Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα)"

Transcript

1 Δ Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών Γρανάδα, 9-12 Σεπτεμβρίου 2010 Πρακτικά Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα) Τόμος Δ Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Α. Δημάδης Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών Αθήνα 2011

2

3 Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα) Identities in the Greek world (from 1204 to the present day) Τόμος Δ

4 Την ευθύ νη της έ κδοσης έ χει το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΝΣ ISBN (vol.) ISBN (set) Σελιδοποί ηση τυπογραφική φροντί δα: Κωστή ς Ψυχογυιό ς Copyright 2011: Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών (ΕΕΝΣ) European Society of Modern Greek Studies

5 Δ Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών Γρανάδα, 9-12 Σεπτεμβρίου 2010 Πρακτικά Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα) Τόμος Δ Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Α. Δημάδης Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών Αθήνα 2011

6 4th European Congress of Modern Greek Studies Granada, 9-12 September 2010 Proceedings Identities in the Greek world (from 1204 to the present day) Vol. 4 Edited by Konstantinos A. Dimadis European Society of Modern Greek Studies Athens 2011

7 Γυναικεία σεξουαλικότητα και γραφή στα περιοδικά λόγου και τέχνης ( ) Μαρία Νικολοπούλου Στόχος της ανακοίνωσής μου είναι να διερευνήσω πώς παρουσιάζεται η γυναικεία σεξουαλικότητα σε λογοτεχνικά κείμενα που δημοσιεύονται σε ελληνικά περιοδικά λόγου και τέχνης της περιόδου , στην περίοδο ακριβώς που αναδύεται αυτή στο λογοτεχνικό λόγο. 1 Θα παρουσιάσω κυρίως πώς οι ίδιες οι γυναίκες αποδίδουν τη γυναικεία σεξουαλικότητα μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα, συνεκτιμώντας όμως συγκριτικά κάποια κείμενα ανδρών με παρόμοια θεματική. Στην κρίσιμη αυτή εικοσαετία για τη γυναικεία χειραφέτηση, οι γυναίκες μέσω της γραφής προβάλλουν δυναμικά την έμφυλή τους ταυτότητα και διεκδικούν τη δημόσια σφαίρα. 2 Έτσι, η λογοτεχνία και τα περιοδικά λόγου και τέχνης γίνονται ένα προνομιακό πεδίο, όπου η γραφή συνδέεται με τη διαμόρφωση της ταυτότητας και έμμεσα με τις γυναικείες διεκδικήσεις, καθώς ως ένα βαθμό υπονομεύει τους θεσμούς και τους παραδοσιακούς ρόλους του φύλου, οι οποίοι οριοθετούν τη σεξουαλικότητα σε κοινωνικά αποδεκτά πλαίσια. Η σεξουαλικότητα, σύμφωνα με το Φουκώ, δεν είναι μια φυσική κατηγορία, αλλά μια μορφή εμπειρίας που διαμορφώθηκε από τις νεώτερες κοινωνίες μετά από το 18 ο αιώνα μέσα από μια σειρά Λόγων (τον οικονομικό, ιατρικό, νομικό, παιδαγωγικό, ηθικό λόγο). Αυτοί θέτουν υπό έλεγχο το σώμα, συνδέοντας σεξουαλικές πρακτικές με κάποιες ταυτότητες. 3 Το 1 Το υλικό μου προέρχεται από το ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Η γυναικεία λογοτεχνική και εικαστική παρουσία στα περιοδικά λόγου και τέχνης » της Α.Σ.Κ.Τ., με ακαδημαϊκή υπεύθυνο τη Σοφία Ντενίση, στο οποίο συμμετείχα. 2 Αυτό έχει ήδη ξεκινήσει από το 19 ο αιώνα. Ελένη Βαρίκα, Η επανάσταση των κυριών: Η γένεση μιας φεμινιστικής συνείδησης στην Ελλάδα, , Κατάρτι, Αθήνα, 281. Μαρία Νικολοπούλου, «Το δικαίωμα στη δημόσια σφαίρα: Ο θεσμικός ρόλος των γυναικών στα λογοτεχνικά περιοδικά στην περίοδο », στο συλλογικό τόμο Λόγος Γυναικών: Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου: Κομοτηνή Μαΐου 2006, (επιμ. Βασιλική Κοντογιάννη), Δ.Π.Θ. και Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα 2008, , σ Μισέλ Φουκώ, Ιστορία της σεξουαλικότητας: 1: Η δίψα της γνώσης, (μτφρ. Γκλόρυ Πρακτικά Δ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών (Γρανάδα, 9-12 Σεπτ. 2010): Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα), Τόμος Δ (ISBN ) 2011 Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών (

8 60 Μαρία Νικολοπούλου γυναικείο σώμα, λόγω της μητρότητας, είναι το πρώτο που υποτάχθηκε στους λόγους της εξουσίας και «υστερικοποιήθηκε», με πρώτες τις γυναίκες της αριστοκρατικής και της αστικής τάξης. 4 Κατά το 19 ο αιώνα η σεξουαλικότητα ιατρικοποιείται και η έκφραση της γυναικείας σεξουαλικότητας συνδέεται με την υστερία και τη νυμφομανία, 5 παρουσιάζοντας ως ασθένεια κάθε έντονη έκφραση σεξουαλικότητας. Στο δημόσιο λόγο της βικτωριανής εποχής στην Αγγλία, έντονα ίχνη του οποίου βρίσκουμε και σε ελληνικά συντηρητικά γυναικεία περιοδικά όπως η Βοσπορίς (Κωνσταντινούπολη ), 6 η γυναίκα έχει λιγότερο έντονο ερωτισμό από τον άνδρα, και γι αυτό θεωρείται μια δύναμη εκπολιτισμού. 7 Ακόμη, η σεξουαλικότητά της παρουσιάζεται ως ανταπόκριση προς την ανδρική και συνδέεται με το συναίσθημα. 8 Στα τέλη του 19 ου αιώνα η γυναικεία σεξουαλικότητα περνάει στην αρμοδιότητα της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης. 9 Ο Φρόυντ χαρακτήρισε το 1926 την ενήλικη γυναικεία σεξουαλικότητα μια «σκοτεινή ήπειρο για την ψυχολογία», 10 που πάντα οριζόταν ως έλλειψη σε σχέση με την ανδρική σεξουαλικότητα. Ταυτόχρονα όμως ο σεξολόγος Havelock Ellis στα έργα του, από τα τέλη του 19 ου αιώνα, αναγνώρισε τη γυναικεία επιθυμία και το δικαίωμα της γυναίκας στη σεξουαλική απόλαυση, πράγμα που λίγο αργότερα διεκδίκησαν ορισμένες φεμινίστρι- Ροζάκη), Κέδρος 1978, Φουκώ, ό.π., 129, 134, Carol Groneman, Nymphomania: The Historical Construction of Female Sexuality, Signs, v. 19, no. 2 (Winter 1994), Elaine Showalter, A literature of their own: From Charlotte Brontë to Doris Lessing, Virago 1999, Για τη Βοσπορίδα και τις απόψεις της για τη βελτίωση της θέσης της γυναίκας βλ. Πέρσα Αποστολή, «Η γυναικεία εκδοτική δραστηριότητα (Περιοδικά λόγου και τέχνης ): Η περίπτωση της Αρτεμισίας Λανδράκη και της Κορνηλίας Πρεβεζιώτου» στον τόμο Η γυναικεία λογοτεχνική και εικαστική παρουσία σε περιοδικά λόγου και τέχνης ( ), (επιμ. Σοφία Ντενίση), Gutenberg, Αθήνα 2008, , σ Groneman, Nymphomania, 346. Αναφέρονται στη γυναίκα της μεσαίας τάξης, η οποία δεν εργάζεται, ενώ αντίθετα οι γυναίκες κατώτερης τάξης ή από άλλες φυλές θεωρείται ότι έντονες σεξουαλικές ορμές. Βλ. Sander L. Gilman, Black Bodies, White Bodies: Toward an Iconography of female sexuality in Late Nineteenth Century Art, Medicine and Literature, Critical Inquiry, 12 (Autumn 1985), Jeffrey Weeks, Sex, Politics and society: The regulation of sexuality since 1800, Longman, 1981, Φουκώ, Ιστορία της σεξουαλικότητας, τ. 1, Sigmund Freud, The Question of Lay Analysis (1926e) in The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, τ. 20, σ , 212. Για το συνδυασμό των αποικιοκρατικών και φαλλοκρατικών αναπαραστάσεων στη χρήση του όρου «σκοτεινή ήπειρος» βλ. Joanna de Groot, «Sex and Race : The Construction of Language and Image in the Nineteenth Century» στο Susan Mendus and Jane Rendall, (επιμ.), Sexuality and subordination: interdisciplinary studies of gender in the nineteenth century, Routledge, London and New York 1989, , σ. 105.

9 Γυναικεία σεξουαλικότητα και γραφή στα περιοδικά λόγου και τέχνης ες. 11 Αυτές οι φωνές όμως παρέμειναν περιθωριακές, καθώς το φεμινιστικό κίνημα προτίμησε να εστιάσει στη διεκδίκηση της ψήφου και στο αίτημα της ηθικοποίησης των ανδρών. 12 Στην Ελλάδα στις αρχές του 20 ού αιώνα από νομικής άποψης η γυναίκα δεν μπορούσε να ελέγξει την περιουσία της, ενώ η σημασία της παρθενίας ήταν καθοριστική για το γάμο. Ακόμη, μέχρι το 1922, οι γυναίκες που συνήπταν ελεύθερες σεξουαλικές σχέσεις μπορούσαν να οδηγηθούν από την αστυνομία σε πορνείο. 13 Έτσι στο δημόσιο λόγο στις αρχές του 20 ού αιώνα υπάρχουν δύο κυρίαρχες αναπαραστάσεις της γυναίκας: η παρθένα ή μητέρα (που εξαγνίζεται από τη μητρότητα) 14 και η πόρνη/μοιραία γυναίκα/ νευρική γυναίκα που απειλεί την κοινωνία με τη σεξουαλικότητά της. 15 Τα λογοτεχνικά κείμενα που δημοσιεύονται στα περιοδικά λοιπόν αλληλεπιδρούν με αυτά τα κυρίαρχα είδη λόγου και τις αναπαραστάσεις, ταυτόχρονα όπως υιοθετούν διαφορετικές κειμενικές στρατηγικές για να αποδώσουν τη γυναικεία σεξουαλικότητα και να αμφισβητήσουν τις περισσότερες φορές αυτές τις αναπαραστάσεις. Ακόμη, η φυσιογνωμία των περιοδικών καθορίζει το είδος των κειμένων που δημοσιεύονται και έτσι κατά κανόνα τα περιοδικά ποικίλης ύλης είναι πιο συντηρητικά όσον αφορά το θέμα της γυναικείας σεξουαλικότητας από τα περιοδικά λόγου και τέχνης. Θα εξετάσω λοιπόν τη σχέση των κειμένων με τις κοινωνικές, ιδεολογικές, γλωσσικές παραμέτρους της γυναικείας σεξουαλικότητας, εστιάζοντας όμως κυρίως στις ειδολογικές και ρητορικές επιλογές των συγγραφέων. Στόχος τελικά είναι η γυναικεία ταυτότητα και αυτοσυνείδηση που αναδύεται από τα κείμενα αυτά, λαμβάνοντας υπ όψιν το δυναμικό χαρακτήρα της διαμόρφωσης της ταυτότητας. Στις αρχές του αιώνα, στα λογοτεχνικά κείμενα με ερωτική θεματική που γράφονται από γυναίκες, οι ερωτικές σχέσεις καθορίζονται από τις 11 Havelock Ellis, Man and Woman: A study of human secondary sexual characters, Kessinger, LLC, 2006 (πρώτη δημοσίευση 1894). Stella Browne, «Ο πολύμορφος και ευμετάβολος χαρακτήρας της γυναικείας σεξουαλικότητας και η σημασία του για την κοινωνική αναμόρφωση», στο Ελένη Βαρίκα-Κωστούλα Σκλαβενίτη (επιμ.-μτφρ.), Η εξέγερση αρχίζει από παλιά: Σελίδες από τα πρώτα βήματα του γυναικείου κινήματος, Εκδοτική Ομάδα Γυναικών, Αθήνα 1981, (πρώτη δημοσίευση 1915). 12 Weeks, Sex, Politics and society, Γρηγόριος Λάζος, Πορνεία και Διεθνική Σωματεμπορία στη Σύγχρονη Ελλάδα: 1. Η εκδιδόμενη, Καστανιώτης Αθήνα, 2002, 61, Για τη διαμόρφωση αυτής της αναπαράστασης σε σχέση με την Παναγία βλ. Julia Kristeva, Stabat Mater, στο Susan Rubin Suleiman (επιμ.), Το γυναικείο σώμα στο Δυτικό Πολιτισμό: Σύγχρονες προσεγγίσεις, (μτφρ. Εύη Βογιατζάκη), Σαββάλας, Αθήνα 2008, , σ. 224, 238, 244. Weeks, Sex, Politics and society, 164. Showalter, Α literature of their own, Φουκώ, Ιστορία της σεξουαλικότητας, τ. 1, 129. Rebecca Stott, The Fabrication of the Late-Victorian Femme-Fatale: The Kiss of death, Macmillan, London 1992, 22, 38, 41, 43.

