Πρακτικός Οδηγός ένταξης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) στο Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και χρηματοδότησης από το

Transcript

1 Πρακτικός Οδηγός ένταξης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) στο Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και χρηματοδότησης από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

2 Ο παρών οδηγός συντάχθηκε στο πλαίσιο της υλοποίησης του Σχεδίου «ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΙΑ» το οποίο υλοποιήθηκε από την Αναπτυξιακή Σύμπραξη «ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ» Ο Οδηγός απευθύνεται σε κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να ενημερωθεί για τις διαδικασίες σύστασης, λειτουργίας και χρηματοδότησης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Η Πράξη «ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΙΑ» υλοποιείται στο πλαίσιο της δράσης 3: «Τοπικές δράσεις κοινωνικής ένταξης για ευάλωτες ομάδες» της Κατηγορίας Παρέμβασης 1: «Πρόληψη και αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού ευπαθών ομάδων του πληθυσμού» του Θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 4: «Πλήρης ενσωμάτωση του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού σε μια κοινωνία ίσων ευκαιριών», του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού » που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ).

3 Πίνακας περιεχομένων 1. Ο τομέας της Κοινωνικής Οικονομίας Η Κοινωνική Οικονομία σήμερα Τι είναι η Κοινωνική Επιχείρηση; Τα οικονομικά χαρακτηριστικά της Κοινωνικής Επιχείρησης είναι: Η νομοθεσία για τις Κοινωνικές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα σήμερα Πόσες κατηγορίες Κοιν.Σ.Επ. υπάρχουν; Πόσοι χρειάζεται να συμπράξουν για να ιδρυθεί μια Κοιν.Σ.Επ.; Ποια μπορούν να είναι τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ.; Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Κοιν.Σ.Επ.; Ποια είναι η ευθύνη των μελών; Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η συνεργασία με την Κοιν.Σ.Επ Ποιοι είναι οι πόροι της Κοιν.Σ.Επ.; Ποια είναι τα κίνητρα για την ίδρυση μιας Κοιν.Σ.Επ.; Τι είναι το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας; Πού απευθύνομαι για τη σύσταση της Κοιν.Σ.Επ.; Πότε αποκτά νομική μορφή η Κοιν.Σ.Επ.; Τι πρέπει να κάνω πριν πάω στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας; Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την εγγραφή της Κοιν.Σ.Επ. στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας; Πότε ολοκληρώνεται η σύσταση της Κοιν.Σ.Επ.; Τι συμβαίνει αν τα δικαιολογητικά είναι ελλιπή ή λανθασμένα; Στοχευμένα Χρηματοδοτικά εργαλεία Προγράμματα ΕΣΠΑ Το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ), Προγραμματική Περίοδος (το νέο ΕΣΠΑ)

4

5 1. Ο τομέας της Κοινωνικής Οικονομίας Σε πολλές προηγμένες αλλά και αναπτυσσόμενες οικονομίες έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ένας τρίτος τομέας ανάμεσα στο Κράτος και στην αγορά, ο επονομαζόμενος τομέας της Κοινωνικής Οικονομίας ή «Τρίτο Σύστημα» ή «Τρίτος Τομέας της Οικονομίας» ή «Μη Κερδοσκοπικός Τομέας της Οικονομίας» ή «Τομέας της Αλληλέγγυας Οικονομίας». Το νέο αυτό πεδίο συστήνεται από άτυπες και τυπικές οργανώσεις, δομές, εταιρικά σχήματα, φορείς, συμπράξεις, ομάδες, συσπειρώσεις, συνέργιες και οργανισμούς που αναλαμβάνουν διάφορες κοινωνικοοικονομικές και κοινωνικοπολιτικές πρωτοβουλίες και ασκούν αντίστοιχα κοινωνικοοικονομικές και κοινωνικοπολιτικές δράσεις, οι οποίες παρουσιάζουν τις εξής ιδιαιτερότητες: α. Σε ό,τι αφορά στις κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες, δεν εντάσσονται στη σφαίρα του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα αλλά ούτε ανήκουν στον παραδοσιακό ιδιωτικό (κερδοσκοπικό) τομέα της οικονομίας. β. Σε ό,τι αφορά στις κοινωνικοπολιτικές δραστηριότητες ο τρίτος τομέας δεν καλύπτει μόνο κοινωνικοοικονομικές ανάγκες, ή ακόμα κοινωνικοπολιτισμικές, αλλά και κοινωνικοπολιτικές. Εν ολίγοις, οι φορείς του Τρίτου Τομέα δραστηριοποιούνται σε έναν ενδιάμεσο, σχετικά νέο και καινοτόμο χώρο, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ του δημόσιου τομέα και της οικονομίας της αγοράς, ενώ από πολιτικής απόψεως οι οργανισμοί αυτοί αποτελούν εκούσιες, εθελοντικές, συμμετοχικές και αδέσμευτες ενώσεις πολιτών που συγκροτούν ανεξάρτητες δομές, οι οποίες δρουν στο μαζικό χώρο πλήρως αυτονομημένα από τα πολιτικά κόμματα. Κατά τον ορισμό του J. Rifkin Κοινωνική Οικονομία είναι: «βιώσιμες κοινότητες υπό μορφή χαρακωμάτων, για να προστατευτούν (ενν. οι άνθρωποι) τόσο από τις απρόσωπες δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς όσο και από τις ολοένα πιο αδύναμες και ανίκανες κεντρικές κρατικές αρχές» (Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της Εκδ. Λιβάνη). Η έννοια της Κοινωνικής Οικονομίας ή Τρίτου Τομέα δεν είναι κάτι νέο. Στην πραγματικότητα έχει τις ρίζες της στα ιδεολογικά ρεύματα του 19 ο αιώνα ως: Kριτική της παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας. Aπαίτηση για μια οικονομία περισσότερο ανθρώπινη και ηθική. Εναλλακτική πρόταση μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής οικονομικής δραστηριότητας. Επίσης η έννοια της Κοινωνικής Οικονομίας δεν είναι κάτι νέο ούτε για την ελληνική κοινωνική οικονομική παράδοση καθώς ήδη από το 18 ο αιώνα αναπτύσσεται η παράδοση της Κοινωνικής Οικονομίας με τις παρακάτω μορφές. Το συνεταιριστικό κοινοτιστικό φαινόμενο Την αλληλεγγύη και τον καταμερισμό της εργασίας στο πλαίσιο της Οικογένειας «Φυλής» Την ιδιωτική φιλανθρωπία ευεργεσία Τη φιλανθρωπική δραστηριότητα υπό την αιγίδα της Εκκλησίας 5

