ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΡΑΜΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΚΟΥ ΚΟΜΝΗΝΩΝ ΣΤΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΡΑΜΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΚΟΥ ΚΟΜΝΗΝΩΝ ΣΤΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ Σπουδάστρια: Μαυρίδου Ευδοξία -Νικολέτα Επιβλέποντες Καθηγητές: Σπιτάλας Νίκος Πολύζου Ευαγγελία ΔΡΑΜΑ 2013 [1]

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η πτυχιακή εργασία ασχολείται με την διαμόρφωση της παιδικής χαράς των Κομνημνών στην πόλη της Δράμας. Συγκεκριμένα, με την διαφοροποίηση της από ένα κλασσικό παιχνιδότοπο σε φυσική υπαίθρια παιδική χαρά. Στα πρώτα κεφάλαια γίνεται αναφορά γενικά για τις παιδικές χαρές, για το τι ισχύει σχετικά με την ασφάλεια και τον σχεδιασμό τους ως προς τη νομοθεσία, ενώ στις επόμενες σελίδες δίνεται η ακριβής έννοια των όρων αναλύοντας τα είδη των παιδικών χαρών που υπάρχουν. Παραδείγματα παιδικών χαρών του εξωτερικού, που αποτελούν πρότυπο σχεδίασης για τα ελληνικά δεδομένα, περιλαμβάνονται στην εργασία, όπως επίσης και ερωτηματολόγια που έχουν συνταχθεί βάση το πώς θα ήθελαν οι επισκέπτες, να διαμορφωθεί το πάρκο. Ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης του πάρκου και πληροφορίες για αυτό, καθώς και ανάλυση ως προς τον σχεδιασμό που έχει πραγματοποιηθεί για την προτεινόμενη διαμόρφωση του περιγράφεται στα τελευταία κεφάλαια της εργασίας. [2]

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΟΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1-ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2-ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΧΑΡΕΣ Α. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΧΑΡΩΝ Β. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4- ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΧΑΡΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5- ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6-ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8-ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9-ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ [3]

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στην χώρα μας, το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδικών χαρών αποτελεί μέρος επικίνδυνο για τα παιδιά, μέρος γεμάτο παγίδες. Εικόνες από απλές κατασκευές, κούνιες κατεστραμμένες με σκουριασμένα σίδερα και τσουλήθρες που προσγειώνονται σε τσιμέντο ικανές να τραυματίσουν τους μικρούς επισκέπτες. Το έδαφος είναι και αυτό ακατάλληλο από πέτρες, χαλίκια, γρασίδι και χώμα. Στο εξωτερικό οι παιδικές χαρές διαφέρουν πολύ από τα ελληνικά δεδομένα. Ο όρος που χρησιμοποιείται από τους αρχιτέκτονες τοπίου και σχεδιαστές που ειδικεύονται στο σχεδιασμό και την κατασκευή χώρων παιχνιδιού, είναι φυσικοί παιχνιδότοποι δίνοντας την εμφάνιση και αίσθηση φυσικού περιβάλλοντος. Μια παιδική χαρά για να θεωρηθεί natural playscape, πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο φυσικός ο χώρος, χρησιμοποιώντας φυτά και δέντρα, αντιπροσωπεύοντας μια φυσική θέση, όπως ένα δάσος. Σχεδιάζονται με σκοπό να φέρουν τα παιδιά και τους ανθρώπους πίσω στη φύση. Επίσης, προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα αορίστου επιλογών παιχνιδιού που επιτρέπουν στα παιδιά να είναι δημιουργικά και να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους. Στα πλαίσια της εργασίας αυτής, με θέμα «Διαμόρφωση πάρκου Κομνηνών στη πόλη της Δράμας» συγκεντρώθηκαν στοιχεία και πληροφορίες, την περίοδο Ιανουάριος Δεκέμβριος Κύρια αιτία επιλογής της εργασίας αυτής, αποτελεί η υποδομή της και η έλλειψη βασικών και σημαντικών στοιχείων για μια ασφαλή και λειτουργική παιδική χαρά. Δυσκολίες της προσπάθειας αυτής δεν υπήρχαν. Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το διαδίκτυο και από την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Τέλος, θερμές ευχαριστίες στον κ. Σπιτάλα και στην κ. Πολύζου για τις προσεκτικές και πολύ χρήσιμες πληροφορίες και παρατηρήσεις τους και στους ερωτηθέντες των ερωτηματολογίων, που βοήθησαν στη συμπλήρωση του. [4]

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εργασία αυτή, είναι αφιερωμένη σε παιδικές χαρές και στα είδη που την ξεχωρίζουν. Σκοπός της μελέτης αυτής, είναι η συλλογή πληροφοριών για τις παιδικές χαρές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, και η παρουσίαση των μειονεκτημάτων και των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζουν, με στόχο τη δημιουργία μιας διαφορετικής παιδικής χαράς από τις κλασσικές, στην οδό Εύξεινου Πόντου στη Δράμα. Η δημιουργία υπαίθριου παιχνιδότοπου, που προτεραιότητα του θα είναι το ασφαλές παιχνίδι σε συνδυασμό με την εκπαίδευση και τη διασκέδαση των παιδιών της γειτονιάς και των επισκεπτών γενικότερα. [5]

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΡΙΣΜΟΙ Τοπίο: Το υπαίθριο περιβάλλον, φυσικό ή τεχνητό το οποίο μπορεί άμεσα να γίνει αντιληπτό από κάποιον που το παρατηρεί, το επισκέπτεται ή το χρησιμοποιεί. Το τοπίο είναι οτιδήποτε μας περιβάλλει και δημιουργεί μέσω της παρατήρησης μια αντίληψη περιβάλλοντος, ο υπαίθριος φυσικός χώρος (Ελευθεριάδης Ν., Διαχείριση Τοπίου, Δράμα 2008, σελ.15) Αρχιτεκτονική τοπίου: Η τέχνη και η επιστήμη η οποία αξιολογώντας και αναλύοντας οικολογικούς, κοινωνικούς και πολιτισμικούς παράγοντες, ασχολείται με την προγραμματισμένη και ορθολογική σχεδίαση εξωτερικών χώρων κα θε μεγέθους και συνδυάζει ταυτόχρονα την λειτουργικότητα και την αισθητική, για καλύτερη χρησιμοποίηση τους από τον άνθρωπο (Τσαλικίδης Α. Ιωάννης, Αρχιτεκτονική Τοπίου, Εισαγωγή στην Θεωρία και στην Εφαρμογή, σελ.22) Αποκατάσταση τοπίου :Η αποκατάσταση του τοπίου έχει σαν σκοπό να βελτιώσει όχι μονό την αισθητική του τοπίου αλλά και να αναστρέψει όλους τους παράγοντες υποβάθμισης ώστε να επιταχυνθεί η ανόρθωση του οικοσυστήματος και να αυξηθεί η βιολογική του αξία (Μουφλής Γ, Σημειώσεις για το μάθημα Αποκατάσταση Υποβαθμισμένων περιοχών, 2006, σελ.26) Παιδική χαρά: ή ίσως ορθότερα πάρκο παιδικής χαράς ονομάζεται είδος δημόσιου ή ιδιωτικού πάρκου το οποίο απευθύνεται στη διασκέδαση των παιδιών. Είναι υπαίθριος χώρος ο οποίος συνήθως αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου πάρκου. Οι παιδικές χαρές, σκοπό έχουν να προσφέρουν δυνατότητες άθλησης και κοινωνικοποίησης συνεισφέροντας έτσι στην ανάπτυξη των παιδιών. ( Υπαίθρια παιδική χαρά: είναι ο όρος που χρησιμοποιείται από τους Αρχιτέκτονες Τοπίου για να περιγράψει, ένα διαφορετικό τύπο παιδικής χαράς, που έχει σχεδιαστεί για να παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον για το παιχνίδι στο φυσικό περιβάλλον. ( Δραστηριότητα: Παιχνίδι, παιγνίδιο ή παίγνιο αποκαλείται μια δομημένη δραστηριότητα που έχει ως σκοπό την ψυχαγωγία ή ασκείται σαν εκπαιδευτικό εργαλείο. ( Αναψυχή σημαίνει δραστηριότητα ή προσχεδιασμένη αδράνεια που ενεργείται με τη θέληση κάποιου. Ως βαθύτερη ψυχολογική έννοια η αναψυχή αναφέρεται σε αισθητικές και πνευματικές εμπειρίες που παράγονται από τη δραστηριότητα αυτή. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αναψυχής δεν είναι είναι η καθαυτή δραστηριότητα, αλλά η διάθεση με την οποία γίνεται ( Φαντασία : Εννοείται εκείνη η ψυχική λειτουργία που εκδηλώνεται ως παραστατική λειτουργία της συνείδησης και έχει τη βιολογική της βάση στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αποτελεί βασικό αντικείμενο έρευνας της κλασικής ψυχολογίας και κατέχει πρωτεύουσα θέση στις ανθρωπιστικές επιστήμες [6]

7 και τις νευροεπιστήμες. Βοηθά στην παροχή νοήματος στην εμπειρία και κατανόησης στη γνώση. Είναι θεμελιώδης λειτουργία, μέσω της οποίας οι άνθρωποι αναζητούν νόημα στον κόσμο και κατέχει ρόλο-κλειδί στη μαθησιακή διαδικασία ( Ανακάλυψη: Είναι η εύρεση και για πρώτη φορά χρήση κάποιου προϋπάρχοντος πράγματος ( [7]

