ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ. Παρουσιάσεις από το βιβλίο Σύγχρονη Εργονοµία Λάµπρου Λάϊου Μαρία Γιαννακοπούλου Σιουτάρη

Transcript

1 ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ Παρουσιάσεις από το βιβλίο Σύγχρονη Εργονοµία Λάµπρου Λάϊου Μαρία Γιαννακοπούλου Σιουτάρη 1

2 ΚΕΦ.. 11 ΗΧΟΙ & ΘΟΡΥΒΟΙ Σύγχρονη Εργονοµία Σεπτέµβριος

3 Τι µας προσφέρει η ακοή ΑΚΟΗ = επικοινωνία / συνεννόηση µουσική διασκέδαση Σεπτέµβριος

4 Γιατί υπάρχει τόσο πολύς θόρυβος Ως θόρυβος θεωρείται κάθε ενοχλητικός ήχος Ο θόρυβος είναι δηµιούργηµα της βιοµηχανικής εξέλιξης Οι δυνατοί θόρυβοι καταστρέφουν την ακοή, επηρεάζουν αρνητικά την απόδοση ή απλώς ενοχλούν Η ενέργεια που εκλύεται µε την µορφή θορύβου είναι µικρή οπότε δεν υπάρχει οικονοµικό κίνητρο εκµετάλλευσης της ενέργειας του θορύβου από τις επιχειρήσεις π.χ. η ενέργεια του θορύβου από κινητήρα αεροσκάφους ισχύος kw, ανέρχεται σε µερικές δεκάδες kw Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.1, σελ.409 4

5 ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΑΥΤΙ Το εξωτετρικό µέρος του αυτιού φέρει ένα πτερύγιο το οποίο είναι συλλέκτης ήχων. Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.2, σελ

6 ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΑΥΤΙ Οι ατµοσφαιρικές ταλαντώσεις (ήχοι) µετατρέπονται σε µηχανικές ταλαντώσεις στο τύµπανο και µέσω των συνδεδεµένων οσταρίων (της σφύρας, του άκµονα και του αναβολέα), µεταφέρονται στον κοχλία. Η ευσταχιανή σάλπιγγα έχει ως σκοπό τη διατήρηση της ατµοσφαιρικής πίεσης στο µέσο αυτί ώστε αυτό να λειτουργεί σωστά. Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.2, σελ

7 ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΑΥΤΙ Ο κοχλίας περιέχει υγρό και τριχίδια. Το υγρό είτε µεταφέρει την υδροστατική πίεση είτε το στροβιλισµό στατριχίδια και η κίνησή τους µετατρέπεται σε νευρικές (ηλεκτροχηµικές) ώσεις οπότε ο εγκέφαλος αντιλαµβάνεται: είτε τους ήχους είτε ερµηνεύει τη σχετική θέση σώµατος/ περιβάλλοντος ώστε το σώµα ναισορροπεί Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.2, σελ

8 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΗΧΟΣ Ήχος είναι κύµα πίεσης που διαδίδεται σε ένα µέσον (συνήθως την ατµόσφαιρα) Το κύµα αυτό αποτελεί το ερέθισµα της ακοής Το αυτί αντιλαµβάνεται τα επάλληλα πυκνώµατα και αραιώµατα των µορίων της ατµόσφαιρας της πίεσης του αέρα στο αυτί. Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.2, σελ.411 8

9 ΗΧΟΣ ΑΥΤΙ ΑΝΤΙΛΗΨΗ Ήχος Κίνηση των µορίων των σωµάτων η ενέργεια των οποίων µπορεί να συλληφθεί από τα ακουστικά όργανα του ανθρώπου και να ερµηνευθούν ανάλογα από τον εγκέφαλο (παλµική κινητική ενέργεια δυναµική αποθηκευµένη ενέργεια = ηχητική πίεση ηλεκτροχηµική ενέργεια = αντίληψη) Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.2, σελ.411 9

