Ιεράπολις (Βυζάντιο) Περίληψη : Άλλες Ονομασίες. Γεωγραφική Θέση. Ιστορική Περιοχή. Διοικητική Υπαγωγή IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Transcript

1 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, Περίληψη : Πόλη της Φρυγίας, που ιδρύθηκε την εποχή των Σελευκιδών (3ος αιώνας π.χ.). Βρισκόταν στη ΝΔ Φρυγία, στο βόρειο άκρο της κοιλάδας του ποταμού Λύκου, σε καίριο οδικό κόμβο. Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή εποχή ανήκε στην επαρχία της Φρυγίας Πακατιανής. Κατά τη Μεσοβυζαντινή περίοδο ήταν πόλη του θέματος Θρακησίων. Εγκαταλείφθηκε πριν από το 1190 μ.χ. Άλλες Ονομασίες Οφιορύμη, Hierapolis, Jerapolis, σημ. Pamukkale (κάστρο από βαμβάκι) Γεωγραφική Θέση νοτιοδυτική Μικρά Ασία, σημ. νοτιοδυτική Τουρκία Ιστορική Περιοχή Φρυγία Διοικητική Υπαγωγή Επαρχία Φρυγίας Πακατιανής, θέμα Θρακησίων 1. Γεωγραφική θέση Η Ιεράπολις βρισκόταν στη Φρυγία. Ταυτίζεται με τη σημερινή πόλη Pamukkale, στο βόρειο άκρο της κοιλάδας του ποταμού Λύκου (Çürük Su), στη ΝΔ Φρυγία. Ήταν κτισμένη σε σημαντικό οδικό κόμβο της Μ. Ασίας, από όπου περνούσε ο δρόμος που συνέδεε την κοιλάδα του ποταμού Έρμου, τις Σάρδεις και τη Φιλαδέλφεια με τη Λαοδίκεια της Φρυγίας Πακατιανής, καθώς και εκείνος που οδηγούσε, μέσω του ποταμού Μαιάνδρου και της κοιλάδας του ποταμού Λύκου, από την Έφεσο στο ανατολικό τμήμα της Μ. Ασίας. Η Ιεράπολις απείχε μόλις 11 χλμ. από τη Λαοδίκεια της Φρυγίας Πακατιανής. 2. Ιστορία 2.1. Ίδρυση Αρχαιότητα Η Ιεράπολις ιδρύθηκε από τη δυναστεία των Σελευκιδών τον 3ο αιώνα π.χ. Από το όνομά της («ιερά πόλις») προκύπτει ότι αρχικά ήταν πιθανόν κώμη με καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα, που αργότερα, κατά την πρώιμη εποχή των Ατταλιδών (3ος- 2ος αιώνας π.χ.), εξελίχθηκε σε πόλη ελληνικού τύπου. Αρχικά βρισκόταν στη σκιά της πλησιόχωρης Λαοδίκειας. Αργότερα, κατά το 2ο και 3ο αιώνα μ.χ. γνώρισε αξιοσημείωτη άνθηση. Η οικονομία της πόλης στηριζόταν κυρίως στα εριουργικά εργαστήριά της. Οι συντεχνίες των εξειδικευμένων τεχνιτών που απασχολούνταν στον τομέα της εριουργίας αναφέρονται συχνά σε σωζόμενες επιγραφές της περιοχής. Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή ανήκε στο conventus Κιβύρων και έκοβε δικό της νόμισμα Η βυζαντινή Ιεράπολις Δεν σώζονται πολλές πληροφορίες για τη βυζαντινή Ιεράπολι. Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή εποχή η Ιεράπολις ανήκε, σύμφωνα με τον Συνέκδημο του Ιεροκλέους (6ος αιώνας μ.χ.), στην επαρχία της Φρυγίας Πακατιανής. 2 Με βάση αρχαιολογικά δεδομένα, κυρίως, είναι κοινώς αποδεκτή η άποψη ότι η πόλη άρχισε να συρρικνώνεται σε μέγεθος μετά τον 6ο αιώνα μ.χ. Οι αραβικές επιδρομές κατά τον 7ο και 8ο αιώνα μ.χ. συνέβαλαν αποφασιστικά στην εξέλιξη αυτή. Το 10ο αιώνα μ.χ. η Ιεράπολις μνημονεύεται μεταξύ των πόλεων που ανήκαν στο θέμα Θρακησίων. 3 Την εποχή αυτή έχει πάψει να αποτελεί πόλη και θύμιζε περισσότερο κώμη. Τη θέση των μεγαλοπρεπών ναών της πήραν μικρά παρεκκλήσια. 4 Κατά την Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 1/6

2 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, εποχή της σελτζουκικής διείσδυσης στην περιοχή τον 11ο και 12ο αιώνα μ.χ. η Ιεράπολις επλήγη ακόμα περισσότερο, χάνοντας και άλλο τη σημασία της για την περιοχή. Το 1190 μ.χ., όταν οι σταυροφόροι της Γ' Σταυροφορίας ( μ.χ.) με επικεφαλής τον Φρειδερίκο Α' Barbarossa ( ) πέρασαν από εκεί, βρήκαν την πόλη κατεστραμμένη και σχεδόν ερημωμένη Γεωλογική ιδιομορφία Ήδη από την αρχαιότητα είναι γνωστό ρήγμα («βόθρος»), καλούμενο «πλουτώνιο» ή «χαρώνειο», στην περιοχή της Ιεραπόλεως, από το οποίο αναδύονταν επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία αέρια. 6 Μολονότι φαίνεται να αποσιωπάται ως φαινόμενο τον 4ο αιώνα μ.χ., επανέρχεται ως θέμα στον Ασκληπιόδοτο, μαθητή του Πρόκλου τον 5ο αιώνα μ.χ. Το ρήγμα βρισκόταν κάτω από ναό αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα. 7 Γνωστές είναι οι θερμές, ασβεστούχες πηγές της Ιεραπόλεως, 8 με τις οποίες συνδέεται η υψηλή σεισμικότητα της περιοχής. Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή η Ιεράπολις πληττόταν συχνά από σεισμούς. 9 Γνωστότερος για τη Βυζαντινή εποχή είναι ο ισχυρός, καταστροφικός σεισμός που έπληξε την πόλη και την πλησιόχωρη περιοχή το 494 μ.χ. 10 Πιθανή είναι και η ύπαρξη λατομείων στην Ιεράπολι, καθώς γνωστός ήταν στο Βυζάντιο ο «ιεραπολίτης» λίθος Μνημεία Ο οικισμός της πόλης εκτεινόταν σε πλάτωμα, στο βόρειο άκρο της κοιλάδας του Λύκου. Τα τείχη του αρχικού, κεντρικού τμήματος του οικισμού κατασκευάσθηκαν γύρω στα τέλη του 4ου-αρχές του 5ου αιώνα μ.χ. Οι κύριες πύλες του τείχους, οι οποίες οδηγούσαν στον κύριο οδικό άξονα της Ιεραπόλεως, εντοπίζονται στη βόρεια και νότια πλευρά του. Στο νότιο άκρο του πλατώματος του οικισμού σώζεται το μεσαιωνικό φρούριο. 12 Οι αλλαγές που σημειώθηκαν στη δομή της πόλης αντανακλώνται με γλαφυρό τρόπο στην κατάρρευση του αρχαίου, γεωμετρικού οδικού συστήματος της πόλης, καθώς και στην ανέγερση όλο και λιτότερων εκκλησιών. Το πιο σημαντικό μνημείο της Ιεραπόλεως κατά τη Βυζαντινή εποχή ήταν το μαρτύριον του Αγίου Φιλίππου, κτισμένο, κατά μία παράδοση, πάνω στον τάφο του ομώνυμου αγίου. Ο ναός, οκταγωνικός στην κάτοψή του και με πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο, ήταν κτισμένος στην πλαγιά πάνω από την πόλη και περιστοιχιζόταν από μεγάλη κιονοστοιχία. Η ανέγερσή του τοποθετείται στον 4ο ή 5ο αιώνα μ.χ., επί των αυτοκρατόρων Αρκαδίου ( ) και Θεοδοσίου Β' ( ). Καταστράφηκε από πυρκαγιά γύρω στα τέλη του 5ου ή τις αρχές-μέσα του 6ου αιώνα μ.