10 62 Μαρία Νικολοπούλου κοινωνικές δεσμεύσεις. Έτσι κυριαρχούν τα μελαγχολικά συναισθήματα, που είναι ένα από τα συστατικά του αρνητικού στερεοτύπου της γυναικείας γραφής, που έχει ήδη διαμορφωθεί. 16 Στις λίγες περιπτώσεις που η σεξουαλικότητα παρουσιάζεται, αυτό γίνεται υπαινικτικά και συνήθως οδηγεί στην ανατροπή του παραδοσιακού γυναικείου ρόλου, με καταστροφικά αποτελέσματα για τη γυναίκα. Από την άποψη αυτή, οι γυναίκες συγγραφείς τολμούν λιγότερο από τους άνδρες συναδέλφους τους που συνδέονται με τον αισθητισμό, οι οποίοι στα τέλη του 19 ου αιώνα διερευνούν την ανδρική και γυναικεία σεξουαλικότητα. 17 Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το «Φιλί του ήλιου» του Ν. Επισκοπόπουλου, που θεματοποιεί το ξύπνημα του γυναικείου ερωτισμού, σε μια εποχή που θεωρούνταν ακόμη ότι η γυναικεία σεξουαλικότητα δεν ήταν αυτόνομη αλλά εξαρτάται από τον άνδρα. 18 Ενδεικτικά η Βιργινία Ευαγγελίδου η οποία σε αρθρογραφία της στη Βοσπορίδα είχε επιχειρηματολογήσει θερμά υπέρ της γυναικείας χειραφέτησης, 19 σε μυθιστορήματά της που δημοσιεύονται σε συνέχειες στο ίδιο περιοδικό παρουσιάζει τις γυναίκες ως θύματα των ανδρών όσον αφορά τις σεξουαλικές σχέσεις. Στο διήγημα «Ήτο θύμα του», 20 μια αγνή κοπέλα καταστρέφεται από τον έρωτα αποκτώντας ένα παιδί εκτός γάμου. Από την άλλη στο «Μυθιστόρημα ενός συζύγου», 21 μία παντρεμένη γυναίκα 16 Μαρία Νικολοπούλου, «Η πρόσληψη της γυναικείας λογοτεχνικής παραγωγής στα περιοδικά λόγου και τέχνης», στο συλλογικό τόμο Η γυναικεία λογοτεχνική και εικαστική παρουσία σε περιοδικά λόγου και τέχνης ( ), (επιμ. Σοφία Ντενίση), Gutenberg, Αθήνα 2008, , σ. 178, Ενδ. Μποέμ, [Μήτσος Χατζόπουλος], «Αρώματα και βρώμες», Ποικίλη Στοά, τ. 14 (1899), σ Το κείμενο υιοθετεί εντονότατα το δίπολο παρθένος πόρνη. Ν. Επισκοπόπουλος, «Καλιγόλας: Ψυχογραφία» (1894), «Τα μαλλιά» (1899) στο Διηγήματα (επιμ. Βαγγέλης Αθανασόπουλος), Ίδρυμα Ουράνη, Αθήνα 2002, , Ν. Επισκοπόπουλος, «Το φιλί του ήλιου» (1898) στο Διηγήματα, Για τη Βιργινία Ευαγγελίδου και τις προοδευτικές απόψεις της για τη γυναικεία χειραφέτηση που την έφεραν σε σύγκρουση με την εκδότρια της Βοσπορίδας Κορνηλία Πρεβεζιώτου, βλ. Βιργινία Ευαγγελίδου, «Ανοικτή Επιστολή», Βοσπορίς, 3/10 ( ), «Ανοικτή επιστολή: συνέχεια και τέλος», 3/11 ( ), «Ανοικτή Επιστολή Β», 3/17 ( ), , 3/21 ( ), , 3/22 ( ), «Ανοικτή Επιστολή Β : συνέχεια και τέλος», 3/23 ( ), «Ανοικτή επιστολή Β : υστερόγραφον», 3/24-25 ( ), Αγγέλικα Ψαρρά, «Επίμετρο: Το μυθιστόρημα της χειραφέτησης, ή η συνετή ουτοπία της Καλλιρρόης Παρρέν» στο Καλλιρρόη Παρρέν, Η χειραφετημένη, Εκάτη, Αθήνα 1999, , σ Βιργινία Ευαγγελίδου, «Ητο θύμα του: διήγημα πρωτότυπον», 2/56 ( ), , 2/57 ( ), , 3/1 ( ), 4-6, 3/2 ( ), 16-18, 3/3 ( ), Οι δύο πρώτες συνέχειες δημοσιεύτηκαν ανώνυμες. 21 Βιργινία Ευαγγελίδου, «Το μυθιστόρημα ενός συζύγου», Βοσπορίς, 4/31 ( ),

11 Γυναικεία σεξουαλικότητα και γραφή στα περιοδικά λόγου και τέχνης αποπλανάται από ένα γοητευτικό τυχοδιώκτη και οδηγείται στην αυτοκτονία από τύψεις. Στο ίδιο περιοδικό, στο διήγημα «Το ιδεώδες της» της Μελπομένης Φωτιάδου, 22 μια νέα γυναίκα αυτοκτονεί προκειμένου να μην παρασυρθεί από τον έρωτά της για έναν παντρεμένο άνδρα. Τα κείμενα αυτά, που απευθύνονται στο οικογενειακό και γυναικείο κυρίως κοινό του συντηρητικού αυτού περιοδικού της Κωνσταντινούπολης, έχουν κατεξοχήν διδακτικό χαρακτήρα και επισημαίνουν έτσι τις ολέθριες συνέπειες μιας σεξουαλικότητας που υπερβαίνει τα κοινωνικά όρια και τονίζουν την εξάρτηση της γυναικείας ταυτότητας από την ανδρική αποδοχή. 23 Όμως σε όλα τα κείμενα αυτά και το οικογενειακό περιβάλλον υπερβαίνει τις κοινωνικές επιταγές, συγχωρώντας τις παραστρατημένες. Έτσι, ακόμη και για το φεμινιστικό λόγο της περιόδου η σεξουαλικότητα είναι απειλητική. 24 Είναι ενδεικτικό ότι στα άρθρα της η Ευαγγελίδου, συγκαταλέγει τη λαγνεία στα γυναικεία ελαττώματα που είναι αποτέλεσμα της υποδεέστερης θέσης της γυναίκας, θεωρώντας ότι η γυναίκα χρησιμοποιεί τη σεξουαλικότητά της ως ένα μέσο να πετύχει όσα δεν μπορεί να πετύχει μέσω της εργασίας. 25 Αν έμεινα περισσότερο στη Βοσπορίδα είναι γιατί στα κείμενα αυτά εμφανίζονται κάποια μοτίβα που προέρχονται από τον 19 ο αιώνα αλλά απαντώνται σε κείμενα και πολύ μεταγενέστερα: η γυναίκα ως θύμα του έρωτα και των συναισθημάτων, λόγω της μειονεκτικής κοινωνικής της θέσης, 26 η γυναίκα που εγκαταλείπεται από τον άνδρα μόλις τον ικανοποιήσει σεξουαλικά, ο γάμος ως ιερός θεσμός, ο θάνατος ως ισοδύναμο του έρωτα και η πλήρης αποσιώπηση της σεξουαλικότητας. Είναι ενδεικτικό ότι, όταν η πρωταγωνίστρια του «Μυθιστορήματος ενός συζύγου» περιγράφει στον άνδρα της στην επιθανάτια κλίνη την απιστία της, ο λόγος της είναι γεμάτος αποσιωπητικά και μιλά μόνο για μια «ένοχη μέθη». Η συνάρτηση της σεξουαλικότητας με την ενοχή και την αμαρτία είναι ένα χαρακτηριστικό που υπάρχει στα κείμενα και στις επόμενες δεκαετίες, αποκτώντας άλλες διαστάσεις όπως θα δούμε , τ. 5/3 ( ), 27-29, 5/4 ( ), 44-46, 5/5 ( ), 53-54, 5/9 ( ), , 5/11 ( ), , 5/12-13 ( ), , 5/16 ( ), , 5/17 ( ), Το μυθιστόρημα δεν ολοκληρώνεται. 22 Μελπομένη Φωτιάδου, «Το ιδεώδες της», Βοσπορίς, Δ /15 ( ), Για την αυτοκτονία ως απόρροια της αποτυχημένης απόδρασης από τα πατριαρχικά όρια βλ. Margaret Higonnet, «Σιωπές που μιλούν: Αυτοκτονίες γυναικών», στο Susan Rubin Suleiman, Το γυναικείο σώμα, , σ Πρβλ. Weeks, Sex, Politcs and society, Showalter, A Literature of their own, 30, Patricia Stubbs, Women and fiction: Feminism in the novel , Methuen, London 1981, Ευαγγελίδου, «Ανοικτή Επιστολή Β», Βοσπορίς, 3/22 ( ), Gilbert and Gubar, Madwoman in the attic, 619. Showalter, A literature of their own, 142. Higonnet, «Σιωπές που μιλούν»,

