Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση Προγραμμάτων Σπουδών. Καθ. Γιώργος Σταμέλος Μέλος της Α.ΔΙ.Π

Transcript

1 Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση Προγραμμάτων Σπουδών Καθ. Γιώργος Σταμέλος Μέλος της Α.ΔΙ.Π

2 1. Η Πιστοποίηση εντάσσεται σε συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο (ν.4009/11) Η ΑΔΙΠ αναλαμβάνει εκτός από τη διασφάλιση της ποιότητας και την πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών Οι ΜΟΔΙΠ αναλαμβάνουν το εσωτερικό σύστημα διασφάλισης ποιότητας των ΑΕΙ

3 2. Πλαίσιο Αναφοράς E.X.A.E. Συμβατότητα, συνεκτικότητα των συστημάτων της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ευρώπη Αρχές και κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διασφάλιση της Ποιότητας European Standards & Guidelines (ESG) Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων & Framework for Qualifications of the European Higher Education Area. (διευκόλυνση κινητικότητας)

4 3. Διαδικασίες Πιστοποίησης: Οδικός Χάρτης Η ΑΔΙΠ Προτείνει ένα πρότυπο έντυπο υποβολής πρότασης πιστοποίησης προγράμματος σπουδών Συγκροτεί επιτροπές ομοειδών Τμημάτων με στόχο τη δημιουργία «προτύπων» αναφοράς (Subject benchmark statements) Συγκροτεί επιτροπές εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για την πιστοποίηση προγραμμάτων σπουδών

5 3. Διαδικασίες Πιστοποίησης: Οδικός Χάρτης Οι ΜΟΔΙΠ είναι υπεύθυνες (και θα πιστοποιηθούν για αυτό) για το εσωτερικό σύστημα διασφάλισης ποιότητας του κάθε ΑΕΙ

6 3.1. Κριτήρια Πιστοποίησης ΜΟΔΙΠ a. Θέσπιση σαφών και καθορισμένων στόχων για τη διασφάλιση και τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των προγραμμάτων σπουδών και των υποστηρικτικών υπηρεσιών του ιδρύματος, b. Διαδικασία σχεδιασμού πολιτικής, αποτελεσματική οργάνωση και διαδικασία λήψης αποφάσεων για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας, c. Διαδικασία εφαρμογής της πολιτικής για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας d. Τεκμηριωμένη βελτίωση της ποιότητας. Διαδικασία Πιστοποίησης Επαληθεύει ότι υπάρχει ΣΔΠ, είναι γνωστό σε όλους, και λειτουργεί αποτελεσματικά με στόχο τη δημιουργία δράσεων βελτίωσης για την ενδυνάμωση της ποιότητας

7 4. Οι ενέργειες της ΑΔΙΠ (1) Προτείνει πρότυπο έντυπο υποβολής πιστοποίησης προγράμματος σπουδών ( content&view=article&id=154&itemid=253 &lang=el)

8 4. Οι ενέργειες της ΑΔΙΠ (2) Συγκροτεί επιτροπές ομοειδών Τμημάτων στόχος: η δημιουργία «προτύπων» αναφοράς (Subject benchmark statements) σύνθεση επιτροπής: οι επικεφαλείς των Τμημάτων (Πρόεδροι) 1 μέλος επιμελητηρίου/ενώσεων/σωματείων/ επιστημονικών συλλόγων 2 διεθνείς εμπειρογνώμονες 1 Εκπρόσωπος φοιτητών / σπουδαστών 1 μέλος της ΑΔΙΠ (συντονιστής)

9 4. Οι ενέργειες της ΑΔΙΠ (3) Συγκροτεί επιτροπές εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για την πιστοποίηση προγραμμάτων σπουδών με τη διαδικασία που είναι ήδη γνωστή από την εξωτερική αξιολόγηση

10 5. Κάποιες ερωτήσεις 5.1. Τι διαφέρει η πιστοποίηση από την αξιολόγηση; Η πιστοποίηση είναι μορφή αξιολόγησης Η διαφορά έγκειται στην ύπαρξη ενός «πρότυπου» αναφοράς (Subject benchmark statements) Συνεπώς, το προς πιστοποίηση πρόγραμμα σπουδών αξιολογείται ως προς το «πρότυπο» Στο τέλος της διαδικασίας υπάρχει αιτιολογημένη βαθμολόγηση της Επιτροπής των εμπειρογνωμόνων Απόφαση από την ΑΔΙΠ για το πρόγραμμα σπουδών Θετική (με ισχύ που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 8 έτη) Θετική υπό όρους (αναφέρονται τα κριτήρια που δεν ικανοποιούνται και τίθεται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ικανοποίησή τους) Αρνητική

