Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής

Transcript

1 Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής Τρίτη 09 Απριλίου η Θεματική Ενότητα Μάθημα: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Ακαδ. Έτος: Δρ. Ευτυχία Σ. Ευαγγελίδου ΠΕ Νοσηλεύτρια, MSc, MHSc, PhD, Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων, Γ.Ν.Νέας Ιωνίας «Κωνσταντοπούλειο Πατησίων»

2 Εκπαιδευτικοί Στόχοι Ι, ΘΕ 11 Μετά την ολοκλήρωση της θεματικής ενότητας οι φοιτητές θα γνωρίζουν: ποιοι είναι οι ατυχηματικοί τραυματισμοί που συμβαίνουν στους επαγγελματίες υγείας τις αιτίες επίπτωσης ατυχηματικών τραυματισμών στους επαγγελματίες υγείας πως αντιμετωπίζεται ένας ατυχηματικός τραυματισμός ποιος ο ρόλος του Ν.Ε.Λ. (δελτίο αναφοράς ατυχήματος και follow up) να επιτηρούν και να καταγράφουν έναν ατυχηματικό τραυματισμό στρατηγικές προστασίας επαγγελματιών υγείας από αιματογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα ποια εμβόλια έχουν ισχυρή σύσταση για τους επαγγελματίες υγείας τι σημαίνει δήλωση άρνησης διενέργειας εμβολιασμού και τι επιπτώσεις έχει

3 H Υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας στοχεύει: 1. Στη διατήρηση της εργασιακής ικανότητας των εργαζομένων, στη βελτίωση της εργασίας και του εργασιακού περιβάλλοντος, ώστε να είναι συμβατό με τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας και 2.Στην ανάπτυξη της οργάνωσης και της κουλτούρας της εργασίας στην κατεύθυνση της υγιεινής και ασφάλειας Η υγιεινή και ασφάλεια, αποτελούν μετρήσιμο στόχο βελτίωσης της απόδοσης και μέτρο αξιολόγησης της ποιότητας της φροντίδας στο νοσοκομείο

4 Εργασιακή Υγιεινή και Ασφάλεια Είναι νομικά θεσμοθετημένη σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες Αποτελεί πρώτιστο μέλημα όλων των οργανισμών, γιατί: οποιαδήποτε επαγγελματική ενασχόληση μπορεί να ασκήσει βλαβερή επίδραση στην υγεία των εργαζομένων, είτε ως επαγγελματικό ατύχημα είτε ως επαγγελματικό νόσημα.

5 Επαγγελματικό/εργατικό ατύχημα Νόμος 551/1915, άρθρο 1 «Εργατικό ατύχημα χαρακτηρίζεται το ατύχημα από βίαιο συμβάν, που επήλθε σε εργάτη ή υπάλληλο κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξ αφορμής αυτής» Επέρχεται την ώρα της εργασίας, στον τόπο της εργασίας, αλλά και κατά τη συνήθη μετάβαση από και προς την εργασία Υποδήλωση λόγω έλλειψης σχετικής πολιτικής Βελονάκης Ε., Σουρτζή Π. (2009): Υγεία και Εργασία

6 Λάιος Λ., Γιαννακούρου Σκουτάρη Μ. (2013): Σύγχρονη Εργονομία Επαγγελματική νόσος «Επαγγελματική νόσος είναι κάθε νόσημα που οφείλεται στη φύση της εργασίας» Η αναγνώριση μιας επαγγελματικής νόσου: έχει ασφαλιστικό και νομικό ενδιαφέρον συμβάλλει στην αποφυγή της επιδείνωσής της στον ίδιο εργαζόμενο, με διακοπή της έκθεσης στον αιτιολογικό παράγοντα και στην αποτροπή εμφάνισης αντίστοιχου νοσήματος σε άλλο εργαζόμενο που απασχολείται υπό τις ίδιες συνθήκες 52 ΝΟΣΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ αναγνωρίζονται ως ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

7 Υγιεινή και ασφάλεια στο νοσοκομείο ΑΔΑ: ΩΜΠΡ465ΦΥΟ-ΜΝ5

8 Κίνδυνοι στους οποίους εκτίθεται το υγειονομικό προσωπικό Βιολογικοί κίνδυνοι Αιματογενώς μεταδιδόμενοι παράγοντες (HBV, HCV, HIV, κλπ) Φυματίωση και άλλοι αερογενώς μεταδιδόμενοι Άλλοι κίνδυνοι Χημικοί κίνδυνοι Οξείδιο του αιθυλενίου, γλουταραλδεΰδη Latex Αντινεοπλασματικά φάρμακα Άλλα Φυσικοί κίνδυνοι Ακατάλληλη εργονομία Μυοσκελετικά προβλήματα Ακτινοβολία (ιονίζουσα και μη-ιονίζουσα) Βία Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι Ώρες εργασίας και επιπτώσεις Συμπεριφορά απέναντι στο γυναικείο προσωπικό Προβλήματα υγείας Άλλοι κίνδυνοι ΝΙΟSH CDC 2002

9 Κίνδυνοι στους οποίους εκτίθεται το υγειονομικό προσωπικό Βιολογικοί κίνδυνοι Αιματογενώς μεταδιδόμενοι παράγοντες (HBV, HCV, HIV, κλπ) Φυματίωση και άλλοι αερογενώς μεταδιδόμενοι Άλλοι κίνδυνοι Χημικοί κίνδυνοι Οξείδιο του αιθυλενίου, γλουταραλδεΰδη Latex Αντινεοπλασματικά φάρμακα Άλλα Φυσικοί κίνδυνοι Ακατάλληλη εργονομία Μυοσκελετικά προβλήματα Ακτινοβολία (ιονίζουσα και μη-ιονίζουσα) Βία Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι Ώρες εργασίας και επιπτώσεις Συμπεριφορά απέναντι στο γυναικείο προσωπικό Προβλήματα υγείας Άλλοι κίνδυνοι ΝΙΟSH CDC 2002

10 Ασφάλεια εργαζομένων Η προστασία των επαγγελματιών υγείας από λοιμώδη νοσήματα αναπόσπαστο τμήμα προγράμματος πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων σε κάθε χώρο παροχής υπηρεσιών υγείας Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται: 1. Ο προληπτικός έλεγχος της υγείας των επαγγελματιών υγείας 2. Η προώθηση του εμβολιασμού 3. Η πρόβλεψη για τη διαχείριση καταστάσεων που αφορούν ειδικές ομάδες εργαζομένων όπως είναι οι έγκυες γυναίκες και 4. Η εφαρμογή διαδικασιών που περιορίζουν τον κίνδυνο έκθεσης σε βιολογικούς, χημικούς ή άλλους παράγοντες ΑΔΑ: ΩΜΠΡ465ΦΥΟ-ΜΝ5

11 Ασφάλεια εργαζομένων Η προστασία των επαγγελματιών υγείας από λοιμώδη νοσήματα αναπόσπαστο τμήμα προγράμματος πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων σε κάθε χώρο παροχής υπηρεσιών υγείας Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται: 1. Ο προληπτικός έλεγχος της υγείας των επαγγελματιών υγείας 2. Η προώθηση του εμβολιασμού 3. Η πρόβλεψη για τη διαχείριση καταστάσεων που αφορούν ειδικές ομάδες εργαζομένων όπως είναι οι έγκυες γυναίκες και 4. Η εφαρμογή διαδικασιών που περιορίζουν τον κίνδυνο έκθεσης σε βιολογικούς, χημικούς ή άλλους παράγοντες ΑΔΑ: ΩΜΠΡ465ΦΥΟ-ΜΝ5