12 64 Μαρία Νικολοπούλου Η συνάρτηση έρωτα και θανάτου είναι ένα πάγιο μοτίβο της εποχής, με τις ρίζες του στο ρομαντισμό. Ο έρωτας ως μια δύναμη απόλυτη που δεν συμβιβάζεται με τις κοινωνικές επιταγές που οριοθετούν τη σεξουαλικότητα βρίσκει διέξοδο και κορύφωση στο θάνατο. Αυτό δεν υπάρχει μόνο σε κείμενα γυναικών, αλλά και στο διήγημα του Επισκοπόπουλου «Στο θάνατο» που δημοσιεύεται το Αντίστοιχης θεματικής είναι το πεζό ποίημα της Ειρήνης Μεγαπάνου «Ελπίδες και όνειρα: Το στεφάνωμα του χάρου», που δημοσιεύεται στο Νουμά το Είναι από τα πρώτα κείμενα γυναικών που περιγράφεται μαζί με την ένταση συναισθημάτων η σωματικότητα του έρωτα, ενώ παράλληλα τονίζεται ότι ο έρωτας εξαγνίζεται από την ένταση του συναισθήματος. Αμφισβητείται έτσι το δίπολο πόρνη-παρθένος, αλλά θεωρείται ότι μια τέτοια σχέση δεν μπορεί να υπάρξει εντός της κοινωνίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Μεγαπάνου υιοθετεί το είδος του πεζού ποιήματος για το κείμενο αυτό. Το υβριδικό αυτό είδος, που την εποχή αυτή βρισκόταν στην ανάπτυξή του και στο οποίο διακρίθηκε η Μεγαπάνου, 29 της έδινε την δυνατότητα να αποδώσει συναισθήματα αποφεύγοντας την εξομολογητική διάσταση της λυρικής ποίησης αλλά να περιγράψει τη σωματική ένταση της ερωτικής επαφής. Δεν είναι τυχαία επίσης η δημοσίευση του κειμένου στο Νουμά, που παρ όλες τις κατά καιρούς ιδεολογικές μεταστροφές του ήταν από τα έντυπα που δημοσίευσαν τολμηρά για την εποχή τους κείμενα, όσον αφορά και τη θέση της γυναίκας και τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Σταδιακά, και ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1910, δημοσιεύονται κείμενα από άνδρες και γυναίκες, τα οποία αμφισβητούν ευθέως τους κοινωνικούς ρόλους και αποδίδουν κάπως πιο ξεκάθαρα τη γυναικεία σεξουαλικότητα, η οποία αποσυνδέεται σταδιακά από το συναίσθημα. Τέτοια κείμενα δημοσιεύονται σε αμιγώς λογοτεχνικά αθηναϊκά και αλεξανδρινά έντυπα, και ο ρόλος των εντύπων είναι καθοριστικός για την ανάπτυξη της θεματικής, όπως θα δούμε. Οι λίγες γυναίκες που γράφουν για το θέμα ανταποκρίνονται στις τάσεις της εποχής, διερευνώντας ταυτόχρονα τη γυναικεία εμπειρία της σεξουαλικότητας. Την ίδια περίοδο βέβαια άλλες γυναίκες 27 Νικόλαος Επισκοπόπουλος, «Στο θάνατο», Ημερολόγιο Σκόκου, τ. 15 (1900), Για ρομαντικά αντίστοιχα βλ. Higonnet, «Σιωπές που μιλούν», Ειρήνη Μεγαπάνου, «Ελπίδες και όνειρα: το στεφάνωμα του χάρου», Ο Νουμάς, 1/58 (1903), Άννα Κατσιγιάννη, Το πεζό ποίημα στη νεοελληνική γραμματεία. Γενεαλογία, διαμόρφωση και εξέλιξη του είδους (από τις αρχές ως το 1930), αδημοσίευτη Διατριβή επί διδακτορία, Α.Π.Θ., Τμήμα Φιλολογίας, 2001, Το πεζό ποίημα είναι ένα είδος το οποίο κατ εξοχήν υιοθέτησαν οι γυναίκες συγγραφείς, βλ. Νικολοπούλου, «Το δικαίωμα στη δημόσια σφαίρα», 109.

13 Γυναικεία σεξουαλικότητα και γραφή στα περιοδικά λόγου και τέχνης εκφράζουν πιο παραδοσιακές απόψεις στα κείμενά τους. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1910 όμως υπάρχει μια διάχυση της νέας αντίληψης και σε νεότερες ποιήτριες που λειτουργούν πιο ομαδικά. Στην περίοδο αυτή τα πεζά κείμενα αμφισβητούν τους κοινωνικούς ρόλους που συνδέονται με τη σεξουαλικότητα (κυρίως το γάμο), ενώ τα ποιήματα διερευνούν την υποκειμενική εμπειρία της σεξουαλικότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν υπάρχουν ερωτικές περιγραφές στα πεζά κείμενα γυναικών, ενώ γίνονται κάποιες υπαινικτικές αναφορές στα ποιήματα και τα πεζά ποιήματα, σε μια σαφώς λιγότερο αναφορική γλώσσα. Στα μυθιστορήματά της που δημοσιεύονται στο Νουμά και στη Νέα Ζωή Αλεξάνδρειας 30 το 1909 και 1910 η Γαλάτεια Καζαντζάκη τονίζει την υποκρισία των σχέσεων εντός ή εκτός γάμου από τη σκοπιά της γυναίκας και την απογοήτευση από τον έρωτα. Παρά την προσπάθεια χειραφέτησης, η γυναίκεια ταυτότητα ορίζεται σε σχέση με τον άνδρα και κλονίζεται από την ερωτική απόρριψη. 31 Την ίδια περίοδο σε μια σειρά διηγημάτων της στην Πινακοθήκη η Λώρα Δάφνη 32 αναφέρεται στον έρωτα ωρίμων γυναικών ως διέξοδο σε ένα συμβατικό γάμο. Παρ όλο που οι πρωταγωνίστριες των κειμένων της Λώρας Δάφνη επιλέγουν να μην απιστήσουν, αναγνωρίζουν τη συμβατικότητα της επιλογής τους και δίνουν προτεραιότητα στο συναίσθημα έναντι του γάμου. Μία από αυτές εκφράζει την ελπίδα οι νεότερες γενιές να αποδεσμευθούν από τις συμβατικότητες. 33 Στην ποίηση, οι γυναίκες αναφέρονται στις ερωτικές εμπειρίες τους έχοντας επίγνωση ότι παραβιάζουν τα κοινωνικά όρια. Αν στο ποίημα της Μεγαπάνου ο έρωτας όριζε μια νέα ηθική, εδώ σταδιακά η σεξουαλικότητα αποσυνδέεται από το συναίσθημα και τονίζεται η ένταση της εμπειρίας και η αναζήτηση του απόλυτου μέσω του πάθους. Το ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη «Σαν θα με φιλείς» 34 αναφέρεται στην αποσύνδεση της 30 Γαλάτεια Αλεξίου, «Ridi Pagliacio!», O Νουμάς, 7/ (19/4/ /5/1909), σ. 2-8, 2-7, 2-7, 2-8. Πετρούλα Ψηλορείτη, «Εγώ Όλοι εσείς», Νέα Ζωή, 6/4 ( ), , 6/5-7, ( ), , 6/8-9 ( ), , 6/10-12 ( ), Είναι αξιοσημείωτη η κριτική του Ν. Καζαντζάκη για το Ridi Pagliacio, όπου τονίζει την αξία της Γαλάτειας Αλεξίου, προσθέτοντας όμως ότι ο άνδρας έχει ανάγκη μια πιο συμβατική γυναίκα και μια πιο συμβατική γυναικεία γραφή. Κάρμα Νιβραμή [Νίκος Καζαντζάκης], «Γαλάτεια Αλεξίου», Ο Νουμάς, 7/348 ( ), Higonnet, «Σιωπές που μιλούν», Λώρα Δάφνη [Μαρία Τρικούπη], «Από τη ζωή της γυναικός: Ein Waltzentraum», Πινακοθήκη, 11/121 ( ), «Από τη ζωή της γυναικός: Δύο έρωτες», Πινακοθήκη, 11/127 ( ), «Από τη ζωή της γυναικός: Χρυσάνθεμα», Πινακοθήκη, 12/140 ( ), «Από τη ζωή της γυναικός: Ρόζα», Πινακοθήκη, 16/186 ( ), 70-71, 16/187 ( ), Δάφνη, «Ρόζα», Lalο de Castro [Γαλάτεια Καζαντζάκη], «Σαν θα με φιλής», Ηγησώ, τχ. 10, ( ),

14 66 Μαρία Νικολοπούλου ηδονής από το συναίσθημα, ή στην ηδονή ως μέσο διαφυγής από το συναίσθημα. Εδώ ο ερωτισμός αποκτά μια πιο σωματική διάσταση με την περιγραφή του σώματος του εραστή, αλλά η σεξουαλικότητα υποτάσσεται τελικά στο συναίσθημα και η διαφυγή ματαιώνεται. Είναι αξιοσημείωτος ο προσωπικός τόνος του ποιήματος και η χρήση του όρου ηδονή, που πρώτη φορά απαντάται στα κείμενα γυναικών που ερεύνησα, ενώ υπάρχει συχνά σε κείμενα εκπροσώπων του αισθητισμού ήδη από τις αρχές του αιώνα. 35 Δείχνει ότι οι γυναίκες συγγραφείς αρχίζουν να προβάλλουν την έννοια της απόλαυσης, αποδεσμεύοντάς τη από το συναίσθημα και συμβαδίζουν με τα ρεύματα της περιόδου. Δεν είναι τυχαίο ότι τον όρο χρησιμοποιεί η Γαλάτεια Καζαντζάκη, η οποία συνδέεται με τον αισθητισμό αυτή την περίοδο. Την ίδια ακριβώς εποχή η Λιλίκα Μπέτσικα εκφράζει πολύ πιο μαχητικά και σε πιο προσωπικό τόνο τη σεξουαλικότητά της και την καθαρή ρήξη της με τα κοινωνικώς αποδεκτά, προβάλλοντας τη σχετικότητα της ηθικής. Με δύο ποιήματά της στο Νουμά το 1910, «Έκφυλη;» και «Η εκκλησιά μου» 36 υιοθετεί φαινομενικά το χαρακτηρισμό που θα της αποδιδόταν από την κοινωνία, τονίζοντας όμως ότι μια ηθική που βασίζεται «στο Όμορφο και την Αλήθεια» είναι ανώτερη από την τρέχουσα κοινωνική υποκρισία. Η χρήση θρησκευτική εικονοποιΐας για να αποδοθούν οι δικές της πεποιθήσεις εντείνουν τον μαχητικό τόνο του ποιήματος. Στο «Η εκκλησιά μου», τα χριστιανικά σύμβολα μεταπλάθονται σύμφωνα με τις αξίες της ποιήτριας, που σχετίζονται με την ομορφιά και την αρχαιότητα, σύμφωνα με μια στρατηγική που υιοθετούν πολλοί ποιητές εκείνη την περίοδο, όπως ο Βάρναλης. 37 Η υιοθέτηση ενός αρνητικού χαρακτηρισμού, ο οποίος ανατρέπεται από το κείμενο ώστε να γίνει θετικός, διαμορφώνοντας έτσι μια εναλλακτική ταυτότητα, που είναι σε αντιπαράθεση προς το κοινωνικώς αποδεκτό είναι το χαρακτηριστικό της αντικουλτούρας των μειονοτικών ομάδων. Στην περίοδο αυτή γυναίκες και ομοφυλόφιλοι άνδρες συγγραφείς, όπως ο Ναπολέων Λαπαθιώτης και ο Καβάφης υιοθετούν για να υπονομεύσουν μέσω της στρατηγικής της απομίμησης 38 χαρακτηρισμούς όπως αμαρτω- 35 Ενδ. τα κείμενα του Επισκοπόπουλου, ό.π., σημ. 17 και 18. Κ.Π. Καβάφη, «Το σύνταγμα της Ηδονής», στο Γ.Π. Σαββίδης, Μικρά Καβαφικά, Β, σ. 275 ( ;). Πλάτων Ροδοκανάκης, De Profundis: (επιλογή), (επιμ. Νάσος Βαγενάς), Στιγμή, Αθήνα 1987 (πρώτη έκδοση 1908). 36 Λιλίκα Μπετσίκα, «Έκφυλη;» και «Η εκκλησιά μου», Ο Νουμάς, 8/391 (1910), Βλ. και τη σειρά αρχαιόθεμων και διονυσιακών ποιημάτων του στα Γράμματα Αλεξάνδρειας (ενδ. «Θυσία», «Πώς εθρήνησαν για τη Σαπφώ τα κορίτσια της όταν αγάπησε τον Αλκαίο», τ. Α, 1911). 38 Για την απομίμηση βλ. Homi Bhabha, The location of culture, Dimitris Papanikolaou, Singing poets: literature and popular music in France and Greece, London, Legenda 2007, 110.