6 1.1 Η Κοινωνική Οικονομία σήμερα Η αύξηση των ποσοστών της ανεργίας, της ανισότητας και της φτώχειας στην Ευρώπη είχε ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και την εμφάνιση νέων μορφών κοινωνικών επιχειρήσεων, καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού και φορέων καινοτομιών, ως αντιστάθμισμα κάλυψης νέων αναγκών, ενόψει μάλιστα της αδυναμίας των κρατών να σχεδιάσουν αποτελεσματικές πολιτικές. Η παρατεταμένη κρίση του Κράτους Πρόνοιας επέτρεψε την άνοδο της νέας αυτής μορφής Κοινωνικής Οικονομίας, η οποία πλέον είναι προσανατολισμένη στις πρωτοβουλίες εκείνες που αφορούν στην τοπική ανάπτυξη, στην επανενσωμάτωση μακροχρόνια ανέργων και στην καταπολέμηση του αποκλεισμού. Οι επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας ή επιχειρήσεις της αλληλεγγύης, έχοντας ως χαρακτηριστικό την καινοτομία, επεκτάθηκαν με τον καιρό και σε νέα πεδία, όπως σε υπηρεσίες γειτνίασης, αναδόμησης προβληματικών συνοικιών, βοήθειας ηλικιωμένων ατόμων και ατόμων με ειδικές ανάγκες, επαγγελματικής ενσωμάτωσης ατόμων χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, καθώς και στο εμπόριο, την ηθική και αλληλέγγυα χρηματοδότηση, την περιβαλλοντική διαχείριση αποβλήτων κ.ά. Η Κοινωνική Οικονομία απέβλεπε περισσότερο στην πραγματοποίηση των στόχων της κοινωνικής πολιτικής ή της πολιτικής της απασχόλησης. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η ιδιαιτερότητα ως προς τη διαχείρισή τους οδήγησε στη δημιουργία της προσδοκίας μιας ανώτερης δυνατότητας από εκείνης του Κράτους όσον αφορά στην παροχή υπηρεσιών γενικού οφέλους με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Οι βασικότερες μορφές οργανισμών της Κοινωνικής Οικονομίας με βάση την μέχρι τώρα εμπειρία είναι: Οι Συνεταιρισμοί Οι Εταιρείες αμοιβαίας βάσης Οι Ενώσεις Τα Ιδρύματα Οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) Τα βασικότερα χαρακτηριστικά της Κοινωνικής Οικονομίας είναι: Η εμπιστοσύνη στις αρχές της αλληλεγγύης και της ενεργού συμμετοχής του πολίτη στα κοινά Η δημιουργία θέσεων εργασίας και καλύτερης ποιότητα ζωής Η δημιουργία πλαισίου για νέες μορφές επιχειρηματικότητας και εργασίας Η συμβολή στην καταπολέμηση της φτώχειας Ο ενεργός ρόλος στην τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή Η κοινωνική υπευθυνότητα Η ενίσχυση της δημοκρατίας και της συμμετοχικότητας Η συμβολή στη σταθερότητα και τον πλουραλισμό των αγορών Η ενεργός συμμετοχή στη χάραξη και την αξιολόγηση πολιτικών που επηρεάζουν τη ζωή του πολίτη Ειδικότερα, υπό τις παρούσες συνθήκες της κρίσης και των προβλημάτων που αυτή γεννά οι Οργανισμοί Κοινωνικής Οικονομίας είναι δυνατό να συμβάλλουν : Στη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης για άτομα με δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας Στην κάλυψη αναγκών παροχής κοινωνικών υπηρεσιών Στην τόνωση του επιχειρηματικού πνεύματος Στην καταπολέμηση των διακρίσεων και του αποκλεισμού από την αγορά εργασίας Στη διαφοροποίηση της οικονομίας των τοπικών κοινωνιών Στη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για τη διαμόρφωση καινοτόμων επιχειρηματικών συνθηκών Στον προσανατολισμό των εργαζομένων σε νέες δραστηριότητες 6

7 2. Τι είναι η Κοινωνική Επιχείρηση; Πιο συγκεκριμένα, ο όρος Κοινωνική Επιχείρηση εμφανίζεται στις αρχές του 1990 στην Ευρώπη για να προσδιορίσει τις νέου τύπου οργανώσεις που εμφανίστηκαν και οι οποίες διέφεραν από τις υπάρχουσες οργανώσεις της Κοινωνικής Οικονομίας. Συνεπώς, διευκρινίζεται ότι ο όρος Κοινωνική Επιχείρηση χαρακτηρίζει εν γένει τις δραστηριότητες ορισμένων επιχειρήσεων και οργανώσεων της Κοινωνικής Οικονομίας. Η έννοια της Κοινωνικής Επιχείρησης δεν ταυτίζεται με την έννοια της Κοινωνικής Οικονομίας και διαμορφώνεται, σταδιακά ως έννοια είδους προς γένος, σε σχέση με την έννοια της Κοινωνικής Οικονομίας. Κατά μία άποψη, η Κοινωνική Επιχείρηση αποτελείται από οντότητες που δημιουργούνται εκ του μηδενός και συνιστούν μια καινούργια μορφή επιχειρηματικότητας, η οποία έχει κάποια στοιχεία από παλαιότερες εμπειρίες του τρίτου τομέα. Χαρακτηριστικό στοιχείο μιας Κοινωνικής Επιχείρησης αποτελεί η διευρυμένη συμμετοχή εταίρων, όπως είναι οι μισθωτοί, οι εθελοντές, οι χρήστες υπηρεσιών, οι δημόσιοι ή ιδιωτικοί οργανισμοί στήριξης κ.α., σε αντίθεση με τις κλασσικές οργανώσεις Κοινωνικής Οικονομίας που αφορούσαν ιδίως ομοιογενείς κοινωνικές ομάδες. Παραγωγοί και χρήστες συνεργάζονται στον ίδιο φορέα σε κάποιες δραστηριότητες. Περαιτέρω, αξίζει να υπογραμμίσουμε: α) τη συμμετοχή των εθελοντών στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών που είναι ιδιαίτερα σημαντική στη σύγχρονη εποχή καθώς και τη μετατόπιση του εθελοντισμού, τόσο από τη φιλανθρωπία των παλαιότερων χρόνων, όσο και από τη στράτευση της δεκαετίας του 1960 προς πιο παραγωγικές διεργασίες, β) την επινόηση νέων μορφών απασχόλησης ως αντίβαρο στην ανεργία, γ) την ανάπτυξη οιονεί-αγορών «ανταγωνιστικών» για υπηρεσίες που προσφέρονταν από δημόσιους φορείς ή ιδιωτικούς μη κερδοσκοπικούς υπό κρατική χρηματοδότηση, δ) την ανάληψη οικονομικού κινδύνου από την μη ικανοποίηση του χρήστη ε) την προώθηση εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με νέα νομικά καθεστώτα που να καλύπτουν τα σύγχρονα μορφώματα. 7