12 Οι επαγγελματίες υγείας ασκούν επικίνδυνο επάγγελμα Οι επαγγελματίες υγείας βρίσκονται σε κίνδυνο να μολυνθούν στην διάρκεια άσκησης των καθηκόντων τους Ο κίνδυνος όμως μπορεί να μειωθεί με: Αυστηρή τήρηση της υγιεινής των χεριών Αυστηρή τήρηση των βασικών και ειδικών μέτρων προφύλαξης Έγκαιρη εφαρμογή των μέτρων απομόνωσης Εφαρμογή προγράμματος ανοσοποίησης (εμβολιασμού)

13 Massachusetts Sharps Injury Surveillance System 98 Νοσοκομεία στην πολιτεία της Μασσαχουσέτης που ορίσθηκαν από την Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας

14 Massachusetts Sharps Injury Surveillance System

15 Massachusetts Sharps Injury Surveillance System

16 Massachusetts Sharps Injury Surveillance System

17 N Engl J Med 2007;356:2693

18 N Engl J Med 2007;356:2693

19 N Engl J Med 2007;356:2693

20 Αιτίες για μη αναφορά του τραυματισμού Φόβος τιμωρίας ή απόλυσης Έλλειψη γνώσης των επιπτώσεων Έλλειψη βεβαιότητας για την εμπιστευτικότητα Έμφαση στην φροντίδα του ασθενή Έλλειψη εκπαίδευσης για την διαδικασία της αναφοράς Έλλειψη κατάλληλης φροντίδας (συμβουλευτική, PEP, κλπ)

21 «Επαγγελματική έκθεση σε βιολογικά υγρά είναι η έκθεση που προκύπτει κατά την άσκηση των καθηκόντων ενός επαγγελματία υγείας» ατυχήματα/έτος στους ΕΥ (CDC)

22 Πρόληψη επαγγελματικής έκθεσης Οι λοιμώξεις έχουν ένα μοναδικό χαρακτηριστικό σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα υγείας ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ Πρόληψη επαγγελματικής έκθεσης επιτυγχάνεται: 1) Με εφαρμογή δέσμης μέτρων ελέγχου και πρόληψη διασποράς λοιμώξεων (βασικές και ειδικές προφυλάξεις, υγιεινή των χεριών) ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ 2) Με ασφαλή διαχείριση των αιχμηρών 3) Με αντιμετώπιση ατυχήματος από αιχμηρά και από εκτίναξη βιολογικών υγρών και 4) Με εμβολιασμούς 5) Με έγκαιρη αναγνώριση των κινδύνων (εργασιακοί έλεγχοι)

23 Πρόληψη επαγγελματικής έκθεσης Ειδικότερα για την πρόληψη της μετάδοσης των Ιογενών Ηπατιτίδων σε Επαγγελματίες Υγείας: χρήση προστατευτικού εξοπλισμού (γάντια, γυαλιά, προστατευτική μπλούζα) όταν είναι πιθανή η επαφή με αίμα ή άλλα σωματικά υγρά πλύσιμο χεριών ή χρήση αλκοολούχου διαλύματος και αποφυγή επικίνδυνων χειρισμών και επισφαλών πρακτικών (επανατοποθέτηση του καλύμματος της βελόνης, μεταφορά ενός σωματικού υγρού μεταξύ σωληναρίων ή φιαλιδίων, αποτυχία στην ασφαλή αποκομιδή των απορριμμάτων) Για τον HBV, η μετάδοση λοιμώξεων μπορεί να αποφευχθεί με τον εμβολιασμό όλων των επαγγελματιών υγείας

24

25 Π.Δ. 6/2013 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ 2010/32/ΕΕ

26 2010/32/ΕΕ Π.Δ. 6/2013 Με τη συμφωνία αυτή επιδιώκεται: α) η επίτευξη του ασφαλέστερου, κατά το δυνατό,εργασιακού περιβάλλοντος, β) η πρόληψη των τραυματισμών των εργαζομένων από κάθε είδους ιατρικό αιχμηρό αντικείμενο (συμπεριλαμβανομένων των βελονών), γ) η προστασία των εργαζομένων που διατρέχουν κίνδυνο, δ) η διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσέγγισης για τον καθορισμό πολιτικών σχετικά με την εκτίμηση του κινδύνου, την πρόληψη του κινδύνου, την κατάρτιση, την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την παρακολούθηση, ε) η θέσπιση διαδικασιών αντίδρασης και παρακολούθησης

27 ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΒΑΣΕΙ 2010/32/ΕΕ Π.Δ.6/2013 Οι εργαζόμενοι του υγειονομικού τομέα που διαθέτουν ορθή κατάρτιση, επαρκείς πόρους και προστασία αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για την πρόληψη των κινδύνων που συνδέονται με τραυματισμούς και λοιμώξεις από ιατρικά αιχμηρά αντικείμενα. Η αποτροπή της έκθεσης αποτελεί τη βασική στρατηγική για την εξάλειψη και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου των τραυματισμών ή των λοιμώξεων που προκαλούνται στον χώρο της εργασίας Ο ρόλος των εκπροσώπων των εργαζομένων σε θέματα υγείας και ασφάλειας είναι πρωταρχικός για την πρόληψη κινδύνου και την προστασία Αποτελεί ευθύνη του κάθε εργαζομένου να φροντίζει, ανάλογα με τις δυνατότητές του, για την ασφάλεια και την υγεία του, καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των άλλων προσώπων που επηρεάζονται από τις πράξεις του κατά την εργασία, σύμφωνα με την κατάρτισή του και τις οδηγίες του εργοδότη του

28 ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΒΑΣΕΙ 2010/32/ΕΕ Π.Δ.6/2013 Οι εργοδότες και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων συνεργάζονται στο κατάλληλο επίπεδο για την εξάλειψη και την πρόληψη των κινδύνων, την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και τη διαμόρφωση ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων με διαβουλεύσεις σχετικά με την επιλογή και τη χρήση ασφαλούς εξοπλισμού, με τον καθορισμό του βέλτιστου τρόπου για την εφαρμογή των διαδικασιών κατάρτισης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης Πρέπει να αναληφθεί δράση μεσω διαδικασίας ενημέρωσης και διαβούλευσης, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή/και τις συλλογικές συμβάσεις

29 ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΒΑΣΕΙ 2010/32/ΕΕ Π.Δ.6/2013 Για την επίτευξη του ασφαλέστερου δυνατού εργασιακού περιβάλλοντος, είναι σκόπιμο να συνδυάζονται μέτρα σχεδιασμού, ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης, κατάρτισης, πρόληψης και παρακολούθησης Πρέπει να καλλιεργηθεί η νοοτροπία του «μη στιγματισμού». Η αναφορά των περιστατικών πρέπει να επικεντρώνεται στους συστημικούς παράγοντες και όχι στα ατομικά σφάλματα. Η συστηματική αναφορά των περιστατικών πρέπει να θεωρείται ως φυσιολογική διαδικασία.