15 Γυναικεία σεξουαλικότητα και γραφή στα περιοδικά λόγου και τέχνης λός, έκφυλος, άνομος, πάθησις. 39 Έτσι οι κυρίαρχες αναπαραστάσεις της σεξουαλικότητας αμφισβητούνται και προβάλλεται το δικαίωμα στον έρωτα και μια εναλλακτική ηθική, που δεν βασίζεται στο συναίσθημα, αλλά μπορεί να το περιλαμβάνει. Για την ανάπτυξη των αναπαραστάσεων της σεξουαλικότητας, κρίσιμη στάθηκε η έκδοση του περιοδικού Γράμματα στην Αλεξάνδρεια ( ), που πολύ νωρίς διαμόρφωσε έναν ηδονιστικό χαρακτήρα, μέσα από τη δημοσίευση μεταφράσεων, πρωτότυπων κειμένων και σχετικών δοκιμίων. 40 Το περιοδικό αυτό τεκμηριωμένα επέδρασε καταλυτικά στο έργο δύο λογοτεχνών που σχετίζονται άμεσα με την αναπαράσταση της σεξουαλικότητας: ενθάρρυνε τον Κ.Π. Καβάφη να δημοσιεύσει τα ηδονιστικά του ποιήματα, 41 ενώ ενέπνευσε στη Μυρτιώτισσα το πρώτο της δημοσιευμένο ποίημα με ανάλογη θεματική, σύμφωνα με επιστολή του Δημήτρη Ταγκόπουλου, εκδότη του Νουμά, στον Στέφανο Πάργα, εκδότη των Γραμμάτων ( ): «Τούτες τις μέρες ίσως σας σταλθεί από την Αθήνα κι ένα ποίημα «Πόθος» μιανής κυρίας που το εμπνεύστηκε αφού διάβασε το μανιφέστο σας για τον ηδονισμό. 42 Νά που σιγά στο πείσμα των ανήθικων ηθικολόγων Βουτιερίδη (ή Βούτα) και Σια γλυκοχαράζει κάποια ειλικρίνεια στην έμπνευση τη ρωμαίικη. Κι έτσι οι νέοι μας θ αρχινίσουνε να ζούνε και να χαίρονται τη χαρά της ζωής» (υπογραμμισμένο στο πρωτότυπο). 43 Η «κυρία» αυτή ήταν η Μυρτιώτισσα, που, όπως αναγνωρίζουν οι σύγχρονοί της κριτικοί, 44 είναι η ποιήτρια που εξέφρασε τη γυναικεία σεξουαλικότητα πιο έντονα από κάθε άλλη ως τότε. Αυτό συνέβη γιατί διαμόρφωσε την αναπαράσταση της σεξουαλικότητας μέσα από ένα 39 Ενδ. Ναπολέων Λαπαθιώτης, «Κι έπινα μέσα απ τα χείλη σου», Ανεμώνη, τχ. 3-4 (Μάιος-Ιούν. 1910), 3. Κ.Π. Καβάφης, «Πολυέλαιος», Νέα Ζωή, 9/2 (Ιουν. 1914), Για το κλίμα του ηδονισμού που χαρακτηρίζει το περιοδικό βλ. Μαρία Σ. Ρώτα, Το περιοδικό Γράμματα της Αλεξάνδρειας ( ), αδημοσίευτη Διδακτορική διατριβή, Ε.Κ.Π.Α., Αθήνα 1994, Ενδ. μεταφράσεις των Τραγουδιών της Βιλιτώς του Pierre Louys, Χρίστος Ζερβός, «Ηδονή και ρυθμός», Γράμματα, Α /2 ( ), Δ. Ζαχαριάδης, «Ηδονισμός», Γράμματα, Α /12 (Γενάρης 1912), 427, που αναφέρεται ρητά στις απόψεις του Havelock Ellis. Επίσης πρωτότυπα κείμενα των Βάρναλη, Καλυβίτη, Λουλακάκη, Κωνσταντινίδη, Ρήγα ήδη στον πρώτο τόμο του περιοδικού. 41 Χ.Λ. Καράογλου, Εκτός Ορίων: 2+1 κείμενα για τον Καβάφη, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2000, Πρόκειται προφανώς για το κείμενο του Ζαχαριάδη, «Ηδονισμός», Ρώτα, Το περιοδικό Γράμματα, Νικολοπούλου, «Η πρόσληψη της γυναικείας λογοτεχνικής παραγωγής», Μαρία Αθανασοπούλου, «Ισότητα στη διαφορά : Γυναικεία ποίηση στις αρχές του 20 ού αιώνα», Κονδυλοφόρος, τ. 1 (2002), , σ. 111.

16 68 Μαρία Νικολοπούλου λόγο που έγινε σταδιακά αποδεκτός από τον ορίζοντα προσδοκιών της εποχής, ιδιαίτερα στη δεκαετία του Αντίθετα από τις προηγούμενες ποιήτριες που εξετάσαμε, το έργο της Μυρτιώτισσας στρέφεται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από τη γυναικεία εμπειρία του έρωτα, χωρίς όμως να απορρίπτει το ανδρικό βλέμμα, που παραδοσιακά καθορίζει την αναπαράσταση της γυναικείας σεξουαλικότητας. Η Μυρτιώτισσα εμφανίζεται ως ποιήτρια στο Νουμά το 1911 με λυρικά ποιήματα σε προσωπικό τόνο. Τα ποιήματά της όμως που δημοσιεύονται από το 1914 στα Γράμματα (Πόθος, 46 Πάθος, 47 Voluptas 48 ) προβάλλουν τη γυναικεία σεξουαλικότητα και τη σωματική της διάσταση, αποδεσμεύοντάς την από το συναίσθημα. Στο πιο πρώιμο, το «Πόθος» το 1914, το μότο «Εμπνευσμένο από μια εικόνα προραφαηλική» εμποδίζει την ταύτιση του ποιητικού υποκειμένου με την ποιήτρια στα μάτια του κοινού. Ταυτόχρονα, συνδέει την αναπαράσταση της γυναίκας με ένα καλλιτεχνικό κίνημα που τονίζει τη γυναικεία σεξουαλικότητα και την εξιδανικεύει. Το κείμενο όμως δίνει φωνή στη γυναίκα που στον προ-ραφαηλικό πίνακα θα ήταν το σιωπηλό αντικείμενο του ανδρικού βλέμματος. 49 Η γυναίκα παρουσιάζει τον εαυτό της σαν τη Σαλώμη (3 η στροφή). Η ερωτική πρόκληση προς τον άνδρα έχει ως στόχο την εκμηδένιση του εαυτού της στην ηδονή. Η σεξουαλικότητα παύει να είναι ταπεινό μέσο, όπως την παρουσίαζε η Ευαγγελίδου δεκατρία χρόνια πριν, και γίνεται αυτοσκοπός της ερωτικά χειραφετημένης γυναίκας. Ο δραματικός μονόλογός της δείχνει πώς ο ερωτικός πόθος, ο ανεξάρτητος από τον άνδρα, απελευθερώνει τη γυναίκα και όχι το συναίσθημα. Τη μαθαίνει να απολαμβάνει το σώμα της, να διεκδικεί την ηδονή από τον άνδρα, και να του την προσφέρει. Μέσω της ηδονής αναζητά το θάνατο, όχι γιατί η κοινωνία την περιορίζει αλλά γιατί αναζητά το απόλυτο. Έτσι το κείμενο αμφισβητεί τις κυρίαρχες ανδρικές αναπαραστάσεις της γυναικείας σεξουαλικότητας. Ακολουθώντας τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα, τονίζει τη σωματικότητα της ερωτικής εμπειρίας 45 Για μια αντίστοιχη διαδικασία στην περίπτωση του Καβάφη βλ. Dimitris Papanikolaou, Words that tell and hide : Revisiting C.P. Cavafy s closets, Byzantine and Modern Greek Studies, 23/2 (Οκτ. 2005), Μυρτιώτισσα, «Πόθος», Γράμματα, 2/21 (1914), Μυρτιώτισσα, «Πάθος», Γράμματα, 3/28 (1916), 218. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποίημα δημοσιεύεται μαζί με το ποίημά της «Μοιρολόι», που απευθύνεται στο νεκρό αγαπημένο (το Λορέντζο Μαβίλη). 48 Μυρτιώτισσα, «Voluptas», Γράμματα, 3/31 (1916), Griselda Pollock, Vision and difference: feminism, femininity and the histories of art, Routledge, London 1988, Margaret Homans «Syllables of Velvet : Dickinson, Rossetti, and the Rhetorics of Sexuality», Feminist Studies, 11/3 (Φθιν. 1985), , σ , 576. Μια αντίστοιχη αντιστροφή επιχειρεί ο Καβάφης την ίδια περίοδο. Papanikolaou, Words that tell and hide, 251.

17 Γυναικεία σεξουαλικότητα και γραφή στα περιοδικά λόγου και τέχνης και παρουσιάζει τον έρωτα ως επικοινωνία δύο σωμάτων, ενώ ως τώρα τα κείμενα διερευνούσαν την ερωτική εμπειρία της γυναίκας. Το ανδρικό βλέμμα εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά το μέχρι τότε αντικείμενο ελέγχει τώρα την αναπαράσταση. Πολλά κείμενα γυναικών της εποχής υιοθετούν και υπονομεύουν την αναπαράσταση της μοιραίας γυναίκας, που με τη σεξουαλικότητά της υποτάσσει τους άνδρες. Στο πεζό ποίημα «Σαλώμη» (1909), η Γαλάτεια Καζαντζάκη περιγράφει σε προσωπικό τόνο την προσπάθειά της να αποσυνδέσει τη σεξουαλικότητα από το συναίσθημα, ως ένα τρόπο χειραφέτησης από τον άνδρα (που προσωποποιεί τον Πόνο) και την τελική αποτυχία της. 50 Η μοιραία γυναίκα παρουσιάζεται από την Καζαντζάκη ως μια θετική αναπαράσταση της γυναικείας ταυτότητας, υπονομεύοντας την κυρίαρχη αναπαράσταση. Η πρόκληση της Σαλώμης μένει χωρίς ανταπόκριση από τον άνδρα, που έτσι υπονομεύει τη γυναικεία της ταυτότητα και την απόπειρα της χειραφέτησης, που ματαιώνεται, όπως και στο «Σαν θα με φιλείς». Το ποιητικό υποκείμενο δεν καταφέρνει να γίνει μοιραία γυναίκα, μένοντας μετέωρη ανάμεσα στον κοινωνικό ρόλο και την ατομική επιθυμία. Οι ερωτικές επιθυμίες αναφέρονται αλλά δεν περιγράφονται και η λυρικότητα του πεζού ποιήματος επιτρέπει στη συγγραφέα να τηρεί έναν αφηρημένο τόνο. Όπως η Σαλώμη της «δεν είχε τη δύναμη να ρίξει τον υστερνό τον πέπλο», αντίστοιχα λειτουργεί και η γραφή του ποιήματος. Στην ίδια περίοδο στην αγγλική λογοτεχνία, απαντώνται ανάλογες αναπαραστάσεις γυναικών που έχουν απορρίψει τις κοινωνικές επιταγές του ρόλου τους αλλά διστάζουν να τον εγκαταλείψουν τελικά στην πράξη, πέφτοντας θύματα της συνείδησης του φύλου τους, όπως επισημαίνει η Showalter. 51 Τέσσερα χρόνια αργότερα στο αφηγηματικό της ποίημα Γυναικείες καρδιές 52 η Λιλίκα Βολίδη, που πιθανότατα ταυτίζεται με τη Λιλίκα Μπετσίκα, δίνει το λόγο σε τρεις «μοιραίες ευγενικές γυναίκες» (112): α) την άπιστη γυναίκα, (που δολοφονείται τελικά από τον απατημένο εραστή της), η οποία λέει ότι οι άπιστες γυναίκες μοιάζουν με τη φύση και δεν κινούνται από φιληδονία αλλά από αναζήτηση της έντασης. β) στη γυναίκα με την πλούσια σεξουαλική της εμπειρία και τη νοσταλγία της 50 Γαλάτεια Σ. Αλεξίου, «Σαλώμη», Ο Νουμάς, 7/342 ( ), 3-4. Για την αναπαράσταση της Σαλώμης βλ. Χριστίνα Ντουνιά, «Εκδοχές της Σαλώμης. Από το ευρωπαϊκό πνεύμα της παρακμής στη νεοελληνική λογοτεχνία», Πρακτικά Συνεδρίου Γραφές της μνήμης. Σύγκριση αναπαράσταση θεωρία, (27-30 Νοεμβρίου 2008), υπό έκδοση. Ευχαριστώ την κα. Ντουνιά που μου διέθεσε το κείμενό της. 51 Showalter, A literature of their own, Λιλίκα Βολίδη, «Γυναικείες καρδιές», Χαραυγή, τχ ( ), , τχ ( ), , τχ ( ),

