Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Transcript

1 Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Στόχοι: Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, η ανάπτυξη, δηλαδή, μέσα στην τάξη-λογοτεχνικό εργαστήρι εσωτερικών κινήτρων, ώστε να εδραιωθεί μια σταθερότερη σχέση των παιδιών με τη λογοτεχνία, και γενικότερα με το βιβλίο, πέραν του σχολικού περιβάλλοντος. Η ανάπτυξη, σταδιακά, κριτικής αναγνωστικής συμπεριφοράς, ώστε να ξέρουν τι και γιατί διαβάζουν, όχι ως «καταναλωτές» αλλά ως «επαρκείς αναγνώστες». Στάδια: Α- Επιλογή του βιβλίου Σε συνεργασία με τον/την εκπαιδευτικό που διδάσκει λογοτεχνία, οι μαθητές και οι μαθήτριες της τάξης επιλέγουν ένα βιβλίο που σχετίζεται με την εκάστοτε θεματική ενότητα που διδάσκονται. Το βιβλίο αυτό μπορεί να προέρχεται από τον κατάλογο με τα προτεινόμενα βιβλία που υπάρχουν στο τέλος κάθε ενότητας στο ανθολόγιο Ο λόγος ανάγκη της ψυχής ή μπορεί να είναι επιλογή/πρόταση του εκπαιδευτικού ή ακόμα και επιλογή του μαθητή, από προσωπικά του διαβάσματα (στην περίπτωση αυτή ο εκπαιδευτικός είναι σκόπιμο να ελέγξει τη λογοτεχνική αξία του προτεινόμενου βιβλίου). Η εργασία μπορεί να είναι ατομική αλλά και ομαδική (στη δεύτερη περίπτωση πρέπει να διασφαλίζεται ότι όλα τα μέλη της ομάδας θα διαβάσουν το βιβλίο για να παρουσιάσει, λ.χ., ο καθένας τους μετά, επιμέρους κεφάλαια/επεισόδια/ ενότητές του). Επειδή οι θεματικές ενότητες είναι τρεις, η λέσχη ανάγνωσης εκτείνεται σε όλη τη σχολική χρονιά. Ορισμένοι δηλαδή μαθητές θα επιλέξουν και θα διαβάσουν το βιβλίο τους κατά τη διάρκεια της πρώτης ενότητας, άλλοι κατά τη διάρκεια της δεύτερης και άλλοι κατά τη διάρκεια της τρίτης. Έτσι, η λέσχη-εργαστήρι θα είναι ενεργή και ζωντανή σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Οι μαθητές θα μπορούν να προμηθεύονται τα βιβλία από: - τη βιβλιοθήκη του σχολείου η οποία θα έχει προμηθευτεί και τα βιβλία του καταλόγου με τα προτεινόμενα, που υπάρχει στο τέλος κάθε ενότητας στο ανθολόγιο Ο λόγος ανάγκη της ψυχής, - τη βιβλιοθήκη του δήμου τους ή άλλη βιβλιοθήκη, - την οικογενειακή βιβλιοθήκη, εφόσον αυτή υπάρχει. 1

2 Β- Πορεία ανάγνωσης Κάθε μαθητής ή ομάδα μαθητών διαβάζει, εντός της χρονικής περιόδου που διδάσκεται η ενότητα, το βιβλίο που έχει αναλάβει. Ο διδάσκων ελέγχει κατά καιρούς την πορεία ανάγνωσής τους, ώστε να βεβαιωθεί ότι αυτή προχωρεί. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, κάθε μαθητής ή ομάδα συμπληρώνει, στο πρώτο μέρος του εντύπου που δίνεται εδώ στο τέλος, όλα τα στοιχεία της ταυτότητας του βιβλίου (με σκοπό τα παιδιά να μάθουν να «βλέπουν» το βιβλίο στην ολότητά του). Γ- Δημιουργικές δραστηριότητες Αφού έχει προχωρήσει ή και ολοκληρωθεί η ανάγνωση, κάποιοι από τους μαθητές μπορούν προαιρετικά να ασχοληθούν με παρεμφερείς δραστηριότητες που απορρέουν από την οικείωση με το βιβλίο τους. Ενδεικτικά μπορούν: - να εντοπίσουν τραγούδια, βίντεο, κινηματογραφικές ταινίες, πίνακες και άλλα έργα τέχνης, ή σύγχρονες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης (π.χ. κόμικς, γκράφιτι κ.λπ.), που συνομιλούν με το συγκεκριμένο λογοτεχνικό έργο, - να εικονογραφήσουν σκηνές από το βιβλίο, - να δραματοποιήσουν μια σκηνή του, - να δημιουργήσουν στη βάση της πρακτικής της δημιουργικής γραφής δικά τους κείμενα, κ.λπ. Δ- Παρουσίαση Η παρουσίαση γίνεται αφού ολοκληρωθεί, ή τείνει να ολοκληρωθεί, η διδασκαλία μιας θεματικής ενότητας, σε διδακτική περίοδο ειδικά αφιερωμένη για τον σκοπό αυτό (ή και περισσότερες, αν χρειαστεί). Οι μαθητές παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους το βιβλίο με όποιον τρόπο επιλέξουν: με αφήγηση, με powerpoint, με διάλογο κ.ά. Αφού παρουσιάσουν το βιβλίο, στη συνέχεια ατομικά πια, ακόμα και στην περίπτωση της ομαδικής παρουσίασης αναφέρουν συνοπτικά τη βιβλιοκριτική τους εξηγώντας αν, κατά πόσο και γιατί τους άρεσε ή όχι, αποτιμώντας το αισθητικά, ως προς το περιεχόμενο κ.λπ. (βλ. το δεύτερο μέρος του εντύπου, όπου παρέχονται, βοηθητικά, ορισμένα βασικά σημεία που θα πρέπει να περιλαμβάνει μια βιβλιοπαρουσίαση/κριτική). Όσοι από τους μαθητές ανέλαβαν κάποια δημιουργική εργασία, την παρουσιάζουν επίσης στους υπόλοιπους συμμαθητές τους. 2

3 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Στοιχεία ταυτότητας Τίτλος: Συγγραφέας: Χώρα προέλευσης: Μεταφραστής: Λογοτεχνικό γένος (ποίηση; πεζογραφία; θέατρο;) Κειμενικό είδος (π.χ. ιστορικό μυθιστόρημα, ηθογραφικό διήγημα κλπ.) Εκδοτικός οίκος: Χρονολογία συγγραφής: Χρονολογία έκδοσης: 3

4 Στοιχεία παρουσίασης / κριτικής λογοτεχνικού βιβλίου [βλ. βοηθητικά το βιβλίο Έκφραση-Έκθεση, Ενιαίο Λύκειο, β τχ., ΟΕΔΒ, Αθήνα 2006, ] 1. Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ Σ ύ ν τ ο μ ο β ι ο γ ρ α φ ι κ ό σ η μ ε ί ω μ α σ υ γ γ ρ α φ έ α (με έμφαση σε εκείνα τα στοιχεία της βιογραφίας του που φωτίζουν το συγκεκριμένο έργο). 2. ΤΟ ΕΡΓΟ α. Υ π ό θ ε σ η έ ρ γ ο υ (σε συσχετισμό, αν γίνεται, και με τον τίτλο του). β. Τ ο π ο θ έ τ η σ η τ ο υ έ ρ γ ο υ σ τ ο κ ο ι ν ω ν ι κ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ ό π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο υ (όχι μόνο εκείνο «της δράσης», αλλά και της εποχής του συγγραφέα, εάν υπάρχει διαφορά-χρονική απόσταση, όπως λ.χ. στα «ιστορικά μυθιστορήματα»). γ. Δ ρ ώ ν τ α π ρ ό σ ω π α & Θ ε μ α τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α : σύντομη περιγραφή πρωταγωνιστών-δευτεραγωνιστών και των βασικών θεμάτων του έργου (καλό θα ήταν να δίνεται προσοχή και στον τρόπο που παρουσιάζονται π.χ. οι γυναίκες, τα παιδιά, οι «ξένοι», γενικά ομάδες που χαρακτηρίζονται ως κοινωνικά «υποτιμημένες», και θέματα-ταμπού, από αυτά που υπάρχουν μεν, αλλά η κοινωνία τα αποσιωπά). 4

5 δ. Δ ρ ά σ η / Π λ ο κ ή : χώρος χρόνος βασικά γεγονότα για την εξέλιξη της δράσης. ε. Α φ η γ η μ α τ ι κ έ ς τ ε χ ν ι κ έ ς : είδος αφήγησης (πρωτοπρόσωπη ή τριτοπρόσωπη; /αφηγητής-παντογνώστης ή εσωτερική εστίαση; /υπάρχει αφήγηση-μέσα-στην-αφήγηση, δηλ. «εγκιβωτισμένη»; /εξέλιξη γεγονότων: γραμμική ή με «αναδρομές» και χρονικά άλματα;) περιγραφές διάλογοι άλλοι τρόποι έκφρασης του λόγου, της δράσης και των σκέψεων των προσώπων. στ. Υ φ ο λ ο γ ι κ ο ί τ ρ ό π ο ι : γλώσσα (δημοτική καθαρεύουσα διάλεκτος αργκό ) ρυθμός αφήγησης (γοργός αργός διακεκομμένος ) ζ. «Α τ μ ό σ φ α ι ρ α» του έργου: σκοτεινή; αισιόδοξη; αγωνιώδης; με συγκρούσεις και ένταση; 5

6 3. «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ» Οι βασικές αξίες και ιδέες του συγγραφέα, όπως περνούν στο έργο. 4. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Πλοκή: είναι ενδιαφέρουσα; πειστικά υφασμένη; Χαρακτήρες [= ήρωες]: είναι ολοκληρωμένοι ως προσωπικότητες ή όχι; Αφηγηματικοί & Υφολογικοί τρόποι: πετυχαίνει η μορφή να εκφράσει σωστά το περιεχόμενο [= τις ιδέες του συγγραφέα]; Πρωτότυπα / ελκυστικά στοιχεία του έργου: ως προς την ιδέα (το «εύρημα»), τον τίτλο, την πλοκή, την παρουσίαση των χαρακτήρων, το αξιακό περιεχόμενο κ.ο.κ. Θέση του συγγραφέα («μήνυμα» του έργου): είναι πειστικό ή συζητήσιμο (αμφιλεγόμενο); 5. ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ - ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Θα συνέστηνες αυτό το βιβλίο σε φίλους/φίλες σου, και γιατί; 6