ΣΚΕΨΕΙΣ. ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ Εκδίδεται από το 1858 ΜΠΙΛΥ ΓΚΡΑΧΑΜ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Transcript

1 ΚΑΘΩΣ ΕΙΜΙ ΕΛΕΕΙΝΟΣ

2 ΣΚΕΨΕΙΣ Στο παρόν τεύχος έχουμε για πρώτη φορά στο περιοδικό μας και στην Ελλάδα μία βιογραφία του δρος Μπίλλυ Γκραίαμ ή Γκράχαμ όπως καθιερώθηκε στα ελληνικά το όνομά του. Την έγραψε ο εκλεκτός συνεργάτης μας από την Θεσσαλονίκη, Λευτέρης Καλοτεράκης, που έχει ασχοληθεί και στο παρελθόν με άλλες βιογραφίες χριστιανών ηγετών. Ο Μπίλλυ Γκράχαμ ήταν ο άνθρωπος που κήρυξε τον Χριστό σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την γη και κάτω από διαφορετικά καθεστώτα. Ήταν ο άνθρωπος που κήρυξε τον Χριστό χωρίς η συμπεριφορά του να γίνει σκάνδαλο όπως έγινε με τους λεγόμενους τηλευαγγελιστές της δεκαετίας του 1980, που ατίμασαν την λέξη «χριστιανός» με την πολιτεία τους στον οικονομικό και στον ηθικό τομέα ούτε έγινε πρόσκομμα με τον πολυτελή τρόπο ζωής του. Κήρυξε το Ευαγγέλιο με απλότητα και με πειθώ. Χρησιμοποίησε όλα του τα φυσικά χαρίσματα για το σκοπό αυτό. Ο Γκράχαμ, και αυτό είναι αρνητικό, έγινε για πολλούς ευαγγελικούς ο «ευαγγελικός πάπας» δηλαδή η άποψή του θεωρήθηκε η τελειωτική γνώμη για οποιοδήποτε θέμα, σαν να έχει το αλάθητο. Αυτό βέβαια είναι κάτι για το οποίο δεν φέρει ευθύνη ο ίδιος αλλά δεν γίνεται και διαφορετικά, ένας δημόσιος άνδρας με τόσο καλή μαρτυρία διατρέχει αυτόν τον κίνδυνο. Ο Γκράχαμ αναμείχθηκε συχνά με τους πολιτικούς. Αναφέρονται παραδείγματα στο άρθρο. Ο ίδιος σε μία μικρή συνέντευξη πέρσι όταν ερωτήθηκε τι θεωρεί ότι έκανε λάθος είπε ότι η στενή σχέση του με τους πολιτικούς ήταν ένα λάθος. Ας μην ξεχνάμε πάντως ότι η εποχή της παρουσίας του ήταν μία άλλη εποχή, ψυχρού πολέμου και πολιτικών θεωριών. Τώρα πιο εύκολο είναι νομίζω να μείνει κανείς εκτός πολιτικής. Ένας καλός φίλος του περιοδικού μας, έστειλε προσφάτως ένα γράμμα στον δρα Γκράχαμ και τον ρώτησε γιατί δεν ήλθε ποτέ στην Ελλάδα (και δεν μιλάμε για την δορυφορική εκστρατεία που είχε γίνει στα μέσα της δεκαετίας του 90 όπου ο δρ Γκράχαμ, γηραιός πλέον, είχε μιλήσει από μακριά ΜΠΙΛΥ ΓΚΡΑΧΑΜ σε διάφορα μέρη της γης). Αυτή την ερώτηση την έχω ακούσει από πολλά στόματα. Ο δρ Γκράχαμ δεν απαντά πλέον στα γράμματα που του στέλνουν, λόγω γήρατος και αδυναμίας. Έχει όμως προσωπικό στο οποίο δίνει κατευθύνσεις αλλά και γενικά ξέρουν την γραμμή του. Στην απάντησή της λοιπόν, μία βοηθός του παλαίμαχου εργάτη του Ευαγγελίου, απαντά στο ερώτημα με ένα άλλο ερώτημα: «αυτό διερωτώμαστε και εμείς» δηλαδή, αν τον είχατε καλέσει θα ερχόταν, αλλά δεν τον καλέσατε. Σημειωτέον ότι για να έλθει σε κάποιο μέρος ο Γκράχαμ ζητούσε πρόσκληση από όλες ή τις περισσότερες εκκλησιαστικές ομάδες. Και πότε μπόρεσαν να συνεννοηθούν οι εκκλησιαστικές ομάδες της Ελλάδας; Πότε μπόρεσαν να συνεργαστούν με άλλους οι «επιτυχημένοι της ημέρας», με άλλους, που τους θεωρούσαν «κλασσικούς»; Πότε μπόρεσαν οι «κλασσικοί» να ξεφύγουν από τις διοικητικές τους αγκυλώσεις και την εσωστρέφειά τους και να τον καλέσουν; Πότε μπόρεσε η επικρατούσα εκκλησία να μιμηθεί την ορθόδοξη εκκλησία της Σοβιετικής Ένωσης ή της Ρουμανίας του Τσαουσέσκου και να καλέσει έναν «αιρετικό» σαν τον δρα Γκράχαμ να μιλήσει στον λαό της; Τώρα είναι καλύτερα τα πράγματα αλλά τώρα είναι πλέον αργά. Τώρα δεν υπάρχει Μπίλλυ Γκράχαμ, υπάρχει Μπέννυ Χινν. Περάσαμε από το ζενίθ στο ναδίρ. Καθώς κάθεται εκεί στο Μοντρήτ ο ενενηνταπεντάχρονος Μπίλλυ Γκράχαμ μακριά από τα εκατομμύρια των ακροατών, μακριά από την αναγνωρισιμότητα, μακριά από την διακονία των βιβλίων του και των περιοδικών του, με πολλούς από τους στενούς του συνεργάτες στην δόξα του ουρανού, δεν μπορεί παρά να αναλογίζεται την μακρά του πορεία στην διακονία του Ευαγγελίου. Και είμαι σίγουρος ότι μπορεί να πει σαν τον Παύλο: «τον δρόμον τετέλεκα, την πίστιν τετήρηκα». ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γιάννης Τσεβάς Εξώφυλλο: Φωτό από εκστρατεία του Μπίλλυ Γκράχαμ. Αγαπημένος ύμνος των εκστρατειών του ήταν το "Καθώς Ειμί Ελεεινός" (αγγλικά: Just as I Am). Γραφή και Εκκλησία: Ποια δημιούργησε ποια 291 Ο Ιησούς Χριστός, Κύριος στη ζωή μας 293 Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων, των Γομόρρων και του Λωτ 297 Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς 301 Η βάση και το μέσον της δικαίωσης 305 Billy Graham: Ένας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου 307 Διαχειριστική Επιτροπή Ευαγγελικών Αφιερωμάτων "Ευαγές Ίδρυμα": 100 χρόνια υπηρεσία στην Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας 314 Το όνομα του Θεού 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ Εκδίδεται από το 1858 Πάντα δοκιμάζετε, το καλόν κατέχετε Α Θεσσ. 5: 21 Λεωφ. Αμαλίας 50, Αθήνα Tηλ.: Fax: astir@gec.gr ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ: Ιωάννης Τσεβάς ΙΔΡΥΤΗΣ: Μιχ. Δ. Καλοποθάκης ( ) ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΕΚΔΟΤΕΣ: Δημ. Μ. Καλοποθάκης ( ) Μιχ. Β. Κυριακάκης ( ) Γ. Τασίογλου ( ) Φ. Β. Καμπουρόπουλος ( ) ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ: Γ. Αδάμ, Τιμ. Αναστασιάδης, Ε. Αντωνιάδου, Παν. Κανταρτζής, Αντ. Κουλούρης, Μελ. Μελετιάδης, Παρ. Παπαγεωργίου, Ειρ. Τερζάκη, Ιωάν. Τσεβάς ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣ: Σειράς «Λόγος»: Ειδικών αφιερωμάτων: Ποίηση, Προσευχές: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Λ. Κολλάρος Μελ. Μελετιάδης Λιλ. Βαλαή Στέλιος Παπαβασιλείου Έρση Αντωνιάδου Μυρτώ Σαχινίδου Γιώργος Σώχος ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ-ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Έρση Αντωνιάδου Λεωφ. Αμαλίας Αθήνα ΑΡΙΘΜ. ΛΟΓ. ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: EUR (Στ. Παπαβασιλείου) IBAN: GR BIC: PIRBGRAA ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ: Βοστώνης: Βόλου: Θεσ/νίκης: Κατερίνης: Κέρκυρας: Κύπρου: Τάκης Τσανικλίδης Φιλίτσα Σαμαρά- Χατζηθεοδώρου Δημήτρης Σοφός Γιώργος Χουσουρίδης Βέτα Παντελιού Δέσποινα Μελετιάδου ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: Εσωτερικό & Κύπρος 10 Ευρώπη: 26 - ΗΠΑ USD 30 Καναδάς, Αυστραλία κ.λπ. Δολ. 30 ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: 1,00 ISSN Τα ενυπόγραφα άρθρα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων. Η σύνταξη του περιοδικού διατηρεί το δικαίωμα να κάνει συντομεύσεις ή διορθώσεις στα προς δημοσίευση κείμενα. Τα χειρόγραφα δεν επιστρέφονται. 290 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 Γραφή και Εκκλησία: Ποια δημιούργησε ποια του Λεωνίδα Κολλάρου «Ταύτα δε εγράφησαν, δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού, και πιστεύοντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτού» Η πεποίθησή μας, όπως αυτή διαμορφώνεται από την ίδια την Αγία Γραφή, είναι ότι η Γραφή έχει μια θέση κυρίαρχη στο πνευματικό στερέωμα και η εξουσία της είναι υπεράνω της όποιας εξουσίας τής όποιας Εκκλησίας. Η Εκκλησία πρέπει να αναγνωρίζει και να υποτάσσεται στην εξουσία της Αγίας Γραφής και μόνο, στην οποία μάλιστα (όπως θα προσπαθήσουμε να δείξουμε) οφείλει και την ύπαρξή της, την δημιουργία της. Δεν είναι όμως αυτή και η θέση των άλλων δύο Εκκλησιών του Χριστιανοσύνης (Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας). Στις εν λόγω Εκκλησίες καλλιεργείται η ιδέα ότι η Γραφή είναι θυγατέρα της Εκκλησίας, δημιούργημα της Εκκλησίας προωθείται η εντύπωση ότι η Εκκλησία μάς έδωσε την Αγία Γραφή, έφερε στην ύπαρξη την Αγία Γραφή, ότι η Εκκλησία προηγείται χρονικά της Αγίας Γραφής. Εάν η Γραφή οφείλει την ύπαρξή της στην Εκκλησία, τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Εκκλησία λέει για την Γραφή και για όλα τα θέματα. Εάν όμως η Εκκλησία οφείλει την ύπαρξή της στον λόγο του Θεού, στην Γραφή, τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Γραφή αυτόνομα λέει για όλα τα θέματα. Το ερώτημα είναι: Η Εκκλησία δημιούργησε τη Γραφή, τον λόγο του Θεού, ή η Γραφή, ο λόγος του Θεού, δημιούργησε την Εκκλησία; Είναι η Εκκλησία και η παράδοσή της αρχαιότερη της Γραφής, ή η Γραφή είναι αρχαιότερη της Εκκλησίας και της παράδοσής της; Ο λόγος του Θεού Ήταν για την σωτηρία του ανθρώπου που ο Θεός πάσης χάριτος άρχισε να αποκαλύπτει σωτήριες αλήθειες, τις οποίες ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να εξορύξει με την σκαπάνη της δικής του νοημοσύνης. Ο τρόπος μετάδοσης των διαφόρων αποκαλύψεων ήταν κυρίως προφορικός, ήταν λόγος. Πολύ συχνά διαβάζουμε στη Γραφή φράσεις που καταδεικνύουν και το γεγονός της αποκάλυψης και το γεγονός ότι αυτή παραδίδονταν κυρίως προφορικά. Φράσεις όπως, «Και είπεν ο Κύριος,», «Και είπεν ο Κύριος προς τον», «Και ελάλησεν ο Κύριος λέγων,», «λόγος Κυρίου έγινε προς αυτόν, λέγων», κάνουν την εμφάνισή τους ευθύς εξ αρχής στην Γραφή. Όπου και αν απαντώνται στην Γραφή τέτοιες εκφράσεις εμπνέουν σεβασμό, δέος και σοβαρότητα με τον χαρακτηριστικό εκείνο τόνο μεγαλοπρέπειας η οποία περιβάλλει με ουράνιο μεγαλείο και υπερανθρώπινη και υπερεκκλησιαστική εξουσία όλα τα λόγια του Θεού. Το περιεχόμενο τέτοιων μηνυμάτων ήταν ο λόγος του Θεού, εφόσον ο Θεός ήταν αυτός που παρέδιδε αυτά τα μηνύματα, και με αυτά καλούσε συγκεκριμένους ανθρώπους προς τον εαυτό Του και βαθμηδόν συγκροτούσε τον περιούσιο λαό Του, κατηύθυνε αυτόν τον λαό, τους οδηγούσε στο θέλημά Του και τους διατηρούσε παρά τις αδυναμίες και τα τρωτά του λαού. Σαν παράδειγμα, ο Θεός κάλεσε τον Αβραάμ, με συγκεκριμένα λόγια, να εξέλθει από τη γη των προγόνων του και από την ειδωλολατρία, και ότι ο Θεός θα τον έκανε έθνος μέγα. Αυτή ήταν η αρχή της δημιουργίας του λαού του Θεού, δηλαδή της Εκκλησίας, στη μορφή που αυτή είχε στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης. Βλέπουμε δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δημιουργούσε τον λαό Του, την Εκκλησία. Ο Θεός συνέχισε να νουθετεί αυτόν τον λαό, με σκοπό την φυσική διατήρησή του, την πνευματική ενίσχυση και ευλογία του, απευθύνοντάς τους προτροπές όπως «Εάν υπακούεις επιμελώς εις την φωνήν Κυρίου του Θεού σου». Ο λόγος του Θεού ήταν αυτό που πάντα προηγείτο και ακολουθούσε η γέννηση και δημιουργία του λαού Του και της Εκκλησίας Του. Την ίδια αλήθεια διαπιστώνουμε και στα χρόνια της Καινής Διαθήκης που ήταν τα αποστολικά χρόνια ίδρυσης της Εκκλησίας στην νέα της μορφή. Σαν παράδειγμα, την ημέρα της Πεντηκοστής ο Πέτρος «ύψωσε την φωνήν του και ελάλησε προς αυτούς,». Ποιο ήταν το αποτέλεσμα του λόγου του, δηλαδή του λόγου του Θεού, αφού ο Πέτρος ήταν θεόπνευστος και μίλησε κινούμενος από το Πνεύμα του Θεού; Ήταν το εξής: «Και προσετέθησαν εν τη ημέρα εκείνη ψυχαί ωσεί τρισχίλιαι». Το ίδιο μοτίβο συνεχίζεται σε όλο το βιβλίο των Πράξεων. Ο λόγος του Θεού οδηγούσε ψυχές στο να πιστέψουν στο Χριστό, να σωθούν και να προστεθούν στην Εκκλησία. Έτσι διαβάζουμε, «Ο δε Κύριος προσετίθει τους σωζομένους καθ ημέραν τη εκκλησία». Ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία. Δεν δημιουργούσε η Εκκλησία το λόγο του Θεού, αλλά ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία. Ο λαός του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη και ο λαός Του στην Καινή Διαθήκη, δηλαδή η Εκκλησία, ήταν πάντοτε το δημιούργημα του λόγου του Θεού, της αποκάλυψης του Θεού. Χωρίς τις αποκαλύψεις του ανεξιχνίαστου Θεού δεν θα ήταν δυνατή ούτε η κλήση ανθρώπων στην πίστη, ούτε η δημιουργία της Εκκλησίας, ούτε η ενδυνάμωση και επιβί- ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

4 ωσή της. Ο Θεός μάς καλεί, μας σώζει, μας αναγεννά, δημιουργεί την Εκκλησία Του μέσω του λόγου Του. Ο λόγος του Θεού παίρνει γραπτή μορφή, γίνεται Γραφή Ήρθε όμως και καιρός που ο ίδιος αληθινός Θεός αποφάσισε να προστατέψει τον λόγο Του από την φθορά της λήθης και από τις επιθέσεις της ανθρώπινης κακοήθειας και απιστίας με το να φροντίσει για την διατήρηση αυτού του λόγου με την καταχώρησή του σε γραπτή μορφή. Έτσι, ενώ ο Θεός είχε δώσει αποκαλύψεις στον Αδάμ, στον Νώε, στον Αβραάμ, τον Ισαάκ και σε όλους τους πιστούς δούλους Του και ενώ πολλά από αυτά τα στοιχεία είχαν ήδη καταχωρηθεί και σε γραπτή μορφή, έπρεπε να φτάσουμε στα χρόνια του Μωυσή για να υπάρξει μια συγκεντρωτική και πλήρης καταχώρηση της θεϊκής αποκάλυψης σε γραπτή μορφή. Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε μέχρι την ολοκλήρωση της θεϊκής αποκάλυψης με την συγγραφή της Αποκάλυψης, ως το τελευταίο βιβλίο της Γραφής. Ουσιαστικά δεν άλλαζε τίποτα. Αυτό που προηγουμένως ήταν προφορικό τώρα ήταν γραπτό. Οι δύο αυτές μορφές της ίδιας αποκάλυψης ήταν ένα και το αυτό, μετέδιδαν το ίδιο μήνυμα. Η ταύτιση του λόγου του Θεού με την Γραφή ήταν κάτι που επισημαίνεται και στην αρχαία χριστιανική γραμματεία. Λέει σαν παράδειγμα ο Ευσέβιος Καισαρείας: «Ταύτα θεσπίζουν παλαιοί χρησμοί προφητών, παραδοθέντες εγγράφως» (Εις τον Βίον Κων/νου Βασιλέως, Λόγος Α 3). Ένα ακόμη παράδειγμα θα πάρουμε από τον Γρηγόριο Νύσσης. Γράφοντας κατά του Ευνομίου Βιβλ.2,9, λέει: «Ποιος προφήτης, ποιος νομοθέτης, ποιος πατριάρχης, ποιο άλλο πρόσωπο από εκείνους που κινήθηκαν ως θεόπνευστοι από το Άγιο Πνεύμα, των οποίων οι φωνές διατηρήθηκαν γραπτώς,». Ο λόγος του Θεού διακηρύττονταν στους ανθρώπους και όσοι ανταποκρίνονταν σε αυτόν σώζονταν και ενσωματώνονταν στο λαό του Θεού, στην Εκκλησία. Ακριβώς αυτό φαίνεται στην ιστορία των Πράξεων των αποστόλων. Τα κηρύγματα των αποστόλων, δηλαδή ο λόγος του Θεού, δημιούργησαν την Εκκλησία, και κατόπιν αυτά τα κηρύγματα διατηρήθηκαν σε γραπτή μορφή στις Πράξεις και φυσικά σε ολόκληρη την Καινή Διαθήκη. Φυσικά το ίδιο ακριβώς υποστηρίζουμε και για την διδασκαλία του Κυρίου μας. Ο Κύριος δίδαξε προφορικά και συχνά μίλησε για την ανάγκη οι άνθρωποι να δεχθούν τον λόγο Του προκειμένου να γνωρίσουν την αλήθεια, να σωθούν, να φωτισθούν, να γίνουν τέκνα Θεού και να πολιτογραφηθούν στην βασιλεία του Θεού. Ο ίδιος δεν έγραψε τίποτα, φρόντισε όμως τα λόγια Του να διατηρηθούν σε γραπτή μορφή, με την θεόπνευστη συγγραφή τους υπό των αγίων αποστόλων, διότι μόνο η θεόπνευστη αυτή συγγραφή μπορεί να εγγυηθεί την αξιοπιστία και την ακρίβεια του περιεχομένου. Όλα λοιπόν τα μηνύματα των απ αιώνος προφητών, οι διδασκαλίες του Κυρίου και τα κηρύγματα των αγίων αποστόλων αποτελούν τον λόγο του Θεού που ο Θεός χρησιμοποίησε σαν όργανο για το απ αρχής κάλεσμα του λαού Του και την δημιουργία της αγίας Εκκλησίας Του. Ίσως θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ακόμη μια μαρτυρία από την μετα-νικαϊκή εποχή της ταύτισης του προφορικού λόγου του Θεού με την Γραφή: «Όταν τα Ευαγγέλια ή οι Επιστολές αναγιγνώσκονται, ας μη επικεντρώνεται η προσοχή σου στο βιβλίο ή στον αναγνώστη, αλλά στον Θεό που σου μιλάει από τον ουρανό» (2 η ομιλία ενός έργου αποτελούμενο από 4 Ομιλίες, αγνώστου συγγραφέως και εσφαλμένα αποδιδόμενες στον Γρηγόριο τον Θαυματουργό, άλλοι βλέπουν το στυλ του Πρόκλου Κων/λεως, και άλλοι θεωρούν την 4 η ομιλία αξία του Χρυσοστόμου). «Λόγος του Θεού» λοιπόν και «Γραφή» είναι συνώνυμα. Αυτό που είπαμε ανωτέρω, δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δημιούργησε την Εκκλησία, τώρα μπορούμε να το εκφράσουμε χρησιμοποιώντας τη συνώνυμη φράση «Αγία Γραφή», και να πούμε ότι η Γραφή δημιούργησε την Εκκλησία. Διότι ενώ από τη μια τονίζεται ότι οι άνθρωποι πίστευαν καθώς κηρύττονταν ο λόγος του Θεού, από την άλλη τονίζεται ότι οι άνθρωποι πίστευαν καθώς πείθονταν σε αυτά που λέει η Γραφή. Σαν παράδειγμα, τον άρχοντα της βασίλισσας των Αιθιόπων τον ευαγγέλισε ο Φίλιππος, και η πληροφορία που έχουμε είναι ότι ο Φίλιππος άνοιξε το στόμα του «και αρχίσας από της Γραφής ταύτης, (την οποία εκείνη τη στιγμή διάβαζε ο Αιθίοπας) ευηγγελίσατο εις αυτόν τον Ιησούν». Ο σκοπός της Γραφής παραμένει ο ίδιος Ο απόστολος Ιωάννης παρουσιάζει το σκοπό της Γραφής: «Ταύτα δε εγράφησαν, δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού, και πιστεύοντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτού». Αυτό θεωρώ ότι είναι απόλυτα αληθές. Επειδή ο λόγος του Θεού έχει απόλυτη εξουσία σε όλα τα θέματα σε όσα αναφέρεται, είτε πρόκειται για θέματα ιστορίας, είτε για θέματα γεωγραφίας, είτε σε θέματα σωτηρίας, αγιασμού, ή σε οτιδήποτε σχετίζεται με ζωήν και ευσέβειαν. Αυτά γράφτηκαν για να σωθούμε, να πιστέψουμε στο Σωτήρα που μας προσκαλεί ακόμα και σήμερα με το ίδιο εκείνο παλιό μήνυμα του ευαγγελίου στο οποίο διακηρύσσει ότι ο πιστεύων εις Αυτόν έχει ζωήν αιώνιον. Πιστεύεις σε αυτή την απλή και κατανοητή διακήρυξη του Υιού του Θεού; Εκείνα τα λόγια είναι για πάντα χαραγμένα στις πλάκες της Αγίας Γραφής, και παραμένουν λόγος Θεού τόσο όσο και τα πιο αρχαία λόγια του Μωυσή. Όλα μας δείχνουν την αμαρτωλότητά μας, την ανάγκη μας να μετανοήσουμε, να πιστέψουμε και με το μυαλό μας και με την καρδιά μας στον μοναδικό Μεσίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Όσοι το έχουν κάνει είναι σωσμένοι και ευλογημένοι. Όσοι πελαγοδρομούν με σωστές θρησκείες και εκκλησιαστικές αλαζονείες χάνουν τον Χριστό και κερδίζουν τα σκύβαλα. Δεν αντιλαμβάνονται την αιώνια ζημία αφού θεωρούν ότι στη σωστή θρησκεία θα βρουν τη σωτηρία. Όποιος όμως έχει τον Υιό έχει την ζωή, ενώ όποιος δεν έχει τον Υιό, όσο μεγαλοπρεπής και αν είναι η εκκλησία του, δεν έχει την ζωή. Και αυτός ο Υιός μας προσφέρεται μέσα στον Λόγο του Θεού. Εξ αυτού προκύπτει και η ανάγκη προσωπικής μελέτης της Αγίας Γραφής. Διαβάζοντάς την εκατομμύρια ανθρώπων σε όλη την υφήλιο και από κάθε φυλή, έθνος, λαό και γλώσσα βρήκαν τη σωτηρία τους δια της μετανοίας και πίστεως στον Σωτήρα. Μαζί με όλους αυτούς στεκόμαστε ενωμένοι ως ένα παγκόσμιο σώμα Χριστού, ως η νύμφη του Χριστού. Δοξασμένο το Άγιο Όνομά Του! Ο κ. Λ. Κολλάρος είναι κήρυκας του Ευαγγελίου στην Ε.Ε.Ε. Ιωαννίνων. 292 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

5 Ο Ιησούς Χριστός, Κύριος στη ζωή μας του αιδ. Γιώργου Αδάμ Κολοσσαείς 2:6-7 «Ὡς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον, ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε, ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικοδομούμενοι ἐν αὐτῷ καὶ βεβαιούμενοι ἐν τῇ πίστει καθὼς ἐδιδάχθητε, περισσεύοντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαριστίᾳ». Τα εδάφια αυτά είναι μια καλή περίληψη του τι σημαίνει να είναι κάποιος χριστιανός και να ακολουθεί τον Χριστό. Ο χριστιανός ακολουθεί τον Χριστό ως Κύριο, κι αυτό σημαίνει - να βαδίζει ενωμένος μαζί του, «εν αυτώ» - να είναι ριζωμένος στην αλήθεια Του και - να χτίζει τη ζωή του στη δική Του αλήθεια. Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Το πρώτο που διδασκόμαστε είναι «ποιος» είναι ο Ιησούς Χριστός, τον οποίο ακολουθούμε: είναι «Κύριος». Η προς Κολοσσαείς επιστολή ξεκαθαρίζει πολύ το τοπίο γύρω από το πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστού. Στο πρώτο κεφάλαιο - και πιο συγκεκριμένα στον ύμνο για τον Χριστό - μαθαίνουμε τους λόγους για τους οποίους ο Χριστός είναι «Κύριος»: 1. Μας έδωσε την απολύτρωση, μας συγχώρησε τις αμαρτίες (εδ.14) 2. Είναι εικόνα του αόρατου Θεού (εδ. 1 5α ) 3. «πρωτότοκος πάσης κτίσεως» (εδ. 15β) 4. Τα πάντα δι αυτού ήρθαν στην ύπαρξη, όσα στον ουρανό κι όσα στη γη, τα ορατά και τα αόρατα, θρόνοι και κυριότητες, αρχές και εξουσίες (εδ. 16 α ) 5. Ό,τι υπάρχει είναι πλασμένο μέσω του Χριστού (εδ. 16β) 6. Ό,τι υπάρχει τον Χριστό έχει σκοπό του (εδ. 16γ) 7. Υπάρχει Αυτός πριν από καθετί (εδ. 17 α ) 8. Αυτός τα πάντα συγκρατεί, για να μπορούν να υπάρχουν (εδ. 17β) 9. Αυτός η κεφαλή του σώματος που είναι η εκκλησία (εδ. 18 α ) 10. «ὅς ἐστιν ἀρχή» (εδ. 18β) 11. «πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν» (εδ. 18γ) 12. «ἐν πᾶσιν αὐτὸς πρωτεύων» (εδ. 18δ) 13. Μέσα σ εκείνον η θεότητα έστερξε ολάκερη να κατοικήσει (εδ. 19) 14. Συμφιλιώνει τα πάντα με τον εαυτό του, είτε στη γη είτε στον ουρανό (εδ. 20 α ) 15. Φέρνει ειρήνη με το αίμα του Σταυρού Του (εδ. 20β). Εκτός αυτών, στο δεύτερο κεφάλαιο διαβάζουμε πως στον Χριστό: «βρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως» (2:2-3, ΝΜΒ), πως «μόνο στο Χριστό κατοικεί σωματικά όλη η θεότητα» (2:9, ΝΜΒ), επομένως «Μόνο αυτός μπορεί να μας δώσει την πληρότητα της ζωής, αυτός που είναι κύριος κάθε αρχής και εξουσίας» (2:10, ΝΜΒ). Είναι σημαντικό όλα αυτά, ως χριστιανός, να τα έχω στο μυαλό και στην καρδιά μου για να ξέρω σε ποιον πιστεύω. Ο Χριστός δεν ήταν ένας φιλόσοφος, δεν ήταν ένας ηθικολόγος, δεν ήταν ένας καλός και σοφός δάσκαλος. Ο Χριστός είναι ο ζωντανός Θεός που πήρε σάρκα, ήρθε στη γη και μας «εξήγησε» το Θεό (Ιωάν. 1:18). Όποιος θέλει να γνωρίσει τον Θεό, πρέπει να γνωρίσει τον Κύριο Ιησού Χριστό (Ιωάν. 14:9). Τι σημαίνει να ακολουθώ τον Ιησού Χριστό ως Κύριο; Στα εδάφια 2:6-7, διαβάζουμε για την πιο θεμελιώδη πρακτική συνέπεια όλων αυτών που έχουμε διδαχθεί ως τώρα. Όταν ακολουθώ τον Χριστό, τον ακολουθώ ως «Κύριο»: «Ὡς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον». Αυτή η διαπίστωση είναι εξαιρετικά σημαντική και σοβαρή. Πάρα πολύ συχνά, πιο συχνά από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε ίσως, στο μυαλό μας, στη σκέψη και στην καρδιά μας, ο Χριστός δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας καλός σύμβουλος. Διαβάζουμε το Λόγο Του, ακούμε την αλήθεια Του, την ξέρουμε, αλλά την εφαρμόζουμε κατά το δοκούν. Ανάλογα με το αν εμείς νομίζουμε πως αυτό που ζητάει είναι εφαρμόσιμο, ή λογικό. Ακολουθούμε την αλήθεια Του επιλεκτικά, ανάλογα με τα συναισθήματά μας ή την κρίση μας. Αυτό αποδεικνύεται από τις επιλογές μας, φανερώνεται από τις προτεραιότητες στην καθημερινότητά μας. Για παράδειγμα, από το χρόνο που δίνουμε για να μιλήσουμε στο Θεό, για να υπηρετήσουμε το Θεό, από το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, από το πώς διαλέγουμε τον σύντροφο της ζωής μας. Ο Χριστός πολύ συχνά δεν είναι Κύριος, είναι ένας καλός σύμβουλος. Δίνει παρηγοριά, αλλά όχι οδηγία. Δίνει ελπίδα, αλλά δεν θα μου λέει τι να κάνω πάντα. Όμως, δεν είναι αυτός ο Χριστός της Αγίας Γραφής. Αυτός ο Χριστός είναι «δικό» μας, κατασκεύασμα. Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος, Τον υπακούω Διαβάζουμε για παράδειγμα το εξής που έλαβε χώρα στο τελευταίο δείπνο του Χριστού με τους μαθητές: «12 Όταν τους έπλυνε τα πόδια, φόρεσε το ιμάτιό του, πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε: <<Καταλαβαίνετε τι έκανα σ εσάς; 13 Εσείς με φωνάζετε «Διδάσκαλε» και «Κύριε», και σωστά το λέτε, γιατί είμαι. 14 Αν, λοιπόν, εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια, έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου. 15 Σας έδωσα το ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

6 παράδειγμα, για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ. 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του, ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε. 17 Εάν τα μάθατε αυτά, θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλας (Ιωάννης 13:12-17). Ο Χριστός είναι Κύριος, εγώ είμαι δούλος. Δεν είμαι ανώτερος από αυτόν που ακολουθώ. Αν, λοιπόν, ο Κύριος έζησε με ένα τρόπο, με τον ίδιο ζει κι ο δούλος. Αν ο Κύριος προστάζει κάτι, ο δούλος το κάνει. Επομένως αφού ο Χριστός είναι Κύριος, πρέπει να Τον υπακούω. Δεν μπορώ να έχω άλλου είδους σχέση μαζί του. Δεν υπάρχει άλλη σχέση φιλική, πιο χαλαρή: «Στη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει «Κύριε, Κύριε», αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουράνιου Πατέρα μου» (Ματθαίος 7:21). Αυτό σημαίνει για να το δούμε κι από άλλη πλευρά - πως αν ο Χριστός δεν είναι «Κύριος» στη ζωή μου, τότε δεν είναι τίποτα. Δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι λιγότερο από Κύριος. Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος, Τον ακολουθώ ως μαθητής Στα λόγια του Χριστού στον Λουκά κεφ. 14 υπάρχουν τέσσερις βασικές διευκρινήσεις/προειδοποιήσεις. Καθώς ακολουθεί πλήθος τον Χριστό, πλήθος που προφανώς έχει δει κι έχει ακούσει για τα θαύματα, τη δύναμη, αλλά και τη διδασκαλία του, ο Χριστός τρεις φορές τους λέει ποιος «δεν μπορεί να είναι μαθητής» Του. (α) «Αν κάποιος έρχεται σε μένα, και δεν μισεί τον πατέρα του, και τη μητέρα, και τη γυναίκα, και τα παιδιά, και τους αδελφούς, και τις αδελφές, ακόμα μάλιστα και τη δική του ζωή, δεν μπορεί να είναι μαθητής μου» (Λουκάς 14:26). Για να ακολουθήσω τον Χριστό ως Κύριο, πρέπει να Τον αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (Ματθ. 10:37), τόσο πολύ ώστε η αγάπη μου για την οικογένειά μου και για τον ίδιο μου τον εαυτό να φαίνεται σαν μίσος. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μέσα στο ίδιο σπίτι δεν είναι όλοι πιστοί στον Χριστό. Καμιά φορά, όμως, συμβαίνει ακόμη και όταν η οικογένεια αποτελείται από πιστούς ανθρώπους. Ακόμη και τότε μπορεί η οικογένεια να γίνει εμπόδιο στην υπακοή μας. Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή όλοι έχουμε ανθρώπινες επιθυμίες και όνειρα και αυτά μπορεί να συγκρουστούν με του Θεού τα σχέδια. Δεν μπορεί κάποιος να είναι μαθητής του Χριστού και να μην είναι διατεθειμένος να θυσιάσει - αν χρειαστεί - τις επιθυμίες των γονιών του, των αδελφών του, της γυναίκας του, τις δικές του, όταν αυτές οι επιθυμίες, ακόμη και αν είναι καλές στα ανθρώπινα μάτια, έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που ο Θεός θέλει. (β) «Και όποιος δεν βαστάζει τον σταυρό του, και έρχεται πίσω μου, δεν μπορεί να είναι μαθητής μου» (Λουκάς 14:27). Όποιος άκουγε για σταυρό εκείνη την εποχή καταλάβαινε πολύ καλά τι εννοούσε ο Χριστός. Έβλεπαν τους σταυρούς των Ρωμαίων πολύ τακτικά. Αυτοί που άκουγαν καταλάβαιναν πως σταυρός σημαίνει θάνατο, χωρίς ίσως να είναι σε θέση να δουν πως ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ακολουθώντας τον Χριστό. Ποιες είναι οι εικόνες που θυμίζουν θάνατο σήμερα; Θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα: «Όποιος με ακολουθεί είναι σαν να κάθεται στην ηλεκτρική καρέκλα». Πραγματικά ο Χριστός καλεί τους ανθρώπους να έρθουν σε Αυτόν και να πεθάνουν ως προς τον παλιό τρόπο ζωής, σύμφωνα με τον οποίο είναι φυσιολογικό το να ζεις για τον εαυτό σου, για να είσαι αξιοπρεπής στην κοινωνία, για να απολαμβάνεις τα δώρα που σου δίνει ο Θεός, όχι για τον Θεό όμως! Ο παλιός τρόπος ζωής σε οδηγεί να ζεις για να ικανοποιείς τις επιθυμίες σου, να ζεις για σένα. Όλοι για τον εαυτό τους ζουν. Ο εγωισμός γίνεται φυσιολογικός. Οι κάθε είδους επιθυμίες το ίδιο. Όμως: «Και όσοι είναι τού Χριστού, σταύρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες». (Γαλάτας 5:24). Ο εγωισμός μου, η υπερηφάνεια μου, η πονηρή μου επιθυμία, η πλεονεξία μου, η αδιαφορία μου, η ειρωνεία μου, συμπεριφορές που θεωρούσα φυσιολογικές, τώρα βλέπω πως είναι αμαρτία, και τις εγκαταλείπω γιατί σταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος μαζί με τον Χριστό. Το «να σηκώνω το σταυρό μου» δεν σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που όλοι ως άνθρωποι αντιμετωπίζουμε. Δεν έχει να κάνει με την αρρώστια μας, ούτε τα τυχόν οικονομικά μας προβλήματα. Αυτά είναι δοκιμασίες που τα περνάνε όλοι. «Να σηκώνω το σταυρό μου» σημαίνει να θανατώνω τον παλιό τρόπο σκέψης και ζωής, και να κάνω αυτό που θέλει ο Χριστός ακόμη και όταν μου φαίνεται δύσκολο ή δεν μου αρέσει, ή ακόμη κι όταν σημαίνει διωγμό. Γιατί; Επειδή Τον αγαπάω πιο πολύ από κάθε άλλο άνθρωπο!! (γ) «Ποιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη, για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει; Κι αυτό, ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο, να μην αρχίσουν όλοι όσοι τον βλέπουν να τον κοροϊδεύουν και να λένε ότι αυτός ο άνθρωπος άρχισε να χτίζει αλλά δεν μπόρεσε να τελειώσει» (Λουκ. 14:28-30, ΝΜΒ). Ο Χριστός δίνει δύο παραδείγματα για να βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει να ακολουθώ τον Χριστό ως μαθητής. Όποιος θέλει να φτιάξει πύργο, κάθεται και υπολογίζει το κόστος, δεν ξεκινά χωρίς πρόγραμμα. Αν δεν το κάνει κι ο πύργος μείνει μισός οι άνθρωποι θα τον κοροϊδεύουν. Κατά παρόμοιο τρόπο, λέει ο Χριστός, λειτουργεί και η μαθητεία. Ο άνθρωπος πρέπει να κάτσει να σκεφτεί τι απαιτείται για να ακολουθεί τον Χριστό. Δεν ακολουθείς επειδή φαίνεται ενδιαφέρον, ή επειδή βρέθηκες σε ένα χώρο με ενδιαφέροντες ανθρώπους και το περιβάλλον είναι καλό και ηθικό. Αν ο άνθρωπος ακολουθεί τον Χριστό για αυτούς τους λόγους, τελικά αρχίσει να χτίζει τον πύργο που δεν θα τον τελειώσει. Αυτό θα οδηγήσει σε κοροϊδία κι εμπαιγμό από τους ανθρώπους. Αν θέλει κάποιος να ακολουθήσει τον Χριστό, πρέπει να το σκεφτεί. Τι είναι ο Χριστός για μένα; Τον αγαπάω πιο πολύ από καθετί άλλο; Πεθαίνω για τον παλιό τρόπο ζωής; Ο Χριστός και το θέλημά Του, έρχονται πάνω και πριν από καθετί; Αρκετά έχει γελάσει ο κόσμος με τους χριστιανούς, δεν νομίζετε; Αρκετά μας έχουν πει «υποκριτές», ανθρώπους που λέμε μεγάλα λόγια. Η δεύτερη εικόνα είναι αυτή του βασιλιά και του στρατού του: Ποιος βασιλιάς, πάλι, ξεκινάει να κάνει πόλεμο με άλλον βασιλιά χωρίς πρώτα να καθίσει να σκεφτεί αν μπορεί με δέκα χιλιάδες άντρες να αντιμετωπίσει αυτόν που του επιτίθεται με είκοσι χιλιάδες; Αν 294 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