10 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΗΧΟΣ Ήχος = όνηση (ηχητική πίεση) Αέρας 344 m/s Νερό 1525 m/s Χαλκός Χάλυβας 3353 m/s 4877 m/s Θόρυβος = Ενοχλητική δόνηση 8 7 Αρµονία = Ευχάριστη δόνηση Σεπτέµβριος

11 ΤΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΗΧΟΥ Το εύρος των ταλαντώσεων δηλ. η µέγιστη αλλαγή της ατµοσφαιρικής πίεσης πάνω και κάτω από την πίεση του περιβάλλοντος Η συχνότητα του ήχου, την οποία αντιλαµβανόµαστε σαν «ύψος» («µπάσα» - «πρίµα») Η γωνία φάσης ενός ηχητικού κύµατος εντός µιας περιόδου Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.3, σελ

12 ΤΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΗΧΟΥ περίοδος αριθµός µεγίστων / δευτερόλεπτο = συχνότητα ένταση ήχου (όπως µετράται σε στιγµιαία µέτρηση) Σεπτέµβριος

13 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ Ηχητική ενέργεια ~ ηχητικής πίεσης Το ανθρώπινο αυτί ακούει πιέσεις σε µία ευρύτατη κλίµακα από 1 έως φορές την µικρότερη πίεση δηλαδή από Pa 2 Pa (20x Pa) Λόγω του µεγάλου αριθµητικού εύρους των πιέσεων στη φύση που ακούγονται από το ανθρώπινο αυτί καταγράφηκε στην λογαριθµική κλίµακα db Σεπτέµβριος

14 Η ΕΝΤΑΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΜΕΤΡΑΤΑΙ ΣΕ dβ Αποδίδεται από την έκφραση: SPL = 20 log (P/p) P η ρίζα της µέσης τετραγωνικής τιµής (Root Mean Square) της ηχητικής πίεσης του ερεθίσµατος p η ηχητική πίεση αναφοράς (συνήθως ένας µόλις αντιληπτός ήχος, το κατώφλι ακοής που στην περιοχή συχνοτήτων από 1000 έως 5000Hz είναι 20 µpascal η 20µΝ µν/ m 2 ) Ο δεκαπλασιασµός της ηχητικής πίεσης αντιστοιχεί µε αύξηση 20 db Φίλτρο Α db(a) προσοµοιάζει τη λειτουργία του ανθρώπινου αυτιού, οπότε οι µετρήσεις του εργασιακού θορύβου γίνονται σε db(a) Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.3, σελ

15 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ Το ανθρώπινο αυτί ανταποκρίνεται σε συχνότητες από Hz Η ευαισθησία του αυτιού εξαρτάται από την συχνότητα. Η µέγιστη ευαισθησία παρουσιάζεται µεταξύ 1, Ηz Μπορούµε να αντιληφθούµε ήχους εντάσεως µεταξύ 0 και 140 db Για να γίνει αντιληπτός ένας ήχος πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 db(a) υψηλότερος του περιβαλλοντικού θορύβου (κατώφλι αντίληψης διαφοράς) Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.3, σελ

16 ΤΟ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Στάθµη ήχου [db] κατώφλιο πόνου ήχοι ορχήστρας ήχοι συνοµιλίας σε απόσταση 1m κατώφλιο ακουστότητας Συχνότητα ήχου [Hz] Σεπτέµβριος

17 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ H ικανότητα αντίληψης µεγάλων συχνοτήτων µειώνεται µε την ηλικία (ανώτατο όριο στα 30, 15 ΚHz, στα 50, 12ΚΗ ΚΗz z, στα 65 6ΚΗ6 ΚΗz) Επαρκής έκθεση σε θορύβους άνω των 100 db προκαλεί µόνιµες βλάβες στην ακοή Μεγάλο ποσοστό του πληθυσµού έχει προβλήµατα ακοής Φάρµακα όπως η ασπιρίνη και η στρεπτοµυκίνη προκαλούν προσωρινή µείωση της ακοής Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.3, σελ

