιθυμούσε τη λεύκανση και ο οδοντίατρος προσπάθησε να καθορίσει ποιο θα ήταν το επιθυμητό τελικό χρώμα. Αρχικά, βρέθηκε πως τα δόντια της ασθενούς ήταν χρώματος Β2, ένα σχετικά ανοιχτό χρώμα, και η ασθενής επιθυμούσε τουλάχιστον χρώμα Β1. Οι κυνόδοντες, ειδικά στο ουλικό τριτημόριο, ήταν πιο σκούροι και οι αυχένες των κάτω πρόσθιων δοντιών ήταν ελαφρώς κίτρινοι. Όλες αυτές οι πληροφορίες καταγράφηκαν προσεκτικά και λήφθηκαν φωτογραφίες. Αυτό δεν αποτελούσε μόνο μία αρχική εικόνα, αλλά και έναν τρόπο να παρακολουθείται η πρόοδος της λεύκανσης. Αναφέρθηκε στην ασθενή ότι ένα τόσο φωτεινό χρώμα δοντιών δεν θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά. Τα πρώτα ορατά αποτελέσματα θα ήταν μετά από μία εβδομάδα, ενώ η λεύκανση θα ολοκληρωνόταν σε 3 εβδομάδες. Σε αυτήν την περίπτωση επελέγη ένα σύστημα λεύκανσης με δισκάρια, που θα χρησιμοποιούντο περίπου 45 με 60 λεπτά κάθε μέρα. Το υλικό εκλογής ήταν το Starwhite. Προτίμησα το συγκεκριμένο υλικό, εξαιτίας του τρόπου συνεργασίας με τον ασθενή. Σε μία ανασκόπηση που πραγματοποίησα για τα διαθέσιμα προϊόντα λεύκανσης, αυτό ήταν το μόνο που ενδείκνυται για τέτοιου τύπου ασθενείς και στην ουσία το μόνο προϊόν που μπορούσα να χρησιμοποιήσω. Σύμφωνα με τον κατασκευαστή, το τζελ Starwhite περιέχει 16% υπεροξείδιο του καρβαμιδίου και σχεδόν καθόλου νερό. Παραμένει σταθερό για μεγάλα χρονικά διαστήματα και έχει ουδέτερο ph για την πρόληψη της αδροποίησης των σκληρών στοματικών ιστών και πρόκλησης εγκαύματος στους μαλακούς ιστούς. Έχει μεγάλο ιξώδες και έτσι παραμένει στο δισκάριο και

3 έρχεται σε στενή επαφή με την επιφάνεια του δοντιού. Ξεπλένεται εύκολα με νερό. Το σύστημα συνοδεύεται από σύριγγες, δισκάρια, εύκολες οδηγίες για τον ασθενή, έναν καλά οργανωμένο χρωματικό οδηγό για την παρακολούθηση της προόδου και ένα ενδιαφέρον κείμενο για την ενεργοποίηση του ασθενούς. Εικ. 2 Κάλυψη των εκμαγείων με κερί. Ήμουν προσεκτικός στην κατασκευή των ατομικών δισκαρίων, και βεβαιώθηκα πως υπήρχε αρκετός χώρος για κάθε δόντι και το κερί στο εκμαγείο δεν επεκτεινόταν πέρα από τα όρια του δοντιού (Εικ. 2). Εικ. 3 Το τελικό αποτέλεσμα μαζί με την ταμπλέτα του χρωματολογίου με το αρχικό χρώμα. Τα άκρα των δισκαρίων διαμορφώθηκαν ώστε να προσαρμόζονται καλά στην επιφάνεια των δοντιών. Έτσι δημιουργήθηκε καλή απόφραξη, ώστε το υλικό να μένει σε στενή επαφή με το δόντι και να μην υπάρχει διαρροή από το δισκάριο. Η ασθενής παρέλαβε τα ατομικά δισκάρια και το υλικό και της επανέλαβα τη διαδικασία της λεύκανσης. Αυτή η συνεδρία ήταν κρίσιμη για τον καθορισμό των στόχων της θεραπείας και την ενεργοποίηση της ασθενούς. Επέλεξα ένα δόντι ώστε η ασθενής να μπορεί να παρακολουθεί τη διαδικασία της λεύκανσης και σημείωσα το χρώμα του επάνω στον χρωματικό οδηγό με ένα μπλε αστερίσκο. Παρόλο που ακούγεται παιδαριώδες, οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται ένα ξεκάθαρο σημείο εκκίνησης. Ενθάρρυνα την ασθενή να παρακολουθεί την αλλαγή του χρώματος, τοποθετώντας χρυσούς αστερίσκους στον χρωματικό οδηγό καθώς το επιλεγμένο δόντι θα γινόταν λευκότερο. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι, όταν ζητείται από τον ασθενή να καταγράφει στιγμιότυπα μιας επιθυμητής συμπεριφοράς, η συχνότητα αυτής της συμπεριφοράς αυξάνεται και η συνεργασία με τον ασθενή βελτιώνεται. Καταγράφοντας τις καθημερινές αλλαγές στο χρώμα δεν διευκολύνεται μόνο η επικοινωνία με το οδοντιατρικό προσωπικό, αλλά αυξάνεται κι η ενεργοποίηση του ασθενούς ώστε να συνεχίσει να ακολουθεί το πρωτόκολλο της λεύκανσης.

4 Ενεργοποίηση/συνεργασία με τον ασθενή Ένα επιτυχημένο σύστημα λεύκανσης στο σπίτι εξαρτάται από την ενεργοποίηση του ασθενούς και την εμπλοκή του στην θεραπεία. Η δόμηση της κατάλληλης σχέσης οδοντιάτρου ασθενούς είναι το πρώτο βήμα για την ενεργοποίηση του ασθενούς. Πιστεύεται πως υπάρχουν τρεις τύποι σχέσεων που μπορούν να αναπτυχθούν στην Οδοντιατρική, οι εξής: Ενεργητική παθητική σχέση, στην οποία ο οδοντίατρος έχει την πλήρη ευθύνη Καθοδηγούμενη συνεργατική σχέση, στην οποία ο ασθενής αναμένεται να ακολουθήσει τις οδηγίες του οδοντιάτρου Αμοιβαία συμμετοχική σχέση, στην οποία ο ασθενής και ο οδοντίατρος συνεργάζονται για τη βελτίωση της υγείας του πρώτου. Ο Νettleton υποστηρίζει πως η σχέση στην οποία ο ασθενής έχει ενεργό ρόλο βοηθά στην επιτυχία της θεραπείας. Ο ασθενής θα πρέπει να αποτελεί τμήμα της θεραπευτικής διαδικασίας, παρά να υπακούει στις εντολές της οδοντιατρικής αυθεντίας. Αυτή η αρχή μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί σε ένα πρόγραμμα λεύκανσης στο σπίτι. Οι ασθενείς θα πρέπει να συμμετέχουν στον καθορισμό των στόχων του προγράμματος (επιλογή του αρχικού και του τελικού χρώματος των δοντιών) και στην παρακολούθηση των χρωματικών αλλαγών. Έτσι, δημιουργείται μία αμοιβαία συμμετοχική σχέση. Όταν καθορίζονται οι στόχοι και τα αποτελέσματα, είναι σημαντικό να συνεχίζουμε την παρακολούθηση της προόδου και την ενεργοποίηση του ασθενούς. Οι ασθενείς θα σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα υλικά λεύκανσης μέσα σε λίγες μέρες, αν δεν δουν ορατά αποτελέσματα. Η θετική ενίσχυση παρέχει το κίνητρο για την ολοκλήρωση του προγράμματος. Στην ορθοδοντική θεραπεία, για παράδειγμα, η θετική ενίσχυση μπορεί να δίνεται σε κάθε συνεδρία. Οι Nanda και Kierl έδειξαν ότι, στους μη συνεργάσιμους ασθενείς, αν βελτιωνόταν η επικοινωνία μεταξύ του ορθοδοντικού και του ασθενούς, το ίδιο συνέβαινε και με τη συνεργασία. Σε ένα βραχυπρόθεσμο πρόγραμμα λεύκανσης στο σπίτι, η θετική ενίσχυση είναι δυσκολότερη. Το ιδανικό θα ήταν να παρείχαμε στον ασθενή γνώσεις για το τι περιλαμβάνει η θεραπεία, τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα και τις αναμενόμενες χρωματικές αλλαγές. Ο καθένας θα πρέπει να ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο, ώστε να μπορεί ο ασθενής να μεταφέρει τις χρωματικές αλλαγές στο οδοντιατρικό προσωπικό. Συμμετοχή του ασθενούς Το προσωπικό του ιατρείου επικοινωνούσε με την ασθενή ανά λίγες ημέρες, για να ελέγχει την πρόοδο και να συζητά οποιουσδήποτε προβληματισμούς της. Αυτές οι επικοινωνίες διατηρούσαν την ασθενή ενεργοποιημένη. Διαπίστωσα πως η λεύκανση εξελισσόταν πιο αργά σε σχέση με τις προσδοκίες της ασθενούς. Το προσωπικό έδωσε και πάλι έμφαση στο αρχικό ανοικτό χρώμα και πως οι αλλαγές δεν θα ήταν στην αρχή δραματικές. Η ασθενής επανήλθε μετά από 3 εβδομάδες και έτσι μπόρεσα να εκτιμήσω την αλλαγή χρώματος. Το χρώμα είχε γίνει πιο ανοικτό, ιδιαίτερα γύρω από τους κυνόδοντες. Η χρωματική αλλαγή ήταν πιο εμφανής γύρω από τα άνω πρόσθια δόντια. Η ασθενής ήθελε να συνεχίσει τη λεύκανση και έτσι της έδωσα επιπλέον υλικό και συνέχισα να της τηλεφωνώ κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων, επιβεβαιώνοντας πως χρησιμοποιούσε ακόμη το λευκαντικό υλικό. Όταν επέστρεψε, μετά από 6 εβδομάδες, ήταν ευχαριστημένη με το αποτέλεσμα (Εικ. 3).

5 Συμπεράσματα Η λεύκανση των δοντιών δεν είναι απλή χορήγηση σκευασμάτων σε μορφή τζελ, ταινιών ή δισκαρίων. Περιλαμβάνει μία προσεκτική εκτίμηση των δοντιών και κατανόηση τη φύσης της δυσχρωμίας. Περιλαμβάνει επίσης την κατανόηση των προσδοκιών του ασθενούς και τον σχεδιασμό μιας διαδικασίας για την ικανοποίησή τους. Περιλαμβάνει τον καθορισμό ξεκάθαρων στόχων και τη χρήση μέσων για την καταγραφή της προόδου της θεραπείας. Όταν όλα αυτά πραγματοποιηθούν, τότε ο οδοντίατρος είναι έτοιμος να επιλέξει το κατάλληλο υλικό και μέθοδο για την επιτυχή λεύκανση των δοντιών. Πηγή: DENTORAMA Τεύχος 45