ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ. (µια ενασχόληση δηµιουργίας) Νικόλας ονταδάκης

Transcript

1 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ (µια ενασχόληση δηµιουργίας) Νικόλας ονταδάκης

2 Λίγα λόγια για αρχή Ηράκλειο 17/9/2010 Γεννήθηκα το 1972 στο Ηράκλειο Κρήτης όπου ζω και εργάζοµαι ως τεχνικός µηχανών γραφείου. Ασχολούµαι µε τη συλλογή µαχαιριών από την ηλικία των 13 ετών. Σαν συλλέκτης µαχαιριών έχω δει αρκετά όµορφα κοµµάτια µε µερικά από αυτά αληθινά έργα τέχνης, και έχω τη χαρά µερικά από αυτά να είναι κοµµάτια τη προσωπικής µου συλλογής. Η αγάπη για αυτό το αντικείµενο µε πέρασε στο κοµµάτι της κατασκευής. Ο µικρός αυτός οδηγός δεν αποσκοπεί να σας κάνει µαχαιροποιούς. Αυτό είναι κάτι που απαιτεί αφοσίωση, χρόνο, έρευνα, υποµονή και φυσικά πολύ δουλειά. Είναι ένας δρόµος µακρύς για όλους µας, και λέω για όλους µας, για το λόγο ότι τα 4 χρονιά που προσωπικά ασχολούµαι µε την κατασκευή µαχαιριών είναι παρά πολύ λίγα και µε τίποτα δεν θα ονόµαζα το εαυτό µου ειδικό. Μέσα από αυτό τον µικρό οδηγό θα προσπαθήσω να σας γνωρίσω όσο µπορώ το αντικείµενο µαχαίρι, και στη συνεχεία να σας παρουσιάσω το τρόπο κατασκευής µαχαιριού µε έτοιµη λεπίδα. Είναι ίσως το συνηθέστερο πρώτο βήµα που θα κάνει ο οποιοσδήποτε που θέλει να ασχοληθεί µε την κατασκευή µαχαιριών. Ελπίζω όλα αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω να φανούν χρήσιµα σε όλους εσάς που ενδιαφέρεστε για τη κατασκευή µαχαιριών, και να σας κεντρίσουν το ενδιαφέρον ώστε να είναι αφορµή για την επιθυµία σας να πλουτίσετε περισσότερο τις γνώσεις σας πάνω στη συγκεκριµένη ενασχόληση. Νικόλας ονταδάκης 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κατασκευή µαχαιριών είναι µια ενασχόληση που χρόνο µε το χρόνο κερδίζει και περισσοτέρους οπαδούς. Ως χόµπι είναι µια διαδικασία κατά την οποία ο καθένας µέσα από τη δηµιουργία µοναδικών χειροποίητων αντικειµένων εξερευνά τις δυνατότητες του µε µοναδικό όριο την φαντασία του. Η κατασκευή µαχαιριών µπορεί να γίνει µε δυο βασικές µεθόδους. Ο πρώτος τρόπος είναι κατασκευή από ατσάλινες µπάρες µε αποκοπή µετάλλου η σφυρηλάτηση (χειροποίητα). O δεύτερος τρόπος είναι η κατασκευή από έτοιµες λάµες που ολοκληρώνονται µε τη προσθήκη της λαβής από διάφορα υλικά και ίσως κάποια µεταποίηση της λεπίδας (custom). Και στις δυο περιπτώσεις όλα τα µαχαιριά που προέρχονται από τέτοιες διαδικασίες είναι µοναδικά και δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν δύο ίδια. Μικρό Bowie από ατσάλι 440C και λαβή από κέρατο βούβαλου. Όπως όλα τα καλά πράγµατα που κάνουµε στη ζωή µας έτσι και για την κατασκευή ενός καλού µαχαιριού πρέπει να συνυπάρξουν τρία βασικά στοιχειά. 1 ο Αγάπη. Πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις. Ξέρω ακούγεται κοινότυπο αλλά χωρίς αγάπη δεν µπορείς να δηµιουργήσεις γιατί όπως και να το κάνουµε δηµιουργείς, παίρνεις ένα κοµµάτι σίδερο, ένα κοµµάτι ξύλο, αλλά υλικά, και φτιάχνεις κάτι όµορφο µε µονό περιορισµό τα όρια της φαντασίας σου. 2 ο Υποµονή. Στο κάθε βήµα της κατασκευής χρειάζεται υποµονή. Πρέπει να ολοκληρώνεται το κάθε στάδιο του µαχαιριού και να περνάς στο επόµενο. Η βιασύνη δεν δίνει σωστό αποτέλεσµα, αντίθετα µπορεί να σου προκαλέσει ζηµιά ή ακόµη και ατυχήµατα. Υποµονή λοιπόν. 3 ο Και καλύτερο είναι η επιµονή. Αν κάτι δεν πάει καλά ξαναπροσπαθείς και ξαναπροσπαθείς µέχρι να το πετύχεις. Ίσως κάποια αποτελέσµατα στην αρχή απογοητεύουν αλλά µόνο µε προσπάθεια και επιµονή θα βλέπεις την βελτίωση σου µέρα µε τη µέρα, και τη διαφορά προς το καλύτερο από µαχαίρι σε µαχαίρι. 3