8 2.1 Τα οικονομικά χαρακτηριστικά της Κοινωνικής Επιχείρησης είναι: Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επικρατέστερος ορισμός για την Κοινωνική Επιχείρηση είναι αυτός που προέρχεται από το δίκτυο EMES («l Emergence des Enterprises Sociales en Europe», ) 1, το οποίο προτίμησε, αντί ενός ορισμού κλασσικού τύπου, να κατασκευάσει ένα σύνολο οικονομικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών της κοινωνικής επιχείρησης, που να προσιδιάζουν: η συνεχής δραστηριότητα παραγωγής αγαθών και/ή υπηρεσιών ο ανεπτυγμένος βαθμός αυτονομίας, η σημασία ανάληψης οικονομικού ρίσκου και το μίνιμουμ επίπεδο ανταποδοτικής απασχόλησης. Τα κοινωνικά της χαρακτηριστικά είναι: ο σαφής στόχος παροχής υπηρεσίας στην κοινότητα, η προερχόμενη πρωτοβουλία από μια ομάδα πολιτών, η αποφασιστική εξουσία, που στηρίζεται στην αρχή «ένα μέλος, μια φωνή» και όχι στην κατοχή κεφαλαίου, η συμμετοχική δημοκρατική δυναμική και ο περιορισμός της διανομής των κερδών

9 2.2 Η νομοθεσία για τις Κοινωνικές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα σήμερα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην Κοινωνική Οικονομία. Η έμφαση αυτή απεικονίσθηκε στην Ευρωπαϊκή πολιτική κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου και αποτελεί βασική συνιστώσα του προγραμματισμού για την υπό σχεδίαση προγραμματική περίοδο ( ). Να σημειωθεί ότι η κοινωνική οικονομία αποτελεί περίπου το 10% του ΑΕΠ της ευρωπαϊκής οικονομίας και το 6% της συνολικής απασχόλησης και η υποστήριξή της σε προγραμματικό επίπεδο απεικονίζεται στην Πρωτοβουλία «Κοινωνική Επιχειρηματικότητα». 2 Στην Ελλάδα, παρόλη την ισχυρή συνεταιριστική παράδοση, τόσο στον αγροτικό τομέα, όσο και σε άλλους τομείς της οικονομίας (π.χ. συνεταιριστικές τράπεζες), η σύγχρονη μορφή της κοινωνικής επιχείρησης νομοθετήθηκε μόλις το 2011, με τον Ν.4019/2011 για την «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα», ενώ στην πράξη το ευρωπαϊκό/διεθνές μοντέλο Κοινωνικής Οικονομίας είναι πρακτικά ανύπαρκτο. Με την ψήφιση του Νόμου 4019 «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα» θεσπίζεται η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.), ως φορέας της Κοινωνικής Οικονομίας, με τη μορφή αστικού συνεταιρισμού με κοινωνικό σκοπό και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να είναι είτε φυσικά πρόσωπα είτε φυσικά πρόσωπα και νομικά πρόσωπα. Τα μέλη της συμμετέχουν σε αυτήν με μια ψήφο, ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνεταιριστικών μερίδων που κατέχουν. Έτσι επιτυγχάνεται η ισότιμη διοίκηση από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους, ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συμφέρον

10 2.3 Πόσες κατηγορίες Κοιν.Σ.Επ. υπάρχουν; Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό που εξυπηρετούν, οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται σε 3 κατηγορίες: Ένταξης Κοινωνικής Φροντίδας Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού Πίνακας 1: Οι προβλεπόμενες μορφές Κοιν.Σ.Επ. του Ν.4019/2011 χαρακτηριστικά διαφοροποίησης Μορφή Κοιν.Σ.Επ.: Ένταξης Κοινωνικής Φροντίδας Παραγωγικού Συλλογικού καισκοπού Παραγωγικού Σκοπού Σκοπός Η ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού: ΑμεΑ, εξαρτημένοι/ απεξαρτημένοι, οροθετικοί, φυλακισμένοι/ αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες. Η παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού: ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, ΑμεΑ, με χρόνιες παθήσεις. Η προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης, μέσω της παραγωγής προϊόντων και της παροχής υπηρεσιών σε τομείς όπως: περιβάλλον, πολιτισμός, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, τοπικά προϊόντα, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων. Σύσταση: Τουλάχιστον το 40% των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού, σε μόνιμη βάση. Μπορούν να συμμετέχουν ΝΠΔΔ ΟΤΑ, με έγκριση του εποπτεύοντος φορέα. Δεν μπορούν να συμμετέχουν ΟΤΑ και ΝΠΔΔ αυτών στη σύνθεση. Αριθμός Μελών: Για τη σύσταση απαιτούνται 7 τουλάχιστον μέλη. Για τη σύσταση απαιτούνται 5 τουλάχιστον μέλη. Στο ίδιο νομικό πλαίσιο εντάσσονται, πλέον, και οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (ΚΟΙ.Σ.Π.Ε.), οι οποίοι πρωτοσυστάθηκαν με τον Ν.2716/ Με τον νόμο αυτό διαμορφώθηκε μία πολιτική η οποία αφορούσε αποκλειστικά τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και ειδικά τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Έτσι, οι ΚΟΙΣΠΕ λειτουργούν ταυτόχρονα ως παραγωγικές εμπορικές μονάδες, αλλά και ως μονάδες ψυχικής υγείας, γεγονός το οποίο περιορίζει τη σύνθεση των μελών (συγκεκριμένα: 35% άτομα με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα. 45% εργαζόμενοι στο χώρο ψυχικής υγείας ή δημόσιοι υπάλληλοι ή επαγγελματίες ψυχικής υγείας του Ε.Σ.Υ.. 20% Δήμοι, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα ή ιδιώτες). 10

