InsMed GreenBook. Οικολογικές Καινοτομίες στη Μεσόγειο. Οδηγός διαχείρισης υδάτινων πόρων στην Πράσινη αρχιτεκτονική στη Μεσόγειο

Transcript

1 Οικολογικές Καινοτομίες στη Μεσόγειο Πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης InsMed GreenBook Οδηγός διαχείρισης υδάτινων πόρων στην Πράσινη αρχιτεκτονική στη Μεσόγειο

2 Προώθηση πράσινης οικονομίας και ανάπτυξης...κέρδος σε αποδοτικότητα για μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά......συμμετοχή, δράση, επικοινωνία... Μια οικολογική κατασκευή που να ενσωματώνεται στο περιβάλλον, να περιορίζει τις αρνητικές επιδράσεις και την κατανάλωση, να αξιοποιεί τους φυσικούς πόρους προωθώντας την κοινωνική συνοχή.

3 3 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ: ΜΙΑ ΑΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Η πράσινη αρχιτεκτονική δεν είναι μόδα ούτε έκφραση οικολογικού εξτρεμισμού. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα επαναπροσδιορίζουν τις σημερινές μεθόδους και πρακτικές των οικονομικών φορέων και τη συμπεριφορά χρηστών και καταναλωτών. ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ: Η ανάπτυξη της τεχνογνωσίας και η συμμετοχή σε νέες συνεργασίες σε ευρωπαϊκό και μεσογειακό επίπεδο και η δικτύωση είναι εξαιρετικά σημαντική για το μέλλον όλων μας. Στο πλαίσιο αυτό, η προσπάθεια ορθολογικής διαχείρισης υδάτων στην Πράσινη Αρχιτεκτονική είναι σημαντική διότι ανοίγει τον δρόμο στην καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Εξίσου σημαντική είναι η συμμετοχή μας σε αυτή η προσπάθεια που συνδυάζει πράσινη ανάπτυξη, οικονομική ανταποδοτικότητα και ταυτόχρονα κάλυψη των καθημερινών αναγκών και προστασία του περιβάλλοντος. Πράσινη αρχιτεκτονική, γιατί όχι κι εσείς; Οι υδάτινοι πόροι, μια μεγάλη πρόκληση στη Μεσόγειο και η βιώσιμη διαχείριση τους (υπό περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική έννοια), πρέπει να ενταχθεί σε όλες τις στρατηγικές χωροταξίας και κατασκευών δεδομένου ότι, σύμφωνα με μια ευρωπαϊκή μελέτη, το 42% του νερού σπαταλιέται σε δομικά έργα. Η υπόθεση της διαχείρισης υδάτων στην Πράσινη Αρχιτεκτονική απαιτεί την συμμετοχή ιδιοκτητών και διαχειριστών του προγράμματος, εταιριών και φυσικά όλων μας με την ιδιότητα του χρήστη. Επομένως, πρόκειται για τεχνολογική εξέλιξη αλλά και για αλλαγή νοοτροπιών. Σημαντική είναι η εθελοντική διάσταση της αυτής της διαδικασίας. Με την πρώτη ματιά αυτό φαίνεται δύσκολο και επίπονο, αλλά οι μέχρι τώρα προσεγγίσεις και τα επιτεύγματα δείχνουν ότι μπορούν να επιτευχθούν σημαντικά αποτελέσματα με σχετικά περιορισμένα μέσα. Ώρα για δράση Για να ενισχυθεί αυτή η τάση, το Επιμελητήριο Μασσαλίας (Γαλλία) ηγήθηκε μιας Ομάδας φορέων της Μεσογείου η οποία απαρτιζόταν από το Επιμελητήριο Μεσσηνίας (Ελλάδα), το Πολυτεχνείο της Καταλονίας (Ισπανία) και το Πανεπιστήμιο του Algarve (Πορτογαλία), στο πλαίσιο του Προγράμματος MED-Innovation. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας ήταν η δημιουργία μιας «έξυπνης» συλλογικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας πληροφοριών που προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες σύνδεσης με τον τομέα των οικολογικών κατασκευών. Η Ομάδα του Έργου δημιούργησε επίσης αυτό το Green Book, ένα μικρό πρακτικό οδηγό που δίνει λύσεις και ιδέες για την ορθολογική διαχείριση του νερού και βάζει ένα πετραδάκι στην ανάπτυξη καινοτόμων στρατηγικών σε αυτό τον τομέα. Κοιτάζοντας αποφασιστικά στο μέλλον, τα μέλη της Ομάδας του Έργου InsMED αποδεικνύουν έτσι έμπρακτα τη θέλησή τους να συμμετέχουν στην πρόκληση αυτών των καινοτόμων αλλαγών προς όφελος της μιας βιώσιμης στρατηγικής ανάπτυξης στη Μεσόγειο, Μεσογειακή Ομάδα Έργου InsMed ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3 : Ώρα για δράση-πράσινη Αρχιτεκτονική, γιατί όχι κι εσείς; 4 : Καθοδήγηση των επιλογών μας 5 : Βιώσιμες κατασκευές 6 : Από την έναρξη του προγράμματος 8 : Κατά την κατασκευή 10 : Υποστήριξη πρακτικών 12 : Ας μην ξεχνάμε τη συντήρηση 14 : Μαρτυρίες από συμμετέχουσες χώρες 16 : Η ηλεκτρονική πλατφόρμα συνεργασίας InsMed 19 : Προτάσεις