χ. Μονόκλιτη χριστιανική βασιλική του 5ου αιώνα μ.χ. ανεσκάφη Β του τείχους της πόλης. Στην Ιεράπολι έχουν εντοπισθεί συνολικά τέσσερις μεγάλες χριστιανικές βασιλικές, χρονολογημένες στον 5ο ή 6ο αιώνα μ.χ. Η ύπαρξη αρκετών και συχνότατα μεγάλων χριστιανικών ναών αποτελεί ένδειξη της μεγάλης θρησκευτικής σημασίας της πόλης για την ευρύτερη περιοχή. Μεταξύ άλλων αξιόλογων μνημείων της Ιεραπόλεως αναφέρονται: α) το νυμφαίον, στο κέντρο της πόλης, το οποίο σωζόταν ως τον 5ο αιώνα μ.χ. και β) το αρχαίο θέατρο, πάνω από το κέντρο του οικισμού, το οποίο χρησιμοποιούνταν ως τον 5ο και τον 6ο αιώνα μ.χ. Έχουν ανευρεθεί, επιπλέον, ιδιωτικές οικίες στην περιοχή των θερμών πηγών, στο κέντρο του οικισμού, οι οποίες χρονολογούνται στο 12ο αιώνα μ.χ. Ιδιωτικές οικίες έχουν εντοπισθεί και στην περιοχή του αρχαίου θεάτρου. Σημαντικό μνημείο της πόλης αποτελεί και η εγκατάσταση των θερμών, ασβεστούχων πηγών, βόρεια της κυρίας πύλης των τειχών, στην περιοχή του αρχαίου ναού του Απόλλωνα, στον κεντρικό τομέα της πόλης. Για την απομάκρυνση των θερμών υδάτων κατασκευάσθηκε κατά την Πρώιμη Βυζαντινή εποχή κανάλι που οδηγούσε το νερό έξω από τα τείχη, νότια της Ιεραπόλεως. Η μεσαία αίθουσα των θερμών πηγών μετασκευάσθηκε γύρω στο 400 μ.χ. σε χριστιανικό ναό. Η νεκρόπολις του οικισμού βρίσκεται ΒΔ του τείχους της πόλης, όπου έχουν βρεθεί πολλές σαρκοφάγοι που χρονολογούνται στο διάστημα μεταξύ του 1ου και του 4ου αιώνα μ.χ. 1. Jones, A.H.M., The Cities of the Eastern Roman Provinces (Oxford 1971), σελ. 73. Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 2/6

3 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, 2. Συνέκδημος Ιεροκλή, Le Synekdèmos d Hiéroklès et l opuscule géographique de Georges de Chypre, επιμ. E. Honigmann (Bruxelles 1939), σελ Κωνσταντίνου του Πορφυρογεννήτου, Περί Θεμάτων, Costantino Porfirogenito, De Thematibus, επιμ. A. Pertusi (Studi e Testi 160, Città del Vaticano 1952), σελ Brandes, W., Die Stadte Kleinasiens im 7. und 8. Jahrhundert (Amsterdam 1989), σελ. 96 Βλυσίδου, Βασιλική κ.ά., Η Μικρά Ασία των θεμάτων. Έρευνες πάνω στην γεωγραφική φυσιογνωμία και προσωπογραφία των βυζαντινών θεμάτων της Μικράς Ασίας (7ος-11ος αι.) (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών, Ερευνητική Βιβλιοθήκη 1, Αθήνα 1998), σελ Belke, K. Mersisch, N., TIB 7: Phrygien und Pisidien (Wien 1990), σελ Στράβων, The Geography of Strabo, τόμ. 1-8, επιμ. E. H. Warmington, μτφρ. H. L. Jones (The Loeb Classical Library, London 1928, ανατ. 1969), XII, 8, Φωτίου Βιβλιοθήκη, Photius, Bibliothèque, τόμ. 1-7, επιμ. R. Henry (Paris ), ιδ. τόμ. 6, Στράβων, The Geography of Strabo, τόμ. 1-8, επιμ. E. H. Warmington, μτφρ. H. L. Jones (The Loeb Classical Library, London 