ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κιουτσιούκη Δήμητρα, 485 Τελική δραστηριότητα Φάση 1 :Ατομική μελέτη 1. Πώς θα περιγράφατε το ρόλο της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική καινοτομία; Οι Web 2.0 τεχνολογίες αναφέρονται στην κοινωνική χρήση του διαδικτύου που επιτρέπει στους ανθρώπους να συνεργάζονται, να συμμετέχουν ενεργά στη δημιουργία περιεχομένου, να παράγουν γνώση και να μοιράζονται πληροφορίες online. Οι πλατφόρμες Web 2.0 φαίνεται πως έχουν έναν αναδυόμενο ρόλο να μετασχηματίσουν τη διδασκαλία και τη μάθηση. Ορισμένες τεχνολογίες και υπηρεσίες που συνεισφέρουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι τα blogs, τα microblogs, τα wikis, η σύνδεση περιεχομένου μέσω RSS, οι ετικέτες, οι εφαρμογές social bookmarking, ο διαμοιρασμός αρχείων και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Σταδιακά αναπτύσσεται μια νέα παιδαγωγική προσέγγιση βασισμένη σε τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών: η παιδαγωγική 2.0 Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την είσοδο των web 2.0 τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι πολλά: Μείωση του κόστους Ευελιξία, όσον αφορά την επιλογή τεχνολογιών Ευκολότερη και ταχύτερη πρόσβαση στις πληροφορίες Ενσωμάτωση μεγάλης ποικιλίας Web 2.0 τεχνολογιών σε δραστηριότητες διδασκαλίαςμάθησης Μεγάλες δυνατότητες πληροφόρησης και συνεργασίας Δυνατότητα ελέγχου πρόσβασης στις πηγές μέσω ελέγχου ταυτότητας των χρηστών Ανταλλαγή εμπειριών και πηγών πληροφόρησης Ανεξαρτησία από την πλατφόρμα (αρκεί ένας υπολογιστής με browser και σύνδεση στο Internet) Ευκολία στη χρήση των web 2.0 εργαλείων- απαιτούνται ελάχιστες δεξιότητες στη χρήση Διαδικτύου

2 Μείωση του χρόνου και της ενέργειας που δαπανάται κατά την αναζήτηση και διαχείριση πληροφοριών Περισσότερες επιλογές στη χρήση διδακτικών πρακτικών λόγω της ποικιλομορφίας των νέων τεχνολογιών Μεγάλη έμφαση στην εκπαιδευτική καινοτομία Δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου Για να αποφευχθούν πιθανά προβλήματα, οι νέες τεχνολογίες πρέπει να εισαχθούν στο πρόγραμμα σπουδών σωστά και όχι τυχαία (ο δάσκαλος θα πρέπει να αποδείξει ότι οι τεχνολογίες λειτουργούν πριν από τη χρήση τους με τους μαθητές). Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να κάνει την κατάλληλη επιλογή εργαλείου, ανάλογα με το στόχο που πρέπει να επιτευχθεί, ενώ δεν πρέπει να ξεχνά πως η κατάχρηση των Web 2.0 τεχνολογιών μπορεί να εμποδίσει την επεξεργασία πληροφοριών, και να μειώσει την ποιότητα της μάθησης. Συνεπώς, ο ρόλος της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική καινοτομία είναι να ενθαρρύνει τους μαθητές να δείξουν πρωτοβουλία, ευθύνη, περιέργεια, φαντασία, δημιουργικότητα, να συνεργαστούν μεταξύ τους εποικοδομητικά και να μπορούν να εντοπίσουν και να επιλύσουν προβλήματα. Το πιο σημαντικό, είναι ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη παραγωγικού διαλόγου, τόσο για εκπαιδευτικά όσο και για κοινωνικά θέματα, καθώς και στη συνεργασία, τη δημιουργία περιεχομένου και την ανταλλαγή πληροφοριών online. 2. Ποια βασικά χαρακτηριστικά συνεργατικής μάθησης εντοπίσατε στις περιπτώσεις που μελετήσατε; Η συνεργατική μάθηση ενθαρρύνει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μαθητών στο πλαίσιο μιας ομάδας. Τα χαρακτηριστικά που εντοπίστηκαν στις περιπτώσεις είναι: Κοινός στόχος. Η συνεργατική προσπάθεια αποσκοπούσε σε έναν κοινό στόχο, ένα ομαδικό αποτέλεσμα. Επικοινωνία, ομαδικό πνεύμα και επίλυση διαφορών Αλληλεπίδραση. Οι φοιτητές αντάλλαξαν γνώσεις, πληροφορίες, υλικό, ανέπτυξαν παραγωγικό διάλογο. Αλληλεξάρτηση. Η έννοια της αλληλεξάρτησης είναι το κλειδί της επιτυχίας της Συνεργατικής Μάθησης. Αλληλεξάρτηση υπάρχει όταν η ομάδα για να επιτύχει το έργο της χρειάζεται και εξασφαλίζει τη συμβολή του κάθε μέλους της. Στις περιπτώσεις που μελετήθηκαν, οι φοιτητές είχαν έναν κοινό στόχο και ο καθένας συνεισέφερε μοναδικά για την επίτευξή του. Προσωπική ευθύνη. Κάθε μέλος ήταν προσωπικά υπεύθυνο για την επιτυχία της ομάδας. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι εξασφαλίστηκε η θετική αλληλεξάρτηση που αναφέρθηκε πιο πάνω. 3. Πώς βλέπετε να αλλάζει γενικά ο ρόλος των μαθητών στις καινοτόμες εκπαιδευτικές σχεδιάσεις;

3 Η είσοδος των web 2.0 τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο διδασκαλίας. Οι μαθητές αντί να λαμβάνουν τη γνώση από τους ειδήμονες ενήλικες, αρχίζουν να οικοδομούν τη γνώση και να μαθαίνουν μέσα από την αλληλεπίδραση και την προσωπική τους ενασχόληση για τα θέματα που τους αφορούν. Έτσι η μάθηση θεωρείται σαν μια διαδικασία προσωπικής ανακάλυψης από το μαθητή. Η διδασκαλία γίνεται μαθητοκεντρική και δίνεται έμφαση στην κατασκευή και όχι στην αναπαραγωγή της γνώσης. Ο μαθητής αρχίζει να συμμετέχει ενεργά σε συζητήσεις μεταξύ των ομάδων με ομιλία, επιχειρηματολογία και διάλογο. Επιπλέον, οι νέες τεχνολογίες δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους και έξω από την τάξη, κάτι που συμβάλει στη συνεργατική μάθηση και τη συνεργατική οικοδόμηση της γνώσης. Οι μαθητές μπορούν να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητά τους και τις ικανότητές τους σε επίπεδο επίλυσης προβλημάτων και αναπτύσσουν δημιουργική, κριτική, στοχαστική σκέψη. 4. Πώς βλέπετε να αλλάζει γενικά ο ρόλος των καθηγητών στις καινοτόμες εκπαιδευτικές σχεδιάσεις; Ο ρόλος του καθηγητή αναμένεται να αλλάξει ριζικά, πράγμα πολύ σημαντικό για την εκπαίδευση. Η διδασκαλία γίνεται Μαθητοκεντρική και ο καθηγητής παίζει τον ρόλο του συντονιστή. Δε αφήνει πλήρη ελευθερία στους μαθητές αλλά ορίζει το πλαίσιο της δραστηριότητας και συντονίζει τη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων στην τάξη. Ο ρόλος του όχι μόνο δεν υποβαθμίζεται αλλά γίνεται σημαντικότερος αφού είναι αυτός που τροφοδοτεί με ερεθίσματα και οδηγεί τη μαθησιακή διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός παύει να είναι μόνο μεταδότης και ελεγκτής γνώσεων και γίνεται εμπνευστής, οργανωτής και δημιουργικός εμψυχωτής. Θα πρέπει να παρέχει: υποστήριξη καθοδήγηση επίβλεψη/παρακολούθηση βοηθητική κατεύθυνση ανατροφοδότηση Βασική προϋπόθεση για να συμβούν όλα τα παραπάνω είναι να υπάρξει ενημέρωση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σχετικά με τις νέες τεχνολογίες για να γνωρίσουν τις δυνατότητες και να τις αξιοποιήσουν προς όφελος δικό τους αλλά και της εκπαίδευσης. Οι ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και το Internet μπορούν να προσφέρουν επίσης, στον εκπαιδευτικό, άμεση, έγκυρη και σύγχρονη ενημέρωση πάνω στα εκπαιδευτικά ζητήματα. Μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να ανταλλάξουν προβληματισμούς, προγράμματα και πλάνα εργασίας. 5. Γενικά ποιες αλλαγές/δυσκολίες καταγράφονται στην προσπάθεια εφαρμογής της καινοτομίας στο σχολικό περιβάλλον; Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών προϋποθέτει την ύπαρξη αξιόλογων και αξιόπιστων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που