11 2.4 Πόσοι χρειάζεται να συμπράξουν για να ιδρυθεί μια Κοιν.Σ.Επ.; Για την ίδρυση μιας Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, χρειάζονται τουλάχιστον 7 μέλη. Για την ίδρυση Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας ή Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού, χρειάζονται τουλάχιστον 5 μέλη. 2.5 Ποια μπορούν να είναι τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ.; Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να είναι τόσο φυσικά, όσο και νομικά πρόσωπα. Η συμμετοχή των νομικών προσώπων στην επιχείρηση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/3 του συνόλου των μελών της. Δεν επιτρέπεται η συμμετοχή στην επιχείρηση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) που υπάγονται σε αυτούς. Εξαίρεση αποτελεί η Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, στην οποία μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη Ν.Π.Δ.Δ. με έγκριση του φορέα που τα εποπτεύει. 11

12 2.6 Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Κοιν.Σ.Επ.; Στον επόμενο πίνακα περιλαμβάνονται τα κοινά χαρακτηριστικά όλων των τύπων Κοιν.Σ.Επ., τα οποία και διαφοροποιούν τις κοινωνικές επιχειρήσεις από τις άλλες μορφές επιχειρήσεων: Πίνακας 2: Χαρακτηριστικά Κοιν.Σ.Επ. με βάση τον Ν.4019/ Χαρακτηριστικά Κοιν.Σ.Επ.: Συμμετοχή: Κεφάλαιο Κέρδη: Πόροι: Φορολογία: Συνεργασίες: Νομικά πρόσωπα μπορούν είναι μέχρι το 1/3 των μελών. Τα ΝΠΔΔ μπορούν να συμμετάσχουν μόνο μετά από έγκριση του εποπτεύοντος φορέα. Η συμμετοχή ενός φυσικού προσώπου ως μέλος δεν του προσδίδει και την εμπορική ιδιότητα. Κατά συνέπεια δεν αποκτά τις σχετικές ασφαλιστικές ή/και φορολογικές υποχρεώσεις. Πέραν της συνεταιριστικής μερίδας, το μέλος δεν έχει καμία άλλη οικονομική ευθύνη έναντι των (πιθανών) δανειστών της επιχείρησης. Τα μέλη μίας Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να είναι και εργαζόμενοι και κατά συνέπεια να αμείβονται αναλόγως. Το κεφάλαιο της επιχείρησης διαιρείται σε συνεταιριστικές μερίδες οι οποίες έχουν ίση ονομαστική αξία. Τα μέλη πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον μία συνεταιριστική μερίδα η οποία αποτελεί και την ελάχιστη χρηματική συμμετοχή στο κεφάλαιο. Η απόκτηση μίας συνεταιριστικής μερίδας μπορεί να γίνει μόνο με την καταβολή μετρητών. Η μεταβίβαση μίας συνεταιριστικής μερίδας μπορεί να γίνει μόνο σε νέο μέλος, μετά από έγκριση της Διοικούσας Επιτροπής. Η αξία μίας συνεταιριστικής μερίδας μπορεί να περιέλθει σε διαδόχους είτε φυσικού είτε νομικού προσώπου. Σε περίπτωση εκκαθάρισης μίας Κοιν.Σ.Επ., το υπόλοιπο (εφόσον υπάρχει) δεν διανέμεται στα μέλη, αλλά διατίθεται στο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας. Τα κέρδη μίας Κοιν.Σ.Επ. δε διανέμονται στα μέλη της, αλλά κατανέμονται ως εξής: 5% μένει ως αποθεματικό, Έως 35% μπορεί να δοθεί στους εργαζόμενους ως κίνητρο παραγωγικότητας (το σχετικό ποσοστό καθορίζεται από το καταστατικό), Το υπόλοιπο ποσοστό διατίθεται για τις δραστηριότητας της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι πόροι μίας Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να είναι: Τα έσοδα από την επιχειρηματική της δραστηριότητα. Το κεφάλαιο της επιχείρησης και η αξιοποίηση της περιουσίας της. Δωρεές, κληροδοτήματα και παραχωρήσεις περιουσιακών στοιχείων. Επιχορηγήσεις από, μεταξύ άλλων: το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, την Ευρωπαϊκή Ένωση, διεθνείς οργανισμούς, τους ΟΤΑ. Χρηματοδότηση από: το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης, τον επενδυτικό Νόμο. Προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, του ΟΑΕΔ για την ανεργία, και κάθε είδους ενεργητική πολιτική για την απασχόληση. Ο Ν.4019/2011 προέβλεπε τη μη φορολόγηση των καθαρών κερδών των Κοιν.Σ.Επ. (δηλαδή αυτών τα οποία θα διατίθεντο για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας), διάταξη η οποία καταργήθηκε με τον Ν.4110/2013 (παρ. 2, αρ. 10). Οι Κοιν.Σ.Επ. δύνανται να συνεργάζονται μεταξύ τους (με απόφαση των Διοικουσών Επιτροπών). Οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να συνάψουν προγραμματικές συμβάσεις για την υλοποίηση δράσεων οι οποίες αναφέρονται στους καταστατικούς σκοπούς τους, με: το Δημόσιο, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, τους ΟΤΑ. 12 Διοικητική Σύνθεση: Γενική Συνέλευση μελών (σύγκλιση τουλάχιστον 1 φορά τον χρόνο) Διοικούσα Επιτροπή (Πρόεδρος και τουλάχιστον 2 μέλη σύγκλιση τουλάχιστον 1 φορά τον μήνα) 4 Για θέματα τα οποία δεν καλύπτει ο Ν.4019/2011, ισχύει ο Ν.1667/1986 περί Αστικών Συνεταιρισμών, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