18 Η πίεση ήχων και θορύβων σε dβ, Pascals&psi Τύποι Ήχων db Pascals psi Μερικά στρατιωτικά όπλα 174 1,000 (1.47) ιάσπαση φράγµατος ήχου (14,700µ) Κατώφλι πόνου, 1000 Hz (1470µ) 500m από εµπορικό αεροσκάφος 96 1 (147µ) 15m από επιβατικό αυτοκίνητο, 50Κm/h (14.7µ) Οµιλία σε ήσυχο περιβάλλον σε απόσταση ενός µέτρου από οµιλητή (1.47µ) Κατώφλι µέτρησης ακουοµέτρου, 1000 Hz µ (0.0147µ) Κατώφλι ακοής, 4000 Hz -6 10µ ( µ) Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.3, πιν.11.1, σελ

19 Η πίεση ήχων και θορύβων (παραδείγµατα σε dβ) Ασθενέστερος ήχος που µπορεί να ακουστεί 0 db Ησυχο γραφείο 40 Μεγάλο γραφείο 50 Κανονική συζήτηση 60 Κίνηση αυτοκινητόδροµου 70 Ξυπνητήρι 80 Μεγάλο φορτηγό / υνατή συζήτηση 90 Κοµπρεσέρ / Μοτοσυκλέτα 100 Ηλεκτρικό πριόνι υνατή ροκ µουσική / Κόρνα αυτοκινήτου Αεροπλάνο στην τροχοδρόµηση Οριο έναρξης πόνου Πύραυλος κατά την εκτόξευση 180 Υψηλότερο επίπεδο θορύβου που µπορεί να προκύψει 190 Σεπτέµβριος

20 Οι αρνητικές επιδράσεις του θορύβου διακρίνονται σε: Eπιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισµό Επιδράσεις στην απόδοση από παρεµβολές στην ακοή (π.χ.ξαφνικοί ήχοι) Ενοχλήσεις λόγω ανεπιθύµητων θορύβων και παρεµβολών στον ύπνο Κόπωση λόγω αυξηµένης προσπάθειας για επικοινωνία σε συνθήκες θορύβου Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.5, σελ

21 Αντικειµενικές επιδράσεις Συχνότητα Ένταση ιάρκεια Έκθεσης Απόσταση από Πηγή Σεπτέµβριος

22 Ψυχοακουστικές επιδράσεις Φυσική αντοχή ατόµου (κράση) Αντιλαµβανόµενη ένταση ήχου Χροιά Αιφνίδιο ήχου Σεπτέµβριος

23 Επιπτώσεις του θορύβου στον ανθρώπινο οργανισµό Η ακοή δεν βλάπτεται µόνον από υπερβολικά δυνατούς ήχους µε δραµατικές επιπτώσεις (ρήξη του τύµπανου) Κώφωση επέρχεται µε «ύπουλο» τρόπο από µακροχρόνια έκθεση σε ανεκτούς θορύβους Σε αυτή την περίπτωση η κώφωση οφείλεται σε βλάβη των αισθητικών απολήξεων που µετατρέπουν τον ήχο σε µηχανικές ταλαντώσεις Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.5.1, σελ

24 Επιπτώσεις του θορύβου στον ανθρώπινο οργανισµό Μεταβολή κατωφλίου ακουστότητας [db] κανονική ακοή αµέσως µετά την έκθεση 30min µετά την έκθεση 2 ώρες µετά την έκθεση 4 ώρες µετά την έκθεση Συχνότητα [Hz] Πρόσκαιρη µεταβολή του κατωφλίου ακουστότητας που προκαλείται από έκθεση σε δυνατό ήχο, και η σταδιακή αποκατάσταση της ακοής µε την πάροδο του χρόνου Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.5.1, σελ