4 συναντούν οι εκπαιδευτικοί κατά την προσπάθεια τους να εφαρμόσουν νέες τεχνολογίες μέσα στην τάξη, είναι η έλλειψη ενός ποιοτικού προγράμματος σπουδών που θα ενθαρρύνει και θα υποστηρίξει τις νέες τεχνολογίες. Επόμενο και εξίσου σημαντικό πρόβλημα είναι η κοινωνική και χωρική διαφοροποίηση στην πρόσβαση, κατανομή και χρήση των υπολογιστών. Για παράδειγμα, τα ιδιωτικά σχολεία έχουν πιο εύκολη πρόσβαση και συστηματική χρήση των υπολογιστών σε σχέση με τα δημόσια σχολεία, από τα οποία προηγούνται εκείνα των μεγάλων πόλεων. Αλλά ακόμη και στα σχολεία που υπάρχουν υπολογιστές απαιτείται και σύνδεση στο διαδίκτυο για την χρήση web 2.0 τεχνολογιών. Τέλος, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Θα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σχετικά με τις νέες τεχνολογίες για να γνωρίσουν τις δυνατότητες και να τις αξιοποιήσουν προς όφελος δικό τους αλλά και της εκπαίδευσης. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να έχει την εμπειρία και την γνώση να επιλέξει το κατάλληλο εργαλείο, ανάλογα με το στόχο που πρέπει να επιτευχθεί, ενώ δεν πρέπει να ξεχνά πως η κατάχρηση των Web 2.0 τεχνολογιών μπορεί να εμποδίσει την επεξεργασία πληροφοριών, και να μειώσει την ποιότητα της μάθησης. 6. Πως έγινε η αξιολόγηση της παρέμβασης; Στη δραστηριότητα του δεύτερου άρθρου (στο πρώτο άρθρο δεν έγινε κάποια παρέμβαση, αλλά προσέγγιζε θεωρητικά το θέμα πλεονεκτήματα μειονεκτήματα εισαγωγής web 2.0 τεχνολογιών στην εκπαίδευση) ο πληθυσμός ήταν 61 δευτεροετείς μαθητές, με αντικείμενο σπουδών τα Μαθηματικά και την Αγγλική γλώσσα. Το μάθημα στο οποίο διεξήχθη η δραστηριότητα ήταν «Innovation and information technology in education». Για την έρευνα χρησιμοποιήθηκαν ένα pretest και ένα posttest, ενώ για την αξιολόγηση της ικανότητας των φοιτητών να χρησιμοποιούν wiki χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια και παρατηρήσεις. Στόχος της έρευνας ήταν: να μελετηθούν τα αποτελέσματα χρήσης των web 2.0 για την τεχνολογία της πληροφορίας σε εκπαιδευτικά μαθήματα. Η δραστηριότητα περιελάμβανε συνολικά τέσσερα στάδια: Στάδιο 1: Το μάθημα αρχικά εισήγαγε τους φοιτητές στις web 2.0 τεχνολογίες και τα χαρακτηριστικά τους. Οι μαθητές έπρεπε να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν κάποιες εφαρμογές της Google όπως , calendar, chatting, reminder και Google+. Στάδιο 2: Oι φοιτητές απέκτησαν πρόσβαση στο wikispaces: kopchem.wikispaces.com, όπου θα μπορούσαν να μάθουν σχετικά με το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου και το περιεχόμενο της τεχνολογίας της πληροφορίας στην εκπαίδευση. Επιπλέον, τα wikis υποστηρίχθηκαν από ανοικτά φόρουμ. Στάδιο 3: Oι φοιτητές εξασκούνται ώστε να δημιουργήσουν τα δικά τους Wikis, για να τα χρησιμοποιήσουν στην τάξη. Στάδιο 4: Στο τελευταίο στάδιο οι φοιτητές χρησιμοποίησαν τα Wikis για να παρουσιάσουν το project καινοτομίας στην εκπαίδευση.

5 Βιβλιογραφία 1. Gabriela Grosseck (2009),To use or not to use web 2.0 in higher education? 2. Kulthida Nugultham (2012), Using Web 2.0 for Innovation and Information Technology in Education Course