13 2.7 Ποια είναι η ευθύνη των μελών; Πέραν του ποσού που καταβάλλει για απόκτηση της συνεταιριστικής μερίδας, το μέλος της Κοιν.Σ.Επ. δεν έχει καμία άλλη ευθύνη έναντι των δανειστών της. 2.8 Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η συνεργασία με την Κοιν.Σ.Επ. Από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, φαίνεται ότι ένας Δήμος μπορεί να κινηθεί προς τις εξής κατευθύνσεις: α. Συμμετοχή σε μία Κοιν.Σ.Επ. ως μέλος: Η δυνατότητα αυτή υπάρχει μόνο για την περίπτωση των Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, μέσω ενός Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου υπό την εποπτεία του Δήμου. Υπενθυμίζεται ότι: κάθε μέλος μίας Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να έχει μόνο μία συνεταιριστική μερίδα, τα νομικά πρόσωπα δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 1/3 των μελών, και ότι για την ίδρυση μίας Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης χρειάζονται τουλάχιστον 7 μέλη. Το 40% τουλάχιστον των εργαζομένων σε αυτήν πρέπει να είναι από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (δηλ.: ΑΜΕΑ, εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα, οροθετικοί, φυλακισμένοι / αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες). β. Επιχορηγήσεις και συναφή Ένας Δήμος μπορεί να στηρίξει μία Κοιν.Σ.Επ. οποιασδήποτε μορφής είτε μέσω επιχορηγήσεων, είτε μέσω παραχώρησης περιουσιακών στοιχείων, είτε μέσω της σύναψης προγραμματικών συμβάσεων για την υλοποίηση δράσεων, οι οποίες αναφέρονται στους προγραμματικούς σκοπούς της Κοιν.Σ.Επ. Βεβαίως, υπάρχει και η δυνατότητα, η οποία είναι και βασική για τη στήριξη μίας Κοιν.Σ.Επ., της σύναψης μίας δημόσιας σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών ή προϊόντων από αυτήν. Η περίπτωση αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι βοηθάει την Κοιν.Σ.Επ. στα πρώτα της βήματα ώστε να καταστεί βιώσιμη και με την πάροδο του χρόνου να μπορεί να λειτουργήσει και χωρίς βοήθεια από τον Δήμο. Σε αυτό το πλαίσιο δίνεται η δυνατότητα στον Δήμο να εκμεταλλευτεί τη διάταξη του Ν.4019/2011 περί Δημοσίων Συμβάσεων Κοινωνικής Αναφοράς. Οι συμβάσεις αυτές θα δίνουν τη δυνατότητα σε έναν φορέα του Δημοσίου να χρησιμοποιεί ως κριτήρια για την ανάθεση σημαντικές κοινωνικές πτυχές, όπως, ενδεικτικά: Ευκαιρίες απασχόλησης. Κοινωνική ένταξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Ισότητα ευκαιριών. Σχεδιασμός της προσβασιμότητας για όλους. Συνεκτίμηση των κριτηρίων αειφορίας (και κριτήρια ηθικού εμπορίου). Ευρύτερη εκούσια συμμόρφωση με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Ένας περεταίρω ρόλος τον οποίο μπορεί να διαδραματίσει ένας Δήμος είναι αυτός της μόχλευσης και της ενθάρρυνσης των κοινωνικών και οικονομικών εκείνων δυνάμεων της επικράτειάς του, και όχι μόνο, οι οποίες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ίδρυση Κοιν.Σ.Επ. στην επικράτεια του Δήμου, είτε μέσω συμμετοχής ως μέλη στη διαδικασία σύστασης, είτε βοηθώντας την εκάστοτε Κοιν.Σ.Επ. στα πρώτα της επιχειρηματικά βήματα. 13

14 2.9 Ποιοι είναι οι πόροι της Κοιν.Σ.Επ.; Οι πόροι της Κοιν.Σ.Επ. αποτελούνται από το κεφάλαιο της επιχείρησης, δωρεές τρίτων, έσοδα από την αξιοποίηση της περιουσίας της, έσοδα από την επιχειρηματική δραστηριότητά της, επιχορηγήσεις από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, την Ευρωπαϊκή Ένωση, διεθνείς ή εθνικούς οργανισμούς ή Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α και Β βαθμού, έσοδα από άλλα προγράμματα, κεφάλαια από κληροδοτήματα, δωρεές και παραχωρήσεις της χρήσης περιουσιακών στοιχείων, καθώς και κάθε άλλο έσοδο από την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της σύμφωνα με το καταστατικό της. (Αναλυτικότερα στο τρίτο μέρος του οδηγού παρατίθενται όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία που είναι δυνατό να αξιοποιηθούν για την ενίσχυση μιας Κοιν.Σ.Επ) Ποια είναι τα κίνητρα για την ίδρυση μιας Κοιν.Σ.Επ.; Οι εργαζόμενοι στις Κοιν.Σ.Επ., οι οποίοι ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες πληθυσμού και λαμβάνουν επίδομα πρόνοιας ή οποιαδήποτε άλλη παροχή, συνεχίζουν να εισπράττουν τις παροχές αυτές ταυτόχρονα με την αμοιβή τους από την Κοιν.Σ.Επ. Οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας (την χρονική περίοδο που συντάχθηκε ο παρών οδηγός το εν λόγω Ταμείο ήταν υπό σύσταση). Μπορούν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης. Μπορούν να εντάσσονται στο ν. 3908/2011 για την «Ενίσχυση των Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή». Μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, σε προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για τη στήριξη της εργασίας και στις κάθε είδους ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης. Μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ Α και Β βαθμού. 14