18 70 Μαρία Νικολοπούλου για ένα «ωραίο έφηβο, που είχε σα στήλη από μάρμαρο το κορμί, σα μιαν υψηλή χυτή στήλη». Όταν αποκαλύπτει στον εραστή της αυτά τα αισθήματά της, αυτός τη δολοφονεί και φυλακίζεται. γ) την ώριμη γυναίκα και μητέρα που αποκτά ερωτική πρωτοβουλία και κάνει έρωτα με το γιο του αφεντικού της: «Όμως εγώ θέλω τη Γυναίκα που γνωρίζει να μην υπακούει παρά σ έναν αλλιώτικο νόμο. Κι αυτή εδώ καθώς άφηνε το κορμί του ελεύθερο ήτανε πια άλλο πράγμα πιο δίκαιο δεν υπάρχει» Το ποίημα αμφισβητεί όλους τους κοινωνικούς ρόλους που οριοθετούν τη γυναικεία σεξουαλικότητα, και κυρίως τον εξαγνιστικό ρόλο της μητρότητας. Οι μοιραίες γυναίκες που περιγράφει κινούνται λόγω του πάθους τους πέρα από την κοινωνία. Ακόμη και αν πέφτουν θύματά της, έχουν συνείδηση της σύζευξης έρωτα και θανάτου. Η γυναίκα είναι ερωτικά ισότιμη με τον άνδρα, όχι θύμα του, όπως φαινόταν στα κείμενα της Βοσπορίδας μια δεκαετία νωρίτερα, και κάποτε μυεί αυτή τον άνδρα στον έρωτα. Η Βολίδη διαφοροποιεί τη σεξουαλικότητα από τη φιληδονία εξαγνίζοντάς την όχι μέσω του συναισθήματος αλλά μέσω της αναζήτησης του απόλυτου. Τέλος στο Voluptas της Μυρτιώτισσας, μια μοιραία γυναίκα απευθύνεται σε όλο το ανδρικό φύλο, αναζητώντας το απόλυτο μέσα από το πάθος. Απορρίπτει ρητά το συναίσθημα και την έννοια του ζευγαριού, που υπήρχε στα προηγούμενα ποιήματά της και θέτει τους άνδρες στο ρόλο του θύματος, αντιστρέφοντας έτσι την ιεραρχία της παραδοσιακής αναπαράστασης. Αντίθετα με τις μοιραίες γυναίκες της Βολίδη, το ποιητικό υποκείμενο δεν υφίσταται καμία τιμωρία, ενώ η ηδονή είναι ένα μέσο υπέρβασης του θανάτου. Το κείμενο υιοθετεί όλα τα στερεότυπα περί μοιραίας γυναίκας για να προβάλλει μια χειραφετημένη γυναικεία ταυτότητα. Δεν υπάρχει εδώ ισοτιμία αλλά ανατροπή των ρόλων και ο τόνος είναι εξίσου προκλητικός με την Έκφυλη; της Λιλίκας Μπετσίκα. Από το 1916 και μετά αρχίζουν να εμφανίζονται πιο ομαδικά τέτοια κείμενα, συμβαδίζοντας με αντίστοιχα κείμενα ανδρών, ελληνικά και μεταφρασμένα. Έτσι στα Γράμματα το 1916 δημοσιεύονται στο ίδιο τεύχος το πεζό ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη Μαυριανός, 53 όπου το λαϊκό παραμύθι γίνεται μια αφορμή να αποδοθεί σε πρώτο πρόσωπο η γυναικεία ολοκλήρωση μέσα από τον έρωτα και τη σεξουαλικότητα και ο άνδρας να παραδεχτεί τον εξαγνισμό της γυναίκας μέσα από τον έρωτα, το Πάθος της Μυρτιώτισσας, 54 που δίνει έμφαση στη σωματικότητα της ερωτικής επαφής και στο ανδρικό σώμα και το σονέττο της Ειρήνης Δεντρινού Σ ένα 53 Πετρούλα Ψηλορείτη [Γαλάτεια Καζαντζάκη], «Μικρές πρόζες: Μαυριανός Ι-ΙΙΙ», Γράμματα, Γ /28-30 (1916), Μυρτιώτισσα, «Πάθος», 218.

19 Γυναικεία σεξουαλικότητα και γραφή στα περιοδικά λόγου και τέχνης σάτυρο, 55 όπου αντιπαρατίθεται η χωρίς όρια σεξουαλικότητα με το ιδεατό. Αντίστοιχα, στο Νουμά, αρχίζουν γύρω στο 1919 να δημοσιεύουν μια ομάδα νέων γυναικών, η Όλγα Βατίδου, Φίλη Βατίδου, 56 Σίτσα Καραϊσκάκη, 57 Δώρα Μοάτσου, 58 Μυρριάνα, 59 Μπετίνα, 60 Ελμίνα Παντελάκη, 61 οι οποίες ζουν εκτός Αθηνών. Στα λυρικά τους ποιήματα, που έχουν προσωπικό τόνο, αναφέρονται σε κάποιες ερωτικές εμπειρίες που σπάνε τα κοινωνικώς παραδεδεγμένα (τη σεξουαλική επαφή εκτός γάμου, εξωσυζυγικές σχέσεις, τη σεξουαλική επιθυμία και τον αυτοερωτισμό), υιοθετούν τον όρο αμαρτία για να τον ανατρέψουν και προβάλλουν τον εξαγνισμό μέσω του συναισθήματος. Τα κείμενα αυτά δείχνουν ότι με το τέλος του Α Παγκοσμίου Πολέμου και τη διάδοση του φεμινισμού, οι γυναίκες διεκδικούν πιο δυναμικά το δικαίωμα στον έρωτα και προβάλλουν μια νέα ταυτότητα, από την οποία δεν απουσιάζει η σεξουαλικότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κείμενα δημοσιεύονται στο Νουμά ενώ οι περισσότερες δημοσιεύουν και σε άλλα έντυπα (την Επιθεώρηση Τέχνης, την Εστιάδα Χίου και τη Νέα Ζωή Σμύρνης). Ο Νουμάς με την έμφαση που δίνει στο φεμινισμό και την απόσταση από τον τόπο καταγωγής τους τούς δίνει το βήμα να πραγματευτούν το θέμα πιο τολμηρά απ ότι σε άλλα έντυπα. Πρέπει να ληφθεί υπ όψιν ότι οι περισσότερες ζουν στη Σμύρνη, όπου, όπως και στην Αίγυπτο, η ανάπτυξη της αστικής τάξης και η επαφή με ξένα ρεύματα συμβάλλουν στην απόκτηση της συνείδησης του φύλου. Κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του αιώνα, λοιπόν, και μέσα από τη διάχυση και εκλαΐκευση του λόγου της σεξολογίας, διαμορφώνονται νέες αναπαραστάσεις της σεξουαλικότητας. 62 Η λογοτεχνία συμμετέχει στη διαπραγμάτευση αυτών των αναπαραστάσεων και μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα που δημοσιεύονται στα περιοδικά αναδύεται μια νέα γυναικεία ταυτότητα, στην οποία η σεξουαλικότητα παίζει έναν κομβικό ρόλο. Από την αίσθηση ότι οι γυναίκες πέφτουν θύματα της σεξουαλικότητάς τους και της μειονε- 55 Ειρήνη Δεντρινού, «Σ ένα σάτυρο», Γράμματα, Γ /28-30 (1916), Φίλη Κ. Βατίδου, «Καινούργιος Πόθος», Ο Νουμάς, 16/644 (1919), Σίτσα Καραϊσκάκη, «Το ταίρι που αμάρτησε», 17/672, (1920), 117. «Αλήθεια», Νουμάς, 17/682, (1920), Δώρα Μοάτσου, «Αύγουστος», O Νουμάς, 16/635 (1919), Μυρριάνα, «Θυσία», Ο Νουμάς, 17/688 (1920), 380. «Δίψα», 18/744 (1921), Μπετίνα, «Υμέναιοι», Ο Νουμάς, 18/744 (1921), 68. «Αδελφή», Ο Νουμάς, 18/746 (1921), Ελμίνα Παντελάκη, «Άνοιξη», Ο Νουμάς, 16/ 627, ( ), Για τη διάχυση του λόγου αυτού σε σχέση με τον Καβάφη βλ. Δημήτρης Παπανικολάου, «Η νέα φάσις του έρωτος : Ο νεωτερικός λόγος της σεξολογίας και ο Καβάφης», ανακοίνωση στη ΙΒ επιστημονική συνάντηση του τμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ. (27-29/3/2009). Ευχαριστώ τον Δημήτρη Παπανικολάου που μου διέθεσε το κείμενό του.

20 72 Μαρία Νικολοπούλου κτικής κοινωνικής τους θέσης, τα κείμενα περνούν στην αμφισβήτηση των κοινωνικών ρόλων που οριοθετούν τη σεξουαλικότητα και στη διεκδίκηση του δικαιώματος όχι μόνο στον έρωτα αλλά και στη σεξουαλική απόλαυση. Σε αυτό το ζήτημα, αλλά και στις τεχνικές για την απόδοση της ερωτικής εμπειρίες τα κείμενα των γυναικών κινούνται στο ίδιο κλίμα με των ανδρών, και καθορίζονται από τη φυσιογνωμία του περιοδικού όπου δημοσιεύονται. Οι γυναίκες υιοθετούν τις κυρίαρχες αναπαραστάσεις για να τις υπονομεύσουν, προβάλλοντας μια νέα ταυτότητα, της σεξουαλικά χειραφετημένης γυναίκας. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό συμβαίνει κυρίως σε ποιητικά κείμενα, όπου η γραφή δεν είναι τόσο αναπαραστατική, όσο κι αν αναφέρεται στη σωματικότητα της ερωτικής εμπειρίας, ενώ στα πεζά κείμενα της εποχής η σεξουαλικότητα δεν διερευνάται τόσο ως εμπειρία αλλά σε σχέση με τους κοινωνικούς προσδιορισμούς της. Είναι εντυπωσιακές οι ομοιότητες όσον αφορά τις στρατηγικές και τη ρητορική με κείμενα ομοφυλόφιλων ανδρών, όπως του Καβάφη και του Λαπαθιώτη, που αντίστοιχα προσπαθούν την ίδια περίοδο αποδώσουν την δική τους σεξουαλικότητα μέσω της γραφής. Στην ίδια περίοδο, η γυναικεία ομοφυλοφιλία παρουσιάζεται ως ιστορικό παράδειγμα από άνδρες και γυναίκες ή ως αρνητικό φαινόμενο και σπάνια και υπαινικτικά ως προσωπική εμπειρία. 63 Η διερεύνηση της σεξουαλικότητας μέσω του πεζογραφικού λόγου καθώς και της γυναικείας ομοφυλόφυλης εμπειρίας θα συμβεί στην επόμενη δεκαετία. Μετά το 1925 νέες λογοτέχνιδες, όπως η Ρίκα Σεγκοπούλου και η Ρίτα Μπούμη θα διερευνήσουν στην ποίησή τους την ομοφυλόφιλη γυναικεία εμπειρία, όντας σε διάλογο κυρίως με τον Καβάφη και τη Μυρτιώτισσα αντίστοιχα, οι οποίοι όπως είδαμε διαμόρφωσαν δύο σταδιακά αποδεκτές αναπαραστάσεις της γυναικείας και της ομοφυλόφιλης εμπειρίας αντίστοιχα. 63 Η γυναικεία ομοφυλόφιλη σεξουαλικότητα δεν έχει αναδυθεί ως το 1910 στο δημόσιο λόγο. Βλ. Weeks, Sex, Politics and society,

21

22

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ. Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ. Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο ρομαντισμός προβάλλει το συναίσθημα και τη φαντασία. Στα ποιήματα υπάρχει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη

ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος 2015-2016 ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΦΗ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα και συγγραφείς της νεοελληνικής λογοτεχνίας