30 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 2010/32/ΕΕ Π.Δ.6/2013 Άρθρο 5 (ρήτρα 5 συμφωνίας) Εκτίμηση κινδύνου 1. Ο εργοδότης οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων 2. Η εκτίμηση κινδύνου περιλαμβάνει τον προσδιορισμό της έκθεσης, την κατανόηση της σημασίας ενός ορθώς εξοπλισμένου και οργανωμένου εργασιακού περιβάλλοντος και καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που συνδέονται με τραυματισμό, αίμα ή άλλο δυνητικά μολυσματικό υλικό 3. Η εκτίμηση κινδύνου λαμβάνει υπόψη την τεχνολογία, την οργάνωση της εργασίας, το επίπεδο των προσόντων, τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που συνδέονται με την εργασία και την επίδραση των παραγόντων που συνδέονται με το εργασιακό περιβάλλον

31 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 2010/32/ΕΕ Π.Δ.6/2013 Άρθρο 5 (ρήτρα 5 συμφωνίας) Εκτίμηση κινδύνου Η εκτίμηση κινδύνου: 1. Ο εργοδότης οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια α) προσδιορίζει τον τρόπο με τον γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία οποίο θα μπορούσε να αποτραπεί κινδύνων η έκθεση, 2. Η εκτίμηση κινδύνου περιλαμβάνει τον προσδιορισμό β) εξετάζει πιθανά εναλλακτικά της έκθεσης, την κατανόηση της σημασίας ενός ορθώς συστήματα (εργασιακές μέθοδοι, εξοπλισμένου και οργανωμένου εργασιακού περιβάλλοντος διαδικασίες, εξοπλισμός κ.ά.) και καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που συνδέονται με τραυματισμό, αίμα ή άλλο δυνητικά μολυσματικό υλικό 3. Η εκτίμηση κινδύνου λαμβάνει υπόψη την τεχνολογία, την οργάνωση της εργασίας, το επίπεδο των προσόντων, τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που συνδέονται με την εργασία και την επίδραση των παραγόντων που συνδέονται με το εργασιακό περιβάλλον

32 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 2010/32/ΕΕ Π/Δ/6/2013 Άρθρο 8 (ρήτρα 8 συμφωνίας) Εκπαίδευση κατάρτιση 1. Παροχή κατάλληλης εκπαίδευσης σχετικά με τις πολιτικές και τις διαδικασίες που συνδέονται με τους τραυματισμούς από αιχμηρά αντικείμενα, μεταξύ άλλων για τα εξής: α) την ορθή χρήση ιατρικών συσκευών που περιέχουν μηχανισμούς για την προστασία από αιχμηρά αντικείμενα, β) την ικανοποιητική ένταξη των νεοεισερχομένων και του προσωρινού προσωπικού, γ) τον κίνδυνο που συνδέεται με την έκθεση σε αίμα και βιολογικά υγρά, δ) τα μέτρα πρόληψης, όπως τις συνήθεις προφυλάξεις, τα ασφαλή συστήματα εργασίας, τις ορθές διαδικασίες χρήσης και διάθεσης, τη σημασία του εμβολιασμού, σύμφωνα με τις διαδικασίες που εφαρμόζονται στο χώρο εργασίας,

33 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 2010/32/ΕΕ Π/Δ/6/2013 Άρθρο 8 (ρήτρα 8 συμφωνίας) Εκπαίδευση κατάρτιση ε) τις διαδικασίες αναφοράς, αντίδρασης και παρακολούθησης και τη σημασία τους, στ) τα μέτρα που λαμβάνονται σε περίπτωση τραυματισμού 2. Ο εργοδότης πρέπει να διοργανώνει και να παρέχει εκπαίδευση που να είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ για τους εργαζόμενους. Ο εργοδότης πρέπει να δίνει άδεια στους εργαζομένους που υποχρεούνται να συμμετέχουν σε εκπαίδευση. Η εν λόγω εκπαίδευση παρέχεται τακτικά, με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης, τον εκσυγχρονισμό και τις εξελίξεις

34 ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 2010/32/ΕΕ Π/Δ/6/2013 Άρθρο 6 (ρήτρα 6 συμφωνίας) Εξάλειψη κινδύνου, πρόληψη και προστασία 1. Στις περιπτώσεις που από τα αποτελέσματα της εκτίμησης κινδύνου προκύπτει ότι υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού από αιχμηρά αντικείμενα ή/και λοίμωξης, πρέπει να διακόπτεται η έκθεση των εργαζομένων στον κίνδυνο 2. Όσον αφορά τη δραστηριότητα και την εκτίμηση κινδύνου, ο κίνδυνος της έκθεσης πρέπει να μειώνεται σε τόσο χαμηλό επίπεδο ώστε να προστατεύεται επαρκώς η ασφάλεια και η υγεία των εργαζομένων

35 ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 2010/32/ΕΕ Π/Δ/6/2013 Άρθρο 6 (ρήτρα 6 συμφωνίας) Εξάλειψη κινδύνου, πρόληψη και προστασία 3. Όταν προκύπτει η ύπαρξη κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες για τους οποίους υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια, αυτά πρέπει να παρέχονται για τον εμβολιασμό των εργαζομένων 4. Ο εμβολιασμός και, εφόσον απαιτείται, ο επαναληπτικός εμβολιασμός συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού του είδους των εμβολίων, πραγματοποιείται ως εξής: α) Οι εργαζόμενοι ενημερώνονται σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τόσο του εμβολιασμού όσο και του μη εμβολιασμού β) Ο εμβολιασμός πρέπει να παρέχεται δωρεάν σε όλους τους εργαζομένους και τους φοιτητές που εκτελούν υγειονομικές και συναφείς δραστηριότητες στο χώρο εργασίας

36 Τι είναι δέσμη μέτρων (Bundles); «Μέτρο Πρόληψης» ορίζεται μια ενέργεια ή ένα σύνολο ενεργειών που λαμβάνονται σκόπιμα για να μειώσουν τον κίνδυνο μιας HCAIs Η Δέσμη Μέτρων (bundle) αποτελεί ένα μικρό, απλό σύνολο τεκμηριωμένων πρακτικών που όταν εκτελούνται συλλογικά και αξιόπιστα έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην πρόληψη των HCAIs Η χρήση όλων ή κανενός μέτρου είναι η πηγή της δύναμης των bundles Αποστολοπούλου Ελ., Λοιμώξεις σχετιζόμενες με τη φροντίδα υγείας, 2010

37 Τι είναι δέσμη μέτρων (Bundles); «Μέτρο Πρόληψης» ορίζεται μια ενέργεια ή ένα σύνολο ενεργειών που λαμβάνονται σκόπιμα για να μειώσουν τον κίνδυνο μιας HCAIs Η Δέσμη Μέτρων (bundle) αποτελεί ένα μικρό, απλό σύνολο τεκμηριωμένων πρακτικών που όταν εκτελούνται συλλογικά και αξιόπιστα έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην πρόληψη των HCAIs Η χρήση όλων ή κανενός μέτρου είναι η πηγή της δύναμης των bundles Αποστολοπούλου Ελ., Λοιμώξεις σχετιζόμενες με τη φροντίδα υγείας, 2010

38 1. Δέσμη μέτρων ελέγχου και πρόληψης διασποράς λοιμώξεων Υγιεινή των χεριών Βασικές Προφυλάξεις Αερογενείς Προφυλάξεις Προφυλάξεις Επαφής Προφυλάξεις από νοσήματα που μεταδίδονται με σταγονίδια Νοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή φορεία από πολυανθεκτικό μικροοργανισμό που μεταδίδεται μέσω επαφής

39 1. Δέσμη μέτρων ελέγχου και πρόληψης διασποράς λοιμώξεων Υγιεινή των χεριών Βασικές Προφυλάξεις Αερογενείς Προφυλάξεις Προφυλάξεις Επαφής ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Προφυλάξεις από νοσήματα που μεταδίδονται με σταγονίδια Νοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή φορεία από πολυανθεκτικό μικροοργανισμό που μεταδίδεται μέσω επαφής