11 5.1. Τι διαφέρει η πιστοποίηση από την αξιολόγηση; (συνέχεια) 5. Αν εκδοθεί αρνητική απόφαση πιστοποίησης, ο Υπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων μπορεί, με απόφασή του, να περιορίσει τη χρηματοδότηση του ιδρύματος και την εισαγωγή νέων φοιτητών στο πρόγραμμα σπουδών ή το ίδρυμα, ανάλογα με το αντικείμενο της πιστοποίησης (πρόγραμμα σπουδών ή εσωτερικό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας του ιδρύματος). Με την ίδια απόφαση παρέχεται στους φοιτητές των προγραμμάτων σπουδών ή των ιδρυμάτων αυτών η δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους σε άλλο πιστοποιημένο πρόγραμμα σπουδών ή ίδρυμα, αντίστοιχα, και ρυθμίζονται τα σχετικά θέματα (άρθρο71, Ν.4009/2011).

12 5.2. Ο νομικός ορισμός της πιστοποίησης Η πιστοποίηση είναι διαδικασία εξωτερικής αξιολόγησης με βάση συγκεκριμένα, προκαθορισμένα, διεθνώς αποδεκτά και εκ των προτέρων δημοσιοποιημένα ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια και δείκτες. Σκοπός της πιστοποίησης είναι η εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης, καθώς και η αποτελεσματικότητα και διαφάνεια της συνολικής λειτουργίας των Α.Ε.Ι. (66.4 ν.4009)

13 5.3. Τι περιλαμβάνει το «πρότυπο αναφοράς»; (ένα παράδειγμα) Contents Preface Foreword iii v Introduction 1 Nature and extent of education studies 1 The subject in context 2 Defining principles 3 Subject strands 3 Teaching, learning and assessment 5 Benchmark standards 6 Appendix A - Membership of the review group for the subject benchmark statement for education studies 9 Appendix B - Membership of the original benchmarking group for education studies 10

14 5.4. Υπάρχουν ήδη τέτοια «πρότυπα»; Στην Ελλάδα όχι και είναι το ζητούμενο Στο διεθνή χώρο ναι (σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι περισσότερες χώρες το έχουν κάνει, κυρίως κατά τη δεκαετία του 2000) Δύο παράδειγμα: ect-guidance/pages/honours-degree-benchmarkstatements.aspx ce/documents/standardforite.pdf

15 5.5. Ως προς τη διαδικασία υπάρχουν προτεραιότητες; Ναι Νέα τμήματα Σχεδίου Αθηνά / Νέα Προγράμματα Σπουδών Τμήματα τα οποία δεν έχουν ολοκληρώσει διαδικασίες αξιολόγησης Τμήματα για τα οποία έχει παρέλθει 4ετία από εξωτερική αξιολόγηση

16 Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν ιδιαιτερότητες ως προς τη διαδικασία; Ναι. Εφαρμογή σε δύο στάδια για νέα προγράμματα I. Αρχική (πρόδρομη) πιστοποίηση νέου Π.Σ. Δεν απαιτείται επί τόπου επίσκεψη Μπορεί να περιλαμβάνει ομοειδή τμήματα Βασικά κριτήρια: Στόχοι, Μαθησιακά Αποτελέσματα Π.Σ, Ζήτηση Προσόντων / Δομή Προγράμματος Σπουδών / Ακαδημαϊκό Προσωπικό Αποδίδεται Πρόδρομη Πιστοποίηση με ενδεχόμενες παρατηρήσεις και χρόνο θεραπείας έως περίπου 4 εξάμηνα ανάλογα με τη βαρύτητα των τελευταίων II. Τελική Πιστοποίηση Υποβάλλονται συμπληρωματικά στοιχεία μετά την παρέλευση της προθεσμίας, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις Πλήρης εξέταση των κριτηρίων και επί τόπου επίσκεψη. Εισήγηση επιτροπής και απόφαση ΑΔΙΠ.

17 5.6. Υπάρχουν κάποιες άλλες διαφοροποιήσεις ως προς τη πιστοποίηση προγραμμάτων σπουδών; Ναι, γιατί υπάρχουν: Νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα 7 επαγγέλματα Π.Δ. 38/10 Ιατρού, Νοσηλευτών, Οδοντιάτρου, Κτηνιάτρου, Μαίας/Μαιευτή, Φαρμακοποιού και Αρχιτέκτονα υπάρχει εκτενής περιγραφή των προϋποθέσεων που πρέπει να πληροί η παρεχόμενη εκπαίδευση (διάρκεια, μαθήματα, πρακτική άσκηση με συγκεκριμένες μορφές και αποτελέσματα, κ.λ.π. άρθρα Π.Δ. 38/2010)Π.Δ. 38 Επαγγέλματα που ελέγχονται από Επιμελητήρια, Επαγγελματικούς συλλόγους (άδεια άσκησης επαγγέλματος) Μηχανικών, Δικηγόρου, Λογιστή, κ.λπ. Λοιπά

18 5.6.1.Προσοχή! Η πιστοποίηση δεν απονέμει επαγγελματικά δικαιώματα, η κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων είναι μια εντελώς διαφορετική διαδικασία

19 5.7. Τι πρέπει να προσέξει κανείς στην πιστοποίηση Η πιστοποίηση αξιολογεί ένα πρόγραμμα σπουδών Το πρόγραμμα σπουδών πρέπει να βασίζεται στα μαθησιακά αποτελέσματα Σύμφωνα με την αριθμ.φ5/89656/β3/ (ΦΕΚ1466/Β / ) Υπουργική Απόφαση «Μαθησιακά αποτελέσματα είναι το σύνολο των γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που oι φοιτητές ή σπουδαστές θα πρέπει να γνωρίζουν, να καταλαβαίνουν ή να είναι σε θέση να κάνουν μετά την επιτυχή ολοκλήρωση μιας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας, μακράς ή βραχείας. Τα μαθησιακά αποτελέσματα καθορίζονται εκάστοτε επακριβώς από τους οικείους διδάσκοντες ή υπεύθυνους για κάθε επιμέρους αυτοτελές εκπαιδευτικό συστατικό στοιχείο και δραστηριότητα του προγράμματος σπουδών και περιγράφονται αναλυτικά στον Ενημερωτικό Οδηγό Σπουδών κάθε Α.Ε.Ι.».

20 5.8. Ποιά η διαφορά ενός προγράμματος σπουδών εκφρασμένου σε μαθησιακά αποτελέσματα; Δεν αρκεί να λέει κάποιος ότι σπουδάζει μια επιστήμη (πχ. μαθηματικός) αλλά πρέπει να γνωρίζει ποια είναι τα προσόντα του

21 5.8.1.Τι είναι τα προσόντα; Τα προσόντα είναι γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες που ένας πτυχιούχος πρέπει να διαθέτει με βάση το πρόγραμμα σπουδών που ολοκλήρωσε

22 5.8.2.Τι άλλο πρέπει να ξέρει κανείς για τα προσόντα; Τα προσόντα πρέπει να βρίσκονται σε αρμονία με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (και το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό) Τα πτυχία της ανώτατης εκπαίδευσης εντάσσονται στο 6 ο (πτυχίο), 7 ο (μεταπτυχιακό) και 8 ο (διδακτορικό) επίπεδο

23 5.8.3.Σύμφωνα με το εθνικό πλαίσιο προσόντων Τα επίπεδα 6, 7 και 8 έχουν τις εξής γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες: TYPE SPECIFICATION.docx Συνεπώς, κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων σπουδών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα πιο πάνω

24 5.9. Ποιά τα Κριτήρια Πιστοποίησης Προγραμμάτων Σπουδών; Άρθρο 72 Κριτήρια Πιστοποίησης του Ν.4009/11 α. η ακαδημαϊκή φυσιογνωμία και ο προσανατολισμός του Π.Σ. β. τα μαθησιακά αποτελέσματα και τα επιδιωκόμενα προσόντα σύμφωνα με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Ανώτατης Εκπαίδευσης. γ. η δομή και η οργάνωση του προγράμματος σπουδών δ. η ποιότητα και αποτελεσματικότητα του διδακτικού έργου, όπως τεκμηριώνεται ιδίως από την αξιολόγηση από τους φοιτητές, ε. η καταλληλότητα των προσόντων του διδακτικού προσωπικού στ. η ποιότητα του ερευνητικού έργου της ακαδημαϊκής μονάδας ζ. ο βαθμός σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα η. η ζήτηση στην αγορά εργασίας των αποκτώμενων προσόντων θ. η ποιότητα των υποστηρικτικών υπηρεσιών. ι. η στρατηγική του τμήματος

25 Πιστοποίηση Προγραμμάτων Σπουδών Άρθρο 72.3 Κριτήρια Πιστοποίησης του Ν.4009/11 Πρόσθετα Ειδικά Κριτήρια Με απόφαση του Συμβουλίου της Αρχής, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, διαμορφώνονται πρόσθετα κριτήρια για τα προγράμματα σπουδών που οδηγούν στην άσκηση νομοθετικώς ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων σύμφωνα με την περίπτωση α της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του π.δ. 38/2010 (Α 78), ώστε να διασφαλίζεται ότι τα συγκεκριμένα προγράμματα σπουδών ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις εκπαιδευτικές και θεσμικές απαιτήσεις των οικείων επαγγελματικών κλάδων. Για το σκοπό αυτόν, η Αρχή συνεργάζεται με τις αντίστοιχες επαγγελματικές ενώσεις και επιμελητήρια.

26 Σε τι διαφέρουν αυτά τα κριτήρια από τα αντίστοιχα της αξιολόγησης; Μόνο σε ένα σημείο. Θα κριθούν σε σχέση με το «πρότυπο» αναφοράς (subject benchmark statements) που θα έχουν συντάξει οι Επιτροπές μετά από πρωτοβουλία της ΑΔΙΠ.

27 5.10. Πρότυπο Πρότασης Ακαδημαϊκής Πιστοποίησης Προγράμματος Σπουδών (1/3) 1. Ιστορικό 1.1. Δημιουργία Νέου Προγράμματος Σπουδών 1.2. Προηγούμενες πιστοποιήσεις / αξιολογήσεις 1.3. Εσωτερικές διαδικασίες 1.4. Παρούσα Κατάσταση 2. Περιγραφή Προγράμματος Σπουδών 2.1. Τίτλος του Προγράμματος Σπουδών 2.2. Σκοπός και Αντικείμενο του Προγράμματος Σπουδών 2.3. Μαθησιακά αποτελέσματα του Προγράμματος Σπουδών 2.4. Σύνδεση των στόχων του Προγράμματος Σπουδών με την αγορά εργασίας 2.5. Συμβατότητα σε σχέση με το Ευρωπαϊκό και Διεθνές Περιβάλλον (benchmarking) 2.6. Δομή του Προγράμματος Σπουδών

28 5.10. Πρότυπο Πρότασης Ακαδημαϊκής Πιστοποίησης Προγράμματος Σπουδών (2/3) 3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών 3.1 Γενικές Πληροφορίες 3.2 Μαθησιακά αποτελέσματα (ειδικά και γενικά) Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος. Οδηγίες: -Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης -Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης -Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων 3.3 Περιεχόμενο μαθήματος 3.4 Διδακτικές και Μαθησιακές μέθοδοι - Αξιολόγηση Αυτοτελείς διδακτικές δραστηριότητες Απόδοση πιστωτικών μονάδων Οργάνωση διδασκαλίας - Χρήση ΤΠΤ - Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης

29 5.10. Πρότυπο Πρότασης Ακαδημαϊκής Πιστοποίησης Προγράμματος Σπουδών (3/3) 4. Οργάνωση του Εκπαιδευτικού Έργου 4.1. Στελέχωση του Τμήματος Συνοπτικός Πίνακας Διδασκόντων 4.3. Πίνακας αντιστοίχησης Διδασκόντων - Μαθημάτων 4.4. Διδακτικό Έργο 4.5. Διοίκηση του τμήματος. 5. Ερευνητικό έργο του τμήματος 6. Υποδομές Υποστηρικτικές υπηρεσίες 6.1. Υποδομές που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη του διδακτικού έργου 6.2. Αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών 6.3. Υποστηρικτικές υπηρεσίες 7. Πίνακες

30 5.11. Ολοκληρώνοντας Πιστοποίηση Βελτίωση της Ποιότητας Η βελτίωση της ποιότητας είναι μία συνεχής διαδικασία Απαιτεί ατομική και συλλογική δέσμευση και συνεχή προσπάθεια Προέρχεται κυρίως από τις εσωτερικές διαδικασίες εντός κάθε ακαδημαϊκής μονάδας Οι διαδικασίες πιστοποίησης Π.Σ. είναι ένα εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση.

31