Η ηλεκτρονική Υγεία στην Ευρώπη: Εµπειρίες και Προοπτικές

Transcript

1 Knowledge for welfare and health 1 Η ηλεκτρονική Υγεία στην Ευρώπη: Εµπειρίες και Προοπτικές Ζητήµατα και ράσεις Ηλεκτρονικής Υγείας στην Ελλάδα e-business forum - Οµάδα Εργασίας Z3 Ηµερίδα 12 Απριλίου 2005 ΕΜΠ, Αθήνα Περσεφόνη Ντούπη, M.D., D.Sc. Senior Researcher, Centre of Excellence for Information & Communication Technology, Stakes, Finland National Research and Development Centre for Welfare and Health

2 Knowledge for welfare and health 2 Περιεχόµενα Ενέργειες της ΕΕ & στόχοι η-υγείας Εθνικές προτεραιότητες & Παρούσα κατάσταση Εµπειρίες - Εξελίξεις - Επόµενα βήµατα Ελληνικές Προοπτικές & Σηµεία Εστίασης National Research and Development Centre for Welfare and Health 2

3 Knowledge for welfare and health 3 Σκεπτικό Υπηρεσίες Υγείας: Απαραίτητες για όλους τους πολίτες της ΕΕ Προσβάσιµες από όλους, ανεξαρτήτως συνόρων (γεωγραφικών ή οργανωτικών) Παρεχόµενες µέσω ασφαλούς πληροφοριακής υποδοµής National Research and Development Centre for Welfare and Health 3

4 Knowledge for welfare and health 4 Τι είναι η Ηλεκτρονική Υγεία; (Ο όρος) ηλεκτρονική υγεία (e-health) περιγράφει την εφαρµογή των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σε όλο το φάσµα των δραστηριοτήτων που επιδρούν στον τοµέα Υγείας. Πεδίο εφαρµογών από το 1991 (IST Programme) FP2 - FP3: Εφαρµογές υπολογιστών για επαγγελµατίες Υγείας - Συστήµατα Τηλεϊατρικής FP4 - FP5: Περιφερειακά ίκτυα Πληροφοριών Υγείας - Συστήµατα για προσωπική χρήση και κατ' οίκον νοσηλεία Στρατηγικός στόχος στα Σχέδια ράσης eeurope 2002 και eeurope 2005 Κάρτες Υγείας ίκτυα Πληροφοριών Υγείας Υπηρεσίες µέσω του ιαδικτύου National Research and Development Centre for Welfare and Health 4

5 Knowledge for welfare and health 5 Πλαίσιο 'Ερευνας 'Εργο MEDITRAV Open Medical Information Platform for Continuous Health Care Services to European Travelers (EU IST 5th FW Project IST ) Αποτύπωση και ανάλυση της η-υγείας στην ΕΕ15 Αξιολόγηση του MEDITRAV & συναφών συστηµάτων: HUS PACS, MEDCOM, SJUNET, SESAM Vitale, NHS Direct Online Χάρτης για Ευρωπαϊκή διαλειτουργικότητα και ασφάλεια Εκθέσεις: "The state of e-health in Europe" "A future vision and roadmap for an interoperable and secure European e-health platform" National Research and Development Centre for Welfare and Health 5

6 Knowledge for welfare and health 6 η-υγεία: 'Εννοια σε Εξέλιξη η χρήση τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών, σε συνδυασµό µε δίκτυαυπολογιστών, µε πρόθεσητην προώθηση της υγείας και την υποστήριξη της παροχής & χρήσης υπηρεσιών υγείας ανεξάρτητα από οργανωτικά όρια". Με ευρύτερη έννοια, ηεφαρµογή ΤΠΕ κατά µήκος όλου του φάσµατος των δραστηριοτήτων οι οποίες, µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο, επηρεάζουν την υγεία των πολιτών και των ασθενών MEDITRAV WP Assessment, Deliverables 1 & 2 March, October 2003 National Research and Development Centre for Welfare and Health 6

7 Knowledge for welfare and health 7 Εθνικές Στρατηγικές Εφαρµογή ΤΠΕ στον τοµέα Υγείας (όχι συγκεκριµένα η-υγεία) Εισαγωγή στα µέσα του '90 Αναθεώρηση το 2000/02 Πρωτοβουλία: Υπουργεία Υγείας & Κοιν. Πρόνοιας 'Αλλα υπουργεία (Παιδείας, ηµ. ιοίκησης, Οικονοµίας κ.α.) Περιφερειακές αρχές Άλλοι παράγοντες: Πανεπιστήµια Ερευνητικές Οµάδες Ιδιωτικοί φορείς Εθελοντικές Οµάδες και Φόρουµ National Research and Development Centre for Welfare and Health 7