Κείμενα και συγγραφείς της νεοελληνικής λογοτεχνίας Κείμενα και συγγραφείς της νεοελληνικής λογοτεχνίας 1830-1880 Διδάσκων: Αναπλ. Καθηγητής Ιωάννης Παπαθεοδώρου 1 η ενότητα: «Εισαγωγή στα ρομαντικά χρόνια» Ρομαντισμός. Η ανάδυση του μυθιστορήματος. Χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Οι συγγραφείς του τεύχους

Οι συγγραφείς του τεύχους Οι συγγραφείς του τεύχους Οι συγγραφείς του τεύχους [ 109 ] Ο Θανάσης Αγάθος είναι λέκτορας Νεο ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Η δικη μου μαργαριτα 1

Η δικη μου μαργαριτα 1 Η δική μου Μαργαρίτα 1 Παναγιώτης Μπραουδάκης 2 Η δική μου Μαργαρίτα Η δική μου Μαργαρίτα 3 Παναγιώτης Μπραουδάκης Εκδόσεις Λευκή Σελίδα ΠΟΙΗΣΗ Παναγιώτης Μπραουδάκης Η δική μου Μαργαρίτα Διορθώσεις: Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

Βιβλιοπαρουσίαση του μυθιστορήματος Τα Ψηλά Βουνά

Βιβλιοπαρουσίαση του μυθιστορήματος Τα Ψηλά Βουνά Βιβλιοπαρουσίαση του μυθιστορήματος Τα Ψηλά Βουνά Το 1877 γεννήθηκε στο Καρπενήσι ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου. Ήταν Έλληνας λογοτέχνης, ποιητής, διηγηματογράφος, δημοσιογράφος, κριτικός τέχνης και ακαδημαϊκός,

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) Μαρία Πολυδούρη ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Το ποίηµα υπερασπίζεται µια ορισµένη ποιητική επιλογή. Ποια είναι αυτή και σε ποιο είδος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Επι-σκέψεις στο εργαστήρι ενός ποιητή» Κώστας Καρυωτάκης- Μαρία Πολυδούρη

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Επι-σκέψεις στο εργαστήρι ενός ποιητή» Κώστας Καρυωτάκης- Μαρία Πολυδούρη ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Επι-σκέψεις στο εργαστήρι ενός ποιητή» Κώστας Καρυωτάκης- Μαρία Πολυδούρη Β ΤΟΣΙΤΣΕΙΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΚΑΛΗΣ ΤΑΞΗ Α Εργασία των μαθητριών: Αναγνωστοπούλου Βιργινία Βλάμη Μελίνα ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

<<Γυναίκες στην ρομαντική εποχή της λογοτεχνίας>>

<<Γυναίκες στην ρομαντική εποχή της λογοτεχνίας>> Οι γυναίκες της ρομαντικής περιόδου οι οποίες άρχισαν να γράφουν ποίηση, μυθιστορήματα και άλλα λογοτεχνικά έργα. Η ρομαντική περίοδος ήταν μια εποχή μεγάλης

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Φύλο (sex) Σεξουαλικότητα (sexuality) Σεξουαλική υγεία (sexual health) Κοινωνική ταυτότητα (γένος) (gender) Κοινωνική ταυτότητα φύλου (gender identity) Σεξουαλικός προσανατολισµός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Το κωμικό και η Ποιητική της Ανατροπής

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Το κωμικό και η Ποιητική της Ανατροπής ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Το κωμικό και η Ποιητική της Ανατροπής Ενότητα 5: Ειρωνικό προσωπείο: το παράδειγμα του Γιάννη Σκαρίμπα Κατερίνα Κωστίου Τμήμα Φιλολογίας ενότητα 5 Ειρωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Σχεσιακές παραβάσεις στην υπερνεωτερικότητα: Ο διυποκειμενικός εαυτός στη μυστική πλευρά των σχέσεων: Βιωμένες. εμπειρίες εξωδυαδικών σχέσεων

Σχεσιακές παραβάσεις στην υπερνεωτερικότητα: Ο διυποκειμενικός εαυτός στη μυστική πλευρά των σχέσεων: Βιωμένες. εμπειρίες εξωδυαδικών σχέσεων Περίληψη πρότασης για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με θέμα, Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ΕΚΠΑ Συγγραφέας: Nτάλη Ευδοκία Επιβλέπων Καθηγητής: κ.χρηστάκης Νικόλας, Καθηγητής Σχεσιακές

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Συνάντησης. Υποστηρικτικό Υλικό Συνάντησης 1

Θέματα Συνάντησης. Υποστηρικτικό Υλικό Συνάντησης 1 ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΚΤΥΟΥ «ΕΛΕΝΗ ΣΚΟΥΡΑ» για την «Ενίσχυση της Συμμετοχής των Γυναικών που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες» στις Θέματα Συνάντησης Ολοκλήρωση προτάσεων για την

Διαβάστε περισσότερα

Τίτσα Πιπίνου: «Οι ζωές μας είναι πολλές φορές σαν τα ξενοδοχεία..»

Τίτσα Πιπίνου: «Οι ζωές μας είναι πολλές φορές σαν τα ξενοδοχεία..» Ημερομηνία 11/8/2016 Μέσο Συντάκτης Link artpress.sundaybloody.com Βασόλης Κάργας http://artpress.sundaybloody.com/?it_books=%cf%84%ce%af%cf%84%cf%83%ce%b1- %CF%80%CE%B9%CF%80%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%BF%CE%B9-

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο Έ να πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δυσθυμία, «κατάθλιψη» έχει την «τάση» να αποδίδει λανθασμένα τις ψυχικές αυτές καταστάσεις, σε έναν «προβληματικό εαυτό του», (μία δυστυχώς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ. Φθινόπωρο-Χειμώνας 2007. Χώρος εκδηλώσεων: Αμφιθέατρο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ. Φθινόπωρο-Χειμώνας 2007. Χώρος εκδηλώσεων: Αμφιθέατρο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Φθινόπωρο-Χειμώνας 2007 Χώρος εκδηλώσεων: Αμφιθέατρο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα Διοικητικό Συμβούλιο: Αλέξης Δημαράς Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου Χρυσάνθη Μωραΐτη-Καρτάλη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παιδική ηλικία είναι ένα ζήτημα για το οποίο η κοινωνιολογία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα βρίσκεται υπό εξέλιξη ένα πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Γ1 Χρήση γλώσσας Γ1 Χρήση γλώσσας 1

Επίπεδο Γ1 Χρήση γλώσσας Γ1 Χρήση γλώσσας 1 Γ1 1 Επίπεδο Γ1 (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Ο φίλος σας έγραψε μία μελέτη για τη σημασία της τέχνης στη ζωή μας. Επειδή, όμως, είναι ξένος, κάνει ακόμη λάθη, όταν γράφει, και

Διαβάστε περισσότερα

Ο Στέφανος Δάνδολος έρχεται στη Θεσσαλονίκη με το νέο του βιβλίο

Ο Στέφανος Δάνδολος έρχεται στη Θεσσαλονίκη με το νέο του βιβλίο Typosthes.gr Τύπος Θεσσαλονίκης / Πολιτισμός GET RSS Ο συγγραφέας γράφει για την Ελλάδα της κρίσης μέσα από ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται τον 19ο αιώνα Ο Στέφανος Δάνδολος έρχεται στη Θεσσαλονίκη με

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Τα τελευταία χρόνια βρισκόµαστε µπροστά σε µια βαθµιαία αποδόµηση της ανδροκρατικής έννοιας της ηγεσίας

Διαβάστε περισσότερα

Διεπιστημονικό Συνέδριο Παιδί και Πληροφορία: Αναζητήσεις και Προσεγγίσεις Ιστορίας, Δικαίου - Δεοντολογίας, Πολιτισμού

Διεπιστημονικό Συνέδριο Παιδί και Πληροφορία: Αναζητήσεις και Προσεγγίσεις Ιστορίας, Δικαίου - Δεοντολογίας, Πολιτισμού Διεπιστημονικό Συνέδριο Παιδί και Πληροφορία: Αναζητήσεις και Προσεγγίσεις Ιστορίας, Δικαίου - Δεοντολογίας, Πολιτισμού Θέμα Ο έμφυλος καταμερισμός στην διδασκαλία των κοριτσιών στην Ελλάδα Κάλφα Μαρία

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Χώρος: Νεοχώρι Κρήτης Χρόνος: 1925-1930 (περίοδος Β Παγκοσμίου πολέμου) Πρόσωπα Οικογένεια Φτενούδου Πατέρας: Μιχαήλος Μητέρα:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΚΘΕΣΗ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ

Η ΕΚΘΕΣΗ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ Ημερομηνία Ανάρτησης: 12/12/2014 Η ΕΚΘΕΣΗ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ Η έκθεση καταγράφει και παρουσιάζει αντιπροσωπευτικές, συχνά εμβληματικές εικόνες και ντοκουμέντα που υπογραμμίζουν τον καίριο ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

FRESH WRITERS FROM ALL AROUND THE WORLD Jorge Galán in Literature.gr, by Tessy Baila By Literature June 20, 2017

FRESH WRITERS FROM ALL AROUND THE WORLD Jorge Galán in Literature.gr, by Tessy Baila By Literature June 20, 2017 FRESH WRITERS FROM ALL AROUND THE WORLD Jorge Galán in Literature.gr, by Tessy Baila By Literature June 20, 2017 «Αν δεν έχουμε ιστορική μνήμη δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τα σφάλματα του παρελθόντος» Ο

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ

Διαβάστε περισσότερα

w w w. p e r i e x o m e n a n e t. g r

w w w. p e r i e x o m e n a n e t. g r w w w. p e r i e x o m e n a n e t. g r Ο Iliaz Bobaj γράφει για την Παναγιώτα Ζαλώνη Ο Νίκος Μπατσικανής, ο Χάρης Μελιτάς, η Παναγιώτα Ζαλώνη και η Αλεξάνδρα ΒαΐτσηΒάκρου. (Απόσπασμα) Η Ελληνίδα Ποιήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 8: Η Συνειδητοποίηση μέσα από τον Κριτικό Στοχασμό Γιώργος Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΝΈΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΝΈΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΝΈΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «Δικτυακές πόλεις και αναπαραστάσεις» ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ Δώρα Μονιούδη-Γαβαλά

Διαβάστε περισσότερα

«Από την έρευνα στη διδασκαλία» Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λάρισας «Κωνσταντίνος Κούμας» Παρασκευή 3 Μαρτίου 2017

«Από την έρευνα στη διδασκαλία» Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λάρισας «Κωνσταντίνος Κούμας» Παρασκευή 3 Μαρτίου 2017 Βιογραφικό σημείωμα Η Κατερίνα Τικτοπούλου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι

Διαβάστε περισσότερα

Δέησις ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΟΙΗΜΑ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ

Δέησις ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΟΙΗΜΑ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΟΙΗΜΑ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ Δέησις Η θάλασσα στα βάθη της πήρ έναν ναύτη. Η μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει στην Παναγιά μπροστά ένα ψηλό κερί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 1. Πράγματι, τα προαναφερθέντα αποτελούν κυρίαρχα χαρακτηριστικά της ποίησης του Ελύτη, που πιστοποιούνται σαφέστατα- και στο δοθέν ποίημα. Συγκεκριμένα:

Διαβάστε περισσότερα

Στερεότυπα φύλου στις επαγγελματικές επιλογές των νέων γυναικών

Στερεότυπα φύλου στις επαγγελματικές επιλογές των νέων γυναικών Στερεότυπα φύλου στις επαγγελματικές επιλογές των νέων γυναικών Τ Ο Γ Υ Ν Α Ι Κ Ε Ι Ο Π Ρ Ο ς Ω Π Ο Τ Η ς Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Μ Α Τ Ι Κ Ο Τ Η Τ Α ς ς Τ Ο Ν. Κ Ι Λ Κ Ι ς Τ Ε Τ Α Ρ Τ Η 8 Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ 2 0 1

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Στόχοι: Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, η ανάπτυξη, δηλαδή, μέσα στην τάξη-λογοτεχνικό εργαστήρι εσωτερικών κινήτρων, ώστε να εδραιωθεί μια σταθερότερη

Διαβάστε περισσότερα

Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος μιλά στο onlarissa.gr: Τίποτε στη ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο

Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος μιλά στο onlarissa.gr: Τίποτε στη ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος μιλά στο onlarissa.gr: Τίποτε στη ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο Δημοσιεύθηκε στις: 10 Ιουνίου 2018, 10:53 Πολυγραφότατος, σχεδόν μια εικοσαετία στα ελληνικά γράμματα, ο Γιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Το βιβλίο ανήκει στ... Προσοχή: Μόνο όσοι έχουν αγνή καρδιά και αγαπούν την αλήθεια μπορούν να ταξιδέψουν στις σελίδες του.