1928, ανατ. 1969), XII, 8, 17 Stephanos Byzantinii [ie. Stephani Byzantii], Εθνικών, Stephani Byzantinii Ethnicorum quae supersunt, επιμ. A. Meineke (Berlin 1849, ανατ. Chicago, Illinois 1992), σελ. 327 Φωτίου Βιβλιοθήκη, Photius, Bibliothèque, τόμ. 1-7, επιμ. R. Henry (Paris ), ιδ. τόμ. 6, Στράβων, The Geography of Strabo, τόμ. 1-8, επιμ. E. H. Warmington, μτφρ. H. L. Jones (The Loeb Classical Library, London 1928, ανατ. 1969), XII, 8, Marcellini V. C. Comitis, Chronicon ad a. DXVIII continuatum ad a. DXXXIV cum additamento ad a. DXLVIII, επιμ. T. Mommsen, τόμ. 2 (Monumenta Germaniae Historica, Auctorum Antiquissimorum 11, Berolini 1894) (a. 494). 11. Flavii Philostrati, Opera, επιμ. C.L. Kayser, τόμ. 1-2 (Lipsiae 1870, ανατ. Hildesheim, Zurich, New York 1985), ιδ. τόμ. 2: Φιλοστράτου Εικόνες, Εξόρυξη μαρμάρου γινόταν Β της πόλης, βλ. Belke, K. Mersisch, N., TIB 7: Phrygien und Pisidien (Wien 1990), σελ Για τον «ιεραπολίτη» λίθο, βλ. Κωνσταντίνου του Πορφυρογεννήτου, Περί Βασιλείου Τάξεως, Constantini Porphyrogeniti Imperatoris, De Cerimoniis Aulae Byzantinae, επιμ. I.I. Reiske (CSHB, Bonnae 1829), σελ Για το μεσαιωνικό φρούριο της Ιεραπόλεως βλ. Belke, K. Mersisch, N., TIB 7: Phrygien und Pisidien (Wien 1990), εικ Βιβλιογραφία : Foss C., "Archaeology and the 'Twenty Cities' of Byzantine Asia", AJA, 81, 1977, Brandes W., Die Städte Kleinasiens im 7. und 8. Jahrhundert, Amsterdam 1989, Berliner byzantinistische Arbeiten 56 Jones A.H.M., The Cities of the Eastern Roman Provinces, 2, Oxford 1971 Βλυσίδου Β., Λουγγής Τ., Λαμπάκης Σ., Σαββίδης Α., Κουντούρα-Γαλάκη Ε., Η Μικρά Ασία των θεμάτων. Έρευνες πάνω στη γεωγραφική φυσιογνωμία και προσωπογραφία των βυζαντινών θεμάτων της Mικράς Aσίας (7ος-11ος αι.), Αθήνα 1998, Eρευνητική Bιβλιοθήκη 1 Belke K., Mersich N., Phrygien und Pisidien, Wien 1990, Tabula Imperii Byzantini 7 Ramsay W.Μ., The Historical Geography of Asia Minor, 2, London Amsterdam 1962 Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 3/6

4 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, Foss C., "Hierapolis in Phrygia", A. Kazhdan (ed.), The Oxford Dictionary of Byzantium, 2, New York, Oxford 1991, 928 Ramsay W.Μ., "Antiquities of Southern Phrygia and the Border Lands (I)", AJA, 3, No. 3/4, 1887, Δικτυογραφία : Hierapolis (Phrygiae), Aphrodisias (kariae) Γλωσσάριo : conventus, ο (αρσ.) (σύνοδος ή συναγωγή): Στις επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ο όρος αναφερόταν στις συναντήσεις των κατοίκων σε συγκεκριμένα μέρη με σκοπό την απόδοση δικαιοσύνης. Τα μέρη αυτά ορίζονταν από τον πραίτορα (praetor) ή τον ανθύπατο (proconsul) κάθε επαρχίας. Προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία, η επαρχία διαιρούνταν σε περιφέρειες, καθεμία