25 Οργανικές διαταραχές από έκθεση σε θόρυβο Αύξηση της συγκέντρωσης κορτικοστεροειδών στο αίµα και τον εγκέφαλο και επίδραση στο µέγεθος του φλοιού των επινεφριδίων. Ηλεκτρολυτικές διαταραχές (µαγνησίου, νατρίου, καλίου και ασβεστίου) και µεταβολές στο επίπεδο γλυκόζης του αίµατος. Πιθανές επιδράσεις στην έκκριση γεννητικών ορµονών (sex-hormone) και την δραστηριότητα του θυρεοειδή. Αγγειοσύσπαση, αυξοµειώσεις στην αρτηριακή πίεση και επιπτώσεις στους καρδιακούς µύες. Τα φαινόµενα που έχουν παρατηρηθεί από επίπεδα θορύβου 70 db SPL, επιδεινώνονται µε έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα θορύβου. Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.5.1, σελ

26 Οργανικές διαταραχές από έκθεση σε θόρυβο Εύκολη κόπωση Υψηλή πίεση Εκνευρισµός/ επιθετικότητα/ απάθεια Άγχος Πεπτικές διαταραχές Κεφαλαλγίες Αϋπνίες υσκολία ισορροπίας Μυϊκή τάση Σεπτέµβριος

27 Επιπτώσεις στην εργασία Απώλεια προσοχής υσκολία συγκέντρωσης/αποµνηµόνευσης υσκολία επικοινωνίας Μείωση απόδοσης Αύξηση πιθανότητας λαθών Σεπτέµβριος

28 Αναφερθείσες διαταραχές από θόρυβο ιαταραχές Μείωση οπτικής οξύτητας, δονήσεις θωρακικού τοιχώµατος, αλλαγές ρυθµού αναπνοής Συνθήκες έκθεσης SPL(dB db) 150 Φάσµα Hz ιάρκεια 2 min Τάση, γκριµάτσες, κάλυψη αυτιών, φυγή 100 Ξαφνική εµφάνιση Πόνος σε αυτί ,000 2,000 Hz Πόνος σε αυτί Όχληση στο αυτί Hz 300-9,600 Hz 2 sec Προσωρινή µετατόπιση κατωφλίου κατά 10dB Hz 15 min Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.5.1, πιν.11.2, σελ

29 Αναφερθείσες διαταραχές από θόρυβο Προσωρινή µετατόπιση κατωφλίου κατά 10dB Hz 7 min Προσωρινή µετατόπιση κατωφλίου κατά 10dB Hz 4 min Ρήξη µεµβράνης τύµπανου του αυτιού Ρήξη µεµβράνης τύµπανου του αυτιού Μηχανική δόνηση σώµατος Απώλεια συνείδησης ναυτία και εµετοί Εκνευρισµός & κόπωση Προσωρινή µετατόπιση κατωφλίου Θνησιµότητα Θνησιµότητα Προσωρινή µετατόπιση κατωφλίου ,000 Hz OASPL 1.6 To 4.4 Hz OASPL Ευρεία ζώνη 2000 Hz 2000 Hz 8 to 16 khz Συνεχής έκρηξη Συνεχής 60 days 5 min Προσωρινή Σεπτέµβριος µετατόπιση 2006 κατωφλίου to min 29 khz Κεφ.11, παρ11.5.1, πιν.11.2, σελ

30 Προβλήµατα λόγω γήρανσης Τα άτοµα µεγάλης ηλικίας συχνά δεν αντιλαµβάνονται ήχους υψηλής συχνότητας (σήµα κινητών τηλεφώνων) Η µείωση της ακοής συνήθως επεκτείνεται και στους ήχους χαµηλής συχνότητας Επηρεάζεται η αντίληψη των συµφώνων της οµιλίας και τα άτοµα πιστεύουν ότι οι άλλοι δεν οµιλούν καθαρά Σεπτέµβριος