8 Knowledge for welfare and health 8 Εθνικές Στρατηγικές: Βασικές Προτεραιότητες Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενών Υποδοµές Επικοινωνιών ίκτυα Προτυποποίση Ζητήµατα ασφαλείας και προστασίας ιδιωτικότητας Έρευνα, εθνική - διεθνής συνεργασία Εστίαση σε ασθενείς& πολίτες σαφής σε λίγες περιπτώσεις ( ανία, Γερµανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ην. Βασίλειο) National Research and Development Centre for Welfare and Health 8

9 Knowledge for welfare and health 9 η-υγεία: Οικονοµικά Θέµατα Χρηµατοδότηση για την η-υγεία ηµόσιο: εθνικοί & Eυρωπαϊκοί πόροι (IST programme) υπουργεία περιφερειακά προγράµµατα ανάπτυξης κρατικοί φορείς ερευνητικά ιδρύµατα, ινστιτούτα κλπ. Βιοµηχανίες - Επιχειρήσεις: περιορισµένη επένδυση Αποζηµίωση υπηρεσιών Σχεδόν ανύπαρκτη (εκτός εξαιρέσεων, π.χ. ανία, Νορβηγία) National Research and Development Centre for Welfare and Health 9

10 Knowledge for welfare and health 10 Ασφάλεια: Πολιτική & Υποδοµές Εθνικές Πολιτικές Ασφάλειας Εφαρµογή της Οδηγίας 95/46/EC ΑρχέςΠροστασίας εδοµένων Νοµοθεσία για ηλεκτρονικές υπογραφές Προσαρµογή πολιτικής στον τοµέα Υγείας: περιορισµένη Απουσία εναρµόνισης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο Υποδοµές Εθνικά ασφαλή δίκτυα για τον τοµέα υγείας π.χ. Γαλλία, Ισλανδία, Λουξεµβούργο, Ην. Βασίλειο Περιφερειακά δίκτυα τυπικά VPN π.χ. Γερµανία, Ελλάδα, Φινλανδία, ανία, Νορβηγία, Σουηδία ίκτυα για συγκεκριµένους τοµείς (τράπεζες, δηµόσια διοίκηση) Κύπρος, ηµ. της Τσεχίας, Ολλανδία National Research and Development Centre for Welfare and Health 10

11 Knowledge for welfare and health 11 Ασφάλεια: Υποδοµή - Πρότυπα PKI ως εθνική υποδοµή για την ασφάλεια δεδοµένων (Φινλανδία, Ην. Βασίλειο) 'Εξυπνες Κάρτες ID για επαγγελµατίες υγείας/πολίτες (Γαλλία, Γερµανία) φορητό µέσο αποθήκευσης (σχεδιασµός) Πρότυπα σε ευρεία χρήση DICOM HL7 ISO17799 CEN standards (e.g. CEN ENV 13608) National Research and Development Centre for Welfare and Health 11

12 Knowledge for welfare and health 12 'Οραµα για την η-υγεία το 2010 Σύστηµα Υγείας Ποιότητα - κόστος/αποτελεσµατικότητα Συνεχής παροχή φροντίδας Φιλικότητα προς τον ασθενή υνατότητα επιλογής: φορέα - αγωγής - τόπου Μέσα ΤΠΕ EPRs: προτυποποίηση, διανοµή, ολοκλήρωση Ubiquitous computing, wearable sensors, implants (σε πιλοτικό στάδιο) Υποδοµή Πανευρωπαϊκά δίκτυα υψηλής ποιότητας Προτυποποίση, διαλειτουργικότητα, ασφάλεια Σύµφωνη µε τιςνοµικές & λειτουργικές απαιτήσεις για ιδανική, απρόσκοπτη, διακρατική παροχή υπηρεσιών Ανθρώπινοι παράγοντες Πολίτες: Ενεργός ρόλος στη διαχείρηση υγείας και ασθένειας Επαγγελµατίες: Άσκηση µέσω ΤΕΠ Κινητικότητα στην παροχή τεχνογνωσίας και υπηρεσιών National Research and Development Centre for Welfare and Health 12

13 Knowledge for welfare and health 13 η-υγεία: Βασικά ευρήµατα (1) Περιορισµένος αριθµός εφαρµογών για τους πολίτες Το µοντέλο µε επίκεντρο τον πολίτη δεν είναι ακόµη πραγµατικότητα Περιορισµένες αποδείξεις για αναµενόµενα οφέλη Κόστος/αποτελεσµατικότητα - Βελτίωση ποιότητας Ασφάλεια Ιδιωτικότητα Προστασία απορρήτου Κεντρικοί προβληµατισµοί Οργανισµοί προς την εποχή της ηλ. υγείας Αναγκαιότητα νέων γνώσεων και δεξιοτήτων Εφαρµογές προσαρµοσµένες στην ροή εργασιών National Research and Development Centre for Welfare and Health 13