Το βιβλίο ανήκει στ... Προσοχή: Μόνο όσοι έχουν αγνή καρδιά και αγαπούν την αλήθεια μπορούν να ταξιδέψουν στις σελίδες του. Το βιβλίο ανήκει στ... Προσοχή: Μόνο όσοι έχουν αγνή καρδιά και αγαπούν την αλήθεια μπορούν να ταξιδέψουν στις σελίδες του. Στον αδερφό μου Χρήστο που πάντα καταφέρνει να μου δείχνει πως υπάρχουν και άλλες

Διαβάστε περισσότερα

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου!

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! 12/11/2018 Katerina Christou Student Εφημερίδα Λεμεσός Στις 9 Νοεμβρίου είχα την τιμή και τη χαρά να γνωρίσω από κοντά την αγαπημένη ψυχολόγο,

Διαβάστε περισσότερα

OPEN DAY: Ενημέρωση γνωριμία

OPEN DAY: Ενημέρωση γνωριμία Διεύθυνση Σπουδών: Μισέλ Φάις, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου 13ος Κύκλος Εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής Διόρθωσης Επιμέλειας Κειμένων Εικονογράφησης OPEN DAY: Ενημέρωση γνωριμία Σάββατο 21 Οκτωβρίου, στις 12.00

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 5 Μαΐου 2019.

Κυριακή 5 Μαΐου 2019. 1 Μέρος Γ, Μάιος Αὔγουστος 2019 Μήνας Μάιος Κυριακή 5 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ Θωμᾶ Ἰω. 20, 19 31. Χριστός Ἀνέστη! Εἶναι τό μήνυμα καί τό τραγούδι τῆς ἐλπίδας καί τῆς χαρᾶς, πού παιανίζει ἀπό τό λαμπροφόρο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ Είκοσι Δύο Ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη, Δώδεκα Εικόνες του Χ.Ι. Ξένου

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ Είκοσι Δύο Ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη, Δώδεκα Εικόνες του Χ.Ι. Ξένου ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ Είκοσι Δύο Ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη, Δώδεκα Εικόνες του Χ.Ι. Ξένου Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, Αθήνα, Φεβρουάριος Μάρτιος 2011 Δεν είμαι Έλλην, είμαι Ελληνικός, 58Χ60 εκ,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Στο σαλόνι του BookSitting ο συγγραφέας Σωτήρης Σαμπάνης

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Στο σαλόνι του BookSitting ο συγγραφέας Σωτήρης Σαμπάνης Ημερομηνία 04/02/2016 Μέσο Συντάκτης Link booksitting.wordpress.com Αλεξία Καλογεροπούλου http://bit.ly/1mgeqwo ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Στο σαλόνι του BookSitting ο συγγραφέας Σωτήρης Σαμπάνης Το BookSitting μίλησε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ Ιδ. Γεν. Λύκειο Ηρακλείου «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ»

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ Ιδ. Γεν. Λύκειο Ηρακλείου «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Ιδ. Γεν. Λύκειο Ηρακλείου «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ» Α/Α ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΛΗ ΠΟΥ ΕΞΕΤΑΖΕΤΑΙ / ΑΦΑΙΡΕΙΤΑΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 Εξετάζονται οι ενότητες: ΘΕΜΑΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 20 ού ΑΙΩΝΑ. Ενότητα 5: Ελληνικός υπερρεαλισμός. Άννα-Μαρίνα Κατσιγιάννη Τμήμα Φιλολογίας

ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 20 ού ΑΙΩΝΑ. Ενότητα 5: Ελληνικός υπερρεαλισμός. Άννα-Μαρίνα Κατσιγιάννη Τμήμα Φιλολογίας ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 20 ού ΑΙΩΝΑ Ενότητα 5: Ελληνικός υπερρεαλισμός Άννα-Μαρίνα Κατσιγιάννη Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί Ενότητας Βασικός σκοπός της πέμπτης διδακτικής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΟΨΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ

Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΟΨΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΟΨΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ Τα τραγούδια των ανθρώπων μιλούσαν και μιλούν πάντα για τη μαγεία της γυναίκας. Μιλούν και τραγουδούν, άλλοτε με χαρά κι άλλοτε με θλίψη και με καημό, για τον ρόλο που η γυναίκα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικό σημείωμα της μεταφράστριας 9

Εισαγωγικό σημείωμα της μεταφράστριας 9 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Εισαγωγικό σημείωμα της μεταφράστριας 9 v 1. Ξεχασμένα όνειρα 13 2. Η γκουβερνάντα 25 3. Αμόκ 49 4. Είκοσι τέσσερις ώρες από τη ζωή μιας γυναίκας 121 5. Λεπορέλα 209 6. Το χρέος που

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΙΣOΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ Ισότητα των δύο φύλων ονομάζουμε την εξάλειψη κάθε είδους διάκρισης ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα, ώστε νομικά και ουσιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το ερωτικό παιχνίδι του άντρα και της γυναίκας είναι μια μικρή εκδήλωση του παιχνιδιού όλης της ζωής. Το ζευγάρι γνωρίζει και ζει τους κραδασμούς που το διαπερνούν, συμμετέχοντας έτσι στις δονήσεις του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΙΔΕΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΙΔΕΣ 1 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ονοματεπώνυμο : Βαρβάρα Ρούσσου Διεύθυνση : Πενταμόδι Ηρακλείου Κρήτης 70013 Διεύθυνση εργασίας : Πειραματικό Γενικό Λύκειο Ηρακλείου e-mail : broussgr@yahoo.gr τηλεφ : 00306944880702

Διαβάστε περισσότερα

Γηγενείς Ψυχολογίες.

Γηγενείς Ψυχολογίες. Γηγενείς Ψυχολογίες. Πολλές φορές χρειάζεται να εξετάζουµε διάφορες αξίες, συναισθήµατα ή συµπεριφορές τοπικά, γιατί αυτές παρατηρούνται µόνο σε συγκεκριµένα πολιτισµικά πλαίσια. Οι περισσότερες µελέτες

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΤΕΧΝΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το στίγμα της γενιάς του 30 στην ποίηση. Τάσος Λειβαδίτης

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΤΕΧΝΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το στίγμα της γενιάς του 30 στην ποίηση. Τάσος Λειβαδίτης Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Σχολικό έτος: 2013-2014 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΤΕΧΝΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το στίγμα της γενιάς του 30 στην ποίηση Τίτος Πατρίκιος Νίκος Καββαδίας Τάσος Λειβαδίτης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΚΟΣΜΗΤΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Πρόγραμμα Διδασκαλίας

ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΚΟΣΜΗΤΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Πρόγραμμα Διδασκαλίας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 203-204 Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΛΥ 0 ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Παπ - Ω Δευτέρα 09:00 2:00 Επίκουρη 425 Καθηγήτρια Μαρκίδου Βασιλική ΓΥ 0 ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Κλ - Παν Δευτέρα 09:00 2:00 Αναπληρώτρια 82 Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ/ΜΕΝΤΟΡΕΣ: Συναισθηματικές δεξιότητες

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ/ΜΕΝΤΟΡΕΣ: Συναισθηματικές δεξιότητες ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ/ΜΕΝΤΟΡΕΣ: Συναισθηματικές δεξιότητες Μέσω της χρήσης μιας κλίμακας αξιολόγησης από το 1 μέχρι το 5, αξιολογήστε σε ποιο βαθμό

Διαβάστε περισσότερα

ProMosaik ev - μια Νέα Ένωση

ProMosaik ev - μια Νέα Ένωση ProMosaik ev - μια Νέα Ένωση Η ProMosaik ev είναι μια νεοϊδρυθείσα ένωση (2014) στο Λεβερκούζεν αφιερωμένη στην καθολική συμμετοχή του διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου για την προώθηση των ανθρωπίνων

Διαβάστε περισσότερα

Το διπλό βιβλίο-δημήτρης Χατζής. Χαρά Ζαβρού Γ 6 Γυμνάσιο Αγίου Αθανασίου Καθηγήτρια: Βασιλική Σελιώτη

Το διπλό βιβλίο-δημήτρης Χατζής. Χαρά Ζαβρού Γ 6 Γυμνάσιο Αγίου Αθανασίου Καθηγήτρια: Βασιλική Σελιώτη Το διπλό βιβλίο-δημήτρης Χατζής Χαρά Ζαβρού Γ 6 Γυμνάσιο Αγίου Αθανασίου Καθηγήτρια: Βασιλική Σελιώτη Γενικά Δημήτρης Χατζής Περιεχόμενα «Το διπλό βιβλίο» Περίληψη Ιστορικό πλαίσιο Τίτλος του έργου Δομή

Διαβάστε περισσότερα

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Είδος διδακτικής πρακτικής: project, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία Προτεινόμενη διάρκεια: 20 ώρες Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η διδακτική ενότητα «Τα φύλα στη λογοτεχνία»

Διαβάστε περισσότερα

Λένα Μαντά: «Δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να νιώσει τίποτα αρνητικό»

Λένα Μαντά: «Δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να νιώσει τίποτα αρνητικό» GOOD LIFE20.05.2016 Λένα Μαντά: «Δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να νιώσει τίποτα αρνητικό» Η συγγραφέας που έχει πουλήσει περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο αντίτυπα, αριθμός ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα,

Διαβάστε περισσότερα

Υπενθύμιση. Γλώσσες και Πολιτισμοί σε (Διά)Δραση

Υπενθύμιση. Γλώσσες και Πολιτισμοί σε (Διά)Δραση Υπενθύμιση Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το συνέδριο του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. με αφορμή τα 50 χρόνια από την ίδρυση του Τμήματος, από 25 έως 28 Μαΐου 2011, με θέμα:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ελληνογαλλική Σχολή Jeanne d arc ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Μ. Δακορώνια ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α φάση Πριν την ανάγνωση Όροι και ορισμοί η ιστορικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη).

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). 1. Σ ένα πολιτισμό όπου επικρατεί το εμπορικό πνεύμα και η

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΟΚΤΩ (8) Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Εισαγωγικό

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους Αιτιολογική έκθεση Η Επιτροπή Κρατικών Bραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης εργάστηκε για τα βραβεία του 2013, όπως και την προηγούµενη χρονιά, έχοντας επίγνωση α. των µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραµµα Πρόγραµµα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο στην Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα Αρχαία Ελλάδα + Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 2. Έρευνα και θεωρία 2-1

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 2. Έρευνα και θεωρία 2-1 Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 2 Έρευνα και θεωρία 2-1 Σύνοψη κεφαλαίου Μερικά παραδείγματα της κοινωνικής επιστήμης Επιστροφή σε δύο συστήματα λογικής Παραγωγική συγκρότηση θεωρίας

Διαβάστε περισσότερα

Οδυσσέας Ελύτης: Η Μαρίνα των βράχων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 55-58)

Οδυσσέας Ελύτης: Η Μαρίνα των βράχων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 55-58) 1. ΚΕΙΜΕΝO Οδυσσέας Ελύτης: Η Μαρίνα των βράχων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 55-58) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµ- µατολογικά στοιχεία:

Διαβάστε περισσότερα

Λόγος και χρόνος στη νεοελληνική γραμματεία (18 ος -19 ος αι.)