40 Υγιεινή των χεριών Στόχος: Η σωστή εφαρμογή από τους επαγγελματίες υγείας των κανόνων υγιεινής των χεριών

41 Υγιεινή των χεριών σε σχέση με τον ασθενή Πριν την επαφή με τον ασθενή Πριν από οποιαδήποτε διαδικασία ή άσηπτη τεχνική Μετά το άδειασμα υγρών του ασθενή Μετά την επαφή με τον ασθενή Μετά την επαφή με εξοπλισμό του ασθενή

42 Εφαρμογή Βασικών και Ειδικών Προφυλάξεων Οι βασικές και οι ειδικές προφυλάξεις: είναι τα μέτρα που σταματούν τη μετάδοση των παθογόνων έχουν σκοπό την παροχή φροντίδας για τους ασθενείς και την εργασία για τους εργαζόμενους σε ένα ΑΣΦΑΛΕΣ περιβάλλον για όλους

43

44 Βασικές Προφυλάξεις μέτρα που εφαρμόζονται κατά την παροχή φροντίδας σε όλους τους ασθενείς ανεξαρτήτως αν γνωρίζουμε ότι έχουν ή όχι κάποιο μεταδοτικό νόσημα έναρξη εφαρμογής τους από τη στιγμή της εισαγωγής και για όλο το διάστημα νοσηλείας του αρρώστου δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε ποιοι άρρωστοι είναι φορείς παθογόνων

45

46

47 Ειδικές Προφυλάξεις Ειδικά μέτρα που λαμβάνονται όταν είτε: Είναι γνωστό το νόσημα από το οποίο πάσχει ο ασθενής Υπάρχει ισχυρή υποψία ότι ο ασθενής πάσχει από συγκεκριμένο νόσημα

48

49

50

51

52 8. Μετακινήσεις ασθενών Διαχείριση ασθενούς με πολυανθεκτικό μικροοργανισμό 1. Φυσικός διαχωρισμός ασθενών (Απομόνωση, Συνοσηλεία, Κοινός θάλαμος) 2. Σήμανση θαλάμου και φακέλου 3. Αποκλειστικός ιατρικός εξοπλισμός 4. MAΠ στον προθάλαμο 5. Σωστή εφαρμογή και αφαίρεση του ΑΠΕ (βήματα, χώρος τοποθέτησης και αφαίρεσης) 6. Διαχωρισμός νοσηλευτών 7. Ενημέρωση επισκεπτηρίου

53 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΑΕΡΟΓΕΝΗ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Ή ΜΕΣΩ ΣΤΑΓΟΝΙΔΙΩΝ ΙΛΑΡΑ: Χορήγηση 1 δόσης εμβολίου εντός 72h ή μια δόση ανοσοσφαιρίνης εντός 6 ημερών ΑΝΕΜΟΒΛΟΓΙΑ: Χορήγηση 1 δόσης εμβολίου εντός 120h ή 1 δόση ανοσοσφαιρίνης εντός 96h ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: Έλεγχος με Mantoux ή IGRA Neisseria Meningitides: 1 δόση Ciprofloxacin 500mg σε ΕΥ που εκτέθηκαν χωρίς μάσκα σε απόσταση <1 m

54 2. Ασφαλής Διαχείριση Αιχμηρών Συνηθέστερες διαδικασίες κατά τις οποίες μπορεί να συμβεί τραυματισμός από αιχμηρά: Κατά τη διάρκεια χρήσης αιχμηρής συσκευής σε ασθενή (41%) Ύστερα από τη χρήση και πριν την απόρριψη της αιχμηρής συσκευής (40%) Κατά τη διάρκεια ή μετά την απόρριψη της αιχμηρής συσκευής (15%)

55 Αρχές πρόληψης ατυχημάτων με αιχμηρά Περιορισμός χρήσης αιχμηρών ή αντικατάστασή τους με ασφαλέστερες συσκευές Διαμόρφωση ασφαλούς πεδίου εργασίας που επιτρέπει την άνεση στο χειρισμό των αιχμηρών αντικειμένων Χρήση αιχμηρών και δοχείων απόρριψης με προδιαγραφές ασφαλείας Δοχεία απόρριψης σε απόσταση <1m από το πεδίο χρήσης τους Διοικητικές παρεμβάσεις (περιγραφή διαδικασιών και εκπαίδευση προσωπικού

56 Αρχές πρόληψης ατυχημάτων με αιχμηρά Συμμόρφωση στις ορθές πρακτικές (βασικές προφυλάξεις, μη επανατοποθέτηση καλυμμάτων αιχμηρών) Ορθή χρήση ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού Ειδικό κλειστό κύκλωμα αιμοληψίας Εκπαίδευση προσωπικού στην ασφαλή χρήση των αιχμηρών και διαχείριση των βιολογικών υγρών

57 Αρχές πρόληψης ατυχημάτων με αιχμηρά Συμμόρφωση στις ορθές πρακτικές (βασικές προφυλάξεις, μη επανατοποθέτηση καλυμμάτων αιχμηρών) Ορθή χρήση ατομικού πρπστατευτικού εξοπλισμού Εκπαίδευση προσωπικού στην ασφαλή χρήση των αιχμηρών και διαχείριση των βιολογικών υγρών

58 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΙΧΜΗΡΩΝ Αν ο άρρωστος είναι διεγερτικός πριν την παρακέντηση ζητάμε βοήθεια Το άτομο που χρησιμοποιεί το αιχμηρό είναι το ίδιο υπέυθυνο για την ασφαλή απόρριψή του Δεν επανατοποθετούμε το καπάκι στις βελόνες Τα δοχεία αιχμηρών γεμίζονται ως τα 2/3 Απόριψη αιχμηρών σε αδιάτρητα δοχεία : με το αιχμηρό άκρο με φορά προς τα κάτω σταθερή οπτική επαφή με το αιχμηρό φωνητική προειδοποίηση

59

60

61 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΙΧΜΗΡΩΝ Συμμόρφωση στις ορθές πρακτικές (βασικές προφυλάξεις, μη επανατοποθέτηση καλυμμάτων αιχμηρών) Ορθή χρήση ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού Εκπαίδευση προσωπικού στην ασφαλή χρήση των αιχμηρών και διαχείριση των βιολογικών υγρών

62 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΙΧΜΗΡΩΝ Συμμόρφωση στις ορθές πρακτικές (βασικές προφυλάξεις, μη επανατοποθέτηση καλυμμάτων αιχμηρών) Ορθή χρήση ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού Εκπαίδευση προσωπικού στην ασφαλή χρήση των αιχμηρών και διαχείριση των βιολογικών υγρών

63 Κίνδυνος έκθεσης Ο κίνδυνος έκθεσης σε αίμα είναι σαφώς μεγαλύτερος στους επαγγελματίες υγείας σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Η έκθεση σε μολυσμένο αίμα, ιστό ή άλλα δυνητικώς μολυσματικά υλικά, μπορεί να συμβεί με 1. Διαδερμική έκθεση (βελόνα) 2. Επαφή με βλεννογόνο ή με μη ακέραιο δέρμα

64 Κίνδυνος έκθεσης Μετά από διαδερμική έκθεση ΗΒV: Aν HBsAg(+) και HBeAg(+) τότε κίνδυνος μόλυνσης 37%-62% Αν HBsAg(+) και HBeAg(-) τότε κίνδυνος μόλυνσης 23%-37% HCV: κίνδυνος μόλυνσης 1.8% (0%-7%) HIV: κίνδυνος μόλυνσης 0.3% (0.09% ο κίνδυνος μόλυνσης μετά από έκθεση των βλεννογόνων)

65 Κίνδυνος έκθεσης Ο κίνδυνος μόλυνσης μετά από έκθεση στα παραπάνω παθογόνα είναι μεγαλύτερος σε Έκθεση σε μεγάλη ποσότητα αίματος Παρατεταμένη έκθεση βλεννογόνου ή δέρματος Έκθεση σε αίμα ασθενούς με προχωρημένο στάδιο νόσου Βαθιά διαδερμική βλάβη Βλάβη που έχει γίνει με βελόνα μεγάλου διαμετρήματος.

66 3. Αντιμετώπιση ατυχήματος από αιχμηρά και από εκτίναξη βιολογικών υγρών Βήμα 1 ο Περιποίηση της τραυματικής περιοχής Βήμα 2 ο Αναφορά του περιστατικού Βήμα 3 ο Αξιολόγηση της έκθεσης Βήμα 4 ο Αξιολόγηση του ασθενή Πηγή έκθεσης (Έλεγχος για αντισώματα κατά HBsAg, HCV και HIV) Βήμα 5 ο Χορήγηση προφυλακτικής αγωγής μετά έκθεση ανά νόσημα Βήμα 6 ο Follow up μετά την PEP

67 PEP (Postexposure Prophylaxis) για HBV Άμεση έναρξη (στις πρώτες 24 ώρες και δυνητικά έως και τις 7 ημέρες) Eμβολιασμός του επαγγελματία υγείας Πηγή HBsAg (+) Πηγή HBsAg(-) Πηγή άγνωστη Όχι HBIGΧ1 και έναρξη εμβολιασμού για HBV Έναρξη εμβολιασμού για HBV Έναρξη εμβολιασμού για HBV Ναι Αbs (+) Kαμία προφύλαξη Kαμία προφύλαξη Kαμία προφύλαξη Αbs (-) HBIGΧ1 και έναρξη επανεμβολιασμού για HBV Έναρξη επανεμβολιασμού για HBV Kαμιά προφύλαξη ή αν η πηγή είναι υψηλού κινδύνου αντιμετωπίζεται ως HBsAg (+)

68 PEP (Postexposure Prophylaxis) για HBV Eμβολιασμός του επαγγελματία υγείας Πηγή HBsAg (+) Πηγή HBsAg(-) Πηγή άγνωστη Αντισωματική απάντηση άγνωστη Έλεγχος του επαγγελματία υγείας για Αbs. Kαμία θεραπεία Έλεγχος του επαγγελματία υγείας για Αbs. Αν anti-hbs (+) καμιά προφύλαξη Αν anti-hbs (+) καμιά προφύλαξη Αν anti-hbs (-) τότε HBIGΧ1 και εμβολιασμός. Έλεγχος 1-2 μήνες αργότερα Αν anti-hbs (-) τότε HBIGΧ1 και εμβολιασμός. Έλεγχος 1-2 μήνες αργότερα

69 PEP (Postexposure Prophylaxis) για HΙV Άμεση έναρξη (24-36 ώρες για 28 ημέρες) Τύπος έκθεσης Πηγή HΙV (+) τάξη 1 (ασυμπτωμα τικός ή ιϊκό φορτίο <1500 copies/ml) Πηγή HΙV (+) τάξη 2 (συμπτωματ ική HΙV λοίμωξη ή γνωστό υψηλό ιϊκό φορτίο ) Πηγή άγνωστου HΙV staus ( ο ασθενής αρνείται να εξετασθεί) Πηγή άγνωστη (πχ τρύπημα από βελόνα σε κουτί απορριμάτων) Πηγή HΙV (-) Λιγότερο σοβαρή -Βελόνα μικρού διαμετρήμ ατος -Επιπολής βλάβη PEP με 2 αντιρετροϊκά PEP με 3 αντιρετροϊκά Αν η πηγή ανήκει στις ομάδες υψηλού κινδύνου τότε PEP με 2 αντιρετροϊκά Συνήθως δεν χρειάζεται PEP Αν όμως υπάρχει κίνδυνος (πχ υψηλός επιπολασμός χρηστών) τότε PEP με 2 αντιρετροϊκά Καμιά προφύλα ξη

70 PEP (Postexposure Prophylaxis) για HΙV Τύπος έκθεσης Πηγή HΙV (+) τάξη 1 (ασυμπτωμα τικός ή ιϊκό φορτίο <1500 copies/ml) Πηγή HΙV (+) τάξη 2 (συμπτωματ ική HΙV λοίμωξη ή γνωστό υψηλό ιϊκό φορτίο Πηγή άγνωστου HΙV status ( ο ασθενής αρνείται να εξετασθεί) Πηγή άγνωστη (πχ τρύπημα από βελόνα σε κουτί απορριμάτων) Πηγή HΙV (-) Πιο σοβαρή (πχ βελόνα μεγάλου διαμετρήμα τος ή βαθιά βλάβη) PEP με 3 αντιρετροϊκά PEP με 3 αντιρετροϊκά Αν η πηγή ανήκει στις ομάδες υψηλού κινδύνου τότε PEP με 2 αντιρετροϊκά Συνήθως δεν χρειάζεται PEP Αν όμως υπάρχει κίνδυνος (πχ υψηλός επιπολασμός χρηστών) τότε PEP με 2 αντιρετροϊκά Καμιά προφύλα ξη

71 PEP (Postexposure Prophylaxis) για HΙV 1. Βασικό σχήμα (2 αντιρετροϊκά) Zidovudine (AZT)+Lamivudine (3TC) (Combivir) Zidovudine (AZT)+Emtricitabine (FTC) Tenofovir (TDF)+ Lamivudine (3TC) Tenofovir (TDF)+ Emtricitabine (FTC) 2. Εκτεταμένο σχήμα (3 αντιρετροϊκά) Βασικό σχήμα+lopinavir/ritonavir (LPV/r) (Kaletra)

72 Παρακολούθηση μετά την PEP για HBV Έλεγχος για anti-hbs 1-2 μήνες μετά την τελευταία δόση του εμβολίου Tα αντισώματα δεν μπορούν να αξιολογηθούν αν έχει δοθεί HBIG μέσα στις 4-8 εβδομάδες Στο διάστημα αυτό, ο επαγγελματίας υγείας που έχει εκτεθεί σε μολυσμένη πηγή συστήνεται να απέχει από αιμοδοσία, δωρεά ιστών, οργάνων ή σπέρματος και να χρησιμοποιεί προφύλαξη κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και όχι χρήση κοινής βελόνας

73 Παρακολούθηση μετά την PEP για HCV Επανάληψη της δοκιμασίας για anti-hcv και ALT τουλάχιστον 4-6 μήνες μετά την έκθεση. Επιβεβαίωση με επανειλημμένες δοκιμασίες για anti-hcv και Έλεγχος για HCV-RNA σε 4-6 εβδομάδες για ταχύτερη διάγνωση Κατά την περίοδο της παρακολούθησης συνιστάται αποχή από δωρεά ιστών, οργάνων ή σπέρματος και αιμοδοσία. όχι χρήση κοινής βελόνας Δεν υπάρχουν οδηγίες για σεξουαλική αποχή, εγκυμοσύνη, γαλουχία.