7 δεν μπορεί, στέλνει μεσολαβητές, όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά, και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 14:31-32, ΝΜΒ). Άλλη μια εικόνα που μας καλεί να σκεφτούμε το κόστος. Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά. Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευτή, ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι. Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής. Η κατάσταση είναι αυτή που είναι. Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά, και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής. Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα, αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό. (δ) Έτσι, λοιπόν, κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχοντα» (Λουκ. 14:33, ΝΜΒ). Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων. Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό, αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος. Επειδή Τον αγαπώ, το δεύτερο είναι, ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής. Το τρίτο είναι πως, επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο, δεν ξεκινώ και μετά σταματώ. Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο: επειδή αγαπώ τον Χριστό, η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο. Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι καταστροφικό για την μαθητεία, επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τ άλλα να φαίνονται σαν μίσος. Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι; Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χριστό! «Η βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θησαυρό κρυμμένο στο χωράφι, που τον βρήκε ένας άνθρωπος και τον έκρυψε, κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφι» (Ματθ. 13:44, ΝΜΒ). Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής, έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι. Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά, για να αγοράσει εκείνο το χωράφι. Οι άλλοι δεν Τον καταλαβαίνουν, αλλά ο ίδιος χαίρεται!! Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε. «Η βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μ έναν έμπορο, που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια. Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι, πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασε» (Ματθ. 13:45-46, ΝΜΒ). Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε. Όμως, το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει, αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλησαν. Είναι καλύτερο. Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις; Τι θα συμβεί όμως, αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν; Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος «δεν μπορεί να είναι μαθητής μου» (Λουκ. 14:26, 27, 33). Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί, χωρίς ο Χριστός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές. Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρήσει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους, δηλαδή, χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους, χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή τους, και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα. Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότητα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστιανούς σήμερα; Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση; Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό, αυτός ο άνθρωπος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας, εμπαιγμού. Αυτός ο εμπαιγμός, η εμπειρία έχει δείξει, μας αγγίζει όλους. Ο κόσμος μας παρατηρεί. Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του, δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί. Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης: Ο χριστιανισμός των ανθρώπων γύρω μας, είναι μια αποκρουστικά μικροαστική υπόθεση, μια οικογενειακή χρηστοήθεια: να είναι καλά τα παιδιά μας, να καλοσπουδάσουν, να καλοπαντρευτούν, να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν, «ουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσι»; (Σ. Ζουμπουλάκη, Η αδελφή μου, εκδ. Πόλις, σελ.61). Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας; Αυτό μόνο θα ζήσουμε; Ο Χριστός είναι «μόνο» βοηθός μας; Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας; Η βασιλεία Του; Οι δικοί Του σκοποί; Η σωτηρία των ανθρώπων; Η μαθητεία σε όλα τα έθνη; Η μαρτυρία μας; Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία; Η προσωπική ζωή της μαθητείας; Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε; Να ακολουθώ τον Χριστό ως «Κύριο» σημαίνει πως είμαι μαθητής Του. Ο μαθητής του Χριστού (1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 14:26). (2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό, πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 14:27). (3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπροςπίσω (εδ ). (4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό, δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 14:33). Η αναγέννηση δεν είναι «αξεσουάρ». Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο. Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτιδας. Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου. Ο Ζακχαίος, όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του, αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου, κι από τα μισά που του έμειναν, υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε. Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό, και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει; Χρειαζόμαστε μετάνοια. Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώτα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός. Γιατί; Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε. Διδάξαμε μια αίρεση που λέει: Έλα στο Χριστό, δώσε του την καρδιά σου, κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς. Δεν το είπαμε έτσι, αλλά το εννοήσαμε. Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παιδιά μας, να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει, αλλά να μην αλλάζει η ζωή του. Αυτό είναι λάθος. Μπορεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό. Κι αυτό είναι λάθος. Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία, αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του, να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα, να ντύνεται όπως θέλει, να βλέπει ό,τι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ, να κοιμάται με τον αγαπημένο του/της «αφού ούτως ή άλλως ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

8 θα παντρευτούν». Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά, αν όχι όλα, τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς. Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά. Συγκινούμαστε με το κήρυγμα, αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζονται για μας, ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας. Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά, δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Δίνουμε στο Θεό τα περισσέματα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας, να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι «αξεσουάρ» εντέλει. Δεν μπορώ να ακολουθώ τον Χριστό ως «σωτήρα» αλλά όχι ως «Κύριο»!! Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνεται η σωτηρία, για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γίνει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί, αλλά δεν ζουν ως πιστοί! Ξεχνώντας πως Όπως, λοιπόν, το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή, έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 2:26). Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα: Γιατί με αποκαλείτε: Κύριε, Κύριε, και δεν κάνετε όσα λέω; (Λουκάς 6:46).Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σ εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει, θα σας δείξω με ποιον μοιάζει: 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του, έσκαψε βαθιά, κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σ ένα βράχο. Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι, δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν, γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο. 49 Αντίθετα, αυτός που ακούει τα λόγια μου και δεν τα εφαρμόζει, μοιάζει με έναν, που έχτισε το σπίτι του πάνω στο χώμα, χωρίς θεμέλια. Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι, γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 6:47-49). Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο. Η ανυπακοή μας, το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε, μας φέρνει σε αδιέξοδα, γκρεμίζει τα σπίτια μας, καταστρέφει τις ζωές μας. Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολουθώ τη σοφία Του, την οδηγία Του, χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες. Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο. «Ὡς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον, ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε, ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικοδομούμενοι». Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) «να περπατώ εν αυτώ» (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια. Να περπατώ «εν αυτώ», σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του. Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοικεί μέσα μου πλούσια. Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή. Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο, αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ. Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες! Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο! Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου. Το μυαλό μου ανακαινίζεται. Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαίνω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι. Μεταμορφώνομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαίνω ποιο είναι το θέλημα του Θεού, που είναι ευάρεστο στο Θεό και τέλειο (Ρωμ. 12:2). Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο. Πώς μοιάζει η ζωή αυτή; Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες, και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο; Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες, ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί. Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμασίες οικονομικές, υγείας, αποτυχίες επαγγελματικές. Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού, η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα, παραμένει ασάλευτη. Δεύτερο, ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο, έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες. Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό, κι όχι από ανθρώπους. Το δίκαιο και το άδικο, το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περιστάσεις, αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή. Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ, είναι σταθερός στις αποφάσεις του, ό,τι κι αν λέει το περιβάλλον του. Τρίτο, ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει «πέρα-δώθε». Μπορεί να δυσκολεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του, να πληγώνεται, όπως κι ο Χριστός, αλλά δεν αλλάζει. Έχει ρίζες, δηλαδή χαρακτήρα. Η γνώμη των ανθρώπων στη συνείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω: ανθρώπινη γνώμη. Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων, κι αυτό έχει κόστος, όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια, αλλά επειδή κανείς δεν το ζει. Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα, αλλά δεν πισωγυρίζεις. Τέταρτο, ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χριστό, και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία, είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό. Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος, δεν είναι τίποτα, τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του, δεν θα είναι. Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρόνιμες και τις 5 μωρές παρθένες; Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια; Αν προσέξετε, σε όλες τις παραβολές αυτοί που μένουν απέξω, δεν το περίμεναν! Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει. Αλλά δεν άνοιξε. Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω. Κι όμως, έμειναν. Στον Ματθαίο, αυτοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν «ποτέ δεν σας ήξερα». Κι αυτό είναι τραγικό! Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρίσκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία, αλλά ο Χριστός να μην είναι Κύριός του. Είναι θανατηφόρο. Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ. Κοστίζει την ψυχή σου. Ο Χριστός είναι Κύριος. Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο. Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο. Είναι επανάσταση. Είναι αλλαγή πορείας «Δεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό. Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του. Να είστε ριζωμένοι σ αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω του» (Κολοσσαείς 2:6-7 α ). Αμήν. Ο αιδ. Γ. Αδάμ είναι ποιμένας της Β Ε.Ε.Ε. 296 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

9 Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων, των Γομόρρων και του Λωτ του αιδ. Μελέτιου Β. Μελετιάδη Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου ΙΙΙ. Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη, 17 Καθώς τους έβγαζαν έξω, είπε ο ένας: «Φύγε, για να σώσεις τη ζωή σου! Μην κοιτάξεις πίσω σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή. Τρέξε να σωθείς στα βουνά, για να μην καταστραφείς». Ωστόσο, διαβάζουμε 26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατος. Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα: Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλατος; Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω, σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ. 17); Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει, ενώ είναι καθ οδόν, όταν η καταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οικογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ, όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός; Διότι, διαβάζουμε, 21 Ο Κύριος του είπε: «Θ ακούσω κι αυτόν το λόγο σου, και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες. 22 Τρέξε να καταφύγεις σ αυτήν, γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε, μέχρις ότου φτάσεις εκεί» Μήπως τελικά το κοίταξε πίσω δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα, αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο; Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα. Η γυναίκα του Λωτ, μη αντέχοντας να αποχωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής), τους συγγενείς της, τον λαό της, το σπίτι της, εγκαταλείπει τον άνδρα της, που βρίσκεται καθ οδόν προς την Σηγώρ, κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται. Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς, αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό. Γράφει ο Μωυσής: - ΝΜΒΕ 26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατος. - Ο 26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλός - Βάμβας, 26 Αλλ' η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατος Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα, όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοίταξε περιβλέψασα όπισθεν αυτού. Όμως, εάν η γυναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω, δεν θα ήταν λογικότερο να πει περιβλέψασα όπισθεν αυτής και όχι περιβλέψασα όπισθεν αυτού ; Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του, που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο, γύρισε πίσω από αυτόν. Δηλαδή, σταμάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα. Ωστόσο, γεννιέται το ερώτημα, εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια διαφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης. Καταλαβαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση. Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος. Λέει ο Χριστός Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει. Ανάμεσα στα άλλα, λέει ο Χριστός, 28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ. Έτρωγαν κι έπιναν, αγόραζαν και πουλούσαν, φύτευαν κι έχτιζαν. 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα, έβρεξε φωτιά και θειάφι απ τον ουρανό και τους αφάνισε όλους. 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου. 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι, να μην κατεβεί να τα πάρει. Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω. 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ (Λκ. 17). Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπενθύμιση-προειδοποίηση 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ. Αμέσως προηγουμένως, όμως, λέει, 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι, να μην κατεβεί να τα πάρει. Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω. 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ. Εμμέσως ο Χριστός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέστρεψε στα Σόδομα και γι αυτό καταστράφηκε. Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδικασμένη πόλη, αλλά κυριολεκτική επιστροφή. Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού. Ενώ ο Άγγελος της Χάρης: o την πήρε από το χέρι, o την έβγαλε από την πόλη ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

10 o την απομάκρυνε από την καταστροφή o της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί, στην πόλη, ήταν η καρδιά της. Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα, όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γι αυτό επέστρεψε εκεί. Ο Κύριος είπε, 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας (Μτ. 6). Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου, 19 «Μη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη, όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά, κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν. 20 Αντίθετα, να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό, όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά, κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέβουν. 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας». Πόσοι από εμάς, σαν την γυναίκα του Λωτ, δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη, στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας, που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυρούς στον ουρανό; Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο, ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν. Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας, 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ. 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει, κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει. 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύχτα, απ τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι, ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθεί. (Λκ. 17). ΙV. Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (19.30) Στον Ωσηέ λέει ο Θεός, 7 Καθώς το λέει ο λόγος, αυτός που σπέρνει άνεμο, θύελλα θα θερίσει (8.7). Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες, με την τελευταία να είναι η χειρότερη όλων. Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο. Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κοριτσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνομο επεισόδιο, αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του. Αντιθέτως, ήταν το αποτέλεσμα. Διαβάζουμε, 30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ. Γι αυτό έφυγε από κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες του. Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ, την οποία εκείνος είχε επιλέξει. Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου, όμως, παραμένει άγνωστη. Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λόφους, αλλά, η υπακοή του: Είναι καθυστερημένη Έχει λάθος κίνητρο: είναι ο φόβος που πηγάζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό. Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ, παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του. Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ, που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν. Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ως: ο τόπος κατοικίας των νεκρών, καθώς χρησιμοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών. Σ ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε: 9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του, στο σπήλαιο Μαχπελά, στον αγρό του Εφρών, γιου του Σωχάρ του Χετταίου, απέναντι από τη Μαμβρή. 10 Είναι ο αγρός, που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους. Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρρα (25). Ο τόπος κατοικίας των προσφύγων 16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασιλιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδά (ΙτΝ. 10) 6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση, γιατί πιέζονταν από παντού, και κρύφτηκαν στις σπηλιές, στις σχισμές των βράχων, σε λαγούμια και σε λάκκους (Α Σαμ 13). Αυτό που εντυπωσιάζει, όμως, δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά, αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του. Ο Λωτ που: Δεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλεξε την πλούσια γη των Σοδόμων Δεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή, ως πάροικος, όπως ο θείος του, αλλά έχτισε σπίτι στα Σόδομα, κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία. Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη, το σπίτι, τα κοπάδια, όλα έχουν φύγει και καεί. Αυτός που δεν τον χωρούσε η γη της Επαγγελίας, επειδή δεν τον ικανοποιούσε, τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά, όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται. Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο, τώρα, στην ώρα της κρίσης, έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει, θα χάσει πολύ σημαντικότερα. Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός, 35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει (Μκ. 8). Α. Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του ( ) Το βιβλίο της Γένεσης, μέσα σε όλα τα πρώτα που αποκαλύπτει, εξιστορεί και τα πρώτα περιστατικά σεξουαλικής διαστροφής. Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άνθρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας, σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού: Με την Πολυγαμία. Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (4.19). Πολύγαμος ήταν και ο Αβραάμ (16). Με την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο. Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οικονομικά ανταλλάγματα γι αυτήν ( ). Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να 298 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

11 προστατέψει τους επισκέπτες του (19) Με την Ομοφυλοφιλία. Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19). Με την Αιμομειξία. Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέρων του (19). Διαβάζουμε, 31 Μια μέρα, η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη: «Ο πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας, όπως γίνεται σ όλον τον κόσμο. Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη, η οποία, χρησιμοποιώντας υπερβολή, βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο. Η άποψή της πως δεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας είναι υπερβολική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατάστασης. Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους. Εκεί, οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμενοι σύζυγοι. Για λόγους, που δεν γνωρίζουμε, η μεγαλύτερη κόρη, θεωρεί πως είναι προτιμότερο να καταφύγουν στην ευκολότερη λύση, ασχέτως της ηθικής, παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα. 32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για ν αφήσουμε απογόνους απ αυτόν. Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον αναγνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί. Ίσως, ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού. Εκείνο, όμως, που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί, αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοιασμούς. Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπ όψιν ότι: Μεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμοθεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων. Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γι αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο αξιών με το οποίο μεγάλωσαν. Το παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιημένος. Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζησε εκείνος. Φέρονται στον πατέρα τους, όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαιτούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες. Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του, πρόσφερε στο φλογισμένο πλήθος τις δυο του κόρες. Με άλλα λόγια τις χρησιμοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές. Τώρα, ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολές Στο τέλος της ιστορίας ο Λωτ, μαζί με όλα τα άλλα που έχασε, θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του. Και το θλιβερότερο απ όλα, θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει. Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κόρες του, αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά, 7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις, ο Θεός δεν εμπαίζεται. Ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό θα θερίσει. 8 Έτσι, όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του, θα θερίσει από εκεί ως καρπό την καταστροφή. Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύματος, αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωή (Γαλ. 6). Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους. Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες, κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες. Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του. 1. Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά 2. Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ, τα παιδιά του κάνουν κάποιο κακό 3. Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσματα στους απογόνους τους. Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετές διαφορές. Διαφορές, όπως: 1. Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρασί, απ ό,τι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή 2. Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ, η πράξη ήταν μελετημένη, ενώ στην περίπτωση του Χαμ, ήταν τυχαία 3. Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυγατέρα η αυτουργός, ενώ στην περίπτωση του Νώε, ο μικρότερος γιός. 4. Ο Νώε, όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος, ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου. Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη. Διότι, ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κατάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του, αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο), δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς μεθυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του, ταυτόχρονα, ώστε να μην αντιδράσει. Κι όμως, πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση, κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε), κάποια μεταμέλεια. Τίποτε. Γι αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρριφθεί στην κακιά στιγμή ή στο αλκοόλ. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του. Δεν ντρέπονται γι αυτό που έκαναν. Το αντίθετο, μάλιστα, είναι υπερήφανες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους. Από πού το καταλαβαίνουμε; Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους. Πώς τα ονόμασαν; 37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ. Στα εβρ. ακούγεται όπως η φρ. «από τον πατέρα μου». 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί. Στα εβρ. σημαίνει «γιος του συγγενή μου» και ακούγεται όπως η λ. «Αμμωνίτες». Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

12 σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει, «Χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά και καλήν απολογίαν, την επί του φοβερού βήματος του Χριστού». Για τον Λωτ, τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά. Σε αντίθεση με το θείο του, με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας, εγκαταλείποντας πατρίδα, συγγενείς, φίλους και γνωστούς, και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση, 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γεράματα πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού του (25), για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά. Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας. Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώστη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του: Β. Οι Απόγονοι του Λωτ (19.37,38) 37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ. Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωαβιτών. 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί. Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμμωνιτών. Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ, θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως: Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό εναντίον τους Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ, έτσι έδωσε και την γη στην οποία κατοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες. Γι αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολεμήσει, 9 Ο Κύριος μου είπε: «Μην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους, γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κατοχή σου τίποτε από τη χώρα τους. Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησία 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμμωνίτες, μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσετε πόλεμο εναντίον τους, γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας. Ανήκουν κι αυτοί στους απογόνους του Λωτ, και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησία (Δευτ. 2.9,19). Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν εναντίον του Λαού Ισραήλ καθ οδόν προς την γη της Επαγγελίας, στη διάρκεια των 40 ετών περιπλάνησης στην έρημο, 4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ, ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους. 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο, όταν βγήκατε από την Αίγυπτο (Δευτ. 23). Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ, μέσω των απογόνων του, ήταν: Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απίστους Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασιλιά των Μωαβιτών, τον Βαλάκ (Αριθμ. 25). Γι αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους, 4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ, ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους. 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο, όταν βγήκατε από την Αίγυπτο. Αντίθετα, έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ, γιο του Βεώρ, από την Πεθόρ, της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί. 6 Αλλά ο Κύριος, ο Θεός σας, δε θέλησε ν ακούσει το Βαλαάμ, και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία, επειδή σας αγαπάει. 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τους (Δευτ. 23). Ο Μολώχ (Α Βασιλ. 11.7,33) Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν, εκεί στους λόφους της Βαιθήλ, ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση, 10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη, που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ. Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα, η περιοχή ήταν σαν παράδεισος, σαν τη χώρα της Αιγύπτου. 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τ ανατολικά έτσι χωρίστηκαν ο ένας από τον άλλο. 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας, κοντά τα Σόδομα. 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτωλοί ενώπιον του Κυρίου (13) Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός, 35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει (Μκ. 8). Ο αιδ. Μ. Μελετιάδης είναι ποιμένας της Ε.Ε.Ε. Βόλου. 300 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

13 Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς του αιδ. Παύλου Δημητριάδη Ματθ.6:5-14, 7:7-11, Λουκ.11:1-13 Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους πολύ σημαντικούς κατ αυτούς. Η ερώτηση που της έκανα ήταν «σε ποιον προσεύχεσθε;» Μου απάντησε: «στο σύμπαν». Την ρώτησα «πιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούει;» Απάντησε: «κάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξω». Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προσωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας. Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προσεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο, να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο, απρόσωπο Θεό, αλλά στον Θεό και Πατέρα τους. Η προσευχή μας αν θέλουμε να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού. Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται. Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμαστε. Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς. Έτσι είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε. Ποιον να επικαλούμαστε; Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε. Θα δούμε τρία σημεία: 1. Πάτερ, 2. Ημών, 3. Ο εν τοις ουρανοίς Α. ΘΕΟΣ 1. ΠΑΤΕΡ Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθητές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα. Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ, ούτε στον Μωυσή, ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη. Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μητέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα. Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο: Γαβριήλ, Μιχαήλ ή Ραφαήλ. Δεν επικαλούμαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό. Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολαβήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό. Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή. Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακριβώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου. Προσευχόμαστε στον Θεό Πατέρα, δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω. Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο. Ερώτηση: Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα; Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς. Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο. Προσευχόμαστε στον Θεό, σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας. Μόνο ο Θεός είναι πανταχού παρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προσευχές όλων των παιδιών Του, όπου και αν βρίσκονται. Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ό,τι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη. Μόνο ο Θεός είναι Πάνσοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο. Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του. Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα. Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πατέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός, ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας. Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο. Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυπος, απαιτεί αποκλειστικότητα. Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε, είναι σε ποιον να προσευχόμαστε. Β. ΠΑΤΕΡΑΣ Ερώτηση: Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας; Στον Πατέρα, τον Υιό ή το Άγιο Πνεύμα; Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα. Βέβαια μπορούμε να επικαλεστούμε τον τριαδικό Θεό, τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα. Σε ένα βιβλίο του, «Καλημέρα Άγιο Πνεύμα» ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον, μετά την Πεντηκοστή, οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσωπο είναι μαζί μας εδώ στη γη. Γράφει: «Στην Παλαιά Διαθήκη, ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα. Στην Καινή Διαθήκη, οι μαθητές μπορούσαν να μιλήσουν στον Υιό. Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανάγκη, πού θα πρέπει να στραφούμε; Στο Άγιο Πνεύμα. Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σου». (σελ. 74). Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή, καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή. Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ. Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα: προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού, ο ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

14 Πατέρας της δόξας, να σας δώσει.. και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει: κάμπτω τα γόνατά μου στον «Πατέρα». (Εφ.1:17, 3:14) Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την διδασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Διαθήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα. Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυτός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα. Ερώτηση: Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο, βίαιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα; Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποίηση των γήινων πατέρων μας. Με βάση αυτή την δήλωση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους, διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική. Η απάντηση έρχεται καθώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμφιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους. Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμηνεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός. Αντίθετα μπορούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο. Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πατέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα. Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του, από τον οποίο λυτρωθήκαμε. Ερώτηση: Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονομάζουμε Πατέρα; Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διότι ο Θεός δεν έχει φύλο. Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο «ουράνιο γονέα» ή ακόμη και για την «ουράνια μητέρα» αντί τον ουράνιο πατέρα. Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος. Η πατρότητά του Θεού γίνεται κατανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας. Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποίος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας. Έτσι κατανοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου. Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε. Άλλωστε ο μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί. 2. ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ερώτηση: Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των ανθρώπων; Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε: Πάτερ ημών; Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προσευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή. Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γι αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν, μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων. Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας; 1. Πατέρας Δημιουργός Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό. Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Είναι πατέρας των αγγέλων, οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 1:6, 2:1) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό. (Λουκ.3:38 Αδάμ) 2. Πατέρας του λαού Ισραήλ Ο λαός Ισραήλ είχε το προνόμιο συλλογικά να είναι ο πρωτότοκος γιος του Θεού, ως έθνος. Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει: «Ο Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου. Γι αυτό σου λέω άφησε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει. Αν αρνηθείς να τον αφήσεις, εγώ θα θανατώσω το γιο σου τον πρωτότοκο.» (Εξ.4:22-23) Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό του: «Εάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετε;» (Μαλ.1:6) 3. Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού, του Ιησού Χριστού. Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μοναδική και αποκλειστική έννοια. Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση, «ομοούσιος τω Πατρί» και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέρα Υιού, η οποία είναι αποκλειστική. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθητές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας. Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας. (Ιωαν.20:17) 4. Ο Πατέρας των Χριστιανών Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παιδιά του Θεού, έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιησού Χριστό. «Όσοι όμως τον δέχτηκαν, σ αυτούς έδωσε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού, σ αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Του οι οποίοι όχι από αίμα ούτε 302 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

15 από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα, αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν. (Ιωαν.1:12-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του, αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χριστό. Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξ αιτίας της δημιουργίας αλλά εξ αιτίας της αναδημιουργίας, εξ αιτίας της αναγέννησης. Με αυτή την έννοια της αναγέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού, παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό «Πάτερ ημών». Μάλιστα εξ αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους: «Αν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγαπούσατε εμένα... Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετε» (Ιωαν.8:42, 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους. Ο Θεός είναι πατέρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς. Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό: «Πατέρα μας» δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του. Η εκκλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστιανούς να λένε αυτή την προσευχή, όπως και να κάθονται στο τραπέζι του Κυρίου. Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας. Πάτερ ημών. Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έννοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό, Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι «κανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή διαμέσου Εμού» (Ιωαν.14:6) Το θαυμαστό με την έκφραση «Πατέρα μας» είναι ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών. Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού. Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτόχρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλείας. Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασιλιά. Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό, Πατέρα τους. Η φράση λοιπόν «Πάτερ ημών» εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του. Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο, ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πατέρα μας. Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι «Αββά». Φανερώνει οικειότητα και θα μεταφραζόταν «μπαμπά». Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας. «Δεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε: αββά ο πατέρας. (Ρωμ.8:15) Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις διάφορες συναντήσεις. Στο γραφείο εκείνου του μεγαλοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε. Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο, ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει, ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του, ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην Το θαυμαστό με την έκφραση «Πατέρα μας» είναι ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών αγκαλιά του. Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπιστοσύνη, μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε. Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχουμε δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ.2:18) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό. Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι. Γι αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του: όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο. Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει. (Ματθ.6:6) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή. Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας. Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας, σημαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε. Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυμεί, νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε. Ο Χριστός δίδαξε στο πλαίσιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγγέλιο: Αν λοιπόν, εσείς που είστε πονηροί, ξέρετε να δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας, πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σ εκείνους που ζητούν απ αυτόν; (Λουκ.11:13) Από την άλλη το «Πάτερ ημών» αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας αποκλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών. Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν. Όχι. Διότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει. Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος. Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε: «Κύριε, δίδαξέ μας να προσευχόμαστε, όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του. (Λουκ.11:1,2α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές, ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές. Το να έχουν οι μαθητές του Χριστού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα, θα τους έδινε μία ταυτότητα, ένα διακριτικό γνώρισμα. Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών. Οι Χριστιανοί προσεύχονται στον Θεό: Πάτερ ημών. Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός «τους είπε: Όταν προσεύχεστε, να λέτε:» (Λουκ.11:2α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή. Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας. Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμβάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας, τα αδέλφια μας. ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

16 3. ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ Ερώτηση: Τι σημαίνει η φράση «ο εν τοις ουρανοίς»; Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού, το «εν τοις ουρανοίς» εκφράζει την υπερβατικότητα του Θεού, την μεγαλοσύνη, και την δύναμη του Θεού, να απαντήσει τις προσευχές μας. Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεωγραφική τοποθεσία. Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται. Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς, σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρξης. Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε. Στο βιβλίο του ο Εκκλησιαστής λέει: «Μη βιάζεσαι με το στόμα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεό επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γη γι αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγα». (Εκκλ.5:2) Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε: Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Ο Θεός είναι απρόσιτος. Ο μόνος που έχει την αθανασία, που κατοικεί απρόσιτο φως, τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ. 6:16). Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει. (Εβρ. 12: 29) Ο Θεός είναι άγιος, φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιησού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας, στο σταυρό. Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλήθειες. Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός, προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πατέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό. Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας, ο άγιος και Παντοδύναμος. Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο, χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς. Από την άλλη πλευρά η μεγαλειότητα του Θεού χωρίς την οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του. Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε: Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς... Ο αιδ. Π. Δημητριάδης είναι ποιμένας της Ε.Ε.Ε. Πειραιώς. Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ να εξοφλήσουν τη συνδρομή τους. Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR (Στέλιος Παπαβασιλείου) ΙΒΑΝ: GR SWIFT Τραπέζης (BIC): BIC: PIRBGRAA ή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους. Προσοχή!!! Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σας ώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας. Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες: Ελλάδα και Κύπρος: 10 Οι συνδρομές του εξωτερικού: Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως: 26, ΗΠΑ: 30 δολάρια ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία: 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ 304 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

17 Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης του George Eldon Ladd Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd «Θεολογία της Καινής Διαθήκης» (τίτλος πρωτοτύπου: A Theology in the New Testament). Η «Θεολογία» του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδικές θεολογικές διαφορές. Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σ αυτό τον χρόνο, αν όλα πάνε καλά. Σκεφτήκαμε, ωστόσο, ότι θα ήταν σκόπιμο, στο μεταξύ, να σας παρουσιάζουμε σε προδημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται, και ποιος ξέρει; ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει! Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31, ), ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας, και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα, Καλιφόρνια). Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα: «The Gospel of the Kingdom», «A Commentary on the Revelation of John». «The Last Things (An Eschatology For Laymen)», «A Theology of the New Testament». «The Presence of the Future». «Jesus and the Kingdom». Οι βιβλικές αναφορές είναι, όπως πάντα, από τη Νέα Μετάφραση της Βίβλου (έκδ. «Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας»). Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο, καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη. Στην τελική κρίση ο Θεός θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου. Στην ιουδαϊκή σκέψη, βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίωσης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές, η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη. Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και «δεν πίστεψαν στις εντολές του» (Δ Έσδρας 7,24). Η αποδοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ Εσδ 9,7 13,23 πρβλ. και Αποκάλ. Βαρούχ 59,2). Σ αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαίωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης. Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές, αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη «πίστεως» που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους. Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία. Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου. Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθμίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του, «γιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαιώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμο» (Ρωμ 2,13). Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου, το οποίο περικλείει όλους, άντρες και γυναίκες, στην αμαρτία, δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απ ό,τι η δικαιοσύνη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σ έναν άγιο Θεό, επειδή έχουν αμαρτήσει. Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της. Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος, τότε «με τα έργα που επιβάλλει ο νόμος, κανένας δεν μπορεί να δικαιωθεί» (Ρωμ 3,20). Ο νόμος, αντί να φέρει τη δικαίωση, φέρνει την καταδίκη, επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 3,20). Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός, είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού, μέσον με το οποίο καταδικάζονται για την αμαρτία τους (Ρωμ 7,7-12). Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης. Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 2,16 3,11). Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο, αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 5,4), δηλ. έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία, για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει. Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού. Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζεται η δικαίωση «Τώρα ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη, με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστού» (Ρωμ 5,9). Η βάση πάνω στην οποία γινόμαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενικά, έξω από μας. Επομένως, αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου, τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γι αυτόν (Γαλ 2,21). Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προβάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 3, Τους ανθρώπους «ο Θεός τούς δικαιώνει χωρίς αντάλλαγμα, με τη χάρη Του. Γι αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία. Ο Θεός Τον όρισε να γίνει, με τον σταυρικό Του θάνατο, ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεως» (εδ ). Η έκχυση του αίματος του Χριστού, δηλ. ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού, και πάνω σ αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν. Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ. 25). Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία, δηλ. φαινόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρτία. Με τον θάνατο του Χριστού, όμως, ο Θεός παύει να ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

18 προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε. Επομένως, ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ. 26). Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμωρούσε τον κάθε αμαρτωλό, όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του: καταδίκη σε θάνατο. Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός, και δεν θα μπορούσε κανείς ν αμφισβητήσει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξαπέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτωλού (Ρωμ 6,23α). Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώνει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέληγε λόγω της αμαρτίας. Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιοσύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν. Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαιοσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας, δηλαδή ο θάνατος. Ο θάνατος δεν άξιζε στον Χριστό, μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας, έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή ανθρωπότητα, τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώδης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία. Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας, μπορεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό, χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος. Έτσι, ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού, το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέλεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη 1. Η δικαίωση είναι Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας, μπορεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό, χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 3,24-25). Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ, απόλυτη εμπιστοσύνη σ αυτό, και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βάσης της δικαίωσης. Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίωσης, μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη. Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο, επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματικότητα δίκαιος «ο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού, είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό, αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπού» 2. «Η στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστη» 3. Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν τη δικαιοσύνη του νου που κάποιος πρέπει να έχει, για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύνη, με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει. Αν ήταν έτσι, η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης, και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο. Ο Παύλος, όμως, ισχυρίζεται με έμφαση πως ο άνθρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως, που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 3,28). Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκεται μέσα μου, είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στάση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του. Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού. Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας, και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας. Επομένως, αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση. Στην ουσία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης. Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού, κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία. Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σωτηρία του ανθρώπου. Μετάφραση: Χάρης Ι. Νταγκουνάκης 1. Ο όρος «μέσον» χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση, το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο. Ορισμένοι λόγιοι χρησιμοποιούν το «μέσον» ως συνώνυμο του «βάση». 2. V. Taylor, Forgiveness and Reconciliation, Όπ. π., ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

19 Billy Graham Ένας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου του Λευτέρη Καλοτεράκη Ο Billy Graham, που αυτόν τον Νοέμβριο συμπληρώνει 95 χρόνια ζωής, αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευαγγελικό χώρο. Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο. Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα. Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του 50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της διακονίας του. Παρά το γεγονός, ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηριότητα και η προσωπική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάληπτης προβολής, δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολλούς σύγχρονους τηλευαγγελιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώντας αλγεινή εντύπωση σε πιστούς αλλά και στην κοινωνία γενικότερα. Η ΖΩΗ ΤΟΥ Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμβρίου του 1918, το πρώτο από τέσσερα παιδιά. Ο αγρότης πατέρας του, William Franklin ο Πρεσβύτερος, είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομικών. Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church. Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κηρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις. Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέτωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του. Όπως Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950 περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτλο Just as I am («Όπως ακριβώς είμαι»): «Ο χώρος ήταν ήδη γεμάτος. Ένας λόγος για αυτό ήταν η επιλογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού... Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού. Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος. Πώς γινόταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα; Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστηριότητες της εκκλησίας από μικρός. Βέβαια είχα εμπλακεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άνθρωπο. Αντιστεκόμουν σε κάθε πειρασμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώδικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου... Όμως ο ευαγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγράφει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώπου και να επιμένει στην ανάγκη ο άνθρωπος να αλλάξει εσωτερικά, ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίση» 1. Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones. Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου, βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρόπο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα 2. Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute. Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαίτερα στον Bob Jones, ο οποίος έσπευσε να του δηλώσει ανοιχτά, ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε 1. Graham B. Just as I am Zondervan, New York 2007 σελ ο.π. σελ ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

20 Εξώφυλλο στο περιοδικό Time ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία. Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπηρεσία του έργου του Θεού. Επηρεασμένος απ αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του: «Ξέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα. Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου. Δεν νοιώθω τίποτα». «Γιε μου, ο Θεός σε δοκιμάζει» του απάντησε η μητέρα του. «Ο Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνον». Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς διαφορετικό. «Μας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρτητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μοναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής. Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερία» 3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού. Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής μεταξύ τους και ο Graham. Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα. Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σίγουρος, ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γι αυτόν. «Πολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σωτηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου. Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα. Αλλά το ερώτημα ήταν: ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σ αυτήν την διακονία για όλη μου την ζωή; Πολλές φορές, καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλεγίου, έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφράζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου. Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά, ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα. Ώσπου ένα βράδυ έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα: «Κύριε, αν θέλεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνω». Το φεγγαρόφωτο, το αεράκι όλος ο περιβάλλον χώρος έμεινε ίδιος. Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό. Δεν άκουσα κάποια φωνή, αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σ αυτήν την διακονία. Και ακόμη ήξερα, ότι η απάντηση μου ήταν ναι 4.» Ετσι, κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλόριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες. Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής. Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι. Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία, υπηρετώντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή. Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell. Ήταν η κόρη του L. Nelson Bell, ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού. H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα, όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιεραπόστολοι. Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία, ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο «Songs of the night («Τραγούδια μέσα στην νύχτα»). Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομάδας του στο μέλλον. Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθμό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ («Νεολαία για τον Χριστό»). Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ, στον Καναδά και την Ευρώπη μιλώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έργου, για το οποίο τον καλούσε ο Θεός. Από τα τέλη 3. ο.π. σελ ο.π. σελ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

21 της δεκαετίας του 40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ. Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows, o Grady Wilson και ο George Beverly Shea. Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη. Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν. Αρχι - κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν, ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα Graham. Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολόκληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το Αξίζει πάντως να σημειωθεί, ότι λίγο πριν o Graham πέρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής. Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του «...Ήθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20 ου αι. αλλά σημαντικοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματίζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής, η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδί». Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέφθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνάντησε τον Chuck Templeton, έναν φίλο του ο οποίος, όπως φαίνεται, είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία. Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε: «Billy, είσαι πίσω 50 χρόνια. Ελάχιστοι πλέον δέχονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ. Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή. Θα πρέπει να εξελιχθείς, αν θέλεις να είσαι επιτυχημένος στην διακονία σου». «Καθώς η νύχτα προχωρούσε», αναφέρει ο Graham, «η καρδιά μου βάραινε συνεχώς. Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή; Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλησίαζε απειλητικά, έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση. Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γραφή, τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου. Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου. Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά, ότι ο Θεός που με είχε σώσει δεν θα με άφηνε μόνο. Τα ακριβή λόγια της προσευχής μου δεν τα θυμάμαι, αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση: «Θεέ μου, είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες. Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μου.» Προσπαθούσα να είμαι ειλικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν, ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω. Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρακίνησε να προσευχηθώ: «Πατέρα, θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου. Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεού». Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου. Ένιωθα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες. Αυτό δεν σημαίνει, ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα, ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθεί. 5 Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video, το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περνά το μήνυμα, ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μοναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα Κηρύττοντας στα πλήθη 5. ο.π. σελ ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

22 ο Graham απλά επαναλαμβάνει ό,τι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του: ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφαση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω. Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό: «..Στα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα πιστεύω όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες. Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη. Αντ αυτού επικεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινόταν». 6 Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επιτυχία. Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την διαμονή της. Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες, τελικά έμειναν επτά. Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγινε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ. Σ αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφημερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst. Αυτή η δημοσιότητα παραξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα. Στο βιβλίο του περιγράφει ότι «..υπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε στηρίξτε τον Graham αλλά κυκλοφορούν τόσες ιστορίες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινή..» 7. Ένα βράδυ, γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen. Η αναγέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατ ιδίαν συνάντησή τους. Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελιστικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πόλεις, στην Αφρική, στην Ασία, στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδίνου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το Μετά τα μέσα της δεκαετίας του 50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες. Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδομαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο «The Hour of Decision («Η ώρα της απόφασης»). Σε χαρακτηριστική στάση Από τα τέλη της δεκαετίας του 50 η BGEA διοργάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκστρατείες, μέσα και έξω από τις ΗΠΑ. Ιδιαίτερα σημαντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν. Κορέα, Ιαπωνία, Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ. Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλαβία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του 60 και στις αρχές της δεκαετίας του 70. Ακολούθησαν η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Σοβιετική Ένωση, η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα. Πολλές φορές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής. Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν, ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφορά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χριστιανούς που ζούσαν σε αυτές. Από την άλλη πλευρά, πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμετώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας, ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνηση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικοπολιτικό τους σύστημα. Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγελίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστημα, αν και στις κατ' ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους. Είναι χαρακτηριστική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978: «Ήρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικοδομητικά σε κάθε κοινωνία, ακόμα και στις κομμουνιστικές. Επίσης διαπίστωσα, ότι η ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση, ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι. Ακόμη παρατηρώ, ότι σημαντικές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να είναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες. Πιστεύω, ότι καθώς περνάει ο καιρός, η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα, με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες 8». Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική. Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα, προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham. Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια- 6. ο.π. σελ ο.π. σελ ο.π. σελ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

23 δίδονταν χέρι με χέρι. Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυπα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρουμανία το Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν «Πρέπει να αναγεννηθείς»: «Χρειαζόμαστε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μίσος μέσα της.», διακήρυξε, «Χρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη, ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμο». Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά, ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου. Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθήσουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους Αρχικά οι αρχές, μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση, είχαν δεχθεί να τοποθετηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών, καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν. Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανησύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρχική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων. Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του καθεστώτος του Apartheid, στην Νότια Αφρική. Μάλιστα για πολλά χρόνια αρνιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή, εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμένο. Τελικά πήγε στην Νότια Αφρική το 1973, όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγγελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων 9. Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολιτείες των ΗΠΑ. Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης, ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύρους στο ακροατήριο θα «κάνουν την εκδήλωση χωρίς εμένα» 10. Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε: «..Υπήρξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι, θεωρήσαμε, ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή. Κυρίες και κύριοι, η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση 11». Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου 9. ο.π σελ Steven Patrick Miller, Billy Graham and the rise of the Republican South, University of Pennsylvania, 2009 p Graham B. Just as I am Zondervan, New York 2007 σελ. 30 Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελισμό στην Λωζάνη το Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις, στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγικών για την διάδοση του Ευαγγελίου. Μετά την συνάντηση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization, η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο. Επίσης, το 1983, το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου. Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επισκεφθεί στο παρελθόν, όπως η Νότια Κορέα, όπου διοργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι, αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα. Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του. Το 2001 τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του Δ.Σ. της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τελευταία ευαγγελιστική εκστρατεία στην Νέα Υόρκη. Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρειας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει. Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της «Βιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμ» το Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ. Αν και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια, παραμένει δραστήριος. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγγελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο «Η ελπίδα μου για την Αμερική». Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης. 12 Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστηριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία. Ακόμα, η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, στην παραγωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περιοδικών όπως το Decision ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

24 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιοδεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγγελιστές και τηλευαγγελιστές). Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομφή. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο Graham πήρε την απόφαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα, όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του. Επίσης, από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφάνεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και επέτρεπε ατασθαλίες. Ακόμη θεώρησαν, ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε περιοχής. Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλιστα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών. Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο. Ήθελαν οι τοπικές εκκλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες. Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκστρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα είναι χαρακτηριστικό, ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική, η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής. Γι αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε, κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστικής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη, έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες, οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστομωτική: «Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε, στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε, εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελίου χωρίς την παραμικρή έκπτωση. Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις, πανεπιστήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογίες. Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόπο» 13. Κάποια άλλη φορά είχε πει, ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει. Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή, μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων. Αρκετούς μήνες πρίν από 13. Wlliam M. A Workman that needeth not to be ashamed στο Christianity Today, Νοέμβριος κάθε εκδήλωση, συνεργάτες της οργάνωσης δημιουργούσαν τοπικές επιτροπές, στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες. Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορωδίας αποτελούμενης από εθελοντές, επίσης ομολογίες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea 14. Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο, εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό. Ακόμη, η οργάνωση επιδίωκε, σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής, την ένταξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες. Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί, ότι αντίθετα με πολλούς ευαγγελιστές, οι οποίοι είχαν την τάση να υπερβάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσματα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική, η απόφαση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανακοινώσεις της. ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγγελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζητήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων. Σ αυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ, πρώην ηγέτης της Β. Κορέας. Βέβαια, στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση με τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά. Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν, αν και τυπικά ευγενικός, δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού. Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζήτησαν να προσευχηθούν μαζί του. Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συνάντηση έγινε και προσευχή. Τότε, ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα 15. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ. Μετά από αυτό το «φιάσκο» πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο, όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή. Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill «είχε μάθει το μάθημά του». Η συ- 14. Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου, στις σε ηλικία 104 χρονών. Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham. 15. Graham B. Just as I am Zondervan, New York 2007 σελ. xxii, xxiii 312 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

25 ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα. Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής του είχε μελαγχολική διάθεση. Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε: «τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα δεν βλέπω πουθενά ελπίδα έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδα;». Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού. Φεύγοντας, ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας «ό,τι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας, έτσι;» «Βεβαίως» τον διαβεβαίωσε ο Graham 16. Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυτίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon. Είχαν αρκετές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει, ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham 17, κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία 18. Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστάσεις από την συμπεριφορά του προέδρου 19. Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώσει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός, ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συνείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του. 20 Ένα αντίστοιχο λάθος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W. Bush για την προεδρία των ΗΠΑ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Αν υποθέσουμε, ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απ αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham, πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα, η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χριστιανικής του μαρτυρίας. Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και 16. ο.π. σελ Nixon Richard. M. The Memoirs of Richard Nixon Arrow Books, London 1978 σελ Graham B. Just as I am Zondervan, New York 2007 σελ Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη συνομιλία του με τον Nixon, κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος, ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία. Ο Graham συμφωνεί με ένταση. Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα, ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια. com/news/religion/ graham-tapes_n.htm 20. Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον. Προσευχόμενος ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές. Είναι χαρακτηριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του «...Τον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρατηρητές. Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο. Επειδή διέθετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας. Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιεροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος. Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90% των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham, ένα ποσοστό αναγνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία. Χιλιάδες άνθρωποι είχαν ταξιδέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση... εφημερίδες, περιοδικά, τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη. Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής όχι για μια μέρα, αλλά για 40 χρόνια;... Μετά την εκδήλωση, μας περίμενε έξω από το στάδιο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελοντής. Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι' αυτό σταματήσαμε σε ένα εστιατόριο, ένα απλό «fast-food» πάνω στον αυτοκινητόδρομο. Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει. Εκείνη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας. Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα. Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρωπος. Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει καθόλου. Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέρεται σαν να μην τους ακούει. Ο Graham και οι συνεργάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής. Θα μπορούσε να είχε κλείσει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του, αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο. Και το πιο σημαντικό είναι, ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμένα. Απλά ήταν ο εαυτός του 21.» Ο κ. Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalot@yahoo.gr). 21. Beers G. Integrity Intact Christianity Today, October 2008 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

26 Διαχειριστική Επιτροπή Ευαγγελικών Αφιερωμάτων "Ευαγές Ίδρυμα" 100 χρόνια υπηρεσίας στην Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας ( ) του Ιωάννη Σαχινίδη Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους. Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε το αύριο! Αν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια αναδρομή στο παρελθόν, σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατ επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας. Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην. Ευαγγ. Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Α Ελλην. Ευαγγ. Εκκλησίας στην Αθήνα. Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας. Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δοξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα, που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια, παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν, ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του. Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας. Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη, πιστότητα, αφοσίωση και θυσία, εργάστηκαν πιστοί άνθρωποι, εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού, αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσίας στο έργο. Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων, που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυμα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών: Α. Κυριακού, Γ. Ρημάκης, Μ. Καϊρης, Ι. Σαπήρας, Μαρία Καλοποθάκη, Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ. Καλοποθάκης. Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών. Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφιερωμάτων που ανατίθενται σ αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων. Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περιφρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο. Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγγελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγγελικού Έργου, του Λόρδου C. Guthrie και λειτούργη - σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια. Κανένα από τα μέλη του Διοικ. Συμβουλίου δεν αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλογή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι, διάκονοι, κοινωνά μέλη) και κατ εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι, μηχανολόγοι, οικονομολόγοι κλπ). Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από: α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ. Αμαλίας 50, Αθήνα. β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ. Τερψιθέας στον Πειραιά. γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο. Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα, γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε, μετά το θάνατό τους, πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενίσχυση τοπικών εκκλησιών, ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων, ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων, συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα, κατασκηνωτικό έργο κλπ), και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους, αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση 314 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

27 με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα. Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν, άλλα χρησιμοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώρους, γραφεία, ξενώνες, κέντρα ευαγγελισμού) για λατρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκκλησιών (απόρων μελών, Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ). Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκείνων των αδελφών, που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους, για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της. Άνθρωποι που αγάπησαν το έργο του Θεού, πρόσφεραν και προσφέρθηκαν, φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη. Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στόχος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικοδομής. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών, που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρουσία του Κυρίου, όχι για ανθρώπινο έπαινο, αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής, υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού: Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα), Σταύρος Δεληγιαννίδης (Πειραιάς), Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα), Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα), Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα), Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα), Νίκος Στρατής (Άνδρος), Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα), Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα), Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα), αδ. Μαρκίδου (Βόλος), αδ. Βαγενά (Βόλος), Πέτρος Παπαδημητρίου (Πειραιάς) κ.α. Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευεργετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς, χαρτοσήμου κλπ), όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμάτων, η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στόχων μας. Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα. Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε, εξακολουθεί να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας, αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεωμένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγματοποιεί και στο μέλλον, τιμώντας τη μνήμη όλων εκείνων που την εμπιστεύτηκαν. Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπάθεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονόματός Του! Ο κ. Ι. Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων. ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ! ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ "ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ ΤΟ ΕΡΓΟ, Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ" ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

28 Το όνομα του Θεού του Πάρι Παπαγεωργίου Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας, οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία, συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις, και, όσο είναι δυνατό, προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα. Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδοση ενός βιβλίου, που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογματική τοποθέτηση της εκκλησίας μας. Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι: 1) η Βίβλος, 2) ο Θεός, 3) ο Άνθρωπος, 4) ο Χριστός, 5) η Σωτηρία, 6) η Εκκλησία. Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής. Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν. Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού. Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει. Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε. Γι αυτόν τον λόγο πολλές φορές, μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του: Άβραμ => Αβραάμ, Σάρα=>Σάρρα, Ιακώβ = > Ισραήλ, Σίμων=>Πέτρος, Σαύλος => Παύλος. Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του. Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα, αλλά η φράση «το όνομα του Θεού» βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός, και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του. «και ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιιαστήριον εις τον Κύριον, και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίου.» Γεν. ιβ 8 «Ο δε είπεν, Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σου.» Έξοδος λγ 19 «διότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου, διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου, αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντός.» Δευτ. ιη 5 Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό, το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του, και το προστατεύει: «Μη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτού.» Έξοδος κ 7 «Ειπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ, και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το άγιόν μου, εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ. Εγώ είμαι ο Κύριος.» Λευιτ. κβ 2 Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού «Διότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου, εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτών.» Ματθ. ιη 20 «Όσοι δε εδέχθησαν αυτόν, εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού, εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτού» Ιωάν. α 12 «Εάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου, εγώ θέλω κάμει αυτό.» Ιωάν. ιδ 13 «διά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων» Φιλ. β 10 Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά Το ένα όνομα του Θεού, που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς, αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα. Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του, αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του. Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία, όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας, αντλούνται από τη δημιουργία, δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις. Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατ εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός). Κατ ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική. Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα, ακόμη και τα πιο αφηρημένα, σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδίδονται στον Θεό μεταφορικά: ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ, Υιός, Πνεύμα Αγαθός, Δίκαιος, Ελεήμων κ.λπ. Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα, μέλη, αισθήματα, ψυχή, πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κ.λπ.: χέρια (Έξοδ. ιε 16), μάτια (Ψαλμ. ια 4), κόρη ματιού (Δευτ. λβ 10), μύτη (Δευτ. λγ 10), αυτιά (Ψαλμ. νε 1), στόμα (Δευτ. η 3), 316 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

29 χείλη (Ιώβ ια 5), γλώσσα (Ησ. λ 27) κ.λπ. Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις: Ο Θεός σκέπτεται (Γεν. λ 20), λησμονεί (Α Σαμ. α 11), θυμάται (Γεν. η 1), αναπαύεται (Γεν. β 2), οσφραίνεται (Γεν. η 21), κάθεται (Ψαλμ. θ 7), εγείρεται (Ψαλμ. ξη 1), περπατά (Λευιτ. κς 12), σφραγίζει (Ιωάν. ς 27), δένει πληγές (Ψαλμ. ρμζ 3) κ.ά. Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ. ξα 10) σύζυγος (Ησ. νδ 5) πατέρας (Δευτ. λβ 6) κριτής, νομοθέτης, βασιλιάς (Ησ. λγ 2) πολεμιστής (Έξοδ. ιε 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας, Εβρ. ια 10) βοσκός (Ψαλμ. κγ 1) κ.ά. Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα, η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων. Ο Θεός παρομοιάζεται με λιοντάρι (Ησ. λα 4) αετό (Δευτ. λβ 11) αμνό (Ησ. νγ 7) όρνιθα (Ματ. κγ 37) ήλιο (Ψαλμ. πδ 11) Πρωινό Αστέρα (Αποκ. κβ 16) πηγή (Ψαλμ. λς 9) βράχο (Δευτ. λβ 4) πύργο (Παροιμ. ιη 10) φαγητό (Ησ. νε 1) Γι αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε: «Σε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεού.» Θα μπορούσε, βέβαια, κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι, αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά, δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό. Αυτό όμως δεν είναι αληθές. Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη, εξαντλητική γνώση του Θεού αφού ο Θεός είναι ακατάληπτος ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού, διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο. Τα ονόματα του Θεού Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του: Δίκαιος, Αγαθός κ.λπ. Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του. Υπάρχουν, ωστόσο, ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια, εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη. Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού: Ελ = Θεός, από τη ρίζα ul= ο Πρώτος, ο Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματα. Eλωίμ (πληθυντικός, απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερός Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός, αρχαιονπρεπές και ποιητικό Σαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεων Ελυόν = ο Ύψιστος Αδωνάι = Κύριος, ηγεμών Σαντάι = ο Παντοκράτωρ Εσερ εχγιε = ο Ων Γιαχ = ο Ων Γχβχ = ο Ων Με το «Ελ» δημιουργούνται και σύνθετα ονόματα: Ελ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ Θεός Ελ Ελυόν = ο Ύψιστος Θεός Ελ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός Το τετραγράμματον Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο, δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά. Ονομάζεται τετραγράμματο, διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα: YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά «ο Ων». Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι: εχγιε ασερ εχγιε ( ehye asher ehye), που μεταφράζεται «θα είμαι αυτός που θα είμαι». (Έξοδος γ 15-13) Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή, επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό. Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ. Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος, πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του. Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού: Ιαχβέ Ιρέ: ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν. κβ 14) Ιαχβέ Νισσί: ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ. ιζ 15) Ιαχβέ Σαλώμ: ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ. ς 24) Ιαχβέ Σαβαώθ: ο Κύριος των Δυνάμων (Α Σαμ. α 3) Ιαχβέ Μακκαντεσχέμ: ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ. λα 13) Ιαχβέ Ροΐ: ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ. κγ 1) Ιαχβέ Τσιδκενού: ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ. κγ 6) Ιαχβέ Σαμμά: ο Κύριος εκεί (Ιεζ. μη 35) Ιαχβέ Ελωίμ Ισραέλ: Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ. ε 3) Ελληνικά ονόματα για τον Θεό Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη, αποδίδονται όμως στην ελληνική. Κύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ) Κύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

30 Ελωίμ Σαβαώθ) Ο Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ) Άλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ) Τι σημαίνει «Θεός»; Για τη σημασία της λέξης «θεός» υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω, με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε, ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται, μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση. Άλλοι από το τίθημι, με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα. Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ-, που έχει σχέση με την ικεσία, εξ ου, θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής, θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού, θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού, θαυμάσιος, θέσκελος = όμοιος με τον Θεό. Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus, divus, σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός), εξ ου και τα αρχαιοελληνικά «δίος» (= θεϊκός, έξοχος, ευγενής), «ευδία», «εύδιος» = λαμπρός, καθαρός. Ζευς/Δις = θεός του λαμπρού ουρανού. Πράγματι, σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό: Ουρανός στην ελληνική μυθολογία, Βαρούνα στην ινδική μυθολογία, Taengri/Tanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους, Τhian στους Κινέζους. Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού. Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό Κύριος, από το κύρος «αλλ' εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ, εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν, και εις Κύριος Ιησούς Χριστός, δι' ου τα πάντα και ημείς δι' αυτού.» Α Κορ. η 6 Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ «και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.» Ιούδας α 4 δαίμων, για τους θεούς των ειδωλολατρών, από το δαίω = μοιράζω (τύχη) δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζ 22) Το όνομα ΠΑΤΗΡ Το όνομα αυτό, γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη, παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη. Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό, τον Ισραήλ. «Ταύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον, λαέ μωρέ και ασύνετε; δεν είναι αυτός ο πατήρ σου, όστις σε εξηγόρασεν; αυτός όστις σε έπλασε και σε εμόρφωσεν;» Δευτ. λβ 6 «Συ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών, αν και ο Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάς συ, Κύριε, είσαι ο Πατήρ ημών Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ' αιώνος.» Ησαΐας ξγ 16 Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη «αλλ' εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ, εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν, και εις Κύριος Ιησούς Χριστός, δι' ου τα πάντα και ημείς δι' αυτού.» Α Κορ. η 6 «Διά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται» Εφεσ. γ 15 Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση. Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά του. «Πλην έρχεται ώρα, και ήδη είναι, ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθεία διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόν.» Ιωάν. δ 23 «Διότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας, διά να φοβήσθε πάλιν, αλλ' ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας, διά του οποίου κράζομεν Αββά, ο Πατήρ.» Ρωμ. η 15 Το τριαδικό όνομα Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό: ΠΑΤΗΡ, ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ «Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» Ματθ. κη 19 «Η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμών αμήν.» Β Κορ. ιγ 14 Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα. Ο κ. Π. Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της Ε.Ε.Ε. Κατερίνης. Βιβλιογραφία Η. Βavinck, The Doctrine of God (1951) J. Hampton Keathley, The Names of God στο: www. bible.org 318 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

31 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός. Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε, και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού, που τον έσωσε από βέβαιο θάνατο. Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου. Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα, και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β' Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών. Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια. Το 1984, κατόπιν προσκλήσεως, μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ, στην Βοστώνη, για να αναλάβει την εκεί εκκλησία. Στο μεταξύ η αγαπημένη σύζυγός του Κούλα, είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή. Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια, σε μεγάλη πλέον ηλικία. Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του. Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β Εκκλησίας. Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα. Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχολείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον. Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β Εκκλησία. Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε, δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές, το «ΙΔΟΥ» (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση), συνέδρια χριστιανών φοιτητών, ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο. Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς. Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ. Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής, μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών, το μοναδικό στα ελληνικά, που ονομάζεται «Πορευθέντες Μαθητεύσατε». Ήταν άνθρωπος προσευχής. Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς. Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του, αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθήκον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός. Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική. Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα, στις κόρες του Λίλη, Αλέκα, Φοίβη, και στις οικογένειές τους, στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας. Γιάννης Τσεβάς ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ Αγαπητοί μου, ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπητήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη, στους άμεσους συγγενείς και στην Α Ελλ.Ευαγγ. Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος), για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α. Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη). Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού, ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους "κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού". Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά, είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά. Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της. Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου, τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ. Ευαγγ. Εκκλησίας. Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη, αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου. Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της. Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου "και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω". Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη, χωρίς γογγυσμούς, συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης. Την χαρακτήριζαν η ευγένεια, η λεπτότητα, η μετριοπάθεια, και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ. Καλλιεργημένη, με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων, γενναιόδωρη, με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν). Γλυκιά, υπομονετική, καρτερική, φιλόξενη. Υπόδειγμα συζύγου. Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στ αυτιά μου, "Γιάννη μου, τον Αντώνη μου". Αν και ευκατάστατοι, ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό, απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία, τη φιγούρα και την επίδειξη. Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο. Τα λόγια τους, που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη, παραμένουν αξέχαστα: "Γιάννη, ξέχασε τον εαυτό σου, ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου, και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απ όλα η δόξα του Θεού." Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι "ως εις τον Κύριον" παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία: "Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται, πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν". Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη, ευχαριστώ το Θεό γι αυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ. Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του, "o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος, το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον". Αιωνία της η Μνήμη. Γιάννης Υφαντίδης (Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία) ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