4 Βεβαία όλα αυτά δεν είναι καινούργια, για κάθε τι καλό και όµορφο που στοχεύει ο άνθρωπος στη ζωή του χρειάζονται αυτά τα πράγµατα. Μαχαίρι µε δαµασκηνή λεπίδα και λαβή από κέρατο βούβαλου. Το ερώτηµα βεβαία πάντα είναι ένα: «Γιατί να δώσω 100, 200, 1000, ίσως και παραπάνω για ένα χειροποίητο µαχαίρι, όταν µε µπορώ να πάρω ένα µαχαίρι και να κάνω τη δουλειά µου, είτε αυτό είναι κυνήγι ή ψάρεµα ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα». Όλα τα χειροποίητα µαχαίρια που φτιάχνουν κατασκευαστές (µικροί και µεγάλοι) δεν είναι απλά καθηµερινά µαχαίρια. Όχι ότι δεν θα µπορέσουν να κάνουν δουλειά ως µαχαίρια, αφού πάρα πολλές φορές είναι πολύ ανώτερα ποιοτικά από αυτά της παραγωγής, αλλά είναι και κάτι παραπάνω. Είναι µοναδικές δηµιουργίες µε µεράκι και αγάπη, και πολλά από αυτά να είναι αληθινά έργα τέχνης. εν θα προσπαθήσω να πείσω κανένα για την αξία αυτών το µαχαιριών όλοι αυτοί που ψάχνουν για τέτοια µαχαιριά την γνωρίζουν. Μαχαίρι λοιπόν ένα από τα αρχαιότερα εργαλεία του κόσµου που άλλαξε κυριολεκτικά την ανθρώπινη ιστορία! Μαχαίρι από πριονολεπίδα και λαβή από µαύρο dymondwood 4

5 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΚΑΛΟΥ ΜΑΧΑΙΡΙΟΥ Ατσάλι Το πιο σηµαντικό σηµείο σε ένα µαχαίρι είναι το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασµένο. Μην ξεχνάµε άλλωστε ότι η βασική αποστολή ενός µαχαιριού είναι µία και µοναδική: να κόβει. Πρέπει λοιπόν να έχει την ικανότητα να κόβει καλά, αλλά και να αντέχει στη χρήση. Από το ατσάλι στο µαχαίρι. Μια διαδικασία δηµιουργίας! Η αντοχή, µε τη σειρά της, έχει δύο πλευρές: την αντοχή της κόψης στην συνεχή (φυσιολογική) χρήση ώστε να µη χρειάζεται διαρκώς ακόνισµα, αλλά και την αντοχή ολόκληρου του µαχαιριού στην ταλαιπωρία από τη σκληρή χρήση (χτυπήµατα, λυγίσµατα, πέσιµο, κλπ). Ήδη, αυτά τα δύο δηµιουργούν αντικρουόµενες απαιτήσεις στον κατασκευαστή, αφού ένα ατσάλι πρέπει να είναι πολύ σκληρό ώστε να κόβει καλά και να αντέχει χωρίς να χρειάζεται ακόνισµα, από την άλλη όµως πρέπει να είναι και µαλακό (άρα εύκαµπτο) ώστε να αντέχει την ταλαιπωρία και να µη σπάει στην πολύ σκληρή χρήση. Η σύνθεση του ατσαλιού µε τις προσµίξεις (π.χ. χρώµιο, βανάδιο, νικέλιο) που διαθέτει, αλλά και η θερµική κατεργασία (βαφή και ανόπτηση), επηρεάζουν κατά πάρα πολύ µεγάλο ποσοστό τη µηχανική συµπεριφορά του, και όλες οι µεγάλες και έµπειρες εταιρείες κατασκευής γνωρίζουν πολύ καλά τα χαρακτηριστικά του ατσαλιού που χρησιµοποιούν σε κάθε µαχαίρι που προσφέρουν. Σχήµα Λεπίδας Ανάλογα µε το ρόλο για τον οποίο προορίζεται, η λάµα ενός µαχαιριού µπορεί να δίνει έµφαση στις «επιδόσεις», στην αντοχή, ή να είναι συµβιβασµός ανάµεσα στα δύο. Είναι γνωστό ότι όσο πιο λεπτή είναι µία λάµα, τόσο πιο εύκολα ακονίζεται και τόσο καλύτερα κόβει, ενώ µία χοντρή λάµα «κολλάει» µέσα σε πολλά υλικά και χρειάζεται περισσότερη δύναµη για να προχωρήσει, έστω κι αν η κόψη της είναι αρκετά κοφτερή για να ξεκινήσει η τοµή. Ένα ξυράφι µπορεί να είναι πολύ λεπτό αφού πρέπει µόνο να κόβει όσο καλύτερα γίνεται, από την άλλη πλευρά όµως, ένα µαχαίρι επιβίωσης, αναγκαστικά θα είναι αρκετά χοντρό και ανθεκτικό ώστε να µπορεί να τα βγάλει πέρα σε οτιδήποτε βάρβαρο µπορεί να χρειαστεί, χωρίς να κινδυνεύει να σπάσει και να αφήσει τον ιδιοκτήτη του «ξεκρέµαστο» στην ερηµιά. Μην ψάχνετε για µία, µοναδική «σωστή» απάντηση, στο σχεδιασµό της λάµας η σωστή απάντηση είναι αυτή που ταιριάζει καλύτερα στη συγκεκριµένη χρήση για την οποία προορίζεται το κάθε µαχαίρι. 5