14 Knowledge for welfare and health 14 η-υγεία: Βασικά ευρήµατα (2) 'Ελλειψη επιχειρηµατικών µοντέλων & αποζηµίωσης Επιπτώσεις τόσο στην προσφορά, όσο και στη ζήτηση Επιχειρήσεις / Βιοµηχανία: περιορισµένες καινοτοµίες Η η-υγεία δεν ανήκει στις εθνικές προτεραιότητες Περιορισµένες πρωτοβουλίες από εθνικούς παράγοντες (στις περισσότερες χώρες) Ανάγκη προώθησης της προτυποποίησης - ιακρατική εναρµόνιση National Research and Development Centre for Welfare and Health 14

15 Knowledge for welfare and health Προκλήσεις στην πορεία προς ευρεία εφαρµογή ηλεκτρονικής Υγείας 1. Οργάνωση, κουλτούρα 2. ιεθνείς/περιφερειακές στρατηγικές 3. Θέµατα βιοµηχανίας-επιχειρήσεων 4. Νοµικά ζητήµατα- απόρρητο και ασφάλεια δεδοµένων 5. Τεχνολογία και πρότυπα 6. Αποδοχή χρηστών National Research and Development Centre for Welfare and Health 15

16 Knowledge for welfare and health 16 η-υγεία: Ευρωπαϊκές Εξελίξεις Υπουργική ιακήρυξη - ehealth Conference, Βρυξέλλες, Μάιος 2003 ehealth - Making Healthcare Better for European Citizens: An Action Plan for a European ehealth Area (COM (2004) 356 final, of 20 April 2004) ιεύρυνση της ΕΕ (Μάιος 2004) Πρωτοβουλίες i2010 (2005) National Research and Development Centre for Welfare and Health 16

17 Knowledge for welfare and health 17 Σχέδιο ράσης για την η-υγεία: Βασικοί στόχοι Συλλογή Βέλτιστων πρακτικών (ΕΕ, 2005) Εθνικοί/Περιφερειακοί Χάρτες (ΚΜ, 2005) Κοινή προσέγγιση στην αναγνώριση ασθενών (ΕΕ +ΚΜ, 2006) Πρότυπα διαλειτουργικότητας για τον ΗΦΑ και τα µηνύµατα (EC+MS, 2006) Ενίσχυση επενδύσεων στην η-υγεία (ΚΜ, 2007) Υλοποίηση δικτύων πληροφοριών Υγείας (ΚΜ, ) Νοµικό πλαίσιο, πιστοποίηση ποιότητας (EC+MS,2009) National Research and Development Centre for Welfare and Health 17

18 Knowledge for welfare and health 18 η-υγεία: Εξελικτικά Στάδια Ρυθµός αλλαγής - Βαθµός υιοθέτησης νέων τεχνολογιών: διαφέρει από χώρα σε χώρα (πιθανά και µεταξύ περιοχών) 'Εµφαση: - ιοικητικές υπηρεσίες - Υπηρεσίες για επαγγελµατιές Υγείας - Υπηρεσίες για ασθενείς & πολίτες Ωρίµανση διαλειτουργικότητας οργανωτικά - γεωγραφικά: - τοπικό περιφερειακό επίπεδο - εθνικό επίπεδο - πανευρωπαϊκό επίπεδο Στόχος: ιακρατική συνεργασία & παροχή υπηρεσιών National Research and Development Centre for Welfare and Health 18

19 Knowledge for welfare and health 19 Ευρώπη: Επόµενα βήµατα Ενέργειες ιαλειτουργικότητας - CEN/ISSS ehealth standardization Focus Group Report (March 2005) - I2- Health: Interoperability Initiative for a European ehealth ERA ( ) - EHTEL NetC@ards Project A2-A3 ( ) Εισαγωγή & ανάπτυξη ηλεκτρονικής Eυρωπαϊκής Κάρτας Ασφάλισης ehealth ERA project- Co-ordination Action ( ) Στόχοι: Συντονισµός εθνικού σχεδιασµού για καινοτόµο ΤΕΑ στην η-υγεία Προώθηση κοινών ενεργειών Κρατών Μελών της ΕΕ για εφαρµογές η-υγείας & συναφών δράσεων ΤΕΑ Συντονιστική Επιτροπή εκπροσώπων εθνικών Υπουργείων Επικοινωνία µε όλους τους ενδιαφερόµενους φορείς National Research and Development Centre for Welfare and Health 19

20 Knowledge for welfare and health 20 ehealth ERA: Οφέλη Ηλεκτρονική Υγεία - Καταγραφή - ενηµέρωσηπαρούσαςκατάστασηςστηνεε25. - Αξιολόγηση του βαθµού ωρίµανσης & προόδου σε εθνικό επίπεδο σε σύγκριση µε τους στόχους του ehealth Action Plan Τεχνολογική 'Ερευνα & Ανάπτυξη - Καταγραφή - ανάλυση της προόδου Τεχνολογικής 'Ερευνας & Ανάπτυξης για την ηλεκτρονική Υγεία στην Ευρώπη - Αντιπαραβολή και ανάλυση εθνικών & Ευρωπαϊκών µηχανισµών και προτεραιοτήτων Σύνθεση - Συνεργασία - Κοινές προτεραιότητες σε στρατηγικό - πολιτικό επίπεδο - ιαθεσιµότητα, ελλείψεις & ανάγκες σε ΤΕΑ - Βάση - µηχανισµοί διακρατικών συνεργασιών National Research and Development Centre for Welfare and Health 20

21 Knowledge for welfare and health 21 ΗΕλληνικήπροοπτική Σηµείο εκκίνησης: Ευρωπαϊκοί στόχοι Προσαρµογή - χρονική οριοθέτηση στα ελληνικά δεδοµένα & ανάγκες Προσδιορισµός οµάδων τελικών χρηστών: ανάλυση αναγκών και διαθέσιµων εφαρµογών Αξιοποίηση εµπειρίας άλλων χωρών Ενηµέρωση - ηµιουργία Συνεργασιών National Research and Development Centre for Welfare and Health 21

22 Knowledge for welfare and health 22 Κεντρικός Άξονας 'Ολες οι υπάρχουσες - αναπτυσσόµενες υπηρεσίες η-υγείας σε εθνικό επίπεδο πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργήσουν και σε διακρατικό επίπεδο. National Research and Development Centre for Welfare and Health 22

23 Knowledge for welfare and health 23 Σηµεία Εστίασης: Εθνικό Επίπεδο (Ι) Στρατηγική για την ηλεκτρονική Υγεία: α. εθνικός συντονισµός β. πρόβλεψη για επερχόµενες διακρατικές υπηρεσίες Πολιτική Ασφάλειας Υλοποίηση ασφαλών δικτύων η-υγείας Υποστήριξη στην εφαρµογή προτύπων Νοηµατική διαλειτουργικότητα: εθνικός συντονισµός Τεχνική διαλειτουργικότητα National Research and Development Centre for Welfare and Health 23

24 Knowledge for welfare and health 24 Σηµεία Εστίασης: Εθνικό Επίπεδο (ΙΙ) Ποιοτική αξιολόγηση προϊόντων Νοµικό Πλαίσιο - ιδιαίτερα: α. προστασία καταναλωτών β. διακρατική παροχή υπηρεσιών γ. ηλεκτρονική παροχή υπηρεσιών υγείας Προώθηση υπηρεσιών η-υγείας για τους πολίτες: α. υποστήριξη εκπαίδευσης β. αύξηση δυνατότητας επιλογής γ. παροχή αποζηµίωσης National Research and Development Centre for Welfare and Health 24

25 Knowledge for welfare and health 25 Παράλληλες Ενέργειες Εκπαίδευση των επαγγελµατιών & διοικητικών στελεχών Υγείας Εντοπισµός αναγκαίων ικανοτήτων: εκσυγχρονισµός και προσδιορισµός σχετικών προγραµµάτων Κίνητρα και αποζηµίωση προς τους επαγγελµατίες Υγείας για τη χρήση ηλεκτρονικών εφαρµογών - υπηρεσιών Ενεργή συµµετοχή των επαγγελµατιών Υγείας στο σχεδιασµό και λήψη αποφάσεων Φόρουµ - οργανισµοί: παρακολούθηση, ενηµέρωση και ανταλλαγή πληροφοριών βέλτιστων πρακτικών σε εθνικό επίπεδο (συντονισµός µε υπάρχουσες διεθνείς δραστηριότητες) Ενίσχυση ενηµέρωσης των νοµικών κύκλων για την επικαιρότητα των νοµικών και θεσµικών ζητηµάτων η-υγείας National Research and Development Centre for Welfare and Health 25

26 Knowledge for welfare and health 26 Επικοινωνία Ευχαριστώ πολύ! National Research and Development Centre for Welfare and Health 26