31 Επιπτώσεις στην επικοινωνία Η υψηλή ένταση θορύβου καλύπτει τους ήχους και συνεπώς και την οµιλία. Όταν ο θόρυβος εκπέµπεται σε συχνότητες ίδιες µε αυτές της οµιλίας τότε η ακοή δυσχεραίνεται. Όταν υπάρχει διαφορά φάσης των ήχων που φθάνουν στους ακουστικούς πόρους υπάρχει βελτίωση. Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.6.2, σελ

32 Το Φαινόµενο της Αντήχησης Οι ήχοι από την πηγή τους κατευθύνονται στον ακούοντα µέσω διαφορετικών διαδροµών Μία διαδροµή ακολουθεί το ευθύγραµµο τµήµα που συνδέει πηγή και αποδέκτη Οι εξ ανακλάσεως ήχοι καταλήγουν στον αποδέκτη µε καθυστέρηση σε σύγκριση µε αυτούς που ακολουθούν την ευθύγραµµη διαδροµή και δηµιουργούν το φαινόµενο της αντήχησης Εάν η καθυστέρηση είναι µικρή, οι εξ ανακλάσεως ήχοι «συντήκονται» µε τους ευθύγραµµους ήχους και η οµιλία αποκτά µία «µουσική» διάσταση Εάν η καθυστέρηση είναι µεγάλη ακούγεται ξεχωριστός ήχος (ηχώ) που παρακωλύει την οµιλία Σεπτέµβριος

33 Προτιµώµενοι Χρόνοι Αντήχησης Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ , Σχ.11.3 σελ

34 Μέγιστα Επιτρεπόµενα Επίπεδα Έκθεσης Μέση Ηµερήσια Έκθεση (ώρες) 1,5 0,5 0, Σεπτέµβριος dβ Μέση τιµή Κεφ.11, παρ11.7, πιν.11.5, σελ

35 Μέγιστα Επιτρεπόµενα Επίπεδα Έκθεσης Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Π 85/91 είχε θεσπίσει ανώτατο επιτρεπτόόριοθορύβουτα85 db(a). Η νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/10/ΕΚ και η εναρµονισµένη νέα Εθνική νοµοθεσία (Π 149/2006) επαναπροσδιόρισε το όριο αυτό στα 80 db(a) ως κατώτερο όριο ανάληψης δράσης. Πάνω από το όριο αυτό θα πρέπει να λαµβάνονται µέτρα για τη µείωση του θορύβου και την προστασία των εργαζοµένων. ανώτερες τιµές για ανάληψη δράσης: L EX,8h = 85 db(a) και Ppeak = 140 Pa κατώτερες τιµές για ανάληψη δράσης: L EX,8h = 80 db(a) και Ppeak = 112 Pa Απαγορεύεται η έκθεση των εργαζοµένων σε επίπεδο θορύβου άνω των 120 db(a) σε κάθε ζώνη οκτάβας και 135 db(a) σε ευρεία ζώνη. Σχετικά µε τους αιφνίδιους ήχους µικρής διάρκειας δεν υπάρχει διεθνώς καθιερωµένο ανώτερο επιτρεπτό επίπεδο. Σεπτέµβριος

36 Κριτήρια θορύβου για αποτελεσµατικές Συνοµιλίες Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ.11.7, Σχ.11.5, σελ

37 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΘΟΡΥΒΟΥ Μετρήσεις της στάθµης των θορύβων Ατοµικά µέσα προστασίας Πρόληψη Ενεργητική Μείωση Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.8, σελ

38 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΘΟΡΥΒΟΥ (µέτρα µε σειρά προτεραιότητας εφαρµογής) ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ή ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΠΛΗΡΗΣ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΜΕ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ Σεπτέµβριος

39 ΟΙ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΠΡΟΤΙΜΩΝΤΑΙ ΤΩΝ ΟΠΤΙΚΩΝ ΟΤΑΝ: Το µήνυµα είναι ακουστικό Το µήνυµα είναι απλό και σύντοµο Το µήνυµα δεν ενδείκνυται να αποθηκευθεί για µελλοντική χρήση Το οπτικό σύστηµα είναι υπερφορτωµένο Η πληροφορία πρέπει να µεταβιβάζεται ανεξάρτητα της θέσης του χειριστή στον χώρο Τα επίπεδα φωτισµού δυσχεραίνουν την χρήση της όρασης Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.9, σελ

40 Χαρακτηριστικά Ακουστικών εικτών 1. Συµβατότητα 2. Προσέγγιση 3. ιάκριση 4. Σαφήνεια 5. Συνέπεια 6. Οικονοµία 7. Φόρτος 8. Προσαρµογή Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.9.1, σελ.430 Κεφ.11, παρ11.9.1, σελ

41 ΑΡΧΕΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΕΙΚΤΩΝ 1. Η επιλογή του είδους του σήµατος και του κώδικα του πρέπει να εκµεταλλεύεται φυσικές σχέσεις, π.χ. υψηλές συχνότητες σχετίζονται µε υψηλές τιµές 2. Σήµατα δύο φάσεων να χρησιµοποιούνται όταν πρέπει να µεταδοθεί σύνθετη πληροφορία δηλ., το πρώτο σήµα προσελκύει προσοχή και προσδιορίζει την γενική κατηγορία του µηνύµατος, το δεύτερο σήµα να µεταβιβάζει το ακριβές µήνυµα 3. Τα ακουστικά σήµατα να ξεχωρίζουν από άλλα ακουστικά σήµατα (π.χ. µουσική) 4. Το σήµα να µεταδίδει πάντα το ίδιο µήνυµα, να είναι σαφές και σύντοµο 5. Η ένταση του σήµατος να προσδιορίζεται σε σχέση προς στους περιβάλλοντες θορύβους ώστε να µην επικαλύπτεται από αυτούς 6. Ενδείκνυται η χρήση διακοπτόµενων σηµάτων διότι ελαχιστοποιείται η «νοητική προσαρµογή» 7. Να µην υπερφορτώνεται ο ανθρώπινος ακουστικός δίαυλος 8. Όταν τα ακουστικά σήµατα αντικαθιστούν οπτικά σήµατα πρέπει για ένα διάστηµα να διατηρούνται αµφότερα ώστε να διευκολυνθεί η προσαρµογή. Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.9.1, σελ

42 ΑΡΧΕΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΕΙΚΤΩΝ ΠΡΟΕΙ ΟΠΟΙΗΣΗΣ Πρέπει να χρησιµοποιούνται: Συχνότητες µεταξύ 500 και Hz λόγω ευαισθησίας της ακοής Συχνότητες κάτω από Ηz όταν τα σήµατα ταξιδεύουν µεγάλες αποστάσεις (πάνω από 300 m) διότι οι υψηλές συχνότητες αποσβένυνται γρήγορα Συχνότητες πάνω από 500 Hz όταν τα σήµατα πρέπει να παρακάµπτουν εµπόδια ή να διαπερνούν χωρίσµατα Σήµατα µεταβλητής συχνότητας προκειµένου να προσελκύουν προσοχή Συχνότητες διαφορετικές από αυτές του περιβάλλοντος για να αποφεύγονται επικαλύψεις Σήµατα µέτριας έντασης όταν χρειάζεται διαφορετικά σήµατα να απαιτούν διαφορετικές αποκρίσεις Το σύστηµα επικοινωνίας για δείκτες προειδοποίησης θα πρέπει να διαφέρει από το σύστηµα άλλων σηµάτων επικοινωνίας Ο αριθµός των διαφορετικών δεικτών προειδοποίησης δεν πρέπει να είναι µεγαλύτερος από πέντε. Σεπτέµβριος Κεφ.11, παρ11.9.2, σελ