ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Δομή-Απαιτήσεις Πτυχιακής 1.1 Απαιτήσεις Πτυχιακής Δομή Πτυχιακής. 8

Transcript

1

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Δομή-Απαιτήσεις Πτυχιακής 1.1 Απαιτήσεις Πτυχιακής Δομή Πτυχιακής. 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Τριφασικοί Ασύγχρονοι-Επαγωγικοί Κινητήρες 2.1 Εισαγωγή Αρχή Λειτουργίας Είδη Επαγωγικών Κινήτηρων Στρεφόμενο μαγνητικό πεδίο Δημιουργία ροπής Τρόποι ελέγχου στροφών ασύγχρονου κινητήρα. 16 Αντιστροφείς 2.6 Εισαγωγή Μονοφασικοί αντιστροφείς Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία ηµιγέφυρας Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία πλήρους γέφυρας Τριφασικοί αντιστροφείς Αγωγή 180 ο Αγωγή 120 ο Έλεγχος τάσης μονοφασικών αντιστροφέων Μονοπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού Πολυπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού Ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού Τροποποιημένη διαμόρφωση πλάτους παλμού Έλεγχος φασικής μετατόπισης Έλεγχος τάσης τριφασικών αντιστροφέων. 37 Τριφασικοί Ασύγχρονοι-Επαγωγικοί Κινητήρες με τη χρήση Αντιστροφέων πολλαπλ ων επιπέδων με πηγή τάσης 2.11 Εισαγωγή Οδήγηση τριφασικού Αντιστροφέα σε Κινητήρια Συστήµατα Ανασκόπηση μεθόδων ελέγχου Ασύγχρονου Κινητήρα τροφοδοτούμενοι µε Αντιστροφέα Μετάβασης από τους συμβατικούς αντιστροφείς δύο επιπέδων στους αντιστροφείς πολλαπλών επιπέδων τάσης.. 41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Μερική ανάλυση Neapolis ver Εισαγωγή & Τα μέρη του Neapolis

3 3.2 Κεντρική σελίδα του Neapolis (Neapolis.exe) Φόρμα «Προσδιορισμού συστήματος» Εμφάνιση «Προσομοίωσης Συστήματος» (Neaprt2.exe) Οθόνη κυματομορφών συστήματος Οθόνη εμφάνισης κυκλώματος Φόρμα «Επεξεργασία Αποτελεσμάτων» (Neaprt3.exe).. 54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Περιγραφή εναλλακτικής φόρμας προσομοίωσης 4.1 Διαδικασία για την εισαγωγή στο εναλλακτικό περιβάλλον προσομοίωσης, μέσω της επιλογής «Εμφάνιση Κυκλώματος» Μέρη της Φόρμας «Εμφάνιση Κυκλώματος» Μπάρα Επιλογών Οθόνη κυκλώμα Μπάρα εμφάνισης αποτελεσμάτων. 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο Εμφάνιση αποτελεσμάτων 5.1 Εισαγωγή Επαγωγικό Κινητήρα 3-φ Αντιστροφέα Εμφάνιση κυκλώματος Επαγωγικού Κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό Αντιστροφέα Εμφάνιση του κυκλώματος όταν τρέχει (με τιμές) Κύκλωμα Τριφασικού αντιστροφέας Εμφάνιση κυκλώματος τριφασικού Αντιστροφέα Εμφάνιση του κυκλώματος όταν τρέχει (με τιμές) Κύκλωμα Μονοφασικού αντιστροφέα Εμφάνιση κυκλώματος μονοφασικού Αντιστροφέα Εμφάνιση του κυκλώματος όταν τρέχει (με τιμές). 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο Εγχειρίδιο Προγραμματιστή 6.1 Εισαγωγή Λειτουργία της εφαρμογής Η συνάρτηση AddButtons Κώδικας της συνάρτησης Η συνάρτηση LoadWaveForms Κώδικας της συνάρτησης Η συνάρτηση DrawCircuit Κώδικας της συνάρτησης Συναρτήσεις σχεδιασμού στοιχείων κυκλώματος Εισαγωγή Η συνάρτηση σχεδιασμού ευθείας Drawline Κλήση συνάρτησης Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου οργάνου, DrawIV 78 2

4 6.8.1 Κλήση συνάρτησης Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου αντίστασης DrawResistance Κλήση συνάρτησης Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου πηνίου, DrawCoil Κλήση συνάρτησης Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου διόδου, DrawDiode Κλήση συνάρτησης Η συνάρτηση σχεδιασμού διακόπτη τύπου, DrawSwitchB Κλήση συνάρτησης Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου πηγής συνεχούς, DrawC Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης Κλήση συνάρτησης Συναρτήσεις σχεδιασμού κυκλωμάτων Συναρτήσεις σχεδιασμού κυκλώματος επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Κώδικας συνάρτησης Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης Συνάρτηση σχεδιασμού κυκλώματος μονοφασικό αντιστροφέα Κώδικας συνάρτησης Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης Συνάρτηση σχεδιασμού κυκλώματος τριφασικό αντιστροφέα Κώδικας συνάρτησης Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησεις Συναρτήσεις Προσομοίωσης Εισαγωγή Η συνάρτηση LoadValues Κώδικας συνάρτησης Η συνάρτηση Plot Κώδικας συνάρτησης H συνάρτηση Toolbar1_ButtonClick Κώδικας συνάρτησης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Οδηγός για το περιβάλλον της VISUAL BASIC 116 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 126 3

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα Περιγραφή Σελίδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο 2.1 Κατασκευαστική δοµή του στάτη, των τριφασικών μηχανών Σχηματική παράσταση τριφασικού ασύγχρονου ηλεκτρικού κινητήρα Κατασκευαστικά μέρη ενός τυπικού επαγωγικού ηλεκτρικού 12 κινητήρα βραχυκυκλωμένου κλωβού. α) Στάτης, β) δρομέας, γ) βραχυκυκλωμένος κλωβός 2.4 Επαγωγικός κινητήρας δακτυλιοφόρου δρομέα Χαρακτηριστική ροπής-στροφών Χαρακτηριστική ροπή στροφών με υπερσύγχρονο αριθμό στροφών Χαρακτηριστική ροπής στροφών ρυθμίζοντας μόνο τη τάση έχοντας 18 σταθερή τη συχνότητα. 2.8 Χαρακτηριστική ροπής στροφών με σταθερή τάση και μεταβλητής 19 συχνότητας 2.9α Χαρακτηριστική ροπή στροφών με V/f σταθερό β Χαρακτηριστική ροπή στροφών με V/f σταθερό Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία ημιγέφυρας Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία πλήρους γέφυρας Τριφασικός αντιστροφέας Τριφασικός αντιστροφέας γέφυρας Σήματα έναυσης για αγωγή 120 ο Ισοδύναμα κυκλώματα για ωμικό φορτίο συνδεδεμένο σε αστέρα Μονοπαλμική διαμόρφωση πλάτους Αρμονικό περιεχόμενο μονοπαλμικής διαμόρφωσης πλάτους 30 παλμού Πολυπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού Αρμονικό περιεχόμενο πολυπαλμικής διαμόρφωσης πλάτους Ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού Αρμονικό περιεχόμενο της ημιτονοειδούς διαμόρφωσης πλάτους 33 παλμού 2.22 Τροποποιημένη ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού Αρμονικό περιεχόμενο τροποποιημένης ημιτονοειδούς διαμόρφωσης 35 πλάτους παλμού 2.24 Έλεγχος φασικής μετατόπισης Ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού τριφασικού αντιστροφέα Κινητήριο σύστημα μεταβλητής συχνότητας, χρησιμοποιώντας 38 μετατροπείς ισχύος Διάταξη τριφασικού αντιστροφέα µε τροφοδοσία συνεχούς τάσης 39 δύο σημείων Οδήγηση μηχανής επαγωγής από τριφασικό αντιστροφέα με 43 πηγή τάσης δύο επιπέδων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο 3.1 Κεντρική σελίδα του Neapolis Μενού επιλογής γλώσσας Μοντέλα συσκευών Βασικό μενού επιλογών του Neapolis Προσδιορισμός συστήματος Αλλαγή τροφοδοσίας Αλλαγή στοιχείων και τύπου κινητήρων και αλλαγή στοιχείων στάτη 51 4

6 και δρομέα 3.8 Αλλαγή στοιχείων και τύπου φορτίου Φόρμα προσομοίωσης συστήματος Οθόνη εμφάνισης κυκλώματος Παράθυρο επεξεργασίας αποτελεσμάτων 54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο 4.1 Επιλογή 3-φ Επαγωγικού Κινητήρα Ενεργοποίηση του κουμπιού «Προσδιορισμός συστήματος» Εμφάνιση κυκλώματος Επιλογή «Εμφάνιση κυκλώματος» Φόρμα «Εμφάνιση Κυκλώματος» Υπομενού «Αρχείο» Υπομενού «Αλλαγή» Υπομενού «Εκτύπωση» Υπομενού «Πειράματα» Οθόνη Κυκλώματος Μπάρα Εμφάνισης Αποτελεσμάτων α Εμφάνιση Vii,Iii τιμών β Εμφάνιση κυματομορφών κατά την λειτουργία 61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο 5.1 Επαγωγικού Κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό Αντιστροφέα Εμφάνιση κυκλώματος Επιλογή τιμών Κύκλωμα του επαγωγικού κινητήρα 3-φ αντιστροφέα και οι 64 κυματομορφές της τάσης εξόδου και του ρεύματος εξόδου 5.5 Τριφασικός αντιστροφέας Εμφάνιση κυκλώματος Μονοφασικός Αντιστροφέας Κύκλωμα του 1-φ αντιστροφέα και οι κυματομορφές της τάσης 68 εξόδου και του ρεύματος εξόδου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο 6.1 Αποτελέσματα συναρτήσεων Draw6pulseInv και Draw6PullN3IMD Αποτελέσματα συνάρτησης Draw6puIN1CON Αποτελέσματα συνάρτησης Draw6PulIN3IMD 100 ΠΡΑΡΤΗΜΑ 7.1 Φάκελος VBasic6-SETUP Μήνυμα ασφαλείας για το SETUP Το παράθυρο της Visual Basic που εμφανίζεται στην οθόνη μετά την 117 τοποθέτηση του cd 7.4 Το παράθυρο αυτό αναφέρει τους όρους της άδειας του 117 προγράμματος 7.5 Μας ζητείται στο παράθυρο αυτό να εισάγουμε τον αριθμό του 118 προϊόντος και το όνομα του χρήστη 7.6 Στο παράθυρο αυτό εμφανίζεται επιλεγμένη η επιλογή για την 118 εγκατάσταση της Visual Studio 7.7 Επιλογή φακέλου για εγκατάσταση του προγράμματος Ενημέρωση για κλείσιμο όλων των εφαρμογών που είναι 119 φορτωμένες 7.9 Παράθυρο εγκατάστασης Παράθυρο επιλογών Διαδικασία αντιγραφής των αρχείων στο σύστημα Επανεκκίνηση υπολλογιστή Διαθέσιμες επιλογές 122 5

7 7.14 Περιβάλλον σχεδίασης Γραμμή εργαλείων Παράθυρο ιδιοτήτων Εξερευνητής Διάταξη φορμών Μενού επιλογών 125 6

8 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πτυχιακή εργασία που μας ανατέθηκε είχε ως θέμα την γνωριμία μας με την δομή και τις δυνατότητες του Neapolis 6.1, αφού βεβαίως γνωρίζαμε εκ των προτέρων την Visual Basic 6. Επίσης αναλύσαμε την υπάρχουσα δομή για την προσομοίωση κυκλωμάτων με την εμφάνιση κυκλώματος αλλά και δημιουργήσαμε τα απαραίτητα κυκλώματα αντιστροφέων και κινητηρίων συστημάτων με αντιστροφείς με την ανάπτυξη του σχετικού κώδικα. Στη συνέχεια ενσωματώθηκε ο κώδικας στην υπάρχουσα δομή και έγιναν πλήρεις δοκιμές περιπτώσεων ώστε να σιγουρευτούμε για την αποτελεσματικότητα του κώδικα που αναπτύξαμε. Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε την σημαντική βοήθεια που είχαμε από τον εισηγητή μας κ.γ.κυραναστάση, τον οποίο και ευχαριστούμε, αφού χωρίς την παρουσία του θα ήταν αδύνατο να ολοκληρωθεί η εργασία μας. 7

9 1.1 Απαιτήσεις πτυχιακής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΔΟΜΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ Η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία έχει ως σκοπό την ανάπτυξη και ενσωμάτωση κώδικα σε Visual Basic 6 για την προσομοίωση ορισμένων ηλεκτρικών συσκευών (μονοφασικός και τριφασικός αντιστροφέας και τριφασικός επαγωγικός κινητήρας ελεγχόμενος από τριφασικό αντιστροφέα) στον εκπαιδευτικό προσομοιωτή Neapolis. Στη συνέχεια θα ασχοληθούμε με την υλοποίηση τριών(3) κυκλωμάτων: Επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Τριφασικού αντιστροφέα Μονοφασικού αντιστροφέα Αρχικά θα δημιουργηθεί ένα περιβάλλον στο οποίο θα εμφανίζεται το τρέχον κύκλωμα στην οθόνη και επίσης θα εμφανίζονται οι τιμές των παραγόμενων μεταβλητών είτε είναι ενεργές, τρέχουσες ή ακόμα και μέσες, όπως ακριβώς τις βλέπει στα όργανα μέτρησης. Στη συνέχεια για κάθε μεταβλητή θα εμφανίζεται και η αντίστοιχη κυματομορφή. Η εμφάνιση των κυματομορφών θα γίνεται ανά περίοδο. Η προσομοίωση θα πρέπει να γίνεται παράλληλα με την εμφάνιση των αποτελεσμάτων. Θα υπάρχει δυνατότητα να μεταβαίνουμε στις ενεργές τιμές, μέσες τιμές και στιγμιαίες τιμές. Οι τιμές θα εμφανίζονται στα όργανα μέτρησης. Οι κυματομορφές θα σχεδιάζονται πάντα με βάση τις στιγμιαίες τιμές. Θα έχουμε την δυνατότητα να μεταβαίνουμε, ανά πάσα στιγμή, ανάμεσα στην φόρμα κυματομορφών και στην φόρμα εμφάνισης κυκλώματος. Θα πρέπει να έχουμε την δυνατότητα να αλλάζουμε, κατά την διάρκεια της προσομοίωσης του κυκλώματος, τα μεγέθη των τιμών του κυκλώματος, όπως η τάση τροφοδοσίας. 1.2 Δομή πτυχιακής Η πτυχιακή αυτή χωρίζεται στα παρακάτω τμήματα: Περιγραφή επαγωγικού κινητήρα Στην συγκεκριμένη κατηγορία θα αναφερθούν κάποια θεωρητικά στοιχεία των τριφασικών επαγωγικών κινητήρων με τους οποίους θα ασχοληθούμε αναλυτικά στη συνέχεια. 8

10 Περιγραφή μονοφασικού και τριφασικού αντιστροφέα. Εδώ θα αναφέρουμε κάποια θεωρητικά στοιχεία των αντιστροφέων με τους οποίους θα ασχοληθούμε. Περιγραφή κινητηρίου συστήματος επαγωγικού κινητήρα με έλεγχο στον στάτη από τριφασικό αντιστροφέα Εδώ θα αναφέρουμε κάποια θεωρητικά στοιχεία για το παραπάνω κινητήριο σύστημα με το οποίο θα ασχοληθούμε. Μερική ανάλυση για το πρόγραμμα Neapolis Στο συγκεκριμένο τμήμα θα περιγράψουμε με λίγα λόγια τα τμήματα του Neapolis τα οποία θα συναντήσει ο αναγνώστης και πώς συνδέεται το περιβάλλον το οποίο αναπτύξαμε με το ήδη υπάρχον. Εγχειρίδιο Προγραμματιστή - Αποτελέσματα Στο κομμάτι αυτό της πτυχιακής θα γίνει αναλυτική περιγραφή των βημάτων που έγιναν για την έναρξη συγγραφής κώδικα καθώς και ανάλυση αυτού. Στη συνέχεια θα επιδειχθούν τα αποτελέσματα (κυκλώματα και τις λειτουργίες των κυκλωμάτων, εμφάνιση τιμών-κυματομορφών) 9

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΤΡΙΦΑΣΙΚΟΙ ΑΣΥΓΧΡΟΝΟΙ-ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΙ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ 2.1 Εισαγωγή Στα σύγχρονα συστήματα ηλεκτρικής κίνησης οι ασύγχρονοι τριφασικοί κινητήρες επαγωγής είναι οι συνηθέστερα χρησιμοποιούμενοι καλύπτοντας ένα ευρύτατο φάσμα εφαρμογών με απαιτήσεις ισχύος που ξεκινούν από μερικά κλάσματα του Watt και φτάνουν μέχρι χιλιάδες ή εκατομμύρια Watts. Αυτό συμβαίνει διότι παρουσιάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα όπως μικρό βάρος και όγκο, υψηλή αξιοπιστία και απόδοση και μεγάλη διάρκεια ζωής χωρίς ιδιαίτερες ανάγκες συντήρησης. Όλα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με τους μοντέρνους αντιστροφείς και τις προηγμένες τεχνικές ελέγχου τους καθιστούν την ιδανική επιλογή για τα περισσότερα συστήματα ηλεκτρικής κίνησης. Το ενδιαφέρον για νέες εφαρμογές αυξάνεται συνεχώς και ήδη υπάρχει η τάση αντικατάστασης των κινητήρων συνεχούς ρεύματος σε βιομηχανικό επίπεδο από τους πιο οικονομικούς και αξιόπιστους κινητήρες επαγωγής. Συνεπώς το ερευνητικό ενδιαφέρον πάνω σε συστήματα ηλεκτρικής κίνησης με ασύγχρονους τριφασικούς κινητήρες επαγωγής είναι διαρκώς διογκούμενο καθώς τα αποτελέσματα έχουν μεγάλη πρακτική αξία. 2.2 Αρχή Λειτουργίας Οι ασύγχρονοι κινητήρες αποτελούνται από δύο κύρια τμήματα, τον "στάτη" που είναι το σταθερό τμήμα και τον "δρομέα" που είναι το περιστρεφόμενο. Στις μηχανές συνεχούς ρεύµατος ο στάτης αποτελείται από το ζύγωμα, πάνω στον οποίο στηρίζονται οι μαγνητικοί πόλοι. Οι μαγνητικοί πόλοι προεξέχουν από το κυλινδρικό ζύγωμα και ονομάζονται έκτυποι πόλοι (salient poles). To τύλιγµα της διέγερσης, που φέρουν οι πόλοι του στάτη, τροφοδοτείται µε συνεχές ρεύμα και παράγει ένα σταθερό και ομοιόμορφο μαγνητικό πεδίο. Το τύλιγµα του οπλισμού τοποθετείται σε αυλακώσεις, στον κυλινδρικό δροµέα. 10

12 Σχήμα 2.1 Κατασκευαστική δοµή του στάτη, των τριφασικών µηχανών Σχήμα 2.2 Σχηματική παράσταση τριφασικού ασύγχρονου ηλεκτρικού κινητήρα Στις μηχανές εναλλασσόμενου ρεύµατος, µε έµφαση τις σύγχρονες γεννήτριες, οι ρόλοι του στάτη και του δροµέα είναι αντεστραμμένοι, σε σχέση µε τις μηχανές συνεχούς ρεύµατος. Η μορφή του δροµέα αλλάζει δραστικά, ανάλογα µε το είδος της μηχανής εναλλασσόμενου ρεύµατος. Ο δροµέας των μηχανών εναλλασσόμενου ρεύµατος μπορεί να έχει κυλινδρική δοµή µε αυλακώσεις, εντός των οποίων τοποθετείται το τύλιγµα. Εναλλακτικά, ο δροµέας μπορεί να έχει πόλους οι οποίοι να προεξέχουν (salient pole rotor), όπως οι πόλοι του στάτη στις μηχανές συνεχούς ρεύµατος. Αντίθετα από το δροµέα, ο στάτης όλων των μηχανών εναλλασσόμενου ρεύµατος έχει την ίδια κατασκευαστική δοµή. 11

13 Ο στάτης είναι µια κυλινδρική δοµή από ελάσματα μονωµένα μεταξύ τους. Στο εσωτερικό του φέρει αυλακώσεις, μέσα στις οποίες τοποθετείται το τύλιγµα του στάτη, όπως εικονίζεται στο Σχ.2.2 Στη συνέχεια θεωρούμε ότι το τύλιγµα του στάτη είναι τριφασικό, οπότε η μηχανή χαρακτηρίζεται ως τριφασική. Όταν το τριφασικό τύλιγµα του στάτη διαρρέετε από ένα τριφασικό σύστημα ρευμάτων αναπτύσσεται το στρεφόμενο μαγνητικό πεδίο. Εκτός από τις τριφασικές μηχανές εναλλασσόμενου ρεύµατος, υπάρχουν οι μονοφασικές και οι διφασικές. Οι μηχανές αυτές φέρουν στο στάτη μονοφασικό ή διφασικό τύλιγµα αντίστοιχα. Η χρήση τους είναι περιορισμένη, σε σχέση µε τις τριφασικές μηχανές, εξαιτίας των λειτουργικών μειονεκτημάτων που παρουσιάζουν. 2.3 Είδη επαγωγικών κινητήρων Οι επαγωγικοί κινητήρες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα µε την κατασκευαστική δοµή του δροµέα τους: σε κινητήρες µε βραχυκυκλωμένο δροµέα ή κλωβό (squirrel cage rotor) και σε κινητήρες µε δακτυλιοφόρο δροµέα (wound rotor). Οι κινητήρες µε βραχυκυκλωμένο κλωβό είναι οι πλέον διαδεδομένοι. Ο δροµέας των κινητήρων αυτών αποτελείται από ελάσματα μονωµένα μεταξύ τους, τα οποία προσαράζονται στον άξονα. Τα ελάσματα φέρουν οδοντώσεις, οι οποίες σχηματίζουν αυλάκια κατά μήκος του δροµέα. Η γεωμετρική µορφή των αυλακώσεων καθορίζει την ηλεκτρική συμπεριφορά του κινητήρα, δηλαδή τη χαρακτηριστική ταχύτητας ροπής. Στις κλάσεις (classes) των επαγωγικών κινητήρων µε βραχυκυκλωμένο κλωβό, ανάλογα µε τη μορφή των αυλακώσεων και στην ιδιαίτερη μορφή της χαρακτηριστικής ταχύτητας ροπής κάθε κλάσης. Σχήμα 2.3 Κατασκευαστικά μέρη ενός τυπικού επαγωγικού ηλεκτρικού κινητήρα βραχυκυκλωμένου κλωβού. α) Στάτης, β) δρομέας, γ) βραχυκυκλωμένος κλωβός 12

14 Στα αυλάκια του δροµέα τοποθετούνται ράβδοι από χαλκό ή ορείχαλκο, τα άκρα των οποίων συνδέονται μεταξύ τους µε δακτυλίους βραχυκύκλωσης (shorting rings). Έτσι, σχηματίζεται το τύλιγµα κλωβού του δροµέα. Στους επαγωγικούς κινητήρες μικρής ισχύος, το τύλιγµα κλωβού κατασκευάζεται µε χύτευση αλουμινίου στα αυλάκια του δροµέα. Στην περίπτωση αυτή, οι δακτύλιοι βραχυκύκλωσης και τα πτερύγια εξαερισμού χυτεύονται μαζί µε τους αγωγούς του κλωβού, οι οποίοι δεν είναι μονωμένοι ως προς το σίδηρο του δροµέα. Όμως, τα ρεύματα κυκλοφορούν κυρίως από τον κλωβό, καθώς η αγωγιμότητα του αλουμινίου είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη του σιδήρου. Είναι φανερό ότι, ο δροµέας του επαγωγικού κινητήρα µε βραχυκυκλωμένο κλωβό, δεν συνδέετε ηλεκτρικά µε καμιά πηγή. Στο γεγονός αυτό οφείλεται η απλή κατασκευή και η ευρεία χρήση του επαγωγικού κινητήρα βραχυκυκλωμένου κλωβού. Σχήμα 2.4 Επαγωγικός κινητήρας δακτυλιοφόρου δρομέα. 13

15 2.4 Στρεφόμενο μαγνητικό πεδίο Δημιουργία ροπής. Για την δημιουργία ροπής σε ένα ηλεκτροκινητήρα είναι απαραίτητη η αλληλεπίδραση δυο μαγνητικών πεδίων, ενός περιστρεφόμενου μαγνητικού πεδίου στο στάτη και ενός άλλου στο δρομέα. Το στρεφόμενο πεδίο του στάτη, λειτουργώντας σαν μόνιμος μαγνήτης, παρασύρει το πεδίο του δρομέα, δημιουργώντας κατάλληλη ροπή και αναγκάζοντάς τον να περιστραφεί. Για τη δημιουργία ενός στρεφόμενου πεδίου στο στάτη, είναι απαραίτητη η ύπαρξη δυο τουλάχιστον χωρικά μετατοπισμένων πηνίων τα οποία να διαρρέονται από κατάλληλα χρονικά μετατοπισμένα ρεύματα. Με τον τρόπο αυτό διεγείροντας εναλλάξ τα δύο τυλίγματα με κατάλληλα ρεύματα μπορεί να παραχθεί ένα κινούμενο μαγνητικό πεδίο στο διάκενο Το συμμετρικό τριφασικό σύστημα είναι ένα σύστημα τριών χρονικά μετατοπισμένων τάσεων και ρευμάτων. Εάν ένα τέτοιο σύστημα τροφοδοτήσει τρία διαφορετικά πηνία, τοποθετημένα στο στάτη, με απόσταση 120 μοίρες το ένα από το άλλο, τότε στο διάκενο της μηχανής εμφανίζεται ένα συνιστάμενο περιστρεφόμενο μαγνητικό πεδίο. Γίνεται λόγος στην περίπτωση αυτή για στρεφόμενο πεδίο στο διάκενο. Η κατανομή των τριών τυλιγμάτων στον στάτη ενδέχεται να μην καλύπτει όλη την περιφέρειά του, αλλά μια υποδιαίρεσή της και να επαναλαμβάνεται, δημιουργώντας έτσι περισσότερους από 2 μαγνητικούς πόλους, δηλαδή 4, 6,, 2p. Στην περίπτωση αυτή ο κινητήρας έχει p ζεύγη πόλων. Η γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του πεδίου είναι σταθερή και εξαρτάται μόνο από τη συχνότητα του ρεύματος τροφοδοσίας και το πλήθος των ζευγών των πόλων.. Η σχέση που δίνει την καλούμενη σύγχρονη ταχύτητα περιστροφής (synchronous speed) σε rad/s είναι, n=2πf/p=100π/p [rad/s] (1.1α) για τη συχνότητα f = 50 Hz του Ελληνικού δικτύου. Μία πιο συνηθισμένη μονάδα μέτρησης της ταχύτητας περιστροφής είναι η rpm (revolutions per minute). Θεωρώντας ότι 1 rev = 2π rad, τότε για f = 50 Hz. n = 3000/p [rpm] (1.2β) Καθώς το πεδίο που προκαλείται από το στάτη περιστρέφεται στο διάκενο, επάγει μια εναλλασσόμενη τάση στα πηνία του ακίνητου δρομέα. Η συχνότητα της επαγόμενης τάσης εξαρτάται από το ρυθμό της μεταβολής του πεδίου, 14