74 Παρακολούθηση μετά την PEP για HΙV Επανάληψη για anti-hiv σε 6 εβδομάδες, 3 μήνες και 6 μήνες μετά την έκθεση. Αν εμφανισθεί σύνδρομο που μοιάζει με το οξύ σύνδρομο ρετροϊού, δοκιμασία ιϊκού φορτίου. Εκτεταμένη παρακολούθηση (12 μήνες) συνιστάται για όσους εκτέθηκαν σε πηγή επιπλέον HCV (+). Λόγω της τοξικότητας των αντιρετροϊκών γίνεται έλεγχος για νεφρική και ηπατική λειτουργία στις 2 εβδομάδες. Όσοι λαμβάνουν αναστολέα πρωτεάσης γίνεται έλεγχος για υπεργλυκαιμία ενώ για όσους λαμβάνουν ινδιναβίρη ή τενοφοβίρη, απαιτείται παρακολούθηση και με γενική ούρων.

75 Παρακολούθηση μετά την PEP για HΙV Κατά την περίοδο της παρακολούθησης συνιστάται αποχή από δωρεά ιστών, οργάνων ή σπέρματος και αιμοδοσία., προφύλαξη κατά την σεξουαλική επαφή, αποφυγή εγκυμοσύνης και γαλουχίας και όχι χρήση κοινής βελόνας. Ενημέρωση για τη συμπτωματολογία οξέος ρετροϊκού συνδρόμου καθώς και για την ανάγκη της συμμόρφωσης στην αγωγή και τις παρενέργειες των φαρμάκων.

76 Τι είναι το έντυπο αναφοράς ατυχημάτων υγειονομικού προσωπικού;

77

78

79

80

81

82

83 Είναι υποχρεωτική η αναφορά ατυχημάτων υγειονομικού προσωπικού;

84 Οι μηχανισμοί αναφοράς θα πρέπει να περιλαμβάνουν τυπικά, εθνικά και ευρωπαϊκά συστήματα. Οι εργαζόμενοι αναφέρουν αμέσως κάθε ατύχημα ή περιστατικό που Είναι σχετίζεται υποχρεωτική με το χειρισμό αιχμηρών η αντικειμένων ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ στον αναφορά εργοδότη ή/και στον ατυχημάτων άμεσα προϊστάμενο, ή/και σε άλλο πρόσωπο ή θεσμό υπεύθυνο για την υγεία στο χώρο εργασίας υγειονομικού (άρθρο 9, Π.Δ. 6/2013) προσωπικού;

85 4. Εμβολιασμοί Εμβολιασμοί: 1. για νοσήματα που υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος επίπτωσής τους λόγω επαγγελματικής ιδιότητας (π.χ.tb, HBV, HAV) 2. έναντι νοσημάτων που επιφέρουν ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΗΜΙΕΣ (π.χ. Ιός της γρίπης, Ιός της Ιλαράς)

86 4. Εμβολιασμοί Οι επαγγελματίες υγείας (EY) αποτελούν μια ομάδα ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου για λοίμωξεις από νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό Οι ΕΥ πρέπει να διατηρούν υψηλά επίπεδα ανοσίας έναντι των νοσημάτων αυτών όχι μόνο για την προσωπική τους προστασία, αλλά και για την μείωση μετάδοσης των λοιμώξεων αυτών στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας Στα νοσήματα αυτά περιλαμβάνονται τόσο αυτά που μεταδίδονται: παρεντερικά (όπως είναι η ηπατίτιδα Β), όσο και λοιμώδη νοσήματα που μεταδίδονται αερογενώς ή με άμεση επαφή (γρίπη, ανεμευλογιά, ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα, μηνιγγιτιδοκοκικκή νόσο και ηπατίτιδα Α) ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., 2016

87 Το επαρκές επίπεδο ανοσοποίησης του οργανισμού αποτελεί σημαντικό μέρος των προγραμμάτων πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων για τους επαγγελματίες υγείας Κάθε υπηρεσία υγείας ή νοσηλευτικό τμήμα θα πρέπει να ενθαρρύνεται στην εφαρμογή πολιτικών ανοσοποίησης προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία και η ακεραιότητα των εργαζομένων NOSILEFTIKI 2010, 49(4): Οι εμβολιασμοί περιλαμβάνονται στο νομικό πλαίσιο που υπάρχει σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για την επίτευξη του συγκεκριμένου σκοπού MMWR Surveill Summ 2009, 58:1 27

88 Νομοθεσία... Στην Ελλάδα, ο νόμος 1568/85 σε συνδυασμό με τα Προεδρικά Διατάγματα 294/88, 17/96, 95/99 και 16/96 αποτελούν την κύρια νομοθεσία για την υγεία, την υγιεινή και την ασφάλεια στην εργασία. Σε κάθε χώρα παγκοσμίως, προκειμένου να υπάρχει μια ενιαία πολιτική εμβολιασμών, ορίζεται ένα χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών, που προγραμματίζεται από την πολιτεία σύμφωνα με τις τρέχουσες επιδημιολογικές συνθήκες και τις διεθνείς οδηγίες. NOSILEFTIKI 2010, 49(4): Στην Ελλάδα, το Πρόγραμμα Εμβολιασμών προτείνεται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών του ΥπουργείουΥγείας και Πρόνοιας και το Υπουργείο εγκρίνει ή τροποποιεί αυτό. MMWR 1989, 38:3 37

89 Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) αναλαμβάνει το ρόλο της παροχής συστάσεων και οδηγιών για τη χρήση των εμβολίων σε παιδιά και ενήλικες με σκοπό να μειωθεί η επίπτωση των νόσων που μπορούν να προβλεφθούν μέσω των εμβολιασμών MMWR Surveill Summ 2009, 58:1 27

90 Το CDC ακολουθώντας τις συστάσεις και τις οδηγίες της ACIP, συστήνει τον υποχρεωτικό εμβολιασμό σε επαγγελματίες υγείας για ηπατίτιδα Β, γρίπη, παρωτίτιδα, ιλαρά, ερυθρά, ανεμοβλογιά, τέτανο και διφθερίτιδα MMWR 1989, 38:3 37 Surg Clin North Am 1995, 75:

91

92 Εμβόλιο BCG Οι επαγγελματίες υγείας σύμφωνα με τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα δεν έχουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης ως αποτέλεσμα επαγγελματικής έκθεσης σε φυματίωση Lancet Infect Dis:2006, 6: Για το λόγο αυτόν, ο εμβολιασμός με το εμβόλιο της φυματίωσης δε συστήνεται για γενική χρήση γιατί ο κίνδυνος λοίμωξης από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης στο γενικό πληθυσμό είναι μικρός ενώ η αποτελεσματική προστασία του εμβολίου είναι αβέβαιη J Physiol Pharmacol 2008, 59(Suppl 6): Ο εμβολιασμός των επαγγελματιών υγείας με το BCG πρέπει να εξεταστεί σε ατομική βάση στους χώρους υγειονομικής περίθαλψης, στους οποίους απαντώνται ανθεκτικά στελέχη του μυκοβακτηριδίου και όταν η εφαρμογή των μέτρων ελέγχου της λοίμωξης είναι ανεπιτυχής Nat Rev Microbiol 2006, 4: Arch Intern Med 2009, 169: MMWR Recomm Rep 1991, 40:1 28

93

94

95

96 4. Εμβολιασμοί

97 4. Εμβολιασμοί

98 4. Εμβολιασμοί

99 4. Εμβολιασμοί

100 4. Εμβολιασμοί

101 4. Εμβολιασμοί

102 4. Εμβολιασμοί Το εμβόλιο δεν προστατεύει εφόρου ζωής και απαιτούνται αναμνηστικές δόσεις στην ενήλικο ζωή, ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού παραμένει επίνοσο Infect Control Hosp Epidemiol 2009, 30: Οι επαγγελματίες υγείας δε διατρέχουν αισθητά αυξημένο κίνδυνο νόσησης από διφθερίτιδα ή τέτανο σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό των ενηλίκων, γι αυτό η ACIP συστήνει την προστασία όλων των ενηλίκων κατά του τετάνου και της διφθερίτιδας Arch Pediatr 2009, 16: Ital J Gastroenterol Hepatol 1999, 31:84 85

