Η συµβολή του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύµατος στην εθνοµουσικολογική έρευνα

Transcript

1 Η συµβολή του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύµατος στην εθνοµουσικολογική έρευνα Τ ο κοινωφελές Ίδρυµα µε την επωνυµία Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυµα «Β. Παπαντωνίου» ιδρύθηκε το 1974 στο Ναύπλιο, µε σκοπό την οργάνωση ενός Λαογραφικού Μουσείου και ενός Κέντρου Έρευνας. Στόχοι του Ιδρύµατος είναι: 1. Η καταγραφή και µελέτη του υλικού πολιτισµού της Ελλάδας και ιδιαιτέρως σε τοµείς όπως η ενδυµατολογία, η εθνοµουσικολογία και η ανθρωπολογία του χορού. 2. Η δηµοσίευση-προβολή των αποτελεσµάτων της έρευνας µε εκθέσεις, εκδόσεις και ανακοινώσεις. 3. Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα µε σκοπό την εξοικείωση των παιδιών µε τις ποικίλες δραστηριότητες του Μουσείου, σε συνδυασµό µάθησης και παιχνιδιού. 4. Η µετεκπαίδευση ειδικών στους τοµείς που ενδιαφέρουν το Ίδρυµα. Σήµερα, το πρόγραµµα δραστηριοτήτων του Ιδρύµατος περιλαµβάνει: οργάνωση εκθέσεων, έρευνα, εκδόσεις, βιβλιοθήκη και εκπαιδευτικά προγράµµατα, η επιτυχία των οποίων αποτέλεσε το έναυσµα για τη δηµιουργία του Μουσείου Παιδικής Ηλικίας και πάλι στο Ναύπλιο. Για την πολύπλευρη δραστηριότητά του το ΠΛΙ τιµήθηκε το 1981 µε το ΕΜΥΑ (European Museum of the Year Award). Στα πλαίσια των επιστηµονικών του προγραµµάτων, το Κέντρο Έρευνας του ΠΛΙ έχει περιλάβει έρευνες σε όλη την Ελλάδα για την καταγραφή και µελέτη του υλικού λαϊκού πολιτισµού και ιδιαίτερα της τοπικής φορεσιάς, της µουσικής και του χορού. Σε σχέση µε τη µουσική έρευνα το ΠΛΙ κινήθηκε σύµφωνα µε τους στόχους που θέτει η 3 του καταστατικού του ICOM, ότι δηλαδή στόχος του µουσείου είναι η συλλογή, διατήρηση και κοινοποίηση στη συγκεκριµένη περίπτωση του µουσικού αρχείου της µουσικής, κοινοποιώντας τη για µελέτη, παιδεία και ψυχαγωγία. Μέσα από τις πολλές δυσκολίες και αρνητικές εµπειρίες άλλων φορέων µε ταυτόσηµους στόχους, το ΠΛΙ προσπάθησε να υλοποιήσει την οργάνωση και λειτουργία του µουσικού του αρχείου µέσα από τρεις φάσεις που αναφέρονται:

2 Α. Στην έρευνα και συλλογή µουσικού υλικού Β. Στην ταξινόµηση και µελέτη του Γ. Στην κοινοποίησή του Ειδικότερα: Α. Έρευνα και συλλογή Όσον αφορά το πρώτο στάδιο της έρευνας και συλλογής, κύριο µέληµά µας ήταν η προσπάθεια προσαρµογής των αρχών της εθνοµουσικολογικής έρευνας στη σύγχρονη ελληνική πραγµατικότητα. Αµέσως µετά, έχοντας επαρκή θεωρητική κατάρτιση, δοκιµαστήκαµε στο χώρο της πρακτικής εµπειρίας κατά τη διάρκεια των ενδυµατολογικών και χορευτικών καταγραφών και ερευνών ανά την Ελλάδα (ας µην ξεχνάµε ότι µουσική και χορός είναι άρρηκτα δεµένα) και κάτω από τη γενική επίβλεψη του Φοίβου