ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2013

Transcript

1 ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΟΛΙΚΗ ΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ-ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/05/2013 ΤΑΞΗ: Α ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΓΡΑΠΤΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ-ΗΜΕΙΑΣ: 2 ΩΡΕΣ Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Αριθμός:... Βαθμός:... Ολογράφως:... Υπογραφή:... Οδηγίες: α) Να γράφετε με μελάνι μαύρο ή μπλε. β) Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή ταινίας. γ) Οι ενδείξεις των σχημάτων να συμπληρώνονται στο χώρο που δίδεται γι αυτό το σκοπό. δ) Να συμμορφώνεστε πρόθυμα με τις οδηγίες των επιτηρητών. ε) Η ΔΟΛΙΕΥΣΗ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τρία (3) μέρη, το ΜΕΡΟΣ Α, το Μέρος Β και το Μέρος Γ. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από Δέκα (10) σελίδες. ΜΕΡΟΣ Α Να απαντήσετε ΣΕ ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με πέντε (5/50) μονάδες. Ερώτηση 1: Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται ο αρσενικός γαμέτης του ανθρώπου. α. Να δηλώσετε τι παριστάνουν τα μέρη με τα γράμματα Α -Δ. (μ. 2) Α... Γ... Β... Δ... β. Γιατί τα οργανίδια με την ένδειξη Γ είναι πάρα πολλά; (μ. 1)... 1

2 γ. Ποια ορμόνη είναι υπεύθυνη για την παραγωγή των σπερματοζωαρίων; (μ. 1) δ. Σε ποιο μέρος του γεννητικού συστήματος αποθηκεύονται προσωρινά τα σπερματοζωάρια; (μ. 1) Ερώτηση 2: Να απαντήσετε στα επόμενα ζητήματα που έχουν σχέση με το γεννητικό σύστημα της γυναίκας. α. Να δηλώσετε τι παριστάνουν τα μέρη με τις ενδείξεις 1-4. (μ. 2) β. Σε ποια ηλικία της γυναίκας, ξεκινά η ωρίμανση των ωαρίων και πότε σταματά; (μ. 1) γ. Τι είναι η ωορρηξία; (μ. 1) δ. Να αναφέρετε έναν οποιονδήποτε τρόπο αντισύλληψης. (μ. 1) 2

3 Ερώτηση 3: Το πιο κάτω σχήμα παρουσιάζει κάποια από τα χρωμοσώματα (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, V, VΙ) ενός οργανισμού και κάποια από τα γονίδιά τους (A, M, E, α, μ). α. Δώστε τον ορισμό για τα αλληλόμορφα γονίδια (μ. 1) β. Ποιο άτομο ονομάζεται ετερόζυγο; Δώστε και ένα παράδειγμα ετερόζυγων αλληλομόρφων από το πιο πάνω σχήμα. (μ. 1.5) γ. Ποιο άτομο ονομάζεται ομόζυγο; Δώστε και ένα παράδειγμα ομόζυγων αλληλομόρφων από το πιο πάνω σχήμα. (μ. 1,5) δ. Πόσα χρωμοσώματα (αριθμητικά) θα έχουν στη γυναίκα: (μ. 1) Τα ωάρια της Τα κύτταρα του ωαγωγού (σάλπιγγας). (Σύνολο μονάδων Α Μέρους:... / 15) 3

4 ΜΕΡΟΣ Β Να απαντήσετε ΜΟΝΟ σε δύο (2) από τις τρεις (3) ερωτήσεις. Η κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με δέκα (10/50) μόναδες. Ερώτηση 1: Σας δίνεται το ακόλουθο σχεδιάγραμμα σε σχέση με το γεννητικό σύστημα του άνδρα. α. Να γράψετε στη στήλη δεξιά τι παριστάνουν τα μέρη του σχήματος από 1-8. (μ. 4) β. Ο κύριος Ζήνων όταν ήταν μικρός έπασχε από κρυψορχία αλλά χειρουργήθηκε έγκαιρα. Από τον γάμο του με την κυρία Αλκμήνη έχει αποκτήσει 3 παιδιά. Να εξηγήσετε τι είναι η κρυψορχία και να αναφέρετε τι θα συνέβαινε και γιατί αν δεν χειρουργούνταν έγκαιρα. (μ. 2) γ. Τι είναι η φίμωση και πώς θεραπεύεται; (μ. 1,5) δ.ι. Ποια ορμόνη ευθύνεται για τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του ανδρικού φύλου; (μ.0,5) ιι. Γράψτε ένα πρωτεύον και ένα δευτερεύον χαρακτηριστικό του ανδρικού φύλου. (μ. 2) 4

5 Ερώτηση 2: Οι επόμενες ερωτήσεις σχετίζονται με τη Γενετική. α. Να διατυπώσετε τους πιο κάτω ορισμούς. ι. Υπολειπόμενο γονίδιο (μ. 2) ιι. Κληρονομικοί χαρακτήρες (μ. 2) ιιι. Επίκτητοι χαρακτήρες (μ. 2) β.ι Που οφείλεται η ασθένεια του αλφισμού. (μ.1) ιι. Αναφέρετε δύο φαινοτυπικά χαρακτηριστικά του αλφικού ατόμου. (μ. 1) γ. Συμπληρώστε τον πιο κάτω πίνακα με δύο διαφορές Μίτωσης - Μείωσης (μ. 2) ΜΙΤΩΣΗ ΜΕΙΩΣΗ 5

6 Ερώτηση 3: Τα πιο κάτω ερωτήματα αφορούν Μεντελισμό. α. Από τη διασταύρωση ενός καφέ ταύρου και μιας άσπρης αγελάδας (Shorthorn), προκύπτουν απόγονοι μόνο με καφέ και άσπρες βούλες, σύμφωνα και με το πιο κάτω σχήμα. ι. Να δείξετε τη διασταύρωση (Υπόδειξη: συμβολίστε με Κ το γονίδιο που ελέγχει το Καφέ χρώμα και με Λ το γονίδιο που ελέγχει το Λευκό). (μ. 3) Γονότυποι γονιών Γαμέτες Γονότυπος απογόνων (F1) Φαινότυπος: ιι. Ποιο είδος κληρονομικότητας ισχύει; (μ.1) ιιι. Ποιος νόμος του Μέντελ ισχύει; Διατυπώστε τον. (μ.1.5) v. Στη συνέχεια διασταυρώστε δύο απογόνους της F1 μεταξύ τους. (μ. 3) Γονότυποι γονιών Γαμέτες Γονότυπος απογόνων (F1) Φαινότυπος: vi. Ποιος νόμος του Μέντελ ισχύει; Διατυπώστε τον. (μ.1.5) 6 (Σύνολο μονάδων:.../20)

7 ΜΕΡΟΣ Γ Να απαντήσετε ΜΟΝΟ σε μια (1) από τις δύο (2) ερωτήσεις. Η κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με δεκαπέντε (15/50) μονάδες. Ερώτηση 1. Η ερώτηση έχει σχέση με τη Γενετική. α. Ο κύριος Άλκης και η κυρία Ασπασία, οι οποίοι είναι υγιείς, αποκτούν ένα κοριτσάκι, τη Μαρία με β-θαλασσαιμία (μεσογειακή αναιμία). Να εξηγήσετε πώς έγινε αυτό με τη βοήθεια διασταύρωσης. (Υπόδειξη: Να συμβολίσετε με Α το κανονικό γονίδιο και με α το παθολογικό). (μ. 3) Γονότυποι γονιών Γαμέτες Γονότυποι παιδιών Φαινότυποι: β. Αναφέρετε δύο συμπτώματα της ασθένειας που θα παρουσιάσει η Μαρία. (μ. 2) γ. Γράψτε δύο τρόπους που αντιμετωπίζεται το πρόβλημα στο πιο πάνω παιδί. (μ. 2) δ. Η Μαρία μεγαλώνοντας παντρεύεται τον Ορέστη ο οποίος είναι υγιής, αλλά η μητέρα του ήταν θαλασσαιμική. Ποια είναι η πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί με την ασθένεια; (Να το εξηγήσετε δείχνοντας τη διασταύρωση) (μ. 3) Γονότυποι γονιών Γαμέτες Γονότυποι παιδιών Φαινότυποι: Πιθανότητες: 7

8 ε)ποια η πιθανότητα η Μαρία και ο Ορέστης να αποκτήσουν κορίτσι; Να το δείξετε με την κατάλληλη διασταύρωση φυλοκαθορισμού. (μ.3) Γονότυποι γονιών Γαμέτες Γονότυποι παιδιών Φαινότυποι: Πιθανότητες: στ. Στο κείμενο που ακολουθεί υπάρχουν τέσσερα λάθη. Αφού τα εντοπίσετε να τα υπογραμμίσετε και να τα διορθώσετε πάνω στο κείμενο (μ. 2) «Από τη διασταύρωση φυτού μοσχομπίζελου με κόκκινα άνθη με μοσχομπίζελο που έχει επίσης κόκκινα άνθη, πήραμε ως απογόνους 603 φυτά με κόκκινα άνθη και 199 με λευκά άνθη. Το χρώμα στα πιο πάνω μοσχομπίζελα, ελέγχεται από ένα επικρατές και ένα ισοδύναμο γονίδιο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, εφαρμόζεται ο πρώτος νόμος του Μέντελ. Από τα προηγούμενα συμπεραίνουμε, ότι τα αρχικά φυτά ήταν ομόζυγα και η φαινοτυπική αναλογία είναι 2 : 1» Ερώτηση 2: Οι ερωτήσεις που ακολουθούν έχουν σχέση με το Γεννητικό σύστημα της γυναίκας α. ι. Να συμπληρώσετε τις ενδείξεις 1-6, στο σχήμα που ακολουθεί. (μ. 3)

9 ιι. Σε τι χρησιμεύει το μέρος με την ένδειξη 2; (μ. 1) β. Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο καταμήνιος κύκλος 28 ημερών, μιας γυναίκας ι. Ποια μέρα του κύκλου συμβαίνει η ωορρηξία; (μ. 0. 5) ιι. Να εξηγήσετε πώς υπολογίζεται η κρίσιμη περίοδος. (Υπόδειξη: Η απάντηση σας να έχει σχέση με την ωορρηξία και τη διάρκεια ζωής των γαμετών) (μ. 1.5) ιιι. Ποιες μέρες, στον πιο πάνω κύκλο, είναι η κρίσιμη περίοδος. (μ. 1) γ. ι. Σε ποιο αδένα του γεννητικού συστήματος της γυναίκας παράγονται τα ωάρια; (μ.0.5) ιι. Σε ποιο μέρος του γεννητικού συστήματος αναπτύσσεται το έμβρυο. (μ.0.5) δ. Γιατί οι κλειστές σάλπιγγες/ωαγωγοί είναι σοβαρός λόγος για εξωσωματική γονιμοποίηση. (μ. 1) 9

10 ε. Πώς προκύπτουν τα μονοζυγωτικά δίδυμα και πώς τα διζυγωτικά; (μ. 2) στ. Συμπληρώστε τον πιο κάτω πίνακα που αφορά τις ορμόνες και τη δράση τους. (μ. 4) ΟΡΜΟΝΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΔΡΑΣΗΣ 1. Ωρίμανση ωαρίων στη γυναίκα Πάχυνση βλεννογόνου της μήτρας. Πρωτεύοντα και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά γυναικείου φύλου Α)Συνέχιση της πάχυνσης του βλεννογόνου της μήτρας Προγεστερόνη Β) Ωοθυλακιορρηξία ΤΕΛΟΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ Σύνολο μονάδων:.../15) Συντονιστής ΒΔ Καίτη Στρατή Ο Διευθυντής Ανδρέας Φιλίππου Οι εισηγητές : πρωτ. Αναστάσιος Ισαάκ Άννα Σεργίου Θεράπων Θεράποντος 10