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΧΑΡΕΣ Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία, στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως έχουν δημοσιευτεί τα εξής, έπειτα από ψηφοφορία: ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ Καθορισμός των προϋποθέσεων και των τεχνικών προδιαγραφών για την κατασκευή και τη λειτουργία των παιδικών χαρών των Δήμων και των Κοινοτήτων, τα όργανα και η διαδικασία αδειοδότησης και ελέγχου τους, τη διαδικασία συντήρησης αυτών, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Άρθρο 1 Έννοια παιδικής χαράς 1. Παιδική χαρά είναι ο οριοθετημένος δημοτικός/κοινοτικός υπαίθριος χώρος που προορίζεται για ψυχαγωγία νηπίων και παιδιών μέχρι δεκατεσσάρων ετών,χωρίς την επίβλεψη προσωπικού. Η παιδική χαρά εγκαθίσταται σε δημοτικά/κοινοτικά ακίνητα που έχουν χαρακτηριστεί στο οικείο ρυμοτομικό σχέδιο είτε ως χώροι παιδικής χαράς είτε ως κοινόχρηστοι χώροι, καθώς και σε ακίνητα της ιδιωτικής περιουσίας του δήμου ή της κοινότητας σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. 2. Η παιδική χαρά αποτελείται από εξοπλισμό (όργανα κατασκευές), ο οποίος είναι ειδικά σχεδιασμένος για ατομικό ή ομαδικό παιχνίδι. Πρέπει επίσης να είναι χωροθετημένη και σχεδιασμένη με τρόπο ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια και η υγεία όλων των παιδιών Άρθρο 2 Καταλληλότητα του χώρου για τη δημιουργία παιδικής χαράς Ο χώρος που πρόκειται να δημιουργηθεί μία παιδική χαρά πρέπει να συγκεντρώνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια και η υγεία των παιδιών: α) να μην γειτνιάζει με χρήσεις που προκαλούν ατμοσφαιρική και ηχητική ρύπανση και με δραστηριότητες που χρησιμοποιούν επικίνδυνα για την υγεία υλικά. β) να μην γειτνιάζει με δρόμο ταχείας κυκλοφορίας ή κυκλοφορίας βαρέων οχημάτων. Όταν γειτνιάζει με οδικό ή σιδηροδρομικό δίκτυο που προκαλεί υψηλό θόρυβο,να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ηχοπροοτασίας. γ) να μην βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 300 μέτρων από εγκαταστάσεις ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (κεραίες εκπομπής τηλεφωνίας, τηλεόρασης, ραδιοφωνίας) ή πυλώνες υψηλής τάσης κ.λπ. δ) να μη βρίσκεται δίπλα σε περιοχές που εγκυμονούν κινδύνους (όπως κατολισθήσεις, κατακριμνήσεις, καταρρεύσεις, εστίες μολύνσεων κ.λπ.). στ) να μην είναι οπτικά απομονωμένος. ε) να μην έχει οπτική επαφή με εγκαταστάσεις που μπορούν να βλάψουν την ψυχική υγεία των παιδιών (όπως νεκροταφεία, φυλακές κ.λπ.). [8]

9 ζ) να υπάρχει άνετη και ασφαλής πρόσβαση (πεζόδρομος, δρόμος ήπιας κυκλοφορίας, πεζοδρόμιο κ.λπ.). Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα του Παιδιού πρέπει να διασφαλίζεται σε κάθε παιδί ένα επίπεδο ζωής που να επιτρέπει τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξή του.στο πλαίσιο αυτό αναφαίρετε το δικαίωμα του παιδιού συνιστούν οι δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου, η ενασχόληση με τα ψυχαγωγικά παιχνίδια και, γενικότερα, με δραστηριότητες οι οποίες είναι κατάλληλες για την ηλικία του. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί αναπτύσσει την προσωπικότητά του, κοινωνικοποιείται και διευρύνει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά του. Αποτελεί, συνεπώς, χρέος της Πολιτείας να μεριμνά για την εξασφάλιση όλων των αναγκαίων προϋποθέσεων για ασφαλές παιδικό παιχνίδι. Από το 1998, έχουν τεθεί σε εφαρμογή στη χώρα μας, όπως και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση τα εξής πρότυπα εφαρμογής Α) για τον εξοπλισμό των παιχνιδότοπων ΕΝ /Α1 και EN :Εξοπλισμός παιχνιδότοπων: Μέρος 1 Γενικές απαιτήσεις ασφάλειας και μέθοδοι δοκιμής ΕΝ Α1 με πρόσθετες απαιτήσεις ασφάλειας και μεθόδους δοκιμής για κούνιες ΕΝ Α1,με πρόσθετες απαιτήσεις ασφάλειας και μεθόδους δοκιμής για τσουλήθρες ΕΝ Α1 με πρόσθετες απαιτήσεις ασφάλειας και μεθόδους δοκιμής για αερόδρομους ΕΝ Α1 με πρόσθετες απαιτήσεις ασφάλειας και μεθόδους δοκιμής για μύλους ΕΝ Α1 με πρόσθετες απαιτήσεις ασφάλειας και μεθόδους δοκιμής για ταλαντευόμενους μηχανισμούς ΕΝ Μέρος 7 : Καθοδήγηση για εγκατάσταση, έλεγχο, συντήρηση και λειτουργία (του εξοπλισμού παιχνιδότοπων) Β) για τα δάπεδα των παιχνιδότοπων ΕΝ 1177 και ΕΝ 1177/Α1 Δάπεδα των παιχνιδότοπων με απορροφητικότητα κρούσεων- απαιτήσεις ασφάλειας και μέθοδοι δοκιμής Τα παραπάνω πρότυπα αποτελούν οδηγούς καλής πρακτικής και δεν έχουν μέχρι στιγμής υποχρεωτική εφαρμογή. Διευκρινίζεται ότι δεν ανταποκρίνονται σε παιχνιδότοπους περιπέτειας (*). Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα κενό στα πλαίσια της ΕΕ όσον αφορά τον έλεγχο του επιπέδου ασφάλειας χώρων που προκύπτουν από μία διαφορετική λογική από αυτή του παραδοσιακού παιχνιδότοπου με τις παιχνιδοκατασκευές. Οι παιχνιδότοποι περιπέτειας συμβάλλουν ουσιαστικά στην παιδαγωγική διάσταση του παιχνιδιού και άρα και θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η παρουσία τους στον ελληνικό χώρο που μέχρι σήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ωστόσο και οι χώροι αυτοί πρέπει να παρέχουν ικανοποιητικά επίπεδα ασφάλειας ενώ και η συντήρησή τους θα πρέπει να γίνεται κατά τον τρόπο που προδιαγράφεται στα πρότυπα όπως για τους παραδοσιακούς παιχνιδότοπους. Ο τρόπος με τον οποίο [9]

10 θα πιστοποιείται η ασφάλεια των παιχνιδότοπων περιπέτειας είναι ένα αντικείμενο προς διερεύνηση- η συνεργασία ανάμεσα στην ομάδα 16 σχεδιασμού και σε εξειδικευμένο φορέα με τεχνογνωσία στο θέμα της ασφάλειας φαίνεται ότι είναι απαραίτητη. Στα πρότυπα ΕΝ έως 07 προσδιορίζονται οι απαιτήσεις ασφαλείας που πρέπει να πληρούν τα στοιχεία εξοπλισμού και προδιαγράφεται η σωστή πρακτική εγκατάστασης, συντήρησης και λειτουργίας τους. Σημειώνεται ότι οι οδηγίες ασφάλειας που αναφέρονται στον εξοπλισμό πρέπει να πληρούνται και σε όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στους παιχνιδότοπους σαν εξοπλισμός, παρόλο που αυτά δεν είναι κατασκευασμένα σαν τέτοια. Επομένως, για κάθε στοιχείο εξοπλισμού για μία παιδική χαρά θα πρέπει να ζητείται από τον προμηθευτή κατασκευαστή πριν την ανάθεση του έργου η προσκόμιση των πιστοποιητικών τους σύμφωνα με τα πρότυπα του ΕΛΟΤ. Αντίστοιχα και δημοτικές επιχειρήσεις που κατασκευάζουν οι ίδιες στοιχεία εξοπλισμού θα πρέπει να χρησιμοποιούν σαν οδηγό τα πρότυπα και να πιστοποιούν τα αντικείμενα αυτά (*)Οι παιχνιδότοποι περιπέτειας ξεφεύγουν από το μοντέλο του παραδοσιακού παιχνιδότοπου που εξοπλίζεται με τις παιχνιδοκατασκευές και χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ευελιξία τόσο στο σχεδιασμό του όσο και στα δομικά στοιχεία του χώρου. Η ευέλικτη αυτή ατμόσφαιρα πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες και διευρύνει το φάσμα των δραστηριοτήτων παιχνιδιού που μπορούν να αναπτυχθούν σε αυτούς (Καφένια Μπότσογλου Η παιδαγωγική ποιότητα των υπαίθριων χώρων παιχνιδιού). Α. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΧΑΡΩΝ α. Χωροθέτηση Τοποθεσία: τα χαρακτηριστικά του χώρου (ορατότητα, μέγεθος, σχήμα, ανάγλυφο κλπ) επηρεάζουν τον σχεδιασμό του χώρου, τις ευκαιρίες για την ανάπτυξη παιχνιδιού, την κοινωνική διαντίδραση καθώς και την διαχείριση του παιχνιδότοπου. Προσβασιμότητα: ένας παιδότοπος πρέπει να είναι εύκολα και άμεσα προσβάσιμος από όλους τους χρήστες. Οι είσοδοι πρέπει να είναι ελκυστικές και τα όρια πρέπει να είναι σαφώς ορισμένα - αλλά διαφανή - ώστε να μην απομονώνουνε τον παιδότοπο από το περιβάλλον. Η είσοδος για τη συντήρηση πρέπει είναι ξεχωριστή. Πολυπλοκότητα και σαφήνεια: Διαφορετικές δραστηριότητες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον και την περιέργεια για εξερεύνηση είναι απαραίτητες αλλά πρέπει να εντάσσονται σε μία δομή - δευτερεύουσες εμπειρίες πρέπει να ανακαλυφθούν με την πάροδο του χρόνου ( να επιφυλάσσει ο χώρος εκπλήξεις). Κυκλοφορία: Θα πρέπει να παίρνει τη μορφή σερπαντίνας ώστε να επιτρέπει στα παιδιά να προχωρούν με μία λογική σειρά από το ένα παιχνίδι στο άλλο και να αποφεύγονται οι ευθείες διαδρομές που επιτρέπουν στα παιδιά να αναπτύσσουν μεγάλες ταχύτητες. Προστατευμένος χώρος : Οι χώροι παιχνιδιού πρέπει να είναι ορατοί από το παιδί και το γονιό αλλά και να προσφέρουν μία αίσθηση οικειότητας / ασφάλειας μέσα από την χρήση ορίων με διαβάθμιση στη διαφάνεια. Μικροκλίμα: ο παιδότοπος πρέπει να προσφέρει προστασία από ανέμους, βροχή, ήλιο και θόρυβο. [10]

11 β. Σχεδιασμός Παροχή συμβουλευτικής υπηρεσίας/ Συμμετοχικός σχεδιασμός: Είναι σημαντικό η διαδικασία σχεδιασμού να περιλαμβάνει τη συμμετοχή παιδιών με διαφορετικές ανάγκες καθώς και των κηδεμόνων τους. Διαμεσολαβητικό ρόλο μπορεί να παίξει ένας επιστημονικός φορέας που μπορεί να συντονίσει ή και να διεξάγει ο ίδιος έρευνες με ερωτηματολόγια. Σχεδιασμός για όλες τις ηλικίες. Πρέπει να υπάρχει μέριμνα ώστε ο χώρος να είναι φιλικός σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες (γονείς, άτομα 3ης ηλικίας, εφήβους). Οι παιδικές χαρές χρησιμοποιούνται από μία ποικιλία ατόμων εκτός από τα παιδιά. Ιδιαίτερα οι έφηβοι για τους οποίους υπάρχουν διεθνώς λίγες έρευνες που να εμβαθύνουν στις ιδιαίτερες ανάγκες τους από ένα υπαίθριο χώρο αναψυχής - επιλέγουν συχνά ένα πάρκο- παιδική χαρά για τόπο συναντήσεων. Είναι αναγκαίο να υπάρχει πρόβλεψη και για αυτούς διαφορετικά θα οικειοποιηθούν αυθαίρετα ένα χώρο πιθανά ένα χώρο που προορίζεται για μικρότερα παιδιά. Επιλογή εξοπλισμού παιχνιδοκατασκευών και λοιπού εξοπλισμού που πληρούν τις απαιτήσεις ασφάλειας σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Σαφής σήμανση που αναγράφει τον διαχειριστή, την τακτική παιχνιδιού (play policy) για το συγκεκριμένο παιδότοπο, οδηγίες χρήσης του παιδότοπου ανάλογα με την ηλικία, οδηγίες για τα κατοικίδια κλπ.. Συμμετοχή καλλιτεχνών μαστόρων στη κατασκευή των παιχνιδιών ώστε να υπάρχει το στοιχείο της πρωτοτυπίας και της τοπικότητας. Για να πληρούνται όμως βασικές απαιτήσεις ασφάλειας χρειάζεται η συμβουλευτική υπηρεσία και ο έλεγχος από τον αρμόδιο φορέα. Ποικιλία των χώρων διαφορετικών μεγεθών για κοινωνική συνεύρεση με την παροχή καθιστικών, περιπτέρων κλπ. Αισθήσεις: Το περιβάλλον του παιχνιδότοπου πρέπει να προσφέρει τη μέγιστη δυνατή ποικιλία σε χρώματα, υφές, σχήματα, μεγέθη, υλικά, μυρωδιές, ήχους, κίνηση, αλλαγή σκηνικού, χώρου, χρόνου. Β. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ Το πρότυπό ΕΝ 1176 δημιουργήθηκε με σκοπό να καθορίσει τους κανόνες ασφαλείας για τους εξοπλισμούς παιδικής χαράς. Οι απαιτήσεις ασφαλείας σκοπό έχουν να προστατεύσουν το παιδί από κινδύνους που το ίδιο αδυνατεί να προβλέψει από την χρήση εξοπλισμού παιδικής χαράς. Το ευρωπαϊκό πρότυπο μαζί με τις τροποποιήσεις του εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης στις 01/04/2002 ενώ στην ελληνική γλώσσα το πρότυπό εγκρίθηκε στις 04/04/2003. Ορισμοί: Εξοπλισμός παιδικής χαράς: αφορά αντικείμενα ή κατασκευές με τα οποία ή επάνω στα οποία τα παιδιά μπορούν να παίζουν είτε ατομικά είτε ομαδικά. Τέτοια είναι οι κούνιες, οι τσουλήθρες, οι τραμπάλες κ.τ.λ. Επιφάνεια παιχνιδιού: Επιφάνεια παιχνιδότοπου από την οποία ξεκινά η χρήση του εξοπλισμού. Ελεύθερος χώρος: χώρος μέσα, επάνω ή γύρω από τον εξοπλισμό που [11]

12 μπορεί να καταλάβει ο χρηστής (γλιστρώντας, αιωρούμενος κ.τ.λ). Ελάχιστος χώρος : χώρος που απαιτείται για την ασφαλή χρήση του εξοπλισμού. Χώρος πτώσης: χώρος μέσα, επάνω ή γύρω από τον εξοπλισμό που μπορεί να βρεθεί ο χρήστης ο οποίος πέφτει από κάποιο υπερυψωμένο τμήμα του εξοπλισμού. Ελεύθερο ύψος πτώσης : η μεγαλύτερη κατακόρυφη απόσταση από την πιθανή επιφάνεια στήριξης του σώματος μέχρι την επιφάνεια πρόσκρουσης. Ζώνες Ο ελάχιστος χώρος πρέπει να περιλαμβάνει Α)Το χώρο που καταλαμβάνει ο εξοπλισμός (διαστάσεις αντικειμένου) Β) Τον ελεύθερο χώρο Γ) Το χώρο πτώσης ο ελεύθερος χώρος ορίζεται από ένα κύλινδρο που αναπαριστά τον χρήστη σε κάθε πιθανή του κίνηση ή στάση ο κυλινδρικός χώρος και οι διαστάσεις του ορίζονται ως εξής: ΤΥΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΚΤΙΝΑ (a)mm ΥΨΟΣ (h) mm Όρθια θέση Καθισμένη θέση Αιώρηση [12]

13 Διαστάσεις χώρου πτώσης Ο ελάχιστος χώρος πτώσης, εκτός εάν ορίζετε διαφορετικά, είναι άμεσα συνδεδεμένος με το ελεύθερο ύψος πτώσης. Έτσι όταν το ελεύθερο ύψος y πτώσης είναι πάνω από 60 εκατοστά τότε η ελάχιστη διάσταση της επιφάνειας πρόσκρουσης x είναι 1,5 μέτρο. Όταν το ελεύθερο ύψος πτώσης y ξεπερνά το 1,5 μέτρο η ελάχιστη διάσταση της επιφάνειας πρόσκρουσης x είναι τα 2/3 του ύψους αυτού, αυξημένο κατά 50 εκατοστά. y >0,6 τότε x=1,5 y>1,5 τότε x=2/3y+0,5 Παρατηρείτε ότι ο ελάχιστος χώρος πτώσης (εκτός εάν ορίζετε διαφορετικά) είναι 1,5 μέτρο περιμετρικά του εξοπλισμού. Ελεύθερο ύψος πτώσης Για τον προσδιορισμό του ελευθέρου ύψους πτώσης πρέπει να λαμβάνεται υπόψη τόσο η θέση του χρήστη όσο και οι πιθανές κινήσεις του εξοπλισμού(π.χ αιώρηση). Θα πρέπει όμως να λαμβάνεται πάντοτε το αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη απόσταση. ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Όρθια θέση Καθισμένη θέση Αιώρηση ΣΗΜΕΙΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ Στήριξη του ποδιού Κάθισμα Χειρολαβή και επιφάνεια Γενικές προδιαγραφές υλικών ΜΕΤΑΛΛΑ: Τα μεταλλικά μέρη θα πρέπει να προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες. Τα μέταλλα που παράγουν τοξικά οξείδια (σκουριά) επιβάλλετε να έχουν μη τοξική επικάλυψη. ΞΥΛΑ: Τα ξύλινα μέρη θα πρέπει να κατασκευάζονται έτσι ώστε να αποφεύγεται το λίμνασμα των νερών και να εξασφαλίζεται όσον το δυνατό η αποστράγγιση τους. Επίσης η ξυλεία που χρησιμοποιείται θα πρέπει να αποτρέπει τη δημιουργία ακίδων και βεβαίως να αποφεύγετε ο εμποτισμός με τοξικά υγρά. ΚΟΝΤΡΑ ΠΛΑΚΕ : Τα κόντρα-πλακέ θα πρέπει να αντέχουν στις εξωτερικές συνθήκες και να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του προτύπου ΕΝ ΑΛΥΣΙΔΕΣ: Οι αλυσίδες θα πρέπει να έχουν ένα μέγιστο άνοιγμα 8,6 mm δοκιμασμένες σε σκληρές συνθήκες και να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ISO [13]