15 2.11 Τι είναι το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας; Το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας είναι δημόσιο βιβλίο που τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Στο Μητρώο εγγράφονται υποχρεωτικά οι Κοιν.Σ.Επ. Το Μητρώο τηρείται στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται ατελώς από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Οι Κοιν.Σ.Επ. εγγράφονται υποχρεωτικά στο Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας. Με την εγγραφή τους, οι Κοιν.Σ.Επ. και Κοι.Σ.Π.Ε. αποκτούν πρόσβαση στα χρηματοδοτικά εργαλεία και απολαμβάνουν τα οικονομικά κίνητρα που προαναφέρθηκαν Πού απευθύνομαι για τη σύσταση της Κοιν.Σ.Επ.; Στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Ταχ. Δ/νση: Πειραιώς 40, Αθήνα (2ος όροφος) Τ.Κ Στοιχεία επικοινωνίας: (κ. Κωνσταντίνος Γεώρμας / προϊστάμενος τμήματος), kgeormas@ypakp.gr, (κ. Στέλλα Γραικιώτη / στέλεχος), sgrekioti@ypakp.gr, (κ. Δήμητρα Κοτσομύτη / στέλεχος), dkotsomiti@ypakp.gr. Ιστοσελίδα: όπου είναι αναρτημένα όλα τα έντυπα που χρειάζεται να συμπληρωθούν για την εγγραφή στο Μητρώο. Για τη σύσταση της Κοιν.Σ.Επ. τηρείται η διαδικασία ίδρυσης ενός αστικού συνεταιρισμού. Για τη σύσταση μπορεί να γίνει χρήση πρότυπου καταστατικού, το οποίο συμπληρώνεται από τους ιδρυτές της Κοιν.Σ.Επ. Το περιεχόμενο του πρότυπου καταστατικού ορίζεται με την απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με βάση το Ν.4019/2011 της παραγράφου 5 του άρθρου 17. Το πρότυπο καταστατικό της Κοιν.Σ.Επ. περιέχει τις απολύτως αναγκαίες, σύμφωνα με τον παρόντα νόμο, διατάξεις και κατά τα λοιπά παραπέμπει στις διατάξεις των οικείων νόμων. Ενδεικτικό πρότυπο καταστατικό διατίθεται σε ηλεκτρονική μορφή από το διαδικτυακό τόπο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που αναφέρεται παραπάνω. 15

16 2.13 Πότε αποκτά νομική μορφή η Κοιν.Σ.Επ.; Με την εγγραφή στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, η Κοιν.Σ.Επ. αποκτά νομική μορφή και εμπορική ιδιότητα Τι πρέπει να κάνω πριν πάω στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας; Θα πρέπει να γίνει σύνταξη του καταστατικού της Κοιν.Σ.Επ. Υπάρχει η δυνατότητα χρησιμοποίησης πρότυπου καταστατικού, το οποίο περιλαμβάνεται ως παράρτημα στην Υπουργική Απόφαση Αριθμ /οικ (ΦΕΚ Β /1360/ ) Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την εγγραφή της Κοιν.Σ.Επ. στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας; Στάδιο 1 ο : Υποβολή αιτήματος εγγραφής: Η υποψήφια Κοιν.Σ.Επ. υποβάλλει στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας: - Το καταστατικό της Κοιν.Σ.Επ. υπογεγραμμένο από τα ιδρυτικά μέλη, - Αίτηση εγγραφής συμπληρωμένη, - Υπεύθυνη δήλωση, υπογεγραμμένη ξεχωριστά από κάθε ιδρυτικό μέλος, περί συμμετοχής ή μη σε άλλη Κοιν.Σ.Επ., - Υπεύθυνη δήλωση περί τήρησης του κριτηρίου απασχόλησης ατόμων από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού σε ποσοστό τουλάχιστον 40% (Μόνο για τις Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης). - Άλλα σχετικά δικαιολογητικά (όπου απαιτείται). Το Τμήμα Μητρώου ελέγχει τα υποβληθέντα στοιχεία και προβαίνει σε: - Εγγραφή της Κοιν.Σ.Επ. στο Μητρώο, - Έκδοση Βεβαίωσης Εγγραφής η οποία ισχύει μόνο για έναρξη δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ. (Προσοχή: υπάρχει προθεσμία ενός μηνός για την έναρξη δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ.), - Σήμανση του καταστατικού και αποστολή του στην Κοιν.Σ.Επ. Στάδιο 2 ο : Υποβολή πρόσθετων στοιχείων: Η Κοιν.Σ.Επ. υποβάλλει στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας (εντός προθεσμίας δύο μηνών από την αρχική εγγραφή της): - Αίτηση καταχώρισης πρόσθετων στοιχείων (ακριβή διεύθυνση της έδρας της, τη Δ.Ο.Υ στην οποία υπάγεται, Α.Φ.Μ. και Κ.Α.Δ., το ετήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων και τη σύνθεση της Διοικούσας Επιτροπής) - Βεβαίωση Έναρξης Δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ. - Πρακτικό συγκρότησης σε σώμα της Διοικούσας Επιτροπής. Το Τμήμα Μητρώου ελέγχει τα υποβληθέντα στοιχεία και προβαίνει σε: - Έγκριση του αιτήματος καταχώρισης πρόσθετων στοιχείων. - έκδοση Βεβαίωσης Εγγραφής (ισχύει έως την υποβολή του πρώτου Ετήσιου Προγράμματος Δραστηριοτήτων και Απολογισμού, οπότε αντικαθίσταται από το Πιστοποιητικό Μέλους του Μητρώου). 16

17 2.16 Πότε ολοκληρώνεται η σύσταση της Κοιν.Σ.Επ.; Με την ολοκλήρωση του δεύτερου σταδίου στη διαδικασία εγγραφής της Κοιν.Σ.Επ. στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας (έγκριση του αιτήματος καταχώρισης πρόσθετων στοιχείων και έκδοση βεβαίωσης Εγγραφής), ολοκληρώνεται η σύσταση της επιχείρησης Τι συμβαίνει αν τα δικαιολογητικά είναι ελλιπή ή λανθασμένα; Το Τμήμα Μητρώου ζητά συμπληρωματικά στοιχεία ή διορθώσεις τα οποία θα πρέπει να προσκομίσει η Κοιν.Σ.Επ. εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Αν δεν συμπληρωθούν ή διορθωθούν τα στοιχεία που ζητά το Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας στην προθεσμία που έχει τεθεί, προβλέπεται η απόρριψη του αιτήματος εγγραφής ή, σε μεταγενέστερο στάδιο, ακόμη και η διαγραφή της Κοιν.Σ.Επ. από το Μητρώο. Για την πληρέστερη ενημέρωση για τις δυνατότητες που παρέχει ο συγκεκριμένος τύπος επιχείρησης καθώς και για τις ιδιαιτερότητές του, συστήνουμε να αναζητήσετε το σχετικό θεσμικό πλαίσιο στην ιστοσελίδα της Ειδικής Υπηρεσίας για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ( Ταχ. Δ/νση: Κοραή 4, Αθήνα (3ος όροφος) Τ.Κ , Τηλέφωνα επικοινωνίας: ,