16 δηλαδή για ακίνητο δρομέα είναι ίδια με εκείνη του στάτη. Το πεδίο του δρομέα συνεπώς δεν προέρχεται από ηλεκτρική τροφοδότηση του τυλίγματός του, αλλά από επαγωγή, όπως σε ένα μετασχηματιστή. Εξαιτίας του φαινομένου αυτού, ο κινητήρας αυτός ονομάζεται επαγωγικός ( induction motor). Τα πηνία του δρομέα είναι βραχυκυκλωμένα, είτε με κλωβό είτε μέσω εξωτερικών αντιστάσεων. Συνεπώς η επαγόμενη τάση προκαλεί τη ροή ισχυρών ρευμάτων στο δρομέα. Τα ρεύματα αυτά δημιουργούν μαγνητεγερτικές δυνάμεις οι οποίες αλληλεπιδρούν με το στρεφόμενο πεδίο του στάτη και δημιουργούν μηχανική ροπή, η οποία αναγκάζει το δρομέα να κινηθεί προς την κατεύθυνση της κίνησης του στρεφόμενου πεδίου. Καθώς η ταχύτητα περιστροφής του δρομέα αυξάνει, ο ρυθμός της μεταβολής του πεδίου του στάτη, όπως αυτός φαίνεται από το δρομέα, ελαττώνεται. Το σύστημα των πηνίων στάτη και δρομέα εξακολουθεί να λειτουργεί σαν ένας στρεφόμενος μετασχηματιστής που διεγείρεται από μια εναλλασσόμενη τάση η συχνότητα της οποίας ελαττώνεται, όσο αυξάνει η ταχύτητα περιστροφής του δρομέα. Σε κάποια χρονική στιγμή η επαγόμενη στο δρομέα τάση φτάνει σε μια χαμηλή τιμή, ώστε η ΜΕΔ που δημιουργείται από τα ρεύματα στα πηνία του δρομέα, να δίνει μια ροπή ίση με εκείνη του επιβαλλόμενου μηχανικού φορτίου. Τότε ο κινητήρας έχει φτάσει στο σημείο λειτουργίας του και η ταχύτητα περιστροφής είναι λίγο μικρότερη από τη σύγχρονη ταχύτητα του πεδίου στο διάκενο. Εάν ο κινητήρας λειτουργεί εν κενό, δηλαδή χωρίς μηχανικό φορτίο στον άξονα, τότε η παραγόμενη ηλεκτρομαγνητική ροπή ισούται με τις τριβές της περιστροφής του άξονα του κινητήρα. Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό ότι όσο υπάρχει ένα μηχανικό φορτίο στο κινητήρα, οσοδήποτε μικρό, η ταχύτητα περιστροφής του θα είναι πάντοτε μικρότερη από τη σύγχρονη. Καθώς η λειτουργία του κινητήρα στηρίζεται στην εξ επαγωγής διέγερση του δρομέα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει, έστω και ελάχιστη, διαφορά ταχύτητας περιστροφής μεταξύ του πεδίου στο διάκενο και του δρομέα της μηχανής. Εάν οι δυο αυτές ταχύτητες ήταν ίσες τότε τα πηνία του δρομέα θα έβλεπαν μια σταθερή τάση στο πρωτεύον και, φυσικά, η επαγόμενη τάση θα ήταν μηδέν. Η διαφορά στη ταχύτητα περιστροφής, ή ολίσθηση (slip) ορίζεται σαν, Ολίσθηση= n n m [rpm] (1.2) 15

17 όπου n m η πραγματική μηχανική ταχύτητα του δρομέα σε rpm. Ο όρος ολίσθηση χρησιμοποιείται για να εκφράσει ότι, από έναν παρατηρητή που στρέφεται με σύγχρονη ταχύτητα στο διάκενο, ο δρομέας φαίνεται να ολισθαίνει προς τα πίσω. Η ολίσθηση εκφράζεται συνηθέστερα σαν ποσοστό της σύγχρονης ταχύτητας, σύμφωνα με τη σχέση, s=n - n m /n (1.3) Η ολίσθηση ενός κινητήρα μπορεί, θεωρητικά, να μεταβάλλεται μεταξύ 0 και 1. Στην πράξη, είναι ιδιαίτερα χαμηλή και κυμαίνεται μεταξύ μερικών δεκάτων % έως το πολύ 10%. Η συχνότητα ρευμάτων και τάσεων στο δρομέα εξαρτάται από τη σχετική ταχύτητα μεταξύ του σύγχρονα στρεφόμενου πεδίου και του δρομέα, δηλαδή από την ολίσθηση και δίνεται από τη σχέση, f 2 = sf 1 (1.3) όπου f2 η συχνότητα στο δρομέα και f1 η συχνότητα τροφοδοσίας του στάτη. Στην ιδιότητα του δρομέα να περιστρέφεται με ταχύτητα διάφορη της σύγχρονης οφείλεται και η ονομασία ασύγχρονη μηχανή (asynchronous machine). 2.5 Τρόποι ελέγχου στροφών ασύγχρονου κινητήρα. Η ρύθμιση των στροφών ενός ασύγχρονου κινητήρα μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους. Σύμφωνα με τη σχέση 1.1, οι κυριότεροι τρόποι ρύθμισης στροφών είναι οι εξής: 1. Ρύθμιση της τάσης τροφοδοσίας μέσω μετασχηματιστή ή μέσω αντιπαράλληλα θυρίστορ. 2. Μεταβολή της αντίστασης του δρομέα σε περίπτωση δακτυλιοφόρου δρομέα. 3. Μεταβολή του αριθμού των πόλων. 4. Μεταβολή της ηλεκτρικής συχνότητας του στάτη. Από τη σχέση 1.4 λύνοντας ως προς τη μηχανική ταχύτητα του κινητήρα ω=ωs (1 s) συμπεραίνουμε ότι η μηχανική ταχύτητα του κινητήρα θα μεταβληθεί αν μεταβάλλουμε είτε την ολίσθηση του για ένα δεδομένο φορτίο, είτε τη σύγχρονη ταχύτητα του, τη ταχύτητα του μαγνητικού πεδίου του στάτηδρομέα. Οι μέθοδοι 1 και 2 μεταβάλλουν την ολίσθηση ενώ η 3 και 4 τη σύγχρονη ταχύτητα. Σ αυτό το σημείο, οι τυπικές χαρακτηριστικές του επαγωγικού κινητήρα κατά τη λειτουργία με σταθερή τάση και συχνότητα, 16

18 δίδεται στο παρακάτω σχήμα. Σχήμα 2.5 Χαρακτηριστική ροπής-στροφών. Αν με τη βοήθεια κινητήρα στραφεί ο άξονας της μηχανής πάνω από το σύγχρονο αριθμό στροφών, η ολίσθηση γίνεται αρνητική με αποτέλεσμα η ισχύς του κινητήρα αλλά και η ροπή του γίνεται αρνητική. Αρνητική ισχύς ενός κινητήρα ερμηνεύεται ως λειτουργία γεννήτριας. Επίσης, η μικρότερη ροπή ερμηνεύεται και ως μικρότερη ολίσθηση δηλαδή μικρότερες απώλειες στο εσωτερικό της μηχανής. Από το σχήμα 6 που ακολουθεί συμπεραίνουμε ότι η λειτουργία της μηχανής σε υπερσύγχρονο αριθμό στροφών (s<0), έχουμε λειτουργία γεννήτριας αποδίδοντας πραγματική ισχύ στο δίκτυο. Φυσικά σ αυτή τη κατάσταση λειτουργίας γίνεται χωρίς τη παρουσία φορτίου αφού η ροπή γίνεται αρνητική. Σχήμα 2.6 Χαρακτηριστική ροπή στροφών με υπερσύγχρονο αριθμό στροφών. 17

19 + : ευσταθή λειτουργία - : ασταθή λειτουργία. Ο ποιο γνωστός τρόπος ρύθμισης στροφών είναι η αύξηση της τάσης τροφοδοσίας των τυλιγμάτων του κινητήρα με σταθερή τη συχνότητα λειτουργίας. Η μέθοδος αυτή, όπως φαίνεται και από το σχήμα 1.7 μας επιτρέπει να έχουμε ρύθμιση στροφών σε μία μόνο περιοχή Σχήμα 2.7 Χαρακτηριστική ροπής στροφών ρυθμίζοντας μόνο τη τάση έχοντας σταθερή τη συχνότητα. Από τη σχέση 1.1 οι στροφές ασύγχρονου κινητήρα εξαρτάται και από τη συχνότητα. Αν κάνουμε την αντίστροφη διαδικασία της παραπάνω διερεύνησης, δηλαδή τη ρύθμιση της συχνότητας έχοντας τη τάση τροφοδοσίας σταθερή προκύπτει η παρακάτω χαρακτηριστική

20 Σχήμα 2.8 Χαρακτηριστική ροπής στροφών με σταθερή τάση και μεταβλητής συχνότητας. Συμπεραίνουμε ότι η παραπάνω μέθοδος ελαττώνει τη ροπή στον άξονα του κινητήρα όσο αυξάνουμε τις στροφές. Η συγκεκριμένη μέθοδος, είναι κατάλληλη σε συστήματα τα οποία απαιτούν υψηλές ροπές κατά την εκκίνηση και σε χαμηλές ταχύτητες και αρκετά μικρότερες ροπές σε ψηλές ταχύτητες. Φυσικά ο κινητήρας θα πρέπει να τηρεί προδιαγραφές ψύξης του, λόγω των υψηλών ρευμάτων που αναπτύσσονται κατά την εκκίνηση σε χαμηλές τιμές συχνοτήτων. Η ποιο διαδεδομένη μέθοδος διατήρησης της ροπής σε οποιαδήποτε κλίμακα τιμών στροφών, είναι αυτή της σταθερής διατήρησης του λόγου V/f. Η παρακάτω χαρακτηριστική παρουσιάζει τη μέθοδο αυτή. Σχήμα 2.9α Χαρακτηριστική ροπή στροφών με V/f σταθερό. 19

21 Σχήμα 2.9β Χαρακτηριστική ροπή στροφών με V/f σταθερό. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής είναι: Ρύθμιση στροφών σε μεγάλο εύρος. Ασήμαντες απώλειες. Ομαλή εκκίνηση. Λειτουργία του κινητήρα και πέρα από τις ονομαστικές τιμές. Μεγάλη αξιοπιστία συστήματος μετατροπέα-κινητήρα. 20

22 ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΙΣ 2.6 Εισαγωγή Ο αντιστροφέας ισχύος είναι μια ηλεκτρονική διάταξη ισχύος που επιτρέπει τη μετατροπή της συνεχούς τάσης ή του συνεχούς ρεύματος εισόδου σε εναλλασσόμενη τάση και ρεύμα, αντιστοίχως, με το επιθυμητό πλάτος και την επιθυμητή συχνότητα. Η δυνατότητα αυτή που μας παρέχει για ρύθμιση του πλάτους αλλά και της συχνότητας της εναλλασσόμενης τάσης εξόδου είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε για τον έλεγχο της λειτουργίας μιας ασύγχρονης μηχανής επαγωγής. Για το λόγο αυτό δεν νοείται μοντέρνα εφαρμογή ελέγχου κινητήρα επαγωγής χωρίς την χρήση αντιστροφέα. Οι αντιστροφείς διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες, ανάλογα µε τη μορφή της πηγής εισόδου: τους αντιστροφείς πηγής τάσης και τους αντιστροφείς πηγής ρεύµατος. Οι αντιστροφείς πηγής τάσης (voltage source or voltage fed inverters) τροφοδοτούνται από µια πηγή συνεχούς τάσης, ιδανικά µε μηδενική εσωτερική σύνθετη αντίσταση. Η τάση της πηγής εισόδου μπορεί να είναι σταθερή ή μεταβλητή. Η συνεχής τάση εισόδου προέρχεται από μπαταρίες, από φωτοβολταϊκά στοιχεία, ή συνηθέστερα από την ανόρθωση της τάσης του δικτύου. Η έξοδος των αντιστροφέων πηγής τάσης εμφανίζει χαρακτηριστικά πηγής τάσης. Οι αντιστροφείς πηγής ρεύµατος (current source or current fed inverters) τροφοδοτούνται από µια μεταβλητή πηγή συνεχούς ρεύµατος, ιδανικά µε άπειρη εσωτερική σύνθετη αντίσταση. Οι αντιστροφείς πηγής ρεύµατος χρησιμοποιούνται κυρίως στον έλεγχο ac κινητήρων πολύ μεγάλης ισχύος. Αντίστοιχα µε τους αντιστροφείς πηγής τάσης, η εναλλασσόμενη έξοδος των αντιστροφέων πηγής ρεύµατος παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά της πηγής ρεύµατος. Οι αντιστροφείς διακρίνονται ακόμη σε μονοφασικούς και πολυφασικούς, ανάλογα µε τη μορφή της εναλλασσόμενης εξόδου. Από τους πολυφασικούς αντιστροφείς θα αναφερθούμε µόνο στους τριφασικούς, που είναι οι πλέον διαδεδομένοι. Σ όλους τους αντιστροφείς υπάρχει η δυνατότητα ρύθμισης της συχνότητας εξόδου. Η ρύθμιση του πλάτους των τάσεων (ρευµάτων) εξόδου επιτυγχάνεται είτε µε κατάλληλο έλεγχο των διακοπτών του αντιστροφέα ή εξωτερικά, µε έλεγχο της συνεχούς τάσης (ρεύµατος) εισόδου. Όπως και στους προηγούμενους μετατροπείς θεωρούμε ότι οι διακόπτες είναι ιδανικοί. Ακόμη, η εξέταση των αντιστροφέων θα γίνει υποθέτοντας ότι το φορτίο είναι ένας ac κινητήρας. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει η απαίτηση για ηλεκτρική απομόνωση και μικρή αρµονική παραμόρφωση της εναλλασσόμενης εξόδου. Αντίθετα, στην 21

23 έξοδο των αντιστροφέων που χρησιμοποιούνται στα UPS υπάρχει συνήθως μετασχηματιστής αποµόνωσης και φίλτρα, για την παραγωγή ημιτονοειδούς τάσης µε πολύ μικρή ολική αρµονική παραμόρφωση (ΤΗD). 2.7 Μονοφασικοί αντιστροφείς Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία ηµιγέφυρας Η συνδεσμολογία ηµιγέφυρας για τον μονοφασικό αντιστροφέα φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: Σχήμα 2.10 Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία ημιγέφυρας Οι διακόπτες S1, S2 μπορεί να είναι BJTs, MOSFETs, IGBTs, GTOs ή θυρίστορ ανάλογα µε την απαιτούμενη ισχύ εξόδου 2. Οι δίοδοι D1, D2 ονομάζονται δίοδοι ελεύθερης διέλευσης και χρησιμοποιούνται για να επιτρέψουν τη διέλευση του ρεύµατος εξόδου όταν οι διακόπτες S1, S2 βρίσκονται σε κατάσταση αποκοπής (ανάλογα πάντα µε το είδος του φορτίου). Η τάση εξόδου είναι ένας δικατάστατος τετραγωνικός παλµός µε πλάτος ±V/2. Ο έλεγχος της τάσης εξόδου είναι δυνατόν να επιτευχθεί µε τη μεταβολή των διαστημάτων αγωγής των διακοπτών S1, S2 µέσω των παλµών έναυσης αυτών. Όταν η τάση εξόδου πρέπει να αυξηθεί, τότε τα χρονικά διαστήματα αγωγής των διακοπτών πρέπει να αυξηθούν και αντίστοιχα, όταν επιθυμούμε μείωση της τάσης εξόδου, τα χρονικά διαστήματα αγωγής των διακοπτών πρέπει να μειωθούν. Συνεπώς, µε κατάλληλη αυξομείωση των διαστημάτων αγωγής των ηµιαγωγικών διακοπτών (µέσω των αντίστοιχων παλµών έναυσης) μπορούμε να επιτύχουμε σταθεροποίηση της τάσης εξόδου σε σχέση µε τις διάφορες διακυμάνσεις της πηγής εισόδου. 22

24 2.7.2 Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία πλήρους γέφυρας Τα μειονεκτήματα του μονοφασικού αντιστροφέα σε συνδεσμολογία ηµιγέφυρας εξαλείφονται µε τη συνδεσμολογία πλήρους γέφυρας που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: Σχήμα 2.1 Μονοφασικός αντιστροφέας σε συνδεσμολογία πλήρους γέφυρας Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η παραπάνω τοπολογία αποτελείται ουσιαστικά από δύο ηµιγέφυρες µε αποτέλεσμα η τάση εξόδου να έχει ίσο πλάτος µε την τάση εισόδου. Όταν το ρεύμα και η τάση εξόδου έχουν ομόσημες τιμές τότε ενεργός ισχύς μεταφέρεται από την είσοδο του αντιστροφέα προς την έξοδο. Πιο συγκεκριμένα, όταν η τάση και το ρεύμα εξόδου έχουν θετικές τιμές, παρατηρούμε ότι άγει το ζεύγος διακοπτών [S1, S4], ενώ όταν έχουν αρνητικές τιμές άγει το ζεύγος [S2, S3] Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουµε ότι τα δικτυώµατα παθητικών στοιχείων Li, Ci και Lo, Co που φαίνονται στα σχήµατα 2.1, 2.2 αποτελούν τα φίλτρα εισόδου και εξόδου αντίστοιχα των τοπολογιών και ποικίλλουν ανάλογα µε τις προδιαγραφές των εφαρµογών. 2.8 Τριφασικοί αντιστροφείς Ο συμβατικός τριφασικός αντιστροφέας αποτελείται στην ουσία από τρεις ηµιγέφυρες συνδεδεμένες παράλληλα, µε αποτέλεσμα η έξοδος σε κάθε φάση ξεχωριστά να περιγράφεται από την αρχή λειτουργίας του µμονοφασικού αντιστροφέα ηµιγέφυρας. Είναι ευνόητο ότι οι κυματομορφές εξόδου διαφέρουν κατά 120 ανά φάση και έχουν το ίδιο πλάτος. Το υποθετικό ουδέτερο σηµείο είναι το σηµείο αναφοράς για τις φασικές τάσεις και συχνά συμπίπτει µε τη γείωση του συστήματος (ως γείωση θα χρησιμοποιηθεί και στην προτεινόμενη τοπολογία). Ορίζεται ανάλογα µε τα επίπεδα dc τάσης που επιθυμούμε να τροφοδοτούν το 23

25 σύστηµα. Όσον αφορά στο φορτίο του συστήματος, μπορεί να είναι ισορροπημένο ή µη και να περιέχει οποιοδήποτε συνδυασµό αντίστασης, αυτεπαγωγής ή χωρητικότητας. Συνδέεται είτε κατ αστέρα είτε κατά τρίγωνο και αντιστοίχως προσαρμόζεται και το φίλτρο εξόδου. Σχήμα 2.12 Τριφασικός αντιστροφέας Υπάρχουν δύο τρόποι παλμοδότησης των τρανζίστορ: αυτή των 180 ο και των 120 ο αγωγής Αγωγή 180 ο Κάθε τρανζίστορ άγει για 180 ο. Τρία τρανζίστορ βρίσκονται σε αγωγή σε κάθε χρονική στιγμή. Όταν το τρανζίστορ Q1 ανάβεται, ο ακροδέκτης α συνδέεται στον θετικό πόλο της τάσης τροφοδοσίας. Όταν το τρανζίστορ Q4 ανάβεται, ο ακροδέκτης α φέρνεται στον θετικό πόλο της τροφοδοσίας. Υπάρχουν 6 τρόποι λειτουργίας σε κάθε κύκλο και η διάρκεια κάθε κύκλου είναι 60 ο. Τα τρανζίστορ αριθμούνται με την σειρά παλμοδότησης των τρανζίστορ (πχ. 123, 234, 345, 456, 561, 612). Τα σήματα έναυσης που φαίνονται στο Σχήμα 12β είναι μετατοπισμένα μεταξύ τους κατά 60 ο για να προκύψουν τριφασικές συμμετρικές (θεμελιώδεις) τάσεις. 24

26 Σχήμα 2.13 Τριφασικός αντιστροφέας γέφυρας 25

27 2.8.2 Αγωγή 120 ο Σ αυτό τον τύπο ελέγχου, κάθε τρανζίστορ άγει για 120 ο. Μόνο δύο τρανζίστορ παραμένουν σε αγωγή σε κάθε χρονική στιγμή. Τα σήματα έναυσης φαίνονται στο Σχήμα Η ακολουθία αγωγής των τρανζίστορ είναι 61, 12, 23, 34, 45, 61. Υπάρχουν τρεις τρόποι λειτουργίας σε κάθε ημιπερίοδο και τα ισοδύναμα κυκλώματα για φορτίο συνδεδεμένο σε αστέρα φαίνονται στο Σχήμα 2.15α. Κατά τη διάρκεια του τρόπου 1 για 0 ωt π/3, άγουν τα τρανζίστορ 1 και 6. Vs uan 2 u bn V s u cn 0 2 Κατά τη διάρκεια του τρόπου 2 για π/3 ωt 2π/3, τα τρανζίστορς 1 και 2 άγουν. Vs uan u bn 0 2 u cn V s 2 Σχήμα 2.14 Σήματα έναυσης για αγωγή 120 ο 26

28 Σχήμα 2.15 Ισοδύναμα κυκλώματα για ωμικό φορτίο συνδεδεμένο σε αστέρα. Κατά τη διάρκεια του τρόπου 3 για 2π/3 ωt 3π/3, τα τρανζίστορ 2 και 3 άγουν. u an 0 Vs ubn 2 u cn Vs 2 Οι φασικές τάσεις που φαίνονται στο Σχήμα 2.13 μπορούν να εκφρασθούν σαν σειρές Fourier ως u u u an bn cn 2V n s cos sin n t n1,3,5,... n 6 6 2V n s cos sin n t n1,3,5,... n 6 2 2V n 7 s cos sin n t n1,3,5,... n 6 6 Η πολική τάση μεταξύ a και b είναι u 3u με φασική προπορεία 30 ο. Υπάρχει μια καθυστέρηση π/6 μεταξύ της σβέσης του Q1 και της έναυσης του Q4. Έτσι δεν θα υπάρξει βραχυκύκλωμα της τροφοδοσίας μέσω των άνω και κάτω τρανζίστορ. Σε οποιοδήποτε χρόνο, δύο ακροδέκτες φορτίου συνδέονται στην τροφοδοσία και ο τρίτος παραμένει ανοικτός. Το δυναμικό αυτού του ανοικτού ακροδέκτη θα εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του φορτίου και δεν μπορεί να προσδιορισθεί. Εφόσον ένα τρανζίστορ άγει για 120 ο, τα τρανζίστορ χρησιμοποιούνται λιγότερο σε σύγκριση με εκείνα της αγωγής 180 ο για τις ίδιες συνθήκες φορτίου. ab an 2.9 Έλεγχος τάσης μονοφασικών αντιστροφέων Σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές, συχνά είναι απαραίτητο να ελέγχεται η τάση εξόδου του αντιστροφέα ώστε (1) να αντισταθμίζονται μεταβολές της τάσης τροφοδοσίας, (2) να ρυθμίζεται η τάση του αντιστροφέα και (3) να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις ελέγχου τάσης/συχνότητα. Υπάρχουν διάφορες 27

29 τεχνικές για να μεταβληθεί το κέρδος του αντιστροφέα. Η πιο αποδοτική μέθοδος ελέγχου του κέρδους (και της τάσης εξόδου) είναι να ενσωματωθεί έλεγχος διαμόρφωσης πλάτους παλμού (PMW) στον αντιστροφέα. Οι πιο κοινές τεχνικές είναι 1. Μονοπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού 2. Πολυπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού 3. Ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού 4. Τροποποιημένη ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού 5. Έλεγχος φασικής μετατόπισης Μονοπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού Στον έλεγχο μονοπαλμικής διαμόρφωσης πλάτους, υπάρχει μόνο ένας παλμός ανά ημιπερίοδο και το πλάτος του παλμού μεταβάλλεται για να ελέγχεται η τάση εξόδου του αντιστροφέα. Το Σχήμα 2.16 δείχνει την παραγωγή των σημάτων έναυσης και την τάση εξόδου των μονοφασικών αντιστροφέων γέφυρας. Τα σήματα έναυσης παράγονται με σύγκριση ενός ορθογωνικού σήματος αναφοράς Α r με ένα τριγωνικό σήμα φορέα πλάτους Α c. Η συχνότητα του σήματος αναφοράς καθορίζει τη θεμελιώδη συχνότητα της τάσης εξόδου. Με μεταβολή της Α r από 0 έως Α c, το πλάτος παλμού δ, μπορεί να μεταβάλλεται από 0 έως 180 ο. Ο λόγος των Α r και Α c είναι μεταβλητή ελέγχου και ορίζεται ως δείκτης διαμόρφωσης πλάτους ή απλά δείκτης διαμόρφωσης. A r c Η ενεργός τάση εξόδου μπορεί να βρεθεί από τη σχέση: V V 2 dt s V s Η σειρά Fourier της τάσης εξόδου δίνει 4V s n u0 t sin sin nt n 2 n1,3,5,... 28

30 Σχήμα Μονοπαλμική διαμόρφωση πλάτους Το σχήμα 2.17 δείχνει το αρμονικό περιεχόμενο συναρτήσει του δείκτη διαμόρφωσης, Μ. η κύρια αρμονική είναι η τρίτη και ο συντελεστής παραμόρφωσης αυξάνει σημαντικά σε χαμηλή τάση εξόδου. 29

31 Σχήμα 2.17 Αρμονικό περιεχόμενο μονοπαλμικής διαμόρφωσης πλάτους παλμού Πολυπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού Το αρμονικό περιεχόμενο μπορεί να μειωθεί με την χρήση αρκετών παλμών σε κάθε ημιπερίοδο της τάσης εξόδου. Η παραγωγή των σημάτων έναυσης και σβέσης των τρανζίστορ φαίνεται στο Σχήμα 17α με σύγκριση ενός σήματος αναφοράς με μια τριγωνική κυματομορφή φορέα. Η συχνότητα του σήματος αναφοράς καθορίζει την συχνότητα εξόδου f 0 και η συχνότητα φορέα f c καθορίζει τον αριθμό των παλμών ανά ημιπερίοδο, p. Ο δείκτης διαμόρφωσης ελέγχει την τάση εξόδου. Αυτός ο τύπος διαμόρφωσης είναι γνωστός και σαν Ομοιόμορφη διαμόρφωση πλάτους παλμού (UPWM). Ο αριθμός παλμών ανά ημιπερίοδο βρίσκεται από την σχέση p f m c f 2 f 0 2 όπου m f fc / f0 ορίζεται σαν δείκτης διαμόρφωσης συχνότητας. Η μεταβολή του δείκτη διαμόρφωσης μ από 0 ως 1 μεταβάλλει το πλάτος του παλμικού από 0 ως π/p και την τάση εξόδου από 0 ως V s. Η τάση εξόδου για μονοφασικούς αντιστροφείς φαίνεται στο Σχήμα 2.15β για την πολυπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού. Αν δ είναι το πλάτος κάθε παλμού, η ενεργός τιμή της τάσης εξόδου μπορεί να βρεθεί από την σχέση 30

32 31 p V t d V p V s p p s Σχήμα 2.18 Πολυπαλμική διαμόρφωση πλάτους παλμού. Το Σχήμα 18 δείχνει το αρμονικό περιεχόμενο συναρτήσει της μεταβολής του δείκτη διαμόρφωσης για πέντε (5) παλμούς ανά ημιπερίοδο. Η τάξη των αρμονικών είναι η ίδια με εκείνη της μονοπαλμικής διαμόρφωσης. Ο συντελεστής παραμόρφωσης μειώνεται σε σύγκριση με εκείνον της μονοπαλμικής διαμόρφωσης. Όμως λόγω του μεγαλύτερου αριθμού διακοπών των τρανζίστορ ισχύος, οι διακοπτικές απώλειες θα αυξηθούν. Με μεγαλύτερους αριθμούς του p, τα πλάτη των αρμονικών μικρότερης τάξης θα ήταν μικρότερα, αλλά τα πλάτη κάποιων ανώτερων αρμονικών θα αυξανόταν. Όμως τέτοιες ανώτερης τάξης αρμονικές δημιουργούν ασήμαντη κυμάτωση ή μπορούν εύκολα να φιλτραριστούν.

33 Σχήμα 2.19 Αρμονικό περιεχόμενο πολυπαλμικής διαμόρφωσης πλάτους Ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού Αντί της διατήρησης του ίδιου πλάτους όλων των παλμών της πολυπαλμικής διαμόρφωσης πλάτους παλμού, το πλάτος κάθε παλμού μεταβάλλεται ανάλογα με το πλάτος ενός ημιτονοειδούς κύματος τοποθετημένου στο κέντρο του ίδιου παλμού. Ο συντελεστής παραμόρφωσης και οι αρμονικές μικρότερης τάξης μειώνονται σημαντικά. Τα σήματα έναυσης και σβέσης, όπως φαίνονται στο Σχήμα 2.20α, παράγονται σε σύγκριση ενός ημιτονοειδούς σήματος αναφοράς με ένα τριγωνικό κύμα φορέα συχνότητας f c. Αυτός ο τρόπος διαμόρφωσης χρησιμοποιείται στις βιομηχανικές εφαρμογές και είναι γνωστός σαν ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού (SPWM). Η συχνότητα του σήματος αναφοράς f r, καθορίζει την συχνότητα εξόδου του αντιστροφέα f 0 και το μέγιστο πλάτος του Α r ελέγχει τον δείκτη διαμόρφωσης Μ και κατά συνέπεια την ενεργό τιμή της τάσης εξόδου V 0. Ο αριθμός παλμών ανά ημιπερίοδο εξαρτάται από την συχνότητα του φορέα. Με τον περιορισμό ότι δύο τρανζίστορ από του ίδιου κλάδου (Q1 και Q4) δεν μπορούν να άγουν ταυτόχρονα, η στιγμιαία τάση εξόδου φαίνεται στο Σχήμα 2.19α. Τα ίδια σήματα έναυσης και σβέσης μπορούν να παραχθούν και με την χρήση του τριγωνικού φορέα που φαίνεται στο Σήμα 2.20β. Η ενεργός τάση της εξόδου μπορεί να μεταβληθεί με μεταβολή του δείκτη διαμόρφωσης Μ. Μπορεί να παρατηρηθεί ότι η περιοχή κάθε παλμού αντιστοιχεί κατά προσέγγιση στην περιοχή κάτω από το ημιτονοειδές κύμα μεταξύ γειτονικών μέσων σημείων των περιόδων αποκοπής στα σήματα έναυσης και σβέσης. Αν δm είναι το πλάτος του m παλμού, η παρακάτω σχέση μπορεί να δώσει την ενεργό τιμή της τάσης εξόδου 32

34 V 1 p 2 m 0 V s m1 Σχήμα 2.20 Ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού. Στο Σχήμα 2.21 φαίνεται το αρμονικό περιεχόμενο της μεθόδου για πέντε παλμούς ανά ημιπερίοδο. Ο συντελεστής παραμόρφωσης είναι σημαντικά μειωμένος σε σχέση με την πολυπαλμική διαμόρφωση. Αυτός ο τύπος διαμόρφωσης απαλείφει όλες τις αρμονικές με τάξεις που είναι μικρότερες ή ίσες με 2p-1. Για p=5, η αρμονική μικρότερης τάξης είναι η ενάτη. Σχήμα 2.21 Αρμονικό περιεχόμενο της ημιτονοειδούς διαμόρφωσης πλάτους παλμού. 33

35 Η τάση εξόδου ενός αντιστροφέα περιέχει αρμονικές. Η ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού ωθεί τις αρμονικές σε μια περιοχή υψηλών συχνοτήτων γύρω από την διακοπτική συχνότητα f c και τα πολλαπλάσιά της, δηλαδή αρμονικές κοντά στις τάξεις m f, 2m f, 3m f κοκ. Οι συχνότητες στις οποίες οι αρμονικές τάσεις εμφανίζονται μπορούν να σχετιστούν με την σχέση f c jm f k f c όπου η αρμονική n τάξης ισούται με την k πλευρική του j πολλαπλασίου του δείκτη διαμόρφωσης συχνότητας m f. Έτσι n jm f k 2 jp k για j = 1, 2, 3, και k = 1, 3, 5, Η μέγιστη τιμή της θεμελιώδους τάσης εξόδου για έλεγχο PWM και SPWM μπορεί να βρεθεί προσεγγιστικά από την σχέση V 1 για 0 d 1.0 m dv s Για d=1, η παραπάνω σχέση δίνει το μέγιστο πλάτος της θεμελιώδους τάσης εξόδου σαν Vm 1 max Vs. Αλλά η V m1max μπορεί να γίνει ίση με 4V / s V s για ορθογωνική έξοδο. Για να αυξηθεί η θεμελιώδης της τάσης εξόδου, η d πρέπει να αυξηθεί πάνω από 1.0. Η λειτουργία με d μεγαλύτερο από 1 λέγεται υπερδιαμόρφωση. Η τιμή του d στην οποία η V m1max είναι ίση με 1.278V s εξαρτάται από τον αριθμό παλμών ανά ημιπερίοδο p και είναι περίπου 3 για p=7. Η υπερδιαμόρφωση ουσιαστικά οδηγεί σε λειτουργία ορθογωνικού κύματος και προσθέτει περισσότερες αρμονικές σε σχέση με την λειτουργία στην γραμμική περιοχή (d μικρότερο του 1). Η υπερδιαμόρφωση αποφεύγεται σε εφαρμογές που απαιτούν χαμηλή παραμόρφωση πχ. Τροφοδοτικά αδιάλειπτης παροχής Τροποποιημένη διαμόρφωση πλάτους παλμού Το Σχήμα 2.19 δείχνει ότι τα πλάτη των παλμών που βρίσκονται πλησιέστερα στη μέγιστη τιμή του ημιτονοειδούς κύματος δεν μεταβάλλονται σημαντικά με μεταβολή του δείκτη διαμόρφωσης. Αυτό οφείλεται στα χαρακτηριστικά του ημιτονοειδούς κύματος και η ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού μπορεί να τροποποιηθεί έτσι ώστε το κύμα φορέα να εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια του πρώτου και τελευταίου διαστήματος των 60 ο ανά ημιπερίοδο. Αυτός ο τύπος διαμόρφωσης είναι γνωστός σαν τροποποιημένη ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους (MSPWM) και φαίνεται στο Σχήμα η θεμελιώδης συνιστώσα αυξάνει και το αρμονικό της περιεχόμενο βελτιώνεται. Μειώνεται ο αριθμός των διακοπών των ηµιαγωγικών στοιχείων και έτσι μειώνονται και οι διακοπτικές απώλειες. 34

36 Το αρμονικό περιεχόμενο φαίνεται στο Σχήμα 2.23 για πέντε παλμούς ανά ημιπερίοδο. Ο αριθμός παλμών q, στην περίοδο 60 ο κανονικά σχετίζεται με τον λόγο συχνοτήτων, ιδιαίτερα στους τριφασικούς αντιστροφείς με την σχέση f c f 0 6q 3 Σχήμα 2.22 Τροποποιημένη ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού. Σχήμα 2.23 Αρμονικό περιεχόμενο τροποποιημένης ημιτονοειδούς διαμόρφωσης πλάτους παλμού. 35

37 2.9.5 Έλεγχος φασικής μετατόπισης Ο έλεγχος τάσης μπορεί να γίνει με την χρήση πολλαπλών αντιστροφέων και με άθροιση των τάσεων εξόδου των επιμέρους αντιστροφέων. Η απλή μονοφασική γέφυρα μπορεί να θεωρηθεί ως άθροισμα των δύο ημιγεφυρών. Μια φασική μετατόπιση 180 ο παράγει μια τάση εξόδου όμοια με αυτή που φαίνεται στο Σχήμα 2.22γ, ενώ μια μετατόπιση γωνίας β παράγει μια έξοδο που φαίνεται στο Σχήμα 2.22ε. Σχήμα 2.24 Έλεγχος φασικής μετατόπισης Η ενεργός τάση εξόδου είναι V0 V s Εάν 2V s ua0 sin nt n n1,3,5,... τότε 2V s ub0 sin nt n n1,3,5,... 36

38 Η στιγμιαία τάση εξόδου, u ab u a0 u b0 2V s sin nt sin nt n n1,3,5,... n1,3,5,... 4V s n sin cos nt n 2 2 και η ενεργός τιμή της θεμελιώδους τάσης εξόδου είναι V 1 4 V s 2 sin 2 Η προηγούμενη σχέση δείχνει ότι η τάση εξόδου μπορεί να μεταβληθεί με μεταβολή της γωνίας καθυστέρησης. Αυτός ο τύπος ελέγχου είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για εφαρμογές μεγάλης ισχύος που απαιτούν έναν μεγάλο αριθμό τρανζίστορ παράλληλα Έλεγχος τάσης τριφασικών αντιστροφέων Ένας τριφασικός αντιστροφέας μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελείται από τρεις μονοφασικούς αντιστροφείς και η έξοδος κάθε μονοφασικού αντιστροφέα μετατοπίζεται κατά 120 ο. Οι τεχνικές ελέγχου που συζητήθηκαν προηγουμένως εφαρμόζονται επίσης στους τριφασικούς αντιστροφείς. Σαν παράδειγμα, στο Σχήμα 24 φαίνεται η παραγωγή σημάτων έναυσης και σβέσης με ημιτονοειδή διαμόρφωση. Υπάρχουν τρία ημιτονοειδή κύματα αναφοράς μετατοπισμένα κατά 120 ο. Ένα κύμα φορέα συγκρίνεται με το σήμα αναφοράς που αντιστοιχεί σε μια φάση για να παράγει τα σήματα έναυσης για αυτή την φάση. Η τάση εξόδου όπως φαίνεται στο Σχήμα 2.25, παράγεται με απαλοιφή της συνθήκης ότι δύο διακοπτικά στοιχεία του ίδιου κλάδου δεν μπορούν να άγουν ταυτόχρονα. Σχήμα 2.25 Ημιτονοειδής διαμόρφωση πλάτους παλμού τριφασικού αντιστροφέα. 37

39 Τριφασικοί Ασύγχρονοι-Επαγωγικοί Κινητήρες με τη Χρήση Αντιστροφέων Πολλαπλών Επιπέδων με Πηγή Τάσης 2.11 Εισαγωγή Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, χάρη στην εξέλιξη των ηλεκτρονικών ισχύος, έχουν γίνει ριζικές αλλαγές στο χώρο της ηλεκτρικής κίνησης. Η χρήση των ασύγχρονων κινητήρων στη βιομηχανία, στις ηλεκτράμαξες και στα υβριδικά αυτοκίνητα έχει αρχίσει να γίνεται µε μεγάλη επιτυχία και ο DC κινητήρας παραδίδει τη σκυτάλη στον ασύγχρονο επαγωγικό κινητήρα, ο οποίος ως πιο ανθεκτικός, πιο στιβαρός και πιο οικονομικός αρχίζει να καθιερώνεται ως η πλέον κινητήρια δύναμη. Αυτό όμως, προϋποθέτει την ανάπτυξη πολύπλοκων συστημάτων ελέγχου µε τα οποία θα οδηγούνται οι διατάξεις των ηλεκτρονικών ισχύος Ο έλεγχος των ασύγχρονων κινητήρων βραχυκυκλωμένου δροµέα, θα ήταν αδύνατος χωρίς τη χρήση τέτοιων διατάξεων. Εάν, ένας ασύγχρονος κινητήρας τροφοδοτηθεί µε µια εναλλασσόμενη τάση σταθερής συχνότητας, όπως αυτή του δικτύου, ο κινητήρας θα περιστραφεί µε µια συγκεκριμένη ταχύτητα, την ονομαστική του, χωρίς να είναι δυνατή η μεταβολή της. Οι συμβατικές μέθοδοι ελέγχου εμφανίζουν μεγαλύτερες απώλειες ενέργειας και είναι μικρότερης αξιοπιστίας σε σύγκριση µε κινητήρια συστήματα που τροφοδοτούνται µέσω διατάξεων ηλεκτρονικών ισχύος. Για να μεταβάλλουμε και να ελέγξουμε τις στροφές του ασύγχρονου κινητήρα µε βραχυκυκλωμένο δροµέα είναι απαραίτητη η χρήση διατάξεων ηλεκτρονικών ισχύος. Έτσι, ανορθώνοντας την εναλλασσόμενη τάση του δικτύου, μπορούμε να πάρουμε µια σταθερή συνεχή τάση, η οποία θα τροφοδοτήσει έναν αντιστροφέα πηγής τάσης. Ο αντιστροφέας µε κατάλληλη παλμοδότηση μπορεί Σχήμα 2.26 Κινητήριο σύστημα μεταβλητής συχνότητας, χρησιμοποιώντας μετατροπείς ισχύος. 38

40 να δώσει στην έξοδό του εναλλασσόμενη τάση μεταβλητής ενεργού τιμής και μεταβλητής συχνότητας (σχήμα 2.26). Με µια τέτοια τάση είναι δυνατό να ελέγξουμε τον ασύγχρονο κινητήρα και να μεταβάλουμε τις στροφές και τη ροπή του ανάλογα µε τις ανάγκες του συστήματος. Στο σχήμα 2.26 βλέπουμε ένα συνηθισμένο κινητήριο σύστημα µε ασύγχρονο κινητήρα. Στο σύστημα αυτό χρησιμοποιούνται δύο μετατροπείς ισχύος, ένας ανορθωτής και ένας αντιστροφέας. Σε συστήματα υψηλών προδιαγραφών ο μετατροπέας ισχύος που λειτουργεί εδώ ως ανορθωτής θα μπορούσε να ήταν κι αυτός ελεγχόμενος και να λειτουργεί κατά περιπτώσεις ως αντιστροφέας, αφού εγκατασταθούν κατάλληλα φίλτρα στην είσοδό του, έτσι κατά την πέδη του κινητήρα θα ήταν δυνατό να μεταφέρεται ισχύς προς το δίκτυο, αφού ο κινητήρας θα λειτουργούσε ως γεννήτρια. Δηλαδή θα είχαμε αναγεννητική πέδηση Οδήγηση τριφασικού Αντιστροφέα σε Κινητήρια Συστήµατα Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η πυροδότηση τριφασικού αντιστροφέα µε τροφοδοσία συνεχούς τάσης δύο σημείων. Ο αντιστροφέας αυτού του τύπου (σχήμα 2.27) είναι ο πιο συνηθισμένος και έχει αρκετά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αυτός τροφοδοτείται από µια πηγή συνεχούς τάσης και µε την κατάλληλη παλµοδότηση, παράγεται στην έξοδό του εναλλασσόμενη τριφασική τάση, µε την οποία τροφοδοτείται το φορτίο. Το προς εξέταση φορτίο που συνδέουμε στην έξοδο του αντιστροφέα (abc) είναι ένας τριφασικός ασύγχρονος κινητήρας βραχυκυκλωμένου δροµέα. Τα διακοπτικά στοιχεία θα πρέπει να παλµοδοτούνται κατάλληλα ώστε να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα στην έξοδό του. Δηλαδή, ο κινητήρας θα οδηγείται στην επιθυμητή κατάσταση µε την κατάλληλη παλµοδότηση του αντιστροφέα, από το κύκλωμα ελέγχου. Επομένως η οδήγηση του αντιστροφέα θα συνδέεται άμεσα µε τον έλεγχο του κινητήρα. Γνωρίζοντας την επιθυμητή τάση που θα θέλαμε να έχουμε στην έξοδο του αντιστροφέα και επομένως την τάση εισόδου στο φορτίο µας, διαμορφώνουνε ένα πλήθος παλµών οι οποίοι θα παλµοδοτήσουν τα ηµιαγώγιµα στοιχεία του Σχήμα 2.27 Διάταξη τριφασικού αντιστροφέα µε τροφοδοσία συνεχούς τάσης δύο σημείων. 39

41 αντιστροφέα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα ηµιαγώγιµα στοιχεία του αντιστροφέα οδηγούνται από µια κυματομορφή διαμορφωμένου εύρους παλµών (Pulse Width Modulation). Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για την παραγωγή κυματομορφής διαμορφωμένου εύρους παλµών (PWM). Μια αναλυτική περιγραφή των μεθόδων θα ξέφευγε από το σκοπό αυτής της εργασίας. Οι πιο γνωστές και διαδεδομένες μέθοδοι PWM είναι οι εξής: Ηνηµιτονοειδής διαμόρφωση εύρους παλµών (Sinusoidal PWM) Διαμόρφωση µε σταθεροποίηση και έλεγχο ρεύµατος (Hysteresis band current control PWM) ιαµόρφωση µε περιστρεφόμενο διάνυσμα τάσης (Space Vector PWM) Μια άλλη μέθοδος παλµοδότησης του αντιστροφέα, που από τη φύση της (bang- bang control) δεν είναι PWM παλµοδότηση, θα δούµε σε επόµενο κεφάλαιο και εφαρμόζεται στον άµεσο έλεγχο ροπής 2.13 Ανασκόπηση μεθόδων ελέγχου Ασύγχρονου Κινητήρα τροφοδοτούμενοι µε Αντιστροφέα Ο ασύγχρονος επαγωγικός κινητήρας IM (Induction Motor), µε βραχυκυκλωμένο δροµέα, χάρη στα γνωστά του πλεονεκτήματα, την απλή κατασκευή, την αξιοπιστία,τα ην ανθεκτικότητα, και το χαμηλό του κόστος, έχει βρει πάρα πολλές, μεγάλης κλίμακας, βιομηχανικές εφαρμογές. Επιπλέον, σε αντίθεση µε τον DC κινητήρα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε επικίνδυνο περιβάλλον µε εκρηκτικές ύλες αφού δεν υπάρχει πρόβλημα µε σπινθήρες και διάβρωση. Ωστόσο, αυτά τα πλεονεκτήματα παραγκωνίζονται από τα προβλήματα ελέγχου όταν χρησιμοποιούμε έναν IM σε βιοτεχνικούς οδηγούς µε απαίτηση υψηλής απόδοσης. Ο έλεγχος ενός επαγωγικού κινητήρα (IM) μπορεί να χωριστεί σε βαθμωτό και διανυσματικό έλεγχο. Η γενική ταξινόμησης των μεθόδων ελέγχου μεταβλητήςσυχνότητας φαίνεται στο σχήµα Στο βαθµωτό έλεγχο, ο οποίος βασίζεται σε σχέσεις που ισχύουν στη µόνιµη κατάσταση λειτουργίας, ελέγχεται µόνο το μέτρο και η συχνότητα (γωνιακή ταχύτητα) των χωρικών διανυσμάτων της τάσης, του ρεύµατος και της μαγνητικής ροής. Συνεπώς, ο βαθμωτός έλεγχος δεν επιδρά πάνω στη θέση των χωρικών διανυσµάτων, κατά τις μεταβατικές καταστάσεις. Αντιθέτως, στο διανυσµατικό έλεγχο, ο οποίος βασίζεται σε σχέσεις που ισχύουν σε δυναµικές καταστάσεις, δεν ελέγχεται µόνο το μέτρο και η συχνότητα (γωνιακή ταχύτητα) αλλά και οι στιγμιαίες θέσεις των χωρικών διανυσµάτων της τάσεως, του ρεύµατος και της μαγνητικής ροής. Επομένως, ο διανυσματικός έλεγχος επιδρά στη θέση των χωρικών διανυσµάτων και εξασφαλίζει το σωστό τους προσανατολισμό στη µόνιµη αλλά και στη μεταβατική κατάσταση. Σύμφωνα µε τον παραπάνω ορισμό, ο διανυσματικός έλεγχος είναι µια γενική φιλοσοφία ελέγχου, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί µε πάρα πολλούς τρόπους. Η πιο διάσημη μέθοδος, γνωστή ως έλεγχος µε προσανατολισμό του πεδίου (FOC) ή διανυσματικός έλεγχος, έχει προταθεί από τον Hasse και τον Blaschκe και δίνει σε έναν επαγωγικό κινητήρα υψηλή λειτουργικότητα. Κατά τον παραπάνω έλεγχο, οι εξισώσεις του κινητήρα μετασχηματίζονται σε συντεταγμένες ενός συστήματος 40

42 αξόνων το οποίο περιστρέφεται σε συγχρονισμό µε το διάνυσμα της μαγνητικής ροής του δροµέα. Οι συντεταγμένες αυτές ονομάζονται συντεταγμένες πεδίου. Στις συντεταγμένες πεδίου, όταν το πλάτος της ροής του δροµέα παραμένει σταθερό, εμφανίζεται µια γραμμική σχέση μεταξύ των μεταβλητών ελέγχου και της ροπής. Επιπλέον, όπως συμβαίνει και σε έναν DC κινητήρα ξένης διέγερσης, η επιθυμητή τιμή του πλάτους της μαγνητικής ροής μειώνεται στην περιοχή εξασθένησης του πεδίου ώστε η τάση να παραμένει σταθερή σε υψηλές ταχύτητες. Με το μετασχηματισμό των εξισώσεων του επαγωγικού κινητήρα στις συντεταγμένες πεδίου, προκύπτει µια καλή φυσική υπόσταση για την παραγωγή της ηλεκτρομαγνητικής ροπής και δημιουργείται µια εξίσωση που είναι αντίστοιχη µε αυτή ενός DC κινητήρα ξένης διέγερσης. Αυτό θα το δούµε αναλυτικά στην παράγραφο που παρουσιάζεται η μέθοδος µε προσανατολισμό στο πεδίο του δροµέα (FOC) Μετάβασης από τους συμβατικούς αντιστροφείς δύο επιπέδων στους αντιστροφείς πολλαπλών επιπέδων τάσης Εάν ένας αντιστροφέας δύο επιπέδων πρέπει να αποδώσει μεγαλύτερη ισχύ υπό υψηλότερη τάση, τότε πρέπει να αυξηθεί η τάση του ζυγού ΣΡ (Vi) και να συνδεθούν σε σειρά περισσότερα από ένα ημιαγωγικά στοιχεία της τάξης των kv. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του σωστού καταμερισμού της τάσης στα άκρα των ημιαγωγών διακοπτών που συνδέονται σε σειρά. Και ενώ τούτο επιτυγχάνεται εύκολα στη μόνιμη κατάσταση λειτουργίας, είναι εντούτοις αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί ικανοποιητικά σε μεταβατικές συνθήκες λειτουργίας εξαιτίας του διαφορετικού χρόνου σβέσης των εν σειρά συνδεδεμένων ημιαγωγών διακοπτών. Η απαίτηση από τη βιομηχανία τα τελευταία χρόνια για χρήση ηλεκτρονικών μετατροπέων όλο και μεγαλύτερης ισχύος, της τάξης των megawatts, είναι υπαρκτή. Για παράδειγμα, συστήματα κίνησης ΕΡ της τάξης των megawatts πρέπει να συνδέονται απευθείας στη ΜΤ. Τούτο δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με τους συμβατικούς αντιστροφείς δύο επιπέδων, διότι στην περίπτωση αυτή απαιτείται απευθείας σύνδεση κάθε ημιαγωγού διακόπτη στο δίκτυο ΜΤ (2.3, 3.3, 4.16 ή 6.9 kv). Για το λόγο αυτό, οι εφαρμογές των αντιστροφέων δύο επιπέδων τάσης περιορίζονται μόνο στην περιοχή της ΧΤ. Για εφαρμογές μέσης και υψηλής τάσης, χρησιμοποιούνται οι αντιστροφείς πολλαπλών επιπέδων τάσης. Πρόκειται για μια νέα εξελισσόμενη τεχνολογία αντιστροφέων, οι οποίοι εξασφαλίζουν κυματομορφές εξόδου διαμορφωμένες από πολλά επίπεδα τάσης και οι οποίες κυματομορφές προσεγγίζουν τόσο περισσότερο την ημιτονοειδή καμπύλη, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των επιπέδων τάσης του αντιστροφέα. Βέβαια, υπάρχουν και περιορισμοί στον αριθμό των επιπέδων τάσης και οι οποίοι οφείλονται στο ενδεχόμενο να πέσει το κύκλωμα σε αστάθεια. Πριν την περιγραφή των κυριοτέρων τοπολογιών των αντιστροφέων πολλαπλών επιπέδων τάσης, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν εν συντομία τα προβλήματα των συμβατικών αντιστροφέων δύο επιπέδων με πηγή τάσης και PWM διαμόρφωση, προβλήματα που γίνονται εντονότερα όταν πρόκειται οι αντιστροφείς δύο επιπέδων να εργαστούν σε υψηλότερες 41

43 τάσεις. Τα προβλήματα αυτά είναι τα εξής: 1. Υψηλός ρυθμός μεταβολής της τάσης dv/dt. Η υψηλή τιμή του ρυθμού μεταβολής της τάσης προκαλεί έντονη καταπόνηση των ημιαγωγών στοιχείων, ιδιαίτερα όταν ο αντιστροφέας λειτουργεί σε ΥΤ. 2. Υψηλή διακοπτική συχνότητα των ημιαγωγών στοιχείων. Στις υψηλές διακοπτικές συχνότητες, τα ημιαγωγικά στοιχεία παρουσιάζουν μεγάλες διακοπτικές απώλειες, αφού η διακοπτική τους συχνότητα είναι ίδια με τη συχνότητα του σήματος φορέα και επομένως ο βαθμός απόδοσης του αντιστροφέα μειώνεται 3. Ηλεκτρομαγνητική παρενόχληση (Electromagnetic Interference, EMI). Οι μικροί χρόνοι έναυσης και σβέσης των σύγχρονων ημιαγωγών στοιχείων (μικρότεροι από 1 μs για τάσεις λειτουργίας πάνω από 600V) προκαλούν υψηλές μεταβολές τάσης dv/dt και ρεύματος di /dt κατά τις μεταβάσεις του διακόπτη. Αυτές οι μεταβολές, σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες ηλεκτρομαγνητικές ζεύξεις του κυκλώματος, προκαλούν ευρείας κλίμακας ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές. Τα επαγόμενα σήματα, τα οποία μεταδίδονται με αγωγή, ακτινοβολία και ζεύξη μέσω χωρητικών ή επαγωγικών αντιστάσεων, μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς τη λειτουργία των κυκλωμάτων ελέγχου, καθώς επίσης και τη λειτουργία παρακείμενων διατάξεων. Παρασιτικές αυτεπαγωγές σκέδασης ή αυτεπαγωγές ζεύξης του κυκλώματος, αν και σε μικρή τιμή, αποτελούν εντούτοις πηγές σημάτων ΕΜΙ λόγω της μεγάλης επαγόμενης τάσης σε αυτές (Ldi/dt). Παρομοίως, υψηλές μεταβολές της τάσης προκαλούν σήματα ΕΜΙ λόγω ισχυρών ρευμάτων αγωγιμότητας (Cdv/dt) που οφείλονται σε παρασιτικές χωρητικότητες του κυκλώματος. Γενικώς, η ηλεκτρομαγνητική παρενόχληση είναι εντονότερη σε αντιστροφείς που δε διαθέτουν κυκλώματα προστασίας 4. Μείωση διάρκειας ζωής μονώσεων κινητήρα. Η υψηλή τιμή dv/dt που εφαρμόζεται στις μονώσεις των τυλιγμάτων του στάτη των κινητήρων μπορεί να προκαλέσει ισχυρά ρεύματα μετατόπισης (Cdv/dt) με αποτέλεσμα τη μείωση διάρκειας ζωής των μονώσεων των τυλιγμάτων. 5. Πρόωρη φθορά ένσφαιρων τριβέων κινητήρα. Εάν το φορτίο του αντιστροφέα είναι συνδεδεμένο σε αστέρα με αγείωτο τον ουδέτερο κόμβο, όπως για παράδειγμα είναι τα τυλίγματα του στάτη ενός τριφασικού κινητήρα, μεταξύ ουδετέρου κόμβου φορτίου και γης υφίσταται μια συνιστώσα τάσης μηδενικής ακολουθίας (zero-sequence component), η οποία ονομάζεται και common-mode voltage (CMV). Για τον υπολογισμό της τάσης CMV του κινητήρα έχουμε σύμφωνα με το Σχ.2.28 : VaN = Van + VnN VbN = Vbn + VnN VcN = Vcn + VnN 42

44 Σχήμα 2.28 Οδήγηση μηχανής επαγωγής από τριφασικό αντιστροφέα με πηγή τάσης δύο επιπέδων. Σχήμα 2.28(β) Κυµατοµορφή φασικής τάσης εξόδου van. (γ) Κυµατοµορφή πολικής τάσης vab. (δ) Κυµατοµορφή ρεύµατος φορτίου ia. Επειδή σε ένα τριφασικό συμμετρικό σύστημα το άθροισμα των στιγμιαίων τιμών των τάσεων Van, Vbn, Vcn είναι ίσο με μηδέν, η τάση VnN του ουδετέρου κόμβου του φορτίου ως προς γη (με την προϋπόθεση ότι ο αρνητικός πόλος Ν του ζυγού ΣΡ γειώνεται) είναι: VnN= 1/3 VaN +VbN +VcN Οι τάσεις εξόδου του αντιστροφέα VaN, VbN, VcN δεν είναι ημιτονοειδείς κυματομορφές, αλλά λαμβάνουν τις διακριτές τιμές 0 ή Vi ανάλογα με την κατάσταση των διακοπτών S1-S6 (Σχ. 2.28). Επομένως, η τάση VnN, η οποία είναι και η τάση CMV του κινητήρα, στη γενική περίπτωση λαμβάνει μη μηδενική τιμή. Βεβαίως, η τάση VnN είναι ίση με μηδέν στην περίπτωση που ο ουδέτερος κόμβος του κινητήρα είναι γειωμένος. Λόγω των κατανεμημένων χωρητικοτήτων που υφίστανται μεταξύ δρομέα και τυλιγμάτων στάτη, καθώς και μεταξύ δρομέα και σώματος μηχανής η 43

45 υφιστάμενη τάση VnN επιφέρει μια αύξηση του ηλεκτρικού δυναμικού του άξονα της μηχανής ως προς γη. Όταν τώρα η τάση του άξονα της μηχανής γίνει μεγαλύτερη από την τάση διάσπασης του λιπαντικού των ένσφαιρων τριβέων του άξονα, προκαλείται κυκλοφορία ηλεκτρικού ρεύματος διαμέσου των ένσφαιρων τριβέων με αποτέλεσμα την πρόωρη φθορά και καταστροφή τους. Τα αποτελέσματα του ρεύματος διαρροής διαμέσου των ένσφαιρων τριβέων είναι τόσο πιο έντονα όσο μεγαλύτερη είναι η μεταβολή της τάσης dv/dt και όσο υψηλότερη είναι η διακοπτική συχνότητα της PWM διαμόρφωσης του αντιστροφέα. 6. Εμφάνιση υπέρτασης στα άκρα της μηχανής. Συχνά, η σύνδεση PWM αντιστροφέα µε το φορτίο πρέπει να γίνεται μέσω καλωδίου μεγάλου μήκους. Η μεταβολή της τάσης εξόδου του αντιστροφέα dv/dt εμφανίζεται ενισχυμένη στα άκρα του φορτίου λόγω διαδοχικών ανακλάσεων οδεύοντος κύματος υψηλής συχνότητας πάνω στο καλώδιο σύνδεσης, με αποτέλεσμα να καταπονούνται έντονα οι μονώσεις των τυλιγμάτων του κινητήρα. 44

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ NEAPOLIS v Εισαγωγή & τα μέρη του NEAPOLIS Το Neapolis είναι ένα πρόγραμμα που χρησιμοποιείται για την προσομοίωση ηλεκτρικών κυκλωμάτων, όπως για παράδειγμα κινητήρες, μετατροπείς, ανορθωτές κ.ο.κ. Δίνει στον χρήστη την δυνατότητα να μπορεί να προσδιορίζει πριν και κατά την διάρκεια της προσομοίωσης τις τιμές των συσκευών χωρίς τον κίνδυνο καταστροφής κάποιων στοιχείων του κυκλώματος που χρησιμοποιεί. Το πρόγραμμα αυτό αποτελείται από τρία τμήματα, τα οποία είναι το Neapolis.exe, το Neapart2(Neapart2.exe) και το Neapart3(Neapart3.exe). Κάθε τμήμα έχει τις δικές του συναρτήσεις και ο χρήστης ξεκινάει να τρέχει το πρόγραμμα χρησιμοποιώντας το πρώτο τμήμα, το Neapolis, συνεχίζει με το δεύτερο και τελειώνει με το τρίτο και τελευταίο τμήμα του προγράμματος. Τα τμήματα αυτά αναλύονται παρακάτω. Neapolis.exe: Σε αυτό το τμήμα ο χρήστης έχει την δυνατότητα να επιλέξει την γλώσσα που επιθυμεί με την οποία θα εμφανίζονται τα μενού, τα μηνύματα και οι λεζάντες των κουμπιών. Επίσης έχει την δυνατότητα να επιλέξει το είδος της συσκευής με την οποία θέλει να ασχοληθεί. Μετά από αυτές τις ενέργειες επιτρέπεται ο προσδιορισμός των παραμέτρων του επιθυμητού μοντέλου. Neapart2(Neapart2.exe): Σε αυτό το τμήμα γίνεται η προσομοίωση της συσκευής που είχε επιλεχθεί από το πρώτο τμήμα και ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να δει τις διάφορες κυματομορφές των μεταβλητών που έχει επιλέξει. Οι παράμετροι των μεταβλητών μπορούν να αλλάξουν πριν και κατά την διάρκεια της προσομοίωσης. Neapart3(Neapart3.exe): Στο τελευταίο τμήμα του Neapolis, το πρόγραμμα λαμβάνει τα αποτελέσματα της προσομοίωσης. Όπου τα δεδομένα αυτά αναλύονται και υπολογίζονται τα μεγέθη όπως είναι οι ενεργές τιμές και οι τιμές των αρμονικών. Με αυτή την διαδικασία ο χρήστης μπορεί, με τις αντίστοιχες επιλογές από το μενού αυτού του τμήματος του Neapolis να δει τις τιμές αυτές. 45

47 3.2 Κεντρική σελίδα του Neapolis (Neapolis.exe) Παρακάτω απεικονίζεται η φόρμα, η οποία ονομάζεται κεντρική σελίδα και αποτελεί το μέρος από το οποίο θα πραγματοποιηθεί την προσομοίωση του συστήματος που θα επιλεχθεί. Σε αυτή την φόρμα ο χρήστης έχει την δυνατότητα να επιλέξει την γλώσσα που επιθυμεί. Σχήμα 3.1 Κεντρική σελίδα του Neapolis Σχήμα 3.2 Μενού επιλογής γλώσσας Ο χρήστης στην παραπάνω φόρμα έχει την δυνατότητα να διακρίνει τα τρία κύρια τμήματα, στα οποία και χωρίζονται τα μοντέλα των συσκευών, και είναι τα εξής: 46

48 Σχήμα 3.3 Μοντέλα συσκευών 47

49 Σχήμα 3.4 Βασικό μενού επιλογών του Neapolis Στα μοντέλα συσκευών υπάρχουν τα συστήματα από τα οποία έχει δυνατότητα ο χρήστης να επιλέξει. Το ίδιο μπορεί να κάνει αντίστοιχα και με το μενού επιλογών γλώσσας. Στο βασικό μενού επιλογών υπάρχουν κουμπιά σύνδεσης με τα υπόλοιπα τμήματα του Neapolis. Αυτά τα κουμπιά είναι τα εξής: ο «Προσδιορισμός συστήματος», το οποίο αποτελεί κομμάτι του Neapolis.exe, η «Προσομοίωση συστήματος», το οποίο αποτελεί κομμάτι του Neapart2.exe και τέλος η «Επεξεργασία αποτελεσμάτων» που αποτελεί τμήμα του Neapart3.exe. Ο χρήστης γενικότερα πρέπει να ακολουθήσει την σειρά ενεργοποίησης των κουμπιών, όπως εμφανίζονται αυτά στην οθόνη, αν θέλει να λειτουργήσει η προσομοίωση που έχει επιλέξει και να μπορεί να επεξεργαστεί τα αποτελέσματα αυτής. Δηλαδή πρέπει πρώτα να γίνει ο «Προσδιορισμός συστήματος», μετά η «Προσομοίωση συστήματος» και τέλος η «Επεξεργασία αποτελεσμάτων». 48

50 3.2.1 Φόρμα «Προσδιορισμός Συστήματος» Αρχικά επιλέγοντας από το τμήμα μοντέλα συσκευών τον κινητήρα που επιθυμεί, στην συγκεκριμένη περίπτωση τον τριφασικό επαγωγικό κινητήρα και πατώντας το κουμπί με το όνομα «Προσδιορισμός Συστήματος», εμφανίζεται στην οθόνη η φόρμα, η οποία αποτελείται από τις προκαθορισμένες αρχικές ρυθμίσεις. Η εκδοχή της φόρμας αυτής φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: Σχήμα 3.5 Προσδιορισμός συστήματος 49

51 Από το παραπάνω σχήμα διαπιστώνεται ότι η φόρμα αυτή μπορεί να χωρισθεί σε τρία μέρη, τα οποία είναι: Η μπάρα επιλογών Η οθόνη κυκλωμάτων και χαρακτηριστικών του συστήματος Τα κουμπιά αλλαγής των στοιχείων για τον προσδιορισμό των ιδιοτήτων του συστήματος Η μπάρα επιλογών αποτελείται από τα εξής τμήματα: Αρχεία Πρόγραμμα Γραφικά Βοήθεια Στην οθόνη κυκλωμάτων και χαρακτηριστικών του συστήματος βλέπουμε ότι εμφανίζεται στην οθόνη το ηλεκτρονικό κύκλωμα που έχει επιλεχτεί σε μικρογραφία. Τέλος, από το παραπάνω σχήμα βλέπουμε ότι υπάρχουν κάποια κουμπιά για αλλαγή στοιχείων. Επιλέγοντας το κουμπί στο οποίο αναγράφεται η αλλαγή των στοιχείων της τροφοδοσίας μπορεί ο χρήστης να αλλάξει τον τύπο της τροφοδοσίας, την πρόσθετη αρμονική, την φασική ασυμμετρία, την τάση εισόδου και την συχνότητα εισόδου, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Σχήμα 3.6. Αλλαγή τροφοδοσίας 50

52 Επιλέγοντας το κουμπί στο οποίο αναγράφεται η αλλαγή στοιχείων κινητήρων, μπορεί να αλλαχτεί ο τύπος του κινητήρα, τα στοιχεία του στάτη και του δρομέα όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Σχήμα 3.7 Αλλαγή στοιχείων και τύπου κινητήρων και αλλαγή στοιχείων στάτη και δρομέα Επιλέγοντας το κουμπί δίπλα στο οποίο αναγράφεται η αλλαγή στοιχείων φορτίου, μπορεί να αλλαχτεί ο τύπος και τα στοιχεία του φορτίου, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Σχήμα 3.8 Αλλαγή στοιχείων και τύπου φορτίου 51

53 3.3 Εμφάνιση «Προσομοίωσης Συστήματος» (Neaprt2.exe) Για να προχωρήσει ο χρήστης στο επόμενο βήμα που είναι το Neapart2(Προσομοίωση συστήματος), πρέπει πρώτα να έχει ολοκληρωθεί ο «Προσδιορισμός συστήματος». Η προσομοίωση συστήματος θα μπορούσε να πει κάποιος ότι αποτελείται από δύο κύριες φόρμες, οι οποίες είναι η φόρμα των κυματομορφών και η φόρμα εμφάνισης του κυκλώματος Οθόνη κυματομορφών συστήματος Στο σχήμα που ακολουθεί μπορούμε να διακρίνουμε τις κυματομορφές των μεταβλητών που προκύπτουν κάθε φορά από τις αντίστοιχες επιλογές που έχουν προηγηθεί στην φόρμα «Προσδιορισμός συστήματος». Σχήμα 3.9 Φόρμα προσομοίωσης συστήματος 52

54 3.2.2 Οθόνη εμφάνισης κυκλώματος Η εμφάνιση του κυκλώματος όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα πραγματοποιείται με την σύνδεση δύο προγραμμάτων του Neapolis και του Visual Basic. Η οθόνη αυτή εμφανίζεται αν ο χρήστης από την μπάρα επιλογών της οθόνης κυματομορφών πατήσει την επιλογή «Αρχείο» και κατόπιν την «Εμφάνιση κυκλώματος». Η επιλογή θα εμφανίσει το κύκλωμα του Σχήματος 33. που είναι και το θέμα αυτής της πτυχιακής. Σχήμα 3.10 Οθόνη εμφάνισης κυκλώματος 53

55 3.4 Φόρμα «Επεξεργασία Αποτελεσμάτων» (Neapart3.exe) Για να ενεργοποιηθεί η επιλογή που θα μας οδηγήσει στην έναρξη του Neapart3 θα πρέπει πρώτα να έχει προηγηθεί ο «Προσδιορισμός συστήματος» και η «Προσομοίωση συστήματος». Μόλις γίνει αυτό θα ενεργοποιηθεί η επιλογή «Επεξεργασία αποτελεσμάτων» στην αρχική οθόνη ρυθμίσεων, όπως φαίνεται στο Σχήμα 3.11 Σχήμα 3.11 Παράθυρο επεξεργασίας αποτελεσμάτων 54

56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΦΟΡΜΑΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ 4.1 Διαδικασία για την εισαγωγή στο εναλλακτικό περιβάλλον προσομοίωσης, μέσω της επιλογής «Εμφάνισης Κυκλώματος». Όπως ήδη αναφέρθηκε, για την εμφάνιση κυκλώματος του 3-φ επαγωγικού κινητήρα, μέσω της προσομοίωσης πρέπει να επιλεχθεί από το μενού το αντίστοιχο σύστημα όπως φαίνεται στην παρακάτω Σχήμα 4.1 Σχήμα 4.1 Επιλογή 3-φ Επαγωγικού Κινητήρα. 55

57 Αφού γίνει αυτό, ενεργοποιείται η επιλογή «Προσδιορισμός συστήματος» στο μενού επιλογών της αρχικής οθόνης ρυθμίσεων, όπως φαίνεται στην παρακάτω Σχήμα 4.2 Σχήμα 4.2 Ενεργοποίηση του κουμπιού «Προσδιορισμός συστήματος» Με το πάτημα της επιλογής «Προσδιορισμός συστήματος» εμφανίζεται το κύκλωμα, όπως φαίνεται στο Σχήμα 4.3 Σχήμα 4.3 Εμφάνιση κυκλώματος 56

58 Στην αρχική οθόνη ρυθμίσεων έχει ενεργοποιηθεί η επιλογή «Προσομοίωση συστήματος». Πατάμε το αντίστοιχο κουμπί και βγαίνουμε στην κύρια οθόνη προσομοίωσης, με τις κυματομορφές. Τέλος, σε αυτήν την οθόνη πηγαίνουμε στην μπάρα επιλογών και επιλεγούμε «Αρχείο» και εκεί εμφανίζεται η επιλογή «Εμφάνιση κυκλώματος» όπως φαίνεται στο Σχήμα 4.4.Αυτή θα μας οδηγήσει στην εναλλακτική φόρμα προσομοίωσης. Σχήμα 4.4 Επιλογή «Εμφάνιση κυκλώματος» 4.2 Μέρη της φόρμας «Εμφάνισης Κυκλώματος» Θεωρώντας ότι έχουμε κάνει την διαδικασία που περιγράψαμε παραπάνω, όταν φορτωθεί, παίρνουμε το αποτέλεσμα του Σχήματος 4.5 Σχήμα 4.5 Φόρμα «Εμφάνιση Κυκλώματος». 57

59 4.2.1 Μπάρα Επιλογών Η μπάρα επιλογών αποτελείται από τα υπομενού «Αρχείο», «Αλλαγή», «Εκτύπωση», «Πειράματα», «Βοήθεια». Υπομενού «Αρχείο». Στο υπομενού αυτό υπάρχουν οι εξής επιλογές, όπως φαίνεται στο παρακάτω Σχήμα 4.6 Σχήμα 4.6 Υπομενού «Αρχείο» Με την επιλογή «Έναρξη» γίνεται η έναρξη της προσομοίωσης. Με την επιλογή «Εμφάνιση Κυματομορφών» επιστρέφουμε στο περιβάλλον προσομοίωσης με τις κυματομορφές. Με την επιλογή «Παύση» σταματάει προσωρινά η προσομοίωση και με την επανάληψη πατήματος αυτού του κουμπιού συνεχίζεται η προσομοίωση. Με την επιλογή «Έξοδος» βγαίνουμε από τον περιβάλλον προσομοίωσης και επιστρέφουμε στην φόρμα του Neapolis. Υπομενού «Αλλαγή». Στο υπομενού αυτό υπάρχουν οι εξής επιλογές, όπως φαίνεται στο παρακάτω Σχήμα 4.7 Σχήμα 4.7 Υπομενού «Αλλαγή». Εδώ μπορούμε να αλλάξουμε τις μεταβλητές που είχαν οριστεί αρχικά στην φόρμα «Προσδιορισμός συστήματος», που στον Ρυθμιστή Buck, και είναι η τάση τροφοδοσίας, η συχνότητα αντιστροφέα, η γωνία φορτίου, η σχετική τάση εξόδου και ο λόγος συχνότητας κατατμητή /εξόδου. 58

60 Υπομενού «Εκτύπωση». Στο υπομενού αυτό όπως φαίνεται στο Σχήμα 4.8 γίνεται η εκτύπωση του εκάστοτε ηλεκτρονικού κυκλώματος, χωρίς όμως τα όργανα μέτρησης. Σχήμα 4.8 Υπομενού «Εκτύπωση» Υπομενού «Πειράματα» Εδώ όπως φαίνεται στο σχήμα 45 μπορεί να γίνει χρήση της αυτόματης φόρτισης, μια διαδικασία που υπάρχει και στην φόρμα των κυματομορφών και περιγράφεται αναλυτικά στο εγχειρίδιο χρήσης του Neapolis. Σχήμα 4.9 Υπομενού «Πειράματα» Υπομενού «Βοήθεια». Εδώ γίνεται η παρουσίαση της θεωρίας του κάθε συστήματος Οθόνη κυκλώματος Στην οθόνη αυτή διακρίνεται το κάθε ηλεκτρονικό κύκλωμα και τα όργανα μέτρησης, όπως φαίνεται για την περίπτωση του 3-φ Επαγωγικό Κινητήρα στο Σχήμα 4.10 Σχήμα 4.10 Οθόνη Κυκλώματος 59

61 4.2.3 Μπάρα Εμφάνισης Αποτελεσμάτων Η μπάρα αυτή όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα περιέχει τα κουμπιά για την εμφάνιση των κυματομορφών κατά την διάρκεια μιας περιόδου και τα κουμπιά για την αλλαγή της εμφάνισης των αποτελεσμάτων στα όργανα μετρήσεων από μια κατάσταση σε μια άλλη. Σχήμα 4.11 Μπάρα Εμφάνισης Αποτελεσμάτων Πιο συγκεκριμένα τα κουμπιά, κατά σειρά εμφάνισης, έχουν τις εξής λειτουργίες: Vii: Εμφανίζει την κυματομορφή της τάσης εισόδου Iii: Εμφανίζει την κυματομορφή του ρεύματος εισόδου. Iiv: Εμφανίζει την κυματομορφή του ρεύματος τρανζίστορ. Iid: Εμφανίζει την κυματομορφή του ρεύματος διόδου Iio: Εμφανίζει την κυματομορφή του ρεύματος εξόδου Vio: Εμφανίζει την κυματομορφή της τάσης εξόδου Spd: Εμφανίζει την κυματομορφή της ταχύτητας κινητήρας Trm: Εμφανίζει την κυματομορφή της ροπής του κινητήρα Trl: Εμφανίζει την κυματομορφή της ροπής φορτίου Inst: Εμφανίζει στα όργανα μετρήσεων στιγμιαίες τιμές (Προεπιλογή). Rms: Εμφανίζει στα όργανα μέτρησης ενεργές τιμές. Aver: Εμφανίζει στα όργανα μέτρησης μέσες τιμές. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι αλλαγές αυτές και η εμφάνιση των αποτελεσμάτων μπορούν να γίνουν καθ όλη την διάρκεια της προσομοίωσης. Ένα παράδειγμα του πως είναι το σύστημα κατά την διάρκεια της εμφάνισης των αποτελεσμάτων φαίνεται στα Σχήματα 4.12α και 4.12β. 60

62 Σχήμα 4.12α Εμφάνιση Vii,Iii τιμών Σχήμα 4.12β Εμφάνιση κυματομορφών κατά την λειτουργία 61

63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 5.1 Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται η περιγραφή όλων των κυκλώματων που αναπτύχθηκαν και ο τρόπος λειτουργίας τους, όταν εμφανίζεται το κύκλωμα αντί των κυματομορφών. Σε αυτή την πτυχιακή αναπτύχθηκαν τα παρακάτω κυκλώματα: Επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Τριφασικού αντιστροφέα Μονοφασικού αντιστροφέα. 5.2 Κύκλωμα Επαγωγικού Κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό Αντιστροφέα. Για την εμφάνιση του κυκλώματος Επαγωγικού Κινητήρα 3-φ Αντιστροφέα., επιλέγεται αρχικά από τα «Μοντέλα Συσκευών» του Neapolis το είδος του συστήματος που είναι επιθυμητό, έπειτα επιλέγεται από τη φόρμα του Βασικού Μενού Επιλογών, ο «Προσδιορισμός Συστήματος». Με την εμφάνιση της φόρμας αυτής μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι χωρίζεται σε 3 μέρη, από το τρίτο μέρος επιλέγεται η Αλλαγή Στοιχείων, η οποία δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη για ακόμη μία φορά να διαλέξει τον τύπο του συστήματος και στη συνέχεια να επιλέξει τα «Γραφικά» από το μενού επιλογών, όπου φορτώνονται οι μεταβλητές του συστήματός. Για να εμφανιστεί το κύκλωμα επιλέγεται από τη μπάρα επιλογών της Visual Basic το «Run», όπου όταν πατηθεί εμφανίζεται η «Προσομοίωση Συστήματος» του Neapolis 62

64 5.2.1 Εμφάνιση κυκλώματος Επαγωγικού Κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό Αντιστροφέα. Σχήμα 5.1 Επαγωγικού Κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό Αντιστροφέα Εμφάνιση του κυκλώματος όταν τρέχει (με τιμές) Σχήμα 5.2 Εμφάνιση κυκλώματος 63

65 Παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της φόρμας καταλαμβάνεται από το κύκλωμα πάνω στο οποίο τοποθετούνται μερικά TextBoxes που έχουν σαν κείμενο είτε V είτε A. Αυτό γίνεται διότι έχουν οριστεί σαν βολτόμετρα ή αμπερόμετρα. Θα είναι δηλαδή τα όργανα μέτρησης πάνω στα οποία θα εμφανίζονται οι στιγμιαίες τιμές του κυκλώματος. Οι λεζάντες του μενού είναι στα ελληνικά, επειδή στο πρώτο μέρος του Neapolis έχει επιλεγεί η ελληνική γλώσσα. Κάτω από το κύκλωμα, βλέπουμε την μπάρα κουμπιών. Κάθε κουμπί με εξαίρεση των Inst, Rms, Aver αντιστοιχεί και σε μία κυματομορφή. Κάνοντας κλικ σε κάποιο από τα κουμπιά αυτά (π.χ, Vii, Iii) εάν είχαμε ξεκινήσει την προσομοίωση θα εμφάνιζε μια καμπύλη που έχει σχέση και με τις τιμές που βγάζει το αντίστοιχο όργανο μέτρησης. Τα κουμπιά Inst, Rms, Aver προσδιορίζουν τις τιμές που θα εμφανίζουν τα όργανα μέτρησης. Σαν προεπιλογή είναι η Inst. Με την επιλογή αυτή θα εμφανίζονται οι στιγμιαίες τιμές στα όργανα μέτρησης. Με την επιλογή Rms εμφανίζονται οι ενεργές τιμές στα όργανα μέτρησης ενώ με την Aver οι μέσες τιμές. Ανεξαρτήτως όμως ποια από τις τιμές είναι επιλεγμένη να εμφανίζεται στα όργανα μέτρησης, οι κυματομορφές θα σχεδιάζονται πάντα με βάση τις στιγμιαίες τιμές. Κουμπιά για επιλογή τιμών όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Σχήμα 5.3 Επιλογή τιμών Σχήμα 5.4 Κύκλωμα του επαγωγικού κινητήρα 3-φ αντιστροφέα και οι κυματομορφές της τάσης εισόδου/εξόδου και του ρεύματος εισόδου/εξόδου 64