14 ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ: Τα συνθετικά υλικά θα πρέπει να είναι ανθεκτικά στην υπεριώδη ακτινοβολία. Γενικότερα είναι απαγορευμένη η χρήση τοξικών υλικών όπως ο μόλυβδος, ο αμίαντος, η φορμαλδεΰδη, η λιθανθρακόπισσα και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια. Η χρήση όλων των υλικών θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης. Η δομική αρτιότητα των οργάνων πρέπει να εξασφαλίζετε και να μην αλλοιώνετε τουλάχιστον μέχρι το προγραμματισμένο έλεγχο συντήρησης. [14]

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΧΑΡΩΝ Ως μία από τις σημαντικότερες ασχολίες του παιδιού, το παιχνίδι αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα ανάπτυξης και αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως καθοριστική επιρροή στη διαδικασία της μάθησης. (Πηγή: AS Company, Marketing Dep) Η επίδραση που ασκεί το παιχνίδι έχει διερευνηθεί επανειλημμένως από επιστήμονες, κυρίως λόγω των ποιοτικών αλλαγών που επιφέρει στον ψυχισμό του παιδιού αλλά και στο χαρακτήρα του. Από βρέφος ακόμη, το παιδί ξεκινάει την εξερεύνηση του κόσμου μέσα από το παιχνίδι. Οι κουδουνίστρες, τα μαλακά ζωάκια που βγάζουν ήχους είναι τα πρώτα παιχνίδια μέσα από τα οποία το παιδί αρχίζει να εξερευνεί το περιβάλλον. Παρατηρώντας τα, το βρέφος εξασκεί την αντίληψή του, καθώς απομνημονεύει σιγάσιγά τα χρώματα, τα σχήματα, αρχίζει να προσανατολίζεται στο καινούργιο και αναπτύσσει τις αισθήσεις του. Μεγαλώνοντας, το παιδί αναζητάει εναλλακτικούς τρόπους παιχνιδιού, σε εξωτερικό περιβάλλον διαφορετικό από το καθιερωμένο του σπιτιού,επιζητώντας ταυτόχρονα τη συναναστροφή και επικοινωνία με ομήλικα του άτομα. Επιλέγει να περνάει τις ώρες του παίζοντας στην παιδική χαρά, μέρος στο οποίο μπορεί να διασκεδάσει και να αθληθεί. Ο κόσμος του εξοπλισμού της παιδικής χαράς έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ τα τελευταία δέκα χρόνια. Πέρασαν οι ημέρες των παιδότοπων με μια ή δύο κούνιες και μια πλάκα περιστροφής. Πλέον ο σύγχρονος εξοπλισμός παιδικής χαράς,είναι κατασκευασμένος από μια ποικίλη σειρά υλικών, σε εκατοντάδες σχήματα και χρώματα, και πληρεί κάθε είδους φαντασία. Οι παιδικές χαρές διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Στις κλασσικές και στις «υπαίθριες» (natural playscapes). Α. ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ Βασικό στοιχείο μιας παιδικής χαράς, αποτελεί η δομή του εδάφους. Υλικά όπως τα ροκανίδια ξύλου ή σάπια φύλλα χρησιμοποιήθηκαν για να παρέχουν μια κάπως πιο ομαλή προσγείωση για τα παιδιά.. Πολλές σύγχρονες παιδικές χαρές χρησιμοποιούν πλέον, μαλακά συνθετικά προϊόντα, όπως PermaLife ως βάση. Με αυτά τα καουτσούκ πατώματα, τα παιδιά είναι πιο ασφαλή και μπορούν να πέσουν χωρίς να διακινδυνεύουν να αποκτήσουν γρατσουνιές ή μώλωπες. Οι κλασσικές εξοπλισμού παιδικές χαρές, μπορούν να διακριθούν σε πέντε κύριες κατηγορίες: ολίσθησης (εικ.1), γυρίσματος (γύρο-γύρο) (εικ.2), εξισορρόπησης (εικ.3), κρεμάλας (εικ.4), και αναρρίχησης (εικ.5). [15]

16 Εικόνα 1: Παιδική χαρά ολίσθησης (Πηγή: Εικόνα 2: Παιδική χαρά γυρίσματος (Πηγή: [16]

17 Εικόνα 3: Παιδική χαρά εξισορρόπησης (Πηγή: Δοκάρια ισορροπίας και ενωμένοι κύλινδροι, είναι μερικά μόνο από τα πολλά κομμάτια του εξοπλισμού της παιδικής χαράς που συμβάλλουν στην ενίσχυση και βελτίωση της ισορροπίας, καθώς βοηθάει στην δημιουργία σημαντικών δεξιοτήτων. Εικόνα 4: Παιδική χαρά κρεμάλας (Πηγή: [17]

18 Εικόνα 5 : Παιδική χαρά αναρρίχησης (Πηγή: Η αναρρίχηση είναι μια από τις νεώτερες δραστηριότητες που απολαμβάνουν τα παιδιά στις παιδικές χαρές. Β. ΦΥΣΙΚΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ Η μετάβαση από τις κλασσικές παιδικές χαρές, στο φυσικό περιβάλλον παρατηρείται, τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι υπαίθριες παιδικές χαρές δημιουργούν ένα ιδιαίτερο περιβάλλον για τα μικρά παιδιά, να εξερευνήσουν, να δημιουργήσουν και να μάθουν. Παιδιά διαφορετικών ικανοτήτων, μέσω ανοικτού τύπου δραστηριότητες, εξελίσσουν τις δυνατότητες τους και μαθαίνουν να παίζουν και να συνεργάζονται με τα υπόλοιπα παιδιά. Οι φυσικές παιδικές χαρές είναι πολύ διαφορετικές από τις συμβατικές. Οι υπαίθριες παιδικές χαρές ενθαρρύνουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους, ενώ αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα τις μυρωδιές, υφές και τα θαύματα του φυσικού κόσμου. Επιπρόσθετα, η υπαίθρια παιδική χαρά μπορεί να ενσωματωθεί σε όλους τους τομείς διδασκαλίας, όπως τα μαθηματικά, βιολογία, γεωλογία, καθώς και τα θαύματα και περιπλοκές του φυσικού κόσμου, ενώ παίζουν μέσα σε αυτή! [18]