18 3. Στοχευμένα Χρηματοδοτικά εργαλεία 3.1 Προγράμματα ΕΣΠΑ Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, και συγκεκριμένα του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» (ΕΠΑΝΑΔ), αναμένεται να ξεκινήσει το Πρόγραμμα επιχορήγησης Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.), με την ακριβή ημερομηνία να μην είναι ξεκάθαρη στη δεδομένη χρονική στιγμή. Στόχος του προγράμματος θα είναι η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης μέσω της ανάπτυξης του θεσμού της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στη χώρα μας. Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί με την άμεση χρηματοδότηση Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) που ιδρύονται βάσει του Ν.4019/2011 όπως αυτός ισχύει, και την παράλληλη δημιουργία μηχανισμών υποστήριξης κάθε φάσης λειτουργίας των Κοιν.Σ.Επ. Η κάθε Κοιν.Σ.Επ. θα πρέπει να αποτελείται κατ ελάχιστον από 5 ωφελούμενους και επιχορηγείται με ποσό από έως , βάσει μιας σειράς προϋποθέσεων. Το πρόγραμμα θα αφορά: ανέργους ηλικίας από 18 έως 29 ετών, οι οποίοι θα απασχοληθούν ως εργαζόμενοι στις Κοιν.Σ.Επ. και οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να συστήσει μία Κοινωνική Συνεταιριστική επιχείρηση. Επίσης, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης για ευάλωτες ομάδες (Άτομα με αναπηρίες, εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες, οροθετικοί, φυλακισμένοι/αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες) και ειδικές ομάδες του πληθυσμού (νέοι άνεργοι, μακροχρόνια άνεργοι, άνεργες γυναίκες, άνεργοι άνω των 50 ετών, αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών, μέλη πολύτεκνων οικογενειών, γυναίκες θύματα κακοποίησης, αναλφάβητοι, κάτοικοι απομακρυσμένων ορεινών και νησιωτικών περιοχών, άτομα με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, μετανάστες και πρόσφυγες). Ο προβλεπόμενος συνολικός αριθμός ωφελούμενων ανέρχεται στους και υπεύθυνη θα είναι η Ειδική Υπηρεσία για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία. 5 Εξάλλου, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου για την Κοινωνική Οικονομία, και συγκεκριμένα στις Δράσεις 8-10, προβλέπονται επιχορηγήσεις, επιχειρηματικών σχεδίων Κοιν.Σ.Επ. (με προβλεπόμενη έναρξη τον Μάρτιο του 2013), κεφαλαίων στη βάση δημιουργούμενων θέσεων απασχόλησης (με προβλεπόμενη έναρξη τον Ιούνιο του 2013), καθώς και συμπληρωματική επιστρεπτέα επιχορήγηση (με προβλεπόμενη έναρξη επίσης τον Μάρτιο του 2013). Ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός για τις τρεις δράσεις είναι εκατ.. 6 Οι τρεις δράσεις οι οποίες προβλέπονται στο Στρατηγικό Σχέδιο περιγράφονται στον παρακάτω πίνακα: Κατά πόσο η προβλεπόμενη δράση στο πλαίσιο του ΕΠΑΝΑΔ θα αποτελέσει και την υλοποίηση των δράσεων του Στρατηγικού Σχεδίου ή θα ακολουθήσουν και άλλες δράσεις δεν είναι ξεκάθαρο. 18

19 Πίνακας 3: Προβλεπόμενες Δράσεις στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου για την Κοινωνική Οικονομία Δράση Δράση 8 Επιχορήγηση των αρχικών επιχειρησιακών σχεδίων των Κοιν.Σ.Eπ. για αγορά εταιρικών μεριδίων από εργαζόμενους Λεπτομέρειες Ημερομηνία: Μάρτιος 2013 Π/Υ: (ενιαίος Π/Υ με δράσεις 9 και 10) Δικαιούχοι: Δυνητικοί δικαιούχοι είναι όλα τα φυσικά πρόσωπα που απαρτίζουν την αρχική εταιρική σύνθεση της Κοιν.Σ.Eπ. και έχουν ταυτόχρονα την ιδιότητα του εργαζόμενου σ αυτή. Ποσό ενίσχυσης: 5.000,00 για δικαιούχο ΑμεΑ, 4.000,00 για δικαιούχο από λοιπές ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, 3.000,00 για δικαιούχο από ειδικές ομάδες πληθυσμού. Όροι χρηματοδότησης: Για τη λήψη της ενίσχυσης απαιτείται η προσκόμιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής μέχρι την υλοποίηση του δείκτη φυσικού αντικειμένου ο οποίος ορίζεται στη λειτουργία της Κοιν.Σ.Eπ. για μία τριετία. Οι δικαιούχοι έχουν την υποχρέωση να διατηρήσουν την εταιρική τους ιδιότητα για τρία έτη από τη λήψη της ενίσχυσης Ο ανώτατος αριθμός δικαιούχων ανά Κοιν.Σ.Eπ. καθορίζεται σε 10 Κάθε φυσικό πρόσωπο μπορεί να λάβει ενίσχυση για αγορά εταιρικού μεριδίου μόνο σε μία Κοιν.Σ.Eπ. σε χρονικό διάστημα μίας τριετίας Στόχος: Ενίσχυση της κεφαλαιοποίησης 500 περίπου Κοιν.Σ.Eπ. για το Ημερομηνία: Ιούνιος 2013 Δράση 9 Επιχορήγηση κεφαλαίου στη βάση των δημιουργούμενων θέσεων απασχόλησης Δράση 10 Συμπληρωματική επιστρεπτέα επιχορήγηση Π/Υ: (ενιαίος Π/Υ με δράση 8 και 10) Δικαιούχοι: Επιλέξιμοι φορείς για επιχορήγηση είναι οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας. Επιπλέον θα πρέπει να έχουν κλείσει την πρώτη τους διαχειριστική χρήση ή σε περίπτωση υπερδωδεκάμηνης χρήσης- να έχουν υποβάλλει στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας το πρώτο Ετήσιο Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων και Απολογισμού Στις επιχορηγούμενες νέες θέσεις απασχόλησης μπορούν να συνυπολογίζονται θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν έξι μήνες μετά την ίδρυση της Κοιν.Σ.Eπ. και μέχρι της υποβολή του αιτήματος χρηματοδότησης, καθώς και θέσεις που πρόκειται να δημιουργηθούν στη συνέχεια Ποσό ενίσχυσης: για κάθε νεοπροσλαμβανόμενο εργαζόμενο με Αναπηρία 5.000,00, από λοιπές ευάλωτες ομάδες πληθυσμού 4.000,00, από ειδικές ομάδες πληθυσμού 3.000,00 Όροι χρηματοδότησης: Να έχει υποβληθεί και εγκριθεί στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας το πρώτο Ετήσιο Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων και Απολογισμού της Κοιν.Σ.Eπ. Οι θέσεις απασχόλησης που έχουν δηλωθεί κατά την υποβολή της πρότασης θα πρέπει να διατηρούνται για χρονικό διάστημα δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία πρόσληψης Εξαιρετικά, στην περίπτωση κατά την οποία τα πραγματοποιηθέντα έσοδα της Κοιν.Σ.Eπ. κατά την τριετία αναφοράς δεν υπερβαίνουν το ήμισυ της δημόσιας επιχορήγησης, η επιχορήγηση επιστρέφεται στο σύνολό της ως αχρεωστήτως καταβληθείσα Η σχετική επιχορήγηση αφορά σε πλήθος νεοπροσλαμβανόμενων εργαζόμενων που δεν θα υπερβαίνει το 150% του αρχικού προσωπικού και σε κάθε περίπτωση τα 15 άτομα ανά Κοιν.Σ.Eπ. Εφαρμογή: Η επιχορήγηση δίνεται ως κάτωθι: 1. Εφάπαξ για κάθε νέα θέση εργασίας που έχει δημιουργηθεί από το πέρας του πρώτου εξαμήνου μετά την ίδρυση της Κοιν.Σ.Eπ. και μέχρι την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης. 2. Για τις θέσεις εργασίας που προβλέπεται να δημιουργηθούν σύμφωνα με το υποβαλλόμενο αίτημα χρηματοδότησης, η επιχορήγηση θα δίνεται ως εξής: σε περίπτωση έκδοσης εγγυητικής επιστολής λήψης προκαταβολών κρατικών ενισχύσεων: Εφάπαξ με την προσκόμιση της εγγυητικής επιστολής σε περίπτωση μη έκδοσης εγγυητικής επιστολής: i. Το 25% εντός 5 μηνών από την έκδοση της απόφασης ένταξης ii.αποπληρωμή του υπολοίπου εντός 14 μηνών μετά την απόφαση ένταξης Συμπληρωματικά με τις Δράσεις 8 και 9. 19

