Ο Συνήγορος του Πολίτη και η συμβολή του για την ευημερία και αξιοπρέπεια των ατόμων με άνοια

Transcript

1 Ο Συνήγορος του Πολίτη και η συμβολή του για την ευημερία και αξιοπρέπεια των ατόμων με άνοια Τριανταφύλλου Καλλιόπη Αικατερίνη Ειδική Επιστήμονας Συνήγορος του Πολίτη

2 Νευρογνωστικές διαταραχές (neurocognitive disorders) Κατηγορία ψυχικών διαταραχών, στην οποία ανήκουν μεταξύ άλλων και οι άνοιες (DSM V). Μορφές άνοιας βάσει αιτίας: - Νευροεκφυλιστικές άνοιες (όπως η Νόσος Alzheimer) - Αγγειακές άνοιες - Μεταβολικές άννοιες - Άνοιες εκ συστηματικών νόσων - Άνοιες από λοιμώδη νοσήματα - Άλλες άνοιες

3

4 Γήρας - Γήρανση Γήρας: Έννοια χρονολογική με έναρξη συμβατικά καθορισμένη (65 έτη). Χαρακτηρίζεται κυρίως από τη φθορά του οργανισμού αλλά και από μεταβολές στην κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση. Γήρανση: Αποτελεί σύνθετη διαδικασία μη αναστρέψιμων μεταβολών που ποικίλει από άτομο σε άτομο, όσο και στα διάφορα οργανικά συστήματα του ίδιου του ατόμου.

5 Συσχέτιση άνοιας - γήρατος Οι άνοιες δεν αποτελούν μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας γήρανσης προσβάλλουν κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών αποτελούν σημαντική αιτία αναπηρίας για τους ηλικιωμένους

6 Συνήγορος του Πολίτη Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 104 παρ. 9 και 101 Α του Συντάγματος) 1 η Οκτωβρίου 1998 Η παροχή των υπηρεσιών είναι δωρεάν Ν. 3094/2003

7 Αποστολή Συνηγόρου του Πολίτη Διαμεσολάβηση μεταξύ της Δημόσιας Διοίκησης και των πολιτών για: Την προστασία των δικαιωμάτων τους Την τήρηση της νομιμότητας Την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης Διατυπώνει προτάσεις και συστάσεις προς τη Διοίκηση Δεν επιβάλλει κυρώσεις ή ακυρώνει τις παράνομες πράξεις της Διοίκησης

8 Αρμοδιότητες Συνηγόρου του Πολίτη Διερεύνηση ατομικών διοικητικών πράξεων ή παραλείψεων ή υλικών ενεργειών, οργάνων των δημοσίων υπηρεσιών που παραβιάζουν δικαιώματα ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα φυσικών ή νομικών προσώπων. Δεν παρέχει νομική εκπροσώπηση στα αρμόδια δικαστήρια

9 Ποιος απευθύνεται: Κάθε πολίτης που συναλλάσσεται με το Ελληνικό Δημόσιο Έλληνας που ζει στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό Αλλοδαπός, ανεξάρτητα από τη νομιμότητα της εισόδου ή της παραμονής τους στη χώρα Ομογενείς, επαναπατρισθέντες, μετανάστες Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (σωματείο, ίδρυμα, εταιρείας) ή ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα (πχ πρωτοβουλία πολιτών) Νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ως φορέας δικαιωμάτων του ή των μελών που εκπροσωπεί

10 Πως απευθύνεται: Υποβάλλει έγγραφη αναφορά Εφόσον είναι άμεσα ενδιαφερόμενος Εφόσον έχει ήδη απευθυνθεί στη δημόσια υπηρεσία που σχετίζεται με την υπόθεση του Αυτοπροσώπως στα γραφεία της Αρχής Ταχυδρομικά (Χαλκοκονδύλη 17, Αθήνα) Ηλεκτρονικά στο Με φαξ:

11

12 Ο Συνήγορος του Πολίτη ως φορέας προώθησης της ίσης μεταχείρισης στις περιπτώσεις που παραβιάζεται από τις δημόσιες υπηρεσίες Άρθρο 20 Ν. 3304/2005 για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσαναταλισμού (Οδηγίες 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου της 29 ης Ιουνίου 2000 και 200/78/ΕΚ του Συμβουλίου της 27 ης Νοεμβρίου 2000)

13 Διακριτική μεταχείριση λόγω ψυχικής αναπηρίας σε προκήρυξη του ΟΑΕΔ Παραβίαση του άρθρου 12 «Ισότιμη αναγνώριση ενώπιον του νόμου» και του άρθρου 27 «Εργασία και Απασχόληση» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Ν 4074/2012) Διακριτική και άνιση µεταχείριση, σύµφωνα µε την οδηγία 2000/78/ΕΚ διαµόρφωση Γενικού Πλαισίου Ίσης Μεταχείρισης στην Εργασία και στην Απασχόληση (Ν. 3304/2005) που αναφέρεται στην τήρηση της εφαρµογής της αρχής της ίσης µεταχείρισης ανεξαρτήτως αναπηρίας στην απασχόληση.

14 Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας Κοινωνική Ασφάλιση: 84,33% Υγεία: 3,99% Κοινωνική Πρόνοια: 11,68% (Στοιχεία από την Ετήσια Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το έτος 2014)

15 Συνήγορος της Υγείας και της Κοινωνικής Αλληλεγγύης (αρ. 18 Ν.3284/2004) Δικαιώματα Ασθενών/ Ψυχικά Ασθενών Οργάνωση και Λειτουργία Μονάδων ΕΣΥ/ΠΕΔΥ Ασφάλιση Ασθένειας Ιατροφαρμακευτική Περίθαλψη Παροχές Κοινωνικής Πρόνοιας Οργάνωση και Λειτουργία Φορέων Κοινωνικής Πρόνοιας

16 Πόρισμα Συνηγόρου του Πολίτη για τη χορήγηση του επιδόματος απολύτου αναπηρίας σε συνταξιούχους γήρατος Βάσει του ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος (άρθρο 42 παρ. 3 Ν. 1140/1981), η αιτία συνταξιοδοτήσεως (αναπηρία ή θάνατος) αποτελεί αποφασιστικό κριτήριο για τη χορήγηση επιδόματος απολύτου αναπηρίας. Τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε με βάση τη συνταγματική επιταγή της ισότητας ενώπιον του νόμου να επεκταθεί η χορήγηση του επιδόματος ανεξάρτητα από την αιτία συνταξιοδότησης.

17 Πόρισμα Συνηγόρου του Πολίτη για τη χορήγηση του επιδόματος παραπληγίας - τετραπληγίας «σύμφωνα με τα ιατρικά δεδοµένα η παραπάρεση παραπληγία και η τετραπάρεση τετραπληγία προϋποθέτουν βλάβη του κινητικού νευρώνα (κεντρικού ή και περιφερειακού). Οποιαδήποτε άλλη µορφή κατάργησης ή περιορισµού της κινητικότητας που οφείλεται σε βλάβη οστών, αρθρώσεων καθώς και φωκοµελείες, ακρωτηριασµούς άκρων, µυασθένειες, µυοπάθειες, εξωπυραµιδικές συνδροµές, παρεγκεφαλιδικές συνδροµές, δεν υπάγονται στην έννοια της παραπάρεσης παραπληγίας, τετραπάρεσης τετραπληγίας» (άρθρο 42 παρ. 1 Ν 1140/1981 και άρθρο 16 Ν 2042/1992)

18 Ο ασθενής με άνοια είναι φορέας δικαιωμάτων: Ως χρήστης υπηρεσιών υγείας Ως χρήστης υπηρεσιών ψυχικής υγείας Ως χρήστης υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας Ως χρήστης υπηρεσιών μακροχρόνιας φροντίδας

19 Μακροχρόνια Φροντίδα ΥΓΕΙΑ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ

20 Μακροχρόνια Φροντίδα Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ποιότητας των Υπηρεσιών Μακροχρόνια Φροντίδας (Οδηγός) Ευρωπαϊκός Χάρτης Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των ηλικιωμένων που χρειάζονται μακροχρόνια φροντίδα (WeDO: European Partnership for the Wellbeing and Dignity of Elder People)

21 Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια Άξονας 3: Αντιμετώπιση της άνοιας (δομές και υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας) 1. Πρωτοβάθμια περίθαλψη 2. Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών 3. Ιατρεία Μνήμης και Νοητικών Λειτουργιών 4. Κέντρα Ημέρας 5. Δομές Φιλοξενίας και μακροχρόνιας παραμονής 6. Δομές τελικού σταδίου

22 Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια Άξονας 6: Δικαιώματα ασθενών και Φροντιστών - Θέσπιση νομοθετικών διατάξεων με ειδικό αντικείμενο την άνοια - Εξασφάλιση των δικαιωμάτων των ασθενών με άνοια και των φροντιστών τους

23 Άρθρο 1 Ν. 4316/2014 Σύσταση Εθνικού Παρατηρητηρίου Άνοιας - Alzheimer Εκπόνηση Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για τη νόσο Παρακολούθηση της εφαρμογής του Σχεδίου Γνωμοδότηση για κάθε σχέδιο νόμο σχετικό με την άνοια και τη νόσο Alzheimer Συνεργασία με ενώσεις ασθενών και επιστημονικούς φορείς Εκπροσώπηση της χώρας σε διεθνείς εκδηλώσεις Εισήγηση στον Υπουργό Υγείας για την προκήρυξη ερευνητικών προγραμμάτων

24 Όλα μοιάζει να δείχνουν πως ενδεχομένως υπάρχουν ακόμα ελάχιστα ψήγματα ψηφίδες ενός άγνωστου και προσωπικού παρελθόντος. Εκείνο που μένει στο τέλος είναι η σιωπή η απόλυτη που καταβροχθίζει το χρόνο, απαλείφει τις μνήμες κι ότι άλλο μπορεί να υπάρχει ακόμα. Κι όσο για τις εικόνες, αν όντως εξακολουθούν να υπάρχουν, ψηφιοποιούνται ίσως σε κάποιο αρχείο οπου ο κωδικός πρόσβασης ή έχει χαθεί ή υπάρχει σε περιοχές άγνωστων δεδομένων.