66 5.3 Κύκλωμα Τριφασικού αντιστροφέα Σε αυτό το κύκλωμα ισχύουν τα ίδια με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για τον επαγωγικό κινητήρα 3-φ αντιστροφέα. Δηλαδή, υπάρχει το κύκλωμα το οποίο καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της φόρμας και τα όργανα μέτρησης (TextBoxes), που ορίζονται σαν βολτόμετρα και αμπερόμετρα, στα οποία θα εμφανίζονται οι στιγμιαίες τιμές του κυκλώματος. Η σχεδίαση του κυκλώματος γίνεται σύμφωνα με αυτά που έχει ορίσει ο χρήστης στον προσδιορισμό συστήματος Εμφάνιση κυκλώματος Τριφασικού Αντιστροφέα. Σχήμα 5.5 Τριφασικός αντιστροφέας 65

67 5.3.2 Εμφάνιση του κυκλώματος όταν τρέχει (με τιμές) Σχήμα 5.6 Εμφάνιση κυκλώματος τριφασικού αντιστροφέα και οι κυματομορφές της τάσης εισόδου/εξόδου και του ρεύματος εισόδου/εξόδου Κάτω από το κύκλωμα εμφανίζεται η μπάρα κουμπιών, όπου αν εξαιρεθούν τα κουμπιά Inst, Rms και Aver τα υπόλοιπα αντιστοιχούν σε ένα όργανο μέτρησης. Κάνοντας κλικ σε κάποια από τα κουμπιά αυτά, αν είχε ξεκινήσει η «Προσομοίωση Συστήματος» θα εμφάνιζε μια καμπύλη πού έχει σχέση με τις τιμές που βγάζει το αντίστοιχο όργανο μέτρησης, όπως θα παρατηρηθεί αναλυτικά πιο κάτω. Τα κουμπιά Inst, Rms και Aver προσδιορίζουν τις τιμές που θα εμφανίζουν τα όργανα μέτρησης. Προεπιλεγμένη πάντα είναι η Inst, όπου με αυτή στα όργανα μέτρησης εμφανίζονται οι στιγμιαίες τιμές ενώ με την επιλογή Rms εμφανίζονται οι ενεργές τιμές και τέλος με την Aver οι μέσες τιμές. 66

68 Ανεξαρτήτως όμως ποια από τις τιμές είναι επιλεγμένη να εμφανίζεται στα όργανα μέτρησης, οι κυματομορφές θα σχεδιάζονται πάντα με βάση τις στιγμιαίες τιμές. 5.4 Κύκλωμα Μονοφασικού αντιστροφέα. Και εδώ ισχύουν τα ίδια με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για τον 3-φ αντιστροφέα. Δηλαδή, υπάρχει το κύκλωμα το οποίο καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της φόρμας και τα όργανα μέτρησης (TextBoxes), που ορίζονται σαν βολτόμετρα και αμπερόμετρα, στα οποία θα εμφανίζονται οι στιγμιαίες τιμές του κυκλώματος. Η σχεδίαση του κυκλώματος γίνεται σύμφωνα με αυτά που έχει ορίσει ο χρήστης στον προσδιορισμό συστήματος Εμφάνιση κυκλώματος Μονοφασικού Αντιστροφέα. Σχήμα 5.7 Μονοφασικός Αντιστροφέας 67

69 5.4.2 Εμφάνιση του κυκλώματος όταν τρέχει (με τιμές) Σχήμα 5.8 Κύκλωμα του 1-φ αντιστροφέα και οι κυματομορφές της τάσης εισόδου/εξόδου και του ρεύματος εισόδου/εξόδου. Κάτω από το κύκλωμα εμφανίζεται η μπάρα κουμπιών, όπου αν εξαιρεθούν τα κουμπιά Inst, Rms και Aver τα υπόλοιπα αντιστοιχούν σε ένα όργανο μέτρησης. Κάνοντας κλικ σε κάποια από τα κουμπιά αυτά, αν είχε ξεκινήσει η «Προσομοίωση Συστήματος» θα εμφάνιζε μια καμπύλη πού έχει σχέση με τις τιμές που βγάζει το αντίστοιχο όργανο μέτρησης, όπως θα παρατηρηθεί αναλυτικά πιο κάτω. Τα κουμπιά Inst, Rms και Aver προσδιορίζουν τις τιμές που θα εμφανίζουν τα όργανα μέτρησης. Προεπιλεγμένη πάντα είναι η Inst, όπου με αυτή στα όργανα μέτρησης εμφανίζονται οι στιγμιαίες τιμές ενώ με την επιλογή Rms εμφανίζονται οι ενεργές τιμές και τέλος με την Aver οι μέσες τιμές. Ανεξαρτήτως όμως ποια από τις τιμές είναι επιλεγμένη να εμφανίζεται στα όργανα μέτρησης, οι κυματομορφές θα σχεδιάζονται πάντα με βάση τις στιγμιαίες τιμές. 68

70 6.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΗ Ο κύριος σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι να κατανοήσει ο χρήστης την λειτουργία του προγράμματος όπου αφορά το σχεδιαστικό αλλά και το προγραμματιστικό κομμάτι. Επίσης, θα παρουσιαστεί ο κώδικας για κάθε κύκλωμα που έχουμε σχεδιάσει μαζί με σχόλια για την καλύτερη κατανόηση του. Τέλος, θα δούμε πως λειτουργεί η εφαρμογή αλλά και τις σημαντικότερες συναρτήσεις που χρησιμοποιήθηκαν για να πιο ευνόητο από το χρήστη το πώς δημιουργήθηκε η κάθε μια από αυτές και φυσικά ο σκοπός της αντίστοιχης συνάρτησης. 6.2 Λειτουργία της εφαρμογής Για να γίνει κατανοητό από το χρήστη η δημιουργία της κάθε συνάρτησης που χρησιμοποιήσαμε θα πρέπει πρώτα να δούμε τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει το πρόγραμμα μας. Αν όμως έχουμε κενά στην μελέτη της Visual Basic ως κύρια γλώσσας προγραμματισμού, θα πρέπει να προηγηθεί η ανάλυση της. Στη συνέχεια, είναι απαραίτητο να μελετήσουμε το δεύτερο τμήμα του Neapolis ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητό το σημείο που θα πρέπει να γίνει η δική μας παρέμβαση στο κύριο πρόγραμμα, αφού στο Neapart2 υπάρχει έτοιμος κώδικας για την λειτουργία άλλων κυκλωμάτων. Παρακάτω ακολουθούν τα βήματα του προγράμματος που εκτελούνται ενώ φορτώνεται η φόρμα στη μνήμη. Στην αρχή πρέπει να τοποθετήσουμε τα κουτιά που θα αντιστοιχίσουμε στις παραγόμενες μεταβλητές. Όταν ενεργοποιηθούν τα κουτιά θα πρέπει να εμφανιστεί η αντίστοιχη κυματομορφή, ανάλογα πάντα με το πρόγραμμα που επιλέξαμε. Ορίζουμε τα όργανα μέτρησης, δηλαδή ποια όργανα θα χρησιμοποιηθούν ως αμπερόμετρα και ποια ως βολτόμετρα. Φορτώνουμε στην μνήμη τις φόρμες της κάθε κυματομορφής, οι οποίες και αντιστοιχούν σε κάθε παραγόμενη μεταβλητή. Τέλος, συμπληρώνουμε το μενού της φόρμας στη γλώσσα που επέλεξε ο χρήστης και την εκτέλεση του Neapolis στο πρώτο μέρος. Επειδή στην περίπτωση μας έχει εφαρμοστεί η Resize της φόρμας, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η Resize εφαρμόζεται όταν ένα αντικείμενο πρωτοεμφανίζεται στην οθόνη ή όταν το παράθυρο αλλάζει κατάσταση. 69

71 Επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε κάποιες επιπλέον λειτουργίες της Resize, όπως τα παρακάτω: Ο προσδιορισμός του χώρου σχεδίασης. Η σχεδίαση του κυκλώματος. Η τοποθέτηση των οργάνων μέτρησης στην κατάλληλη θέση. Εφόσον ξεκινήσει η προσομοίωση, ακολουθούν τα παρακάτω βήματα: Πρώτα γίνεται ο υπολογισμός των τιμών από την SimulationForm και στην συνέχεια μεταβιβάζονται οι τιμές στα όργανα. Μετά γίνεται τοποθέτηση των τιμών που υπολογίστηκαν σε όλες τις φόρμες κυματομορφής. Κατά την εκτέλεση της εφαρμογής μπορούμε να κινηθούμε σε πολλές επιλογές, όπως τα παρακάτω: Εμφανίζονται οι φόρμες κυματομορφής που θα επιλέξει ο χρήστης. Η εκτύπωση του κυκλώματος. Η εκτύπωση κυματομορφής από οποιαδήποτε φόρμα κυματομορφής. Αλλαγή οριακών τιμών. Μετάβαση ανάμεσα στη φόρμα κυκλώματος και αυτή των κυματομορφών. Όλα αυτά που αναφέραμε παραπάνω είναι οργανωμένα σε συναρτήσεις για να διευκολύνουν περισσότερο τον χρήστη και οι συναρτήσεις που έχουν μεγαλύτερη σημασία θα αναλυθούν και θα μελετηθούν περεταίρω. Μέσα σε αυτές τις συναρτήσεις θα τοποθετηθεί κατάλληλα και ο δικός μας κώδικας που έχουμε αναπτύξει για τα συστήματα που απαιτεί η πτυχιακή. 6.3 Η συνάρτηση AddButtons Η συνάρτηση AddButtons, στην αρχή, ελέγχει το σύστημα που έχει επιλεγεί και στη συνέχεια τοποθετεί τα κουμπιά των μεταβλητών που έχουμε παράγει κάτω από το κύκλωμα, με την απαιτούμενη λεζάντα, που θα χρειαστούν για να εμφανίζονται οι κυματομορφές τους. Τα κουμπιά αυτά τοποθετούνται σε ένα Toolbar. Τα Toolbar απλά τα τοποθετούμε με τη σειρά και δε χρειάζεται να ασχολούμαστε με το μέγεθος και τη θέσης τους διότι στο Toolbar μπορούμε να του πούμε να το τοποθετήσει είτε αριστερά, είτε δεξιά, είτε πάνω, είτε στο κάτω μέρος της φόρμας. Για τα σχήματα μας τοποθετείτε στο κάτω μέρος. Η συνάρτηση AddButtons έχει προέλευση την φόρμα SimCircuitForm και χρησιμοποιείται στη Form_Load της SimCircuitForm. 70

72 Παρακάτω είναι ο κώδικας της συνάρτησης AddButtons, για το κύκλωμα επαγωγικό κινητήρα με 3φασικό αντιστροφέα και στη συνέχεια για τα κυκλώματα 1φασικού και 3γασικού αντριστροφέα Κώδικας της συνάρτησης: Sub AddButtons() ' Έλεγξε το πρόγραμμα επιλογής. Select Case ProgName$ Εάν το σύστημα είναι επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Case "IN3IMD" ' Τοποθέτησε τα κουμπιά για τις παραγόμενες μεταβλητές. Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(1).Caption = "Vii" 'Tash eisodou Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(2).Caption = "Iii" 'Reuma eisodou Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(3).Caption = "Iiv" 'Reuma tranzistor Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(4).Caption = "Iid" 'Reuma diodou Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(5).Caption = "Iio" 'Reuma eksodou Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(6).Caption = "Vio" 'Tash eksodou Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(7).Caption = "Spd" 'Taxuthta kinhthra Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(8).Caption = "Trm" 'Ropi Kinhthra Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(9).Caption = "Trl" 'Ropi Fortiou ' Τοποθέτησε ένα κουμπί με Λεζάντα "-", ' ανενεργό έτσι ώστε να χωριστούν τα ' κουμπιά των παραγόμενων μεταβλητών με ' αυτά των "Inst", "Rms", "Aver". Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(10).Caption = "-" Toolbar1.Buttons(10).Enabled = False ' Τοποθέτησε τα κουμπιά "Inst", "Rms", "Aver" ' στιγμιαίων, ενεργών και μέσων τιμών. Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(11).Caption = "Inst" 71

73 Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(12).Caption = "Rms" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(13).Caption = "Aver" ' Σημείωσε το κουμπί Inst και όρισε το σαν προεπιλογή Toolbar1.Buttons(11).MixedState = True choice = Toolbar1.Buttons(11).Caption Εάν το σύστημα είναι μονοφασικός αντιστροφέας Case "IN1CON" ' Τοποθέτησε τα κουμπιά για τις παραγόμενες μεταβλητές. Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(1).Caption = "Vii" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(2).Caption = "Iii" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(3).Caption = "Iiv" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(4).Caption = "Iid" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(5).Caption = "Vio" ' Τοποθέτησε ένα κουμπί με Λεζάντα "-", ' ανενεργό έτσι ώστε να χωριστούν τα ' κουμπιά των παραγόμενων μεταβλητών με ' αυτά των "Inst", "Rms", "Aver". 'Tash eisodou 'Reuma eisodou 'Reuma tranzistor 'Reuma diodou 'Tash eksodou Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(6).Caption = "-" Toolbar1.Buttons(6).Enabled = False ' Τοποθέτησε τα κουμπιά "Inst", "Rms", "Aver" ' στιγμιαίων, ενεργών και μέσων τιμών. Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(7).Caption = "Inst" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(8).Caption = "Rms" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(9).Caption = "Aver" ' Σημείωσε το κουμπί Inst και όρισε το σαν προεπιλογή Toolbar1.Buttons(7).MixedState = True choice = Toolbar1.Buttons(7).Caption 72

74 Εάν το σύστημα είναι τριφασικός αντιστροφέας Case "IN3CON" ' Τοποθέτησε τα κουμπιά για τις παραγόμενες μεταβλητές. Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(1).Caption = "Vii" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(2).Caption = "Iii" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(3).Caption = "Iiv" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(4).Caption = "Iid" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(5).Caption = "Iio" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(6).Caption = "Vio" ' Τοποθέτησε ένα κουμπί με Λεζάντα "-", ' ανενεργό έτσι ώστε να χωριστούν τα ' κουμπιά των παραγόμενων μεταβλητών με ' αυτά των "Inst", "Rms", "Aver". 'Tash eisodou 'Reuma eisodou 'Reuma tranzistor 'Reuma diodou 'Reuma eksodou 'Tash eksodou Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(7).Caption = "-" Toolbar1.Buttons(7).Enabled = False ' Τοποθέτησε τα κουμπιά "Inst", "Rms", "Aver" ' στιγμιαίων, ενεργών και μέσων τιμών. Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(8).Caption = "Inst" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(9).Caption = "Rms" Toolbar1.Buttons.Add Toolbar1.Buttons(10).Caption = "Aver" ' Σημείωσε το κουμπί Inst και όρισε το σαν προεπιλογή Toolbar1.Buttons(8).MixedState = True choice = Toolbar1.Buttons(8).Caption End Select End Sub 73

75 6.4 Η συνάρτηση LoadWaveForms Η συνάρτηση LoadWaveForms, ανάλογα με το σύστημα που έχει επιλεχθεί δίνει ταυτότητα σε όλες τις φόρμες κυματομορφής και μετά τις φορτώνει στη μνήμη. Για να δημιουργηθούν οι φόρμες κυματομορφών (WaveForm), γράφτηκε κώδικας και χρησιμοποιείται πάντα ο ίδιος για κάθε φόρμα κυματομορφής. Η ταυτότητα διαχωρίζει τον κώδικα που θα εκτελεστεί για κάθε φόρμα κυματομορφής. Η συνάρτηση LoadWaveForms έχει προέλευση την φόρμα SimCircuitForm και χρησιμοποιείται στη Form_Load της SimCircuitForm. Παρακάτω είναι ο κώδικας της συνάρτησης LoadWaveForms για το κύκλωμα επαγωγικό κινητήρα με 3φασικό αντιστροφέα και στη συνέχεια για τα κυκλώματα 1φασικού και 3γασικού αντριστροφέα Κώδικας της συνάρτησης: Sub LoadWaveForms() Έλεγξε το πρόγραμμα επιλογής Select Case ProgName Εάν το σύστημα είναι επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Case "IN3IMD" ' Δώσε ταυτότητα σε όλες τις φόρμες κυματομορφής ώστε ' να αντιστοιχιστούν κάθε παραγόμενη μεταβλητή με μία κυματομορφή ' Φόρτωσε στη μνήμη όλες τις φόρμες κυματομορφής For f = 1 To 9 frms(f).id = Toolbar1.Buttons(f).Caption Load frms(f) Next f End Select Εάν το σύστημα είναι μονοφασικός αντιστροφέας Case "IN1CON" ' Δώσε ταυτότητα σε όλες τις φόρμες κυματομορφής ώστε ' να αντιστοιχούν σε κάθε παραγόμενη μεταβλητή με μία κυματομορφή. ' Φόρτωσε στη μνήμη όλες τις φόρμες κυματομορφής. For f = 1 To 6 frms(f).id = Toolbar1.Buttons(f).Caption 74

76 Load frms(f) Next f End Select Εάν το σύστημα είναι τριφασικός αντιστροφέας Case "IN3CON" ' Δώσε ταυτότητα σε όλες τις φόρμες (κυματομορφής) ώστε ' να αντιστοιχούν σε κάθε παραγόμενη μεταβλητή με μία κυματομορφή. ' Φόρτωσε στη μνήμη όλες τις φόρμες (κυματομορφής). For f = 1 To 6 frms(f).id = Toolbar1.Buttons(f).Caption Load frms(f) Next f End Select End Sub 6.5 Η συνάρτηση DrawCircuit Η συνάρτηση DrawCircuit είναι στην ουσία η υπορουτίνα που θα καλέσει μετέπειτα τις συναρτήσεις σχεδιασμού των κυκλωμάτων που μας ενδιαφέρουν. Επίσης εδώ καθορίζεται η κλίμακα του κυκλώματος σε σχέση με την φόρμα στην οποία εμπεριέχεται και έχει άμεση σχέση με την κλίμακα της κύριας φόρμας Κώδικας της συνάρτησης: Private Sub DrawCircuit(obj As Object, drawtbox As Boolean) Xscl = obj.width Yscl = obj.height Διαστάσεις που χρησιμοποιήσαμε Xdef = Xscl / 180 Ydef = Yscl / 230 obj.cls For f = 1 To 12 Texts(f).Visible = False Texts(f).MaxLength = 5 Next f Έλεγξε το πρόγραμμα επιλογής Select Case ProgName Εάν το σύστημα είναι επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα 75

77 Case "IN3IMD" Call Draw6pulseInv(obj, drawtbox) Εάν το σύστημα είναι μονοφασικός αντιστροφέας Case "IN1CON" Call Draw6puIN1CON(obj, drawtbox) Εάν το σύστημα είναι τριφασικός αντιστροφέας Case "IN3CON" Call Draw6puIN3CON(obj, drawtbox) End Select End Sub 6.6 Συναρτήσεις σχεδιασμού στοιχείων κυκλώματος Εισαγωγή Μέχρι τώρα ο χρήστης όταν ήθελε να σχεδιάσει ένα κύκλωμα όλα όσα έγραφε τα έβαζε σε μια υπορουτίνα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τα χρησιμοποίει στην σχεδίαση άλλων κυκλωμάτων και φυσικά έπρεπε να τα ξανασχεδιάσει από την αρχή για κάθε καινούριο κύκλωμα. Αυτό είναι και πολύ χρονοβόρο και κάνει τον κώδικα δυσνόητο. Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα δημιουργήθηκε μια νέα έκδοση στην οποία υπάρχουν ευθύγραμμα τμήματα που παίζουν το ρόλο του καλωδίου, ξεχωριστές αντιστάσεις, πηγές, κινητήρες, όργανα μέτρησης. Έτσι καλώντας κάθε φορά αυτό που χρειάζεσαι δίνοντας τις συντεταγμένες του στοιχείου στο κύκλωμα μπορείς να συνθέτεις κυκλώματα ανεξαρτήτως βαθμού δυσκολίας. Αυτό κατορθώθηκε φτιάχνοντας σε ξεχωριστές συναρτήσεις κάθε ένα από τα στοιχεία που χρειαζόμαστε και καλώντας τα κάθε φορά με τις κατάλληλες παραμέτρους να συνθέτουμε ότι πολύπλοκο κύκλωμα επιθυμούμε. Ένα άλλο πλεονέκτημα αυτού του τρόπου σχεδίασης είναι ότι ο προγραμματιστής μπορεί κάθε φορά ανάλογα με το τι στοιχεία χρειάζεται το κύκλωμα του, να συντάσσει συναρτήσεις και να προσθέτει νέα στοιχεία. Για παράδειγμα: Call DrawDC1(2, 10, 4, "ver", "ls", obj) είναι μια υπορουτίνα που σχεδιάζει πηγή συνεχούς ρεύματος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε χρήστη αρκεί να την καλέσει με τις σωστές παραμέτρους. 76

78 6.7 Η συνάρτηση σχεδιασμού ευθείας Drawline Η συνάρτηση σχεδίασης ευθείας, είναι η σημαντικότερη από όλες, διότι πολλά από τα στοιχεία του κυκλώματος αποτελούνται από επιμέρους ευθύγραμμα τμήματα. Για να κατανοήσουμε την συνάρτηση Drawline πρέπει πρώτα να αναφερθούμε στο σύστημα συντεταγμένων της Visual Basic. Το σύστημα συντεταγμένων υπακούει στο παρακάτω σχήμα. Βλέποντας το, συμπεραίνουμε ότι ένα σημείο Α με συντεταγμένες ΑΧ και ΑΥ που θα έχει μετακινηθεί κατά Χ=0 και Υ+, θα δημιουργήσει μια ευθεία με κατεύθυνση προς τα κάτω, όπου το δεύτερο σημείο της θα έχει συντεταγμένες ΑΧ κατά τον άξονα Χ και ΑΥ συν την μετακίνηση κατά Υ, κατά άξονα Υ. Αντίστοιχα αν ένα σημείο μετακινηθεί κατά Χ=0 και Υ- θα δημιουργήσει μια ευθεία με κατεύθυνση προς τα κάτω. Με την ίδια αρχή κατά Χ+ και Υ=0 μια ευθεία προς τα δεξιά, Χ- και Υ=0 μια ευθεία αριστερά κτλ. Eπίσης η Visual Basic θεωρεί σαν σημείο με συντεταγμένες 0,0 την πάνω αριστερή γωνία της φόρμας σχεδίασης μας. Επίσης κάθε σχεδιαστικό τμήμα, ευθείες, κύκλοι και άλλα πολλαπλασιάζονται στο τέλος που καλείται η εξ ορισμού σχεδιαστική συνάρτηση της VB(στην περίπτωση μας η obj.line) με τις Xdef και Ydef που είναι η κλίμακα του κυκλώματος που επιθυμούμε και θα κρατάει το aspect ratio του κυκλώματος αμετάβλητο, ανεξαρτήτως αλλαγής των διαστάσεων του παραθύρου μέσα στο οποίο σχεδιάστηκε Κλήση συνάρτησης: Call Drawline(1, 2, 20, 10, 0, 40, obj) Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης: pointbeg και poinend: είναι μεταβλητές τύπου integer και αποθηκεύονται οι αριθμοί των σημείων της ευθείας δηλαδή το Call Drawline(1, 2) σημαίνει ότι η σχεδίαση της γραμμής ξεκινάει από το σημείο 1 και πάει μέχρι το σημείο 2. xpos και ypos είναι μεταβλητές τύπου integer και αποθηκεύονται οι συντεταγμένες του αρχικού σημείου της ευθείας όπως Call Drawline(1, 2, 20, 10) αυτό σημαίνει ότι το x=20 και το y=10. sx και sy είναι μεταβλητές τύπου single στις οποίες αποθηκεύονται οι σχετικές συντεταγμένες από το αρχικό σημείο και ουσιαστικά καθορίζουν το βήμα και την κατεύθυνση της ευθείας όπως Call Drawline(1, 2, 20, 10, 0, 40) 77

79 αυτό σημαίνει ότι το x=0 και το y=40 με αποτέλεσμα η κατεύθυνση της γραμμής είναι προς τα κάτω. obj είναι το αντικείμενο μέσα στο οποίο θέλουμε να σχεδιάσουμε την ευθεία μας. 6.8 Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου οργάνου, DrawIV Η συγκεκριμένη συνάρτηση σχεδιάζει τα όργανα μέτρησης που θα χρησιμεύουν στην σχεδίαση κυκλωμάτων. Τα όργανα αυτά είναι Αμπερόμετρα και βολτόμετρα Κλήση συνάρτησης: Call DrawIV(True, 2, "A", PointAx(1)x. + 8, PointAx(1).y, "hor") Call DrawIV(True, 1, "V", PointAx(2).x - 0.5, PointAx(2).y + 50, "ver") Με την πρώτη κλήση, θα δημιουργηθεί ένα κουτάκι (TextBox) που θα είναι ορατό (visible) θα έχει αριθμό 2, θα αντιστοιχεί στο γράμμα Α και θα είναι αμπερόμετρο, το πάνω αριστερά σημείο έχει ίδιες συντεταγμένες το σημείο Y με το PointAx(1).y στον άξονα Υ και από το σημείο PointAx(1).x έχει μετατοπιστεί 8 μονάδες άρα είναι σε οριζόντιο ευθύγραμμο τμήμα και αυτό δηλώνεται βέβαια και με το hor που βρίσκεται στο τέλος. Η δεύτερη κλήση επίσης δημιουργεί ένα κουτάκι (TextBox) που είναι ορατό (visible) θα έχει αριθμό 1, αλλά τώρα έχει το γράμμα V και θα είναι βολτόμετρο και το ver δηλώνει ότι το textbox θα είναι κάθετα. 6.9 Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου αντίστασης DrawResistance H συνάρτηση DrawResistance σχεδιάζει μια αντίσταση είτε οριζόντια είτε κάθετα και αυτό το καθορίζει ο χρήστης κάθε φορά με τον τρόπο που την καλεί Κλήση συνάρτησης: Call DrawResistance ( 9, hor,obj) Call DrawResistance ( 9, ver, obj) Στην πρώτη περίπτωση θα σχεδιαστεί μια αντίσταση που θα ξεκινάει από το ένατο σημείο του κυκλώματος, θα βρίσκεται οριζόντια και θα μπει σε εκείνο το αντικείμενο που θα ορίσει η συνάρτηση σχεδίασης του κυκλώματος. Στη δεύτερη περίπτωση είναι πάλι το ίδιο, σχεδιάζει επίσης μια αντίσταση αλλά αυτή τη φόρα είναι σε κάθετη μορφή. 78

80 6.10 Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου πηνίου, DrawCoil Η συνάρτηση DrawCoil είναι υπεύθυνη για την σχεδίαση ενός πηνίου Κλήση συνάρτησης: Υπάρχουν δύο τρόποι για την κλήση της συνάρτησης : Call DrawCoil(5, hor, obj) Call DrawCoil(5, ver, obj) Η πρώτη κλήση σχεδιάσει ένα πηνίο έχοντας σαν συντεταγμένες τις συντεταγμένες του σημείου 5 του κυκλώματος και θα σχεδιαστεί οριζόντια στα πλαίσια του κυκλώματος μας. Η δεύτερη θα σχεδιάσει επίσης ένα πηνίο αλλά θα σχεδιαστεί κάθετα στα πλαίσια του κυκλώματος Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου διόδου, DrawDiode Η συνάρτηση αυτή σχεδιάζει μια δίοδο, με έλεγχο ή χωρίς. Αυτό καθορίζεται με το πώς θα κληθεί η συνάρτηση κάθε φορά Κλήση συνάρτησης: Call DrawDiode(6, >,True, obj) Call DrawDiode(23, "^", False, obj) Η πρώτη κλήση σχεδιάσει μια δίοδο ξεκινώντας από το σημείο 6 του κυκλώματος έχοντας σαν αρχικές συντεταγμένες τις δικές του με κατεύθυνση προς τα δεξιά και με έλεγχο, πάνω στο αντικείμενο που επιθυμεί ο χρήστης. Η δεύτερη θα σχεδιάσει επίσης μια δίοδο αλλά αυτή τη φορά με κατεύθυνση προς τα αριστερά και χωρίς Η συνάρτηση σχεδιασμού διακόπτη τύπου, DrawSwitchB Η συνάρτηση αυτή υπεύθυνη για τον σχεδιασμό του τρανζίστορ. Το τρανζίστορ μπορεί να σχεδιαστεί είτε οριζόντια(hor) στο κύκλωμα, είτε κάθετα(ver) Κλήση συνάρτησης: Call DrawSwitchB(6, 10, 7, 9, 11, 12, 8, "ver", obj) Call DrawSwitchB(5, 9, 6, 8, 10, 11, 7, "hor", obj) 79

81 6.13 Η συνάρτηση σχεδιασμού στοιχείου πηγής συνεχούς,drawc1 Η συνάρτηση αυτή σχεδιάζει την πηγή συνεχούς ρεύματος. Private Sub DrawDC1(pointbeg%, sx As Single, Dx As Single, d$, s$, obj As Object) Select Case d Case "hor" Select Case s Case "ls" obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)- ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y - 8) * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + 8) * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y - 4) * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + 4) * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef) Case "sl" obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)- ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y - 4) * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 - Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + 4) * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y - 8) * Ydef) 80

82 obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + 8) * Ydef) obj.line ((PointAx(pointbeg).x + sx / 2 + Dx / 2) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + sx) * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef) Case "ver" End Select Select Case s Case "ls" obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)- (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + 8) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x - 8) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x - 4) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + 4) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef)-(PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx) * Ydef) Case "sl" obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, PointAx(pointbeg).y * Ydef)- (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x - 4) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + 4) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 - Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x + 8) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef)-((PointAx(pointbeg).x - 8) * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef) obj.line (PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx / 2 + Dx / 2) * Ydef)-(PointAx(pointbeg).x * Xdef, (PointAx(pointbeg).y + sx) * Ydef) 81

83 End Select End Select End Sub Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης: Pointbeg είναι μεταβλητή τύπου integer που αποθηκεύει τον αριθμό του σημείου από το οποίο θα ξεκινήσει. sx είναι η μεταβλητή κρατάει την τιμή όπου θα σχηματιστεί τις γραμμές της πηγής. Dx είναι η μεταβλητή η οποία κρατάει την τιμή που ορίζει την απόσταση μεταξύ των δύο γραμμών της πηγής. d είναι μεταβλητή τύπου string και καθορίζει για το αν θα είναι οριζόντια ή κάθετα η πηγή στο κύκλωμα. s είναι μεταβλητή τύπου string και καθορίζει για το αν θα είναι πρώτα η μεγάλη γραμμή της πηγής ή η μικρή γραμμή. Obj είναι το αντικείμενο μέσα στο οποίο θα σχεδιαστεί η πηγή Κλήση συνάρτησης: Call DrawDC1(2, 10, 4, "ver", "ls", obj) Call DrawDC1(2, 10, 4, "ver", "sl", obj) Call DrawDC1(2, 10, 4, "hor", "ls", obj) Call DrawDC1(2, 10, 4, "hor", "sl", obj) Η πρώτη γραμμή σχεδιάζει μία πηγή συνεχούς ρεύματος κάθετα, με θετικό πρόσημο (πρώτα η μεγάλη γραμμή της πηγής μετά η μικρή γραμμή ) στα πλαίσια του κυκλώματος. Η δεύτερη γραμμή σχεδιάζει μία πηγή συνεχούς ρεύματος κάθετα, αλλά τώρα με αρνητικό πρόσημο (πρώτα η μικρή γραμμή και μετά η μεγαλή γραμμή της πηγής) στα πλαίσια του κυκλώματος. Η τρίτη γραμμή σχεδιάζει μία πηγή συνεχούς ρεύματος οριζόντια, με θετικό πρόσημο (πρώτα η μεγάλη γραμμή της πηγής) στα πλαίσια του κυκλώματος. Η τέταρτη γραμμή σχεδιάζει επίσης μία πηγή συνεχούς ρεύματος, αλλά τώρα ορίζοντα και με αρνητικό πρόσημο (πρώτα η μικρή γραμμή της πηγής και μετά η μεγάλη) στα πλαίσια του κυκλώματος. 82

84 6.14 Συναρτήσεις σχεδιασμού κυκλωμάτων Στην ενότητα αυτή θα δούμε της συναρτήσεις που είναι υπεύθυνες για τον σχεδιασμό ολόκληρου του κυκλώματος, που με την σειρά τους καλούν τις συναρτήσεις σχεδιασμού στοιχείων, ουσιαστικά θα δούμε τις συναρτήσεις που έχουμε φτιάξη.επίσης οι συναρτήσεις αυτές θα καθορίσουν αν θα εμφανίζονται τα όργανα μετρήσεων, ποιες θα είναι οι θέσεις που θα έχουν τα στοιχεία μέσα στο κύκλωμα, θα είναι υπεύθυνες για τον χρωματισμό των διόδων-τρανζίστορς στην περίπτωση που άγουν και στον αποχρωματισμό τους, όταν δεν άγουν. Ο σχεδιασμός ενός κυκλώματος στην περίπτωση μας θα γίνει λίγο διαφορετικά σε σχέση με τα άλλα επειδή έχουμε κάποια κομμάτια στο κύκλωμα τα οποία επανασχεδιάζονται. Για να μην τα σχεδιάζουμε ξανά και ξανά θα τα χωρίσουμε σε κομμάτια, και τα κομμάτια αυτά είναι τροφοδοσίας και αντιστροφέα. Έτσι θα δουλέψουμε με μικρότερα κομμάτια κώδικα. Το πρώτο κομμάτι της πηγής σχεδιάζεται με αρχικά σημεία που ορίζουμε εμείς, τα τελικά του σημεία αποθηκεύονται σε μεταβλητές έτσι ώστε να μπορέσουν να επαναχρησιμοποιηθούν. Το δεύτερο κομμάτι του αντιστροφέα ξεκινάει την σχεδίαση του με βάση τα τελικά σημεία του πρώτου κομματιού της πηγής, επίσης στο τέλος αποθηκεύονται τα τελικά σημεία του αντιστροφέα μέσα στην δική του συνάρτηση. Ο τρόπος με τον οποίο δηλώνουμε κάθε φορά αυτά τα σημεία είναι ο παρακάτω: ConPoint(1).x = 25 επάνω σημείο συντεταγμένη χ. ConPoint(1).y = 10 επάνω σημείο συντεταγμένη y. ConPoint(2).x = ConPoint(1).x κάτω σημείο συντεταγμένη χ. ConPoint(2).y = 110 κάτω σημείο συντεταγμένη y Συναρτήσεις σχεδιασμού κυκλώματος επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα H συνάρτηση σχεδιάζει το κύκλωμα κινητήριο σύστημα επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικού αντιστροφέα. Η συνάρτηση έχει προέλευση την φόρμα SimCircuitForm και χρησιμοποιείται στη DrawCircuit της SimCircuitForm Κώδικας συνάρτησης: Sub Draw6pulseInv(obj As Object, tbox As Boolean) ReDim PointAx(1 To 40) ReDim ConPoint(1 To 2) ConPoint(1).x = 25 ConPoint(1).y = 10 83

85 ConPoint(2).x = ConPoint(1).x ConPoint(2).y = 110 Call Drawline(1, 2, 20, 10, 0, 40, obj) Call Drawline(1, 3, PointAx(1).x, PointAx(1).y, 20, 0, obj) Call Drawline(2, 4, 20, 60, 0, 50, obj) Call Drawline(4, 5, PointAx(4).x, PointAx(4).y, 20, 0, obj) Call Drawline(3, 6, PointAx(3).x, PointAx(3).y, 10, 0, obj) Call Drawline(5, 7, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 10, 0, obj) Call Draw6PulIN3IMD(obj, True) If ProgName$ = "IN3IMD" Then obj.circle (97 * Xdef, 185 * Ydef), 15 * Ydef obj.circle (97 * Xdef, 185 * Ydef), 12 * Ydef Call DrawIV(True, 19, "Trl", 75, 175, "ver") Call DrawIV(True, 20, "Trm", 75, 195, "ver") Call DrawIV(True, 21, "Spd", 120, 185, "ver") End If End Sub Ο κώδικας της συνάρτησης Draw6PullN3IMD η οποία καλείται στην συνάρτηση Draw6pulseInv: μέσα Sub Draw6PulIN3IMD(obj As Object, tbox As Boolean) ReDim PointAx(1 To 100) ' horizontal line Call Drawline(1, 2, ConPoint(1).x, ConPoint(1).y, 13, 0, obj) Call Drawline(2, 3, PointAx(2).x, PointAx(2).y, 0, 100, obj) Call Drawline(4, 3, ConPoint(2).x, ConPoint(2).y, 13.1, 0, obj) Call Drawline(2, 5, PointAx(2).x, PointAx(2).y, 13, 0, obj) Call Drawline(5, 6, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 0, 17, obj) ' 1st transistor vertical line Call DrawSwitchB(6, 10, 7, 9, 11, 12, 8, "ver", obj) If InvValveState3%(1, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(9).x - 1) * Xdef, (PointAx(9).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(9).x - 1) * Xdef, (PointAx(9).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 84

86 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(9, 13, PointAx(9).x, PointAx(9).y, 0, 22, obj) Call Drawline(13, 14, PointAx(13).x, PointAx(13).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(14, 18, 15, 17, 19, 20, 16, "ver", obj) If InvValveState3%(2, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(17).x - 1) * Xdef, (PointAx(17).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(17).x - 1) * Xdef, (PointAx(17).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(17, 21, PointAx(17).x, PointAx(17).y, 0, 22, obj) Call Drawline(3, 21, PointAx(3).x, PointAx(3).y, 8, 0, obj) ' 1st diode vertical line Call Drawline(5, 22, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 12, 0, obj) Call Drawline(22, 23, PointAx(22).x, PointAx(22).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(23, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(1, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(23).x * Xdef, (PointAx(23).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(24, 25, PointAx(24).x, PointAx(24).y, 0, 24.8, obj) Call Drawline(13, 25, PointAx(13).x, PointAx(13).y, 12, 0, obj) Call Drawline(25, 26, PointAx(25).x, PointAx(25).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(26, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(2, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(26).x * Xdef, (PointAx(26).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(27, 28, PointAx(27).x, PointAx(27).y, 0, 24.6, obj) Call Drawline(21, 28, PointAx(21).x, PointAx(21).y, 12, 0, obj) ' 1st line output inverter load Call Drawline(25, 29, PointAx(25).x, PointAx(25).y, 7, 0, obj) Call Drawline(29, 30, PointAx(29).x, PointAx(29).y, 0, 57, obj) Call DrawResistance(30, "ver", obj) 85

87 Call Drawline(31, 32, PointAx(31).x, PointAx(31).y, 0, 4, obj) Call DrawCoil(32, "ver", obj) Call Drawline(33, 64, PointAx(33).x, PointAx(33).y, 0, 12, obj) ' 2nd transistor vertical line Call Drawline(22, 34, PointAx(22).x, PointAx(22).y, 15, 0, obj) Call Drawline(34, 35, PointAx(34).x, PointAx(34).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(35, 39, 36, 38, 40, 41, 37, "ver", obj) If InvValveState3%(1, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(38).x - 1) * Xdef, (PointAx(38).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(38).x - 1) * Xdef, (PointAx(38).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(38, 42, PointAx(38).x, PointAx(38).y, 0, 22, obj) Call Drawline(42, 43, PointAx(42).x, PointAx(42).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(43, 47, 44, 46, 48, 49, 45, "ver", obj) If InvValveState3%(2, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(46).x - 1) * Xdef, (PointAx(46).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(46).x - 1) * Xdef, (PointAx(46).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(46, 50, PointAx(46).x, PointAx(46).y, 0, 22, obj) Call Drawline(28, 50, PointAx(28).x, PointAx(28).y, 15, 0, obj) Call Drawline(42, 54, PointAx(42).x, PointAx(42).y + 0.2, 12, 0, obj) ' 2nd diode vertical line Call Drawline(34, 51, PointAx(34).x, PointAx(34).y, 12, 0, obj) Call Drawline(51, 52, PointAx(51).x, PointAx(51).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(52, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(1, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(52).x * Xdef, (PointAx(52).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush 86

88 End If Call Drawline(53, 54, PointAx(53).x, PointAx(53).y, 0, 24.8, obj) Call Drawline(54, 55, PointAx(54).x, PointAx(54).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(55, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(2, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(55).x * Xdef, (PointAx(55).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(56, 57, PointAx(56).x, PointAx(56).y, 0, 24.4, obj) Call Drawline(50, 57, PointAx(50).x, PointAx(50).y, 12, 0, obj) ' 2nd output inverter phase load Call Drawline(54, 58, PointAx(54).x, PointAx(54).y, 7, 0, obj) Call Drawline(58, 59, PointAx(58).x, PointAx(58).y, 0, 57, obj) Call DrawResistance(59, "ver", obj) Call Drawline(60, 61, PointAx(60).x, PointAx(60).y, 0, 4, obj) Call DrawCoil(61, "ver", obj) Call Drawline(62, 63, PointAx(62).x, PointAx(62).y, 0, 12, obj) Call Drawline(30, 59, PointAx(30).x, PointAx(30).y - 1, 27, 0, obj) Call Drawline(64, 63, PointAx(64).x, PointAx(64).y, 27, 0, obj) Call Drawline(63, 65, PointAx(63).x, PointAx(63).y, 27.2, 0, obj) ' 3rd transistor vertical line Call Drawline(51, 66, PointAx(51).x, PointAx(51).y, 15, 0, obj) Call Drawline(66, 67, PointAx(66).x, PointAx(66).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(67, 71, 68, 70, 72, 73, 69, "ver", obj) If InvValveState3%(1, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(70).x - 1) * Xdef, (PointAx(70).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(70).x - 1) * Xdef, (PointAx(70).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(70, 74, PointAx(70).x, PointAx(70).y, 0, 22, obj) Call Drawline(74, 75, PointAx(74).x, PointAx(74).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(75, 79, 76, 78, 80, 81, 77, "ver", obj) If InvValveState3%(2, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) 87

89 ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(78).x - 1) * Xdef, (PointAx(78).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(78).x - 1) * Xdef, (PointAx(78).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(78, 82, PointAx(78).x, PointAx(78).y, 0, 22, obj) Call Drawline(57, 82, PointAx(57).x, PointAx(57).y, 15, 0, obj) Call Drawline(74, 85, PointAx(74).x, PointAx(74).y, 12, 0, obj) ' 3rd diode vertical line Call Drawline(66, 83, PointAx(66).x, PointAx(66).y, 12, 0, obj) Call Drawline(83, 84, PointAx(83).x, PointAx(83).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(84, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(1, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(84).x * Xdef, (PointAx(84).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(85, 86, PointAx(85).x, PointAx(85).y, 0, 24.8, obj) Call Drawline(86, 87, PointAx(86).x, PointAx(86).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(87, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(2, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(87).x * Xdef, (PointAx(87).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(88, 89, PointAx(88).x, PointAx(88).y, 0, 24.4, obj) Call Drawline(82, 89, PointAx(82).x, PointAx(82).y, 24, 0, obj) ' draw 3rd phase of inverter load Call Drawline(86, 90, PointAx(86).x, PointAx(86).y - 0.3, 7, 0, obj) Call Drawline(90, 91, PointAx(90).x, PointAx(90).y, 0, 57, obj) Call DrawResistance(91, "ver", obj) Call Drawline(92, 93, PointAx(92).x, PointAx(92).y, 0, 4, obj) Call DrawCoil(93, "ver", obj) Call Drawline(94, 95, PointAx(94).x, PointAx(94).y, 0, 12, obj) If tbox = True Then Call DrawIV(True, 2, "A", PointAx(1).x, PointAx(1).y, "hor") 'Idc Call DrawIV(True, 3, "A", PointAx(5).x, PointAx(5).y + 7, "ver") 'It11 Call DrawIV(True, 4, "A", PointAx(14).x, PointAx(14).y - 7, "ver") 'It21 Call DrawIV(True, 5, "A", PointAx(22).x, PointAx(22).y + 7, "ver") 'ID11 88

90 Call DrawIV(True, 6, "A", PointAx(26).x, PointAx(26).y - 9, "ver") 'ID21 Call DrawIV(True, 7, "A", PointAx(34).x, PointAx(34).y + 7, "ver") 'It12 Call DrawIV(True, 8, "A", PointAx(43).x, PointAx(43).y - 7, "ver") 'It22 Call DrawIV(True, 9, "A", PointAx(51).x, PointAx(51).y + 7, "ver") 'ID12 Call DrawIV(True, 10, "A", PointAx(55).x, PointAx(55).y - 9, "ver") 'ID22 Call DrawIV(True, 11, "A", PointAx(66).x, PointAx(66).y + 7, "ver") 'It13 Call DrawIV(True, 12, "A", PointAx(75).x, PointAx(75).y - 7, "ver") 'It23 Call DrawIV(True, 13, "A", PointAx(83).x, PointAx(83).y + 7, "ver") 'ID13 Call DrawIV(True, 14, "A", PointAx(86).x, PointAx(86).y + 10, "ver") 'ID23 Call DrawIV(True, 16, "A", PointAx(64).x, PointAx(64).y - 7, "ver") 'Io1 Call DrawIV(True, 17, "A", PointAx(63).x, PointAx(63).y - 7, "ver") 'Io2 Call DrawIV(True, 18, "A", PointAx(65).x - 3, PointAx(65).y - 7, "ver") 'Io3 Call DrawIV(True, 15, "V", PointAx(30).x + 9, PointAx(30).y, "hor") 'Vo Call DrawIV(True, 1, "V", PointAx(2).x - 0.5, PointAx(2).y + 50, "ver") 'Vdc End If 'End Select End Sub Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης: obj είναι το όνομα του αντικειμένο μέσα στο οποίο σχεδιάζεται tbox είναι μια μεταβλητή τύπου Boolean που παίρνει τιμή ανάλογα με το αν θέλουμε να εμφανίζονται τα όργανα μέτρησης ή όχι, όπως συμβαίνει στην περίπτωση εκτύπωσης του κυκλώματος. Από το παραπάνω κώδικα έχουμε τα εξής αποταλέσματα: Σχήμα 6.1 Αποτελέσματα συναρτήσεων Draw6pulseInv και Draw6PullN3IMD 89

91 6.16 Συνάρτηση σχεδιασμού κυκλώματος μονοφασικό αντιστροφέα H συνάρτηση αυτή σχεδιάζει το κύκλωμα μονοφασικού αντιστροφέα. Η συνάρτηση έχει προέλευση την φόρμα SimCircuitForm και χρησιμοποιείται στη DrawCircuit της SimCircuitForm Κώδικας συνάρτησης: Sub Draw6puIN1CON(obj As Object, tbox As Boolean) ReDim PointAx(1 To 40) ReDim ConPoint(1 To 2) ConPoint(1).x = 25 ConPoint(1).y = 10 ConPoint(2).x = ConPoint(1).x ConPoint(2).y = 110 Call Drawline(1, 2, 20, 10, 0, 40, obj) Call Drawline(1, 3, PointAx(1).x, PointAx(1).y, 20, 0, obj) Call DrawDC1(2, 10, 4, "ver", "ls", obj) Call Drawline(2, 4, 20, 60, 0, 50, obj) Call Drawline(4, 5, PointAx(4).x, PointAx(4).y, 20, 0, obj) Call Drawline(3, 6, PointAx(3).x, PointAx(3).y, 10, 0, obj) Call Drawline(5, 7, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 10, 0, obj) Call Draw6PulIN1CON(obj, True) Sub Draw6PulIN1CON(obj As Object, tbox As Boolean) ReDim PointAx(1 To 100) ' horizontal line Call Drawline(1, 2, ConPoint(1).x, ConPoint(1).y, 13, 0, obj) Call Drawline(2, 3, PointAx(2).x, PointAx(2).y, 0, 100, obj) Call Drawline(4, 3, ConPoint(2).x, ConPoint(2).y, 13.1, 0, obj) Call Drawline(2, 5, PointAx(2).x, PointAx(2).y, 13, 0, obj) Call Drawline(5, 6, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 0, 17, obj) ' 1st transistor vertical line Call DrawSwitchB(6, 10, 7, 9, 11, 12, 8, "ver", obj) If InvValveState%(1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(9).x - 1) * Xdef, (PointAx(9).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush 90

92 curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(9).x - 1) * Xdef, (PointAx(9).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(9, 13, PointAx(9).x, PointAx(9).y, 0, 24, obj) Call Drawline(13, 14, PointAx(13).x, PointAx(13).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(14, 18, 15, 17, 19, 20, 16, "ver", obj) If InvValveState%(4) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(17).x - 1) * Xdef, (PointAx(17).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(17).x - 1) * Xdef, (PointAx(17).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(17, 21, PointAx(17).x, PointAx(17).y, 0, 20, obj) Call Drawline(3, 21, PointAx(3).x, PointAx(3).y, 8, 0, obj) ' 1st diode vertical line Call Drawline(5, 22, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 12, 0, obj) Call Drawline(22, 23, PointAx(22).x, PointAx(22).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(23, "^", False, obj) If InvDiodeState%(1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(23).x * Xdef, (PointAx(23).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(24, 31, PointAx(24).x, PointAx(24).y, 0, 10.8, obj) Call Drawline(31, 25, PointAx(31).x, PointAx(31).y, 0, 16, obj) Call Drawline(13, 25, PointAx(13).x, PointAx(13).y, 12, 0, obj) ' draw load Call Drawline(25, 41, PointAx(25).x, PointAx(25).y, 4, 0, obj) Call DrawResistance(41, "hor", obj) Call Drawline(42, 43, PointAx(42).x, PointAx(42).y, 4, 0, obj) Call DrawCoil(43, "hor", obj) Call Drawline(44, 74, PointAx(44).x, PointAx(44).y, 25, 0, obj) Call Drawline(25, 26, PointAx(25).x, PointAx(25).y, 0, 21, obj) Call DrawDiode(26, "^", False, obj) If InvDiodeState%(4) = 1 And bool Then 91

93 curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(26).x * Xdef, (PointAx(26).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(27, 28, PointAx(27).x, PointAx(27).y, 0, 20.6, obj) Call Drawline(21, 28, PointAx(21).x, PointAx(21).y, 12, 0, obj) Call Drawline(22, 34, PointAx(22).x, PointAx(22).y, 15, 0, obj) Call Drawline(34, 51, PointAx(34).x, PointAx(34).y, 12, 0, obj) Call Drawline(51, 66, PointAx(51).x, PointAx(51).y, 15, 0, obj) Call Drawline(28, 50, PointAx(28).x, PointAx(28).y, 15, 0, obj) Call Drawline(50, 57, PointAx(50).x, PointAx(50).y, 12, 0, obj) ' 2rd transistor vertical line Call Drawline(66, 67, PointAx(66).x, PointAx(66).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(67, 71, 68, 70, 72, 73, 69, "ver", obj) If InvValveState%(3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(70).x - 1) * Xdef, (PointAx(70).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(70).x - 1) * Xdef, (PointAx(70).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(70, 32, PointAx(70).x, PointAx(70).y, 0, 8, obj) Call Drawline(32, 74, PointAx(32).x, PointAx(32).y, 0, 16, obj) ' Voltageline Call Drawline(74, 75, PointAx(74).x, PointAx(74).y, 0, 19, obj) Call Drawline(31, 32, PointAx(31).x, PointAx(31).y, 42, 0, obj) Call DrawSwitchB(75, 79, 76, 78, 80, 81, 77, "ver", obj) If InvValveState%(2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(78).x - 1) * Xdef, (PointAx(78).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(78).x - 1) * Xdef, (PointAx(78).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(78, 82, PointAx(78).x, PointAx(78).y, 0, 18, obj) 92

94 Call Drawline(57, 82, PointAx(57).x, PointAx(57).y, 15, 0, obj) Call Drawline(74, 85, PointAx(74).x, PointAx(74).y, 12, 0, obj) ' 2rd diode vertical line Call Drawline(66, 83, PointAx(66).x, PointAx(66).y, 12, 0, obj) Call Drawline(83, 84, PointAx(83).x, PointAx(83).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(84, "^", False, obj) If InvDiodeState%(3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(84).x * Xdef, (PointAx(84).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(85, 86, PointAx(85).x, PointAx(85).y, 0, 26.8, obj) Call Drawline(86, 87, PointAx(86).x, PointAx(86).y, 0, 21, obj) Call DrawDiode(87, "^", False, obj) If InvDiodeState%(2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(87).x * Xdef, (PointAx(87).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(88, 89, PointAx(88).x, PointAx(88).y, 0, 20.4, obj) Call Drawline(82, 89, PointAx(82).x, PointAx(82).y, 17, 0, obj) If tbox = True Then Call DrawIV(True, 2, "A", PointAx(1).x, PointAx(1).y, "hor") Call DrawIV(True, 3, "A", PointAx(5).x, PointAx(5).y + 8, "ver") Call DrawIV(True, 4, "A", PointAx(14).x, PointAx(14).y - 7, "ver") Call DrawIV(True, 5, "A", PointAx(22).x, PointAx(22).y + 8, "ver") Call DrawIV(True, 6, "A", PointAx(26).x, PointAx(26).y - 11, "ver") Call DrawIV(True, 7, "A", PointAx(66).x, PointAx(66).y + 8, "ver") Call DrawIV(True, 8, "A", PointAx(74).x, PointAx(74).y + 10, "ver") Call DrawIV(True, 9, "A", PointAx(83).x, PointAx(83).y + 8, "ver") Call DrawIV(True, 10, "A", PointAx(86).x, PointAx(86).y + 10, "ver") Call DrawIV(True, 1, "V", PointAx(2).x - 0.5, PointAx(2).y + 50, "ver") Call DrawIV(True, 11, "V", PointAx(31).x + 17, PointAx(31).y, "hor") Call DrawIV(True, 12, "A", PointAx(25).x + 30, PointAx(25).y, "hor") End If End Sub 93

95 Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης: οbj είναι το όνομα του αντικειμένου μέσα στο οποίο σχεδιάζεται tbox είναι μια μεταβλητή τύπου Boolean που παίρνει τιμή ανάλογα με το αν θέλουμε να εμφανίζονται τα όργανα μέτρησης ή όχι, όπως συμβαίνει στην περίπτωση εκτύπωσης του κυκλώματος. Από το παραπάνω κώδικα έχουμε τα εξής αποτελέσματα: Σχήμα 6.2 Αποτελέσματα συνάρτησης Draw6puIN1CON Συνάρτηση σχεδιασμού κυκλώματος τριφασικού αντιστροφέα H συνάρτηση αυτή σχεδιάζει το κύκλωμα τριφασικού αντιστροφέα. Η συνάρτηση έχει προέλευση την φόρμα SimCircuitForm και χρησιμοποιείται στη DrawCircuit της SimCircuitForm Κώδικας συνάρτησης: Sub Draw6PulIN3IMD(obj As Object, tbox As Boolean) ReDim PointAx(1 To 100) ' horizontal line Call Drawline(1, 2, ConPoint(1).x, ConPoint(1).y, 13, 0, obj) Call Drawline(2, 3, PointAx(2).x, PointAx(2).y, 0, 100, obj) Call Drawline(4, 3, ConPoint(2).x, ConPoint(2).y, 13.1, 0, obj) Call Drawline(2, 5, PointAx(2).x, PointAx(2).y, 13, 0, obj) Call Drawline(5, 6, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 0, 17, obj) ' 1st transistor vertical line Call DrawSwitchB(6, 10, 7, 9, 11, 12, 8, "ver", obj) If InvValveState3%(1, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) 94

96 oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(9).x - 1) * Xdef, (PointAx(9).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(9).x - 1) * Xdef, (PointAx(9).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(9, 13, PointAx(9).x, PointAx(9).y, 0, 22, obj) Call Drawline(13, 14, PointAx(13).x, PointAx(13).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(14, 18, 15, 17, 19, 20, 16, "ver", obj) If InvValveState3%(2, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(17).x - 1) * Xdef, (PointAx(17).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(17).x - 1) * Xdef, (PointAx(17).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(17, 21, PointAx(17).x, PointAx(17).y, 0, 22, obj) Call Drawline(3, 21, PointAx(3).x, PointAx(3).y, 8, 0, obj) ' 1st diode vertical line Call Drawline(5, 22, PointAx(5).x, PointAx(5).y, 12, 0, obj) Call Drawline(22, 23, PointAx(22).x, PointAx(22).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(23, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(1, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(23).x * Xdef, (PointAx(23).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(24, 25, PointAx(24).x, PointAx(24).y, 0, 24.8, obj) Call Drawline(13, 25, PointAx(13).x, PointAx(13).y, 12, 0, obj) Call Drawline(25, 26, PointAx(25).x, PointAx(25).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(26, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(2, 1) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(26).x * Xdef, (PointAx(26).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 95

97 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(27, 28, PointAx(27).x, PointAx(27).y, 0, 24.6, obj) Call Drawline(21, 28, PointAx(21).x, PointAx(21).y, 12, 0, obj) ' 1st line output inverter load Call Drawline(25, 29, PointAx(25).x, PointAx(25).y, 7, 0, obj) Call Drawline(29, 30, PointAx(29).x, PointAx(29).y, 0, 57, obj) Call DrawResistance(30, "ver", obj) Call Drawline(31, 32, PointAx(31).x, PointAx(31).y, 0, 4, obj) Call DrawCoil(32, "ver", obj) Call Drawline(33, 64, PointAx(33).x, PointAx(33).y, 0, 12, obj) ' 2nd transistor vertical line Call Drawline(22, 34, PointAx(22).x, PointAx(22).y, 15, 0, obj) Call Drawline(34, 35, PointAx(34).x, PointAx(34).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(35, 39, 36, 38, 40, 41, 37, "ver", obj) If InvValveState3%(1, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(38).x - 1) * Xdef, (PointAx(38).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(38).x - 1) * Xdef, (PointAx(38).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(38, 42, PointAx(38).x, PointAx(38).y, 0, 22, obj) Call Drawline(42, 43, PointAx(42).x, PointAx(42).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(43, 47, 44, 46, 48, 49, 45, "ver", obj) If InvValveState3%(2, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(46).x - 1) * Xdef, (PointAx(46).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(46).x - 1) * Xdef, (PointAx(46).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(46, 50, PointAx(46).x, PointAx(46).y, 0, 22, obj) Call Drawline(28, 50, PointAx(28).x, PointAx(28).y, 15, 0, obj) Call Drawline(42, 54, PointAx(42).x, PointAx(42).y + 0.2, 12, 0, obj) ' 2nd diode vertical line Call Drawline(34, 51, PointAx(34).x, PointAx(34).y, 12, 0, obj) 96

98 Call Drawline(51, 52, PointAx(51).x, PointAx(51).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(52, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(1, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(52).x * Xdef, (PointAx(52).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(53, 54, PointAx(53).x, PointAx(53).y, 0, 24.8, obj) Call Drawline(54, 55, PointAx(54).x, PointAx(54).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(55, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(2, 2) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(55).x * Xdef, (PointAx(55).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(56, 57, PointAx(56).x, PointAx(56).y, 0, 24.4, obj) Call Drawline(50, 57, PointAx(50).x, PointAx(50).y, 12, 0, obj) ' 2nd output inverter phase load Call Drawline(54, 58, PointAx(54).x, PointAx(54).y, 7, 0, obj) Call Drawline(58, 59, PointAx(58).x, PointAx(58).y, 0, 57, obj) Call DrawResistance(59, "ver", obj) Call Drawline(60, 61, PointAx(60).x, PointAx(60).y, 0, 4, obj) Call DrawCoil(61, "ver", obj) Call Drawline(62, 63, PointAx(62).x, PointAx(62).y, 0, 12, obj) Call Drawline(30, 59, PointAx(30).x, PointAx(30).y - 1, 27, 0, obj) Call Drawline(64, 63, PointAx(64).x, PointAx(64).y, 27, 0, obj) Call Drawline(63, 65, PointAx(63).x, PointAx(63).y, 27.2, 0, obj) ' 3rd transistor vertical line Call Drawline(51, 66, PointAx(51).x, PointAx(51).y, 15, 0, obj) Call Drawline(66, 67, PointAx(66).x, PointAx(66).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(67, 71, 68, 70, 72, 73, 69, "ver", obj) If InvValveState3%(1, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(70).x - 1) * Xdef, (PointAx(70).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(70).x - 1) * Xdef, (PointAx(70).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush 97

99 End If Call Drawline(70, 74, PointAx(70).x, PointAx(70).y, 0, 22, obj) Call Drawline(74, 75, PointAx(74).x, PointAx(74).y, 0, 17, obj) Call DrawSwitchB(75, 79, 76, 78, 80, 81, 77, "ver", obj) If InvValveState3%(2, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(78).x - 1) * Xdef, (PointAx(78).y) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, (PointAx(78).x - 1) * Xdef, (PointAx(78).y - 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(78, 82, PointAx(78).x, PointAx(78).y, 0, 22, obj) Call Drawline(57, 82, PointAx(57).x, PointAx(57).y, 15, 0, obj) Call Drawline(74, 85, PointAx(74).x, PointAx(74).y, 12, 0, obj) ' 3rd diode vertical line Call Drawline(66, 83, PointAx(66).x, PointAx(66).y, 12, 0, obj) Call Drawline(83, 84, PointAx(83).x, PointAx(83).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(84, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(1, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(84).x * Xdef, (PointAx(84).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(85, 86, PointAx(85).x, PointAx(85).y, 0, 24.8, obj) Call Drawline(86, 87, PointAx(86).x, PointAx(86).y, 0, 19, obj) Call DrawDiode(87, "^", False, obj) If InvDiodeState3%(2, 3) = 1 And bool Then curbrush = CreateSolidBrush(obj.ForeColor) oldbrush = SelectObject(obj.hdc, curbrush) ExtFloodFill obj.hdc, PointAx(87).x * Xdef, (PointAx(87).y + 2) * Ydef, obj.forecolor, 0 SelectObject obj.hdc, oldbrush End If Call Drawline(88, 89, PointAx(88).x, PointAx(88).y, 0, 24.4, obj) Call Drawline(82, 89, PointAx(82).x, PointAx(82).y, 24, 0, obj) ' draw 3rd phase of inverter load Call Drawline(86, 90, PointAx(86).x, PointAx(86).y - 0.3, 7, 0, obj) Call Drawline(90, 91, PointAx(90).x, PointAx(90).y, 0, 57, obj) Call DrawResistance(91, "ver", obj) Call Drawline(92, 93, PointAx(92).x, PointAx(92).y, 0, 4, obj) 98

100 Call DrawCoil(93, "ver", obj) Call Drawline(94, 95, PointAx(94).x, PointAx(94).y, 0, 12, obj) If tbox = True Then Call DrawIV(True, 2, "A", PointAx(1).x, PointAx(1).y, "hor") Call DrawIV(True, 3, "A", PointAx(5).x, PointAx(5).y + 7, "ver") Call DrawIV(True, 4, "A", PointAx(14).x, PointAx(14).y - 7, "ver") Call DrawIV(True, 5, "A", PointAx(22).x, PointAx(22).y + 7, "ver") Call DrawIV(True, 6, "A", PointAx(26).x, PointAx(26).y - 9, "ver") Call DrawIV(True, 7, "A", PointAx(34).x, PointAx(34).y + 7, "ver") Call DrawIV(True, 8, "A", PointAx(43).x, PointAx(43).y - 7, "ver") Call DrawIV(True, 9, "A", PointAx(51).x, PointAx(51).y + 7, "ver") Call DrawIV(True, 10, "A", PointAx(55).x, PointAx(55).y - 9, "ver") Call DrawIV(True, 11, "A", PointAx(66).x, PointAx(66).y + 7, "ver") Call DrawIV(True, 12, "A", PointAx(75).x, PointAx(75).y - 7, "ver") Call DrawIV(True, 13, "A", PointAx(83).x, PointAx(83).y + 7, "ver") CallDrawIV(True, 14, "A", PointAx(86).x, PointAx(86).y + 10, "ver") Call DrawIV(True, 16, "A", PointAx(64).x, PointAx(64).y - 7, "ver") Call DrawIV(True, 17, "A", PointAx(63).x, PointAx(63).y - 7, "ver") Call DrawIV(True, 18, "A", PointAx(65).x - 3, PointAx(65).y - 7, "ver") Call DrawIV(True, 15, "V", PointAx(30).x + 9, PointAx(30).y, "hor") Call DrawIV(True, 1, "V", PointAx(2).x - 0.5, PointAx(2).y + 50, "ver") End If End Select End Sub Ανάλυση παραμέτρων συνάρτησης: obj είναι το όνομα του αντικειμένου μέσα στο οποίο σχεδιάζεται tbox είναι μια μεταβλητή τύπου Boolean που παίρνει τιμή ανάλογα με το αν θέλουμε να εμφανίζονται τα όργανα μέτρησης ή όχι, όπως συμβαίνει στην περίπτωση εκτύπωσης του κυκλώματος. 99

101 Από το παραπάνω κώδικα έχουμε τα εξής αποτελέσματα: Σχήμα 6.3 Αποτελέσματα συνάρτησης Draw6PulIN3IMD 6.18 Συναρτήσεις Προσομοίωσης Εισαγωγή Η προσομοίωση ξεκινάει όταν πατηθεί το κουμπί «Έναρξη» που βρίσκεται στο κέντρο της εναλλακτικής φόρμας προσομοίωσης. Με το πάτημα του κουμπιού γίνεται η εκτέλεση του παρακάτω κώδικα: Private Sub StartBtn_Click() ' Ξεκίνησε την εξομοίωση. Call SimulationForm.StartButton_Click End Sub Ο παραπάνω κώδικας όταν εκτελείται κάνει ακριβώς το ίδιο με το αν θα πατιόταν το κουμπί «Start» στην προσομοίωση συστήματος στην φόρμα με τις κυματομορφές, μετά μεταφέρονται οι τιμές των υπολογισμών στα όργανα μέτρησης και η εμφάνιση των κυματομορφών, όταν πατούνται τα αντίστοιχα κουμπιά από την μπάρα. Παρακάτω θα αναφερθούν οι συναρτήσεις που χρειάστηκαν να παραμετροποιηθούν για τα δικά μας κυκλώματα ετσι ώστε να έχουν την σωστή εμφάνιση των αποτελεσμάτων, και στα πλαίσια των κυματομορφών, αλλά και στα TextBoxes των οργάνων μέτρησης. 100

102 6.19 Η συνάρτηση LoadValues Η LoadValues καλείται κάθε φορά που υπολογίζονται νέες τιμές στη φόρμα SimulationForm. Η LoadValues ανάλογα με την επιλογή του χρήστη για τις τιμές των οργάνων θα εμφανίζει και τις αντίστοιχες τιμές στα όργανα μέτρησης(αμπερόμετρα και βολτόμετρα). Εκτός από αυτό καλεί και την συνάρτηση Plot για όλες τις φόρμες της κυματομορφής και τη συνάρτηση CalcValuesIN3IMD. Η συνάρτηση Plot θα αναλυθεί παρακάτω. Η συνάρτηση LoadValues έχει προέλευση την φόρμα SimCircuitForm και χρησιμοποιείται στη Form_PlotGraphics της SimulationForm. Παρακάτω είναι ο κώδικας της συνάρτησης LoadValues, για το κύκλωμα επαγωγικό κινητήρα με 3φασικό αντιστροφέα και στη συνέχεια για τα κυκλώματα μονοφασικού και τριφασικού αντριστροφέα Κώδικας συνάρτησης: Εάν το σύστημα είναι επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Public Sub LoadValuesIN3IMD() Dim Igr, Iel As Integer 'Υπολόγισε τις ενεργές και τις μέσες τιμές Call CalcValuesIN3IMD Για την λειτουργία το τρανζίστορ(ανοιχτό-κλειστόό) και της διόδου(άγει, δεν άγει) For Igr = 1 To 2 For Iel = 1 To 3 If InvValveState3%(Igr, Iel) = 1 And Invdiode2(Igr, Iel) = False Then Invdiode2(Igr, Iel) = True Call Picture1_Paint ElseIf InvValveState3%(Igr, Iel) = 0 And Invdiode2(Igr, Iel) = True Then Invdiode2(Igr, Iel) = False Call Picture1_Paint End If If InvDiodeState3%(Igr, Iel) = 1 And Invdiode3(Igr, Iel) = False Then Invdiode3(Igr, Iel) = True Call Picture1_Paint ElseIf InvDiodeState3%(Igr, Iel) = 0 And Invdiode3(Igr, Iel) = True Then Invdiode3(Igr, Iel) = False Call Picture1_Paint End If Next Iel Next Igr 101

103 '' Έλεγξε ποια είναι η επιλογή σου. Select Case choice$ Εάν είναι Inst εμφάνισε τις στιγμιαίες τιμές. Case "Inst" Texts(1).Text = SupplyVolt 'Vdc - tash eisodou Texts(2).Text = InverterCurrent 'Idc - reuma eisodou Texts(3).Text = InvValCurrent3(1, 1) 'tranzistor (1,1)-Iiv Texts(4).Text = InvValCurrent3(2, 1) 'tranzistor (1,2)-Iiv Texts(5).Text = InvDioCurrent3(1, 1) 'diode (1,1)- Iid Texts(6).Text = InvDioCurrent3(2, 1) 'diode (1,2)- Iid Texts(7).Text = InvValCurrent3(1, 2) 'tranzistor (2,1) Iiv Texts(8).Text = InvValCurrent3(2, 2) 'tranzistor(2,2) Iiv Texts(9).Text = InvDioCurrent3(1, 2) 'diode (2,1) Iid Texts(10).Text = InvDioCurrent3(2, 2) 'diode (2,2) Iid Texts(11).Text = InvValCurrent3(1, 3) 'tranzistor (3,1) Iiv Texts(12).Text = InvValCurrent3(2, 3) 'tranzistor (3,2) Iiv Texts(13).Text = InvDioCurrent3(1, 3) 'diode (3,1) Iid Texts(14).Text = InvDioCurrent3(2, 3) 'diode (3,2) Iid Texts(15).Text = V12 'Vio - tash eksodou Texts(16).Text = InvPhaseCurrent3(1) 'Iio1 - reuma eksodou1 Texts(17).Text = InvPhaseCurrent3(2) 'Iio2 - reuma eksodou2 Texts(18).Text = InvPhaseCurrent3(3) 'Iio3 - reuma eksodou3 Texts(19).Text = MotorLoadTorque 'Trl - Ropi Fortiou Texts(20).Text = MotorTorque 'Trm - Ropi Kinhthra Texts(21).Text = Omega * 30 / 'Spd - Taxuthta kinhthra Εάν είναι Rms εμφάνισε τις ενεργές τιμές.. Case "Rms" Texts(1).Text = SupplyVoltRms Texts(2).Text = InverterCurrentRms Texts(3).Text = InvValCurrent3Rms(1, 1) Texts(4).Text = InvValCurrent3Rms(2, 1) Texts(5).Text = InvDioCurrent3Rms(1, 1) Texts(6).Text = InvDioCurrent3Rms(2, 1) Texts(7).Text = InvValCurrent3Rms(1, 2) Texts(8).Text = InvValCurrent3Rms(2, 2) Texts(9).Text = InvDioCurrent3Rms(1, 2) Texts(10).Text = InvDioCurrent3Rms(2, 2) Texts(11).Text = InvValCurrent3Rms(1, 3) Texts(12).Text = InvValCurrent3Rms(2, 3) Texts(13).Text = InvDioCurrent3Rms(1, 3) Texts(14).Text = InvDioCurrent3Rms(2, 3) Texts(15).Text = V12Rms Texts(16).Text = InvPhaseCurrent3Rms(1) Texts(17).Text = InvPhaseCurrent3Rms(2) Texts(18).Text = InvPhaseCurrent3Rms(3) Texts(19).Text = MotorLoadTorque 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'tranzistor (3,1) Iiv 'tranzistor (3,2) Iiv 'diode (3,1) Iid 'diode (3,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 'Iio2 - reuma eksodou2 'Iio3 - reuma eksodou3 'Trl - Ropi Fortiou 102

104 Texts(20).Text = MotorTorqueRms Texts(21).Text = Omega * 30 / ' Εάν είναι Aver εμφάνισε τις μέσες τιμές Case "Aver" Texts(1).Text = SupplyVoltAve Texts(2).Text = InverterCurrentAve Texts(3).Text = InvValCurrent3Ave(1, 1) Texts(4).Text = InvValCurrent3Ave(2, 1) Texts(5).Text = InvDioCurrent3Ave(1, 1) Texts(6).Text = InvDioCurrent3Ave(2, 1) Texts(7).Text = InvValCurrent3Ave(1, 2) Texts(8).Text = InvValCurrent3Ave(2, 2) Texts(9).Text = InvDioCurrent3Ave(1, 2) Texts(10).Text = InvDioCurrent3Ave(2, 2) Texts(11).Text = InvValCurrent3Ave(1, 3) Texts(12).Text = InvValCurrent3Ave(2, 3) Texts(13).Text = InvDioCurrent3Ave(1, 3) Texts(14).Text = InvDioCurrent3Ave(2, 3) Texts(15).Text = V12Ave Texts(16).Text = InvPhaseCurrent3Ave(1) Texts(17).Text = InvPhaseCurrent3Ave(2) Texts(18).Text = InvPhaseCurrent3Ave(3) Texts(19).Text = MotorLoadTorque Texts(20).Text = MotorTorqueAve Texts(21).Text = Omega * 30 / End Select ' For K = 1 To 9 frms(k).plot Next K ' End Sub 'Trm - Ropi Kinhthra 'Spd - Taxuthta kinhthra 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'tranzistor (3,1) Iiv 'tranzistor (3,2) Iiv 'diode (3,1) Iid 'diode (3,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 'Iio2 - reuma eksodou2 'Iio3 - reuma eksodou3 'Trl - Ropi Fortiou 'Trm - Ropi Kinhthra 'Spd - Taxuthta kinhthra Εάν το σύστημα είναι μονοφασικός αντιστροφέας Public Sub LoadValuesIN1CON() Dim Iel% 'Υπολόγισε τις ενεργές και τις μέσες τιμές Call CalcValuesIN1CON Για την λειτουργία το τρανζίστορ(ανοιχτό-κλειστόό) και της διόδου(άγει, δεν άγει) For Iel% = 1 To 4 If InvValveState%(Iel) = 1 And Invdiode0(Iel) = False Then Invdiode0(Iel) = True Call Picture1_Paint ElseIf InvValveState%(Iel) = 0 And Invdiode0(Iel) = True Then 103

105 Invdiode0(Iel) = False Call Picture1_Paint End If ' If InvDiodeState%(Iel) = 1 And Invdiode1d(Iel) = False Then Invdiode1d(Iel) = True Call Picture1_Paint ElseIf InvDiodeState%(Iel) = 0 And Invdiode1d(Iel) = True Then Invdiode1d(Iel) = False Call Picture1_Paint End If Next Iel ' Έλεγξε ποια είναι η επιλογή σου. Select Case choice$ Εάν είναι "Inst" εμφάνισε τις στιγμιαίες τιμές Case "Inst" Texts(1).Text = SupplyVolt Texts(2).Text = InvSupCurrent Texts(3).Text = InvValCurrent(1) Texts(4).Text = InvValCurrent(4) Texts(5).Text = InvDioCurrent(1) Texts(6).Text = InvDioCurrent(4) Texts(7).Text = InvValCurrent(3) Texts(8).Text = InvValCurrent(2) Texts(9).Text = InvDioCurrent(3) Texts(10).Text = InvDioCurrent(2) Texts(11).Text = InvPhaseVolt Texts(12).Text = InvPhaseCurrent(1) 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 ' Εάν είναι "Rms" εμφάνισε τις ενεργές τιμές Case "Rms" Texts(1).Text = SupplyVoltRms Texts(2).Text = InvSupCurrentRms Texts(3).Text = InvValCurrent1Rms(1) Texts(4).Text = InvValCurrent1Rms(4) Texts(5).Text = InvDioCurrent1Rms(1) Texts(6).Text = InvDioCurrent1Rms(4) Texts(7).Text = InvValCurrent1Rms(3) Texts(8).Text = InvValCurrent1Rms(2) Texts(9).Text = InvDioCurrent1Rms(3) Texts(10).Text = InvDioCurrent1Rms(2) Texts(11).Text = InvPhaseVoltRms Texts(12).Text = InvPhaseCurrentRms(1) 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 104

106 ' Εάν είναι "Aver" εμφάνισε τις ενεργές τιμές Case "Aver" Texts(1).Text = SupplyVoltAve Texts(2).Text = InvSupCurrentAve Texts(3).Text = InvValCurrent1Ave(1) Texts(4).Text = InvValCurrent1Ave(4) Texts(5).Text = InvDioCurrent1Ave(1) Texts(6).Text = InvDioCurrent1Ave(4) Texts(7).Text = InvValCurrent1Ave(3) Texts(8).Text = InvValCurrent1Ave(2) Texts(9).Text = InvDioCurrent1Ave(3) Texts(10).Text = InvDioCurrent1Ave(2) Texts(11).Text = InvPhaseVoltAve Texts(12).Text = InvPhaseCurrentAve(1) 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 End Select ' For K = 1 To 6 frms(k).plot Next K End Sub Εάν το σύστημα είναι τριφασικός αντιστροφέας Public Sub LoadValuesIN3CON() Dim Igr, Iel As Integer 'Υπολόγισε τις ενεργές και τις μέσες τιμές Call CalcValuesIN3CON Για την λειτουργία το τρανζίστορ(ανοιχτό-κλειστό) και της διόδου(άγει, δεν άγει) For Igr = 1 To 2 For Iel = 1 To 3 If InvValveState3%(Igr, Iel) = 1 And Invdiode2(Igr, Iel) = False Then Invdiode2(Igr, Iel) = True Call Picture1_Paint ElseIf InvValveState3%(Igr, Iel) = 0 And Invdiode2(Igr, Iel) = True Then Invdiode2(Igr, Iel) = False Call Picture1_Paint End If ' If InvDiodeState3%(Igr, Iel) = 1 And Invdiode3(Igr, Iel) = False Then Invdiode3(Igr, Iel) = True Call Picture1_Paint ElseIf InvDiodeState3%(Igr, Iel) = 0 And Invdiode3(Igr, Iel) = True Then Invdiode3(Igr, Iel) = False Call Picture1_Paint End If 105

107 Next Iel Next Igr ' Έλεγξε ποια είναι η επιλογή σου. Select Case choice$ ' Εάν είναι "Inst" εμφάνισε τις στιγμιαίες τιμές. Case "Inst" Texts(1).Text = SupplyVolt Texts(2).Text = InverterCurrent Texts(3).Text = InvValCurrent3(1, 1) Texts(4).Text = InvValCurrent3(2, 1) Texts(5).Text = InvDioCurrent3(1, 1) Texts(6).Text = InvDioCurrent3(2, 1) Texts(7).Text = InvValCurrent3(1, 2) Texts(8).Text = InvValCurrent3(2, 2) Texts(9).Text = InvDioCurrent3(1, 2) Texts(10).Text = InvDioCurrent3(2, 2) Texts(11).Text = InvValCurrent3(1, 3) Texts(12).Text = InvValCurrent3(2, 3) Texts(13).Text = InvDioCurrent3(1, 3) Texts(14).Text = InvDioCurrent3(2, 3) Texts(15).Text = V12 Texts(16).Text = InvPhaseCurrent3(1) Texts(17).Text = InvPhaseCurrent3(2) Texts(18).Text = InvPhaseCurrent3(3) Εάν είναι "Rms" εμφάνισε τις στιγμιαίες τιμές. Case "Rms" Texts(1).Text = SupplyVoltRms Texts(2).Text = InverterCurrentRms Texts(3).Text = InvValCurrent3Rms(1, 1) Texts(4).Text = InvValCurrent3Rms(2, 1) Texts(5).Text = InvDioCurrent3Rms(1, 1) Texts(6).Text = InvDioCurrent3Rms(2, 1) Texts(7).Text = InvValCurrent3Rms(1, 2) Texts(8).Text = InvValCurrent3Rms(2, 2) Texts(9).Text = InvDioCurrent3Rms(1, 2) Texts(10).Text = InvDioCurrent3Rms(2, 2) Texts(11).Text = InvValCurrent3Rms(1, 3) Texts(12).Text = InvValCurrent3Rms(2, 3) Texts(13).Text = InvDioCurrent3Rms(1, 3) Texts(14).Text = InvDioCurrent3Rms(2, 3) Texts(15).Text = V12Rms Texts(16).Text = InvPhaseCurrent3Rms(1) Texts(17).Text = InvPhaseCurrent3Rms(2) 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'tranzistor (3,1) Iiv 'tranzistor (3,2) Iiv 'diode (3,1) Iid 'diode (3,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 'Iio2 - reuma eksodou2 'Iio3 - reuma eksodou3 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'tranzistor (3,1) Iiv 'tranzistor (3,2) Iiv 'diode (3,1) Iid 'diode (3,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 'Iio2 - reuma eksodou2 106

108 Texts(18).Text = InvPhaseCurrent3Rms(3) ' Εάν είναι "Aver" εμφάνισε τις στιγμιαίες τιμές. Case "Aver" Texts(1).Text = SupplyVoltAve Texts(2).Text = InverterCurrentAve Texts(3).Text = InvValCurrent3Ave(1, 1) Texts(4).Text = InvValCurrent3Ave(2, 1) Texts(5).Text = InvDioCurrent3Ave(1, 1) Texts(6).Text = InvDioCurrent3Ave(2, 1) Texts(7).Text = InvValCurrent3Ave(1, 2) Texts(8).Text = InvValCurrent3Ave(2, 2) Texts(9).Text = InvDioCurrent3Ave(1, 2) Texts(10).Text = InvDioCurrent3Ave(2, 2) Texts(11).Text = InvValCurrent3Ave(1, 3) Texts(12).Text = InvValCurrent3Ave(2, 3) Texts(13).Text = InvDioCurrent3Ave(1, 3) Texts(14).Text = InvDioCurrent3Ave(2, 3) Texts(15).Text = V12Ave Texts(16).Text = InvPhaseCurrent3Ave(1) Texts(17).Text = InvPhaseCurrent3Ave(2) Texts(18).Text = InvPhaseCurrent3Ave(3) 'Iio3 - reuma eksodou3 'Vdc - tash eisodou 'Idc - reuma eisodou 'tranzistor (1,1)-Iiv 'tranzistor (1,2)-Iiv 'diode (1,1)- Iid 'diode (1,2)- Iid 'tranzistor (2,1) Iiv 'tranzistor(2,2) Iiv 'diode (2,1) Iid 'diode (2,2) Iid 'tranzistor (3,1) Iiv 'tranzistor (3,2) Iiv 'diode (3,1) Iid 'diode (3,2) Iid 'Vio - tash eksodou 'Iio1 - reuma eksodou1 'Iio2 - reuma eksodou2 Iio3 - reuma eksodou3 End Select ' For K = 1 To 6 frms(k).plot Next K End Sub Για την καλύτερη κατανόηση των μεταβλητών που χρησιμοποιήθηκαν στην συνάρτηση LoadValues θα τις επεξηγήσουμε πιο αναλυτηκά. Τα TextBoxes που ακολουθούν τοποθετούνται τα όργανα μέτρησης του κυκλώματος. Κάθε ένα από αυτά τα TextBox έχει έναν αριθμό, με τον οποίο αριθμό γίνεται κατανοητό ποιό από τα TextBoxes αντιστοιχεί στο κάθε κύκλωμα. Όπως και παραπάνω σε κάθε ένα ξεχωριστά δώθηκε και μια ιδιότητα με βάση τον συμβολισμό, δηλαδή αν είναι αμπερόμετρο με το οποίο μετριέται το ρεύμα που διαρέει το κύκλωμα ή βολτόμετρο με το οποίο μετριέται η τάση. Ακολουθούν τα κυκλώματα που σχεδιάσαμε και διάφοροι συμβολισμοί τους: Επαγωγικός κινητήρας ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Η παρακάτω μεταβλητή συμβολίζει το βολτόμετρο με αριθμό 1(είναι η αρίθμηση που έχουμε κάνει για τα κουτάκια) που υπάρχει στο κύκλωμά μας, το οποίο μετράει την πολική τάση του συστήματος. Texts(1).Text = SupplyVolt 107

109 Ακολουθεί η μεταβλητή που συμβολίζει το ρεύμα εισόδου με αριθμό 2. Texts(2).Text = InverterCurrent Παρακάτω ακολουθούν οι μεταβλητές που συμβολίζουν τα τρανζίστορ και τις διόδους που υπάρχουν στο κύκλωμα μας με τους αριθμούς 3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13 και 14. Texts(3).Text = InvValCurrent3(1, 1) Texts(4).Text = InvValCurrent3(2, 1) Texts(5).Text = InvDioCurrent3(1, 1) Texts(6).Text = InvDioCurrent3(2, 1) Texts(7).Text = InvValCurrent3(1, 2) Texts(8).Text = InvValCurrent3(2, 2) Texts(9).Text = InvDioCurrent3(1, 2) Texts(10).Text = InvDioCurrent3(2, 2) Texts(11).Text = InvValCurrent3(1, 3) Texts(12).Text = InvValCurrent3(2, 3) Texts(13).Text = InvDioCurrent3(1, 3) Texts(14).Text = InvDioCurrent3(2, 3) Στη συνέχεια η μεταβλητή που ακολουθεί συμβολίζει την τάση εξόδου με αριθμό 16. Texts(15).Text = V12 Οι παρακάτω μεταβλητές συμβολίζουν τα ρεύματα εξόδου του κυκλώματος με αριθμούς 16,17,18. Texts(16).Text = InvPhaseCurrent3(1) Texts(17).Text = InvPhaseCurrent3(2) Texts(18).Text = InvPhaseCurrent3(3) Τέλος οι παρακάτω μεταβλητές συμβολίζουν την ταχύτητα (στροφές) κινητήρα, την ροπή κινητήρα και την ροπή φορτίου με αριθμούς 19,20,21. Texts(19).Text = MotorLoadTorque Texts(20).Text = MotorTorque Texts(21).Text = Omega * 30 / Μονοφασικός και τριφασικός αντιστροφέας Οι μεταβλητές που αναφέραμε παραπάνω δεν αλλάζουν πολύ για τον μονοφασικό και τριφασικό αντιστροφέα παραμένουν το ίδιο αυτό που αλλάζει είναι ότι αφαιρούμε τις μεταβλητές που συμβολίζουν το κινητήρα επειδή στα κυκλώματα αυτά δεν αναφερόμαστε για κινητήρα. 108

110 6.20 Η συνάρτηση Plot Η συνάρτηση Plot ασχολείται με την σχεδίαση των διαφόρων απαιτούμενων κυματομορφών. Η Plot καλείται κάθε φορά που υπολογίζονται νέες τιμές στην SimulationForm. Με την μεταβίβαση των επιλεγμένων τιμών στα όργανα μέτρησης(μέσα στη LoadValues) γίνεται η κλήση της και τοποθετεί τις τιμές αυτές στις κυματομορφές. Κάθε φορά υπολογίζονται διαφορετικές τιμές για κάθε κύκλωμα οπότε θα χρειαστεί να σχεδιάζουμε διαφορετικές φόρμες κυματομορφής. Η συνάρτηση αυτή έχει προέλευση την WaveForm και χρησιμοποιείται στη LoadValues της SimCircuitForm Κώδικας συνάρτησης: Public Sub Plot() ' Επιλέξτε τις τιμές των μεταβλητών ανάλογα με το πρόγραμμα Select Case ProgName Εάν το σύστημα είναι επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Case "IN3IMD" ' Ανάλογα ποια είναι η τρέχουσα φόρμα αποθήκευσε ' και την αντίστοιχη τιμή στον πίνακα Select Case id$ Case "Vii" table(k) = SupplyVolt Case "Iii" table(k) = InverterCurrent Case "Iiv" table(k) = InvValCurrent3(1, 1) Case "Iid" table(k) = InvDioCurrent3(1, 1) Case "Iio" table(k) = InvPhaseCurrent3(1) Case "Vio" table(k) = V12 Case "Trm" table(k) = MotorTorque Case "Trl" table(k) = MotorLoadTorque Case "Spd" table(k) = 30 * Omega / End Select 109

111 Εάν το σύστημα είναι μονοφασικός αντιστροφέας Case "IN1CON" Select Case id$ ' Ανάλογα ποια είναι η τρέχουσα φόρμα αποθήκευσε ' και την αντίστοιχη τιμή στον πίνακα Case "Vii" table(k) = SupplyVolt Case "Iii" table(k) = InvSupCurrent Case "Iiv" table(k) = InvValCurrent(1) Case "Iid" table(k) = InvDioCurrent(1) Case "Iio" table(k) = InvPhaseCurrent(1) Case "Vio" table(k) = V12 End Select Εάν το σύστημα είναι τριφασικός αντιστροφέας Case "IN3CON" Select Case id$ ' Ανάλογα ποια είναι η τρέχουσα φόρμα αποθήκευσε ' και την αντίστοιχη τιμή στον πίνακα Case "Vii" table(k) = SupplyVolt Case "Iii" table(k) = InverterCurrent Case "Iiv" table(k) = InvValCurrent3(1, 1) Case "Iid" table(k) = InvDioCurrent3(1, 1) Case "Iio" table(k) = InvPhaseCurrent3(1) Case "Vio" table(k) = V12 End Select 'Αύξησε την θέση του πίνακα κατά 1 και το i κατά βήμα. K = K + 1 i = i + TimeStep Picture1.Cls Call Picture1_Paint Dim m% 110

112 Κάνε την σχεδίαση έως ότου βρείς την 1 η κενή θέση στο ' πίνακα ή ως το τέλος του πίνακα. For m = 0 To NumPeriodPoints - 1 If IsEmpty(table(m + 1)) Then Exit For Picture1.Line (m * TimeStep, table(m))-((m + 1) * TimeStep, table(m + 1)) Next m% 'Εάν έχει περάσει μια περίοδος δώσε στον δείκτη 1 ώστε ' να αποθηκευθούν οι τιμές για την νέα περίοδο If K > NumPeriodPoints Then K = 1 End If ' End Sub 6.21 H συνάρτηση Toolbar1_ButtonClick Η συνάρτηση Toolbar1_ButtonClick( ) εκτελείται κάθε φορά όταν ο χρήστης κάνει κλικ σε κάποιο από τα κουμπιά της μπάρας που υπάρχουν στην εναλλακτική φόρμα προσομοίωσης, είτε αυτό αντιστοιχεί σε κάποια παραγόμενης μεταβλητής είτε σε μια από τις τρεις επιλογές τιμών(inst, Rms, Aver). Κάνοντας κλικ σε κουμπί που αντιστοιχεί σε παραγόμενη μεταβλητή εμφανίζεται η φόρμα κυματομορφής που της αντιστοιχεί. Κάνοντας κλικ σε κάποια από τις επιλογές τιμών καταχωρεί την επιλογή και μεταβιβάζει τις τιμές στα όργανα μέτρησης. Το όρισμα της συνάρτησης Button έχει σχέση με τα χαρακτηριστικά του κουμπιού του οποίου πατήθηκε. Για παράδειγμα, αν θέλει ο χρήστης να ελέγξει πιο κουμπί πατήθηκε, μπορεί να το κάνουμε είτε ελέγχοντας το δείκτη του κουμπιού(που λέει πιο κουμπί στη σειρά πατήθηκε) είτε τη λεζάντα (Caption) του. Στην περίπτωσή μας χρησιμοποιούμε την δεύτερη συνθήκη για να αποφύγουμε αρκετούς ελέγχους. Η συνάρτηση αυτή έχει σαν προέλευση την φόρμα SimCircuitForm και χρησιμοποιείται στην SimCircuitForm Κώδικας συνάρτησης: Private Sub Toolbar1_ButtonClick(ByVal Button As MSComctlLib.Button) ' ' Εάν πατηθεί κάποιο κουμπί από τη μπάρα κουμπιών, Ελέγχει όλες τις φόρμες κυματομορφών και τις φέρνει μπροστά For f = 1 To Toolbar1.Buttons.Count - 4 ' Εάν βρίσκονται στην οθόνη. If frms(f).visible = True And f <> Button.Index Then 111

113 ' Φέρε αυτές σε πρώτο φόντο. frms(f).show End If Next f Select Case ProgName$ Ανάλογα με το πρόγραμμα που προσομοιώνεται εμφανίζεται η φόρμα του αντίστοιχου κουμπιού που πατήθηκε. Εάν το σύστημα είναι επαγωγικού κινητήρα ελεγχόμενου από τριφασικό αντιστροφέα Case "IN3IMD" Select Case Button.Index Εάν ο δείκτης ανήκει στο διάστημα 1-9 Case 1 To 9 If bool Then Εμφάνησε την αντίστοιχη φόρμα frms(button.index).show End If Εάν ο δείκτης είναι 11 δηλαδή πατήθηκε το 11 ο κουμπί στην σειρά (Inst) Case 11 Τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού. choice = Toolbar1.Buttons(11).Caption ' Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Rms. Toolbar1.Buttons(11).MixedState = True Toolbar1.Buttons(12).MixedState = False Toolbar1.Buttons(13).MixedState = False Εάν ο δείκτης είναι 12 δηλαδή πατήθηκε το 12 ο κουμπί στην σειρά (Rms) Case 12 Τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού choice = Toolbar1.Buttons(12).Caption ' Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Rms. Toolbar1.Buttons(12).MixedState = True Toolbar1.Buttons(11).MixedState = False Toolbar1.Buttons(13).MixedState = False Εάν ο δείκτης είναι 13 δηλαδή πατήθηκε το 13 ο κουμπί στην σειρά (Aver) Case 13 Τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού choice = Toolbar1.Buttons(13).Caption ' Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Aver. Toolbar1.Buttons(13).MixedState = True 112

114 Toolbar1.Buttons(11).MixedState = False Toolbar1.Buttons(12).MixedState = False End Select Εάν το σύστημα είναι μονοφασικός αντιστροφέας Case "IN1CON" Select Case Button.Index Εάν ο δείκτης ανήκει στο διάστημα 1-6 Case 1 To 6 If bool Then Εμφάνησε την αντίστοιχη φόρμα frms(button.index).show End If Εάν ο δείκτης είναι 8 δηλαδή πατήθηκε το 8 ο κουμπί στην σειρά (Inst) Case 8 Τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού choice = Toolbar1.Buttons(8).Caption Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Inst Toolbar1.Buttons(8).MixedState = True Toolbar1.Buttons(9).MixedState = False Toolbar1.Buttons(10).MixedState = False Εάν ο δείκτης είναι 9 δηλαδή πατήθηκε το 9 ο κουμπί στην σειρά (Rms) Case 9 τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού choice = Toolbar1.Buttons(9).Caption ' Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Rms Toolbar1.Buttons(9).MixedState = True Toolbar1.Buttons(8).MixedState = False Toolbar1.Buttons(10).MixedState = False Εάν ο δείκτης είναι 10 δηλαδή πατήθηκε το 10 ο κουμπί στην σειρά (Aver) Case 10 τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού choice = Toolbar1.Buttons(10).Caption ' Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Aver Toolbar1.Buttons(10).MixedState = True Toolbar1.Buttons(8).MixedState = False Toolbar1.Buttons(9).MixedState = False End Select 113

115 Εάν το σύστημα είναι τριφασικός αντιστροφέας Case "IN3CON" Select Case Button.Index Εάν ο δείκτης ανήκει στο διάστημα 1-6 Case 1 To 6 If bool Then Εμφάνησε την αντίστοιχη φόρμα frms(button.index).show End If Εάν ο δείκτης είναι 8 δηλαδή πατήθηκε το 8 ο κουμπί στην σειρά (Inst) Case 8 τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού choice = Toolbar1.Buttons(8).Caption ' Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Aver Toolbar1.Buttons(8).MixedState = True Toolbar1.Buttons(9).MixedState = False Toolbar1.Buttons(10).MixedState = False Εάν ο δείκτης είναι 9 δηλαδή πατήθηκε το 9 ο κουμπί στην σειρά (Rrm) Case 9 ' τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού. choice = Toolbar1.Buttons(9).Caption Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Rms. Toolbar1.Buttons(9).MixedState = True Toolbar1.Buttons(8).MixedState = False Toolbar1.Buttons(10).MixedState = False Εάν ο δείκτης είναι 10 δηλαδή πατήθηκε το 10 ο κουμπί στην σειρά (Aver). Case 10 τότε δώσε σαν επιλογή τη λεζάντα του επιλεγμένου κουμπιού. choice = Toolbar1.Buttons(10).Caption ' Σημείωσε το επιλεγμένο κουμπί Aver. Toolbar1.Buttons(10).MixedState = True Toolbar1.Buttons(8).MixedState = False Toolbar1.Buttons(9).MixedState = False End Select 114

116 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ VISUAL BASIC 115

117 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ VISUAL BASIC Πηγαίνουμε αρχικά μέσα στον φάκελο που βρίσκεται η Visual Basic 6 πατάμε διπλό κλικ στο SETUP όπως φαίνεται στην εικόνα της επόμενης σελίδας. Σχήμα 7.1 Φάκελος VBasic6-SETUP Αν εμφανιστεί ένα παράθυρο όπως το παρακάτω σχήμα απλά πατήστε Run. Σχήμα 7.2 Μήνυμα ασφαλείας για το SETUP Η Visual Basic υπάρχει σε τρεις εκδόσεις, όπως αναφέρονται παρακάτω: Στην επιχειρησιακή έκδοση Στην επαγγελματική έκδοση Στην έκδοση εκμάθησης Για την εκτέλεση αυτής της εφαρμογής επιλέχθηκε η επαγγελματική έκδοση και στη συνέχεια θα αναφερθούν κάποια βήματα της εγκατάστασης της. Αφού 116

118 τοποθετήθει το cd με την visual basic και η εφαρμογή αρχίσει να τρέχει στην οθόνη θα εμφανιστεί το παρακάτω παράθυρο. Σχήμα 7.3 Το παράθυρο της Visual Basic που εμφανίζεται στην οθόνη μετά την τοποθέτηση του cd Στη συνέχεια ο χρήστης πατάει το κουμπί Next και εμφανίζεται στην οθόνη το παρακάτω παράθυρο, το οποίο αναφέρει τους όρους της άδειας του προγράμματος. Σχήμα 7.4 Το παράθυρο αυτό αναφέρει τους όρους της άδειας του προγράμματος 117

119 Έπειτα το επόμενο βήμα είναι να δεχτεί τους όρους και να πατήσει το κουμπί Next για να προχωρήσει η εγκατάσταση και με την ενέργεια αυτή εμφανίζεται στην οθόνη το ακόλουθο παράθυρο. Σχήμα 7.5 Μας ζητείται στο παράθυρο αυτό να εισάγουμε τον αριθμό του προϊόντος και το όνομα του χρήστη Στο παραπάνω παράθυρο που εμφανίστηκε στην οθόνη ζητείτε να εισαχθεί ο αριθμός του προϊόντος και το όνομα του χρήστη, αφού γίνουν αυτές οι ενέργειες πατάει το κουμπί Next και στην οθόνη εμφανίζεται το παρακάτω σχήμα. Σχήμα 7.6 Στο παράθυρο αυτό εμφανίζεται επιλεγμένη η επιλογή για την εγκατάσταση της Visual Studio 118

120 Στο παράθυρο που εμφανίστηκε στην οθόνη υπάρχει μια προεπιλεγμένη επιλογή, αφήνεται η επιλογή όπως είναι και πατάει το κουμπί στο οποίο αναγράφεται το Next, με την ενέργεια αυτή εμφανίζεται στην οθόνη το ακόλουθο παράθυρο. Σχήμα 7.7 Επιλογή φακέλου για εγκατάσταση του προγράμματος Στο παραπάνω παράθυρο που εμφανίστηκε, ζητείται να επιλεχθεί ο φάκελος όπου θα εγκατασταθεί η Visual Basic. Αφού γίνει η επιλογή του φακέλου για το πού θα γίνει η εγκατάσταση πατάει το κουμπί Next και εμφανίζεται το ακόλουθο παράθυρο. Σχήμα 7.8 Ενημέρωση για κλείσιμο όλων των εφαρμογών που είναι φορτωμένες Το παραπάνω παράθυρο κάνει αντιληπτό ότι για να προχωρήσει η εγκατάσταση θα πρέπει να κλείσουν όλες οι εφαρμογές που τρέχουν εκείνη την στιγμή στον 119

121 υπολογιστή, οπότε πατάει ο χρήστης continue και εμφανίζεται στην οθόνη το παράθυρο που ακολουθεί. Σχήμα 7.9 Παράθυρο εγκατάστασης Έπειτα επιλέγεται το κουμπί στο οποίο φαίνεται ο υπολογιστής και εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο, στο οποίο φαίνεται η λίστα στοιχείων προς εγκατάσταση. Σχήμα 7.10 Παράθυρο επιλογών Επιλέγει τη Visual Basic 6.0 για να εγκατασταθεί και πατάει στη συνέχεια το continue, όπου εμφανίζεται στην οθόνη το επόμενο παράθυρο. 120

122 Σχήμα 7.11 Διαδικασία αντιγραφής των αρχείων στο σύστημα Με την εμφάνιση του συγκεκριμένου παραθύρου παρατηρείται ότι αρχίζει η διαδικασία αντιγραφής των αρχείων στο σύστημα και η εγκατάσταση των εφαρμογών παρατηρείται από την παρακάτω εικόνα, όπου και διαπιστώνεται ότι η εγκατάσταση ολοκληρώθηκε και ζητείται να πραγματοποιηθεί μια επανεκκίνηση στο σύστημα. Σχήμα 7.12 Επανεκκίνηση υπολλογιστή Εισαγωγή στην δομή της Visual Basic H Visual Basic αποτελεί ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον ανάπτυξης στο οποίο μπορούν να αναπτυχθούν, να εκτελεστούν, να δοκιμαστούν και να διορθωθούν κάποιες εφαρμογές. Εκκίνηση της Visual Basic Από την στιγμή πού έχει πραγματοποιηθεί η εγκατάσταση της Visual Basic, η επόμενη κίνηση είναι να βρεθεί το εικονίδιο της εκτέλεσης της. Πατώντας πάνω στο Start ή εναλλακτικά στην επιλογή Έναρξη. 121

123 Το περιβάλλον της Visual Basic Μετά από την εκκίνηση της Visual θα μας εμφανιστεί ένας οδηγός επιλογής του τύπου του προγράμματος ή στοιχείου που θα δημιουργηθεί. Στo παρακάτω παράθυρο φαίνονται οι διαθέσιμες επιλογές. Για να αναπτύξει την εργασία του ο χρήστης επιλέγει και χρησιμοποιεί το Standard EXE, δηλαδή δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα. Σχήμα 7.13 Διαθέσιμες επιλογές Στην παραπάνω εικόνα υπάρχουν τρεις επιλογές οι οποίες είναι: New: Αυτή η επιλογή δίνει τον τύπο προγράμματος από μηδενική βάση. Existing: Αυτή η επιλογή ψάχνει στο δίσκο να εντοπίσει και να ανοίξει ένα ήδη δημιουργημένο και αποθηκευμένο πρόγραμμα. Recent: Αυτή η επιλογή παρέχει την δυνατότητα μέσα από μια λίστα με τα πρόσφατα ανοιγμένα προγράμματα να εντοπιστεί γρηγορότερα ένα Project που επεξεργάζεται κάποιος συχνά. Όταν επιλέγεται το Standard EXE εμφανίζεται αμέσως μετά το κυρίως περιβάλλον της Visual Basic, όπως γίνεται αντιληπτό παρακάτω. 122

124 Σχήμα 7.14 Περιβάλλον σχεδίασης Από ότι διακρίνεται το περιβάλλον είναι διαιρεμένο σε υπό-περιοχές. Κάθε μια από αυτές έχει έναν συγκεκριμένο ρόλο στην υποβοήθηση του προγραμματιστή για την σύνταξη ενός ολοκληρωμένου Project. Toolbox (Γραμμή Εργαλείων) Η γραμμή εργαλείων όπου φαίνεται, βρίσκεται στα αριστερά της κεντρικής οθόνης, η οποία περιλαμβάνει τα ελεγκτήρια στοιχεία πάνω στα οποία βασίζεται η δημιουργία ενός Project και στη δημιουργία της διασύνδεσης χρήσης της εφαρμογής. Στη γραμμή εργαλείων περιλαμβάνονται τα βασικά στοιχεία ελέγχου, οπού μπορεί κανείς εάν θέλει να προσθέσει και άλλα προαιρετικά εργαλεία, όσα αυτός επιθυμεί. Η τοποθέτηση ενός ελεγκτηρίου στη φόρμα γίνεται με την επιλογή του επιθυμητού στοιχείου με το ποντίκι και κατόπιν τη μεταφορά του πάνω στη φόρμα. Το μέγεθος του ελεγκτηρίου εξαρτάται από το μέγεθος που θα επιλεχτεί για το ορθογώνιο. Σχήμα 7.15 Γραμμή εργαλείων Properties Window(Παράθυρο Ιδιοτήτων) Το παράθυρο ιδιοτήτων που φαίνεται περιέχει τις ρυθμίσεις ιδιοτήτων για το επιλεγμένο ελεγκτήριο. Αυτές είναι οι παράμετροι που σχετίζονται με την εμφάνιση ενός αντικειμένου (χρώμα, γραμματοσειρά, τίτλος) με την θέση του αντικείμενου σε μια φόρμα (απόσταση από το αριστερό και το πάνω άκρο της φόρμας ) με το αν είναι ορατά με τον τύπο εμφάνισης τους και πολλά άλλα. 123

125 Project Explorer (Εξερευνητής) Σχήμα 7.16 Παράθυρο ιδιοτήτων Με το Project Explorer όπου φαίνεται υπάρχει δυνατότητα να γίνει ορατά τα συστατικά που αποτελούν το Project, το οποίο έχει δημιουργηθεί και επιτρέπει τη μετάβαση από το ένα στοιχείο στο άλλο. Μερικά περιεχόμενα του εξερευνητή είναι οι φόρμες, τα modules, class modules. Σχήμα 7.17 Εξερευνητής From Layout(Διάταξη φορμών) Στη συνέχεια εμφανίζεται το παράθυρο που βρίσκεται κάτω δεξιά στην οθόνη, όπου καθορίζει τις αρχικές θέσεις των φορμών στην εκάστοτε εφαρμογή. Το παράθυρο αυτό μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμο σε εφαρμογές που χρησιμοποιούν διάφορες φόρμες, διότι έχει την δυνατότητα να καθορίσει πως τοποθετείται κάθε φόρμα σε σχέση με την κύρια φόρμα. Σχήμα 7.18 Διάταξη φορμών 124