από τις οποίες ονομαζόταν conventus, forum ή jurisdictio. Οι Ρωμαίοι πολίτες που διέμεναν σε μια επαρχία υπό τη δικαιοδοσία του ανθύπατου, και εφόσον είχαν υποθέσεις να διευθετήσουν σε conventus, έπρεπε να παρουσιαστούν εκεί. νυμφαίο, το Ιερά αφιερωμένα στη λατρεία των Νυμφών, που συνήθως σχετίζονταν με την ύπαρξη κάποιας πηγής. Αρχικά επρόκειτο για σπήλαια χωρίς αρχιτεκτονική διαμόρφωση. Κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδο εξελίχθηκαν σε μνημειακές, λαμπρά διακοσμημένες δημόσιες κρήνες, δωρεές πλούσιων ιδιωτών. Στην Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο τα νυμφαία αποτελούσαν σύνηθες διακοσμητικό στοιχείο των αγορών (fora) και άλλων υπαίθριων χώρων. Συνέκδημος του Ιεροκλή, ο Γεωγραφικό εγχειρίδιο που συντάχτηκε λίγο πριν από το 535 από τον Ιεροκλή το Γραμματικό. Αποτελεί κατάλογο των 64 επαρχιών και 923 (αρχικά 935) πόλεων της αυτοκρατορίας και είναι η σημαντικότερη πηγή για τη διοικητική και πολιτική γεωγραφία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας πριν από τις αραβικές επιδρομές. Θεωρείται ότι το έργο βασίζεται σε επίσημα έγραφα και παρουσιάζει την πολιτική, διοικητική, αλλά εν μέρει και την εκκλησιαστική γεωγραφία από τα μέσα του 5ου αιώνα, ωστόσο περιέχει προσθήκες από την εποχή του Ιουστινιανού Α, ενώ κάποια από τα στοιχεία του είναι υπό συζήτηση. Χρησίμευσε στον Κωνσταντίνο Z Πορφυρογέννητο ως βασική πηγή μαζί με το Στέφανο Βυζάντιο για το έργο Περί των θεμάτων. Το σημαντικότερο αυτό έργο του Ιεροκλή δημοσιεύθηκε από τον G. Parthey (Hieroclis Synecdemus, Berlin 1866) και από τον A. Burckhardt (Hieroclis Synecdemus, Leipzig 1893). Ο E. Honigmann επιμελήθηκε την τελευταία και εγκυρότερη έκδοση (Le Synekdèmos d'hiéroklès et l'opuscule géographique de Georges de Chypre, Brussels 1939). Πηγές Κωνσταντίνου του Πορφυρογεννήτου, Περί Βασιλείου Τάξεως, Constantini Porphyrogeniti Imperatoris, De Cerimoniis Aulae Byzantinae, επιμ. I.I. Reiske (CSHB, Bonnae 1829), σελ Κωνσταντίνου του Πορφυρογεννήτου, Περί Θεμάτων, Costantino Porfirogenito, De Thematibus, επιμ. A. Pertusi (Studi e Testi 160, Città del Vaticano 1952), σελ. 68. Συνέκδημος Ιεροκλή, Le Synekdèmos d Hiéroklès et l opuscule géographique de Georges de Chypre, επιμ. E. Honigmann (Bruxelles 1939), σελ. 24. Flavii Philostrati, Opera, επιμ. C.L. Kayser 1 2 (Lipsiae 1870, ανατ. Hildesheim, Zurich, New York 1985), ιδ. τόμ. 2: Φιλοστράτου Εικόνες, Στράβων, The Geography of Strabo 1 8, επιμ. E. H. Warmington, μτφρ. H. L. Jones (The Loeb Classical Library, London 1928, ανατ. 1969), XII, 8, 17. Marcellini V. C. Comitis, Chronicon ad a. DXVIII continuatum ad a. DXXXIV cum additamento ad a. DXLVIII 2, επιμ. T. Mommsen (Monumenta Germaniae Historica, Auctorum Antiquissimorum 11, Berolini 1894), (a. 494). Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 4/6

5 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, Stephanos Byzantinii [ie. Stephani Byzantii], Εθνικών, Stephani Byzantinii Ethnicorum quae supersunt, επιμ. A. Meineke (Berlin 1849, ανατ. Chicago, Illinois 1992), Φωτίου Βιβλιοθήκη, Photius, Bibliothèque 1 7, επιμ. R. Henry (Paris ), ιδ. τόμ. 6, Παραθέματα 1. Πληροφορίες στον Στράβωνα για τη γεωλογική ιδιομορφία της περιοχής του Μαιάνδρου και της Ιεραπόλεως κατά την αρχαιότητα «Όριον δε εστι της Φρυγίας και της Καρίας τα Κάρουρα κώμη δʹ εστιν αύτη πανδοχεία έχουσα και ζεστών υδάτων εκβολάς, τας μεν εν τω ποταμώ Μαιάνδρω, τας δʹ υπέρ του χείλους. Και δη ποτέ φασί πορνοβοσκόν αυλισθέντα εν τοις πανδοχείοις συν πολλώ πλήθει γυναικών, νύκτωρ γενομένου σεισμού, συναφανισθήναι πάσαις. Σχεδόν δε τι και πάσα εύσειστός εστιν η περί τον Μαίανδρον χώρα, και υπόνομος πυρί τε και ύδατι μέχρι της μεσογαίας. Διατέτακε γαρ από των πεδίων αρξαμένη πάσα η τοιαύτη κατασκευή της χώρας εις τα Χαρώνια, τό τε εν Ιεραπόλει και το εν Αχαράκοις της Νυσαϊδος και το περί Μαγνησίαν και Μυούντα εύθρυπτός τε γαρ εστιν η γη και ψαθυρά, πλήρης τε αλμυρίδων και ευεκπύρωτός εστι. Τάχα δε και ο Μαίανδρος διά τούτο σκολιός, ότι πολλάς μεταπτώσεις λαμβάνει το ρείθρον, και πολλήν χουν κατάγων άλλοτʹ άλλω μέρει τον αιγιαλόν προστίθησι το δε προς το πέλαγος βιασάμενος εξωθεί. Και δη και την Πριήνην επί θαλάττη πρότερον ούσαν μεσόγεων πεποίηκε τετταράκοντα σταδίων προσχώματι». Στράβων, The Geography of Strabo 1 8, επιμ. E. H. Warmington, μτφρ. H. L. Jones (The Loeb Classical Library, London 1928, ανατ. 1969), σελ. XII, 8, Μαρτυρία για τις θερμές πηγές της Ιεραπόλεως «Ιεράπολις, μεταξύ Φρυγίας και Λυδίας πόλις, θερμών υδάτων πολλών πλήθουσα» Stephanos Byzantinii [ie. Stephani Byzantii], Εθνικών, Stephani Byzantinii Ethnicorum quae supersunt, επιμ. A. Meineke (Berlin 1849, ανατ. Chicago, Illinois 1992) Πληροφορίες για τα λατομεία της Φρυγίας κατά την ύστερη αρχαιότητα «Γένεσις εκ πηγών τω λίθω, θερμόν γαρ νάμα υπεκρέον τα της κάτω Φρυγίας όρη και το ρεύμα ες τας λιθοτομίας εισάγον υπόμβρους εργάζεται των πετρών ενίας και υδατώδη ποιεί την έκφυσιν των λίθων, όθεν αυτών και πολλά τα χρώματα θολερόν μεν γαρ, ένθα λιμνάζει, και κιρροειδές δίδωσι, καθαρόν δε όπου, κρυσταλλοειδές εκείθεν και ποικίλλει τας πέτρας εν πολλαίς διαπινόμενον ταις τροπαίς» Flavii Philostrati, Opera 1 2, επιμ. C.L. Kayser (Lipsiae 1870, ανατ. Hildesheim, Zurich, New York 1985), ιδ. τόμ. 2: Φιλοστράτου Εικόνες, Ο σεισμός του 494 μ.χ. στην Ιεράπολι και την πλησιόχωρη περιοχή «Laudicia, Hierapolis et Tripolis atque Agathicum uno tempore unoque terrae motu conlapsae sunt» Marcellini V. C. Comitis, Chronicon ad a. DXVIII continuatum ad a. DXXXIV cum additamento ad a. DXLVIII 2, επιμ. Mommsen (Monumenta Germaniae Historica, Auctorum Antiquissimorum 11, Berolini 1894) (a. 494). 5. Η κατάβαση του Ασκληπιοδότου στο «πλουτώνιο» ή «χαρώνειο» ρήγμα της Ιεραπόλεως Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 5/6