4 4 Καθοδήγηση των επιλογών μας ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ GREEN BOOK; Σε όλους τους επαγγελματίες του Κατασκευαστικού τομέα. Δημιουργήθηκε για να διαδοθεί σε εργολάβους, τοπικές αρχές, αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, συμβούλους, κατασκευαστές, προμηθευτές. ΓΙΑΤΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ; Για να βοηθήσει στον προβληματισμό και την υλοποίηση οικολογικών κατασκευών και εφαρμογών μέσω συνοπτικών ενημερωτικών δελτίων για τη διαχείριση του νερού. Για να δώσει παραδείγματα μεθοδολογίας, να προτείνει λύσεις για το άνοιγμα σε νέες αγορές και να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης που θα ενθαρρύνει νέες συνεργασίες. Σε αυτό το εγχειρίδιο θα βρείτε πολλά παραδείγματα και κάποιες ιστοσελίδες: ec.europa.eu/dgs/environnement/index-en.htm Σε τοπικό και κοινωνικό επίπεδο: Ίση κατανομή υδάτινων πόρων Αλλαγές στον τρόπο κατανάλωσης για εταιρίες, κοινότητες και καταναλωτές Ένταξη καλών πρακτικών για το νερό ως κριτήριο επιλογής επενδύσεων και αστικής, προαστιακής και περιφερειακής ανάπτυξης Σε περιβαλλοντικό επίπεδο: Διατήρηση των υδάτινων πόρων με περιορισμό της υπερκατανάλωσης και υποβάθμισής τους Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας eπροσαρμογή της κατασκευής στο περιβάλλον και το κλίμα Μερικές χρήσιμες συμβουλές: Σχεδιασμός ενιαίας διαχείρισης υδάτων Κατασκευή με τις λιγότερες δυνατές περιβαλλοντικές συνέπειες ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Σε οικονομικό επίπεδο: Ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων οι οποίες επικεντρώνουν τη δραστηριότητά τους στη διαχείριση του νερού Εξέλιξη διαδικασιών και τρόπων κατανάλωσης Πράσινη ανάπτυξη ταυτόχρονα με την ανάπτυξη εξειδικευμένων εταιριών, που έχουν ξεκάθαρη οικολογική άποψη. Συνεχής παρακολούθηση της πορείας των εργασιών Μείωση σπατάλης με όλα τα διαθέσιμα τεχνικά μέσα και με ενημέρωση Προληπτική συντήρηση και εργασίες για συνεχή βελτίωση του εξοπλισμού

5 Βιώσιμες κατασκευές ΠΩΣ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΩΝ; 3 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Μείωση των αναγκών: παρακολούθηση/μέτρηση της οικιακής, βιομηχανικής και αγροτικής κατανάλωσης, δημιουργία χώρων όπου καταναλώνεται λιγότερο νερό Απόδοση εξοπλισμών: επιλογή εξοπλισμού που καταναλώνει λιγότερο νερό Εναλλακτικές πηγές: αντικατάσταση νερού για συγκεκριμένες χρήσεις, επαναχρησιμοποίηση όμβριων υδάτων, επεξεργασμένων απόνερων 5 Φάση Σχεδιασμού Μελέτη του ρόλου της κατασκευής στον κύκλο του πόσιμου νερού, των όμβριων υδάτων, των απόνερων, των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων Μελέτη νομικών περιορισμών και ευκαιριών (επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση νερού, εγκαταστάσεις υγιεινής ), λαμβάνοντας υπόψη τις ενδεικνυόμενες διαδικασίες οικολογικής διαχείρισης Μελέτη του συνολικού κόστους, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών λειτουργίας και συντήρησης Εξασφάλιση ορθής διαχείρισης εργασιών (δημιουργία των προγραμματισμένων διαμορφώσεων, διαχείριση απορριμμάτων, αποφυγή ρύπανσης ) Δημιουργία χώρων για εξοικονόμηση νερού, χρήση καινοτόμων υλικών και τεχνικών για μεσοπρόθεσμη απόδοση επένδυσης Φάση Κατασκευής Φάση Χρήσης Συμβουλές στους χρήστες. Σύνδεση μεταξύ εξοπλισμού και ακολουθούμενων πρακτικών από τους χρήστες Μελέτη συντήρησης από τον σχεδιασμό του έργου, παρακολούθηση της κατασκευής και των εγκαταστάσεων Φάση Συντήρησης

6 6 Αρχιτεκτονική και οικολογική προσαρμογή ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ VITROLLES (Τοποθεσία ARBOIS, BOUCHES DU RHONE- ΓΑΛΛΙΑ) Ολοκληρώθηκε το Υπεύθυνος κατασκευής: Υπουργείο Εσωτερικών Υπεύθυνοι διαχείρισης/υλοποίησης: APS (Valence), CCD architecture (Μασσαλία), Μελετητικό Γραφείο VRD: Beterem Infra (Μασσαλία) Εργολάβος: Travaux du Midi (Μασσαλία) Τα δυνατά σημεία του έργου Αποκατάσταση του εδάφους που καταστράφηκε από την πρακτική του motocross, επαναχρησιμοποίηση υλικών από το εργοτάξιο για δρόμους, οικοδομές και οικισμούς. Υπαίθριοι χώροι: εξοπλισμός κατάλληλος για το κλίμα και το είδος του εδάφους, αποφυγή ποτίσματος (αποκατάσταση Μεσογειακής βλάστησης με φύτευση σπόρων αυτόχθονων δέντρων, πεύκο Aleppo και βελανιδιά Kermes). Ανακύκλωση του νερού που χρησιμοποιείται στις πυροσβεστικές ασκήσεις με ένα σύστημα από λεκάνες καθίζησης.

7 Αρχίζοντας ένα έργο Σημαντικά ερωτήματα Φάση Σχεδιασμού ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Ο ιδιοκτήτης είναι ενήμερος για την πράσινη αρχιτεκτονική; Μπορεί να βασιστεί σε μια ομάδα εργασίας ικανή & ευαισθητοποιημένη; Οι προδιαγραφές της όλης επιχείρησης έχουν προγραμματιστεί σύμφωνα με τις αρχές της ορθολογικής διαχείρισης του νερού; Υπάρχει επαρκής συμβουλευτική και συντονισμός ανάμεσα σε σχεδιαστές, εργολάβο και φορείς; Εμπλέκονται στο πρόγραμμα οι τοπικές αρχές και οι μελλοντικοί χρήστες; ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Το πρόγραμμα αναπτύσσεται σε συνάρτηση με την πολεοδομία & τις οικολογικές προσεγγίσεις; Ελέγχεται η επέκταση της κατασκευής και ο κατακερματισμός του τοπίου; Έχουν ερευνηθεί τα τοπικά αποθέματα μη επεξεργασμένων υδάτων για χρήσεις που δεν α- παιτούν πόσιμο νερό; Διατηρείται ή βελτιώνεται η διαπερατότητα του εδάφους; Έχουν επιλεγεί προς φύτευση φυτά που δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε νερό; Τα υδάτινα δίκτυα έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τις καλές πρακτικές και εύκολη πρόσβαση για την παρακολούθηση και τη συντήρηση τους; Έχουν εγκατασταθεί μετρητές νερού για τις κύριες χρήσεις; Έχει προβλεφθεί το ενδεχόμενο έξυπνων μετρητών νερού; Έχει προβλεφθεί η τοποθέτηση εξοπλισμού εξοικονόμησης νερού; Έχουν μελετηθεί λύσεις για μικρότερη δυνατή απώλεια θερμότητας του ζεστού νερού; Έχει μελετηθεί κάποιο σύστημα ανακύκλωσης για τα οικιακά λύματα; ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Έχει αναλυθεί το συνολικό κόστος του έργου (επένδυση και λειτουργία); Έχει καταρτιστεί ένα χρονοδιάγραμμα; Δημιουργήθηκε σχέδιο αποδοτικότητας και με τι σκεπτικό; Έχουν ληφθεί υπόψη οι θετικές συνέπειες στις δαπάνες των χρηστών από τα κτίρια που έχουν κατασκευαστεί με τρόπο φιλικό στο περιβάλλον; ΚΟΙΝΩΝΙΑ Οι μελλοντικοί χρήστες εμπλέκονται στο έργο; Έχουν ληφθεί υπόψη οι θετικές συνέπειες των πράσινων κτιρίων όσον α- φορά την άνεση των κατοίκων & τις συνθήκες εργασίας; Έχει εξεταστεί το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν ομαδικές πισίνες αντί για ατομικές και φυσικές πισίνες αντί για τεχνητές;

8 8 Βλάστηση στις στέγες και διαχείριση όμβριων υδάτων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΙΣ ALPES DE HAUTE PROVENCE (DIGNE LES BAINS)- ΓΑΛΛΙΑ Ολοκληρώθηκε το 2012 Υπεύθυνος φορέας κατασκευής: Περιφερειακό Συμβούλιο της περιοχής Alpes de Haute-Provence Σχεδιαστής και διαχειριστής έργου: APACK-FLACHAIRE-TEDDE (Μασσαλία) Μελετητική υδάτινων πόρων: AD21 (Aix en Provence) Γραφείο ελέγχου: SOCOTEC Εργολάβοι: Οροφές και στεγανά SEA (Gap) Δρόμοι και δίκτυα: COLAS (Manosque) Υδραυλικές εγκαταστάσεις: Alpes Sanitherm (Gap) Δυνατά σημεία του έργου Συστήματα που ευνοούν την ορθολογική διαχείριση και συνδέονται με την οικολογική διαχείριση ενέργειας (εξωτερική θερμομόνωση, εξαερισμός διπλής ροής, ψύξη με νυχτερινό υπερ-εξαερισμό): Υπόγεια λεκάνη κατακράτησης των όμβριων υδάτων από την οροφή και τους εξωτερικούς χώρους και αργής διείσδυσης στο έδαφος, ώστε να αποφεύγονται διαρροές και υπερφόρτωση των αγωγών όμβριων υδάτων. Φύτευση της επιφάνειας της ταράτσας στην οροφή του κτιρίου που λειτουργεί σαν προσωρινή δεξαμενή νερού Εξοπλισμός εξοικονόμησης νερού (μεικτές βρύσες, τουαλέτες με καζανάκι διπλής ροής)

9 Κατά την κατασκευή Σημαντικά ερωτήματα Φάση Κατασκευής ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Εξασφαλίζεται η επιτόπου παρακολούθηση μέχρι την παράδοση και τη χρήση του κτιρίου; Φθάνουν στα χέρια του επικεφαλής της κατασκευής όλες οι γραπτές εγγυήσεις για την ορθή εκτέλεση του έργου; Υπάρχει η δυνατότητα να συνεχίσουν οι υπεύθυνοι σχεδιασμού του έργου να έχουν ενεργό ρόλο στην κατασκευή και τη λειτουργία κτιρίου; ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Τα χαρακτηριστικά και οι διαστάσεις του εξοπλισμού ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές; Ελέγχεται η εφαρμογή των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού κατά τις εργασίες; Έχουν μελετηθεί οι δυνατότητες περιορισμού της κατανάλωσης νερού κατά την κατασκευή καθώς και της ρύπανσης του κατά τις εργασίες; Έχουν μελετηθεί εναλλακτικές λύσεις επαναχρησιμοποίησης πόσιμου νερού όπου αυτό είναι δυνατό; Τοποθετήθηκαν σωστά οι συσκευές διαχείρισης νερού; ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Υπολογίστηκε η αύξηση της ελκυστικότητας και της προστιθέμενης αξίας της κατασκευής από τη βελτιστοποίηση του σχεδιασμού και την καλή διαχείριση των εργασιών; Έχει αναλυθεί η προστιθέμενη αξία ως παράγοντας ελκυστικότητας της κατασκευής για εξοικονόμηση νερού; ΚΟΙΝΩΝΙΑ Έχει ληφθεί υπόψη η ένταξη των κατασκευαστικών εργασιών στον περίγυρο, με ζητούμενο την κοινωνική συνοχή; Υπάρχει σωστή διαχείριση των συνθηκών εργασίας και των επαγγελματικών κινδύνων;

10 10 Εξοπλισμός εξοικονόμησης νερού ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΗ ΜΑΣΣΑΛΙΑ Ολοκληρώθηκε το 2007 Το έργο πραγματοποιήθηκε το 2007 με τη συμμετοχή 14 οικογενειών εθελοντών στο εργοτάξιο Bricarde (15ο διαμέρισμα της Μασσαλίας) 1ο βραβείο 2008 «Δράση για την ενέργεια» του Περιφερειακού Συμβουλίου της περιοχής Provence-Alpes-Côte d Azur Ιδιοκτήτης ακινήτου : Logirem Εταίροι : Association Régionale des Organismes HLM de Provence-Alpes-Côte d Azur Corse (ARHLM), Association Ecopolenergie, EDF. Δυνατά σημεία του έργου Ενημερωτικά σεμινάρια για το τεχνικό προσωπικό, εγκατάσταση εξοπλισμού εξοικονόμησης νερού (μείωση ροής νερού στις βρύσες, καζανάκι μειωμένης ροής). Εξοικονόμηση νερού ύψους 16% στην ποσότητα και 18% στο κόστος (χάρη στην εξοικονόμηση ζεστού νερού) Δυναμική συνεργασία μεταξύ ιδιοκτήτριας εταιρείας-κατοίκωντοπικών αρχών, δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με τους ενοίκους, οι οποίοι παρακολουθούν άμεσα το έργο. Εφαρμογή της διαδικασίας και στα 700 διαμερίσματα της κατασκευής

11 Υποστήριξη των καλών πρακτικών Σημαντικά ερωτήματα Φάση Χρήσης ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Οι ρυθμίσεις και η ποιότητα του νερού εφαρμόζονται στα διάφορα είδη εξοπλισμών και σε όλες τις χρήσεις; Οι δεσμεύσεις για ορθολογική διαχείριση νερού έχουν επισημοποιηθεί με συμφωνητικά μεταξύ των εμπλεκομένων; Τεχνικό προσωπικό και χρήστες έχουν εκπαιδευτεί για τη χρήση και τη συντήρηση του εξοπλισμού; Οι προμηθευτές είναι αποτελεσματικοί και με ουσιαστική συμμετοχή στην όλη διαδικασία; ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Γίνεται τακτική μέτρηση & ανάλυση της κατανάλωσης & εξοικονόμησης νερού; Υπολογίζεται η οικονομική συμβατότητα μεταξύ πιθανού επιπλέον κόστους για τον κατασκευαστή-ιδιοκτήτη και συλλογικού συμφέροντος (περιβάλλον, υγεία, άνεση) για τους χρήστες του κτιρίου; ΚΟΙΝΩΝΙΑ Οι χρήστες του κτιρίου εξυπηρετούνται και εμπλέκονται στις καλές πρακτικές της διαχείρισης νερού; Ελέγχονται οι πιθανοί κίνδυνοι για τους χρήστες του εξοπλισμού ορθολογικής διαχείρισης νερού; Είναι ενήμεροι οι χρήστες για τη μόλυνση που μπορεί να προκληθεί από κακές πρακτικές χρήσης του εξοπλισμού;

12 12 Διαχείριση όμβριων υδάτων και εξοικονόμηση νερού ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ VALLABREGUES (GARD) ΓΑΛΛΙΑ Ολοκληρώθηκε το 2007 Υπεύθυνος φορέας κατασκευής: Δήμος Vallabrègues Σχεδιαστής και διαχειριστής έργου: Imago architecture (Nîmes) Γραφείο μελετών: Gaujard technologies (Avignon) Δυνατά σημεία του έργου Η κατασκευή στηρίζεται σε δοκούς και έχει εξοπλιστεί με υπόγεια λεκάνη κατακράτησης και ρυθμιστή υδρορροής (ρηχά αυλάκια με βλάστηση που ευνοούν την εξάτμιση/αερισμό/φιλτράρισμα) που επιτρέπει τον έλεγχο σε περίπτωση πλημμύρας (η περιοχή βρίσκεται σε παλιότερη κοίτη του ποταμού Rhône). enabling to control possible Ο εξοπλισμός ορθολογικής διαχείρισης νερού συμπληρώνει τα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας (ηλιακοί συλλέκτες, νυχτερινός εξαερισμός ): συλλογή και αποθήκευση βρόχινου νερού σε δεξαμενή 6m 3 που καλύπτει τις ανάγκες του Παιδικού Σταθμού σε νερό. εξοπλισμός εξοικονόμησης νερού (βρύσες με χρονοδιακόπτη και σύστημα μείωσης ροής, μεικτές βρύσες, σύστημα μείωσης στο καζανάκι).

13 Ας μην ξεχνάμε τη συντήρηση Σημαντικά ερωτήματα Φάση Συντήρησης ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Τα προηγούμενα στάδια σχεδιασμού, κατασκευής και χρήσης διευκολύνουν τη συντήρηση; Ο εξοπλισμός επιτρέπει την εύκολη διεξαγωγή των εργασιών συντήρησης; Οι χρήστες και οι υπάλληλοι δεσμεύονται με συμφωνητικά για να τηρούν τις οδηγίες συντήρησης; Έχουν ληφθεί μέτρα αποτροπής διαρροών νερού; Έχει καταρτιστεί χρονοδιάγραμμα προληπτικής συντήρησης; Οι προμηθευτές έχουν επαγγελματικό δίπλωμα ή άλλη πιστοποίηση; Αξιοποιείται η συντήρηση για να πραγματοποιηθούν τεχνικές βελτιώσεις στη διαχείριση του νερού; ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Οι δαπάνες συντήρησης έχουν αναλυθεί και προγραμματιστεί εκ των προτέρων; Έχει μελετηθεί το ενδεχόμενο συμβολαίων συντήρησης που μοιράζουν τα οικονομικά οφέλη ανάλογα με την εξοικονόμηση νερού που επιτυγχάνεται; ΚΟΙΝΩΝΙΑ Οι χρήστες και οι εμπλεκόμενοι (υπεύθυνος φορέας, διαχειριστής, προμηθευτές) έχουν συμμετοχή στη διαχείριση και συντήρηση του κτιρίου; Οι χρήστες του κτιρίου είναι ενήμεροι για τις υπηρεσίες αυτές και τη δυνατότητα συμμετοχής τους στην παρακολούθηση των εργασιών συντήρησης;

14 14 Διαχείριση υδάτινων πόρων COSTA NAVARINO (ΜΕΣΣΗΝΙΑ, ΕΛΛΑΔΑ) Τουριστικό θέρετρο που ολοκληρώθηκε το 2010 Ιδιοκτήτης: TEMES Α.Ε. εταίροι: τοπικές αρχές, Επιμελητήριο Μεσσηνίας Δυνατά σημεία του έργου Η COSTA NAVARINO είναι ο πρώτος περιβαλλοντικά φιλικός τουριστικός προορισμός στην Ελλάδα που έχει υιοθετήσει λύσεις βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (γεωθερμία, ηλιακή ενέργεια με φωτοβολταϊκά), ανακύκλωση απορριμμάτων και δράσεις για διατήρηση της βιοποικιλότητας. Τα αποθέματα νερού προστατεύονται και αποθηκεύονται με διάφορες μεθόδους: Σε δύο δεξαμενές, ενσωματωμένες στο φυσικό τοπίο της περιοχής, όπου αποθηκεύεται το πλεονάζον νερό των χειμάρρων το χειμώνα. Αυτό το νερό προστίθεται στο ανακυκλωμένο νερό το οποίο προέρχεται από την ειδική μονάδα επεξεργασίας της Costa Navarino και καλύπτει όλες τις ανάγκες άρδευσης. Με την εφαρμογή μέτρων ορθολογικής διαχείρισης νερού (επίβλεψη για αποφυγή διαρροών, εξοπλισμός εξοικονόμησης νερού) και εκπαιδευτικά προγράμματα για επισκέπτες. Ένα δίκτυο σταθμών παρακολούθησης και δειγματοληψίας επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση της ποιότητας και ποσότητας των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων.

15 15 Φυσικές Πισίνες ΠΕΡΙΟΧΗ ALGARVE ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Σχεδιασμός-Εγκατάσταση: Piscinas Biologicas Δυνατά σημεία του έργου Σύστημα διαχείρισης νερού σχεδιασμένο με βάση βιολογικούς φυσικούς μηχανισμούς και με συστηματική αντικατάσταση χημικών (φιλτράρισμα μέσω ειδικά κατασκευασμένων εδαφικών διαστρωματώσεων ) Το οξυγόνο που εξάγεται από τη φωτοσύνθεση των υποβρύχιων φυτών περιορίζει τα φύκια και ευνοεί την υδρόβια μικροπανίδα. Στην Πορτογαλία υπάρχουν 150 προγράμματα για φυσικές πισίνες και 80 προγράμματα διαχείρισης οικιακών λυμάτων με υπόγεια φίλτρα. Αυτές οι τεχνικές συμβάλλουν στην ένταξη των επεξεργασμένων λυμάτων στο φυσικό περιβάλλον κάθε οικήματος ή κτίσματος και στην εξοικονόμηση των τοπικών αποθεμάτων νερού.

16 D.Morin Phytorem- Γαλλία Το βασικό μας όφελος από το InsMed είναι η συμμετοχή μας σε εμπορικές εκθέσεις όπως Batimed, Innovative Building και Hydrogaia, όπου είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε πελάτες και πιθανούς συνεργάτες, Γ. Μπουγάς Κατασκευαστική Εταιρεία- Ελλάδα αλλά και εκτός των εκθέσεων μέσα από την Πλατφόρμα InsMed Οι προτάσεις InsMed ήταν μια ευχάριστη έκπληξη σε περιόδους ιδιαίτερα δύσκολες για την οικοδομική δραστηριότητα Για παράδειγμα, η δυνατότητα συμμετοχής μας σε σημαντικές επαγγελματικές διεθνείς Εκθέσεις, μας επέτρεψε χωρίς κόστος να έρθουμε σε επαφή με εμπλεκόμενους στον κλάδο μας, να αναπτύξουμε νέες συνεργασίες και να πληροφορηθούμε για καινοτόμους εξοπλισμούς και εφαρμογές εξοικονόμησης νερού και ενέργειας. Μαρτυρίες επιχειρηματιών για το InsMed: C.De Oliveira Bio Iberica- Πορτογαλία Χάρη στο InsMed, η στρατηγική μας για διεθνή ανάπτυξη συνδυάστηκε άψογα αφενός με την ευκαιρία συμμετοχής μας στην έκθεση Hydrogaia τον Μάιο 2011 αλλά και μέσω των δυνατοτήτων της πλατφόρμας InsMed, όπου γραφτήκαμε χωρίς να χάσουμε χρόνο. Αυτό μας επιτρέπει να αναπτυσσόμαστε χωρίς να μετακινούμαστε V.Baroni Cuentagotas S.L.- Ισπανία Η συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις με μικρότερο κόστος και το πλεονέκτημα πιθανών συνεργασιών που προσφέρει η ηλεκτρονική πλατφόρμα InsMed, μας καθιστά εύκολα αναγνωρίσιμους T.David Eko Initiatives Γαλλία Όταν ανακάλυψα τις ευκαιρίες στήριξης που προσφέρει το InsMed, έμαθα πολλά με τη συμμετοχή μου σε διάφορες εκθέσεις και εκτίμησα την ευκαιρία να χρησιμοποιώ την πλατφόρμα του έργου για να κατανοώ καλύτερα τον κλάδο μου και να εντοπίζω τους παράγοντες κλειδιά για την ανάπτυξη της νεοσύστατης εταιρίας μου

17 Μια κοινή οπτική της Πράσινης Αρχιτεκτονικής & της ορθολογικής διαχείρισης υδάτων Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Συνεργασίας InsMed ένα εργαλείο σύνδεσης φορέων μέσω μιας Έξυπνης Πλατφόρμας πληροφόρησης για: προσφορά/ζήτηση συλλογική έρευνα μεταφορά τεχνογνωσίας ενίσχυση διεθνών σχέσεων μια βάση δεδομένων για τη διαχείριση του νερού στην Πράσινη Αρχιτεκτονική: τα επαγγέλματα τις δυνητικές αγορές τα σημαντικά γεγονότα τη στοχευμένη πληροφόρηση για όλους τους φορείς (επιχειρήσεις, εργαστήρια, επενδυτές) Εγγραφή δωρεάν εδώ, με ένα κλικ! Η Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Συνεργασίας InsMed πραγματοποιήθηκε από την Indigen solutions & τη Synbea

18 18 Ολοκληρωμένη διαχείριση υδάτων Δυνατά σημεία του έργου Αποκατάσταση του πρώην αγροκτήματος Thomassine (8 καλλιεργήσιμα εκτάρια): Υποδοχή κοινού, έκθεση με θέμα την εξημέρωση φυτών, εκπαιδευτικοί κήποι και οπωρώνας με ενδημικά φυτά. Λύσεις για βελτιστοποίηση της διαχείρισης του νερού σε συνδυασμό με εφαρμογές για την εξοικονόμηση ενέργειας (ηλιακή, θερμική, ψύξη δαπέδου με νερό πηγής): Χρήση νερού παρακείμενης πηγής που τίθεται σε λειτουργία μέσω ενός συστήματος με λεκάνες και ένα φράγμα. Αυτό το νερό ποτίζει με τη βαρύτητα, σταγόνα-σταγόνα, τον οπωρώνα και τους κήπους. Αυτόματο πότισμα των κήπων και τηλεχειρισμός του δικτύου. Υδροδότηση της τουαλέτας με το νερό της πηγής. Επεξεργασία λυμάτων με φιλτράρισμα μέσω επιστρωμάτων από καλάμια. Χρήση οργανικών λιπασμάτων και αποκλεισμός όλων των φυτοφαρμάκων ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ (MANOSQUE, ΑLPES DE HAUTE PROVENCE-ΓΑΛΛΙΑ) Ολοκληρώθηκε το 2007 Ιδιοκτήτης: Parc Naturel Régional du Luberon, Αρχιτέκτονας: R+4 (Forcalquier), Σχεδιαστής: Ecowatt (Clamensane, Alpes de Haute. Provence), Συντήρηση: Jardiver Technique (Manosque)

19 19 Προτάσεις ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Εδώ και πολλές δεκαετίες, η βόρεια ακτή της Μεσογείου παρουσιάζει αύξηση πλούτου και άνοδο στην ποιότητα ζωής, με εντατική χρήση των πόρων της. Σήμερα ωστόσο αντιμετωπίζει μία διπλή πρόκληση: να προετοιμάσει εγκαίρως μια αλλαγή σε πρακτικές και συμπεριφορές να διαχειριστεί βιώσιμα τις πρώτες ύλες, την ενέργεια, τον αέρα, τη γη και το έδαφος. Έτσι θα μπορέσει να εξασφαλίσει την συνέχιση της αύξησης του πλούτου και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου ζωής μειώνοντας ταυτόχρονα την αλόγιστη χρήση πόρων και τις συνέπειές της. Η ΛΥΣΗ InsMed: Υιοθέτηση των προτάσεων του Πράσινου Βιβλίου / Green Book. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Η βιώσιμη αρχιτεκτονική μπορεί να επιφέρει επιπλέον κόστος. Η ανάπτυξη της τεχνογνωσίας και της αγοράς θα οδηγήσει σε καλύτερη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και σε έλεγχο των δαπανών. Η ΛΥΣΗ InsMed: Η δική μας Αγορά Market Place, που συμβάλλει στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας των φορέων και της αγοράς, για μείωση των τεχνικών δαπανών και του κοινωνικού κόστους. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Οι ολοένα αυξανόμενες καινοτόμες τεχνολογικές προτάσεις της αγοράς, υπό την προϋπόθεση να έχουν όλοι πρόσβαση. Η ΛΥΣΗ InsMed: Οι επιχειρήσεις της Μεσογείου έχουν τη δυνατότητα να βρουν στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Med ένα αποτελεσματικό και καινοτόμο εργαλείο. ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1. Συμμετέχουμε στην Ευρωμεσογειακή Συνεργασία για το Νερό (SWM), για μια βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό πλαίσιο και ένα περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό εργαλείο. 2. Δεσμευόμαστε στην «Ένωση Καινοτομίας», για μια ενιαία προσέγγιση στην έρευνα και την καινοτομία: ανάπτυξη δεξιοτήτων, βιώσιμη πράσινη ανάπτυξη. 3. Στηρίζουμε τη Νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία για το Νερό. ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΜΑΣ: ως το 2050, η οικονομία της Ε.Ε. να εξασφαλίσει οικονομική ανάπτυξη που θα σέβεται τους φυσικούς πόρους και τα όρια του πλανήτη μας, συμβάλλοντας σε μία συνολική μετατροπή της οικονομίας. Η συνεισφορά σας θα είναι αποφασιστική. Η Μεσογειακή Ομάδα Έργου InsMed

20 Για την υλοποίηση της παρούσας έκδοσης συνεργάστηκαν: CCI Marseille Provence / GESPER/ APS Gaujard Technologies / Envirobat / Piscinas Biologicas / Parc Naturel Regional de Luberon / University of Algarve / University of Catalunia / Conseil General des Alpes de Haute Provence & συνεργάτες του έργου. Μεσογειακή Ομάδα Έργου: Επιμελητήριο Μασσαλίας-Προβηγκίας (Γαλλία) Επιμελητήριο Μεσσηνίας (Ελλάδα) Πολυτεχνείο Καταλονίας (Ισπανία) Πανεπιστήμιο του Algarve (Πορτογαλία) Πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Οικολογικές Καινοτομίες στη Μεσόγειο UNIVERSITAT POLITECNICA DE CATALUNYA