ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΝΑΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟ ΚΩ ΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΑΝΕΙΑ ("ΣΥΜΦΩΝΙΑ")

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΝΑΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟ ΚΩ ΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΑΝΕΙΑ ("ΣΥΜΦΩΝΙΑ") Τη συµφωνία διαπραγµατεύθηκαν και ενέκριναν οι ευρωπαϊκές ενώσεις καταναλωτών καθώς και οι ευρωπαϊκές ενώσεις του πιστωτικού τοµέα που χορηγούν στεγαστικά δάνεια (βλ. παρακάτω). Η συµφωνία αποτελεί τη βάση ενός εθελοντικού κώδικα συµπεριφοράς (στη συνέχεια "ο κώδικας") τον οποίο θα εφαρµόζουν οι πιστωτικοί οργανισµοί που χορηγούν στεγαστικά δάνεια στους καταναλωτές. Στο παράρτηµα της συµφωνίας παρατίθεται ο κατάλογος των µερών που έχουν υπογράψει τη συµφωνία. Η συµφωνία αποτελείται από δύο τµήµατα: Τµήµα Ι: λεπτοµέρειες εφαρµογής και ελέγχου του εθελοντικού κώδικα Τµήµα ΙΙ: διατάξεις του εθελοντικού κώδικα που αφορούν τις πληροφορίες οι οποίες πρέπει να παρέχονται στους καταναλωτές: - γενικά, για τα στεγαστικά δάνεια που προτείνουν - σε προσωπικό επίπεδο, σε προσυµβατικό στάδιο µε τη µορφή ενός "τυποποιηµένου ευρωπαϊκού δελτίου πληροφοριών" Στόχος του κώδικα είναι να εξασφαλίσει διαφανή και συγκρίσιµη πληροφόρηση. Πεδίο εφαρµογής του εθελοντικού κώδικα Ο κώδικας καλύπτει τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στον καταναλωτή για εγχώρια όσο και διασυνοριακά στεγαστικά δάνεια. Ορισµός του "στεγαστικού δανείου" βάσει του κώδικα Ως στεγαστικό δάνειο νοείται η πίστωση που χορηγείται σε καταναλωτή για την απόκτηση ή την διαµόρφωση ιδιωτικού ακινήτου, του οποίου είναι ιδιοκτήτης ή το οποίο σκοπεύει να αγοράσει, και που ασφαλίζεται είτε µε υποθήκη σε ακίνητο, είτε µε ασφάλεια που χρησιµοποιείται συνήθως για το σκοπό αυτό σε ένα κράτος µέλος. Τα δάνεια που καλύπτονται από την οδηγία για την καταναλωτική πίστη (87/102) αποκλείονται από το πεδίο εφαρµογής του κώδικα.

2 ΤΜΗΜΑ Ι: ΟΡΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Ο εθελοντικός κώδικας θα εφαρµοσθεί βάσει της ακόλουθης διαδικασίας: 1. Οι ευρωπαϊκές ενώσεις του πιστωτικού τοµέα που προσυπογράφουν τον κώδικα θα προβούν σε επίσηµη δηµόσια δήλωση σχετικά µε τις δεσµεύσεις που αναλαµβάνουν. 2. Κάθε µια από τις ευρωπαϊκές ενώσεις του πιστωτικού τοµέα θα απευθύνει επίσηµη σύσταση στα εθνικά της µέλη προκειµένου : 2.1. να πραγµατοποιήσουν επίσηµη δηµόσια δήλωση προσχώρησης στον κώδικα 2.2. να λάβουν όλα τα απαραίτητα µέτρα ενόψει της πρακτικής εφαρµογής του κώδικα, δηλ., µεταξύ άλλων, να καλέσουν κάθε πιστωτικό οργανισµό που αποφασίζει να προσχωρήσει στον κώδικα: να ανακοινώσει την προσχώρησή του στον κώδικα εντός έξι µηνών από την επικύρωση της συµφωνίας να δηµοσιεύσει την προσχώρησή τους στον κώδικα και να κοινοποιήσει στο κεντρικό µητρώο τη δέσµευση του να εφαρµόζει το κώδικα καθώς και την ηµεροµηνία εφαρµογής που θα αποφασίσει (βλ. σηµείο 7.2) Η ηµεροµηνία εφαρµογής του κώδικα θα καθορισθεί εντός προθεσµίας 12 µηνών από την ηµεροµηνία κοινοποίησης από κάθε πιστωτικό οργανισµό της προσχώρησής του στον κώδικα. 3. Ο κώδικας θα δηµοσιευθεί και θα διατίθενται αντίγραφα σε κάθε υποκατάστηµα των πιστωτικών οργανισµών που θα προσχωρήσουν στον κώδικα. 4. Τα αντίγραφα του κώδικα θα αναφέρουν πάντοτε, τη διεύθυνση και τον αριθµό τηλεφώνου του αρµόδιου οργανισµού στον οποίο µπορούν να αναφερθούν οι καταναλωτές σε περίπτωση ενδεχόµενων δυσκολιών που θα αντιµετωπίσουν κατά την εφαρµογή του κώδικα. 5. Οι καταναλωτές θα ενηµερωθούν για την ύπαρξη του κώδικα καθώς και για τη διαθεσιµότητά του µε ειδική αναφορά στο τυποποιηµένο ευρωπαϊκό δελτίο πληροφοριών. 6. Οι ευρωπαϊκές ενώσεις του πιστωτικού τοµέα θα δηµοσιεύουν ετήσια έκθεση σχετικά µε την πρόοδο της εφαρµογής του κώδικα. 7. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: 7.1. θα ελέγχει την υλοποίηση και την αποτελεσµατικότητα του κώδικα 7.2. θα διασφαλίσει τη δηµιουργία ενός κεντρικού µητρώου στο οποίο θα περιλαµβάνονται οι πιστωτικοί οργανισµοί που προσφέρουν στεγαστικά δάνεια και θα αναφέρεται πόσοι εξ αυτών έχουν ή δεν έχουν εγκρίνει τον κώδικα θα δηµοσιεύσει σύσταση για την µεταφορά του εθελοντικού κώδικα όπως προβλέπεται από το έγγραφο COM (1999) 232, εντός προθεσµίας δύο ετών από τη σύστασή της, θα αξιολογήσει τη λειτουργία του κώδικα βάσει των αποτελεσµάτων της ελεγκτικής της δραστηριότητας, των ετήσιων εκθέσεων που έχουν υποβάλει οι ευρωπαϊκές ενώσεις του πιστωτικού τοµέα καθώς και οποιασδήποτε άλλης διαθέσιµης πληροφορίας. Αµέσως µετά, ο κώδικας θα αναθεωρηθεί από το σύνολο των µερών που συµµετέχουν στο διάλογο, παρουσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και βάσει των συµπερασµάτων της. 2

3 8. Η προσχώρηση στον κώδικα θα είναι ανοικτή και για τους πιστωτικούς οργανισµούς που δεν είναι µέλη των ευρωπαϊκών ενώσεων του πιστωτικού τοµέα που τον ενέκριναν. 3

4 ΤΜΗΜΑ ΙΙ: ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟΣ ΚΩ ΙΚΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΑΝΕΙΑ Το παρόν έγγραφο αποτελεί έναν εθελοντικό κώδικα συµπεριφοράς (στη συνέχεια ο "κώδικας") ο οποίος αναφέρεται στις µη συµβατικές πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στον καταναλωτή σε ότι αφορά τα στεγαστικά δάνεια. Ο κώδικας αποτελεί τη βάση της ευρωπαϊκής συµφωνίας για έναν εθελοντικό κώδικα για τα στεγαστικά δάνεια (όπως καθορίζονται στη συµφωνία) τον οποίο διαπραγµατεύθηκαν και ενέκριναν οι ευρωπαϊκές ενώσεις καταναλωτών και οι ευρωπαϊκές ενώσεις του πιστωτικού τοµέα. Οι πιστωτικοί οργανισµοί που έχουν αποδεχθεί τον κώδικα δεσµεύονται να παρέχουν στον καταναλωτή, τηρώντας τις συµφωνηµένες λεπτοµέρειες εφαρµογής και τα έντυπα που περιγράφονται στη συνέχεια: - γενικές πληροφορίες για τα στεγαστικά δάνεια που χορηγούν - προσωποιηµένες πληροφορίες στο προσυµβατικό στάδιο που παρέχονται µε τη µορφή ενός "τυποποιηµένου ευρωπαϊκού δελτίου πληροφοριών". Η τελική απόφαση για την αποδοχή µιας προσφοράς πίστωσης που παρουσιάζει ένας δανειστής ανήκει στον καταναλωτή.

5 1. Γενικές πληροφορίες που πρέπει να κοινοποιούνται στον καταναλωτή Οι αρχικές πληροφορίες για θέµατα στεγαστικών δανείων πρέπει να περιλαµβάνουν ή να συνοδεύονται από τις ακόλουθες πληροφορίες, που θα παρουσιάζονται στο ίδιο µέσον µε αυτό που χρησιµοποιείται για τις ίδιες τις πληροφορίες. A ανειστής: 1. Επωνυµία και διεύθυνση του δανειστή 2. Ενδεχοµένως, επωνυµία και διεύθυνση του µεσάζοντα. B - Στεγαστικό δάνειο: 1. Σκοποί για τους οποίους µπορεί να χρησιµοποιηθεί το δάνειο 2. Είδος ασφάλειας 3. Περιγραφή των υπαρχόντων τύπων στεγαστικών δανείων µε σύντοµη περιγραφή των διαφορών µεταξύ προϊόντων µε σταθερό και κυµαινόµενο επιτόκιο και των επιπτώσεών τους για τον καταναλωτή 4. Είδη επιτοκίων -σταθερό, κυµαινόµενο και συνδυασµός των δύο µορφών 5. Αναφορά του κόστους για τον καταναλωτή ενός αντιπροσωπευτικού στεγαστικού δανείου 6. Κατάλογος σχετικών εξόδων, όπως διοικητικά έξοδα, έξοδα ασφάλισης, νοµικά έξοδα, έξοδα µεσαζόντων Προσφερόµενες εναλλακτικές λύσεις για την αποπληρωµή του δανείου (περιλαµβανοµένων του αριθµού, της συχνότητας και του ύψους των δόσεων) 8. υνατότητα πρόωρης αποπληρωµής (.. υπό ποίους όρους) 9. Αν είναι απαραίτητη η εκτίµηση του ακινήτου και αν ναι, από ποιον πρέπει να πραγµατοποιηθεί 10. Γενικές πληροφορίες σχετικά µε τις δυνατότητες φορολογικών ελαφρύνσεων που συνδέονται µε τους τόκους του στεγαστικού δανείου ή άλλες υπάρχουσες δηµόσιες επιδοτήσεις ή αναφορά της υπηρεσίας που µπορεί να παράσχει περισσότερες πληροφορίες 11. ιάρκεια της περιόδου κατά την οποία ισχύει η προσφορά, αν υπάρχει 12. Επιβεβαίωση της προσχώρησης του πιστωτικού οργανισµού στον κώδικα και της διάθεσης αντιτύπων του κώδικα από τον πιστωτικό οργανισµό. 5

6 2. Πληροφορίες που πρέπει να περιέχονται στο τυποποιηµένο ευρωπαϊκό δελτίο πληροφοριών Το περιεχόµενο του τυποποιηµένου ευρωπαϊκού δελτίου πληροφοριών καθορίζεται στη συνέχεια: ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Αυτές οι τυποποιηµένες πληροφορίες αποτελούν αναπόσπαστο µέρος του "Εθελοντικού κώδικα συµπεριφοράς σχετικά µε τις προσυµβατικές πληροφορίες για στεγαστικά δάνεια" που µπορείτε να ζητήσετε από τον πιστωτικό οργανισµό σας Κεφάλαιο Προκαταρκτικές παρατηρήσεις 1 ανειστής 2 Περιγραφή του προϊόντος Περιγραφή Το παρόν έγγραφο δεν αποτελεί νοµικά υποχρεωτική προσφορά. Τα αριθµητικά στοιχεία παρέχονται καλή τη πίστη και αποτελούν ακριβή εικόνα της προσφοράς που ο δανειστής µπορεί να προτείνει ανάλογα µε τις συνθήκες της αγοράς και βάσει των πληροφοριών που του έχουν παρασχεθεί. Πρέπει ωστόσο να σηµειωθεί ότι τα στοιχεία αυτά µπορούν να µεταβληθούν ανάλογα µε τις συνθήκες της αγοράς. Η ανακοίνωση αυτών των πληροφοριών δεν συνεπάγεται υποχρέωση για τον δανειστή να χορηγήσει πίστωση" Tο κεφάλαιο αυτό πρέπει να παρέχει σύντοµη αλλά σαφή περιγραφή του προϊόντος. Πρέπει να διευκρινίζεται αν η προβλεπόµενη ασφάλεια είναι υποθήκη σε ακίνητο ή ασφάλεια που χρησιµοποιείται συνήθως. Πρέπει να διευκρινίζεται αν το προσφερόµενο προϊόν είναι στεγαστικό δάνειο εξοφλούµενο εφ άπαξ (δηλαδή εξόφληση κατά τη λήξη µε την καταβολή ενδιάµεσα των τόκων) ή τοκοχρεολυτικό στεγαστικό δάνειο (δηλαδή αποπληρωµή των τόκων και του κεφαλαίου καθόλη τη διάρκεια του δανείου). Πρέπει να διευκρινίζεται αν οι λεπτοµέρειες του δανείου εξαρτώνται από τη συµµετοχή του καταναλωτή σε ένα µέρος του κεφαλαίου (το οποίο µπορεί να εκφράζεται σε ποσοστό της αξίας του ακινήτου). Αν οι λεπτοµέρειες του δανείου εξαρτώνται από την εγγύηση ενός τρίτου µέρους, ο όρος αυτός θα πρέπει να αναφέρεται σαφώς. 6

7 3 Ονοµαστικό επιτόκιο (να αναφέρεται το είδος του επιτοκίου και η διάρκεια της σταθερής περιόδου) 4 Συνολική ετήσια ποσοστιαία επιβάρυνση (ΣΕΠΕ) βάσει της εθνικής νοµοθεσίας, ή, ενδεχοµένως πραγµατικό επιτόκιο Το κεφάλαιο αυτό πρέπει να παρέχει πληροφορίες για το ουσιαστικότερο στοιχείο του δανείου, δηλαδή το επιτόκιο. Η περιγραφή πρέπει να περιλαµβάνει διευκρινίσεις για τον τρόπο διακύµανσης του επιτοκίου, ειδικότερα την περιοδικότητα των αναθεωρήσεων, τις περιόδους "παγώµατος" των επιτοκίων και τις σχετικές επιβαρύνσεις, τα ανώτατα και κατώτατα όρια κτλ. Η περιγραφή αυτή πρέπει: - να διευκρινίζει αν το κυµαινόµενο επιτόκιο συνδέεται µε ένα δείκτη ή όχι και - να παρέχει λεπτοµέρειες σχετικά µε τον µηχανισµό προσαρµογής στον δείκτη, αν υπάρχει. Όταν η εθνική νοµοθεσία δεν προβλέπει ΣΕΠΕ, πρέπει να χρησιµοποιείται το αντίστοιχο πραγµατικό επιτόκιο. 7

8 5 Ύψος της παρεχόµενης πίστωσης και νόµισµα 6 ιάρκεια της σύµβασης πίστωσης 7 Αριθµός και περιοδικότητα των δόσεων (µπορεί να διαφέρει) 8 Για τοκοχρεολυτικό στεγαστικό δάνειο, ύψος κάθε δόσης (µπορεί να διαφέρει) 9 Για δάνειο εξοφλούµενο εφάπαξ: - ύψος κάθε τακτικής καταβολής τόκων - ύψος κάθε τακτικής καταβολής στο κεφάλαιο χρεοδοσίας. 10 Πρόσθετα µη επαναλαµβανόµενα (εφ άπαξ) έξοδα (αν υπάρχουν). Ο δανειστής πρέπει να αναφέρει -πραγµατικά ή ενδεικτικά : α) το ύψος κάθε τακτικής καταβολής τόκων ανάλογα µε την περιοδικότητα των δόσεων ( βλ. κεφάλαιο 7) β) το ύψος κάθε τακτικής καταβολής προς το κεφάλαιο χρεοδοσίας ανάλογα µε την περιοδικότητα των δόσεων (βλ. κεφάλαιο 7). Αν είναι απαραίτητο, πρέπει να υπάρχει ειδοποίηση που να διευκρινίζει ότι το κεφάλαιο χρεοδοσίας µπορεί να µην καλύπτει το ύψος του δανείου. Αν ο δανειστής παρέχει το κεφάλαιο χρεοδοσίας και το έχει περιλάβει µε την ιδιότητα αυτή στην προσφορά του, µια ένδειξη πρέπει να αναφέρει σαφώς ότι η προσφορά εξαρτάται ή όχι από την αποδοχή του κεφαλαίου χρεοδοσίας από τον καταναλωτή. Πρέπει να παρέχεται κατάλογος µε τα αρχικά µη επαναλαµβανόµενα έξοδα που θα πρέπει να καταβάλει ο καταναλωτής για τη λήψη του στεγαστικού δανείου. Όταν το κόστος αυτό εξαρτάται άµεσα ή έµµεσα από το δανειστή, πρέπει να παρέχεται εκτίµησή του. Πρέπει να αναφέρεται το γεγονός ότι το κόστος αυτό πρέπει να καταβάλλεται ανεξάρτητα από το αποτέλεσµα της αίτησης για δάνειο, αν ισχύει κάτι τέτοιο. Το κόστος αυτό µπορεί να περιλαµβάνει, για παράδειγµα: - διοικητικά έξοδα - νοµικά έξοδα - εκτίµηση του ακινήτου. Όταν µια προσφορά εξαρτάται από τον όρο ότι οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται στον καταναλωτή από τον δανειστή (εφόσον το επιτρέπει η εθνική νοµοθεσία) ο όρος αυτός θα πρέπει να αναφέρεται σαφώς. 8

9 11 Επαναλαµβανόµενα έξοδα (που δεν περιλαµβάνονται στο 8) Ο κατάλογος αυτός πρέπει να περιλαµβάνει, για παράδειγµα: - την ασφάλεια αποπληρωµής του δανείου (ανεργίας/ζωής) - ασφάλεια πυρός - ασφάλεια κατοικίας και επίπλων Όταν µια προσφορά εξαρτάται από τον όρο ότι οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται στον καταναλωτή από τον δανειστή (εφόσον το επιτρέπει η εθνική νοµοθεσία), ο όρος αυτός θα πρέπει να αναφέρεται σαφώς. 9

10 12 Πρόωρη αποπληρωµή 13 Οργανισµός για την υποβολή καταγγελίας 14 Ενδεικτικός πίνακας αποπληρωµής Ο δανειστής πρέπει να παρέχει πληροφορίες: - σχετικά µε τη δυνατότητα και τις λεπτοµέρειες πρόωρης αποπληρωµής - για τα τυχόν πρόσθετα σχετικά έξοδα. Όταν το ύψος των εξόδων αυτών δεν µπορεί να καθορισθεί στο συγκεκριµένο στάδιο, πρέπει να αναφέρεται ότι θα είναι πληρωτέο ένα ποσό το οποίο να καλύπτει το κόστος για το δανειστή λόγω της λύσης της συναλλαγής. Επωνυµία, διεύθυνση και αριθµός τηλεφώνου της αρµόδιας υπηρεσίας Ο δανειστής πρέπει να παρέχει ενδεικτικό και συνοπτικό πίνακα αποπληρωµής που να περιλαµβάνει, τουλάχιστον: - τις µηνιαίες ή τριµηνιαίες (αν ισχύει κάτι τέτοιο) δόσεις αποπληρωµής για το πρώτο έτος - τα ετήσια ποσά για τη συνολική διάρκεια του δανείου. Ο πίνακας πρέπει να περιέχει στοιχεία για : -την αποπληρωµή του κεφαλαίου -την πληρωµή των τόκων -το οφειλόµενο κεφάλαιο -το ύψος κάθε δόσης -το σύνολο του κεφαλαίου και των τόκων. Θα πρέπει να αναφέρεται ότι ο πίνακας είναι αποκλειστικά ενδεικτικός και πρέπει να περιέχει σχετική προειδοποίηση αν το προτεινόµενο στεγαστικό δάνειο είναι δάνειο µε κυµαινόµενο επιτόκιο. 15 Υποχρέωση ανοίγµατος τραπεζικού λογαριασµού και πίστωσης της µισθοδοσίας του καταναλωτή στον δανειστή. 10