Λόγος και χρόνος στη νεοελληνική γραμματεία (18 ος -19 ος αι.) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ t ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΠΟΛΙΤΗ Λόγος και χρόνος στη νεοελληνική γραμματεία (18 ος -19 ος αι.) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ρέθυμνο, 12-14 Απριλίου 2013 Φοιτητικό

Διαβάστε περισσότερα

Διαβα.Ζουμε "Καβαφικοί Φόνοι", του Θοδωρή Παπαθεοδώρου

Διαβα.Ζουμε Καβαφικοί Φόνοι, του Θοδωρή Παπαθεοδώρου 1 Μαρτίου 2017 Διαβα.Ζουμε "Καβαφικοί Φόνοι", του Θοδωρή Παπαθεοδώρου Χρύσα Λύκου Δεν θυμάμαι να έχω διαβάσει ποτέ αστυνομικά μυθιστορήματα. Προτιμούσα από πάντα τους κλασσικούς και ρομαντικούς που ταξίδευαν

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες;

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Δρ. Δημήτριος Γκότζος 1. ΟΡΙΣΜΟΣ Αξία: Θα ήταν ουτοπικό να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 1 Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 Αγαπητοί μου Αδελφοί, λίγες ημέρες μετά από τη λαμπρή πανήγυρη της Ανάστασης του Κυρίου, πλημμυρισμένοι από πνευματική χαρά εορτάζουμε σήμερα τον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο,

Διαβάστε περισσότερα

«Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και...

«Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και... «Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και... «Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και κάθε γυναίκα πρέπει να διαβάσει 10 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

Βία κατά των γυναικών ένα αρχαίο ζήτηµα που ανθεί και στον 21 αιώνα. Θεοφανώ Παπαζήση

Βία κατά των γυναικών ένα αρχαίο ζήτηµα που ανθεί και στον 21 αιώνα. Θεοφανώ Παπαζήση Βία κατά των γυναικών ένα αρχαίο ζήτηµα που ανθεί και στον 21 αιώνα Θεοφανώ Παπαζήση Αναπληρώτρια καθηγήτρια ΑΠΘ Από την απελευθέρωση των σεξουαλικών σχέσεων στα τέλη της δεκαετίας του 60 αρχές 70, µετά

Διαβάστε περισσότερα

Το Φύλο στην Επιστήμη και Τεχνολογία. Μαρία Ρεντετζή. δικαιώματα μ αυτά των ανδρών συναδέλφων τους στην ακαδημαϊκή ιεραρχία. Οι

Το Φύλο στην Επιστήμη και Τεχνολογία. Μαρία Ρεντετζή. δικαιώματα μ αυτά των ανδρών συναδέλφων τους στην ακαδημαϊκή ιεραρχία. Οι Το Φύλο στην Επιστήμη και Τεχνολογία Μαρία Ρεντετζή Συγκεκριμένες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες στις αρχές της δεκαετίας του 1970 παρακίνησαν φεμινίστριες σε πολλά από τα πανεπιστήμια των Ηνωμένων

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Πορτραίτα: Johanna Lindsey

Πορτραίτα: Johanna Lindsey Ημερομηνία 10/5/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.bookcity.gr/ Χρύσα Βασιλείου http://www.artsandthecity.gr/bloggers/%cf%80%ce%bf%cf%81%cf%84%cf%81%ce%b1% CE%AF%CF%84%CE%B1/22032- %CF%80%CE%BF%CF%81%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%AF%CF%84%CE%B1-johanna-lindsey

Διαβάστε περισσότερα

Oνοματεπώνυμο: Παναγιώτα Βάσση Ιδιότητα: Δρ Φιλοσοφίας

Oνοματεπώνυμο: Παναγιώτα Βάσση Ιδιότητα: Δρ Φιλοσοφίας Oνοματεπώνυμο: Παναγιώτα Βάσση Ιδιότητα: Δρ Φιλοσοφίας Γνωστικά Αντικείμενα: Κοινωνική και Πολιτική Φιλοσοφία, Ηθική Φιλοσοφία, Νεοελληνική Φιλοσοφία, Φιλοσοφία της Διασποράς, Φιλοσοφία και Λογοτεχνία,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών Ομιλία Επιτρόπου Διοικήσεως σε ημερίδα που διοργάνωσαν από κοινού η Επιτροπή Αιρετών Γυναικών της Ένωσης Δήμων Κύπρου και το Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως με θέμα την Ισότητα των δύο φύλων Τετάρτη 12/09/2012

Διαβάστε περισσότερα

χρωμοσώματα, αντί για τα 46 χρωμοσώματα που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Πώς γίνεται αυτό; Υπάρχει ένα επιπλέον χρωμόσωμα 21.

χρωμοσώματα, αντί για τα 46 χρωμοσώματα που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Πώς γίνεται αυτό; Υπάρχει ένα επιπλέον χρωμόσωμα 21. ΜΙΑ ΜΗΤΕΡΑ ΛΕΕΙ 28 ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN Πηγή: Kids Nation Magazine Edition 4, Mar/Apr. 2015 Μετάφραση: Καραβάλτσιου Βασιλική 1. Οι άνθρωποι με σύνδρομο Down έχουν 47 χρωμοσώματα, αντί για τα 46

Διαβάστε περισσότερα

Γλαύκη Γκότση, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης

Γλαύκη Γκότση, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης Γλαύκη Γκότση, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης Γυναίκες καλλιτέχνες και δημόσιος χώρος στη σύγχρονη Ελλάδα: όροι και όρια μιας σχέσης Διάχυτη είναι στις μέρες μας η αντίληψη ότι πλέον οι αντιξοότητες, θεσμικές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΗΛΥΚΟΤΗΤΑ ΑΝΔΡΟΠΡΕΠΕΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΑΥΤΟ-ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ/ΑΥΤΟΠΟΡΤΡΕΤΟ

ΘΗΛΥΚΟΤΗΤΑ ΑΝΔΡΟΠΡΕΠΕΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΑΥΤΟ-ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ/ΑΥΤΟΠΟΡΤΡΕΤΟ ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΕΙΣ ΘΗΛΥΚΟΤΗΤΑ ΑΝΔΡΟΠΡΕΠΕΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΑΥΤΟ-ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ/ΑΥΤΟΠΟΡΤΡΕΤΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ Το φύλο δεν είναι ένα απλό γεγονός

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Παναρέτου Επίκουρη Καθηγήτρια Τομέας Γλωσσολογίας Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γνωστικό αντικείμενο Γλωσσολογία: Κειμενογλωσσολογία

Ελένη Παναρέτου Επίκουρη Καθηγήτρια Τομέας Γλωσσολογίας Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γνωστικό αντικείμενο Γλωσσολογία: Κειμενογλωσσολογία Ελένη Παναρέτου Επίκουρη Καθηγήτρια Τομέας Γλωσσολογίας Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών Γνωστικό αντικείμενο Γλωσσολογία: Κειμενογλωσσολογία ΑΘΗΝΑ 2009 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Σπουδές 1976 Απολυτήριο

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος)

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας- Μεσοπόλεμος) Ενότητα 13: Παιδαγωγική και παιδαγωγικά περιοδικά A.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία Γιώργος Θεοτοκάς Κωνσταντινούπολη 1905- Αθήνα 1966 Αργώ (Θέλω γράμματα) 1 Γραμματολογικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του Σολωμού. Το μεταφυσικό στοιχείο εντοπίζεται λόγου χάρη στο στίχο 54 όπου ανιχνεύουμε

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT Β'Τετραμήνου Η οικογένεια στο χθες και στο σήμερα

PROJECT Β'Τετραμήνου Η οικογένεια στο χθες και στο σήμερα PROJECT Β'Τετραμήνου Η οικογένεια στο χθες και στο σήμερα Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ Ορισμοί οικογένειας ΟΡΙΣΜΟΣ (ΠΑΛΙΑ)«Η οικογένεια αποτελεί μία κοινωνική ομάδα, της οποίας τα μέλη κατοικούν στον ίδιο χώρο, έχουν οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ. Φθινόπωρο-Χειμώνας Χώρος εκδηλώσεων: Αμφιθέατρο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ. Φθινόπωρο-Χειμώνας Χώρος εκδηλώσεων: Αμφιθέατρο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Φθινόπωρο-Χειμώνας 2011 Χώρος εκδηλώσεων: Αμφιθέατρο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα Διοικητικό Συμβούλιο: Αλέξης Δημαράς Σάββας Κονταράτος Χρυσάνθη Μωραΐτη-Καρτάλη

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 3.4. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Σε μια κοινωνία που η ζωή της οργανώνεται μέσω θεσμών, η Ψυχολογία έρχεται να δώσει λύσεις σε προβλήματα που δεν λύνονται από τους θεσμούς, και ν αναλύσει τις

Διαβάστε περισσότερα

Τζ. Τζόυς, «Έβελιν» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Β11, σ. 248)

Τζ. Τζόυς, «Έβελιν» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Β11, σ. 248) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ: Τζ. Τζόυς, «Έβελιν» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Β11, σ. 248) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµµατολογικά στοιχεία: 1. Πώς εµφανίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Στο σαλόνι του BookSitting: O συγγραφέας Μανώλης Ανδριωτάκης

Στο σαλόνι του BookSitting: O συγγραφέας Μανώλης Ανδριωτάκης Ημερομηνία 27/02/2015 Μέσο Booksitting Συντάκτης Αλεξία Καλογεροπούλου Link http://goo.gl/kusjcs Στο σαλόνι του BookSitting: O συγγραφέας Μανώλης Ανδριωτάκης Το BookSitting μίλησε με τον Μανώλη Ανδριωτάκη,

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254)

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Τι εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες Κινηματογραφικές Θεωρίες

Σύγχρονες Κινηματογραφικές Θεωρίες Σύγχρονες Κινηματογραφικές Θεωρίες 2015-2016 - Χειμερινό Εξάμηνο Διδάσκων: Σωτήρης Πετρίδης e- mail επικοινωνίας: sotospetridis@yahoo.gr Υπό την επίβλεψη της Μ. Κακλαμανίδου Περιγραφή του μαθήματος: Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

Ο ελληνικός αυλός στην κλασική και στην ελληνιστική εποχή σύμφωνα με τις γραπτές, τις αρχαιολογικές και τις εικονογραφικές πηγές

Ο ελληνικός αυλός στην κλασική και στην ελληνιστική εποχή σύμφωνα με τις γραπτές, τις αρχαιολογικές και τις εικονογραφικές πηγές α/α α/α Α.Μ. ΟΜΑΔΑ Α 1 Ο ελληνικός αυλός στην κλασική και στην ελληνιστική εποχή σύμφωνα με τις γραπτές, τις αρχαιολογικές και τις εικονογραφικές πηγές 1013201399004 2 Το γλωσσικό ιδίωμα των Δαρνακοχωρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΡΗ ΣΕ ΤΙΜΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ

ΚΟΡΗ ΣΕ ΤΙΜΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΚΟΡΗ ΣΕ ΤΙΜΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε οικονομικά. Έχει γράψει θεατρικά έργα, διηγήματα, σενάρια για τον κινηματογράφο και τη τηλεόραση, παιδικά παραμύθια και μυθιστορήματα για παιδιά,

Διαβάστε περισσότερα

Απόστολος Θηβαίος - Παιδικές Ζωγραφιές

Απόστολος Θηβαίος - Παιδικές Ζωγραφιές . 1 Απόστολος Θηβαίος - Παιδικές Ζωγραφιές Παιδικές Ζωγραφιές Απόστολος Θηβαίος. 3 Τίτλος: Παιδικές Ζωγραφιές Συγγραφέας: Απόστολος Θηβαίος ISBN: 978-618-81318-1-1 Επίλεκτες Ψηφιακές Εκδόσεις: 24grammata.com

Διαβάστε περισσότερα

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ω Ν Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ω Ν Τ Ο Μ Ε Α Σ Π Ο Λ Ε Ο Δ Ο Μ Ι Α Σ Κ Α Ι Χ Ω Ρ Ο Τ Α Ξ Ι Α Σ Πατησίων 42, 10682 Αθήνα τηλ. 30(1) 772 3818

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού Ημερομηνία 20/5/2016 Μέσο Συντάκτης Link vivlio-life.gr Βιργινία Αυγερινού http://vivlio-life.gr/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae- %CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF-

Διαβάστε περισσότερα