6 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, «Ότι εν Ιεραπόλει της Φρυγίας ιερόν ην Απόλλωνος, υπό δε τον ναόν καταβάσιον υπέκειτο θανασίμους αναπνοάς παρεχόμενον. Τούτον τον βόθρον ουδʹ άνωθέν εστιν ακίνδυνον ουδέ τοις πτηνοις των ζώων διελθείν, αλλʹ όσα κατʹ αυτόν γίνεται, απόλλυται. Τοις δε τετελεσμένοις, φησί, δυνατόν ην κατιόντας και εις αυτόν τον μυχόν αβλαβώς διάγειν. Λέγει δʹ ο συγγραφεύς ως αυτός τε και Δώρος ο φιλόσοφος, υπό προθυμίας εκνικηθέντες, κατέβησάν τε και απαθείς κακών ανέβησαν. Λέγει δʹ ο συγγραφεύς ότι ʺΤότε τη Ιεραπόλει εγκαθευδήσας εδόκουν όναρ ο Άττης γενέσθαι, και μοι επιτελείσθαι παρά της μητρός των θεών την των Ιλαρίων καλουμένων εορτήν όπερ εδήλου την εξ Άιδου γεγονυίαν ημιν σωτηρίαν. Διηγησάμην δε τω Ασκληπιοδότω, επανελθών εις Αφροδισιάδα, την του ονείρου όψιν. Ο δε εθαύμασέ τε το συμβεβηκός, και διηγήσατο ουκ όναρ αντί ονείρατος, αλλά θαύμα μείζον αντί ελάττονος Νεώτερος γαρ έλεγεν εις το χωρίον ελθειν τούτο και αποπειραθηναι αυτου της φύσεως. Δις ουν και τρις επιπτύξας το ιμάτιον περι τας ρίνας ίνα, καν αναπνέη πολλάκις, μη το διεφθαρμένον και λυμαντικόν αέρα αναπνή, αλλά τον απαθή και σωτήριον, ον έξωθεν εισήγαγε παραλαβών εν τω ιματίω, ούτω πράξας εισήει τε εν τη καταδύσει, τη εκροή των θερμών υδάτων επακολουθών, επί πλείστον του αβάτου μυχού, ου μην εις τέλος αφίκετο της καταβάσεως Η γαρ είσοδος απερρώγει προς βάθος ήδη πολύ των υδάτων, και ανθρώπω γε ου διαβατόν ην, αλλʹ ο καταιβάτης ενθουσιών εφέρετο μέχρι του πέρατος. Ο μέντοι Ασκληπιόδοτος εκειθεν ανηλθε σοφία του αυτού κακών απαθής αλλά και πνοήν παραπλησίαν ύστερον τη θανασίμω εκ διαφόρων ειδών κατασκευασάμενος εμηχανήσατο» Φωτίου Βιβλιοθήκη, Photius, Bibliotheque 1 7, επιμ. R. Henry (Paris ), ιδ. τόμ. 6, Χρονολόγιο 3ος αι. π.χ.: Ίδρυση της πόλης 2ος 3ος αι. μ.χ.: Μεγάλη άνθηση της Ιεραπόλεως 494 μ.χ.: Καταστροφικός σεισμός πλήττει την πόλη και την ευρύτερη περιοχή 6ος αι. μ.χ.: Μνεία της Ιεραπόλεως μεταξύ των πόλεων της επαρχίας της Φρυγίας Πακατιανής 7ος 8ος αι. μ.χ.: Σταδιακή συρρίκνωση της πόλης, συνεπεία των αραβικών επιδρομών 10ος αι. μ.χ.: Μαρτυρία για την υπαγωγή της Ιεραπόλεως στο θέμα Θρακησίων. Yποβιβασμός της σε απλή κώμη 11ος 12ος αι. μ.χ.: Νέα φάση συρρίκνωσης για την πόλη, ως αποτέλεσμα της σελτζουκικής διείσδυσης στη δυτική Μ. Ασία περ μ.χ.: Καταστροφικός σεισμός. Οριστική ερήμωση και εγκατάλειψη της Ιεραπόλεως Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 6/6