19 ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΗ Οι homo sapiens εξελίχθηκαν και έζησαν σε στενή επαφή με τη φύση, στις σαβάνες και τα δάση για σχεδόν χρόνια. Η καλλιέργεια των φυτών και η εξημέρωση των ζώων επέτρεψε τους προγόνους μας να κατοικίσουν σε μόνιμους οικισμούς και να αυξήσουν τον πληθυσμό τους πιο γρήγορα, μέχρι που οι άνθρωποι στα νεότερα χρόνια άρχισαν να κατοικούν στις πόλεις και έτσι ξεκίνησε η ιστορία του διαζυγίου τους με τη φύση (Manning, 2004). Παρόλα αυτά όμως, η σύγχρονη ιστορία δείχνει, ότι τα παιδιά μεγάλωσαν βρισκόμενοι σε συνεχή επαφή με τη φύση. Όταν τα παιδιά ήταν ελεύθερα να παίξουν, η πρώτη τους επιλογή ήταν να καταφύγουν στην φύση. Να σκαρφαλώσουν σε ένα μεγάλο δέντρο, να κρυφτούν στο δάσος, να κολυμπήσουν στο ποτάμι.(pyle, 2002). Διακόσια χρόνια πριν, τα παιδιά περνούσαν τη ζωή τους μέσα στα αγροκτήματα και στην άγρια φύση. Μέχρι τα τέλη του 20 ου αιώνα το περιβάλλον ήταν αστικοποιημένο (Chawla, 1994), αλλά ακόμα και τότε, το 1970 τα παιδιά είχαν επαφή με τη φύση. Τον περισσότερο χρόνο τους τον πέρασαν στα πεζοδρόμια, στους δρόμους, στις παιδικές χαρές, στα πάρκα και σε όσα δάση, ρέματα, οικόπεδα είχαν απομείνει με την αστικοποίηση (Moore 2004, White & Stoecklin 1998). Τα παιδιά είχαν την ελευθερία να παίξουν, να εξερευνήσουν και να έρθουν σε επαφή με τη φύση, με λίγο ή καθόλου περιορισμό και εποπτεία. Η ζωή των παιδιών σήμερα είναι πολύ διαφορετική. Τα παιδιά σήμερα έχουν λίγες ευκαιρίες για παιχνίδι έξω και επαφή με τη φύση. Η κουλτούρα του φόβου έχει κάνει τους γονείς να φοβούνται για την ασφάλεια των παιδιών τους. Μια μελέτη που έγινε το 2004, έδειξε ότι το 82% των μητέρων που έχουν παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών και δώδεκα χρονών θεωρούν το έγκλημα και την ασφάλεια δύο από τους κυριότερους λόγους που δεν επιτρέπουν το παιχνίδι στους εξωτερικούς χώρους (Clements, 2004).Λόγω του άγνωστου κινδύνου, πολλά παιδιά δεν είναι ελεύθερα να τριγυρνάνε σε αυλές ακόμα και στις δικές τους χωρίς την επίβλεψη των ενηλίκων (Pyle 2002, Herrington & Studtmann 1998, Moore & Wong 1997). Φόβοι, υπεριώδεις ακτίνες, έντομα, ασθένειες και διάφορες μορφές ρύπανσης αποτελούν ακόμα κύριους λόγους περιορισμού των παιδιών στους εσωτερικούς χώρους (Wilson, 2000). Η συνήθεια της παιδικής ηλικίας για παιχνίδι έξω, έχει σταματήσει και η καθημερινότητα εξελίσσεται σε κλειστούς χώρους (Hart 1999, Moore 2004). Ως αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού, η ευκαιρία των παιδιών για άμεση επαφή με το περιβάλλον, αποτελεί όλο και περισσότερο εμπειρία των παλιότερων παιδικών χρόνων. Συγκεκριμένα, ένας ερευνητής αναφέρει την αιφνίδια αυτή στροφή στη ζωή των παιδιών και την απώλεια του ελεύθερου παιχνιδιού στην ύπαιθρο ως παιδική ηλικία της φυλάκισης (Francis, 1991). Οι λέξεις παιδική ηλικία και ανεξέλεγκτο παιχνίδι στο εξωτερικό, φυσικό περιβάλλον δεν είναι πια συνώνυμα (Wilson, 2000).Το ίδιο, το αποκαλεί ο Pyle (1993) ως εξαφάνιση της παιδικής εμπειρίας, που δημιουργεί αδιαφορία προς τις περιβαλλοντικές ανησυχίες. Τα τελευταία χρόνια, δεν έχουν μειωθεί μόνο οι φυσικοί χώροι ελεύθερου παιχνιδιού, αλλά και τα παιδιά που παίζουν σε αυτούς. Μεταξύ 1981 και 1997 το ποσοστό των παιδιών ηλικίας 6-8 στις ΗΠΑ που παίζουν έξω έχει μειωθεί κατά 25%, κατά σχεδόν τέσσερις ώρες την εβδομάδα, από τις 15 σε 11 ώρες. Την ίδια περίοδο οι ώρες που περνάνε στο σχολείο έχουν αυξηθεί κατά πέντε ώρες (Hofferth & Sandberg, 2000) Μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη στις ΗΠΑ, και ρωτηθήκαν οι μητέρες έδειξε ότι [19]

20 το 70% από αυτές έπαιζαν καθημερινά στην ύπαιθρο, ενώ μόνο το 31% των παιδιών τους παίζει σήμερα.(clements, 2004) Οι ζωές των παιδιών έχουν αποσυνδεθεί από τον φυσικό κόσμο και η μόνη εμπειρία που έχουν πια προέρχεται από τα ΜΜΕ, τη γραπτή γλώσσα και τις οπτικές εικόνες.(chawla, 1994). Το εικονικό αντικαθιστά το πραγματικό (Pyle, 2002). Η τηλεόραση, τα ντοκιμαντέρ με την φύση, το National Geographic και άλλα κανάλια, εμφανίζουν την φύση εξωτική, σαν κάτι πολύ μακρινό και άπιαστο, που δεν θα δοθεί ποτέ η ευκαιρία στα παιδιά να το απολαύσουν.(chipeniuk, 1995). Τα παιδιά δεν κατανοούν, ότι η φύση βρίσκεται στις αυλές τους, στις γειτονιές τους. Υπαίθρια παιδική χαρά, περιλαμβάνει, κυρίως: Νερό Πλούσια βλάστηση, συμπεριλαμβανομένου δέντρα, θάμνους, λουλούδια, γρασίδι, που τα παιδιά μπορούν να παίξουν και να εξερευνήσουν Ζώα, πεταλούδες, ζωύφια, πλάσματα σε λίμνες Άμμος Ποικιλία χρωμάτων, υλικών και υφών Τρόπους να ανακαλύψουν την αλλαγή των εποχών, το φως, τον άνεμο, τους ήχους, τις καιρικές συνθήκες Μέρη που να μπορούν να κάτσουν πάνω- κάτω, να τρέξουν δεξιά-αριστερά, να σκαρφαλώσουν, να πηδήξουν Διαφορετικά επίπεδα, θέσεις θέας, μέρη απομόνωσης και ξεκούρασης Υλικά και εξοπλισμός που μπορεί να διεγείρει την φαντασία τους Εξοπλισμός που προέρχεται από ανακυκλώσιμα υλικά και δεν περιέχουν τοξικά PVC Ξύλινες κατασκευές πιστοποιημένες και μη-ρυπογόνες Έρευνα σχετικά με τις υπαίθριες παιδικές χαρές, αποδεικνύει ότι τα οφέλη είναι μεγάλα αφού τα παιδιά όχι μόνο παίζουν, αλλά μαθαίνουν παράλληλα. Τα παιδιά αποκτούν μόνα τους γνώσεις για τον κόσμο που τους περιβάλλει και όχι απομνημονεύοντας.(piaget 1962) Ο Fjortoft (2001) λέει πως το καθημερινό παιχνίδι και η επαφή με το περιβάλλον και τη φύση, αυξάνουν το ενδιαφέρον των παιδιών ως προς αυτό. Έρευνες αποδεικνύουν ότι: Παιδιά με ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα (ADHD) είναι πιθανότερο να συγκεντρώνονται περισσότερο μετά την επαφή τους με την φύση. (Taylor et al. 2001) Παιδιά που παίζουν σε φυσικά περιβάλλοντα είναι πιο υγιή σωματικά, αρρωσταίνουν λιγότερο και αναρρώνουν γρηγορότερα. (Grahn et el., 1997, Fjortoft & Sageie, 2001). [20]

21 Τα παιδιά που παίζουν στη φύση, το παιχνίδι τους αποδεικνύεται πιο δημιουργικό, ποικιλόμορφο και ευφάνταστο. (Moore & Wong 1997, Taylor et al., 1998, Fjortoft, 2000) Τα παιδιά που παίζουν στη φύση, έχουν περισσότερα θετικά συναισθήματα για τους υπόλοιπους γύρω τους. (Moore, 1996) Η φύση είναι σημαντική στην ανάπτυξη των παιδιών, νοητικά, πνευματικά, συναισθηματικά, σωματικά. (Kellert, Stephen R.,2002) Το εξωτερικό περιβάλλον αποτελεί σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης αυτονομία και ανεξαρτησίας των παιδιών. (Bartlett,1996) Το παιχνίδι σε ένα ποικίλο φυσικό περιβάλλον μειώνει την βία και τον εκφοβισμό. (Malone & Tranter, 2003) Η μείωση του χρόνου παιχνιδιού στο εξωτερικό περιβάλλον, συμβάλει στην αύξηση της μυωπίας των παιδιών. (Nowak, 2004) Το παιχνίδι στη φύση μειώνει το στρες (Kahn,1999) Η ανακάλυψη είναι ένα σημαντικό κίνητρο για την δια βίου μάθηση (Wilson,1997) Υπαίθριο παιχνίδι και ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου Έρευνα που διεξήχθη από τους Sutton-Smith (1997, 1999, 2002, 2003) σχετικά με το παιχνίδι, το περιβάλλον και την εξέλιξη του ανθρώπινου νου, αποδεικνύει ότι: Η ανάπτυξη του παιδικού μυαλού και οι ιδέες τους, προέρχονται από την εμπειρία και επαφή που έχουν με την φύση. Το παιχνίδι στη φύση προωθεί τις δυνατότητες του εγκεφάλου. Η φαντασία δημιουργείται και αναπτύσσεται από την επαφή τους με αυτή. Μετά από παιχνίδι στη φύση, τα παιδιά δείχνουν μεγαλύτερη συγκέντρωση στα καθήκοντα τους Υπαίθριο παιχνίδι και συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη Έρευνες που διεξήχθηκαν τα τελευταία είκοσι χρόνια, αποδεικνύουν ότι το παιχνίδι στην ύπαιθρο μπορεί να συμβάλλει στην κοινωνική και συναισθηματική εξέλιξη των παιδιών. Συγκεκριμένα: Μεγάλα σε έκταση υπαίθρια περιβάλλοντα, μπορούν να υποστηρίξουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που θα συμμετέχει μεγάλος αριθμός παιδιών. (Naylor, 1985) Όταν τα παιδιά παίζουν σε υπαίθρια περιβάλλοντα, το παιχνίδι τους είναι δημιουργικό και ποικίλο, αναπτύσσοντας αισθήματα επικοινωνίας και συνεργασίας. (Moore & Wong 1997, Taylor et al. 1998, Fjortoft 2000) Δημιουργικότητα, φαντασία κι σκέψη είναι στοιχεία που αυξάνονται σε φυσικές παιδικές χαρές, από ότι σε καθιερωμένες. (Naylor, 1985) Μέσα από το παιχνίδι και την επαφή με τους άλλους, συνειδητοποιούν ότι οι ενέργειες τους επηρεάζουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα των άλλων και την συμπεριφορά (Katz & McClellan, 1997) Αντιλαμβάνονται την ύπαρξη διαφορετικής γνώμης από τη δική τους συμφωνώντας ή αντιδρώντας με αυτή (Kostelnik, Soderman, Stein, & Whiren, 1993) [21]

22 Η βοήθεια προς τους άλλους αναπτύσσει αισθήματα ικανοποίησης (Katz & McClellan, 1997, Kostelnik etαϊ., 1993) Υπαίθριο παιχνίδι και σωματική ανάπτυξη Οι υπαίθριες δραστηριότητες παρέχουν στα παιδιά κίνηση και άσκηση. Σε συνδυασμό με καλή διατροφή, η σωματική δραστηριότητα είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση του βάρους καθώς και συμβάλλει στη σωστή ανάπτυξη των οστών και στην ψυχική ευημερία των παιδιών (Author & Harrison, 2004). Σωματικές δραστηριότητες όπως το τρέξιμο, τα άλματα, οι κλωτσιές ή το να αιωρούνται ανανεώνουν τον εγκέφαλο με αίμα και τον οξυγονώνουν καλύτερα. (Healy, 1998). Τα παιδιά με ανενεργούς σε δραστηριότητες γονείς, έχουν την τάση να τους ακολουθούν (Sothern & Gordon, 2003). Τα ωράρια εργασίας των παιδιών, η έλλειψη υπαίθριων παιδικών χαρών και ο φόβος για τους κινδύνους της κοινωνίας, απομακρύνουν τα παιδιά από το υπαίθριο παιχνίδι. Μετά το σχολείο, παιδικές δραστηριότητες (χορός, αθλητισμός), αντικαθιστούν όλο και περισσότερο το παιχνίδι στη φύση. Αυτού του είδους οι δραστηριότητες διαφέρουν πολύ από τα παιχνίδι στη φύση και δεν αντικαθιστούν τα γνωστικά, κοινωνικά, συναισθηματικά και φυσικά-σωματικά οφέλη των υπαίθριων παιχνιδιών. Οι υπαίθριες παιδικές χαρές, μπορούν να αποτελούν την μοναδική ευκαιρία των παιδιών για να ανακαλύψουν τη φύση με τους συνομήλικους τους. Έρευνες δείχνουν ότι η φυσική δραστηριότητα είναι περιορισμένη, ενώ η αδράνεια μετά το σχολείο αυξάνεται. (Dale, Corbin, & Dale, 2002). Υπαίθριο παιχνίδι και μάθηση Εκτός από τα αναπτυξιακά οφέλη των παιδιών που προσφέρουν οι υπαίθριες παιδικές χαρές, ο εξωτερικός χώρος προσφέρει περαιτέρω ευκαιρίες και στην μάθηση. Αυτό σημαίνει πως το υπαίθριο περιβάλλον μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους εκπαιδευτικούς σαν χώρος μάθησης για τα παιδιά. Παρά το γεγονός ότι ο διαθέσιμος χώρος είναι περιορισμένος και με παραμέτρους, παρόλα αυτά και ανεξάρτητα από το σχολικό περιβάλλον προσφέρονται υπαίθριες ευκαιρίες μάθησης. Το National Clearinghouse for Educational Facilities (NCEF), υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι κατά το σχεδιασμό υπαίθριων παιδικών χαρών, η υπαίθρια μάθηση των παιδιών. (Wagner, 2000). Μεγάλες εκτάσεις παρέχουν χώρο για παιχνίδι και περιλαμβάνουν μια μεγάλη ποικιλία χλωρίδας. Πολυάριθμες υφές, όπως χώμα, άμμος, νερό και βράχια παρέχουν στα παιδιά μεγαλύτερες μαθησιακές ευκαιρίες. Το κλειδί είναι η ευελιξία στο σχεδιασμό (NCEF, 2000) Πως νιώθουν τα παιδιά παίζοντας στη φύση Τα πάντα είναι θέμα αισθήσεων. Οι καλύτερες κατασκευές και όλα τα εκπαιδευτικά σκευάσματα που παράγονται από τους καλύτερους εκπαιδευτικούς στο κόσμο, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το πώς νιώθει ένα παιδί όταν κυλιέται στην άμμο ή όταν τα χέρια του είναι λερωμένα από τη λάσπη, αλλά ούτε μπορεί η στιγμή που η προσοχή του παιδιού βρίσκεται εξολοκλήρου στη λάμψη του ηλιακού φωτός από τα φύλλα, στο θέαμα των πεταλούδων ή σε μια αποικία μυρμηγκιών. (Vicki L. Stoecklin, M.Ed, 1999) [22]

23 Δημιουργία: Η αυθόρμητη εφεύρεση και αλλαγή κάνει το παιχνίδι αληθινό και συμβάλλει στην υγιή ανάπτυξη του παιδιού. ( Ανεξαρτησία: Η αίσθηση που νιώθουν τα παιδιά όταν ο χρόνος τους δεν έχει οργανωθεί από τους ενήλικες. Η δική τους στιγμή, μέσα στο δικό τους φανταστικό περιβάλλο.ν ( Εμπιστοσύνη: Οι υπαίθριες παιδικές χαρές έχουν δημιουργηθεί από στοιχεία της φύσης, που βοηθάν τα παιδιά αλλά και τους ενήλικες να ανακαλύψουν πράγματα για τον εαυτό τους αλλά και για τον κόσμο γύρω τους μέσω του πειραματισμού και της παρατήρησης. ( Περηφάνια: Ο δεσμός με τη γη δεν είναι μόνο καλός για το παιδί, αλλά καλός και για τη γη. ( Εξυπνάδα: Κάθε φυσικό μέρος περιέχει μια τεράστια δεξαμενή πληροφοριών και συνεπώς τη δυνατότητα για συνεχής ανακαλύψεις. Ο πυρήνας του φυσιολατρικού πνεύματος είναι η ικανότητα του ανθρώπου να αναγνωρίζει τα φυτά, τα ζώα και τα άλλα μέρη του φυσικού περιβάλλοντος. ( Χαρά: Η απόλαυση του δεντρόσπιτου στο δάσος, να μαζεύεις καρπούς, να κυνηγάς βατράχια, να τρέχεις ξυπόλυτος στα χόρτα. Ασφάλεια των παιδιών σε υπαίθριες παιδικές χαρές Δουλειά όλων όσων είναι υπεύθυνοι για το παιχνίδι των παιδιών, είναι να διαχειριστούν και να αξιολογήσουν το επίπεδο του κινδύνου, ώστε οι μικροί επισκέπτες να μπορούν να αναπτύξουν και να δοκιμάσουν τις ικανότητες τους χωρίς να είναι εκτεθειμένοι σε μεγάλους κινδύνους ή σε σοβαρούς τραυματισμούς. Ωστόσο, αν δεν παρέχουμε ελεγχόμενες ευκαιρίες για τα παιδιά να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν τον κίνδυνο στη συνέχεια μπορούν να στερηθούν την ευκαιρία να μάθουν από αυτές τους τις δεξιότητες. ( Η ασφάλεια πρέπει να θεωρείται δεδομένη σε όλα τα στάδια του παιχνιδιού, αλλά αναπόφευκτα θα υπάρξει κίνδυνος τραυματισμού όταν τα παιδιά παίζουν, αφού υπάρχει κίνδυνος στη ζωή γενικότερα. Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το αναπτυξιακό ρόλο του παιχνιδιού στην επιδίωξη μας για τον ακατόρθωτο στόχο της απόλυτης ασφάλειας. Οι φυσικές παιδικές χαρές σχεδιάζονται με στόχο την εξάλειψη του ύψους πτώσεως. Έχουν λόφους πράσινους γεμάτους λουλούδια, με ποσοστά τραυματισμού πολύ μικρότερα από αυτά στις κοινές παιδικές χαρές. (Fjortoft and Sageie, 2000). Ο πιο συχνός τραυματισμός στις κλασσικές παιδικές χαρές είναι το κάταγμα του άνω άκρου που προκύπτει από την πτώση του παιδιού από αναρριχητικές κατασκευές. ( Fissel, 2005) Τα ύψη πτώσης είναι το σημαντικότερα θέμα που σχετίζεται με την ασφάλεια. Με δεδομένο την όρεξη των παιδιών για ρίσκο, ένας από τους παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν είναι η αναζήτηση τους σε άλλα περιβάλλοντα που δεν θα είναι σχεδιασμένα για αυτούς και δεν θα ελέγχονται, αν ένα παιχνίδι δεν είναι αρκετά δύσκολο. ( Πρακτικά, μπορούν να αποφευχθούν οποιαδήποτε φυτά που είναι τοξικά, ερεθιστικά ή επικαλυμμένα με φυτοφάρμακα [23]

24 και ζιζανιοκτόνα καθώς και ανώμαλα εδάφη, ασταθή ή σαπισμένα δέντρα και αιχμηρά ή μυτερά αντικείμενα. Όλα τα παιδιά χρειάζονται και θέλουν να αναλάβουν ρίσκα, προκειμένου να ανακαλύψουν τα όρια τους, να αποκομίσουν καινούργιες εμπειρίες και να αναπτύξουν τις ικανότητες τους από πολύ μικρή ηλικία. Τα παιδιά έχουν συνήθως μικρότερη εμπειρία από τους ενήλικες να αξιολογήσουν το ευρύ φάσμα των κινδύνων που μπορεί να αντιμετωπίσουν. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να τους δώσουμε κατάλληλα ελεγχόμενα περιβάλλοντα στα οποία μπορούν να μάθουν σχετικά με τον κίνδυνο. ( Όταν τα παιδιά αρχίζουν να βαριούνται τα ατυχήματα είναι πιο πιθανό να συμβούν, για αυτό πρέπει το παιχνίδι να παρέχει πολλές επιλογές. (Frost 1985, cited in Striniste & Moore, 1989). Μια πολύτιμη προσέγγιση στη διαχείριση του κινδύνου όσο αναφορά την παροχή παιχνιδιού είναι να κάνει κανείς τους κινδύνους τόσο προφανείς όσο είναι για τα παιδιά ( Εικόνα 6: Φυσική παιδική χαρά (Πηγή: [24]

25 Κόστος υπαίθριας παιδικής χαράς Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά βαριούνται να παίζουν σε κλασσικές παιδικές χαρές με ποικίλο εξοπλισμό και προτιμούν να κάνουν πιο διασκεδαστικά πράγματα όπως να σκάβουν στην άμμο, να κάνουν φρούρια, να σκαρφαλώνουν στα δέντρα, να τρέχουν στο χορτάρι Ο Ron King, πρόεδρος της Natural Playgrounds Company στην Αμερική, αναφέρει πως το κόστος αυτού του είδους της παιδικής χαράς, είναι πολύ χαμηλό. Τα παιδιά όταν αρχίζουν να βαριούνται χρησιμοποιούν τον εξοπλισμό με τρόπο που δεν είναι σχεδιασμένος και έτσι προκαλούνται ατυχήματα, που πολλά από αυτά καταλήγουν σε θάνατο. Επίσης, αναφέρει πως το κόστος του εξοπλισμού είναι πολύ υψηλό, ειδικά σε σχέση με την αξία του παιχνιδιού (το είδος και την ποσότητα του παιχνιδιού ανά παιδί). Ο τρίτος λόγος που οι κατασκευαστές-σχεδιαστές, αρχίζουν να αλλάζουν γνώμη για την δημιουργία κλασσικής παιδικής χαράς είναι ότι και η συντήρηση του εξοπλισμού έχει πολύ μεγάλο κόστος. Τέταρτος λόγος που αναφέρει ο Κing είναι ότι η βιομηχανία εξοπλισμού παιδικής χαράς προκαλεί ταχύτερη κατανάλωση των περιορισμένων φυσικών πόρων της γης από ότι μπορεί να αντικατασταθεί από τη φύση. Για αυτό, έχει δημιουργηθεί ένα παγκόσμιο κίνημα για να κρατήσει την ανθρώπινη χρήση των φυσικών πόρων, σε επίπεδο που να μπορεί να παραμείνει στη φύση. Ένας άλλος λόγος που κάνει τον κόσμο να ξανασκεφτεί να σπαταλήσει τα χρήματα του στη δημιουργία της κοινής κλασσικής παιδικής χαράς, είναι η σύνδεση που δείχνουν πλέον όλες οι έρευνες ότι υπάρχει της φύσης και της διανοητικής, συναισθηματικής και φυσικής ευεξίας των παιδιών. Αυτό σημαίνει πως τα παιδιά αρρωσταίνουν λιγότερα συχνά όταν βρίσκονται στη φύση, η οποία μειώνει το συνολικό κόστος για τις οικογένειες που έχουν άρρωστα παιδιά. Η εναλλακτική επιλογή που θα μπορέσει να δώσει λύση σε όλα αυτά, είναι η επιστροφή στην παραδοσιακή παιδική χαρά, που είναι η φύση. Οι υπαίθριες παιδικές χαρές: Έχουν σχεδιαστεί για να παρουσιάσουν στα παιδιά την ομορφιά και το θαύμα της φύσης, ενώ τους «προκαλεί» πνευματικά και σωματικά. Χρησιμοποιούνται οι φυσικοί πόροι στην βασική τους μορφή και δεν εκμεταλλεύονται σε σημείο κορεσμού και μη αντικατάστασης από τη φύση. Οι υπαίθριοι παιχνιδότοποι παρέχουν 3 ½ φορές περίπου περισσότερα παιχνίδια από ότι οι κλασσικές με τα ίδια χρήματα που δαπανώνται. Προσφέρουν κατάλληλο για την ηλικία των παιδιών παιχνίδι Προσφέρουν ασφαλέστερο παιχνίδι και με περισσότερες επιλογές διασκέδασης για όλων των ηλικιών παιδιά. [25]

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Οι παιδικές χαρές της Ελλάδας διαφέρουν κατά πολύ από αυτές του εξωτερικού. Συνήθως, συναντάς μικρές τσιμεντένιες εκτάσεις με διάσπαρτα δέντρα και χαλασμένα παιχνίδια. Χώροι επικίνδυνοι χωρίς καμία μαθησιακή αξία. Το Centennial Park είναι ένα από τα παλαιότερα πάρκα του Σίδνεϊ, που βρίσκεται κοντά στο κέντρο της πόλης. Πρόκειται για ένα ρομαντικό πάρκο, που λατρεύεται από τους κατοίκους, και είναι ένα αγαπημένο μέρος για τα παιδιά όλων των ηλικιών. Τα παιδιά έρχονται μαζί με τις οικογένειες για να παίξουν, να κοινωνικοποιηθούν ή για να κάνουν πικνίκ. Σχεδιαστικά, συναντάς μια γεωμετρική, χρωματική ποικιλομορφία, αλλά και συνδυασμό περισσότερων του ενός δαπέδων (χώμα, γρασίδι, ελαστικό δάπεδο). Μια παιδική χαρά προσιτή και στα παιδιά με κινητικά προβλήματα (universal design). α 7: Centennial Park- Σίδνεϊ (Πηγή: Εικόν [26]

27 Εικόνα 8: Croxteth Λίβερπουλ (Πηγή: To 2001, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένα νέο περιβάλλον, μια παιδική χαρά στο χώρο του πάρκου Croxteth κοντά στο Λίβερπουλ. Σχεδιάστηκαν με σκοπό οι παιδικές χαρές να διεισδύουν στο περιβάλλον όσο το δυνατόν περισσότερο, να είναι ευχάριστες και ελκυστικές και να πληρούν τις προϋποθέσεις για την επικείμενη νέα νομοθεσία (DDA), σύμφωνα με την οποία δημόσιες εγκαταστάσεις και περιβάλλοντα πρέπει να είναι εξίσου κατάλληλα για χρήστες με κινητικές ή αισθητικές ειδικές ανάγκες. Η Ειρήνη Vickers (2000), μέλος της ομάδας και επιβλέπουσα του έργου, αναφέρει ότι "Συνολικά τρεις παιδικές χαρές είχαν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στην περιοχή, που διέθεταν τον εξοπλισμό παιδικής χαράς για παιδιά διαφορετικών ηλικιών. Η επιλογή του εξοπλισμού, έχει γίνει με σκοπό να επιτρέπεται η είσοδος και για παιδιά με κινητικές ή αισθητικές ανάγκες, δεδομένου ότι η νομοθεσία απαιτεί να τους δοθούν ίσες ευκαιρίες. Τα προϊόντα που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι εξαιρετικά κατάλληλα, δεδομένου ότι οι σχεδιαστές μαζί με τους κατασκευαστές έχουν εξετάσει αυτές τις πτυχές του παιχνιδιού. Εικόνα 9: Natural park Καλιφόρνια (Πηγή: [27]

28 Οι περισσότερες παιδικές χαρές είναι γιγαντιαία κομμάτια της φαντασίας πλαστικού που καταλήγουν να καταρρέουν και να χρειάζονται αντικατάσταση μέσα σε λίγα χρόνια. Τα παιδιά βαριούνται πολύ εύκολα μαζί τους και πάντα ψάχνουν για κάτι πιο συναρπαστικό - όπως αναρρίχηση στην κορυφή, να τρέχουν, να παίζουν στο χώμα ή να πηδάν από βράχο σε βράχο να μην υπάρχουν άλλα πλαστικά και πολύ περισσότερο ξύλο, χόρτα διάσπαρτα... Εικόνα 10,11: Natural park Καλιφόρνια ( Πηγή: Ένα τέτοιο πάρκο δημιουργήθηκε το 2001 στη Βοστόνη. Ένα πάρκο που είναι ασφαλές, πράσινο, ελκυστικό και μπορεί ακόμα να ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα σπουδών. Τα υλικά είναι μόνο φυσικά. [28]

29 Εικόνα 12, 13: Murergaarden (Πηγή: Η παιδική χαρά της Κοπεγχάγης, ξανασχεδιάστηκε το 1996, από αρχιτέκτονες τοπίου. Οι κοινωνικές αρχές της πόλης αποφάσισαν να προκηρύξουν διαγωνισμό για την ανάπλαση του πάρκου που είχε πρωτοδημιουργηθεί το 1970, με σκοπό να παρουσιάσουν τις ιδέες τους για την τέλεια υπαίθρια παιδική χαρά. Αρχική τους απόφαση ήταν να μην υπάρξουν οι καθιερωμένες σκέψεις για τα οικονομικά και για την ασφάλεια του πάρκου, παρά μόνο να υπάρξει φαντασία και δημιουργικότητα στο σχεδιασμό. Στοιχεία του σχεδιασμού: Μέρη για κρυφτό, πισίνα, ποικιλία δραστηριοτήτων, καρποφόρα δέντρα, λουλούδια, γέφυρες, αλσύλιο, βράχοι [29]

30 Εικόνα 14: Valbyparken playground(πηγή: Το πάρκο Valbyparken,βρίσκεται και αυτό στη Κοπεγχάγη και αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο πάρκο της πόλης. Έχει σχεδιαστεί από την Helle Νebeley, αρχιτέκτονα τοπίου. Περιλαμβάνει ένα μεγάλο χώρο με άμμο και χαλίκι, καταπράσινα νησάκια, μονοπάτια, φράχτες, μια περιοχή με άγρια λουλούδια και ένα πολύ μεγάλο σχήμα σαλιγκαριού ανάχωμα. Η αρχιτέκτων Τοπίου συνεργάστηκε με τέσσερις μαθητές από το σχολείο του σχεδιασμού της Δανίας. Σχεδίασαν έξι πύργους για την παιδική χαρά των οποίων οι πέντε κατασκευάστηκαν. Κάθε πύργος έχει το δικό του θέμα: τον πύργο του φωτός, τον πύργο του ανέμου, το πράσινο πύργο, ο πύργος πουλί και ο πύργος της αλλαγής. Φιλοδοξία τους είναι ότι η παιδική χαρά θα πρέπει να αποτελέσει μια καλή εναλλακτική λύση για τα πολλά εμπορικά πάρκα διασκέδασης, τα οποία εμφανίζονται παντού. Εικόνα 15: Valbyparken playground (Πηγή: [30]

31 Εικόνα 16: Valbyparken playground (Πηγή: Εικόνα 17: Valbyparken playground (Πηγή: Το πάρκο του Σαν Φρανσίσκο, προσφέρει ένα χώρο όπου τα παιδιά μπορούν να παίξουν, να είναι δημιουργικά, και να συνδεθούν με το ασφαλές φυσικό περιβάλλον, «ξεφεύγοντας» από την εικόνα μιας τυπικής παιδικής χαράς. [31]

32 Σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα τοπίου Rainer Schmidt Landschaftsarchitkten,μια παιδική χαρά εδάφους με ταρτάν και χόρτο, προκαλεί τα παιδιά να παίζουν και να τρέχουν πάνω κάτω, μη έχοντας κανένα δομημένο στοιχείο, αλλά αντ αυτού ζωηρά χρώματα που θα τραβήξουν το ενδιαφέρον των παιδιών. Εικόνα 18: San Francisco s Presidio State Park (Πηγή: Ο κήπος των παιδιών (The children s garden), παρέχει στους μικρούς επισκέπτες, κυρίως ηλικίας δύο με επτά, μια συναρπαστική εμπειρία, συνδυάζοντας τα τέσσερα στοιχεία της φύσης νερό, γη, φωτιά, αέρας. Οι νέοι μπορούν να περπατήσουν μέσα σε ομίχλη στο δωμάτιο της βροχής (Rainbow room), να συρθούν μέσα σε ένα τούνελ για να δουν ένα πολύχρωμο πρίσμα φωτός και να αισθανθούν τα ηχητικά κύματα που διακινούνται μέσω του νερού σε μια ηχητική πισίνα. Οι γονείς και οι παππούδες μπορούν να προσέχουν και να παρακολουθούν τα παιδιά τους από τα σκιασμένα παγκάκια στη μέση του κήπου ή από τις άνετες κουνιστές καρέκλες στην πλατφόρμα. [32]

33 Εικόνα 19:The children s garden (Πηγή: Εικόνα 20:Jester Park 9 (Πηγή: worlds-children.blogspot.gr.) Το Jester Park, αποτελεί ακόμα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα «natural playscape» που δημιουργήθηκε το 2008 από μια ομάδα αρχιτεκτόνων τοπίου. Αποτελείται από «το τμήμα με τις πέτρες» Stone Henge, όπου εμπνέεται από μεγάλους βράχους, δημιουργώντας αστερισμούς, είδη ζώων και μεγάλα γλυπτά του πλανήτη. [33]

34 Εικόνα 21,22: Stone Henge Ένα άλλο κομμάτι του δάσους είναι το «Forest of the dead», που επιτρέπει τους επισκέπτες να τρέξουν και να πάνε κάτω, πάνω, μέσα, έξω στο ανάχωμα και στα δέντρα, δίνοντας την δυνατότητα στα παιδιά να σκαρφαλώνουν και να διασκεδάζουν. Εικόνα 23: Forest of the dead [34]

35 Μια μικρή λιμνούλα και ένας μικρός καταρράκτης παρέχει μια συναρπαστική και δροσερή εμπειρία για τους μικρούς φίλους. Εικόνα 24: The Wetland Κοινό χαρακτηριστικό όλων των παιδικών χαρών του εξωτερικού είναι οι μεγάλες εκτάσεις, η εύκολη προσβασιμότητα και το ασφαλές παιχνίδι. Οι αρχιτέκτονες τοπίου προσπαθούν να εντάξουν στο σχεδιασμό τους υλικά φυσικά, ασφαλή, και να καταλήγουν σε ένα εκπαιδευτικό και μαθησιακό πρόγραμμα. Προσπαθούν οι ώρες που θα περνάν τα παιδιά να είναι ευχάριστες και συνάμα εκπαιδευτικές. Δυστυχώς, τέτοια παραδείγματα παιδικών χαρών στην Ελλάδα ακόμα δεν υπάρχουν. Τα τελευταία δυο χρόνια, οι νέοι αρχιτέκτονες τοπίου γνωρίζοντας την τωρινή εικόνα των πάρκων, προσπαθούν να εντάξουν στο σχεδιασμό τους το ασφαλές παιχνίδι, ξεκινώντας από την αλλαγή του δαπέδου, εισάγοντας ελαστικά και ταυτόχρονα οικολογικά υλικά. [35]

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Κατά την περίοδο Ιανουάριος Δεκέμβριος 2012, συλλέχτηκαν στοιχεία και πληροφορίες που αφορούσαν το πάρκο των Κομνηνών στην Δράμα. Πρώτο βήμα της έρευνας, ήταν η επίσκεψη στο χώρο του πάρκου. Φωτογραφική μηχανή Samsung, καθώς και μπλοκάκι για την καταγραφή στοιχείων ήταν τα απαραίτητα εργαλεία. Διαδρομές, κίνηση, βλάστηση, έδαφος, τοπογραφία, κλίμα, λειτουργία χώρων, αποτελούν στοιχεία απαραίτητα για την έρευνα. Δεύτερο βήμα, ήταν η σύνταξη ερωτηματολογίων. Ο αριθμός των ερωτηματολογίων ήταν σαράντα στο σύνολο και αφορούσε τόσο τους ενήλικες, όσο και τα παιδιά που τον επισκέπτονται. Η κίνηση αυτή, είχε σκοπό την καταγραφή της άποψης των κατοίκων για την τωρινή κατάσταση του χώρου, αλλά και για το πώς θα ήθελαν να την διαφοροποιήσουν και να την διαμορφώσουν κάνοντας την καλύτερη και ασφαλέστερη. Η συλλογή ιδεών και σκέψεων για τον χώρο αλλά και η δημιουργία πολλαπλών και διάφορων πλάνων ήταν το επόμενο βήμα. Η επιλογή και η κατάληξη στην τελική ιδέα, αποτέλεσε και την δημιουργία ιδεογράμματος του χώρου, καθώς και στην συνέχεια στο τελικό σχέδιο. Η γνώμη των επισκεπτών του πάρκου αποτέλεσε σημαντική βοήθεια στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων. Όσο αναφορά το θεωρητικό κομμάτι, η συλλογή πληροφοριών έγινε μέσω του διαδικτύου και βιβλίων που αφορούσαν τις παιδικές χαρές. Ιστότοποι του εξωτερικού και του εσωτερικού αποτέλεσαν, κύρια πηγή βοήθειας. Για την δημιουργία σχεδίου, χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό σχεδιαστικό πρόγραμμα AutoCad, καθώς και σκίτσα με μολύβι. Η βοήθεια και η υποστήριξη του κ. Σπιτάλα και της κ. Πολύζου, έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Η έρευνα και αντίστοιχα η συλλογή στοιχείων, έγινε χωρίς να υπάρξει κανένα απολύτως πρόβλημα. Ο τελικός σχεδιασμός του πάρκου πραγματοποιήθηκε βάση των αναγκών και επιθυμιών των παιδιών αλλά και των γονέων. [36]

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της εργασίας, παράλληλα, μοιράστηκαν τριάντα ερωτηματολόγια στο σύνολο (δεκαπέντε σε ενήλικες και δεκαπέντε σε ανήλικους) για το πάρκο των Κομνηνών, την χρήση του, την εικόνα του και τις αλλαγές που επιθυμούν. Σκοπός αυτής της ενέργειας, ήταν η γνώση της άποψης του κόσμου για την υπάρχουσα κατάσταση του πάρκου και οι αλλαγές που επιθυμούν να γίνουν, για τον μετέπειτα σχεδιασμό και διαμόρφωση του Τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων έχουν ως εξής: Αποτελέσματα ερωτηματολογίων ενηλίκων: [37]

38 [38]

39 [39]