Ανωγειανάκη. Όπως και οι άλλοι τοµείς του Ιδρύµατος, έτσι και το µουσικό τµήµα δεν περιορίζεται µόνο στην έρευνα της µουσικής της Πελοποννήσου, αλλά γενικότερα όλης της Ελλάδας. Έτσι ολοκληρώνεται από το Φοίβο Ανωγειανάκη η κατεπείγουσα καταγραφή της Κύπρου, που η µουσική της εικόνα αλλάζει ριζικά πλέον, λόγω της µετακίνησης των προσφύγων. Επιχειρήσαµε επίσης µια πολύµηνη µουσική έρευνα στα ελληνόφωνα και αλβανόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας, εξίσου επείγοντος χαρακτήρα, µε σηµαντικά όπως πιστεύουµε αποτελέσµατα (βλ. Η Ελληνική Μουσική Παράδοση της Κάτω Ιταλίας, άλµπουµ δύο δίσκων µε ένθετο φυλλάδιο, έκδοση ΠΛΙ, εκέµβριος 1983). Μέσα στο 1985 προχώρησε η συστηµατική καταγραφή δυο χωριών της Πελοποννήσου Αθίκια Κορινθίας και ίδυµα Ερµιονίδας δυο «αρβανιτοχώρια» που αντιπροσωπεύουν το µουσικό ύφος και ρεπερτόριο της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας. Παράλληλα, από το 1974 που άρχισε να λειτουργεί το Ίδρυµα, έχουν γίνει σποραδικές ηχογραφήσεις και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Έτσι, σήµερα, στην ταινιοθήκη του ΠΛΙ υπάρχουν πάνω από 400 ταινίες, που αντιπροσωπεύουν 15 διαφορετικές περιοχές και περίπου ώρες µαγνητοφώνησης. Για την επιτόπια µουσική έρευνα έχουµε αναπτύξει µια συγκεκριµένη µεθοδολογία, όσον αφορά το προερευνητικό στάδιο, τα κριτήρια και τους τρόπους επιλογής των πληροφορητών, την τεκµηρίωση και διασταύρωση των πληροφοριών και των τραγουδιών. 2

3 Συντάσσεται λεπτοµερειακό ηµερολόγιο της αποστολής και προσπαθούµε να ηχογραφήσουµε το ίδιο τραγούδι µε αντρικές αλλά και µε γυναικείες φωνές, µε νέους αλλά και µε ηλικιωµένους εκτελεστές, ώστε να εντοπιστούν οι διαφορές στο ύφος της εκτέλεσης και στο ήθος της ερµηνείας. Παράλληλα, η έρευνα αυτή συµπληρώνεται µε τη συλλογή παλαιών φωτογραφιών, τυχόν γκραβούρες, την αγορά λαϊκών µουσικών οργάνων και, βέβαια, τις σχετικές φωτογραφίες και διαφάνειες (slides). Όλο αυτό το υλικό στη συνέχεια εντάσσεται στον τεχνικό φάκελο της αποστολής για να αποτελέσει πολύτιµο οδηγό στο δεύτερο στάδιο, την ταξινόµηση και τη µελέτη. Β. Ταξινόµηση και µελέτη Εδώ φτάνουµε πλέον στο καθαυτό µουσικό αρχείο που στην ιδανική του µορφή έτσι όπως το φανταζόµαστε κάποτε να γίνει περιλαµβάνει: 1. Ταινιοθήκη µαγνητοταινιών σε 15 ΙPS, µε αντίγραφά τους σε 7½ IPS. (Αυτή τη στιγµή διαθέτουµε 120 ταινίες, µέτρα ηχογραφηµένα) Βιβλία εισαγωγής ταινιών Καρτέλες-ευρετήρια (α) κατά τόπους, (β) κατά µουσικό είδος, (γ) κατά όργανα. Για κάθε µουσικό κοµµάτι συντάσσεται επίσης ειδικό αναλυτικό δελτίο, που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο την «ταυτότητά» του. 2. Κασετοθήκη µε (α) ηχογραφήσεις µουσικής και δειγµάτων οµιλίας, (β) συνεντεύξεις από τις µουσικές έρευνες, (γ) ηχογραφηµένες δηµόσιες συζητήσεις, διαλέξεις, ραδιοφωνικές εκποµπές κ.ά. (Αυτή τη στιγµή στο ΠΛΙ υπάρχουν 400 κασέτες ωρών) Βιβλίο εισαγωγής κασετών Καρτέλες-ευρετήρια Καρτέλες ή φάκελοι µε περιληπτική αποδελτίωση των συνεντεύξεων, συζητήσεων, διαλέξεων κ.λπ. 3. Φωτοθήκη: Αρχείο φωτογραφιών (σε contact), διαφανειών και αρνητικών, µε τους σχετικούς καταλόγους, σύµφωνα µε το σύστηµα της φωτοθήκης του µουσείου. 4. Ταινιοθήκη-βιντεοθήκη, µε τις ταινίες που κινηµατογραφήθηκαν ή βιντεοσκοπήθηκαν στη διάρκεια των µουσικών ερευνών, τηλεοπτικών εκποµπών, εκδηλώσεων κ.λπ. Βιβλίο εισαγωγής κινηµατογραφικών ταινιών Βιβλίο εισαγωγής βιντεοκασετών Καρτέλες-ερευτήρια. 5. Συλλογή µουσικών οργάνων και ηχητικών αντικειµένων, καταγραµµένων σύµφωνα µε το σύστηµα εισαγωγής των υπολοίπων µουσειακών αντικειµένων και ταξινοµηµένων κατά κατηγορίες ιδιόφωνα, µεµβρανόφωνα, αερόφωνα και χορδόφωνα. (Η συλλογή µας διαθέτει σήµερα 160 λαϊκά µουσικά όργανα). 3

4 6. Βιβλιοθήκη µε µουσικά-χορευτικά βιβλία και άρθρα και τις αντίστοιχες καρτέλες τους, σύµφωνα µε το σύστηµα βιβλιοθηκονοµίας της Βιβλιοθήκης του Ιδρύµατος. 7. ισκοθήκη µε δισκογραφικές εκδόσεις ελληνικής και ξένης παραδοσιακής µουσικής και τις αντίστοιχες καρτέλες-ευρετήρια. 8. Τεχνικούς φακέλους µε τα πλήρη στοιχεία κάθε µουσικής έρευνας που πραγµατοποίησε το τµήµα. Γ. Κοινοποίηση Η όλη αυτή προσπάθεια για τη συστηµατική διεξαγωγή της µουσικής έρευνας και την ανάλογη οργάνωση του µουσικού αρχείου δεν πρέπει βέβαια να τοποθετεί σε δεύτερη µοίρα και τις υπόλοιπες λειτουργικές δραστηριότητές του, που σχετίζονται µε την κοινοποίηση αυτού του υλικού, ώστε να φτάσει στον τελικό αποδέκτη, το κοινό. Απαραίτητη, λοιπόν, η πολιτιστική και παιδευτική δραστηριότητα: Μουσικές εκδηλώσεις, συζητήσεις, εκθέσεις, µαθήµατα ή σεµινάρια, συνεργασία µε τις αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους σε διάφορες σχετικές εκδηλώσεις, τόνωση ή αναβίωση εθίµων σχετικών µε τη µουσική, προσπάθεια «κάθαρσης» - στο µέτρο του δυνατού των τοπικών πανηγυριών και ενθάρρυνσης των νέων να µάθουν κάποιο από τα λαϊκά µουσικά όργανα που εξαφανίζονται ή παλιά τραγούδια του ξεχασµένου τοπικού ρεπερτορίου. Αναπόσπαστο τµήµα όλης αυτής της δραστηριότητας αποτελούν βέβαια και οι δισκογραφικές και βιβλιογραφικές εκδόσεις. Και σ αυτό τον τοµέα η προσπάθεια του µουσικού τµήµατος ήταν ιδιαίτερα έντονη. Θα επιχειρήσω να αναφερθώ ταυτόχρονα και εντελώς επιγραµµατικά σε έρευνες, δηµοσιεύσεις και κοινοποιήσεις (εννοώ µε τη µορφή µουσικών παραγωγών εκδόσεων). Έρευνες Για την ενδυµασία και τον ετήσιο κύκλο βίου στα χωριά της Αργολίδας (περιοχή Λυρκείου όρους) Κεφαλόβρυσο, Σχοινοχώρι, Μαλαντρένι, Λυρκεία, ούκα Βρύση, Κεφαλάρι, Καπαρέλι, Αλέα. στα πεδινά χωριά της Αγ. Τριάδος, Λάλουκα, Κουτσοπόδι, Μυκήνες, Πρόσυµνα και στα χωριά της Ερµιονίδας (Ν. Επίδαυρος κ.ά.) από τις Ι. Παπαντωνίου και Φ. Χαραµή. Ενδυµατολογική έρευνα στην περιοχή Έβρου (Ασηµένιο, Ορεστιάδα, Σουφλί) και Σαµοθράκη. Ενδυµατολογική και παράλληλα ηχογράφηση τραγουδιών στα χωριά της 4

5 ράµας (Ξηροπόταµος, Βώλακας, Προσωτσάνη) και Ξάνθης (Ν. Κεσσάνη) από τους Ι. Παπαντωνίου, Α. Ιακωβίδη, Ρ. Λουτζάκη. Στα χωριά Μελίκη, Αλεξάνδρεια και Επισκοπή Ηµαθίας, µε συνέχιση της ενδυµατολογικής έρευνας, ηχογράφηση µουσικής (Γ. Συγλέτος) και στην Κύµη Ροδόπης φωτογράφηση του κύκλου εργασιών (Φ. Καζάζης) σε συνεργασία µε τη Χρ. Παντελή. Στη Νεστάνη Αρκαδίας κινηµατογράφηση του εθίµου του Αι-Γιώργη (εξωτερική συνεργάτης Κ. Κακούρη) και σε άλλη αποστολή ηχογράφηση της µουσικής (Φ. Ανωγειανάκης). Μουσική Χορός Σ αυτό το σηµείο θέλω να τονίσω και πάλι ότι θεωρούµε τη µουσική και το χορό άρρηκτα δεµένα. Η καταγραφή και µελέτη παραδοσιακής µουσικής και χορού ξεκίνησε από το Την ερευνητική οµάδα αποτελούσαν οι: Φοίβος Ανωγειανάκης, Ρένα Λουτζάκη (χορός), Ιωάννα Παπαντωνίου. Εξωτερικοί συνεργάτες: Αλέκος Ιακωβίδης, Λευτέρης ρανδάκης (χορός). Τεχνικός συνεργάτης: Γιάννης Συγλέτος (ηχολήπτης). Σκοπός: η επιτόπια έρευνα και µελέτη για τη µουσική και το χορό, µε στόχο τη δηµιουργία ενός αρχείου, η ταξινόµηση και µελέτη του οποίου θα οδηγήσει σε συγκρίσεις και συµπεράσµατα για θέµατα εθνολογικά, µουσικά και χορευτικά. ηµοσιεύµατα: - Λουτζάκη, Ρένα ( ). Χοροί της Ορεινής Σερρών. Καταγραφή µε τη µέθοδο Κινησιογραφίας του Λάµπαν, «Εθνογραφικά», τοµ. 2, σελ ( ) Οι χοροί των Μεγάρων, «Εθνογραφικά», τοµ. 3, σελ ίσκοι µουσικής - ίσκος 1 ος : Μουσική και τραγούδια από τη Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρο, Πελοπόννησο, ωδεκάνησα και Κύπρο. - ίσκος 2 ος : Μουσική και τραγούδια από τη Μακεδονία, Θράκη, Βόρειο Ήπειρο, ωδεκάνησα και Μικρά Ασία. - ίσκος 3 ος : Μουσική και τραγούδια του γάµου από τη Μακεδονία, Θράκη, Βόρειο Ήπειρο, Πελοπόννησο και Μικρά Ασία. - ίσκος 4 ος : Γκάιντα και νταχαρές από την Ορεινή Σερρών. Το 1978 ξεκίνησε η εθνοµουσικολογική έρευνα στην Κύπρο, που διήρκεσε µέχρι το 1985 και κάλυψε το µεγαλύτερο µέρος των επαρχιών της Κύπρου και τους οικισµούς 5

6 εκτοπισµένων. Ερευνητές: Φοίβος Ανωγειανάκης, Αλέκος Ιακωβίδης, Συνεργάτης: Γιάννης Συγλέτος (ηχολήπτης). ηµοσιεύµατα: - Ιακωβίδης, Αλέκος ( ). Η εξέλιξη ενός χορού, «Εθνογραφικά», τοµ. 3, σελ ίσκοι µουσικής - (1989) ηµοτική Μουσική στην Κύπρο. ισκογραφική έκδοση (7 δίσκοι). Συνοδεύεται από λεύκωµα. Κείµενα: Φοίβος Ανωγειανάκης (µουσική), Αλέκος Ιακωβίδης (χορός), Ιωάννα Παπαντωνίου (ενδυµασία), Μ. Χριστοδούλου (γάµος), Ναύπλιο, ΠΛΙ, δίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά). - (1999) ηµοτική Μουσική στην Κύπρο. Μετατροπή των 7 δίσκων σε ψηφιακούς. Στη νέα έκδοση, τρία από τα τραγούδια µεγάλης διάρκειας δίδονται στην ολοκληρωµένη τους µορφή, όπως ακριβώς είχαν καταγραφεί κατά την έρευνα. Συνοδεύεται από λεύκωµα µε πληροφοριακό υλικό για τη µουσική στην Κύπρο, τους κυπριακούς χορούς, τους συνεργάτες και τη συµβολή τους στην καταγραφή, σύντοµο χρονολόγιο για την Κύπρο, στοιχεία για τις κυπριακές φορεσιές κ.λπ. Κείµενα: Φοίβος Ανωγειανάκης (µουσική), Αλέκος Ιακωβίδης (χορός), Ιωάννα Παπαντωνίου (ενδυµασία), Μ. Χριστοδούλου (γάµος), Ναύπλιο, ΠΛΙ, δίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά). Στις χρονιές 1981 και 1982 πραγµατοποιήθηκε επιτόπια εθνοµουσικολογική έρευνα στα ελληνόφωνα και αλβανόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας. Ερευνητές: Λάµπρος Λιάβας, Νίκος ιονυσόπουλος ίσκοι µουσικής - (1984) Η Ελληνική Μουσική Παράδοση της Κάτω Ιταλίας (διπλό άλµπουµ). Κείµενα: Λάµπρος Λιάβας, Νίκος ιονυσόπουλος, Τίτος Γιοχάλας (µεταγραφή αρβανίτικων τραγουδιών), Αναστάσης Καραναστάσης (ιστορικά στοιχεία), Εκδ. ΠΛΙ. Από το 1982 έως το 1985, πραγµατοποιήθηκε επισταµένη µελέτη των λαϊκών µουσικών οργάνων. Ερευνητής: Λιάβας, Λιάµπρος, εθνοµουσικολόγος. Μέθοδος: Συµµετοχική παρατήρηση. Στην εθνοµουσικολογία, το µουσικό όργανο γίνεται το σύµβολο αυτής καθαυτής της µουσικής. Στην παρούσα µελέτη εξετάζεται η τεχνική της κατασκευής της 6

7 λύρας, του παιξίµατός της και του µουσικού ρεπερτορίου που εκτελεί. Επίσης εξετάζεται ο ρόλος του οργανοπαίκτη. ηµοσιεύµατα: - Η κατασκευή της αχλαδόσχηµης λύρας στην Κρήτη και τα ωδεκάνησα, «Εθνογραφικά», τοµ. 4-5, σελ (1986) Η οργάνωση και λειτουργία ενός αρχείου Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής, «Εθνογραφικά», τοµ., Ναύπλιο Στο διάστηµα 1983 µε 1987, έγινε µελέτη του παραδοσιακού χορού. Ερευνήτρια: Ρένα Λουτζάκη, κοιν. Ανθρωπολόγος µε ειδικότητα στο χορό. Μέθοδος: Συγκριτική µέθοδος, συµµετοχική παρατήρηση, συνέντευξη, καταγραφή µε τη µέθοδο της κινησιογραφίας του Λάµπαν. Ο χορός αποτελεί δυναµικό και αναπόσπαστο στοιχείο ενός ζωντανού αισθητικού συστήµατος. Εξετάζονται οι συνθήκες που δηµιουργούν τη χορευτική δραστηριότητα, διαµορφώνουν το ρόλο του χορού και επηρεάζουν τη χορευτική έκφραση. Στόχος της έρευνας είναι η διερεύνηση των διαφορών µορφής (µορφή = δοµή-ύφος), που διαµορφώνουν στο χορό σχέσεις συστήµατος. Στο ΠΛΙ ανατίθεται η οργάνωση του Εθνικού Αρχείου Χορού, µε υπεύθυνη τη Ρένα Λουτζάκη. ηµοσιεύµατα: - Λουτζάκη, Ρένα (1987) Ο γάµος ως χορευτικό δρώµενο. Η περίπτωση των προσφύγων της Ανατολικής Ρωµυλίας στο Μικρό Μοναστήρι Μακεδονίας (αρ. καταλ. εκδ. Νο 4). - Λουτζάκη, Ρένα (1989) Dance as a social message. A study of dance style among the Greek refugees from Northern Thrace in Mikro Monastiri, Megalo Monastiri and Aeginion. Ph. D. thesis, Queen s University of Belfast, Dept. of Social Anthropology & Ethnomusicology, Belfast. Το 1982 ξεκίνησε η εθνολογική µελέτη του χορού «ρεπάνι» στην Κύπρο. Εξετάζεται η ιστορία και η λειτουργία του δρεπανιού στα έθιµα του θερισµού και το ρόλο που παίζει σ αυτά. Επίσης εξετάζονται οι παλιότερες µορφές ερµηνείας του χορού «δρεπάνι» (δοµή και παραλλαγές) όπως και οι σύγχρονες αλλοιώσεις του. Ερευνητής: Αλέκος Ιακωβίδης. Μέθοδος: Επιτόπια έρευνα. 7

8 ηµοσιεύµατα: - Ιακωβίδης, Αλέκος. Ο χορός του «δρεπανιού» στην Κύπρο. ιδακτορική ιατριβή στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων. Τέλος, στον τοµέα των βιβλιογραφικών εκδόσεων σηµειώνω την έκδοση της σηµαντικότατης µελέτης του Samuel Baud-Bovy οκίµιο για το ελληνικό δηµοτικό τραγούδι, που συνοδεύεται και από δυο κασέτες µε ηχογραφηµένα τα µουσικά παραδείγµατα στα οποία αναφέρεται ο συγγραφέας, ώστε να µπορούν να παρακολουθήσουν ακόµα κι όσοι δεν είναι σε θέση να τα διαβάσουν στο πεντάγραµµο. Χρησιµοποιείται ως εγχειρίδιο από τα Μουσικά Τµήµατα των πανεπιστηµίων µας. ε θα αναφερθώ µε περισσότερες λεπτοµέρειες στις εκδόσεις αυτές, καθώς έχουν γίνει ήδη σχετικές κριτικές και παρουσιάσεις στον Τύπο και τα µέσα ενηµέρωσης. Θα ήθελα να υπενθυµίσω την έκδοση στα «Εθνογραφικά», τοµ. 8, Ο χορός στην Ελλάδα (µε πολλές διεθνείς συνεργασίες). Και κλείνω µε την πιο πρόσφατη έκδοση του ΠΛΙ, Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερµιονίδας, της γνωστής συγγραφέως Γιόνας Μικέ Παϊδούση-Παπαντωνίου. Πρόκειται για τη συλλογή σπάνιου και µοναδικού υλικού, βασισµένη σε επιτόπια έρευνα που ξεκινάει από το 1940 και φτάνει µέχρι το Η νέα έκδοση έρχεται να συµπληρώσει την προηγούµενη εργασία της Γ.Μ. Παϊδούση µε τίτλο Η Ερµιονίδα ανά τους αιώνες (έκδ. Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύµατος, Αθήνα, Μάιος 1996). Το βιβλίο προλογίζει ο εξαίρετος µουσικολόγος Γεώργιος Λεωτσάκος, ενώ σηµαντική θεωρείται η µεταγραφή σε νότες τριών κοµµατιών από τον µουσικό και µοναδικό ερµηνευτή αρβανίτικων τραγουδιών κ. Θανάση Μωραΐτη. Την επιµέλεια της έκδοσης είχε η Μαρία Παπαδοπούλου. Τα τελευταία χρόνια (1998) είχαµε την απρόσµενη προσφορά του εθνοµουσικολόγου Κυριάκου (Sam) Τσιάνη, ο οποίος µας παραχώρησε όλο το εθνοµουσικολογικό του αρχείο, το οποίο σχεδιάζουµε πώς θα αξιοποιήσουµε καλύτερα, σύµφωνα και µε τις δυνατότητες που έχουµε και τις συνεργασίες που θα εξασφαλίσουµε. Κανέλλος Κανελλόπουλος ιευθυντής Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύµατος 8