20 3.2 Το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας Η σύσταση του Ταμείου Κοινωνικής Οικονομίας προβλέπεται από τον Ν.4019/2011, με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Εργασίας, η οποία δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο για την Κοινωνική Οικονομία δίνει κάποιες πρώτες κατευθύνσεις, υπονοώντας ότι το Ταμείο θα λειτουργήσει ως Φορέας Μικροπιστώσεων. Ένας τέτοιος φορέας φαίνεται ότι προωθείται και από την Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα (Task Force), ο οποίος, όμως, δε θα αφορά μόνο τις Κοιν.Σ.Επ., αλλά γενικότερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 7 Δεν είναι, λοιπόν, ξεκάθαρο πως ακριβώς θα λειτουργήσει το Ταμείο και αν θα δίνει απευθείας δάνεια σε Κοιν.Σ.Επ. ή αν θα λειτουργεί μόνο ως εγγυητικός μηχανισμός ώστε οι πιθανοί κοινωνικοί επιχειρηματίες να παίρνουν δάνεια από συμβατικές τράπεζες ή μικροπιστωτικά ιδρύματα. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί ότι σε Ευρωπαϊκό πλαίσιο λειτουργεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Μικροχρηματοδοτήσεων Progress, ο οποίος δίνει εγγυήσεις σε παρόχους μικρό-χρηματοδοτήσεων, και κατά συνέπεια αναλαμβάνει από κοινού τον κίνδυνο ζημίας, ενώ χρηματοδοτεί και την αύξηση των ποσών που διατίθενται για μικροδάνεια. Ο σχετικός φορέας/ πάροχος για την Ελλάδα είναι η Παγκρήτια Τράπεζα και το πρόγραμμα χρηματοδοτεί τις εξής κατηγορίες 8 : έναρξη ελεύθερου επαγγέλματος ή σύσταση / επέκταση μικροεπιχείρησης με λιγότερους από δέκα υπαλλήλους), ιδίως μία κοινωνική επιχείρηση, άνεργους, όσους/όσες προέρχονται από προσωρινή απόσυρση από την αγορά εργασίας όσους/όσες αντιμετωπίζουν δυσκολία πίστωσης (γυναίκα, πολύ νέος/ ηλικιωμένος, μειονοτική ομάδα, άτομα με αναπηρία, κ.λπ.). Βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση δανείου στο πλαίσιο αυτό είναι η παρουσίαση ενός βιώσιμου επιχειρηματικού σχεδίου από την αιτούμενη Κοιν.Σ.Επ.. 7 Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα, Τριμηνιαία Έκθεση, Απρίλιος

21 3.3 Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ), Προγραμματική Περίοδος (το νέο ΕΣΠΑ) Στο πλαίσιο του ΣΕΣ, οι «κοινωνικές επιχειρήσεις» αποτελούν επενδυτική προτεραιότητα τόσο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), όσο και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), για την επόμενη προγραμματική περίοδο (στο πλαίσιο του θεματικού στόχου 9 «προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας»). Επιπλέον στον κανονισμό για το «Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο » (Κ.Σ.Π), η «Προώθηση της κοινωνικής οικονομίας και των κοινωνικών επιχειρήσεων» αποτελεί μία από τις 6 βασικές κατηγορίες δράσεων για το ΕΚΤ στα πλαίσια της προώθησης της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας. Επιπλέον, η Πρωτοβουλία για την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιλαμβάνει τρεις κατευθύνσεις και συγκεκριμένα: τη διευκόλυνση των κοινωνικών επιχειρήσεων στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση, τη βελτίωση της προβολής των κοινωνικών επιχειρήσεων και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, τη βελτίωση και τον διευρωπαϊκό συντονισμό των κοινωνικών επιχειρήσεων

22

23 23

24 Αντιπλοιάρχου Π. Ν. Παναγιώτη Βλαχάκου 38-40, Πειραιάς Τηλ.: , fax: