Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo!lósofo Marino 1
|
|
- Φωτινή Παχής
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo!lósofo Marino 1 Tradução e notas de 2 : Húdson Canuto, Instituto Federal de Alagoas (IFAL) canutohudson@gmail.com Juliana Cecci Silva, Universidade Tiradentes julianacecci@yahoo.com.br William de Siqueira Piauí Departamento de Filoso!a e Letras da Universidade Federal de Sergipe (DFL UFS) piauiusp@gmail.com DOI /kjps Valemos-nos aqui da tradução para o latim mencionada por Michaux, ou seja, da obra Euclides, Data, aos cuidados de H. Menge e I. L. Heiberg, de 1896, Leipzig: Ed. Teubener ; obra bilíngue (grego-latim) que corresponde ao VI volume da Opera Omnia de Euclides; é a esta edição que se referem os algarismos e , por exemplo, do texto em grego que aparece ao!nal da presente tradução, isto é, página 234 (início do texto), linha 1 ou página 256 (!nal do texto), linha 25. Também consultamos a tradução latina de Claude Hardy de 1625 (que certamente foi a lida por Leibniz), obra que também é bilingue. Como não podia ser diferente, a nossa tradução assumiu como referência o trabalho do já mencionado Maurice Michaux, o Le commentaire de Marinus aux Data d Euclide, de Segundo o próprio Michaux, Marino teria nascido por volta de 440 d.c em Flávia Neápolis, antiga Sichem, na Palestina; ele substituirá Proclo ( ) à frente da Academia de Atenas a partir de 484, depois de uma disputa acirrada com Isidoro de Alexandria (ou de Gaza); não se sabe exatamente quando morreu, de qualquer modo, outros historiadores mencionam seu nascimento e morte em mais ou menos estimativa que poderíamos estender também para Isidoro. 2 Húdson Canuto é Professor do Instituto Federal de Alagoas (IFAL), mestrando pelo Programa de Pós-Graduação em Filoso!a na Universidade Federal de Sergipe (DFL UFS). Juliana Cecci Silva é Professora da Universidade Tiradentes, tradutora e mestra pelo Programa de Pós-Graduação em Estudos da Tradução na Universidade de Brasilia (Postrad UnB), e membra do grupo de pesquisa Escritura: Linguagem e Pensamento. William de Siqueira Piauí é doutor em Filoso!a pela Universidade de São Paulo (FFLCH USP), licenciado em matemática pelo IME-USP/Unit e professor adjunto do Departamento de Filoso!a e Letras da Universidade Federal de Sergipe (DFL UFS).
2 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí [234.1] 3 É preciso, em primeiro lugar [1.0], estabelecer o que é o dado (δεδομένον), em seguida [2.0], dizer qual é a utilidade do estudo dessa questão e, em terceiro lugar [3.0], a qual ciência ele se associa. [1.1] O dado é defi nido de maneiras variadas, [234.5] uma para os antigos outra para os contemporâneos; daí a razão que a sua verdadeira explicação seja difícil de ser fornecida. Alguns nem mesmo deram uma defi nição dele, mas esforçaram-se em descobrir nele algo particular; outros, combinando o que disseram os primeiros, tentaram defi ni-lo [234.10]; e mesmo estes não estão em perfeita harmonia. Todavia, todos parecem coincidir quanto à suposição de que o dado é, com efeito, algo compreendido (καταληπτὸν). Pois os mais limitados deles também tentaram descrever o dado a partir de alguma diferença; uns identifi caram o dado [234.15] com algo ordenado (τεταγμένον), como [o fez] Apolônio 4 em seu tratado Sobre as inclinações (Περὶ νεύσεων) e em seu Tratado universal (Καθόλου πραγματείᾳ); outros, contudo, associaram dado com o que seria conhecido (γνώριμον), como [o fez] Diodoro 5 : Com efeito, é por essa razão que se diz que os raios e os ângulos são dados e, em geral, tudo aquilo que alcança algum conhecimento (γνῶσίν), ainda que se refi ra a [algo] não comensurável (εἰ μὴ ῥητὸν εἴη). 3 Com a numeração [234.1], por exemplo, esperamos ajudar o leitor a se localizar com maior precisão e facilidade no texto original grego; com a numeração [1.0], [2.0] e [3.0], quanto às três grandes partes do texto, ou seja, quanto à investigação sobre qual é de fato a natureza do dado, qual a utilidade do estudo de tal questão e a qual ciência ela deve estar associada; além disso, com [1.1], [1.2], [1,3] e [1,4] quanto às subpartes da primeira grande parte, respectivamente, quanto à suposição que o dado é algo compreendido, quanto às de!nições que o apresentam a partir de pares de conceitos, sobre o que há de comum e divergente sobre tais conceitos e, por!m, qual é de fato a de!nição do dado: é o conhecido (gênero) realizável (espécie) [250.25]. 4 Marino se refere ao terceiro geômetra mais famoso da Antiguidade depois de Euclides (c. 325 c. 265 a.c.) e Arquimedes ( a.c.), ou seja, a Apolônio de Pérga ou Pérgamo (c. 262 c. 190 a.c.) de quem a obra mais importante foi o Tratado das Cônicas, talvez aqui considerado com seu Tratado Universal; outros seis trabalhos escritos por ele e lembrados por Papus foram os seguintes: Sobre secções proporcionais, Sobre secções espaciais, Sobre secções determinadas, Lugares planos, Sobre as inclinações (mencionado acima) e Tangências. Segundo Eves (2004, p. 200), desta lista somente o primeiro, em sua versão árabe, chegou aos nossos dias. 5 Diodoro de Alexandria, matemático e astrônomo do primeiro século a.c., famoso pupilo de Posidônio de Apameia ( a.c.). Não conseguimos saber quais obras teria escrito e se haveria dentre elas uma com título similar a Sobre os dados. 71
3 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino Outros, entretanto, acreditaram que seria o próprio [234.20] comensurável (ῥητὸν), como queria Ptolomeu 6, que chama dado àquilo cuja medida é conhecida (γνώριμον) [236.1] exatamente ou muito proximamente [do exato]. E outros pensaram que o dado era aquilo que se propõe na hipótese por aquele que a enuncia. Nos Elementos [de Euclides] (ταῖς πρώταις στοιχειώσεσι), fala-se pela primeira vez também em um outro sentido, como de uma dada [236.5] reta, como se alguém determinasse e desse o comprimento dessa dada reta. Todas essas coisas, de fato, tendem a signifi car uma certa compreensão (κατάληψίν). É por isso que, entre as defi nições, as mais aceitas são as que melhor expressam o compreendido (καταληπτὸν), como mostraremos em seguida. [236.10] [1.2] Agora, contudo, expomos as diferentes sentenças daqueles que não caracterizam de modo limitado a natureza do dado como algo único, e que dele dão mais de um tipo de defi nição 7. Todavia, podemos enumerar muito facilmente as diferentes sentenças de todos eles. Com efeito, uns defi niram o dado como aquilo que é conjuntamente ordenado (τεταγμένον) e realizável (πόριμον) 8 [236.15]; outros, conjuntamente ordenado (τεταγμένον) e conhecido (γνώριμον); outros, por fi m, conjuntamente conhecido (γνώριμον) e realizável (πόριμον). Pois, como os precedentes, parecem ter em mente a compreensão (κατάληψιν) e mesmo a apreensão (λῆψιν) e a invenção (εὕρεσιν) do dado, para defi ni-lo da maneira que dissemos. Também para [236.20] percebermos mais plena e abundantemente e, em meio a todas aquelas, extrair a verdadeira defi nição do dado em questão, investigaremos primeiramente o signifi cado de cada termo simples e de seu contrário, quero dizer, do desordenado (ἀτάκτου), do desconhecido 6 Cláudio Ptolomeu (c. 95-c. 165), lósofo antigo que escreveu o trabalho grego denitivo sobre astronomia (EVES, 2004, p. 204), ou seja, o famoso Almagesto, e que é mencionado aqui certamente por seus trabalhos em Matemática, disciplina que, como cará claro principalmente ao nal da presente tradução, não estava separada da Física, Astronomia ou Música. 7 Na verdade, Marino se refere a denições fornecidas aos pares, como cará claro no parágrafo imediatamente seguinte. 8 Seguimos aqui a sugestão de tradução feita por Maurice Michaux (1947), p
4 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí (ἀγνώστου) [236.25], do irrealizável (ἀπόρου), e do irracional (ἀλόγου), pois essas coisas dizem respeito à matéria geométrica (γεωμετρικὴν), as que, com efeito, se referem igualmente à física (φυσικὰ πράγματα) e às outras disciplinas matemáticas (μαθηματικὰς ἐπιστήμας). [238.1] Certamente, o ordenado (τεταγμένον) é defi nido como aquilo que permanece sempre idêntico a si mesmo a partir do que se diz que está ordenado (καθ ὃ τετάχθαι), seja em grandeza (μέγεθος), seja em fi gura (εἶδος), seja quanto ao que quer que for diferente ou de outro modo se defi na; o que não pode ser de outra maneira, mas continua imutável [238.5] em um lugar bem delimitado; como, por exemplo, a reta (εὐθεῖα) traçada por dois pontos (σημείων) dados se diz que está ordenada (τετάχθαι), posto que não pode ser dito de um outro modo e tem uma posição fi xa. O desordenado (ἄτακτος), por outro lado, se diz da circunferência (περιφέρεια) que passa por dois [pontos], de fato, ela pode ser traçada de variadas maneiras e tem posição fi xa, traçando círculos (κύκλου) [238.10] maiores ou menores, ao infi nito (ἄπειρον), que passem por esses dois pontos. Ao contrário, a circunferência passando por três pontos é ordenada (τεταγμένη); pois essas coisas também se chamam ordenadas (τεταγμένων). Como construir um triângulo equilátero (ἰσόπλευρον τρίγωνον) sobre uma reta dada; visto que pode ser construído de dois modos, mas, de cada [238.15] lado da reta, só se pode fazê-lo de uma maneira única (μοναχῶς) e invariável (ἀμεταπτώτως). E como dividir certa reta a partir de apenas uma proporção (λόγον), de fato, só de uma maneira pode ser feito, em duas iguais. Desordenadas (ἄτακτα) são as coisas opostas àquilo que precede; como, por exemplo, constituir-se de modo desigual (σκαληνὸν) 9 e dividir a reta de uma maneira [238.20] indefi nida (ἀορίστως). Assim, é preciso associar à defi nição o aspecto sob o qual a coisa se diz ordenada (καθ ὃ τέτακται), pois uma e a mesma coisa pode ser ordenada (τεταγμένον) sob um aspecto, mas desordenada (ἄτακτον) sob um outro; por exemplo, o triângulo equilátero (ἰσόπλευρον τρίγωνον), enquanto equilátero, se diz ordenado (τέτακται), mas em grandeza ele é não determinado (οὐχ ὥρισται) inteiramente. 9 Escaleno se diz o triângulo com três lados diferentes. 73
5 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino [238.25] O conhecido (γνώριμον) é aquilo que é reconhecido (γιγνωσκόμενον) como evidente (δῆλον) e compreendido (καταλαμβανόμενον) por nós. Do mesmo modo, o desconhecido (ἄγνωστον) é aquilo que não é reconhecido nem compreendido por nós. Por exemplo, para dizer que a extensão da estrada é conhecida (γνώριμον) é preciso que se tenha compreendido quantos [240.1] estádios 10 ela tem; e, do mesmo modo, o fato de que a soma dos ângulos internos de um triângulo é igual a dois retos e que a [reta] binomial (ἐκ δύο ὀνομάτων) 11 é irracional (ἄλογός). Também são ditas conhecidas (γνώριμα) coisas tais como: partindo de um ponto exterior [240.5] para duas das partes, existe apenas uma tangente (ἐφαπτομένην) que toca na espiral (ἕλικος) 12, se houvesse alguma outra, então duas retas compreenderiam certo espaço (χωρίον), o que é impossível (ἀδύνατον). Entretanto, as que são desconhecidas (ἄγνωστα) não são as irracionais (ἄλογά), mas sim aquelas que não são nem conhecidas (γιγνωσκόμενα) nem compreendidas (καταλαμβανόμενα) por nós. O realizável (πόριμον) diz-se daquilo que é possível (δυνατοί) fazermos ou [240.10] construirmos (ποιῆσαι καὶ κατασκευάσαι), isto é, fazermos vir ao pensamento (εἰς ἐπίνοιαν ἀγαγεῖν). Por outro lado, porém, o realizável (πόριμον) se diz daquilo que se pode realizar por demonstração (ἀποδείξεως), ou aquilo que é manifesto (φαινόμενον) mesmo sem demonstração; como, por exemplo, traçar um círculo conhecendo o centro e o raio; compor tanto um triângulo [240.15] equilátero quanto um escaleno; encontrar a reta binomial (ἐκ δύο ὀνομάτων) e três retas comensuráveis (ῥητὰς) só potencialmente (δυνάμει) 13. Mesmo as que de infi nitas maneiras (ἀπειραχῶς) são realizáveis (πόριμά), como, por exemplo, traçar um círculo que passe por dois pontos. O irrealizável (ἄπορον) é o que leva ao oposto, como, por exemplo, a quadratura do círculo (κύκλου τετραγωνισμός) 10 Antiga medida de extensão equivalente a 125 passos, algo próximo de 206,25 metros. 11 Expressão que aparece especialmente a partir da proposição 36 do livro X dos Elementos de Euclides. 12 Traduzimos o termo grego ἕλικος por espiral (que corresponderia ao grego σπείρα, e não ἕλικος) tendo em vista que, como nos indica Maurice Michaux (cf. op. cit. p. 58), certamente trata-se de lembrar o problema da hélice ou espiral plana (επίπεδη έλικα) de Arquimedes, que escreveu um tratado de título Sobre as espirais. 13 Expressão que segundo Michaux signica das quais os quadrados são comensuráveis, op. cit. p
6 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí [240.20] 14. Pois ainda não está realizado (πόρῳ), ainda que realizável (πορισθῆναι) e cognoscível (ἐπιστητόν), pois o conhecimento (ἐπιστήμη) da quadratura do círculo ainda não foi alcançado. Mas, nesse momento, nós tratamos daquilo que já está realizado (πόρῳ), daquilo que chamamos de legitimamente realizável (κυρίως πόριμον). Pois aquilo que ainda não foi realizado (πόρῳ), [240.25] mas eventualmente é realizável (πορισθῆναι), é designado particularmente de realizado (ποριστὸν ἰδίως). O irrealizável (ἄπορον), como foi chamado, é o contrário do realizável (πορίμῳ), ou seja, é aquilo sobre o que a investigação não encontrou solução. O comensurável (ῥητὸν) é aquilo do que podemos fornecer a grandeza (μέγεθος), a fi gura (εἶδος) [242.1] ou a convenção (θέσιν); no entanto, esta defi nição é geral demais; propriamente e em si mesmo, o comensurável (ῥητόν) é aquilo de que nós conhecemos a quantidade com relação a uma medida convencionada, como o palmo ou mesmo o dedo. [242.5] [1.3] Defi nidos estes termos, a partir de agora será mais fácil examinar o comum e o divergente quanto às noções das quais falamos. E primeiramente qual relação há entre o ordenado (τεταγμένον) e o conhecido (γνώριμον) e os que se opõem a eles. Com efeito, não dizemos que estes termos são convertíveis [242.10] nem com os que são mais amplos que eles; ainda que muitas coisas lhes sejam comuns, por exemplo, traçar uma reta passando por dois pontos e constituir lados iguais [de um triângulo] a partir de três círculos, entretanto, a quadratura do círculo tanto é ordenada (τεταγμένον), quanto desconhecida (ἄγνωστον); assim como o fato de existir apenas uma tangente que toca na [242.15] espiral (ἕλικος) partindo de um ponto para duas das partes faz parte das coisas que são ordenadas (τεταγμένων) e não pode ser de outro modo; pois não se conhece (ἔγνωσται) sua demonstração (ἀπόδειξις) nem sua construção (κατασκευή). Novamente, a divisão (τομὴ) infi nita (ἄπειρον) em partes desi- 14 Como nos lembra Eves (2004, p. 140): Provavelmente nenhum outro problema exerceu um fascínio maior ou mais duradouro do que aquele de construir um quadrado de área igual à área de circulo dado. [...] O primeiro grego conhecido cujo nome se liga ao problema é Anaxágoras (c. 499 c. 427 a.c.), mas sua contribuição é desconhecida. Hipócrates de Quio, um contemporâneo de Anaxágoras, teve sucesso na quadratura de certas lunas especiais [...]. Alguns anos mais tarde, Hípias de Elis (c. 425 a.c.) inventou uma curva que se tornou conhecida como quadratriz. [...] Pode-se conseguir uma solução elegante do problema da quadratura com a espiral de Arquimedes que, efetivamente, foi utilizada por ele com essa!nalidade. 75
7 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino guais 15 (σκαληνοῦ) [de uma reta] se conhece (ἔγνωσται), mas não se ordena (τέτακται); assim, parece [242.20] que o ordenado (τεταγμένου) tanto será o conhecido (γνώριμον) quanto o desconhecido (ἄγνωστον), e, inversamente, que o conhecido (γνώριμον) tanto será o ordenado (τεταγμένου) quanto o desordenado (ἄτακτον). E esses termos se relacionam assim como o lógico (λογικὸν) e o vulgar (πεζόν): não dizemos que estes termos se assemelham nem mesmo [242.25] com os que são mais amplos que eles 16. A mesma relação existe entre o ordenado (τεταγμένου) e o desordenado (ἄτακτον) de um lado, e o realizável (πόριμον) e o irrealizável (ἄπορον) de outro. De fato, a semelhança entre estes termos é a maior possível, mas diferem pelos motivos que [244.1] dissemos. Portanto, a espiral (ἕλιξ) é ordenada (τέτακται), mas ela não estava realizada (πορίμη) antes de Arquimedes. Pelos mesmos motivos as que podem ser conhecidas de infi - nitas maneiras (ἀπειραχῶς) fazem parte das desordenadamente (ἀτάκτως) realizáveis (πόριμα), se alguém conhecesse sua constituição e sua construção; de qualquer modo, entretanto, elas não fazem parte [244.5] das ordenadas (τεταγμένα). Constituir um triângulo escaleno, por exemplo, e ter trazido ao intelecto (ἀναγαγεῖν τὴν διάνοιαν) a sua realização a partir do equilátero não é nada difícil, ainda que seja desordenado (ἀτάκτων) e de infi nitas maneiras (ἀπείρων). E também a relação entre o comensurável (ῥητὸν) e o irracional (ἄλογον) de um lado e [244.10] o ordenado (τεταγμένον) e o desordenado (ἄτακτον) de outro lado; pois, se convêm em muitos termos, pelos mesmos motivos também diferem. De fato, esses termos nem se tornam alternadamente iguais nem um compreende o outro; com efeito, a reta binomial (ἐκ δύο ὀνομάτων) 17 e as irracionais (ἄλογοι) estão entre as ordenadas (τεταγμέναι), 15 Marino parece se referir à seguinte armação feita anteriormente: É como dividir certa reta a partir de apenas uma proporção (λόγον); de fato, só de uma maneira pode ser feito, em duas iguais. Desordenadas (ἄτακτα) são as coisas opostas àquilo que precede; como, por exemplo, constituir-se de modo desigual (σκαληνὸν) e dividir a reta de uma maneira indenida (ἀορίστως) (no original: [238.15] εἰ γὰρ καὶ διχῶς γίγνεται, ἀλλὰ καθ ἑκάτερον μέρος τῆς εὐθείας μοναχῶς καὶ ἀμεταπτώτως καὶ τὴν δοθεῖσαν εὐθεῖαν εἰς τὸν δοθέντα λόγον τεμεῖν μοναχῶς γὰρ ἂν καὶ τοῦτο γένοιτο ἐπὶ θάτερα τῆς διχοτομίας. ἄτακτα δέ ἐστι τὰ τούτοις ἀντικειμένως ἔχοντα, ὡς τὸ σκαληνὸν συστήσασθαι καὶ τὴν εὐθεῖαν ἀορίστως τεμεῖν). 16 Retomada do que disse mais acima: Com efeito, não dizemos que estes termos são convertíveis nem com os que são mais amplos que eles (no original: [242.10] οὐκ ἔστι δὴ τῶν ἀντιστρεφόντων τὰ τοιαῦτα οὐδὲ μὴν ἐκείνων ἐν οἷς τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἐπὶ πλέον ἐστίν). 17 Cf. [240.8] e [240.15]. 76
8 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí [244.15] mas não entre as comensuráveis (ῥηταί), tal como a relação da diagonal (διαμέτρου) com o lado [do quadrado]. Mas, muito do que pertence ao comensurável (ῥητῶν) é desordenado (ἄτακτά), como o que de muitas e indeterminadas maneiras é conhecido; pois, o triângulo escaleno pode ser medido a partir de uma medida comensurável (ῥητοῦ) convencionada e determinada, ainda que seja [244.20] desordenado (ἄτακτον). Qualquer um pode emparelhar facilmente as semelhanças entre o conhecido (γνωρίμου) e o realizável (πόριμον), todavia, é difícil ter compreendido a diferença; com efeito, eles são por natureza muito próximos um do outro e, por conseguinte, parecem ser equivalentes. Mas não é nada disso para quem examiná-los [244.25] com mais diligência, quando alguma diferença será percebida; pois, é um fato aceito e conhecido (γνώριμον), que só existe um ponto em que uma única reta tangente toca à espiral (ἕλικος); mas nem por isso já é realizável (πόριμόν) [a resolução] do problema (πρόβλημα) que ainda nem foi [246.1] compreendido (κατειλημμένον). Assim como tudo o que é conhecido (γνώριμον) nem por isso é realizável (πόριμόν); certamente, tudo aquilo que é realizável (πόριμόν) também é conhecido (γνώριμον); assim, pois, o conhecido (γνώριμον) é mais amplo que o realizável (πορίμου). Ademais, o conhecido (γνώριμον) e o comensurável (ῥητὸν) [246.5] concordam em alguns pontos, mas não em outros, pelos mesmos motivos que já dissemos. Com efeito, as linhas irracionais (ἄλογοι) mencionadas são conhecidas (γνώριμοι), mas não comensuráveis (ῥηταί); enquanto todo número é comensurável (ῥητὸς), mas nem todo é conhecido (γνώριμος). O comensurável (ῥητὸν) é igualmente (ὁμοίως) comensurável (ῥητὸν) para aquelas coisas que têm o mesmo uso (ἔθος); e [246.10] um comprimento (μῆκος) não será comensurável (ῥητὸν) para uma sem sê-lo para a outra, tendo em vista que assumirão (ἀνοίσουσι) a mesma medida. E o próprio comprimento se torna (γίγνεται) conhecido (γνώριμον) para uma e não para a outra, mesmo se têm usos comuns (συνηθείᾳ). Todavia, é muito difícil encontrar algo que seja comensurável (ῥητὸν), porém desconhecido (ἄγνωστον). É evidente, pois, que o conhecido (γνώριμον) é mais geral do que comensurável (ῥητοῦ) [246.15]. Porém, que o realizável (πόριμον) e o irrealizável (ἄπορον) diferem do comensurável (ῥητοῦ) e do irracional (ἀλόγου) é evidente pelos seguintes motivos, a saber: é possível (δυνατὸν) que alguns dos irracionais (ἀλόγων) 77
9 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino sejam realizáveis (πόριμα), mas não que algum dos comensuráveis (ῥητῶν) seja irracional (ἄλογον). E a semelhança entre essas noções e [246.20] as outras é perceptível a todos; de tal modo que seguramente umas compreendem as outras, assim como o realizável (πόριμον) parece ser mais amplo do que o comensurável (ῥητοῦ). E podemos examinar a diferença das noções mencionadas também da seguinte maneira, a saber: o comensurável (ῥητὸν) e o irracional (ἄλογον) são [246.25] assim chamados enquanto associados a uma medida, não enquanto enviados ao nosso conhecimento (γνῶσιν). De fato, é possível que algo comensurável (ῥητὸν) não nos seja conhecido (γνώριμον); de maneira que é comensurável (ῥητόν), mas ainda não foi compreendido (κατειλῆφθαί) que é comensurável (ῥητόν). Todavia, o ordenado (τεταγμένον) e [248.1] o desordenado (ἄτακτον) se referem ao que em si mesmo e por sua própria natureza é assim considerado, mesmo ainda não sendo compreendido por nós. Seja como for, muitas coisas Arquimedes provou posteriormente que eram ordenadas (τεταγμένα) por natureza (φύσει), enquanto pelos seus predecessores não foi percebido que se ordena (τέτακται). E sobre o conhecido (γνώριμον) [248.5] e o desconhecido (ἄγνωστον), falamos no que se refere a nós. Como podem se diferenciar as invenções de uns para os outros; se, de fato, quanto a nós, têm referência tanto à natureza quanto à medida. [1.4] Defi nido em quê os termos supracitadas são comuns e diferentes [248.10], falta investigar o que é o dado (δεδομένον). Pois bem, muitos que supuseram ser o dado aquilo que é dado por hipótese por quem a propõe se distanciam da questão. Com efeito, todos os elementos que tratam dos dados não [248.15] são, a propósito dele próprio, compostos por hipótese, como é lícito observar percorrendo os tratados sobre ele 18. Mas, por isso, abandonamos uma tal concepção 18 Certamente no sentido em que livros como o de Euclides, ou seja, Os elementos, oferecem uma exposição elementar (στοιχείωσιν [256.5]) de parte da Geometria, o que poderia ser feito com respeito à parte referente aos dados. Quanto aos tratados sobre os dados, além do de Euclides, Marino deve estar se referindo também aos tratados Sobre os dados que teriam sido escritos por Arquimedes, o qual se perdeu, e ao de Papus. Vale lembrar que muito eram os tratados que de algum modo consideravam o dado sem tê-lo como assunto principal, ao que parecem se referir, por exemplo, as menções a Apolônio, Diodoro e Ptolomeu em [234.15]. 78
10 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí (ὑπόληψιν) para examinar os motivos das outras defi nições; e o que é do dado por hipótese, se considera em conformidade com os princípios (ἀρχαῖς) [248.20]. Além disso, aqueles que de fato delimitaram as defi nições a uma só palavra, caracterizaram-nas a partir dos termos mencionados, como foi dito no começo; e todos parecem ter tido um pensamento comum a respeito do dado; com efeito, eles o conceberam como algo compreendido (καταληπτὸν), como o mostra o próprio [248.25] nome do dado (δεδομένου ὄνομα); e entre eles principalmente os que o descreveram como o dado por hipótese (τὸ καθ ὑπόθεσιν δεδομένον). Todavia, outros se voltaram para o que foi fornecido (συγχωρούμενον). A partir de agora, faremos uso do que foi mencionado como regra (κανόνι) e critério (κριτηρίῳ) para poder [250.1] encontrar a defi nição perfeita (τέλειον) do dado. É evidente que, na verdade, é necessário igualá-lo e fazê-lo voltar ao que é defi nido (ὁριστόν); e ainda, de fato, isso é o necessário para as defi nições serem estabelecidas corretamente. Mas, é do tipo [250.5] proposto, com respeito às mencionadas defi nições mais simples 19, aquela que identifi ca o dado com o realizável (πόριμον), e, com respeito às defi nições mais complexas, aquela que o identifi ca com o que é ao mesmo tempo conhecido (γνώριμον) e realizável (πόριμον). Todas as restantes são imperfeitas (ἀτελεῖς). Com efeito, o ordenado (τεταγμένον) não sendo defi nido por si mesmo com relação à delimitação do dado, [250.10] por um lado nem todo e por outro nem sozinho o ordenado (τεταγμένον) é compreendido (καταληπτόν), mas também são aquelas desordenadas (ἀτάκτων), assim como foi mostrado. Não é sufi ciente quanto ao conhecido (γνώριμον) mesmo sendo separado, isto é, nem todo o conhecido (γνώριμον) é compreendido (καταληπτόν), ainda que sozinho o seja; pois que o desconhecido (ἄγνωστον) não poderia ser compreendido (καταληπτόν). Seguramente [250.15] aquele que expressa o comensurável (ῥητὸν) em uma só defi nição não será perfeito, pois nem este sozinho é compreen- 19 Talvez na categoria das de!nições de um só conceito, vide pouco acima o texto [248.20]. 79
11 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino dido (καταληπτόν), posto que também aqueles estão entre os irracionais (ἀλόγων); e talvez nem todo o comensurável (ῥητὸν) seja compreendido (καταληπτόν), assim como foi defi nido anteriormente. Resta agora, por fi m, entre as que transmitem em apenas uma palavra a do realizável (πόριμον), a que certamente parece expressar melhor [250.20] a compreensão (κατάληψιν) 20. De fato, também todo o realizável (πόριμον) é compreendido (καταληπτὸν) e somente ele. Além do mais, foi esta defi nição que Euclides utilizou ao descrever todas aquelas formas do dado. Dentre as defi nições mais compostas, a única perfeita é aquela que delimita o dado com aquilo que é ao mesmo tempo conhecido (γνώριμον) e realizável (πόριμον), [250.25] associando o análogo tanto do conhecido (γνώριμον), o gênero (γένει), quanto do realizável (πόριμον), a espécie (διαφορᾷ) 21. Ademais, o que se diz ao mesmo tempo ordenado (τεταγμένον) e realizável (πόριμον) está imperfeito, tendo em vista que sozinhos eles não são dados. O ordenado (τεταγμένον) e o comensurável (ῥητὸν), do mesmo modo, encerra insufi cientemente [252.1] o dado; e o ao mesmo tempo conhecido (γνώριμον) e ordenado (τεταγμένον) por exceder o pretendido não estará bem; tendo em vista que nem todos eles são dados. Somente os restantes, por fi m, parecem ter alcançado o conhecimento (ἐννοίας) do dado, os que o expressam como o que é ao mesmo tempo [252.5] conhecido (γνώριμον) e realizável (πόριμον); de fato, é compreendido (καταληπτὸν) no todo e sozinho; e essas duas [características] devem se encontrar em quaisquer defi nições cientifi camente dadas. E próximo disto estão os que as compõem da seguinte maneira: o dado é aquilo que podemos realizar (πορίσασθαι) [252.10] por causa do que apresentamos nas primeiras hipóteses (ὑποθέσεσί) e princípios (ἀρχαῖς). E entre os que mencionamos também pode estar Euclides, por ter usado em toda parte [a expressão] podemos realizar (πορίσασθαι) mesmo quando omite o conhecido (γνώριμον), considerando-o como se seguin- 20 Evidentemente, trata-se das denições de um só conceito. Finalmente, Marino está de volta ao que havia suposto ao nal de [1.1], cf. [234.10]. 21 Tal qual a seguinte denição: o homem (como o dado) é um animal (gênero, como o conhecido) racional (espécie, como o realizável). Daí que: o dado é o conhecido realizável. 80
12 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí do ao realizável (πορίμῳ). Ademais, alguém poderia repreendê-lo com razão por não ter delimitado primeiramente [252.15] o dado em geral (κοινῶς), mas imediatamente cada uma de suas formas (εἰδῶν); ainda que nos Elementos de geometria (γεωμετρικῇ στοιχειώσει) possa-se perceber que ele delimitou a linha simplesmente antes das formas das linhas 22, e do mesmo modo [fez com] as outras. [2.0] Assim, tendo, pois, examinado por um lado o mais geral quanto ao dado e, [252.20] da mesma forma, por outro trazido à tona tal assunto, agora podemos fornecer a utilidade com relação a tratar disto. E, pois, ele faz parte dos que têm para com um outro a prerrogativa; seu conhecimento é dos mais necessários para o que se chama tesouro da análise (ἀναλυόμενον τόπον) 23. Ademais, qual força (δύναμιν) [252.25] possui o tesouro da análise (ἀναλυόμενος τόπος) nas ciências matemáticas (μαθηματικαῖς ἐπιστήμαις) e que há de se estender às associadas, tanto à ótica (ὀπτικῆς) quanto à canônica (κανονικῆς), nós o consideramos alhures; também que a análise (ἀνάλυσις) é [procedimento de] invenção (εὕρεσις) de demonstração (ἀποδείξεώς) [254.1]; e como se dá a invenção (εὕρεσιν) de demonstração (ἀποδείξεως) das semelhantes [questões] é acrescentado por nós; bem como que é preferível adquirir a faculdade de analisar (δύναμιν ἀναλυτικὴν) do que a de fazer as numerosas demonstrações de parte delas. 22 Cf. Os elementos livro I, de!nições As expressões τὸν ἀναλυόμενον τόπον, ou simplesmente ἀναλυόμενον τόπον e τόπος ἀναλυόμενος (com a inversão que se tornará comum), quando não mencionadas no próprio grego, foram muitas vezes traduzidas pelas latinas resolutus locus, pertinentia loco ou corpus analitico, dentre outras; entretanto,!camos com a sugestão de T. Heath (1981, p. 421) repetida por Irineu Bicudo em sua introdução ao Os elementos (EUCLIDES, 2009, p. 49), ou seja, com τόπος fazendo referência ao treasury (bem precioso), ao depósito, ao estoque, ao Tesouro da Análise. E a menção posterior a Papus de Alexandria (c. 290 c. 350 d.c.) deixa pouca margem de erro para esta interpretação, já que o próprio havia explicado o que ela queria dizer em sua Coleção matemática; daí termos optado pela expressão tesouro da análise. Gostaríamos de mencionar o fato que as aparições de tal expressão em textos de matemática em muitos casos permitem restabelecer uma linha histórica com respeito não só à Análise, mas também à Topologia, a qual teria origem na matemática da Antiguidade (principalmente alexandrina), passaria pela dos hindus e árabes, para no Renascimento chegar a Europa e depois ser associada por Leibniz, no texto homônimo, à expressão latina Analysis situs, a qual será lembrada por Poincaré ao falar da parte da Topologia que se refere principalmente à hipergeometria. 81
13 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino [254.5] [3.0] Assim, a teoria do Dado sendo, pois, útil para todas aquelas disciplinas, e dado que acrescenta grande [utilidade] à análise, o correto seria dizer que se estabelece não associada a certa ciência daquelas, mas da dita matemática em geral (καθόλου λεγομένην μαθηματικήν). Esta que compreende [254.10] as quantidades (πλήθη), as grandezas (μεγέθη), os tempos (χρόνους), as velocidades (τάχη) e todas as [noções] similares, bem como que também trata das relações (λόγους) e proporções (ἀναλογίας) e das médias (μεσότητας) de todos os tipos. Assim pois, para a própria compreensão científi ca utilíssima dos dados tendo sido [254.15] confeccionado o livro de Euclides Sobre os dados (δεδομένων), o qual legitimamente denominaram Elementos (στοιχειωτὴν) 24. Com efeito, para quase toda a ciência matemática ele propôs os elementos (στοιχεῖα) e como que a iniciação (εἰσαγωγὰς); como certamente para a geometria em todos seus treze livros e para a astronomia em Os fenômenos (τοῖς Φαινομένοις); da mesma maneira, também nos legou os elementos (στοιχεῖα) da música (μουσικῆς) [254.20] e da ótica (ὀπτικῆς); e ainda, também em todo o tratado Sobre os dados, elaborou o livro estabelecendo a exposição elementar (στοιχείωσιν) pelo [método] analítico (ἀναλυτικὴν). 25 Porém, sendo geômetra, diferenciando as grandezas das generalidades relativas ao dado as adaptou particularmente; tendo produzido do modo como também [tratou] da generalidade das relações e a das grandezas em particular [254.25], o plano das mesmas tendo sido tratado no quinto livro [dos Elementos]. De modo geral, por conseguinte, certamente dissemos o que é o dado e [256.1] a partir de qual ciência ele é conduzido, bem como que é de grandíssima utilidade uma teoria sobre ele. Todavia, acrescentamos a isso as coisas que foram ditas e a delimitação da ciência que a ele concerne. Por fi m, ela será igualmente evidente a partir das coisas que foram ditas, uma compreensão (κατάληψις) de [256.5] toda espécie de dados e 24 Em pleno acordo com o que nos atesta Heath (1982, p. 421), o assunto dos livros I a VI dos Elementos é o dado, o que é conrmado por Eves (2004, p. 180). 25 Além do Os elementos, do Sobre os dados, do Fenômenos, Óptica e Elementos de música, o criador da Escola de Alexandria (o Museu), Euclides, também teria escrito os seguintes trabalhos: Divisão das figuras, Pseudária (ou Das falácias), Porismas, Lugares em uma superfície e Cônicas. Existe uma discussão bastante elementar sobre quase todos eles feita na introdução de Irineu Bicudo ao Os elementos, cf. especialmente as pp
14 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí daquilo que a ele se associa. Contudo, em particular frente ao livro, dizemos que é um método (μέθοδος) que compreende a exposição elementar (στοιχείωσιν) e toda a ciência dos dados. Então, consequentemente, terá utilidade inclusive para as outras que, com respeito [256.10] à prerrogativa, se relacionam com o dado. O livro foi dividido segundo os tipos de Dado (τὰ τοῦ δεδομένου εἴδη). A sua primeira seção compreende os dados de acordo com a razão (τὰ κατὰ λόγον δεδομένα); a segunda, os [dados a partir] da convenção (τὰ τῇ θέσει); vêm em seguida os [dados a partir] dos tipos (τὰ τῷ εἴδει); porque o que concerne aos dados por grandeza (τῶν μεγέθει δεδομένων) era simples [256.15] foi espalhado em muitas das partes e sobretudo com respeito ao que se relaciona com o tipo dos dados (τοῖς κατὰ τὸ εἶδος δεδομένοις). [Euclides] iniciou pelas razões (λόγῳ) e pela convenção (θέσει) dos dados (δεδομένων), posto que é deles que se compõe o tipo dos dados (τὰ τῷ εἴδει δεδομένα); e também tendo realizado diferentemente a divisão de seu livro, ou seja, das grandezas em geral [256.20] (καθ ὅλου μεγέθη), das linhas (γραμμὰς), das superfícies (ἐπίπεδα), e das proposições dos círculos (κυκλικὰ θεωρήματα). Não obstante, ele empregou a mesma ordem também nas defi nições (ὅρων) ou hipóteses (ὑποθέσεων) do livro. O modo de estudo que ele seguiu não é o a partir da síntese (σύνθεσιν), mas o a partir da análise (ἀνάλυσιν) 26, como Papus 27 o [256.25] demonstrou sufi cientemente nos comentários (ὑπομνήμασιν) ao livro. 26 De forma bastante abreviada nos explica Irineu Bicudo: Pappus mostra com exemplos como os Data prestam serviço à análise. Esta começa com uma construção suposta que satisfaça as condições propostas [a ἔκθεσις]. Tais condições, sendo convertidas em elementos dados da!gura, envolvem outros que são dados por implicação, e esses, por sua vez, envolvem outros, até que, passo a passo, cada um deles é legitimado [a ἀπόδειξις], e chega-se a uma construção da qual se obtém uma síntese. [...] Os Data são, de fato, sugestões para as etapas mais usuais na Análise (EUCLIDES, 2009, p. 51). 27 O famoso geômetra já mencionado, Papus de Alexandria, que deve ter vivido mais ou menos entre 290 e 350 da nossa era, foi o responsável por reascender com competência e entusiasmo, nas palavras de Eves, o interesse pela geometria quase 600 anos depois da existência do trio Euclides, Arquimedes e Apolônio. Para o que mais nos interessa, Eves (2004, p. 210) comenta: Papus escreveu comentários sobre os Elementos e Os dados de Euclides e sobre o Almagesto e Planisfério de Ptolomeu, mas quase tudo que sabemos sobre isso é sobre a in"uência exercida sobre os escritos de comentadores que se seguiram. O trabalho realmente grande de Papus é sua Coleção matemática, uma combinação de guia da geometria da época, acompanhado de comentários, com numerosas proposições originais, aprimoramentos, extensões e notas históricas. Dos oito livros que compunham a obra perderam-se o primeiro e parte do segundo. [...] O livro VII é históricamente im- 83
15 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino MAPIΝOΥ ΦIΛOΣaOΦOΥ ΥΠOMΝHMA EIΣ TA ΔEΔOMEΝA Eύκλείδου 234.[linha] Πρῶτον δεῖ θέσθαι, τί τὸ δεδομένον ἔπειτα, τί τὸ χρήσιμον τῆς περὶ τούτου πραγματείας, εἰπεῖν καὶ τρίτον, ὑπὸ τίνα ἐπιστήμην ἀνάγεται. Ὁρίζονται δὴ τὸ δεδομένον πολλαχῶς, καὶ ἄλλως μὲν οἱ παλαιότεροι, ἄλλως δὲ οἱ νεώτεροι διὸ καὶ συνέβη χαλεπὴν εἶναι τὴν ἀληθῆ περὶ αὐτοῦ ἀπόδοσιν. καὶ ἔνιοι μὲν οὐδὲ ὁρισμόν τινα αὐτοῦ ἀποδεδώκασιν, ἴδιον δέ τι τοῦ δεδομένου εὑρίσκειν ἐπειράθησαν ἕτεροι δὲ συμπλέξαντες ἤδη τὰ παρ ἐκείνων ὁρίζεσθαι αὐτὸ ἐπεχείρησαν καὶ οὐδὲ οὗτοι συμφώνως ἑαυτοῖς. ἐοίκασι δὲ πάντες ἐκ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας καὶ ὑπολήψεως ὁρμηθέντες λέγειν τι περὶ αὐτοῦ καταληπτὸν γάρ τι τὸ δεδομένον εἶναι ὑπέλαβον. διὸ τῶν ἁπλούστερον καὶ μιᾷ τινι διαφορᾷ περιγράφειν τὸ δεδο μένον προθεμένων οἱ μὲν τεταγμένον, ὡς Ἀπολλώνιος ἐν τῷ περὶ νεύσεων καὶ ἐν τῇ καθόλου πραγματείᾳ, portante, pois dá uma descrição dos trabalhos que constituem O Tesouro da Análise, uma coleção que, à maneira dos Elementos de Euclides, pretende abarcar o material que se considerava essencial como bagagem do matemático prossional. Os doze tratados discutidos são Os dados, Porisma e Lugares de superfície de Euclides; Seções Cônicas e os seis trabalhos de Apolônio [Sobre secções proporcionais, Sobre secções espaciais, Sobre secções determinadas, Lugares planos, Sobre as inclinações e Tangências] (vide nota 4) [...]; Lugares sólidos de Aristeu e Sobre médias de Erastótenes. 84
16 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí οἱ δὲ γνώριμον, ὡς Διόδωρος οὕτω γὰρ τὰς ἀκτῖνας καὶ τὰς γωνίας δεδόσθαι λέγει καὶ πᾶν τὸ εἰς γνῶσίν τινα ἐλθόν, καὶ εἰ μὴ ῥητὸν εἴη. ἔνιοι δὲ ῥητὸν αὐτὸ εἶναι ἀπεφήναντο, ὥσπερ δοκεῖ ὁ Πτολεμαῖος, δεδομένα ἐκεῖνα προσαγορεύων, ὧν τὸ μέτρον ἐστὶ γνώρι- μον ἤτοι πρὸς ἀκρίβειαν ἢ τὸ σύνεγγυς. καὶ τὸ ἐν ὑποθέσει δὲ παρὰ τοῦ προβάλλοντος ἐκτιθέμενον δεδομένον εἶναί τινες ὑπειλήφασιν. λέγουσι δὲ καὶ ἄλλον τρόπον ἐν ταῖς πρώταις στοιχειώσεσι τὸ δοθὲν καὶ τὴν δοθεῖσαν, τουτέστιν ἡλίκην ἄν τις ἀφορίσῃ καὶ δῷ εὐθεῖαν. ταῦτα δὲ πάντα κατάληψίν τινα βούλεται σημαίνειν. ὅθεν καὶ μάλιστα τῶν ὅρων ἐκεῖνοι εὐδοκιμοῦσιν, ὅσοι γε μάλιστα τὸ καταληπτὸν ἐμφανίζουσιν, ὡς προϊοῦσιν ἡμῖν ἔσται καταφανές. νυνὶ δὲ καὶ τῶν μὴ μόνον ψιλῶς καὶ ἑνί τινι χαρακτηριζόντων τὴν τοῦ δεδομένου φύσιν, οἷον δὲ ὁρισμὸν αὐτοῦ ποιούντων, τὰς διαφορὰς ἐκθώμεθα. συγκεφαλαιούμενοι δὲ καὶ τούτων οἱ τρόποι εὐαρίθμητοι γίνονται. οἱ μὲν γὰρ τεταγμένον ἅμα καὶ πόρι μον τὸ δεδομένον εἶναι ἀφωρίσαντο, ἕτεροι δὲ τὸ τεταγμένον ἅμα καὶ γνώριμον, τινὲς δὲ τὸ γνώριμον ἅμα καὶ πόριμον. φαίνονται δὲ καὶ οὗτοι πάντες πρὸς τὴν κατάληψιν ἤτοι λῆψιν καὶ εὕρεσιν τοῦ δεδομένου ἀφεωρακότες τὸν εἰρημένον τρόπον ὁρίζεσθαι. ἵνα δὲ 85
17 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino ταύτην τε αὐτῶν τὴν ἔννοιαν καταδησώμεθα, ἔτι γε μὴν καὶ τὸν ἀληθῆ τοῦ προκειμένου ὅρον ἐκ πολλῶν τῶν παραδεδομένων ἕλωμεν, ἐπισκεπτέον πρότερον ἑκάστου τῶν ἁπλῶν τὸ σημαινόμενον καὶ τῶν τούτοις ἀντικειμένων, τοῦ τε ἀτάκτου λέγω καὶ ἀγνώστου καὶ ἀπόρου καὶ ἀλόγου, ὡς πρὸς τὴν ἐνεστῶσαν γεωμετρικὴν ὕλην. ἐπιτείνεται γὰρ τὰ τοιαῦτα καὶ ἐπὶ τὰ φυσικὰ πράγματα καὶ τὰς ἄλλας δὲ μαθηματικὰς ἐπιστήμας. ὑπογράφουσι τοίνυν τὸ τεταγμένον τὸ ἀεὶ ταὐτὸν σωζόμενον, καθ ὃ τετάχθαι λέγεται, ἤτοι κατὰ μέγεθος ἢ εἶδος ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων ἢ καὶ ἑτέρως ὅπερ μὴ ἐνδέχεται ἄλλοτε ἄλλως γίνεσθαι, ἀλλὰ μοναχῶς ἐν ἀφωρισμένῳ τινὶ τόπῳ. οἷον, ὡς τύπῳ εἰπεῖν, ἡ διὰ δύο σημείων ἑστηκότων γραφομένη εὐθεῖα τετάχθαι λέγεται τῷ μὴ ἄλλως καὶ ἀστάτως ἄγεσθαι. ἄτακτος δέ ἐστιν ἡ διὰ δυεῖν περιφέρεια πολλαχῶς γὰρ καὶ ἀστάτως γράφεται, καὶ μείζονος καὶ ἐλάττονος κύκλου ἐπ ἄπειρον γραφομένων διὰ τῶν δύο σημείων. πάλιν δὲ τεταγμένη ἐστὶν ἡ διὰ τριῶν σημείων περιφέρεια. ἔστι δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα τῶν τεταγμένων, ὡς τὸ ἐπὶ τῆς δοθείσης εὐθείας ἰσόπλευρον τρίγωνον συστήσασθαι εἰ γὰρ καὶ διχῶς γίγνεται, ἀλλὰ καθ ἑκάτερον 86
18 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí μέρος τῆς εὐθείας μοναχῶς καὶ ἀμεταπτώτως καὶ τὴν δοθεῖσαν εὐθεῖαν εἰς τὸν δοθέντα λόγον τεμεῖν μοναχῶς γὰρ ἂν καὶ τοῦτο γένοιτο ἐπὶ θάτερα τῆς διχοτομίας. ἄτακτα δέ ἐστι τὰ τούτοις ἀντικειμένως ἔχοντα, ὡς τὸ σκαληνὸν συστήσασθαι καὶ τὴν εὐθεῖαν ἀορί- στως τεμεῖν. πρόσκειται δὲ τῷ ὅρῳ τὸ καθ ὃ τέτακται, ἐπεὶ δύναταί τι ἓν καὶ ταὐτὸν ὂν πῇ μὲν τεταγμένον, ἄλλως δὲ ἄτακτον εἶναι, οἷον τὸ ἰσόπλευρον τρίγωνον, ᾗ μὲν ἰσόπλευρόν ἐστιν, τέτακται, μεγέθει δὲ οὐχ ὥρισται πᾶν. γνώριμον δέ ἐστι τὸ γιγνωσκόμενον ὡς τὸ δῆλον ἡμῖν καὶ καταλαμβανόμενον, ἄγνωστον δὲ τὸ μὴ γιγνωσκόμενον μηδὲ καταλαμβανόμενον ὑφ ἡμῶν οἷον τὸ μῆκος τῆς ὁδοῦ γνώριμον εἶναι λέγεται, καθ ὅ, πόσων ἐστὶ σταδίων, κατέλαβον, καὶ τοῦ τριγώνου ὅτι αἱ ἐντὸς δυσὶν ὀρθαῖς ἴσαι, καὶ ὅτι ἡ ἐκ δύο ὀνομάτων ἄλογός ἐστιν. ἔτι μὴν καὶ τὰ τοιάδε γνώριμα λέγεται, ὡς τὸ μίαν εἶναι τὴν ἐφαπτομένην τῆς ἕλικος ἀπὸ τοῦ ἔξω δοθέντος σημείου ἐπὶ θάτερα μέρη. εἰ γὰρ καὶ ἄλλη εἴη, δύο εὐθεῖαι χωρίον περιέξουσιν, ὅπερ ἀδύνατον. ἄγνωστα δὲ οὐ τὰ ἄλογά ἐστιν, ἀλλὰ τὰ μὴ γιγνωσκόμενα μηδὲ καταλαμβανόμενα ὑφ ἡμῶν. πόριμον δέ ἐστιν, ὃ δυνατοί ἐσμεν ἤδη ποιῆσαι 87
19 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino καὶ κατασκευάσαι, τουτέστιν εἰς ἐπίνοιαν ἀγαγεῖν. ἄλλως δὲ πάλιν ὁρίζονται τὸ πόριμον ἤτοι τὸ δι ἀποδείξεως ποριζόμενον, ἢ ὅταν τι φαινόμενον ᾖ καὶ χωρὶς ἀποδείξεως οἷόν ἐστι τὸ κέντρῳ καὶ διαστήματι κύκλον γράψαι καὶ τὸ τρίγωνον συστήσασθαι οὐ μόνον ἰσό- πλευρον, ἀλλὰ καὶ σκαληνόν, καὶ τὴν ἐκ δύο ὀνομάτων εὑρεῖν καὶ τρεῖς εὐθείας ῥητὰς δυνάμει μόνον συμμέτρους καὶ τὰ ἀπειραχῶς δὲ γινόμενα πόριμά ἐστιν, ὥσπερ τὸ διὰ δύο σημείων κύκλον γράψαι. ἄπορον δέ ἐστι τὸ ἀντικειμένως ἔχον, ὡς ὁ τοῦ κύκλου τετρα- γωνισμός οὔπω γάρ ἐστιν ἐν πόρῳ, εἰ καὶ οἷόν τε αὐτὸ πορισθῆναι καί ἐστιν ἐπιστητόν ἐπιστήμη γὰρ αὐτοῦ οὔπω κατείληπται. νῦν δὲ περὶ τοῦ ἤδη ὄντος ἐν πόρῳ ὁ λόγος ἀποδίδοται, ὅπερ καὶ κυρίως πόριμον ἐπονομάζουσιν. τὸ γὰρ μήπω ὂν ἐν πόρῳ, ἐν- δεχόμενον δὲ πορισθῆναι ποριστὸν ἰδίως προσαγορεύουσιν. ἄπορον δέ ἐστιν, ὡς εἴρηται, τὸ τῷ πορίμῳ ἀντικείμενον, τουτέστιν οὗ ἡ ζήτησις ἀδιάκριτός ἐστιν. ῥητὸν δέ ἐστιν, οὗπερ ἔχομεν εἰπεῖν μέγεθος ἢ εἶδος ἢ θέσιν ἀλλ οὗτος μὲν ὁ ὅρος κοινότερός ἐστιν, ἰδίως δὲ καὶ καθ αὑτὸ ῥητόν ἐστιν, ὃ κατά τινα γιγνώσκομεν ἀριθμὸν πρὸς τὸ τῇ θέσει μέτρον, παλαιστήν, εἰ τύχοι, ἢ δάκτυλον. 88
20 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí οὕτω δὴ προδιωρισμένων ῥᾷον ἔσται λοιπὸν ἐπισκοπεῖν τήν τε κοινωνίαν τῶν εἰρημένων καὶ τὴν διαφοράν, καὶ πρῶτον, ὅπως ἔχει τὸ τεταγμένον πρὸς τὸ γνώριμον καὶ τὰ τούτοις ἀντικείμενα πρὸς ἄλληλα. οὐκ ἔστι δὴ τῶν ἀντιστρεφόντων τὰ τοιαῦτα οὐδὲ μὴν ἐκείνων, ἐν οἷς τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἐπὶ πλέον ἐστίν. εἰ γὰρ καὶ κοινὰ αὐτοῖς πολλὰ ὑπάρχει, ὡς τὸ διὰ δύο σημείων εὐθεῖαν γράψαι καὶ διὰ τριῶν κύκλον καὶ ἰσόπλευρον συστήσασθαι, ἀλλὰ τὸ τετραγωνίζειν τὸν κύκλον τεταγμένον μέν, ἄγνωστον δέ καὶ ὅτι μία τῆς ἕλικος ἀφ ἑνὸς σημείου ἐφάπτεται, τῶν τεταγμένων καὶ μὴ ἐνδεχομένων ἄλλως ἔχειν ἐστίν οὐ μὴν καὶ ἔγνωσται αὐτοῦ ἡ ἀπόδειξις ἤτοι κατασκευή. πάλιν δ αὖ ἡ ἐπ ἄπειρον τομὴ καὶ ἡ τοῦ σκαληνοῦ σύστασις ἔγνωσται μέν, οὐκέτι δὲ καὶ τέτακται, ὥστε φανερόν, ὅτι ἔσται τοῦ τεταγμένου τὸ μὲν γνώριμον, τὸ δὲ ἄγνωστον, καὶ ἀνάπαλιν δὲ τοῦ γνωρίμου τὸ μὲν τεταγμένον, τὸ δὲ ἄτακτον. καὶ οὕτως ἔχει ταῦτα πρὸς ἄλληλα, ὡς τὸ λογικὸν πρὸς τὸ πεζόν οὔτε γὰρ ἐξισάζει τὰ τοιαῦτα οὔτε μὴν τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἐπὶ πλέον ἐστίν. ὁμοίως δὲ ἔχει καὶ τὸ τεταγμένον καὶ τὸ ἄτακτον πρὸς τὸ πόριμον καὶ τὸ ἄπορον κοινωνία τε γὰρ αὐτοῖς ἔνεστι πλείστη καὶ διαφέρει ἀλλήλων τὸν εἰρημένον 89
21 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino τρόπον. ἡ γὰρ ἕλιξ τέτακται μέν, ἀλλ οὐκ ἦν τοῖς πρὸ Ἀρχιμήδους πορίμη. καὶ τὰ ἀπειραχῶς δὲ γιγνόμενα καὶ ἀτάκτως πόριμα μέν ἐστιν, ἐὰν τὴν κατασκευὴν ἐπινοῇ τις αὐτῶν καὶ τὴν σύστασιν, οὐκέτι δὲ καὶ τεταγμένα. οἷον σκαληνὸν τρίγωνον ἐπινοῆσαι καὶ εἰς τὴν κατασκευὴν αὐτοῦ ἀναγαγεῖν τὴν διάνοιαν ἀπὸ τοῦ ἰσοπλεύρου οὐ χαλεπὸν ἀλλ εὐπόριστόν ἐστιν, καίτοι τῶν ἀτάκτων ὂν καὶ ἀπείρων. οὕτω δὲ ἔχει καὶ πρὸς τὸ ῥητὸν καὶ ἄλογον τὸ τεταγμένον τε καὶ τὸ ἄτακτον κοινωνοῦντα γὰρ ἀλλήλοις πολλαχῇ καὶ διενήνοχε τὸν εἰρημένον τρόπον. οὐδὲ γὰρ ταῦτα ἐξισάζει ἀλλήλοις οὐδὲ τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἐστὶ περιληπτικόν ἡ γὰρ ἐκ δύο ὀνομάτων καὶ αἱ οὕτως κατειλημμέναι ἄλογοι τεταγμέναι μέν εἰσιν, οὐκέτι δὲ καὶ ῥηταί, καὶ ὁ τῆς διαμέτρου λόγος πρὸς τὴν πλευράν. πολλὰ δὲ καὶ τῶν ῥητῶν ἄτακτά ἐστιν, ὡς τὰ πολλαχῶς καὶ ἀορίστως γινόμενα δύναται γὰρ καὶ σκαληνὸν τρίγωνον μετρεῖσθαι ὑπὸ τοῦ προτεθέντος καὶ ὁρισθέντος ῥητοῦ μέτρου, καίτοι ἄτακτον ὑπάρχον. τοῦ δὲ γνωρίμου πρὸς τὸ πόριμον τὴν μὲν ὁμοιότητα παντί γε διϊδεῖν ῥᾴδιον, τὴν δὲ διαφορὰν χαλεπὸν ἑλεῖν σύνεγγυς γάρ ἐστι τὴν φύσιν ἀλλήλων, ὥστε καὶ ἐξισάζειν δοκεῖν. οὐ μὴν ἀλλὰ κἀν τούτοις 90
22 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí ἀκριβῶς ἐπιβλέψαντι ὀφθήσεταί τις ἐνοῦσα διαφορά ὅτι μὲν γὰρ μία ἐστὶν ἡ τῆς ἕλικος ἀφ ἑνὸς σημείου ἐφαπτομένη, συμφανές ἐστι καὶ γνώριμον ἀλλ οὐ διὰ τοῦτο ἤδη καὶ πόριμόν ἐστι τὸ πρόβλημα μήπω κατ- ειλημμένον. ὥστε τὸ γνώριμον πᾶν οὐκέτι πόριμον τὸ μέντοι πόριμον πᾶν καὶ γνώριμον ἐπὶ πλέον ἄρα τὸ γνώριμον τοῦ πορίμου. πάλιν δ αὖ τὸ γνώριμον καὶ τὸ ῥητὸν πῇ μὲν κοινωνεῖ, πῇ δὲ καὶ διαφέρετον ἀλλήλων τὸν προειρημένον τρόπον. αἱ γὰρ εἰρημέναι ἄλογοι γνώριμοι μέν εἰσιν, οὐκέτι δὲ καὶ ῥηταί ὁ δὲ ἀριθμὸς πᾶς ῥητὸς μέν ἐστιν, οὐκέτι δὲ καὶ γνώριμος πᾶς. καὶ τὸ μὲν ῥητὸν τοῖς κατὰ ταὐτὸν ἔθος ὁμοίως ῥητόν ἐστιν, καὶ οὐ τῷ μὲν ῥητὸν ἔσται τι μῆκος, τῷ δὲ οὔ ἐπὶ γὰρ ταὐτὸν ἀνοίσουσι μέτρον. γνώριμον δὲ τῷ μὲν γίγνεται ταὐτὸν μῆκος, τῷ δὲ οὔ, κἂν ἐν τῇ αὐτῇ συνηθείᾳ ὦσιν. ἴσως δὲ κἀνταῦθα χαλεπόν τί ἐστιν εὑρεῖν ῥητὸν μέν, ἄγνωστον δέ δοκεῖ γὰρ καὶ τοῦ ῥητοῦ ἐπὶ πλέον εἶναι τὸ γνώριμον. ὅτι δὲ καὶ τὸ πόριμον καὶ τὸ ἄπορον διαφέρει τοῦ τε ῥητοῦ καὶ ἀλόγου, φανερὸν ἐκ τούτων πόριμα γὰρ εἶναι δυνατὸν καὶ τῶν ἀλόγων τινά, οὐδὲν δὲ τῶν ῥητῶν ἄλογον. ἡ δὲ συγγένεια τούτων αὐτῶν καθάπερ 91
23 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino καὶ τῶν ἄλλων παντὶ καταφανής οὕτω μέντοι καὶ ταῦτα ἔχει πρὸς ἄλληλα, ὥστε τὸ πόριμον ἐπὶ πλέον εἶναι δοκεῖν τοῦ ῥητοῦ. ἔξεστι δὲ τῶν προειρημένων τὴν διαφορὰν ἐπισκοπεῖν καὶ τῇδε. ῥητὸν μὲν γὰρ καὶ ἄλογον κατὰ τὴν ἐπὶ τὸ μέτρον ἀναφορὰν λέγεται, οὐ πρὸς τὴν ἡμετέραν γνῶσιν ἀναπεμπόμενον. δύναται γάρ τι ῥητὸν ὂν μὴ εἶναι ἡμῖν γνώριμον, ὅπως ῥητόν ἐστιν, μηδὲ κατειλῆφθαί πω, ὅτι ῥητόν ἐστιν. τὸ δὲ τεταγμένον καὶ ἄτακτον τῶν καθ αὑτὸ καὶ κατ ἰδίαν φύσιν θεωρουμένων ἐστίν, κἂν ὑφ ἡμῶν μήπω καταλαμβάνηται. πολλὰ γοῦν τεταγμένα φύσει ὕστερον Ἀρχιμήδης ἔδειξε τοῖς πρὶν οὐ θεωρηθέντα, ὅτι τέτακται. γνώριμον δὲ καὶ ἄγνωστον κατὰ τὴν πρὸς ἡμᾶς ἀναφορὰν λέγεται. ὥστε διαφέροι ἂν τὰ εἰρημένα ἀλλήλων, εἴπερ τὸ μὲν πρὸς ἡμᾶς ἔχει τὴν ἀναφοράν, τὸ δὲ πρὸς τὴν φύσιν, τὸ δὲ πρὸς τὸ μέτρον. διωρισμένης δὲ καὶ τῆς κοινωνίας καὶ διαφορᾶς τῶν προτεθέντων ἑπόμενον ἂν εἴη λοιπόν, τί ποτέ ἐστι τὸ δεδομένον ἐπισκέψασθαι. ὅσοι τοίνυν τὸ καθ ὑπόθεσιν διδόμενον ὑπὸ τοῦ προβάλλοντος οἴονται εἶναι τὸ δεδομένον, διαμαρτάνουσι τοῦ ζητουμένου. τὰ γὰρ στοιχεῖα πάντα τῶν δεδομένων συντέτακται οὐ περὶ 92
24 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí τοῦ καθ ὑπόθεσιν τοιούτου, ὡς ἔξεστιν ἰδεῖν ἐπιοῦσι ταῖς περὶ τούτου πραγματείαις. διὸ δεῖ καὶ ἡμᾶς ἀφέντας τὴν τοιαύτην ὑπόληψιν τοὺς παρὰ τῶν ἄλλως ὁριζομένων λόγους ἐξετάσαι ἔσται δὲ τὸ καθ ὑπόθεσιν διδόμενον τὸ ἀκολούθως ταῖς ἀρχαῖς θεωρού- μενον. ὁρίζονται δὴ οἱ μὲν ὀνομαστικοῖς ὅροις χρώμενοι ἑνί τινι τῶν εἰρημένων αὐτὸ χαρακτηρίζοντες, ὡς ἐν ἀρχῇ εἴρηται. πάντες δὲ σχεδὸν ὥσπερ κοινὴν ἔννοιαν περὶ τοῦ δεδομένου δοκοῦσιν ἐσχηκέναι καταληπτὸν γάρ τι αὐτὸ εἶναι ὑπέλαβον, ὡς αὐτὸ ἐμφαίνει τὸ τοῦ δεδομένου ὄνομα, καὶ μάλιστα οἱ τὸ καθ ὑπόθεσιν δεδομένον ὑπογράφοντες. ἔνιοι δὲ πρὸς τὸ συγχωρούμενον ἀπέβλεψαν. χρώμενοι δὴ καὶ ἡμεῖς τῷ εἰρημένῳ ὥσπερ κανόνι καὶ κριτηρίῳ δυνησόμεθα εὑρίσκειν τὸν τέλειον τοῦ δεδομένου ὁρισμόν. δῆλον δέ, ὅτι καὶ ἐξισάζειν ἤτοι ἀντιστρέφειν αὐτὸν δεήσει πρὸς τὸ ὁριστόν καὶ γὰρ τοῦτο ὑπάρχειν δεῖ τοῖς ὀρθῶς ἀποδιδομένοις ὁρισμοῖς. ἔστι δὲ τοῦ προκειμέ νου τοιοῦτος ἐν μὲν τοῖς ἁπλούστερον εἰρημένοις ὁρισμοῖς ὁ τὸ πόριμον ὁρισάμενος, ἐν δὲ τοῖς συμπεπλεγμένοις ὁ τὸ γνώριμον ἅμα καὶ πόριμον ἀτελεῖς δὲ οἱ λοιποὶ πάντες. οὔτε γὰρ ὁ τὸ τεταγμένον ὁριζόμενος αὐτάρκης πρὸς τὴν τοῦ δεδομένου περιοχὴν 93
25 Comentário ao livro Dados de Euclides feito pelo lósofo Marino διὰ τὸ μήτε πᾶν μήτε μόνον τὸ τεταγμένον εἶναι καταληπτόν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀτάκτων τινά, ὡς ἐπιδέδεικται οὔτε ἐκεῖνος ἱκανὸς ὁ γνώριμον αὐτὸ ἀφοριζόμενος οὐδὲ γὰρ τοῦτο πᾶν ἐστι καταληπτόν, εἰ καὶ μόνον τὸ γὰρ ἄγνωστον οὐκ ἂν εἴη καταληπτόν. οὐδὲ μὴν ὁ ῥητὸν αὐτὸ ἀποφαινόμενος ὅρος τέλειος ἔσται οὐδὲ γὰρ τοῦτο μόνον καταληπτόν, ἐπεὶ καὶ τῶν ἀλόγων τινά ἴσως δὲ οὐδὲ πᾶν τὸ ῥητὸν καταληπτόν, ὡς καὶ τοῦτο διώρισται πρότερον. λείπεται δὴ ἐν τοῖς ὀνομαστικῶς ἀποδεδομένοις τὸ πόριμον, ὅπερ δοκεῖ μάλιστα τὴν κατάληψιν ἐμφαίνειν καὶ γὰρ πᾶν τὸ πόριμον καταληπτὸν καὶ μόνον. τῷ δὲ τοιούτῳ καὶ ὁ Εὐκλείδης ἐχρήσατο ὅρῳ τὰ εἴδη τοῦ δεδομένου πάντα ὑπογράφων. τῶν δὲ συνθέτων ὁρισμῶν μόνος τέλειός ἐστιν ὁ γνώριμον ἅμα καὶ πόριμον τὸ δεδομένον ἀφοριζόμενος, γένει μὲν ἀνάλογον ἔχων τὸ γνώριμον, διαφορᾷ δὲ τὸ πόριμον. ὁ δὲ τεταγμένον ἅμα καὶ πόριμον λέγων ἀτελής οὐ μόνα γὰρ τὰ τοιαῦτά ἐστι δεδομένα. καὶ ὁ τεταγμένον καὶ ῥητὸν ὁμοίως ἐλλειπῶς περιέχει τὸ δεδομένον. ὁ δὲ τὸ γνώριμον ἅμα καὶ τεταγμένον διὰ τὸ ὑπερβάλλειν τὸ προκείμενον οὐχ ὑγιὴς ἔσται οὐδὲ γὰρ πᾶν τὸ τοιοῦτο δεδομένον ἐστίν. μόνοι δὴ λοιπὸν δοκοῦσι καθικνεῖσθαι τῆς ἐννοίας τοῦ δεδομένου οἱ 94
26 H. Canuto, J.C. Silva, W. S. Piauí γνώριμον ἅμα καὶ πόριμον αὐτὸ εἶναι ἀποφηνάμενοι τὸ γὰρ τοιοῦτο πᾶν καταληπτὸν καὶ μόνον ταῦτα δὲ ἀμφότερα δεῖ ὑπάρχειν τοῖς ἐπιστημονικῶς ἀποδεδομένοις ὁρισμοῖς. ἐγγὺς δὲ τούτων εἰσὶν οἱ συντιθέντες καὶ οὕτως δεδομένον ἐστίν, ὃ πορίσασθαι δυνάμεθα διὰ τῶν κειμένων ἡμῖν ἐν ταῖς πρώταις ὑποθέσεσί τε καὶ ἀρχαῖς. τῶν δὲ προειρημένων εἴη ἂν καὶ ὁ Εὐκλείδης πανταχοῦ τῷ πορίσασθαι χρώμενος, εἰ καὶ παραλιμπάνει τὸ γνώριμον ὡς παρεπόμενον τῷ πορίμῳ αἰτιάσαιτο δ ἄν τις αὐτὸν εὐλόγως ὡς οὐ πρότερον κοινῶς τὸ δεδομένον ὁρισάμενον, ἀλλ ἀμέσως τῶν εἰδῶν αὐτοῦ ἕκαστον, καίτοι ἐν τῇ γεωμετρικῇ στοιχειώσει φαίνεται πρὸ τῶν εἰδῶν τῆς γραμμῆς τὴν ἁπλῶς γραμμὴν ὁρισάμενος καὶ τὰ ἄλλα ὁμοίως. διακριθέντος τοίνυν κοινότερον καὶ ὡς πρὸς τὴν παροῦσαν χρείαν τοῦ δεδομένου ἐφεξῆς ἂν εἴη τὸ χρήσιμον τῆς περὶ αὐτοῦ πραγματείας ἀποδοῦναι. ἔστι δὴ καὶ τοῦτο τῶν πρὸς ἄλλο ἐχόντων τὴν ἀναφοράν πρὸς γὰρ τὸν ἀναλυόμενον λεγόμενον τόπον ἀναγκαιοτάτη ἐστὶν ἡ τούτου γνῶσις. ὅσην δὲ ἔχει δύναμιν ἐν ταῖς μαθηματικαῖς ἐπιστήμαις καὶ ταῖς συγγενῶς ἐχούσαις ὀπτικῆς τε καὶ κανονικῆς ὁ ἀναλυόμενος τόπος, ἐν ἄλλοις διώρισται, καὶ ὅτι ἀποδείξεώς ἐστιν 95
Eletromagnetismo. Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística. ...:: Solução ::...
Eletromagnetismo Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística Lista -.1 - Mostrar que a seguinte medida é invariante d 3 p p 0 onde: p 0 p + m (1)
CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse
CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse Objetivos do Projeto Arquitetura EDW A necessidade de uma base de BI mais robusta com repositório único de informações para suportar a crescente necessidade
Inscrição Carta de Referência
- Introdução Αγαπητέ κύριε, Αγαπητέ κύριε, Formal, destinatário do sexo masculino, nome desconhecido Αγαπητή κυρία, Αγαπητή κυρία, Formal, destinatário do sexo femino, nome desconhecido Αγαπητέ κύριε/κύρια,
Ακαδημαϊκός Λόγος Κύριο Μέρος
- Επίδειξη Συμφωνίας De modo geral, concorda-se com... porque... Επίδειξη γενικής συμφωνίας με άποψη άλλου Tende-se a concordar com...porque... Επίδειξη γενικής συμφωνίας με άποψη άλλου Parlando in termini
At IP Barão de Geraldo
Prédio Povo At 6.8 8.3 IP Barão de Geraldo Ajuda na leitura: A cada parada, duas próximas palavras Igreja Igreja 1 E Saulo consentia na sua morte. Naquele dia, levantou-se grande perseguição contra a igreja
Tradução: Sexto Empírico, Contra os gramáticos 176-218 Rodrigo Pinto de Brito (UFS) 1 Rafael Hughenin (IFRJ)
Tradução: Sexto Empírico, Contra os gramáticos 176-218 Rodrigo Pinto de Brito (UFS) 1 Rafael Hughenin (IFRJ) RESUMO: Tradução de Sexto Empírico (c. II- III d.c.), Contra os gramáticos (Adv. Gram. 176-218
Pessoal Cumprimentos. Cumprimentos - Casamento. Cumprimentos - Noivado
- Casamento Συγχαρητήρια. Σας ευχόμαστε όλη την ευτυχία του κόσμου. Frase usada para felicitar um casal recém-casado Θερμά συγχαρητήρια για τους δυο σας αυτήν την ημέρα του γάμου σας. Frase usada para
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑ 4η 15. Bούλομαι δὲ καὶ ἃς βασιλεῖ πρὸς τὴν πόλιν συνθήκας ὁ Λυκοῦργος ἐποίησε διηγήσασθαι: μόνη γὰρ δὴ αὕτη ἀρχὴ διατελεῖ οἵαπερ ἐξ ἀρχῆς κατεστάθη: τὰς δὲ ἄλλας πολιτείας εὕροι
Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά
- Τα απαραίτητα Podría ayudarme? Παράκληση για βοήθεια Habla inglés? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά Habla_[idioma]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα No hablo_[idioma]_. Διασαφήνιση ότι δεν
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ Διάλεξη 12 Τέταρτο επεισόδιο (173d-175a): Έκτος ορισμός της σωφροσύνης (ἐπιστήμη ἀγαθοῦ τε καὶ κακοῦ) και η ανασκευή της Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος
Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική Αρσ. γλ υκοί γλ υκών γλ υκούς γλ υκοί Θηλ. γλ υκές γλ υκών γλ υκές γλ υκές Ουδ. γλ υκά γλ υκών γλ υκά γλ υκά
Επίθετα και Μετοχές Nic o las Pe lic ioni de OLI V EI RA 1 Apresentação Modelo de declinação de adjetivos e particípios (επίθετα και μετοχές, em grego) apresentado pela universidade Thessaloniki. Só é
Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA
Tema: Enerxía 01/0/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Nome: 1. Unha caixa de 150 kg descende dende o repouso por un plano inclinado por acción do seu peso. Se a compoñente tanxencial do peso é de 735
EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS
EXERCICIOS DE REFORZO RECTAS E PLANOS Dada a recta r z a) Determna a ecuacón mplícta do plano π que pasa polo punto P(,, ) e é perpendcular a r Calcula o punto de nterseccón de r a π b) Calcula o punto
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Α. «Ἐπεί δ ἡ πόλις τῶν συγκειµένων τοῖς ἀπό συµβόλων κοινωνοῦσι»:να µεταφράσετε το απόσπασµα που σας δίνεται. Μονάδες 10 Β. Να γράψετε σ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Αριστοτέλους «Πολιτικά» Τῷ περί πολιτείας
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Muito formal, o destinatário tem um título especial que deve ser usado no lugar do seu primeiro nome
- Introdução Inglês Grego Dear Mr. President, Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Muito formal, o destinatário tem um título especial que deve ser usado no lugar do seu primeiro nome Dear Sir, Αγαπητέ κύριε, Formal,
Τ ο οριστ ικό άρθρο ΕΝΙΚΟΣ Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλ ητική Αρσενικός ο του το(ν) Θηλ υκός η της τη(ν) Ουδέτερο το του το ΠΛΗΘΥ ΝΤΙΚΟΣ
Apresentação Άρθρο και Ουσιαστικά Nic o las Pe lic ioni de OLI V EI RA 1 Modelo de declinação de artigos e substantivos (άρθρο και ουσιαστικά, em grego) apresentado pela universidade Thessaloniki. Só é
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ (Β1, 1-4) Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς,
54 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪΔΗ-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Φιλολάου & Εκφαντίδου 26 : Τηλ.: 2107601470 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2014 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7
ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7 ΚΕΙΜΕΝΟ α) Ἀριστοτέλους Πολιτικὰ Γ 1, 1-2 Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι,
Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους
ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 3 Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12)
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Αριστοτέλους Πολιτικά, Θ 2, 1 4)
53 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪΔΗ-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Φιλολάου & Εκφαντίδου 26 : Τηλ.: 2107601470 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2013 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά,
Α. Διδαγμένο κείμενο : Πολιτικά Αριστοτέλους ( Α2,15-16) &( Γ1, 1-2/3-4/6/12 )
Διαγώνισμα Αρχαία Ελληνικά γ λυκείου Α. Διδαγμένο κείμενο : Πολιτικά Αριστοτέλους ( Α2,15-16) &( Γ1, 1-2/3-4/6/12 ) Είναι φυσική λοιπόν η τάση του ανθρώπου να συνυπάρχει μαζί με άλλους σε μια τέτοια κοινωνία.
Procedementos operatorios de unións non soldadas
Procedementos operatorios de unións non soldadas Técnicas de montaxe de instalacións Ciclo medio de montaxe e mantemento de instalacións frigoríficas 1 de 28 Técnicas de roscado Unha rosca é unha hélice
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) Διδαγμένο
REPÚBLICA DE ANGOLA EMBAIXADA DA REPÚBLICA DE ANGOLA NA GRÉCIA DIPLOMÁTICO OFICIAL ORDINÁRIO ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ
REPÚBLICA DE ANGOLA EMBAIXADA DA REPÚBLICA DE ANGOLA NA GRÉCIA PEDIDO DE VISTO ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΒΙΖΑ FOTO ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ DIPLOMÁTICO OFICIAL ORDINÁRIO ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ TRÂNSITO TRABALHO F. RESIDÊNCIA
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Μ.ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Μ.ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Διδαγμένο κείμενο: Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια (Β3 1-2
EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O?
EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS Representa en R os puntos S(2, 2, 2) e T(,, ) 2 Debuxa os puntos M (, 0, 0), M 2 (0,, 0) e M (0, 0, ) e logo traza o vector OM sendo M(,, ) Cal é o vector de
Onde posso encontrar o formulário para? Onde posso encontrar o formulário para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα
- Γενικά Onde posso encontrar o formulário para? Onde posso encontrar o formulário para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα Quando foi emitido seu/sua [documento]? Για να ρωτήσετε πότε έχει
Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά
- Τα απαραίτητα Você pode me ajudar, por favor? Παράκληση για βοήθεια Você fala inglês? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά Você fala _[idioma]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα Eu não falo_[idioma]_.
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ 322Α - 323Α
ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Αµυραδάκη 20, Νίκαια (210-4903576) ΤΑΞΗ... Γ ΛΥΚΕΙΟΥ... ΜΑΘΗΜΑ...ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ... Α] ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ
Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016
Tema 1. Espazos topolóxicos Topoloxía Xeral, 2016 Topoloxía e Espazo topolóxico Índice Topoloxía e Espazo topolóxico Exemplos de topoloxías Conxuntos pechados Topoloxías definidas por conxuntos pechados:
Σημείο Επίπεδο ο χώρος η ευθεία η έννοια του σημείου μεταξύ δύο άλλων σημείων και η έννοια της ισότητας δύο σχημάτων.
ΜΑΘΗΜΑ 1 αόριστες έννοιες Έννοιες που είναι τόσο απλές και οικείες από την εμπειρία μας, ώστε δεν μπορούμε να βρούμε πιο απλές με τη βοήθεια των οποίων να τις περιγράψουμε Σημείο Επίπεδο ο χώρος η ευθεία
Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral,
Tema 3. Espazos métricos Topoloxía Xeral, 2017-18 Índice Métricas en R n Métricas no espazo de funcións Bólas e relacións métricas Definición Unha métrica nun conxunto M é unha aplicación d con valores
Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀριστοτέλους, Ἠθικὰ Νικομάχεια Β 6, 9-13
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀριστοτέλους,
Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά (Γ1, 1-2, 3-4/6/12) Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 29 ΜΑΪΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους
Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές
- Γάμος Desejando a vocês toda felicidade do mundo. Συγχαρητήρια για ένα νιόπαντρο ζευγάρι Parabéns e votos calorosos aos dois no dia do seu casamento. Συγχαρητήρια για ένα νιόπαντρο ζευγάρι Parabéns por
ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια (Β1, 1-3 και Β6, 1-4)
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ http://edu.klimaka.gr ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ ΑΣ Β ) ΠΕΜΠΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
bab.la Φράσεις: Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές ελληνικά-πορτογαλικά
Ευχές : Γάμος Συγχαρητήρια. Σας ευχόμαστε όλη την ευτυχία του κόσμου. Desejando a vocês toda felicidade do mundo. νιόπαντρο ζευγάρι Θερμά συγχαρητήρια για τους δυο σας αυτήν την ημέρα του σας. Parabéns
1. ιδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο Πλάτωνος Πρωταγόρας (323Α-Ε)
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ
Α. Διδαγμένο κείμενο : Ηθικά Νικομάχεια Αριστοτέλους ( Β1, 5-7 & 7-8 )
Διαγώνισμα Αρχαία Ελληνικά Γ Λυκείου Ηθικά Νικομάχεια Αριστοτέλους Α. Διδαγμένο κείμενο : Ηθικά Νικομάχεια Αριστοτέλους ( Β1, 5-7 & 7-8 ) Μαρτυρεῖ δὲ καὶ τὸ γινόμενον ἐν ταῖς πόλεσιν οἱ γὰρ νομοθέται τοὺς
LIVRO II POLITICA. 1261α] ἀλλὰ πότερον ὅσων ἐνδέχεται κοινωνῆσαι, πάντων βέλτιον κοινωνεῖν τὴν µέλλουσαν οἰκήσεσθαι πόλιν καλῶς, LIVRO II
LIVRO II 1260b Posto que nos propusemos considerar qual a forma de comunidade 25 política, i. e., a forma que é melhor para os que são capazes de viver do modo mais conforme possível ao que desejam, devemos
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΑΞΗ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 6 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτων, Πολιτεία 615C-616Α Αρδιαίος ο τύραννος
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 2 ΙΟΥΛΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ
EPGE / FGV MFEE - ECONOMETRIA. Gabarito - Monitoria 01-10/04/2007
EPGE / FGV MFEE - ECONOMETRIA Gabarito - Monitoria 0-0/04/2007 Eduardo P Ribeiro eduardopr@fgvbr Professor Ilton G Soares iltonsoares@fgvmailbr Monitor 0 Sobre o coeficiente de determinação R 2 e o coeficiente
PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II
PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio
Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού
- Στην είσοδο Eu gostaria de reservar uma mesa para _[número de pessoas]_ às _[hora]_. Για να κάνετε κράτηση Uma mesa para _[número de pessoas]_, por favor. Για να ζητήσετε τραπέζι Eu gostaria de reservar
Αιτήσεις Συνοδευτική Επιστολή
- Εισαγωγή Αξιότιμε κύριε, Επίσημη επιστολή, αρσενικός αποδέκτης, όνομα άγνωστο Αξιότιμη κυρία, Επίσημη επιστολή, θηλυκός αποδέκτης, όνομα άγνωστο Αξιότιμε κύριε/ κυρία, Prezado Senhor, Caro Senhor, Prezada
μέλλων τελευτᾶν 0,25 puntos καὶ βουλόμενος 0,25 puntos τοὺς αὐτοῦ παῖδας ἐμπείρους εἶναι τῆς γεωργίας, 0,5 puntos
Materia: GRIEGO II. EvAU CURSO 17/18 CRITERIOS ESPECÍFICOS DE CORRECCIÓN PROPUESTA A: EL LABRADOR Y SUS HIJOS 1.- Traducción íntegra del texto: (4 puntos). Se ponderará, ante todo: - La recta adecuación
Business Opening. Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name
- Opening Portuguese Greek Excelentíssimo Sr. Presidente, Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name Prezado Senhor, Caro Senhor, Formal,
Batista Pioneira Bíblia,
Este artigo é parte integrante da Revista Batista Pioneira Bíblia, Teologia e prática online - ISSN 2316-686X impresso: ISSN 2316-462X http://revista.batistapioneira.edu.br/ A AUTENTICIDADE DO TEXTO DO
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ Διάλεξη 08 Δεύτερο επεισόδιο (163e-165a7): Κριτίου ρήσις και τέταρτος ορισμός της σωφροσύνης (τὸ γιγνώσκειν αὐτὸν ἑαυτόν) Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ (519C-D, 520Α) Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ' ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας
APRESENTAÇÃO E TRADUÇÃO DO PROÊMIO DO COMENTÁRIO DE SIMPLÍCIO AO ENCHEIRÍDION DE EPICTETO:
APRESENTAÇÃO E TRADUÇÃO DO PROÊMIO DO COMENTÁRIO DE SIMPLÍCIO AO ENCHEIRÍDION DE EPICTETO: Aldo Dinucci Doutor em Filosofia pela PUC-RJ Mestrado em Filosofia da UFS RESUMO: Simplício não é um intelectual
Δειγματική Διδασκαλία του αδίδακτου αρχαιοελληνικού κειμένου στη Β Λυκείου με διαγραμματική παρουσίαση και χρήση της τεχνολογίας
ΓΕΛ Ελευθερούπολης, Πέμπτη 7-2-2013 3 ο ΓΕΛ Καβάλας, Πέμπτη 14-2-2013 Δρ Κωνσταντίνα Κηροποιού Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Καβάλας Δειγματική Διδασκαλία του αδίδακτου αρχαιοελληνικού κειμένου στη Β Λυκείου
UNIVERSIDADE DE SÃO PAULO FACULDADE DE FILOSOFIA LETRAS E CIÊNCIAS HUMANAS DEPARTAMENTO DE LETRAS CLÁSSICAS E VERNÁCULAS
UNIVERSIDADE DE SÃO PAULO FACULDADE DE FILOSOFIA LETRAS E CIÊNCIAS HUMANAS DEPARTAMENTO DE LETRAS CLÁSSICAS E VERNÁCULAS PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM LETRAS CLÁSSICAS ARTHUR XERXES BURLAMAQUI THEOPHILO
Εὐκλείδεια Γεωµετρία
Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 9 ευτέρα 18-10-010 Συνοπτικὴ περιγραφή Υπενθύµιση τοῦ Θεωρήµατος τοῦ Θαλῆ. εῖτε καὶ ἐδάφιο 7.7 τοῦ σχολικοῦ ϐιβλίου. Τονίσθηκε,
Σε μια περίοδο ή ημιπερίοδο σύνθετου λόγου οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους:
ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Σε μια περίοδο ή ημιπερίοδο σύνθετου λόγου οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους: με το ασύνδετο σχήμα παρατακτικά / κατά παράταξη υποτακτικά / καθ' υπόταξη ΑΣΥΝΔΕΤΟ
ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλης Ηθικά Νικομάχεια (Β6, 9-13 και 519b)
ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλης Ηθικά Νικομάχεια (Β6, 9-13 και 519b) Εἰ δὴ πᾶσα ἐπιστήμη οὕτω τὸ ἔργον εὖ ἐπιτελεῖ, πρὸς τὸ μέσον βλέπουσα καὶ εἰς τοῦτο ἄγουσα τὰ ἔργα (ὅθεν εἰώθασιν ἐπιλέγειν
44 Χρόνια Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης
44 Χρόνια Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης ΣΑΒΒΑΪ Η ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρυσοστόµου Σµύρνης 3 : 210/76.01.470 210/76.00.179 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους,
Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού
- Στην είσοδο Eu gostaria de reservar uma mesa para _[número de pessoas]_ às _[hora]_. Για να κάνετε κράτηση Uma mesa para _[número de pessoas]_, por favor. Για να ζητήσετε τραπέζι Você aceita cartão de
ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2019 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 6
ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2019 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 6 Α Διδαγμένο κείμενο Αριστοτέλης, Πολιτικά, επιλογή από 1274b32
ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014 ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Θ2, 1-4)
ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Θ2, 1-4) Ὅτι μὲν οὖν νομοθετητέον περὶ παιδείας καὶ ταύτην κοινὴν ποιητέον, φανερόν τίς δ ἔσται ἡ παιδεία καὶ πῶς χρὴ παιδεύεσθαι, δεῖ μὴ λανθάνειν.
Μια ερμηνεία του Πλατωνικού Σοφιστή υπό το πρίσμα των σύγχρονων σημασιολογικών σχέσεων. Διεπιστημονικό Συνέδριο: Ιστορία της Πληροφορίας 1
Μια ερμηνεία του Πλατωνικού Σοφιστή υπό το πρίσμα των σύγχρονων σημασιολογικών σχέσεων Διεπιστημονικό Συνέδριο: Ιστορία της Πληροφορίας 1 Εννοιολογικές δομές Ταξινομία (taxonomy) Σχέσεις IsA (BT/NT) Θησαυρός
ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Πολιτικά Θ 2.1-4
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ: Οἷον καὶ φοβηθῆναι καὶ θαρρῆσαι καὶ ἐπιθυμῆσαι καὶ ὀργισθῆναι καὶ ἐλεῆσαι καὶ ὅλως ἡσθῆναι καὶ λυπηθῆναι ἔστι καὶ
Sexto Empírico e os animais: tradução espelhada do primeiro tropo de Enesidemo (Esboços Pirrônicos I, )
Sexto Empírico e os animais: tradução espelhada do primeiro tropo de Enesidemo (Esboços Pirrônicos I, 36-79.1) Rodrigo Pinto de Brito * Resumo: O texto que se segue é uma tradução bilíngue e espelhada
2o ΘΕΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ
2o ΘΕΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ Κείμενο: Λυσίου «Υπέρ Μαντιθέου» ( 18-21) ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Από το κείμενο που
VERBOS II: A idéia de tempo, em grego, refere-se à qualidade da ação e não propriamente ao tempo,
43 VERBOS II: A idéia de tempo, em grego, refere-se à qualidade da ação e não propriamente ao tempo, como em português. No presente, por exemplo, temos uma ação durativa ou linear. É uma ação em progresso,
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ. Αριστοτέλη «Πολιτικά»
Ελευθερίου Βενιζέλου 237, Γάζι Τηλ./Fax: 2810 823411 email: syxekp@gmail. com www.syekp.gr Βρέντζου Μαρία, Φιλόλογος ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλη «Πολιτικά»
Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας 323C-324Α
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ
ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2011
ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2011 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ www.scooltime.gr www.schooitime.gr ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά
- Τα απαραίτητα Kan du vara snäll och hjälpa mig? Παράκληση για βοήθεια Talar du engelska? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά Talar du _[språk]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα Jag talar inte
UNIVERSIDADE DE BRASÍLIA INSTITUTO DE LETRAS DEPARTAMENTO DE TEORIA LITERÁRIA E LITERATURAS LICENCIATURA EM LETRAS PORTUGUÊS MONOGRAFIA EM LITERATURA
UNIVERSIDADE DE BRASÍLIA INSTITUTO DE LETRAS DEPARTAMENTO DE TEORIA LITERÁRIA E LITERATURAS LICENCIATURA EM LETRAS PORTUGUÊS MONOGRAFIA EM LITERATURA EMANUELLE ALVES MELO ALGUMAS REFLEXÕES SOBRE A TRADUÇÃO
Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή
- Διεύθυνση Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Αμερικανική γραφή διεύθυνσης:
Cirillus Alexandrinus - De synagogae defectu
This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia,
Εισαγωγή στη Φιλοσοφία
Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Ενότητα 3: Είναι - Συνειδέναι Κωνσταντίνος Μαντζανάρης Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό
Gregorius Nyssenus - De deitate filii et spiritus sancti
This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia,
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ Β ΓΥΜΝΑΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Θεωρητικά στοιχεία 1. Παρατακτική σύνδεση α. Ασύνδετη παράταξη ή ασύνδετο σχήμα Είναι ο αρχικός και απλοϊκός τρόπος σύνδεσης όμοιων προτάσεων ή όρων. Κατ αυτόν τα συνδεόμενα μέρη διαδέχονται
Διδαγμένο κείμενο. Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12)
Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12) Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν
Αρχαία Ελληνικά ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ
Γ ΓΕΛ 29 / 04 / 2018 Αρχαία Ελληνικά ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α 1, 1 & Γ 1, 1-2) Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ
Προβολές στον Αριστοτελικό Συλλογισμὸ
Προβολές στον Αριστοτελικό Συλλογισμὸ της Όλγας Τσιότσιου Αποτυπώνοντας κάποιος ορισμένες σκέψεις για τον συλλογισμὸ (αυτό που σήμερα ονομάζουμε παραγωγή ή παραγωγικό συλλογισμό), τη μεγάλη αυτή ανακάλυψη
ιδαγμένο κείμενο Πλάτωνος Πρωταγόρας 322b6-323a3
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ιδαγμένο
ƆƧʽƧƤƭƵƱ ƭƨʽ ƨưʊ ƌʊƶƭƶƨƣƨʊƶ ƍƴƵƱƲƬƿƯ Ɖ 115 ƐƱƯʷƧƨƳ 20 ƈ1.ƥ. ɦƮƤƥƱƯ ɢ ƱƮƠ ƱƶƯ ɢƭơƲƶưƤƯ ƨʅʈʊư
1 25 Ï 2009 : : (5) 1, 1-4,,,,,.,,,,.,,.,, (,, ),,,,,. 1 5 2. : «.» 10. : 1. «....»,,, 37-38 ( ): «,,.» 15 2., ; 15 3. ; 10 4.,, :,,,,. 10 2 5 3 115 1. 2, 3..,. ----------- 1. = 2. = 3. =,.. 20 1.. : :.
ΥΡΟΝΣΙΣΗΡΙΟ ΠΡΩΣΟΠΟΡΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΑΡΦΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ «ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΦΕΙΑ»
ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΑΡΦΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ «ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΦΕΙΑ» ΟΝΟΜΑ: ΣΜΗΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15 Ιανουαρίου 2017 Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1, 1-4 Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς, ἡ μὲν διανοητικὴ
Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα)
Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) τοῦ Παναγιώτη. Παπαδηµητρίου ρ. Ἠλεκτρ. Μηχανικοῦ, Φυσικοῦ Περιεχόµενα 1. Εἰσαγωγή...1 2.
ΑΠΘ. Χαρά Χαραλάμπους Τμήμα Μαθηματικών ΑΠΘ. Ιστορία των Μαθηματικών Εαρινό Εξάμηνο 2014
Εαρινό εξάμηνο 2014 18.03.14 Χ. Χαραλάμπους Πως ορίζονται αξιωματικά από το σύστημα των ρητών αριθμών οι πραγματικοί αριθμοί? Τομές του Dedekind (1831-1916) στους ρητούς: δημιουργία των άρρητων (αξιωματική
XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo.
XEOMETRÍA NO ESPAZO Vectores fixos Dos puntos do espazo, A e B, determinan o vector fixo AB, sendo o punto A a orixe e o punto B o extremo, é dicir, un vector no espazo é calquera segmento orientado que
ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1, 1-4
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 25 ΜΑÏΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ιδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους
TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa
TRIGONOMETRIA. Calcular las razones trigonométricas de 0º, º y 60º. Para calcular las razones trigonométricas de º, nos ayudamos de un triángulo rectángulo isósceles como el de la figura. cateto opuesto
Εισαγωγή στη Φιλοσοφία
Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Ενότητα: Αριστοτέλης Ι Κωνσταντίνος Μαντζανάρης Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό
Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν
Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν φίλον ἐν πόνοις³ καὶ κινδύνοις οὐ λείπει. Τοῖς τῶν φίλων λόγοις ἀεὶ πιστεύομεν. Εἰ κινδυνεύετε, ὦ φίλοι, τοὺς τῶν ἀνθρώπων
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ - ΑΣΥΜΜΕΤΡΑ ΜΕΓΕΘΗ
Αναστασία Πέτρου Κωνσταντίνος Χρήστου Β 3 ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ - ΑΣΥΜΜΕΤΡΑ ΜΕΓΕΘΗ Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, υπήρξε σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεω μέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Είναι ο κατεξοχήν
ΑΠΘ. Χαρά Χαραλάμπους Τμήμα Μαθηματικών ΑΠΘ. Ιστορία των Μαθηματικών Εαρινό Εξάμηνο 2014
Εαρινό εξάμηνο 2014 27.03.12 Χ. Χαραλάμπους Προσέγγιση για το π (Αρχιμήδης) "Κύκλου μέτρησις" Το θεώρημα εκφράζει τον λόγο της περιφέρειας του κύκλου ως προς τη διάμετρο του κύκλου, δηλ. το π. 3 10 / 71
Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά
- Τα απαραίτητα Você pode me ajudar, por favor? Παράκληση για βοήθεια Você fala inglês? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά Você fala _[idioma]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα Eu não falo_[idioma]_.
A circunferencia e o círculo
10 A circunferencia e o círculo Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Identificar os diferentes elementos presentes na circunferencia e o círculo. Coñecer as posicións relativas de puntos, rectas e circunferencias.
Athanasius Alexandrinus - Magnus - Epistula ad Palladium
This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia,
PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II
PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Punuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 punos, eercicio = 3 punos, eercicio 3 =
ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x
EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: CÁLCULO DIFERENCIAL. Deriva: a) y 7 6 + 5, b) y e, c) y e) y 7 ( 5 ), f) y ln, d) y ( 5 5 + 7) 8 n e ln, g) y, h) y n. Usando a derivada da función inversa, demostra que: a)
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ και Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ και Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ- Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 21 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