103 4. Εμβολιασμοί

104 4. Εμβολιασμοί

105 4. Εμβολιασμοί

106 4. Εμβολιασμοί

107

108

109 ΗΒV και εμβολιασμός Αρχές δεκαετίας 1980: περιπτώσεις ΕΥ που ανέπτυξαν ηπατίτιδα στα πλαίσια της εργασίας τους 2010: 10 αναφερομένες περιπτώσεις Τι άλλαξε: Ισχυρή σύσταση για εμβολιασμό έναντι της Ηπατίτιδας Β και καθολική εφαρμογή των βασικών προφυλάξεων

110 ΗΒV και εμβολιασμός Αρχές δεκαετίας 1980: περιπτώσεις ΕΥ που ανέπτυξαν ηπατίτιδα στα πλαίσια της εργασίας τους 2010: 10 αναφερομένες περιπτώσεις Τι άλλαξε: Ισχυρή σύσταση για εμβολιασμό έναντι της Ηπατίτιδας Β και καθολική εφαρμογή τωνβασικών προφυλάξεων

111 ΗΒV ΛΟΙΜΩΞΗ Η πρόληψη της ηπατίτιδας Β έχει τεθεί ως προτεραιότητα στην παγκόσμια κοινότητα. Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της και θα πρέπει να ξεκινά από την πρώτη βρεφική ηλικία. Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β εντάχθηκε στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών από 1/1/1998, με τη διάταξη 4543/

112 ΗΒV ΛΟΙΜΩΞΗ >2 δισεκατομμύρια άτομα έχουν μολυνθεί και ~ 350 εκατομμύρια είναι χρόνιοι φορείς. 4 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ετησίως οξείας ηπατίτιδας Β και εκατομμύρια θάνατοι, από κίρρωση, ηπατοκυτταρικό καρκίνο ή κεραυνοβόλο ηπατίτιδα Β. Μόνον άτομα που έχουν εμβολιασθεί επιτυχώς ή έχουν αναπτύξει αντισώματα έναντι του αντιγόνου επιφανείας (anti-hbs) μετά από λοίμωξη είναι άνοσα.

113 ΗΒV ΛΟΙΜΩΞΗ >2 δισεκατομμύρια άτομα έχουν μολυνθεί και ~ 350 εκατομμύρια είναι χρόνιοι φορείς. 4 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ετησίως οξείας ηπατίτιδας Β και εκατομμύρια θάνατοι, από κίρρωση, ηπατοκυτταρικό καρκίνο ή κεραυνοβόλο ηπατίτιδα Β. Μόνον άτομα που έχουν εμβολιασθεί επιτυχώς ή έχουν αναπτύξει αντισώματα έναντι του αντιγόνου επιφανείας (anti-hbs) μετά από λοίμωξη είναι άνοσα.

114 ΗΒV και εμβολιασμός Το εμβόλιο της HBV χορηγείται πριν την έναρξη της εργασίας ή/και της εκπαίδευσης του προσωπικού (σύστημα παραλαβής ελέγχου αντισωμάτων και διενέργεια εμβολιασμού από την ΕΝΛ) Χορηγείται δωρεάν στους ΕΥ Προηγείται ιολογικός έλεγχος στους ΕΥ Πρέπει να τεκμηριώνεται στο φάκελο του ΕΥ η άρνηση εμβολιασμού του με ΥΔ

115 ΗΒV και εμβολιασμός Αξιοσημείωτο είναι ότι σημαντικός αριθμός των επαγγελματιών Το εμβόλιο υγείας, της παρά HBV την χορηγείται καθημερινή πριν την τους έναρξη της εργασίας έκθεση, ή/και της δεν εκπαίδευσης εμβολιάζεται του έναντι προσωπικού (σύστημα παραλαβής του ελέγχου ιού της αντισωμάτων Ηπατίτιδας Β και διενέργεια εμβολιασμού από την ΕΝΛ) Χορηγείται δωρεάν στους ΕΥ Προηγείται ιολογικός έλεγχος στους ΕΥ Πρέπει να τεκμηριώνεται στο φάκελο του ΕΥ η άρνηση εμβολιασμού του με ΥΔ

116

117

118 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ ENANTI ΤΗΣ HBV ΛΟΙΜΩΞΗΣ Η απόφαση για έλεγχο ορολογικών δεικτών ηπατίτιδας πριν από τον εμβολιασμό, εξαρτάται από τη σχέση κόστους-ωφέλειας, η οποία στηρίζεται σε τρεις μεταβλητές: Το κόστος του εμβολίου Το κόστος του ελέγχου Τον αναμενόμενο επιπολασμό άνοσων ατόμων στον συγκεκριμένο πληθυσμό

119 Επίπτωση HBsAg και anti-hbc σε ΕΥ στην Ευρώπη J Clin Virol 2003: 27:

120 Εμβολιασμός για τον ιό της Γρίπης ΑΔΑ: ΩΜΠΡ465ΦΥΟ-ΜΝ5

121 Εμβολιασμός για τον ιό της Γρίπης H γρίπη αποτελεί τη συχνότερη λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού Κατά τη διάρκεια της ετήσιας εμφάνισης της επιδημικής έξαρσης παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση των επισκέψεων ασθενών στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας Συνιστάται ο ετήσιος εμβολιασμός των ΕΥ έναντι της εποχικής γρίπης ο οποίος προσφέρει προστασία όχι μόνο στους ίδιους, αλλά στις οικογένειες τους και τους ασθενείς τους

122 Εμβολιασμός για τον ιό της Γρίπης Κινητά συνεργεία εμβολιασμού Εκπαίδευση και ενημέρωση για παρενέργειες Αφίσες και ενημερωτικά δελτία Ευαισθητοποίηση επισκεπτηρίου Περιορισμός επισκεπτηρίου Αναπνευστική ετικέτα στις πύλες εισόδου νοσοκομείων σε περίοδο επιδημικής έξαρσης Εξασφάλιση δωρεάν εμβολίων Συμμετοχή διοικήσεων, ΕΝΛ και ΝΕΛ

123 Εμβολιασμός για τον ιό της Γρίπης Κινητά συνεργεία εμβολιασμού Εκπαίδευση και ενημέρωση για παρενέργειες Αφίσες και ενημερωτικά δελτία Ευαισθητοποίηση επισκεπτηρίου Περιορισμός επισκεπτηρίου Αναπνευστική ετικέτα στις πύλες εισόδου νοσοκομείων σε περίοδο επιδημικής έξαρσης Εξασφάλιση δωρεάν εμβολίων Vaccination coverage % Συμμετοχή διοικήσεων, ΕΝΛ και ΝΕΛ

124

125 Εμβόλιο έναντι της Ιλαράς Στην Ελλάδα από το Μάιο του 2017 έως και σήμερα 477 κρούσματα και ΕΥ Οι ΧΠΥΥ αναδύονται ως σημαντικοί χώροι μόλυνσης Κοινός παρανομαστής σε όλες τις νοσοκομειακές επιδημίες είναι η καθυστέρηση της διάγνωσης του κρούσματος Οι επίνοσοι εργαζόμενοι σε ΧΠΥΥ βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο επαγγελματικής έκθεσης και εμφάνισης ιλαράς Οι εργαζόμενοι που γεννήθηκαν πριν το 1970 θεωρούνται άνοσοι Οι εργαζόμενοι που γεννήθηκαν μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσησης ή εμβολιασμού με 2 δόσεις συστήνεται να εμβολιαστούν άμεσα Ύποπτο κρούσμα = άμεση απομόνωση + αερογενείς προφυλάξεις+προφυλάξεις σταγονιδίων

126 Εμβόλιο έναντι της Ιλαράς Επίνοσοι εργαζόμενοι σε ΧΠΥΥ που πιθανόν εκτέθηκαν στον ιό της ιλαράς ΑΠΟΧΗ από την εργασία τους από την 5 η έως την 21 η ημέρα μετά την έκθεση (ανεξάρτητα αν έλαβαν ή όχι εμβόλιο μετά την έκθεση) Επαγγελματίες Υγείας που εκδήλωσαν ιλαρά πρέπει να απομακρύνονται από την εργασία τους για διάστημα 5 ημερών μετά την έκθυση του εξανθήματος ή καθόλη τη διάρκεια οξείας νόσου, ανάλογα με το πιο διάστημα είναι μεγαλύτερο

127 Εμβόλιο έναντι της Ιλαράς Στην Ελλάδα από το Μάιο του 2017 έως και σήμερα 477 κρούσματα και ΕΥ Οι ΧΠΥΥ αναδύονται ως σημαντικοί χώροι μόλυνσης Κοινός παρανομαστής σε όλες τις νοσοκομειακές επιδημίες είναι η καθυστέρηση της διάγνωσης του κρούσματος Οι επίνοσοι εργαζόμενοι σε ΧΠΥΥ βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο επαγγελματικής έκθεσης και εμφάνισης ιλαράς Οι εργαζόμενοι που γεννήθηκαν πριν το 1970 θεωρούνται άνοσοι Οι εργαζόμενοι που γεννήθηκαν μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσησης ή εμβολιασμού με 2 δόσεις συστήνεται να εμβολιαστούν άμεσα Ύποπτο κρούσμα = άμεση απομόνωση + αερογενείς προφυλάξεις+προφυλάξεις σταγονιδίων

128 Αιτίες αποτυχίας προγράμματος εμβολιασμού Μη συμμόρφωση των επαγγελματιών υγείας Επιθυμία αποφυγής φαρμάκων - ενέσεων Φόβος για παρενέργειες Πεποίθηση οτι τα εμβόλια είναι αναποτελεσματικά Πεποίθηση οτι ο κίνδυνος μόλυνσης/νόσησης είναι αμελητέος Μη ολοκλήρωση των απαραίτητων δόσεων Έλλειψη προγράμματος εμβολιασμών Έλλειψη σταθερής πολιτικής Έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού Έλλειψη υποδομών

129

130

131 Η εφαρμογή υποχρεωτικού εμβολιασμού των ΕΥ, μέσα στο πλαίσιο της εργασίας τους, έχει συζητηθεί λόγω της χαμηλής συμμόρφωσης των ΕΥ στις συστάσεις Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός δεν είναι αποδεκτός σύμφωνα με τις αρχές της ελευθερίας επιλογής και αυτονομίας Vaccine 2009;27: Η εκπαίδευση των μελλοντικών ΕΥ σε συνδυασμό με την ευαισθητοποίηση των νεοεισερχόμενων ΕΥ στους χώρους υπηρεσιών υγείας, την ορθή λειτουργία των Ε.Ν.Λ., την εκπαίδευση των εοεισερχόμενων από τις Ν.Ε.Λ., θα συντελέσει στη βελτίωση των επιπέδων ανοσίας έναντι των νοσημάτων που προλαμβάνονται με εμβολιασμό στις μελλονικές γενιές των ΕΥ στη χώρα μας ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., 2016

132 Υποχρεώσεις χώρων παροχής υπηρεσιών υγείας Κάθε χώρος παροχής ΥΥ πρέπει να διαμορφώσει και να εφαρμόσει πολιτική και διαδικασίες για την ασφάλεια των εργαζομένων και την προστασία της υγείας τους, που αφορούν: στην πρόληψη της επαγγελματικής έκθεσης σε λοιμώδεις παράγοντες ή χημικά προϊόντα στην προστασία τους κατά τη διάρκεια εφαρμογής των μέτρων ελέγχου λοιμώξεων στην προώθηση της εμβολιαστικής κάλυψης του προσωπικού Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει: 1) να ενημερώνονται για την πολιτική και τις διαδικασίες του εκάστοτε ιδρύματος, 2) να εκπαιδεύονται ανάλογα με το αντικείμενο της εργασίας τους, 3) ενώ τα δεδομένα που αφορούν την υγεία τους υπόκεινται σε διαχείριση σύμφωνα με τις αρχές προστασίας προσωπικών δεδομένων ΑΔΑ: ΩΜΠΡ465ΦΥΟ-ΜΝ5

133 Υποχρεώσεις των επαγγελματιών υγείας Εφαρμογή όλων των οδηγιών και μέτρων ελέγχου και πρόληψης διασποράς λοιμώξεων Αναζήτηση ιατρικής αξιολόγησης και ενημέρωσης της ΕΝΛ στην περίπτωση που παρουσιάζουν κάποια λοίμωξη Υποχρέωση τους ο εμβολιασμός και η διατήρηση υψηλής εμβολιαστικής κάλυψης έναντι των νοσημάτων που προτείνονται για την προστασία των επαγγελματιών υγείας Σε περιπτώσεις εργαζομένων που ανήκουν σε ειδική ομάδα (για παράδειγμα έγκυες γυναίκες), ενημέρωση της ΕΝΛ και διασφάλιση της προστασίας του εργαζομένου Παρακολούθηση ενεργά όλων των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων ΑΔΑ: ΩΜΠΡ465ΦΥΟ-ΜΝ5

134 Protection of HCW from infectious disease risk Σχετικά με την προστασία του προσωπικού, αποτελεσματικά συστατικά ενός ΠΕΛ θεωρούνται : Γρήγορη αξιολόγηση και έναρξη εφαρμογής κατάλληλων μέτρων προφύλαξης σε ασθενείς με μεταδοτικά νοσήματα Συμμόρφωση στις βασικές προφυλάξεις, κατά τη νοσηλεία του ασθενή, ειδικά η εφορμογή υγιεινής των χεριών Κατάλληλη χρήση Μέτρων Ατομικής Προστασίας Εμβολιασμός προσωπικού πριν την έκθεση σε μεταδιδόμενα νοσήματα Αξιολόγηση έκθεσης προσωπικού για χορήγηση προφύλαξης μετά από έκθεση Crit Care Med 2010;38(suppl8):S306-S314

135 Μέτρα για τη διασφάλιση πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων Προληπτικός έλεγχος της υγείας των εργαζομένων Εκπαίδευση προσωπικού στις ασφαλείς πρακτικές για τον περιορισμό μετάδοσης της λοίμωξης Διάθεση υποδομών με χωροταξία που να εξασφαλίζει την εφαρμογή κλινικών πρακτικών που να περιορίζουν τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμώξεων Προστασία των εργαζομένων μέσω της ορθής χρήσης του Ατομικού Προστατευτικού Εξοπλισμού και Εμμβολιασμού Επιτήρηση της εφαρμογής των μέτρων ελέγχου λοιμώξεων και συμμόρφωσης του προσωπικού ΑΔΑ: ΩΜΠΡ465ΦΥΟ-ΜΝ5

136

137

138

139 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας